Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường trung học phổ thông chuyên hà nội – amsterdam

1

Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh trường Trung học phổ thông
Chuyên Hà Nội – Amsterdam
Measures to manage vocational education activities for students at
HaNoi-Amsterdam High school for the gifted
NXB H. : ĐHGD, 2012 Số trang 89 tr. +


Phạm Thị Bích Hồng

Trường Đại học Quốc gia Hà Nội; Trường Đại học Giáo dục
Luận văn ThS ngành: Quản lý giáo dục; Mã số: 601405
Cán bộ hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc
Năm bảo vệ: 2012

Abstract. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Khảo sát
thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà Nội -
Amsterdam trong thời gian qua. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho học sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam

Keywords: Quản lý giáo dục; Trường phổ thông; Giáo dục hướng nghiệp; Hoạt động giáo
dục

Content.

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sau khi tốt nghiệp THPT, mỗi học sinh phải chọn được cho mình một nghề để học phù hợp
với năng lực, nguyện vọng, điều kiện bản thân và nhu cầu nhân lực của xã hội. Tuy nhiên, không ít

học sinh đã có những quyết định không chính xác trong lựa chọn nghề nghiệp. Việc này không chỉ
khiến học sinh đó lãng phí thời gian, công sức, tiền của mà còn gây nên sự mất cân bằng trong xã
hội. Tuy vậy, giáo dục hướng nghiệp hiện nay vẫnchưa được các cấp quản lý giáo dục và các trường
học quan tâm đúng mức. Chất lượng hoạt động hướng nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của học
sinh và xã hội.
Tại trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam, giáo dục hướng nghiệp đã được thực hiện,
tuy nhiên việc thực hiện còn nhiều bất cập và chưa mang lại hiệu quả rõ rệt.
Xuất phát từ yêu cầu cấp bách của thực tế là cần phải quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp sao cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp tại trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam nói
2

riêng, các trường THPT chuyên nói chung đạt hiệu quả tốt, tôi chọn đề tài “Biện pháp quản lý hoạt
động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam.”
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội - Amsterdam nhằm nâng cao chất lượng hoạt động này tại trường THPT chuyên Hà
Nội - Amsterdam.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: Công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường trung
học phổ thông.
Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
- Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà Nội
- Amsterdam trong thời gian qua.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường
THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và khái quát hoá.

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:Phương pháp khảo sát bằng phiếu điều tra, phương pháp điều
tra xã hội học như phỏng vấn, phương pháp thống kê toán học.
6. Điểm mới của đề tài
Về lý luận: Luận văn xác định những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp đối với học sinh Trung học phổ thông.Trên cơ sở đó đề xuất những biện pháp quản lý
hoạt động giáo dục hướng nghiệp hiệu quả.
Về thực tiễn: Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội-Amsterdam, tìm nguyên nhân hạn chế quản lý hoạt
động giáo dục hướng nghiệp và đưa ra biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo, luận văn dự kiến được trình bày
trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trung học
phổ thông.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường Trung học
phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam.
3

Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường Trung học
phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam.

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƢỚNG NGHIỆP
CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Giáo dục hướng nghiệp và tư vấn hướng nghiệp giữ một vai trò rất quan trọng trong hệ thống
giáo dục quốc dân của các nước khác nhau trên thế giới. Trong hệ thống giáo dục quốc dân của
nhiều nước, các thiết chế giáo dụcvà tư vấn hướng nghiệp đã được xây dựng ở các cấp giáo dục như
THCS, THPT, THCN và ĐH. Để triển khai các mô hình hướng nghiệp tích hợp trong hệ thống giáo
dục quốc dân, chính phủ nhiều nước đã có chính sách đồng bộ để duy trì, củng cố các chức năng của

giáo dục và tư vấn hướng nghiệp.
Ở Việt Nam, trải qua một thời gian dài, vấn đề giáo dục hướng nghiệp hiện nay vẫn là một vấn đề
giành được sự quan tâm của toàn xã hội. Bởi vậy, có nhiều đề tài khoa học, nhiều báo cáo khoa học cũng
như nhiều học viên cao học đã và đang nghiên cứu về hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
1.2. Một số khái niệm công cụ
1.2.1. Hướng nghiệp
Hướng nghiệp là các hoạt động nhằm hỗ trợ mọi cá nhân chọn lựa và phát triển chuyên môn
nghề nghiệp phù hợp nhất với khả năng của cá nhân, đồng thời thỏa mãn nhu cầu nhân lực cho tất cả
các lĩnh vực nghề nghiệp (thị trường lao động) ở cấp độ địa phương và quốc gia.
1.2.2. Giáo dục hướng nghiệp
Giáo dục hướng nghiệp là hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, trong đó
tập thể sư phạm nhà trường giữ vai trò quyết định nhằm giúp người học chọn nghề trên cơ sở khoa
học. Khi ấy, tập thể sư phạm phải sử dụng các biện pháp giáo dục có tính hướng dẫn, thuyết phục
cao. Các biện pháp phải không áp đặt, bảo đảm nguyên tắc hình thành hứng thú, phải điều chỉnh, uốn
nắn động cơ chọn nghề của thế hệ trẻ sao cho có sự nhất trí cao giữa nguyện vọng của cá nhân với
yêu cầu nhân lực của các thành phần kinh tế, giữa năng lực cá nhân với đòi hỏi nghề. Phải có biện
pháp giáo dục thích hợp để dung hoà giữa nguyện vọng cá nhân, năng lực cá nhân với yêu cầu nhân
lực của xã hội và đòi hỏi của nghề.
1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch
của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp nhằm đạt được
mục tiêu đề ra.

4

1.2.4. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp là cách mà người quản lý tổ chức thực hiện,
điều hành các hoạt động quản lý nhằm đạt được mục tiêu đề ra của hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
1.3. Quản lý hoạt động giáo dục hƣớng nghiệp cho học sinh trung học phổ thông
Hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh phổ thông là một hoạt động giáo dục trong nhà

trường phổ thông nhằm giúp học sinh có những hiểu biết thông thường về hướng nghiệp để học sinh
có thể định hướng phát triển, lựa chọn nghề phù hợp với hứng thú cá nhân, năng lực bản thân và nhu
cầu của xã hội. Trên cơ sở đó, học sinh tiếp tục học tập, rèn luyện để có thể phát triển trong hoạt
động nghề nghiệp tương lai.
1.3.1. Mục tiêu của quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Mục tiêu của quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp là quản lý nội dung chương trình giáo
dục hướng nghiệp phù hợp với học sinh phổ thông, quản lý đội ngũ giáo viên có tinh thần trách
nhiệm cạo, tận tuỵ với công việc và có hiểu biết xã hội sâu rộng, quản lý cơ sở vật chất nhằm đáp
ứng điều kiện cần thiết cho việc dạy và học đạt kết quả tốt nhất.
1.3.2. Ý nghĩa của quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông có ý nghĩa đặc biệt quan
trọng. Có quản lý tốt hoạt động giáo dục hướng nghiệp mới đạt hiệu quả cao, góp phần hoàn thành
mục tiêu của giáo dục hướng nghiệp nói riêng, giáo dục phổ thông nói chung.
1.3.3. Một số văn bản về quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Quyết định số 126/CP “Về công tác giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông và sử
dụng hợp lý học sinh các cấp phổ thông cơ sở và phổ thông trung học tốt nghiệp ra trường”; Thông
tư 31/TT ngày 17 tháng 8 năm 1981 của Bộ giáo dục; Quyết định 329/QĐ ngày 31 tháng 3 năm 1990
của Bộ trưởng bộ giáo dục về mục tiêu và kế hoạch đào tạo của trờng trung học phổ thông; Quyết
định 2397/QĐ của Bộ trưởng bộ giáo dục ngày 17 tháng 9 năm 1991 ban hành danh mục nghề và
chương trình dạy nghề cho học sinh trung học phổ thông; Điều 3 của Chỉ thị số 33-2003/CT – BGD
& ĐT ngày 23/7/2003; Luật giáo dục năm 2005 .
1.3.4. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông cần tập trung
vào một số nội dung sau đây:Xây dựng kế hoạch giáo dục hướng nghiệp; Tổ chức, chỉ đạo và
điều hành hoạt động giáo dục hướng nghiệp; Kiểm tra, đánh giá.
1.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông
Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ
thôngbao gồm: Yếu tố về nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về quản lý hoạt động
giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông; Yếu tố đội ngũ giáo viên hướng nghiệp; Yếu tố tài
chính, cơ sở vật chất cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp.

5


CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƢỚNG NGHIỆP
CHO HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN
HÀ NỘI - AMSTERDAM
2.1. Vài nét về trƣờng THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
Trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam được thành lập năm 1985. Trong
giai đoạn từ 1985 đến năm nay, trường đã đào tạo 27 khóa trung học phổ thông và 20 khóa trung học
cơ sở.
Năm 2010, trường chuyển sang địa điểm mới đồng thời cũng được gắn biển công trình chào
mừng kỷ niệm 1000 năm Thăng Long. Trường mới có hệ thống cơ sở vật chất đạt tiêu chuẩn quốc
gia, và được coi là trường Trung học Phổ thông hiện đại nhất Việt Nam vào thời điểm hiện tại.
2.1.2. Cơ cấu tổ chức và cấu trúc đào tạo của trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
Trường có hai khối THPT và THCS. Trường có các tổ chuyên môn: Tổ Văn, Tổ Toán, Tổ Lý,
Tổ Hoá, Tổ Sinh – Thể, Tổ Ngoại ngữ, Tổ Xã hội. Ngoài ra, nhà trường còn có tổ hành chính bao
gồm các nhóm: Nhóm Tài vụ; Nhóm Văn phòng – Máy tính; Nhóm Thư viện – Thí nghiệm; Nhóm Y
tế; Nhóm Bảo vệ - Lái xe và Nhóm Lao công - Phục vụ.
2.1.3.Cơ sở vật chất và trang thiết bị
Trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam có tổng diện tích diện tích lên tới 50000 mét
vuông bắt đầu hoạt động từ năm học 2010 - 2011 và được chia làm 5 khu chính:Khu nhà học; Khu
vực thư viện, phòng vi tính và nhà ăn cho học sinh; Khu nhà hiệu bộ; Hai khu hoạt động thể chất:
khu vực thể chất trong nhà và ngoài trời. Ngoài ra, nhà trường còn có một số khu vực khác: khu vực
phòng y tế, bố trí các phòng làm việc, tra cứu cho từng chuyên ngành, phòng khảo thí với chức năng
phục vụ việc ra đề, chấm bài cho các kỳ thi chuyên của nhà trường; khu thực nghiệm; tháp truyền
thống và khu vực căng tin.
2.1.4. Thành tích dạy và học
Trường đã có nhiều năm liên tiếp được công nhận là trường tiên tiến xuất sắc; đảng bộ trong

sạch vững mạnh; tổ chức Công đoàn, đoàn thanh niên vững mạnh và đơn vị thi đua xuất sắc.
Từ năm thành lập các học sinh của trường Hà Nội Amsterdam đã đạt được hơn 80 huy
chương vàng, bạc, đồng trong các kỳ thi quốc tế, gần 4000 giải nhất, nhì, ba trong các cuộc thi học
sinh giỏi cấp thành phố cũng như cấp khu vực và hơn 1000 giải nhất, nhì, ba trong các kỳ thi học
sinh giỏi cấp quốc gia. Nhiều thầy cô giáo của trường đã được nhận bằng khen của chính phủ, được
công nhận là giáo viên dạy giỏi.Kết quả thi tốt nghiệp và thi đại học của học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội – Amsterdam luôn cao.
6

2.1.5. Đặc điểm học sinh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam
Học sinh trường trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam là những học sinh giỏi có
tư chất thông minh, có tư duy nhanh nhạy, suy nghĩ độc lập, sáng tạo.
Nhờ tham gia nhiều hoạt động văn hoá và xã hội mà không chỉ học giỏi, học sinh trường
trường trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam được biết đến là những học sinh năng
động, sáng tạo và độc lập trong cách suy nghĩ. Tuy vậy, học sinh trường trung học phổ thông chuyên
Hà Nội – Amsterdam cũng là những học sinh rất cá tính với cái tôi cá nhân rất cao.
Với đặc điểm học sinh như đã phân tích, các nhà quản lý và đội ngũ giáo viên của trường
luôn phải tìm tòi các phương pháp giáo dục phù hợp với đặc điểm riêng của học sinh nhà trường
nhằm phát huy tối đa khả năng của các em.
Định hướng của các em sau khi tốt nghiệp THPT đều là thi đại học cao đẳng trong nước hoặc
đi du học để học tiếp. Trong giai đoạn gần đây, tỷ lệ học sinh trường THPT chuyên Hà Nội –
Amsterdam chọn con đường đi du học tăng đáng kể, chiếm 35-40% học sinh của trường. Thực tế đó
cũng đặt ra yêu cầu phải có một chương trình giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc thù học sinh
của nhà trường.
Mặt khác, khi đã lựa chọn khối chuyên, cũng có nghĩa là các em đã xác định một phần định
hướng nghề nghiệp cho các em. Khối chuyên tự nhiên sẽ có định hướng nghề nghiệp khác với khối
chuyên xã hội hay khối chuyên ngữ. Bởi thế, trong trường, việc dạy học nói chung, giáo dục hướng
nghiệp nói riêng còn phải chú ý đến yếu tố phù hợp với từng khối chuyên.
2.2. Thực trạng hoạt động giáo dục hƣớng nghiệp cho học sinh trƣờng THPT chuyên Hà Nội –
Amsterdam

2.2.1. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam
qua học các môn văn hoá.
Khảo sát việc định hướng nghề qua các môn học trong trường THPT chuyên Hà Nội –
Amsterdam cho thấy: Đa số giáo viên chưa chú trọng đến công tác hướng nghiệp, coi hướng nghiệp
là công việc thực hiện ở ngoài giờ lên lớp, coi đó là công việc của giáo viên chủ nhiệm và gia đình
học sinh. Bởi vậy, việc tích hợp nội dung hướng nghiệp trong dạy các môn văn hoá không được tiến
hành một cách hệ thống mà chỉ một số giáo viên quan tâm tiến hành .
2.2.2. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua dạy môn công nghệ trong trường THPT chuyên Hà
Nội – Amsterdam
Học sinh trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam đa phần sinh ra và lớn lên ở Hà Nội,
môn kỹ thuật nông nghiệp xem ra khá xa lạ và không gây được hứng thú với các em. Môn kĩ thuật
công nghiệp với nhiều kiến thức gần gũi hơn với học sinh thành phố. Tuy nhiên học sinh không định
hướng được mục đích mình học môn học này để làm gì, áp dụng vào thực tế ra sao. Chính vì vậy mà
7

các em có tâm lý xem nhẹ môn học này.Giáo dục hướng nghiệp qua môn công nghệ bởi vậy không
gây được nhiều hứng thú cho học sinh.
2.2.4. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua các hoạt động ngoại khoá.
Hoạt động tham quan dã ngoại được trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam thực hiện
một lần/năm. Tuy nhiên hoạt động ngoại khoá này không phải lúc nào cũng gắn với nội dung giáo
dục hướng nghiệp. Các hoạt động ngoại khoá đòi hỏi khá nhiều thời gian, công sức để chuẩn bị cũng
như chi phí để triển khai. Do đó, nó không được nhà trường tổ chức một cách thường xuyên. Việc
giáo dục hướng nghiệp qua hoạt động ngoại khoá vẫn diễn ra, tuy nhiên chỉ ở một số lớp có giáo viên
chủ nhiệm, phụ huynh và học sinh quan tâm đến công tác hướng nghiệp. Ở các lớp này, đa phần phụ
huynh phối hợp với giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho học sinh tham gia tham quan các cơ sở sản
xuất, các xí nghiệp, nhà máy. Trong buổi tham quan đó, học sinh sẽ được tìm hiểu về các công việc,
các vị trí làm việc trong một cơ sở sản xuất. Các buổi tham quan này thường mang lại hiệu quả giáo
dục hướng nghiệp rất tốt. Học sinh có được nhận thức và hiểu biết khá đầy đủ và chính xác về một
công việc, nghề nghiệp nhất định. Tuy nhiên, hiện nay những hoạt động này vẫn chưa được quan tâm
và nhân rộng trong phạm vi toàn trường.

2.2.4. Thực trạng giáo dục hướng nghiệp qua việc tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, từ nhiều năm nay đã tiến hành các hoạt động
hướng nghiệp. Hàng năm, nhà trường đều tổ chức buổi sinh hoạt hướng nghiệp cho học sinh khối 12.
Các buổi sinh hoạt hướng nghiệp này thường thu hút được sự quan tâm của học sinh khối 12. Tuy
nhiên do hoạt động này được làm theo khối, số lượng học sinh rất đông nên khó lòng đáp ứng được
nhu cầu tìm hiểu ngành nghề cho từng em. Mặt khác số lượng buổi sinh hoạt hướng nghiệp trong
một năm cũng có hạn nên hiệu quả mang lại chưa rõ rệt.
Bên cạnh buổi sinh hoạt hướng nghiệp cho học sinh khối 12, hoạt động hướng nghiệp của trường
còn được tổ chức dưới hình thức hội thảo du học. Các buổi hội thảo này khá hữu ích, tuy nhiên hạn chế
của nó ở việc nhà trường không chủ động được số lượng các buổi hội thảo du học, thời gian tổ chức các
buổi hội thảo du học và nội dung các buổi hội thảo do còn phụ thuộc và trường đối tác.
2.3. Thực trạng nhận thức về hoạt động hƣớng nghiệp
2.3.1. Nhận thức của cán bộ và giáo viên về vấn đề hướng nghiệp
Cán bộ quản lý nhà trường chưa chủđộng trong việc cải tiến các hình thức hoạt động giáo dục
hướng nghiệp khác ngoài bốn con đường giáo dục hướng nghiệp đã đưa ra nên công tác giáo dục
vẫn còn nhiều hạn chế. .
Đội ngũ giáo viên thực hiện nhiệm vụ hướng nghiệp trong nhà trường còn thiếu và ít quan
tâm đến việc cải tiến hình thức hoạt động.
Qua khảo sát và tình trạng nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về hoạt động giáo dục
hướng nghiệp chúng tôi nhận thấy có một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên chưa quan tâm đúng
8

mức đến hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường, chưa có nhận thức về định hướng phát
triển kinh tế của đất nước trong giai đoạn hiện nay.
2.3.2. Thực trạng nhận thức của phụ huynh học sinh về hoạt động hướng nghiệp
Phụ huynh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam rất quan tâm tới vấn đề chọn nghề cho
con em mình. Đa số phụ huynh hướng cho con đến các nghề dễ xin việc sau khi ra trường, điều kiện
làm việc không vất vả nhưng mang lại thu nhập cao. Số phụ huynh lựa chọn nghề nghiệp cho con
dựạ trên cơ sở năng lực, sở thích và sự phù hợp của con mình với nghề chưa nhiều. Việc định hướng
nghề nghiệp chủ yếu dựa trên kinh nghiệm bản thân và tham khảo lời khuyên của những người xung

quanh. Đa số phụ huynh đều cho rằng nhà trường chưa quan tâm nhiều đến hướng nghiệp cho học
sinh, việc lựa chọn nghề nghiệp cho con em họ hầu như không có ảnh hưởng nào từ các công tác
hướng nghiệp tại nhà trường.
2.3.3. Thực trạng nhận thức của học sinh về hoạt động hướng nghiệp
Để tìm hiểu về nhận thức học sinh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam về hoạt động
hướng nghiệp chúng tôi đã tiến hành khảo sát 300 học sinh: 100 học sinh khối 10, 100 học sinh khối
11 và 100 học sinh khối 12. Ở mỗi khối chúng tôi đều lựa chọn đồng đều học sinh các lớp chuyên tự
nhiên, xã hội và ngoại ngữ.Kết quả thu được như sau:
Bảng 2.1. Mức độ quan tâm của học sinh đến vấn đề lựa chọn nghề nghiệp
Mức độ quan tâm
Lớp
Rất quan tâm
Quan tâm
Chưa quan tâm
Lớp 10
42%
42%
16%
Lớp 11
40%
48%
12%
Lớp 12
52%
48%
0%

Bảng 2.2. Dự định của học sinh sau khi tốt nghiệp THPT
Dự định
Lớp

Thi vào đại học,
cao đẳng
Đi du học
Đi học các trường
đào tạo nghề
Lớp 10
52%
48%
0%
Lớp 11
60%
40%
0%
Lớp 12
68%
60%
0%

Bảng 2.3. Lý do chọn trường của học sinh
Lớp
Lý do chọn trường
Lớp 10
Lớp 11
Lớp 12
Vì đó là trường có chuyên ngành bạn thích
30%
50%
50%
9

Vì đó là trường có đầu vào vừa sức với bạn
10%
16%
18%
Vì đó là trường có học phí phù hợp với khả năng
kinh tế của gia đình bạn
0%
22%
8%
Vì đó là trường danh tiếng, có chất lượng đào
tạo tốt
30%
60%
44%
Vì bạn bè của bạn vào đó nhiều
5%
6%
2%
Vì cha mẹ hoặc người thân muốn bạn thi vào đó
10%
24%
14%

Bảng 2.4. Lý do chọn ngành học của học sinh
Lớp
Lý do chọn ngành
Lớp 10
Lớp 11
Lớp 12
Vì bạn thích ngành đó

48%
78%
44%
Vì bạn thấy nó phù hợp với mình
42%
51%
64%
Vì chuyên ngành đó hiện đang rất “hot”
6%
19%
14%
Vì chuyên ngành đó xã hội còn đang rất thiếu
6%
12%
12%
Vì bạn bè của bạn lựa chọn ngành đó nhiều
16%
5%
2%
Vì cha mẹ hoặc người thân định hướng cho
bạn học chuyên ngành đó
16%
17%
26%

Bảng 2.5. Hiểu biết của học sinh về nghề nghiệp lựa chọn
Mức độ hiểu biết
Lớp
Biết rất rõ
Không rõ lắm

Không biết gì cả
Lớp 10
42%
31%
27 %
Lớp 11
41%
48%
11%
Lớp 12
40%
48%
12%

Bảng 2.6. Nguồn thông tin học sinh có được về ngành học
Lớp
Nguồn thông tin
Lớp 10
Lớp 11
Lớp 12
Qua các phương tiện truyền thông như tivi,
sách, báo, internet
23%
61%
40%
Qua cha mẹ, người thân
31%
53%
25%
Qua bạn bè

40%
43%
40%
Qua các hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở
7%
12%
2%
10

trường, lớp
Không biết gì cả
0%
3%
1%

Bảng 2.7. Đối tượng giúp học sinh chọn nghề
Lớp
Lớp 10
Lớp 11
Lớp 12
Ban giám hiệu
0%
3%
0%
Giáo viên chủ nhiệm
15%
21%
20%
Tổ chức đoàn
5%

12%
6%
Giáo viên bộ môn
10%
12%
10%

Kết quả trên cho thấy học sinh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam đã có nhận thức về
hướng nghiệp, song việc chọn nghề còn mang tính tự phát là chủ yếu do thiếu sự hướng dẫn của hoạt
động tư vấn hướng nghiệp chuyên nghiệp.
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục hƣớng nghiệp cho học sinh trƣờng THPT chuyên
Hà Nội - Amsterdam
2.4.1. Thực trạng về lập kế hoạch hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà
Nội – Amsterdam
Ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, nội dung hướng nghiệp thông qua học các
môn văn hoá còn chưa được chú trọng. Kế hoạch giáo dục hướng nghiệp qua học các môn văn hoá
chỉ được thể hiện lác đác qua giáo án của một số giáo viên bộ môn.
2.4.2. Thực trạng về quản lý nội dung dạy giáo dục hướng nghiệp ởtrường THPT chuyên Hà Nội
– Amsterdam
Ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, nội dung giáo dục hướng nghiệp đã được quản
lý. Tuy nhiên chưa có sự quản lý đồng bộ, tổng thể cho nội dung hướng nghiệp nói chung, mà mới
chỉ quản lý ở từng mảng nhỏ. Nội dung giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà Nội –
Amsterdam trong nhiều năm qua cũng mới chỉ tập trung vào định hướng nghề nghiệp chứ chưa tập
trung vào tư vấn nghề.
2.4.3. Thực trạng về quản lý đội ngũ giáo viên giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà
Nội – Amsterdam
Ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, giáo viên làm nhiệm vụ hướng nghiệp gồm
giáo viên công nghệ, giáo viên bộ môn và giáo viên chủ nhiệm. Tuy nhiên, các giáo viên đều chưa
được đào tạo về giáo dục hướng nghiệp, chưa có kiến thức một cách khoa học, hệ thống về giáo dục
hướng nghiệp nên bản thân các giáo viên cũng chưa biết phải tiến hành giáo dục hướng nghiệp như

11

thế nào cho học sinh. Bởi vậy, các hoạt động giáo dục hướng nghiệp mới chỉ được tiến hành dựa trên
kinh nghiệm và hiểu biết xã hội của bản thân giáo viên.
2.4.4. Thực trạng về quản lý cơ sở vật chất dành cho giáo dục hướng nghiệp ởtrường THPT
chuyên Hà Nội – Amsterdam
Trường có đầy đủ các phòng chức năng, nhà thể chất, các phòng thực hành bộ môn, phòng đa
năng, hội trườngvới đủ loa, đài, máy chiếu để phục vụ cho các phục vụ cho các buổi sinh hoạt hướng
nghiệp theo khối.
Tuy nhiên, ngân sách chi cho các hoạt động hướng nghiệp như hội thảo, tham quan cơ sở sản
xuất, chuẩn bị tài liệu hướng nghiệp cho học sinh… còn hạn hẹp nên không thể tổ chức nhiều buổi
sinh hoạt hướng nghiệp, tham quan, hoạt động ngoại khoá…
2.4.5. Đánh giá chung về công tác quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường
THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam
Điểm mạnh:
Trường có cơ sở vật chất khang trang với hệ thống các phòng học chức năng hiện đại, có đội
ngũ cán bộ, giáo viên giỏi, có trình độ chuyên môn cao, yêu trường, yêu nghề và luôn tích cực trong
việc tìm tòi các hình thức giáo dục mới. Học sinh của trường có tư chất tốt, thông minh, nhanh nhẹn,
năng động và sáng tạo, có cái nhìn nghiêm túc với vấn đề hướng nghiệp. Phụ huynh quan tâm đến
việc học hành, thi cử cũng như định hướng nghề nghiệp cho con em mình. Trườngluôn nhận được sự
quan tâm, đầu tư của Uỷ ban nhân dân thành phố, của Sở giáo dục và đào tạo Hà Nội.Trường có mối
quan hệ hợp tác với các trường ở các nước phát triển và các nước trong khu vực. Trường nhận được
sự ủng hộ về mặt vật chất và tinh thần của nhiều tổ chức trong và ngoài nước cho các hoạt động của
trường.Các buổi sinh hoạt hướng nghiệp, các buổi hội thảo du học do nhà trường và các trường đối
tác tổ chức thu hút được sự quan tâm, chú ý của nhiều học sinh và bước đầu đã có những kết quả
nhất định.
Điểm yếu
Đội ngũ giáo viên chưa được đào tạo về giáo dục hướng nghiệp, chưa có kiến thức một cách
khoa học, hệ thống về giáo dục hướng nghiệp nên việc giáo dục hướng nghiệm chưa được chuyên
nghiệp hoá. Nội dung giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam trong nhiều

năm qua cũng mới chỉ tập trung vào định hướng nghề nghiệp chứ chưa tập trung vào tư vấn nghề.Ngân
sách chi cho các hoạt động hướng nghiệp còn hạn hẹp nên không thể tổ chức nhiều buổi sinh hoạt
hướng nghiệp, tham quan, hoạt động ngoại khoá. Việc lên kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo tiến hành hoạt
động giáo dục hướng nghiệp chưa được thực hiện một cách đầy đủ, chưa có sự phân công cụ thể cho
giáo viên và các bộ phận liên quan trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội – Amsterdam đã có nhận thức về hướng nghiệp, song việc chọn nghề còn mang tính tự
phát là chủ yếu do thiếu sự hướng dẫn của hoạt động tư vấn hướng nghiệp chuyên nghiệp.
12

Thời cơ
Môi trường chính trị xã hội ổn định.
Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam là một tổ chức đoàn kết. Đội ngũ giáo viên, học
sinh và cựu học sinh đều luôn gắn bó với trường và đều đồng thuận xây dựng nhà trường phát triển
thành công, bền vững. Trường nhận được sự quan tâm đầu tư của cấp trên về cơ sở vật chất để đáp
ứng các nhu cầu sử dụng các phương pháp hiện đại trong dạy học nhằm mang lại hiệu quả cao.Nhu
cầu tìm hiểu về ngành nghề, nhu cầu được tư vấn và hướng nghiệp của học sinh ngày càng cao.Nhiều
trường đại học trong nước và quốc tế muốn đặt mối quan hệ hợp tác với nhà trường và phối hợp với
nhà trường trong các buổi tư vấn du học, hướng nghiệp.Nhiều cơ quan, xí nghiệp sẵn sàng phối hợp
để học sinh nhà trường đến thăm quan quy trình làm việc, sản xuất của các bộ phận trong xí nghiệp.
Thách thức
Khó khăn trong việc hoàn thiện đội ngũ giáo viên hướng nghiệp: giáo viên chủ nhiệm và giáo
viên bộ môn của trường có nhiều nhiệm vụ phải làm nên không đủ thời gian và sức lực để đầu tư cho
giáo dục hướng nghiệp, để tham gia các lớp tập huấn về giáo dục hướng nghiệp.
Khó khăn trong việc tìm cán bộ chuyên trách phụ trách hướng nghiệp được đào tạo bài bản
do chưa có cơ sở đào tạo nhân viên tư vấn hướng nghiệp.
Khó khăn trong cân đối tài chính để chi cho các hoạt động giáo dục hướng nghiệp: chi cho
việc tổ chức sinh hoạt hướng nghiệp, việc in ấn tài liệu, chi cho những người làm công tác hướng
nghiệp.
Chương trình của bộ giáo dục đưa ra về giáo dục hướng nghiệp chưa phù hợp với đối tượng
học sinh trường chuyên nên cần xây dựng một chương trình khác trên cơ sở đó phù hợp với đối

tượng học sinh trường chuyên. Tuy nhiên lại có khó khăn trong việc xây dựng nội dung.
Khó khăn trong quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp do cán bộ quản lý nhà trường phải
quản lý nhiều việc được cho là quan trọng hơn việc giáo dục hướng nghiệp nên không có thời gian
đầu tư cho giáo dục hướng nghiệp.
Nhận thức của giáo viên, phụ huynh, học sinh về giáo dục hướng nghiệp vẫn còn nhiều thiếu sót.

CHƢƠNG 3
BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC HƢỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN HÀ NỘI – AMSTERDAM
3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hƣớng nghiệp: Nguyên tắc
kết hợp hài hoà các lợi ích; Nguyên tắc đồng bộ; Nguyên tắc hiệu quả, thiết thực; Nguyên tắc đảm
bảo tính khoa học.

13

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục hƣớng nghiệp cho học sinh trƣờng THPT chuyên Hà
Nội – Amsterdam
3.2.1. Nhóm nhận thức
3.2.1. 1. Biện pháp 1:Nâng cao tính trách nhiệm của cán bộ quản lý ở trườngtrung học phổ thông
chuyên Hà Nội – Amsterdam đối với hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Mục đích của biện pháp là nhằm nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ quản lý nhà
trường với hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Nếu cán bộ quản lý nhà trường có trách nhiệm cao với
hoạt động giáo dục hướng nghiệp, hoạt động hướng nghiệp sẽ được quan tâm song song với các hoạt
động giáo dục khác của nhà trường như dạy văn hoá, bồi dưỡng học sinh giỏi… và chất lượng của
hoạt động này sẽ được nâng lên.
Để nâng cao tinh thần trách nhiệm của cán bộ quản lý cần thực hiện đồng thời các công việc
sau: Tăng cường tinh thần trách nhiệm cho cán bộ cán bộ quản lý; Cần xây dựng chế độ trách nhiệm
cá nhân của cán bộ quản lý; Cán bộ quản lý phải được tập huấn về quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp cho học sinh trường THPT chuyên một cách khoa học, chuyên nghiệp.
3.2.1. 2. Biện pháp 2: Nâng cao tính trách nhiệm, tính tự chủ của giáo viên trường THPT chuyên Hà

Nội – Amsterdam trong hoạt giáo dục hướng nghiệp
Biện pháp này nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi giáo viên với công tác giáo dục
hướng nghiệp cho nhà trường. Điều này có ý nghĩa to lớn vì đội ngũ giáo viên cũng chính là đội ngũ
cán bộ giáo dục hướng nghiệp chính của nhà trường.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau: Tăng cường nhấn mạnh về tinh
thần trách nhiệm của giáo viên đối với hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong các buổi họp hội
đồng, sinh hoạt chuyên môn; Giao cho giáo viên nhiệm vụ cụ thể, gắn trách nhiệm của giáo viên với
nhiệm vụ đó và kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ đó; Khuyến khích, động viên giáo viên chủ
động tìm hiểu về đối tượng học sinh mình đang dạy, tìm hiểu về các ngành nghề xã hội đang cần mà
phù hợp với đối tượng học sinh của mình, tìm tòi các cách lồng ghép nội dung hướng nghiệp vào bài
giảng một cách nhẹ nhàng, tự nhiên và hiệu quả; Giao cho giáo viên quyền lên kế hoạch, xây dựng
nội dung và lựa chọn hình thức giáo dục hướng nghiệp cho học sinh một cách phù hợp dựa trên
những chuẩn mực nhất định mà nhà trường đề ra.
3.2.1. 3. Biện pháp 3. Tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng
của việc tìm hiểu kỹ về ngành nghề trước khi lựa chọn
Biện pháp này giúp học sinh trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam có được cái nhìn đầy
đủ, toàn diện về công việc tương lai, từ đó có sự lựa chọn chính xác nhất ngành nghề nào mình có thể
làm tốt nhất.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Tăng cường việc lập kế hoạch
tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh, học sinh về tầm quan trọng của việc tìm hiểu kỹ về
14

ngành nghề; Nội dung tuyên truyền phải ngắn gọn, hấp dẫn, bổ ích và mang lại nhiều thông tin cho
phụ huynh, học sinh;Đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền thông qua các kênh thông tin khác
nhau: qua các tài liệu cho học sinh, phụ huynh nghiên cứu, qua các buổi họp, sinh hoạt lớp, qua các
buổi thảo luận, qua tổ chức các buổi toạ đàm với cha mẹ học sinh
3.2.2. Nhóm tổ chức hoạt động
3.2.2.1.Biện pháp 1. Đổi mới bộ máy tổ chức chỉ đạo và thực hiện hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Biện pháp này nhằm mục đích xây dựng bộ máy tổ chức chỉ đạo và thực hiện hoạt động
GDHN trong trường THPT chuyên Hà Nội- Amsterdam sao cho hiệu quả cao nhất.

Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Nhà trường thành lập Ban hướng
nghiệp gồm những người chịu trách nhiệm tổ chức và chỉ đạo và thực hiện hoạt động giáo dục hướng
nghiệp. Ban hướng nghiệp cần có các thành phần gồm Ban giám hiệu, giáo viên và cán bộ đoàn
trường; Có sự phân cấp quản lý, có phân công cụ thể cho từng bộ phận và tạo ra sự chủ động trong
các bộ phận; Từng bộ phận phải có kế hoạch hoạt động cụ thể và trình lên Ban giám hiệu từ đầu năm
để Ban hướng nghiệp xem xét, thống nhất kế hoạch hoạt động chung.
3.2.2.2. Biện pháp 2.Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ làm công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà
trường
Đội ngũ làm công tác hướng nghiệp là lực lượng chủ yếu quyết định trực tiếp đến hiệu quả
của công tác hướng nghiệp. Muốn giáo dục hướng nghiệp có hiệu quả cao thì phải xây dựng đội ngũ
hướng nghiệp giỏi. Đây cũng là mục đích chính của biện pháp này.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Đội ngũ hướng nghiệp của trường
THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam sẽ không chỉ toàn giáo viên mà có thể đào tạo chính học sinh
nhà trường cùng tham gia làm công tác hướng nghiệp; Đội ngũ hướng nghiệp cần phải được đào tạo
bài bản, chuyên nghiệp. Việc đào tạo có thể thực hiện qua các khoá học ngắn, các chương trình tập
huấn của bộ, của sở. Ban hướng nghiệp của nhà trường phải có trách nhiệm xây dựng chương trình
đào tạo riêng cho đội ngũ hướng nghiệp nhà trường. Việc xây dựng chương trình đào tạo này phải
dựa trên cơ sở chương trình hướng nghiệp của Bộ giáo dục và đào tạo, kết hợp với các chương trình
giáo dục hướng nghiệp của các quốc gia tiên tiến trên thế giới và phải tham vấn ý kiến của các
chuyên gia về giáo dục hướng nghiệp; Cócác hình thức bồi dưỡng phù hợp với hoàn cảnh thực tế của
giáo viên, học sinh vì họ còn phải làm nhiều công việc khác. Phương thức bồi dưỡng phải được cải
tiến theo hướng phân hoá nội dung, đa dạng và linh hoạt về hình thức để làm sao phù hợp được với
điều kiện công tác của mỗi người; Việc đào tạo đội ngũ hướng nghiệp phải được tiến hành sao cho
sau khi đào tạo họ có đủ thông tin, đủ năng lực và điều kiện thực hiện nhiệm vụ.


15

3.3.2.3. Biện pháp 3. Đổi mới nội dung giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc điểm học sinh
trường THPT chuyên

Nội dung giáo dục hướng nghiệp là yếu tố then chốt trong hoạt động giáo dục hướng nghiệp.
Nội dung giáo dục hướng nghiệp cần phải thiết thực, phải gần gũi với học sinh, phải chứa đựng
nhiều thông tin. Nội dung giáo dục hướng nghiệp tốt sẽ thu hút được sự quan tâm của phụ huynh,
học sinh và các đối tượng có liên quan. Bởi thế, biện pháp này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau: Nội dung giáo dục hướng nghiệp
cho học sinh trường trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam cần phải được xây dựng phù
hợp với đặc điểm học sinh nhà trường và nhu cầu các em cần tìm hiểu về ngành nghề; Nội dung giáo
dục hướng nghiệp cho học sinh trường trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam cũng cần
được cụ thể hoá cho từng bộ phận triển khai: Nội dung giáo dục hướng nghiệp qua các môn học văn
hoá được tiến hành đào tạo cho toàn bộ giáo viên nhà trường, nội dung giáo dục hướng nghiệp qua
môn công nghệ được đào tạo cho giáo viên môn công nghệ, nội dung giáo dục hướng nghiệp qua
sinh hoạt hướng nghiệp, hoạt động ngoại khoá được đào tạo cho giáo viên chủ nhiệm, cán bộ đoàn và
các học sinh tham gia công tác giáo dục hướng nghiệp;Nội dung giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
trường trung học phổ thông chuyên Hà Nội – Amsterdam cũng cần được cụ thể hoá cho các nhóm khối
chuyên khác nhau bởi định hướng nghề nghiệp của các em khác nhau. Có thể chia làm 3 nhóm chính để
trên cơ sở đó xây dựng nội dung giáo dục hướng nghiệp phù hợp: Nhóm các học sinh lớp chuyên tự
nhiên: lớp Toán, lớp Lý, lớp Hoá, lớp Sinh, lớp Tin; Nhóm các học sinh lớp chuyên xã hội: lớp Văn, lớp
Sử, lớp Địa; Nhóm các học sinh lớp chuyên ngữ: lớp Anh, lớp Nga, lớp Pháp, lớp Trung.
3.3.2.4. Biện pháp 4.Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc
điểm nhà trường
Mục đích của biện pháp nhằm đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp,
đưa ra các hình thức tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp mới thu hút được sự quan tâm chú ý
của phụ huynh học sinh. Gây hứng thú cho học sinh trong việc tìm hiểu và lựa chọn nghề nghiệp.
Nhờ đó quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp sẽ đạt kết quả tốt hơn.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Với đặc điểm học sinh trường
THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam năng động, sáng tạo thì hình thức hiệu quả hơn cả là giáo dục
hướng nghiệp qua sinh hoạt hướng nghiệp và hoạt động ngoại khoá. Vì vậy, giáo dục hướng nghiệp
trong trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam nên phát triển theo hướng này; Tổ chức các buổi
sinh hoạt hướng nghiệp nên được tổ chức thường xuyên và có sự tham gia của học sinh tất cả các
khối chứ không chỉ khối 12, bởi học sinh nhà trường ngay từ lớp 10 đã bắt đầu hình thành định

hướng chọn nghề. Các buổi sinh hoạt hướng nghiệp nên được tổ chức dưới hình thức toạ đàm theo
các nội dung nhất định, tuy nhiên nên được chia thành các nhóm: nhóm các buổi toạ đàm hướng
nghiệp cho học sinh khối tự nhiên, cho học sinh khối xã hội, cho học sinh khối ngữ, nhóm các buổi
16

toạ đàm du học ở các nước khác nhau, nhóm các buổi toạ đàm về các ngành nghề nhất định…; Tổ
chức các buổi sinh hoạt hướng nghiệp ở các lớp có thể theo hình thức mời chính phụ huynh học sinh
lớp đó đến chia sẻ về công việc của mình và giải đáp thắc mắc của học sinh; Tổ chức các buổi tham
quan các cơ sở sản xuất, các công ty, xí nghiệp hay các làng nghề nhằm cho học sinh tiếp cận với các
công việc cụ thể; Giáo dục hướng nghiệp thông qua phòng hướng nghiệp và câu lạc bộ hướng
nghiệp: Ban giám hiệu, giáo viên sẽ phối hợp với Đoàn trường để thành lập phòng hướng nghiệp.
Phòng hướng nghiệp là nơi lưu trữ các thông tin về các trường học, các ngành nghề trong nước và
nước ngoài, các thông tin cập nhật về tuyển sinh trong nước, về vấn đề du học ở nước ngoài. Tại
đây, học sinh được đọc, tìm hiểu các thông tin vê các vấn đề các em quan tâm liên quan đến nghề
nghiệp và lựa chọn nghề nghiệp. Tại phòng luôn có các tình nguyện viên tư vấn hướng nghiệp cho
các em. Tình nguyện viên hỏi han, khảo sát về năng lực, sở thích của các em đưa ra cho các em lời tư
vấn về chọn nghề. Các tình nguyện viên là những giáo viên, học sinh quan tâm đến vấn đề hướng
nghiệp, tình nguyện đóng góp công sức để nâng cao hiệu quả hoạt động hướng nghiệp, đã được đào
tạo về hướng nghiệp một cách bài bản. Các tình nguyện viên hoạt động trong câu lạc bộ hướng
nghiệp mà người đứng đầu có thể là một giáo viên hoặc một thành viên trong ban chấp hành đoàn
trường, câu lạc bộ hoạt động có nguyên tắc hoạt động rõ ràng, có kế hoạch và nội quy rõ ràng. Hoạt
động của câu lạc bộ phải nằm dưới sự quản lý của ban giám hiệu nhà trường. Câu lạc bộ hướng
nghiệp cũng phối hợp với ban giám hiệu, đoàn trường, giáo viên chủ nhiệm … trong việc tổ chức các
hoạt động giáo dục hướng nghiệp khác.
3.3.2.5. Biện pháp 5.Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị
Để công tác giáo dục có hiệu quả, cần có đủ phương tiện, thiết bị tương ứng với nội dung và
hình thức đào tạo. Quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường chỉ thực sự có hiệu
quả khi cơ sở vật chất, trang thiết bị phải đủ để phục vụ công tác giáo dục hướng nghiệp.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Nhà trường cần củng cố và tăng
cường cơ sở vật chất cho hoạt động này; Cơ sở vật chất cho các hoạt động ngoại khoá: Hội trường để

tổ chức các buổi sinh hoạt hướng nghiệp gồm có: Đèn chiếu, vô tuyến truyền hình, đầu đọc đĩa, máy
quay phim, máy chụp hình, loa, đài. micro…; Phòng sinh hoạt hướng nghiệp được xây dựng với
nguyên tắc đảm bảo đủ tài liệu để học sinh tra cứu thông tin, đủ điều kiện diễn ra hoạt động tư vấn
hướng nghiệp cho học sinh.
3.3.3. Nhóm hỗ trợ
3.3.3.1. Biện pháp 1. Tăng cường xã hội hoá giáo dục hướng nghiệp
Biện pháp này nhằm thu hút sự đầu tư cho giáo dục hướng nghiệp từ các tổ chức xã Để thực
hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Huy động sự đầu tư của các tổ chức
xã hội, các doanh nghiệp, các trường đại học trong nước và quốc tế để trang bị cơ sở vật chất phục vụ
17

cho công tác hướng nghiệp: đầu tư cho phòng hướng nghiệp, cho tài liệu tra cứu và tài liệu phát cho
phụ huynh, học sinh, cho các hoạt động thăm quan, ngoại khoá… Bên cạnh việc đầu tư cho nhà
trường, họ sẽ có quyền lợi như được quảng bá về tổ chức của mình tại trường; Huy động các cơ
quan, doanh nghiệp phối hợp với nhà trường trong công tác hướng nghiệp: Tạo điều kiện cho học
sinh nhà trường đến cơ quan tham quan hay tham gia vào các buổi làm việc; Mời các doanh nhân
thành đạt, các cựu học sinh nhà trường thành đạt trong công việc cùng tham gia các buổi sinh hoạt
hướng nghiệp, toạ đàm, giao lưu với học sinh chia sẻ về nghề nghiệp hoặc cộng tác với câu lạc bộ
hướng nghiệp của nhà trường trong công tác tư vấn hướng nghiệp.
3.3.3.2. Biện pháp 2. Tăng cường sự ủng hộ của các cấp quản lý về chủ trương, đường lối đổi mới
hoạt động giáo dục hướng nghiệp
Để đổi mới hoạt động giáo dục hướng nghiệp của nhà trường có hiệu quả cần có sự ủng hộ và
giúp đỡ của cơ quan cấp trên. Vì thế biện pháp này là cần thiết.
Để thực hiện biện pháp cần hoàn thành các công việc sau:Lập bản kế hoạch về đổi mới hoạt
động giáo dục hướng nghiệp tại nhà trường trong đó nêu lên mục đích, nội dung, ý nghĩa của đổi
mới. Đồng thời đưa ra các điều kiện cần thiết để hoạt động đổi mới đó thành công. Trên cơ sở đó
thuyết phục cơ quan cấp trên ủng hộ và giúp đỡ hoạt động đổi mới của nhà trường; Xin ý kiến đóng
góp của cấp trên để đổi mới hoạt động giáo dục hướng nghiệp tại nhà trường đạt hiệu quả cao; Đề
xuất đổi mới với cơ quan cấp trên để có được sự chỉ đạo, các cơ chế, chính sách rõ ràng cho hoạt

động giáo dục hướng nghiệp.
3.4. Khảo nghiệm một số biện pháp
Để kiểm chứng tính cần thiết và khả thi của các biện pháp, chúng tôi đã tiến hành khảo sát ý kiến
của các cán bộ, giáo viên trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam. Kết quả thu được như sau:
3.4.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp
Kết quả trên cho thấy các biện pháp đề ra đều được cho là cần thiết cho việc quản lý hoạt
động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường.
3.4.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp
Kết quả khảo sát cho thấy tính khả thi của các biện pháp là cao và hoàn toàn có thể tiến hành
được ở trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Học sinh trường THPT chuyên Hà Nội-Amsterdam là những học sinh có tố chất tốt, học
giỏi và đều xác định sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông sẽ thi đại học hoặc đi du học. Bản thân
các em khi học lớp chuyên cũng đã xác định được hướng phát triển trong tương lai phần nào có liên
quan đến môn chuyên mà các em được đào tạo. Do đó giáo dục hướng nghiệp đối với học sinh
18

trường THPT chuyên Hà Nội - Amsterdam cần chú ý đến các đặc điểm của học sinh trường chuyên
và điều kiện thực tế của nhà trường cũng như của địa phương. Giáo dục hướng nghiệp cho học sinh
trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam cần tập trung vào việc phát hiện ra khả năng của từng
em, cung cấp cho các em những thông tin về ngành nghề không chỉ trong nước mà cả ở nước ngoài
và định hướng cho các em lựa chọn nghề phù hợp với khả năng của cá nhân và đáp ứng yêu cầu của
xã hội.
Trong khuôn khổ luận văn này, dựa trên cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục hướng
nghiệp, dựa trên thực trạng việc quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp ở trường THPT chuyên
Hà Nội – Amsterdam, dựa trên các điều kiện thực tế của nhà trường chúng tôi đề xuất một số biện
pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT
chuyên Hà Nội – Amsterdam. Các biện pháp được đề xuất theo các nguyên tắc xây dựng biện pháp

quản lý hoạt động giáo dục hướng nghiệp có tính cần thiết và khả thi và cần được tiến hành đồng bộ
nhằm mang lại hiệu quả cao nhất.
2. Khuyến nghị
Để những biện pháp này có thể thực hiện được, người viết khuyến nghị:
Bộ giáo dục và đào tạo cần có những định chỉ đạo cụ thể vềquản lý hoạt động giáo dục
hướng nghiệp cho học sinh trường chuyên với các đặc thù riêng, trên cơ sở đó xây dựng chương
trình, sách giáo khoa, sách tham khảo về giáo dục hướng nghiệp, có kế hoạch tăng cường cơ sở vật
chất và trong thiết bị kỹ thuật cho các trường, có kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho
giáo viên hướng nghiệp và tiến tới chuẩn hoá đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ này, có chế độ đãi
ngộ thoả đáng cho đội ngũ làm công tác này.
Ủy ban nhân dân thành phố và Sở giáo dục và đào tạo cần có những chỉ đạo để phối hợp hoạt
động giáo dục hướng nghiệp của nhà trường với các tổ chức xã hội có liên quan.Cần ủng hộ các sáng
kiến mới có tính khả thi cao và mạnh dạn đưa vào áp dụng trong nhà trường. Cần trao cho nhà trường
quyền tự chủ trong việc xây dựng chương trình giáo dục hướng nghiệp phù hợp với đặc điểm học
sinh của nhà trường.
Nhà trường cần tạo điều kiện cho đội ngũ giáo dục hướng nghiệp hoàn thành tốt nhiệm vụ
của mình một cách khoa học, sáng tạo, hiệu quả: nên đầu tư kinh phí cho các trang thiết bị, phòng ốc,
tài liệu … phục vụ cho hoạt động giáo dục hướng nghiệp. Có sự quản lý, kiểm tra, đánh giá một
cách thường xuyên các hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường để hoạt động đó đạt hiệu
quả cao nhất.

References.
1. Bộ giáo dục và đào tạo (2002).Chiến lược phát triển giáo dục. Nxb Giáo dục.
2. Bộ Giáo dục và đào tạo (2001). Chiến lược phát triển giáo dục 2001-2010. Nxb Giáo dục.
19

3. Bộ Giáo dục và đào tạo (2000). Hệ thống hoá văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục – đào
. Nxb Giáo dục.
4. Đảng cộng sản Việt Nam. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, X. Nxb chính trị
quốc gia.

5. Đảng cộng sản Việt Nam, Ban chấp hành đảng bộ thành phố Hà Nội (1996). Văn kiện đại
hội đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ 12. Nxb Hà Nội.
6. Đặng Danh Ánh.Tư vấn chọn nghề cho học sinh phổ thông. Tạp chí giáo dục số 121 – 9/2005.
7. Đặng Quốc Bảo (2010).Những vấn đề cơ bản của hoạt động quản lý và sự vận dụng vào quản
lý nhà trường. Đại học Quốc gia Hà Nội – trường Đại học Giáo dục
8. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010).Đại cương khoa học quản lý. Nxb Đại học
quốc gia Hà Nội.
9. Nguyễn Đức Chính (2011).Chất lượng và quản lý chất lượng trong giáo dục. Đại học Quốc
gia Hà Nội – trường Đại học Giáo dục.
10. Phạm Tất Dong (1989). Nghề nghiệp tương lai, giúp bạn chọn nghề. Nxb Giáo dục.
11. Phạm Tất Dong (2007). Hoạt động giáo dục hướng nghiệp 10.Nxb Giáo dục.
12. Phạm Tất Dong (2007). Hoạt động giáo dục hướng nghiệp 11. Nxb Giáo dục.
13. Vũ Cao Đàm (2009). Giáo trình Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. Nxb Giáo dục.
14. Trần Khánh Đức (2002) - Giáo dục kĩ thuật - nghề nghiệp và phát triển nguồn nhân lực –
Nxb Giáo dục.
15. Trần Khánh Đức (2010). Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI. Nxb Giáo
dục Việt Nam
16. Vũ Ngọc Hải - Trần Khánh Đức. Hệ thống giáo dục hiện đại trong những năm đầu thế kỷ
XXI. Nxb Giáo dục.
17. Phạm Minh Hạc (1989). Tâm lí học. Nxb giáo dục.
18. Nguyễn Trọng Hậu(2010). Những cơ sở của lý luận Quản lý giáo dục. Đại học Quốc gia Hà
Nội – trường Đại học Giáo dục
19. Đặng Bá Lãm- Trần Khánh Đức (2002):Phát triển nhân lực, công nghệ ở nước ta trong thời
kì CNH - HĐH. Nxb Giáo dục
20. Lƣu Xuân Mới (2003).Phương pháp nghiên cứu khoa học. Nxb Đại học Sư phạm Hà Nội.

21. Quốc hội nƣớc Cộng hoà XHCN Việt Nam ( 2005).Luật giáo dục.Nxb chính trị quốc gia.
22. Quốc hội (2002).Luật Lao động . Nxb chính trị quốc gia.
23. Huỳnh Thị Tam Thanh.Giáo dục hướng nghiệp theo quan điểm phát triển nguồn nhân lực .
Tạp chí giáo dục số 175 – 6/2007.

20

24. Nguyễn Đức Trí.Giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông: vấn đề và định hướng giải
pháp. Tạp chí giáo dục số 146 – 9/2006
25. Nguyễn Thắng Vu(2007). Tôi chọn nghề. Nxb Kim đồng.
26. Phạm Viết Vƣợng (2000).Giáo dục học. Nxb Đại học quốc gia Hà Nội.
27. Các trang có các bài viết liên quan đến công tác hướng nghiệp và tư vấn hướng nghiệp như:
www.edu.net.vn; www.nhan dan.com.vn
www.vnn.vn;www.hanoi.gov.vn;www.huongnghiep.edu.net.vn; www.tuoitre.com.vn;
www.thanhnien.com.vn; www.htv.com.vn…