(SKKN mới NHẤT) SKKN một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho học sinh lớp 5 thông qua hoạt động bán trú ở trường tiểu học thị trấn vĩnh lộc

A. MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Từ năm học 2008-2009, Bộ GD&ĐT tạo đã phát động phong trào thi đua
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong tất cả các trường phổ
thông. Sau nhiều năm thực hiện, phong trào này đã thu được những kết quả đáng
khích lệ. Nội dung của phong trào đã đề cập đến giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh. Có ý kiến cho rằng vấn đề này thực chất không mới nhưng điều quan trọng và
có ý nghĩa hơn là đã khẳng định rõ vai trò, trách nhiệm của nhà trường trong việc
kết hợp dạy chữ với dạy người cho học sinh. Tuy nhiên, hiện nay, kĩ năng sống của
học sinh cịn rất hạn chế. Một trong những hạn chế đó là kỹ năng tự phục vụ. Phần
lớn các em sống rất ích kỉ, chỉ biết nghĩ đến bản thân, chỉ biết nhận, biết hưởng thụ
mà không biết cho đi. Hiện tượng học sinh ngu ngơ khi phải xử lý những tình
huống của cuộc sống thực, thiếu tự tin trong giao tiếp, thiếu bản lĩnh vượt qua khó
khăn, thiếu sáng kiến và dễ nản chí đang là phổ biến. Nguyên nhân chính là trong
tư tưởng giáo viên và phụ huynh chỉ chú trọng vào việc dạy kiến thức, việc rèn kĩ
năng sống cho các em cịn chiếu lệ và có phần bị lãng quên. Hơn nữa, ngày nay trẻ
em được trang bị khá đầy đủ các phương tiện hiện đại để phục vụ cho nhu cầu đời
sống của bản thân nên đa số trẻ em dần mất đi khả năng tự phục vụ. Thiếu kĩ năng
tự phục vụ sẽ dẫn đến hệ lụy các em lười biếng, thụ động và khó khăn khi tham gia
vào các hoạt hoạt động của tập thể. Vì thế, muốn các em nên người chúng ta cần
rèn kĩ năng tự phục vụ cho các em ngay từ những bậc học đầu tiên. Việc giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh tiểu học là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em và
cần được bắt đầu rèn luyện từ từng hành vi cá nhân đơn giản nhất, theo đó hình
thành tính cách và nhân cách. Tự phục vụ bản thân là một trong những kĩ năng
quan trọng thúc đẩy các em hồn thiện mình một cách tốt nhất. Đây còn là cơ hội
vàng giúp các em nhanh chóng khơn lớn và trưởng thành trong cuộc sống.
Hiện nay, giáo viên phụ trách lớp ngày càng đòi hỏi sự dày
công hơn trong việc rèn kĩ năng sống cho học sinh. Bởi vì, giáo
viên phải thực hiện nhiệm vụ dạy học 2 buổi/ ngày và thêm một
nhiệm vụ nữa là quản lý việc ăn ngủ của học sinh trong giờ nghỉ

trưa (đối với những trường có tổ chức bán trú như trường Tiểu học
Thị trấn Vĩnh Lộc). Những học sinh ở lại bán trú đòi hỏi phải được
trang bị kĩ năng sống thật tốt đặc biệt là kĩ năng tự phục vụ nếu
khơng các em sẽ khơng hịa mình vào với tập thể, sẽ thiếu tự tin
và sẽ có tính ích kỉ. Thời gian các em ở lại nghỉ trưa ở trường là thời gian các
em có dịp thể hiện khả năng tự phục vụ bản thân rõ nhất. Tuy nhiên, trong thời gian
này các em chưa phát huy tính tự lập của bản thân, cịn ỷ lại, bỏ mặc, chưa
có trách nhiệm với cơng việc được giao. Mặt khác, kĩ năng tự phục
vụ của một số em còn nhiều hạn chế, giáo viên chưa dành nhiều
thời gian để rèn kĩ năng tự phục vụ cho các em. Vì vậy đã ảnh
hưởng khơng nhỏ đến chất lượng lớp bán trú: lớp còn luộm thuộm,
chưa sạch đẹp. Giáo viên ở lại chăm sóc các em cịn vất vả trong
1

download by :


việc thu xếp đồ dùng như: gấp chăn, trải bàn, vén mành... mặc dù những
việc này học sinh lớp 5 có thể tự làm được. Vậy rèn kỹ năng tự phục vụ
cho học sinh bán trú như thế nào để có hiệu quả, thu hút được học sinh và các bậc
phụ huynh? Đây là những trăn trở không chỉ của các nhà trường (đặc biệt là đối với
những trường tổ chức bán trú như trường Tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc) mà
còn là những trăn trở của những người làm cơng tác giáo dục và của tồn xã
hội. Là giáo viên đã nhiều năm làm nhiệm vụ trực trưa ở lớp ăn bán
trú, tôi xin mạnh dạn đề xuất “Một số biện pháp nâng cao hiệu
quả giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho học sinh lớp 5 thông
qua hoạt động bán trú ở trường Tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc”
với mong muốn góp một phần nhỏ bé của mình trong nhiệm vụ
giáo dục toàn diện học sinh, đưa chất lượng giáo dục của trường,
lớp bán trú ngày một khởi sắc và tạo niềm tin cho phụ huynh học

sinh. Đây cũng chính là một trong những tiêu chí đánh giá phong
trào thi đua của các nhà trường.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU

Hình thành và phát triển kĩ năng tự phục vụ cho học sinh lớp
5- Trường tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

- Kĩ năng sống của học sinh tiểu học
- Kĩ năng tự phục vụ của học sinh lớp 5
- Kĩ năng tự phục vụ cần thiết của học sinh khi tham gia bán
trú
- Các hoạt động bán trú của nhà trường
- Tổ chức các hoạt động giáo dục của giáo viên đối với học
sinh
- Hoạt động tự phục vụ của học sinh ở nhà cũng như ở trường,
lớp bán trú
- Các biện pháp xây dựng nề nếp bán trú
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

- Phương pháp kháo sát, điều tra, nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp phân tích, tổng hợp
- Phương pháp so sánh, thống kê
- Phương pháp đánh giá, tổng kết rút kinh nghiệm.

2

download by :

B. NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Tại văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học 2014-2015 số
463/BGD&ĐT- GDTX ngày 28/1/2015 về việc hướng dẫn triển khai thực hiện
giáo dục kĩ năng sống tại các cơ sở GDMN, GDPT và GDTX, BGD & ĐT đã yêu
cầu các Sở giáo dục và đào tạo xây dựng kế hoạch chỉ đạo nhiệm vụ năm học,
trong đó hướng dẫn và tổ chức giáo dục kĩ năng sống tại các cơ sở GDMN, GDPT
và GDTX. Cụ thể đối với học sinh tiểu học: tiếp tục rèn luyện những kĩ năng đã
được học ở mầm non tập trung hình thành cho học sinh kĩ năng giao tiếp với cha
mẹ, thầy cô, bạn bè, kĩ năng xây dựng tình bạn đẹp, kĩ năng kiên trì trong học tập,
kĩ năng đúng giờ và làm việc theo yêu cầu, kĩ năng đồng cảm, tạo tiền đề cho sự
phát triển hài hòa về thể chất và tinh thần, phẩm chất học vấn và năng lực của học
sinh.
Vậy kĩ năng sống là gì? Tổ chức Y tế Thế giới WHO định nghĩa kĩ năng sống
là "khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó
hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống hàng ngày". Cũng theo WHO, kĩ
năng sống được chia thành 2 loại là kĩ năng tâm lý xã hội và kĩ năng cá nhân, lĩnh
hội và tư duy, với 10 yếu tố như: tự nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề,
kĩ năng giao tiếp ứng xử với người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và
cảm xúc, biết cảm thơng, tư duy bình luận và phê phán, cách quyết định, giao tiếp
hiệu quả và cách thương thuyết. Tại Việt Nam, kĩ năng sống đang được quan tâm,
tuy nhiên trong nhà trường chủ yếu học sinh chỉ được dạy kĩ năng học tập và chính
trị, cịn việc giáo dục kĩ năng sống chưa được quan tâm nhiều. Theo chuyên viên
tâm lý Huỳnh Văn Sơn, cố vấn Trung tâm chăm sóc tinh thần Ý tưởng Việt: "Hiện
nay, thuật ngữ kĩ năng sống được sử dụng khá phổ biến nhưng có phần bị "lạm
dụng" khi chính những người huấn luyện hay tổ chức và các bậc cha mẹ cũng chưa
thật hiểu gì về nó. Yêu cầu về nội dung giáo dục tiểu học phải đảm bảo cho học
sinh có hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người; có kĩ năng cơ
bản về nghe, nói, đọc, viết và tính tốn; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ

sinh; có hiểu biết ban đầu về nghệ thuật. Tuy nhiên, nội dung giáo dục trong các
nhà trường tiểu học hiện nay còn xem trọng việc dạy chữ, chưa chú trọng đúng
mức việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
3

download by :


Vì sao phải rèn kĩ năng sống cho học sinh? Rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh là nhằm giúp các em rèn luyện kĩ năng ứng xử thân thiện trong mọi tình
huống; thói quen và kĩ năng làm việc theo nhóm, kĩ năng hoạt động xã hội; giáo
dục cho học sinh thói quen rèn luyện sức khỏe, ý thức tự bảo vệ bản thân, phịng
ngừa tai nạn giao thơng, đuối nước và các tệ nạn xã hội. Đối với học sinh tiểu học
việc hình thành các kĩ năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan
trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. Việc
dạy kỹ năng sống cho học sinh giúp các em biết làm chủ bản thân, thích ứng và biết
cách ứng phó trước những tình huống khó khăn trong cuộc sống hàng ngày; rèn
cách sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình, đảm bảo mục tiêu giáo dục kĩ
năng sống cho học sinh trong cộng đồng; mở ra cơ hội, hướng suy nghĩ tích cực và
tự tin, tự quyết định và lựa chọn những hành vi đúng đắn. Và một trong những kĩ
năng sống cần hình thành cho học sinh ngay từ nhỏ đó chính là kĩ năng tự phục vụ.
Vậy kĩ năng tự phục vụ là gì ? Vì sao phải rèn kĩ năng tự phục vụ cho học
sinh? Kỹ năng tự phục vụ là những thói quen sinh hoạt thường ngày trong giao tiếp
và ứng xử của học sinh đối với bản thân và những người xung quanh. Đó là những
việc nhỏ nhất như: giao tiếp cư xử với bạn bè trong hoặc ngoài lớp, nói năng phải
lễ độ với người xung quanh và biết làm một số công việc nhỏ phù hợp với độ tuổi
của các em như: đánh răng, rửa mặt, tắm rửa hàng ngày, rửa tay trước khi ăn hoặc
sau khi đi vệ sinh. Ngoài ra các em biết quét nhà, quét lớp, rửa ấm chén, mắc màn
trước khi đi ngủ, gấp chăn màn gọn gàng vào buổi sáng mỗi ngày, chăm sóc cây
xanh, thân thiện với mơi trường, hay vui chơi giải trí giảm căng thẳng. Khi ở lại

bán trú, ngồi những việc làm trên các em cịn phải biết dọn dẹp, thu xếp phòng
học sao cho ngăn nắp, gọn gàng. Kĩ năng tự phục vụ vì thế cần phải được coi trọng
và phát huy. Có như thế các em mới hịa đồng được với tập thể, với thích nghi được
với cuộc sống khi khơng có cha mẹ ở bên. Nếu khơng có kỹ năng tự phục vụ bản
thân, các em sẽ không thể chủ động và tự lập trong cuộc sống hiện tại. Thiếu kĩ
năng tự phục vụ sẽ dẫn đến hệ lụy các em lười biếng, thụ động và khó khăn khi
tham gia vào các hoạt động của tập thể. Vì thế, muốn các em nên người chúng ta
cần rèn kĩ năng tự phục vụ cho các em ngay từ những bậc học đầu tiên.
II. THỰC TRẠNG

1. Thuận lợi
- Hiện nay, công tác bán trú trường học đã và đang được xã hội quan tâm.
Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục nhằm đáp ứng
nhu cầu của đông đảo phụ huynh học sinh, góp phần thực hiện tốt cơng tác xã hội
hóa giáo dục. Đặc biệt, góp phần to lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện cho học sinh.
- Trường tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc được thành lập năm 1997,
là đứa con út trong nền giáo dục huyện nhà nhưng lại là một trong
những trường tiểu học có mơ hình bán trú sớm và tổ chức thực hiện có hiệu quả từ
nhiều năm nay, được ngành giáo dục Vĩnh Lộc đánh giá cao, phụ huynh đồng tình
ủng hộ.
4

download by :


- Nhu cầu gửi con bán trú của phụ huynh ngày càng tăng. Tỉ lệ học sinh tham
gia học bán trú năm sau tăng so với năm trước. Từ đó đến nay, nhà trường
luôn thu được những kết quả rất đáng khích lệ.
- Học sinh ở lại bán trú đều ngoan, vâng lời thầy cô giáo và

thực hiện nghiêm túc nội quy của lớp bán trú.
2. Khó khăn
Năm học 2017-2018, tôi được phân công chủ nhiệm lớp 5A
và trực bán trú lớp mình chủ nhiệm. Qua quá trình ở lại trực và
chăm sóc các em, tơi nhận thấy:
- Cơ sở vật chất của nhà trường chưa đủ điều kiện để tổ chức
sinh hoạt ăn uống theo tiêu chí bếp ăn một chiều. Nếu thầy cơ
giáo khơng có kế hoạch giúp các em thực hiện tốt mọi nề nếp
sinh hoạt thì học sinh không thực hiện tốt nội qui nhà trường.
- Một số học sinh khi cịn có tính ỷ lại, chưa hịa đồng cùng các
bạn, chưa có ý thức tham gia công việc chung như gấp chăn, sắp
xếp bàn ngủ cùng các bạn...
- Khi ngồi ăn cịn nói chuyện riêng, bỏ thức ăn mình khơng
thích vào gầm bàn.
- Chưa nghiêm túc thực hiện vệ sinh cá nhân trước và sau khi
ăn.
- Sắp xếp chăn, gối chưa ngay ngắn, chưa đúng nơi quy định.
- Còn mang đồ chơi vào phòng ngủ, ngủ chưa đúng giờ.
- Cịn có thói quen ngủ nướng, chưa tự giác thức dậy khi đã
hết giờ ngủ.
- Một số em có kĩ năng tự phục vụ tốt nhưng lại thiếu tính chủ
động, tự giác, phải chờ cơ giáo nhắc nhở mới làm.
Để nắm rõ hơn những hạn chế về kĩ năng tự phục vụ của học
sinh, tôi đã tiến hành khảo sát học sinh, giáo viên (thông qua
phiếu) và khảo sát phụ huynh thông qua phiếu khảo sát về kĩ
năng tự phục vụ của học sinh khi ở gia đình.
PHIẾU KHẢO SÁT KĨ NĂNG TỰ PHỤC VỤ CỦA HỌC SINH
DÀNH CHO PHỤ HUYNH
Họ và tên học sinh...............................................................
Họ và tên bố (mẹ).......................ĐT..............................Nghề

nghiệp...........
Địa
chỉ:....................................................................................................
.....
NỘI DUNG
1. Gia đình có người giúp việc không ?
5

download by :


a. có
b. khơng
2. Em ở cùng ai ?
a. bố
b. mẹ
c. ông bà
d. người thân
3. Bố mẹ đi làm:
a. xa
b. gần
c. chỉ ở nhà
4. Em đã biết tự làm những công việc gì?
a. gấp chăn màn
b. gấp quần áo
c. rửa bát
d.
quét nhà
e. phơi quần áo
g. nhặt rau

h. nấu cơm
i.
rửa ấm chén
k. cất quần áo, giày dép đúng nơi, đúng chỗ
l. rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh bằng xà phòng
m. mắc màn trước khi đi ngủ
5. Em đi ngủ:
a. Đúng giờ
b. Chưa đúng giờ
6. Em thức dậy: a. Đúng giờ
b. Chưa đúng giờ
7. Đồ dùng học tập sắp xếp:
a. ngăn nắp
b. luộm thuộm
PHIẾU KHẢO SÁT KĨ NĂNG TỰ PHỤC VỤ CỦA HỌC SINH
DÀNH CHO GIÁO VIÊN (KHỐI 5)
Họ và tên giáo viên..........................................
Khi trực bán trú, giáo viên đã làm thay học sinh những cơng
việc gì?
quản lý học sinh
lấy cơm
gấp chăn
lấy chăn
cất chăn
vén rèm cửa sổ
lấy gối
cất gối
mở rèm cửa sổ
theo dõi, động viên học sinh ăn hết khẩu phần
lật bàn chuẩn bị cho học sinh nghỉ trưa

gấp bàn sau khi học sinh ngủ dậy
Sau khi khảo sát tôi đã thu được kết quả
sau:
a. Học sinh:
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ

Chưa thực hiện tốt vệ sinh cá nhân trước và sau khi ăn
Chưa biết sắp xếp chăn, gối, bàn, rèm cửa gọn gàng sau
khi ngủ dậy
Mang đồ chơi vào phòng ngủ
Tổng số
Chưa ngủ đúng vị trí, đúng giờ qui định
học
Nói chuyện riêng, đọc truyện trong giờ ngủ
sinh:
20 em
Chưa tự giác thức dậy khi đã hết giờ ngủ

SỐ
LƯỢNG

13 em
10 em
8
10
8
7

em
em

em
em
6

download by :


10 em
Có tính ỷ lại khi được phân cơng cơng việc
Có kĩ năng tự phục vụ tốt nhưng lại thiếu 6 em
tính chủ động, tự giác, phải chờ cơ giáo nhắc
nhở mới làm
Có kĩ năng tự phục vụ tốt và tự giác thực hiên 3 em
công việc chung mà không cần giáo viên nhắc nhở, giúp
đỡ
b. Phụ huynh: Đa số phụ huynh làm hộ cho con những việc mà các em có thể
làm được.
c. Giáo viên: Phần lớn giáo viên làm hộ cho học sinh những việc mà các em có
thể làm được.
3. Nguyên nhân:
a. Học sinh
- Các em được sự quan tâm, chăm sóc, nng chiều q mức của phụ huynh,
được miễn việc giúp đỡ bố mẹ làm công việc nhà, dù là nhỏ nhất với lý do là để
dành thêm thời gian cho con học, hoặc đã có “bác giúp việc”
- Một số em sống trong gia đình có điều kiện kinh tế khà giả, thuê người giúp
việc nên có thói quen ỷ lại, chưa có ý thức tự lập, và phụ thuộc vào người lớn.
- Một số em thiếu sự quan tâm sâu sát của gia đình do bố mẹ phải đi làm ăn
xa, các em phải ở với ơng bà, khơng có sự giáo dục nghiêm khắc từ bố mẹ.
-Bên cạnh đó, mặc dù điều kiện sống của lớp trẻ ngày càng tốt hơn, nhưng
việc giao lưu, chia sẻ, kết bạn…của trẻ dường như lại thu hẹp lại. Một số em đi

học về là xem ti vi hoặc chơi điện thoại, ít chơi với bạn bè, mọi người xung quanh,
không tham gia vào việc nhà, lãnh cảm với môi trường xung quanh.
b. Phụ huynh
- Một số phụ huynh chỉ chú trọng đến việc học của con, khơng u cầu con
làm việc gì ngồi việc học.
- Một số phụ huynh có quan điểm lệch lạc về giáo dục con. Đó là nng chiều
con q mức, ln đáp ứng ngay mọi yêu cầu, mong muốn của con, làm thay con
tất cả vì sợ con vất vả, sợ quá sức của con, luôn lẽo đẽo chạy theo phục vụ con ở
mọi lúc, mọi nơi, thậm chí có những phụ huynh của lớp 5 còn đi giày dép hộ cho
con khi con đã đến trường, cịn cho con có thói quen ngủ nướng.
- Một số phụ huynh không tin vào khả năng của con. Con muốn làm nhưng
thấy con làm lóng ngóng, chậm chạp thì sốt ruột nên đã làm thay cho nhanh.
- Thời gian bố mẹ dành cho con trẻ ngày càng eo hẹp. Do mải làm kinh tế nên
hầu hết các bố mẹ khơng có nhiều thời gian dành cho gia đình nhỏ của mình.
Những chuyến đi cơng tác dài ngày, việc đi làm về muộn là chuyện bình thường
trong xã hội hiện đại ngày nay. Ngay cả khi có mặt ở nhà, nhiều cha mẹ cũng
khơng thể sắp xếp thời gian để có thể tâm sự, trị chuyện cùng con.
c. Giáo viên

7

download by :


- Trong tư tưởng, giáo viên thường chú trọng đến việc dạy kiến thức, vì thế
việc rèn kĩ năng sống cho học sinh cịn chiếu lệ, đơi khi bị lãng quên.
- Một số giáo viên chưa nhận thức hết tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng tự
phục vụ cho học sinh, ngại va chạm, sợ phật lòng với phụ huynh nên thường chiều
theo ý của các em.
- Một số giáo viên khi ở lại trực chưa thật sự chịu khó, kiên trì trong việc chỉ

bảo, hướng dẫn đến nơi đến chốn cho học sinh thực hiện một số thói quen ở lớp
bán trú như: cách gấp chăn, cách vén rèm cửa, cách thu bàn ngủ...mà để cho các em
tự làm hoặc làm hộ cho các em.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

Xuất phát từ cơ sở lý luận và từ thực tiễn nêu trên tôi đã mạnh
dạn đưa ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục kĩ năng
tự phục vụ cho học sinh lớp 5 thông qua hoạt động bán trú ở
trường Tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc. Đó là:
1. Giáo viên cần nắm vững và nhận thức sâu sắc về tầm
quan trọng của việc hình thành và phát triển kĩ năng sống
cho học sinh.
Đi đôi với chất lượng là kết quả học tập thì việc hình thành và
phát triển kĩ năng sống cho học sinh là một trong những nhiệm vụ
trọng yếu hàng đầu của người giáo viên tiểu học. Đặc biệt là đối
với những trường có tổ chức dạy hai buổi trên ngày và tổ chức bán
trú cho học sinh như trường tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc. Việc giáo
dục kĩ năng sống sẽ giúp cho học sinh có thói quen tốt trong sinh
hoạt hằng ngày của các em để hình thành cho các em nề nếp tốt.
Từ đây tính ích kỉ, ngại khó, vụng về, rụt rè, sợ sệt sẽ nhường chỗ
cho sự bao dung, sự tự tin, dũng cảm, tháo vát, nhanh nhẹn, khéo
léo, tinh tế, hòa đồng và thân thiện. Những kĩ năng này không chỉ
đáp ứng yêu cầu của một giai đoạn nào đó mà cịn là hành trang
cần thiết cho cả đời người, đặc biệt là chuỗi ngày đi học. Khẩu
hiệu “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui ” cũng vì lẽ đó.
2. Giúp học sinh hiểu tầm quan trọng của việc rèn kĩ
năng tự phục vụ.
Giáo viên giúp học sinh hiểu: Ai cũng muốn gặt hái được
những thành công trong cuộc sống ; muốn có một cuộc sống an
tồn, hạnh phúc và có chất lượng. Để đạt được điều đó, ngồi việc

có tri thức, có sức khỏe, có đạo đức,...con người cịn cần phải có
các kĩ năng sống. Nhưng kĩ năng sống khơng phải là những cái đã
có sẵn, con người khơng phải sinh ra đã có kĩ năng sống. Kĩ năng
sống chỉ được hình thành và phát triển trong quá trình học tập,
rèn luyện, thực hành trải nghiệm trong cuộc sống hằng ngày ở
trường, ở gia đình và ngồi xã hội. Khi tự mình thực hiện những
8

download by :


công việc phục vụ cho bản thân mà không cần người khác làm hộ
hay làm thay sẽ làm giảm bớt sự bận rộn, mệt nhọc cho bố mẹ,
cho mọi người xung quanh. Ta sẽ không bị thụ động sống nhờ vào
người khác, sẽ làm chủ được bản thân, thích ứng với mơi trường
xung quanh. Lúc đó ta cảm thấy tự tin hơn trong cuộc sống.
Ví dụ: Khi ngủ dậy các em có thói quen gấp chăn màn gọn
gàng cũng là đang giúp đỡ bố mẹ. Khi ăn xong, các em giúp bố
mẹ rửa bát, quét nhà cũng là đang rèn cho mình ý thức tự lập, khả
năng tự rèn luyện bản thân.
Giáo viên có thể lồng ghép vào các tiết học trên lớp và lấy một
số hình ảnh, tình huống, câu chuyện minh họa để học sinh thấy rõ
hơn tầm quan trọng của việc rèn kĩ năng tự phục vụ. Nên kể cho
học sinh nghe một số câu chuyện có ý nghĩa đề cao ý thức tự phục
vụ của mỗi người.
Ví dụ: Truyện Đồ dùng để ở đâu (sách đạo đức lớp 2) cho thấy
hậu quả của việc sắp xếp đồ dùng khơng ngăn nắp, bạ đâu bỏ
đấy. Từ đó cho học sinh thấy thói quen ngăn nắp, gọn gàng sẽ
giúp các em tiết kiệm được thời gian, tránh việc bị đi học muộn
như bạn nhỏ trong câu chuyện. Truyện Con gái (Tiếng Việt 5- Tập

2), ca ngợi cô bé có ý thức tự phục vụ, đảm đang việc nhà, là con
ngoan trong gia đình khiến bố mẹ vui lịng, tự hào làm thay đổi
suy nghĩ “trọng nam, khinh nữ” của mọi người trong gia đình.
3. Xây dựng nội quy lớp bán trú
Để thực hiện một cách khoa học và hiệu quả nề nếp lớp bán
trú, giáo viên chủ nhiệm lớp có trách nhiệm xây dựng nội quy sinh
hoạt bán trú của lớp từ đầu năm học thông qua Ban đại diện cha
mẹ học sinh và phổ biến cho cả lớp thực hiện.
Nội quy cụ thể như sau:
1.Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi
vệ sinh.
2. Không ăn quá nhanh hoặc quá chậm.
3. Khơng đem thức ăn ra khỏi phịng ăn.
4. Phải ăn hết khẩu phần ăn của mình.
5. Sắp xếp chăn, bàn gọn gàng sau khi ngủ dậy
6. Ngủ đúng vị trí, đúng giờ qui định.
7. Khơng nói chuyện riêng, đọc truyện trong giờ ngủ.
8. Ngủ đủ giờ không dậy sớm quá hoặc muộn quá làm ảnh
hưởng đến các bạn.
9. Phải tham gia các công việc khi được phân công như: lật
hoặc gấp bàn ngủ, mở hoặc buộc rèm cửa trước và sau giờ ngủ.
10. Thực hiện tốt các điều quy định nêu trên.
9

download by :


4. Bầu ban cán sự lớp bán trú
Ngoài giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp theo dõi học sinh
mọi nếp nếp sinh hoạt bán trú thì việc cử ra một cán bộ lớp để

giúp đỡ giáo viên trong việc hướng dẫn, quản lí các bạn là một
việc làm hết sức cần thiết. Vì vậy, để đạt hiệu quả cao, giáo viên
cần lựa chọn một lớp trưởng, một lớp phó cho lớp bán trú của lớp
mình. Khác với ban cán sự trên lớp học, giáo viên nên chỉ định học
sinh có tính tự lập, tự quản tốt để giữ vai trị là lớp trưởng, lớp phó
lớp bán trú. Trước đó, giáo viên cần quan sát, gần gũi, thử việc
học sinh đó rồi mới giao việc. Giáo viên cần giao việc cụ thể cho
lớp trưởng, lớp phó. Nhiệm vụ của lớp trưởng, lớp phó là như nhau.
Cơng việc cụ thể như sau:
+ Hướng dẫn các bạn xếp hàng rửa tay trước khi ăn.
+ Kiểm tra việc rửa tay trước khi ăn của các bạn.
+ Hướng dẫn các bạn ngồi đúng vị trí của lớp mình.
+ Kiểm tra việc ăn hết khẩu phần ăn của từng bạn.
+ Kiểm tra việc ăn đúng thời gian qui định của các bạn.
+ Theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ trong giờ nghỉ của các
bạn.
+ Ghi chép lại danh sách các bạn còn chưa thực hiện tốt nề
nếp.
5. Rèn thói quen ăn uống khoa học
a. Trước khi ăn
- Xếp hàng rửa tay: Khi trống báo giờ tan học, những học sinh ở lại bán trú
nhanh chóng rời lớp, xếp hàng trước nhà ăn để thực hiện việc vệ sinh trước khi ăn.
Lớp trưởng điều khiển các bạn xếp hàng và giữ trật tự.

10

download by :


Hình 1: Xếp hàngchuẩn bị rửa tay trước khi ăn

- Rửa tay: Đây là việc làm rất cần thiết để đảm bảo vệ sinh an
toàn thực phẩm. Việc làm này bộ phận y tế của nhà trường đã
triển khai, hướng dẫn học sinh ngay từ đầu năm học. Tôi đã tổ
chức cho học sinh thực hiện thường xuyên, nghiêm túc nên đã trở
thành nếp, thành thói quen cho các em. Việc rửa tay trước khi ăn
cần theo qui trình 6 bước đó là:
+ Làm ướt hai bàn tay bằng nước sạch, sau đó thoa nhẹ xà
phịng vào lịng bàn tay rồi chà xát hai lòng bàn tay vào nhau.
+ Dùng ngón tay và lịng bàn tay này cuốn và xoay lần lượt
từng ngón của bàn tay kia và ngược lại.
+ Dùng lòng bàn tay này chà xát chéo lên mu bàn tay kia và
ngược lại.
+ Dùng đầu ngón tay của bàn tay này miết vào kẽ giữa các
ngón của bàn tay kia và ngược lại
+ Chụm 5 đầu ngón tay của tay này cọ vào lòng bàn tay kia,
xoay đi, xoay lại.
+ Xả cho tay sạch hết xà phòng dưới nguồn nước sạch, sau đó
lau khơ tay bằng khăn hoặc giấy.

11

download by :


Hình 2: Rửa tay trước khi ăn
- Lần lượt vào vị trí của lớp mình để nhận khẩu phần ăn: Nhắc
nhở học sinh ngồi đúng vị trí của lớp mình, không ngồi trật quá
tránh va chạm tay nhau khi ăn để khơng làm đổ thức ăn ra người
mình, người bạn hoặc ra bàn...
- Lấy đúng phần ăn dành cho khối lớp mình: Giáo viên kiểm tra

việc học sinh nhận phần ăn. Tránh để một số em lười ăn đổi phần
ăn ít hơn của các em lớp dưới.
b. Trong khi ăn: Giáo viên cần nhắc nhở thường xuyên đến học
sinh:
- Trong khi ăn khơng nên nói chuyện riêng.
- Ăn chậm, nhai kĩ, ăn hết khẩu phần.
- Không nên chan canh khi thức ăn và cơm cịn nhiều.
- Khơng bỏ thức ăn thừa của mình vào bát của bạn hoặc vào
gầm bàn.

12

download by :


Hình 3: Ăn cơm

c. Sau khi ăn
- Để bát vào đúng nơi quy định. Giáo viên cần nhắc nhở học
sinh để bát nhẹ nhàng, nên đổ thức ăn còn thừa vào đúng nơi quy
định.
- Vệ sinh: Dùng khăn lau miệng, rửa tay sạch sẽ, đánh răng
trước khi vào ngủ.
Để thực hiện tốt những công việc trên giáo viên cần phân cơng
lớp trưởng, lớp phó có trách nhiệm nhắc nhở, đơn đốc kiểm tra, đánh giá các hoạt
động của các thành viên trong lớp.
6. Rèn thói quen nghỉ trưa khoa học
a. Trước giờ nghỉ
Dựa vào khoảng thời gian thực hiện bán trú (từ lúc học sinh ăn cơm xong
cho đến khi học sinh bước vào thời gian nghỉ (ngủ trưa) mà giáo viên dự định thời

gian giải trí trước giờ ngủ cho học sinh (khoảng 30 phút). Trong khoảng thời gian
này, giáo viên có thể tổ chức cho học sinh đọc sách, báo, xem ti vi. Lớp trưởng theo
dõi, nhắc nhở các bạn giữ trật tự, ngồi đúng vị trí.

13

download by :


Hình 4: Xem ti vi trước giờ ngủ trưa
b. Trong giờ nghỉ
b.1. Phân công công việc cụ thể cho từng tổ (như phân công trực nhật), lập
danh sách học sinh và phổ biến đến từng em hoặc dán lên lớp như một thời khóa
biểu. Yêu cầu học sinh nhớ lịch và thực hiện nghiêm túc.
Lưu ý: Lịch này giáo viên cần thay đổi trong từng tuần hoặc 2 tuần một lần
tránh trường hợp một số em chỉ phải lật, gấp bàn hoặc chỉ phải mở hoặc buộc rèm
để các em có dịp được phát huy khả năng tự phục vụ, tự lập của bản thân.
Sau đây là bảng phân công công việc trong từng tuần của lớp bán trú do tôi phụ trách.
Bảng phân công này tôi thực hiện trong hai tuần.

Lật bàn

Gấp bàn

Mở rèm

Buộc rèm

Thứ
2

Bùi Quỳnh Anh
Bùi Quỳnh Anh
Ngô Bá Dũng
Ngô Bá Dũng
Trịnh Văn Nhu
Trịnh Văn Nhu
Lê Kim Ngân
Lê Kim Ngân
Bùi Thu Hằng
Bùi Thu Hằng
3
Ngô Hả iĐăng
Ngô Hải Đăng
Hồ Thu Hà
Hồ Thu Hà
Trịnh Hà Linh
Trịnh Hà Linh
Vũ Thị Thủy
Vũ Thị Thủy
Trần Văn Thanh
Trần Văn Thanh
4
Trần Văn Thành
Trần Văn Thành
Trịnh Linh Nhi Trịnh Linh Nhi
Nguyễn Duy Thái Nguyễn Duy Thái
Lưu Mạnh Đức Lưu Mạnh Đức
Nguyễn Thị Ngân Nguyễn Thị Ngân
5
Nguyễn Gia Như Nguyễn Gia Như

Đỗ Lưu Ly
Đỗ Lưu Ly
Nguyễn Gia Huy Nguyễn Gia Huy
Vũ Thành Đạt
Vũ Thành Đạt
Nguyễn Hải Yến
Nguyễn Hải Yến
b.2. Phân cơng vị trí nằm ngủ cho học sinh:
Cần sắp xếp vị trí nằm ngủ phù hợp với từng em, giúp các em có vị trí nằm
thoải mái, (khơng chật q), khơng bị gị bó, khơng để các em nằm sát mép bàn
tránh khi các em ngủ say cựa mình có thể bị ngã xuống đất.
14

download by :


b.3. Sắp xếp, lật bàn chuẩn bị cho giờ nghỉ.
- Sắp xếp bàn: Lớp trưởng kiểm tra xem bàn đã được kê ngay ngắn chưa, nếu
chưa ngay ngắn thì yêu cầu các bạn sắp xếp lại cho ngay ngắn, đúng khoảng cách.
- Lật bàn: Giáo viên cần hướng dẫn học sinh cách lật, gấp bàn. Giáo viên có
thể thực hiện mẫu để học sinh quan sát sau đó cho học sinh thực hiện lại. cách lật
bàn như sau: hai em đứng hai đầu bàn, dùng cả hai tay lật nhẹ mặt bàn ngược lên
sau đó đặt xuống nhè nhẹ sao cho mặt bàn của bàn này phải khít với mặt bàn của
bàn kia tạo thành một tấm phản, sau đó từ từ rút tay ra khỏi mặt bàn. Giáo viên
quan sát, nhận xét, chỉnh sửa (nếu thấy chưa đạt yêu cầu).
Lưu ý: Giáo viên cần nhắc nhở học sinh: Khi thực hiện, cả hai phải thực hiện
đồng thời, động tác phải nhẹ nhàng, cẩn thận tránh để bị chẹt tay. Không để lại khe
hở giữa hai mặt bàn. Cách gấp bàn cũng làm tương tự như cách lật bàn.

Hình 5: Lật bàn

b.4. Mở rèm cửa sổ:
Công việc này học sinh có thể tự làm. Nhưng trong q trình thực hiện, các em
còn vội vàng, dẫn đếndẫn đến rèm của thường bị tuột móc hoặc xộc xệch, rèm cửa
mở ra chưa che kín hết cửa sổ, ánh sáng chiếu vào tạo cảm giác khó ngủ. Để thực
hiện tốt cơng việc này, giáo viên cũng cần chỉ dẫn một cách tỉ mỉ cho học sinh,
tránh việc bỏ mặc. Cách mở rèm: dùng hai tay tháo nút thắt của rèm cửa rồi kéo
rèm cho kín cửa sổ. Sau đó, chỉnh cho rèm ngay ngắn, phẳng phiu.
Giáo viên lưu ý học sinh cần vén màn nhẹ nhàng, tránh việc làm vội vàng dẫn
đến rèm cửa bị rách hoặc tuột móc. Qua đây, giáo viên nên động viên, khích lệ sự
khéo léo của mỗi học sinh. Cần cho học sinh thấy phải tạo được sự thẩm mỹ trong
công việc này. Rèm cửa không chỉ giúp các em giảm bớt ánh sáng chiếu vào phịng
gây khó ngủ mà còn làm cho phòng ngủ của các em thêm đẹp và ấm cúng.

15

download by :


Hình 6: Mở rèm
b.5. Lấy gối, chăn chuẩn bị nghỉ trưa.
+ Từng học sinh lấy gối của mình tại kho để đồ.
+ Lớp trưởng hướng dẫn các bạn lấy lần lượt, tránh xô đẩy nhau.
+ Dựa vào số lượng các bạn trong lớp cần lấy số chăn đủ đắp.
Lưu ý học sinh: khi mang chăn vào phòng ngủ phải cẩn thận, tránh chăn bị
kéo lê xuống đất.
b.6. Giáo viên cần nhắc nhở, quán triệt đến từng học sinh không mang đồ chơi
vào phòng ngủ. Nếu em nào đã mang đồ chơi vào phịng ngủ, giáo viên có thể giữ
hộ cho các em.
b.7. Tổ chức cho học sinh giải trí nhẹ nhàng trước khi ngủ: Trẻ em rất thích
nghe kể chuyện, vì vậy giáo viên nên đọc truyện cho các em nghe. Giáo viên cũng

có thể mở cho các nghe một bài hát các em thích có giai điệu nhẹ nhàng (có thể mở
trên điện thoại với âm lượng đủ nghe) để gây cảm giác buồn ngủ cho các em.
b.8. Cho học sinh làm theo khẩu lệnh của giáo viên trước khi ngủ:
+ Giáo viên hô: Một
+ Học sinh trả lời: Duỗi tay (kết hợp với động tác duỗi tay).
+ Giáo viên hô: Hai
+ Học sinh trả lời: Duỗi chân (kết hợp với động tác duỗi chân).
+ Giáo viên hô: Ba
+ Học sinh trả lời: Nhắm mắt (kết hợp với động tác nhắm mắt).
+ Giáo viên hô: Bốn
+ Học sinh trả lời: Đi ngủ
Giáo viên cần quan sát, theo dõi từng em xem các em đã thực hiện nghiêm túc
theo khẩu lệnh của giáo viên chưa. Đúng 11giờ 45 phút, yêu cầu các em phải ngủ.
Tuy nhiên không phải học sinh nào cũng có ý thức tốt trong việc ngủ trưa, hoặc có
những em khó ngủ. Vì vậy giáo viên cần nhắc nhở thường xuyên để các em tự giác
thực hiện tốt nề nếp ngủ nghỉ đúng thời gian qui định.
16

download by :


c. Sau giờ nghỉ
- Đúng 13 giờ 30 phút giáo viên đánh thức học sinh thức giấc.
- Học sinh thực hiện gấp bàn như hướng dẫn.
Cách gấp bàn tương tự như cách lật bàn.
Giáo viên luôn lưu ý học sinh cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh bị chẹt tay.
- Học sinh thực hiện vén rèm cửa sổ.
Cách thực hiện vén rèm:
+ Vén hai mảnh bức rèm về hai phía thành những nếp gấp nhỏ.
+ Dùng dây thắt theo kiểu thắt nơ rồi cài vào mấu ở hai bên thành cửa sổ.

Lưu ý: Rèm phải phẳng, thành nếp gọn gàng. Giáo viên nên hướng dẫn cách
thắt nơ khi vén rèm. Cần khuyến khích học sinh thực hiện cơng việc này một cách
tỉ mỉ để rèn tính cẩn thận.

Hình 7: Vén rèm
- Gấp chăn sau khi ngủ dậy: Đây là việc làm tương đối khó với học sinh. Vì
vậy, giáo viên phải dành nhiều thời gian hướng dẫn, kèm cặp học sinh thường
xuyên. Để học sinh biết cách gấp chăn, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện
ngay từ những ngày đầu ở lại bán trú (có thể hướng dẫn học sinh trong những tiết
hoạt động tập thể). Giáo viên cần thực hiện theo các bước sau:
+ Giáo viên làm mẫu: Trước hết trải chăn cho phẳng, bốn góc chăn khơng
được rúm ró, sau đó gấp đơi chăn theo chiều dọc, vuốt nhẹ nếp gấp. Từ chiều dọc
đó tiếp tục gấp vào trong theo 3 hoặc 4 nếp gấp. Các nếp gấp phải phẳng.
+ Học sinh thực hiện lại. Giáo viên quan sát và uốn nắn cho các em.
+ Mang chăn vào kho theo sự chỉ dẫn của giáo viên.
+ Xếp chăn gọn gàng, để đúng nơi quy định.
Lưu ý: Việc gấp chăn này, giáo viên cũng cần phân công cụ thể cho từng em.
17

download by :


Hình 8: Gấp chăn
- Cất gối sau khi ngủ dậy: Đây là việc làm nhẹ nhàng, dễ làm nhất thể hiện ý
thức giữ gìn đồ dùng cá nhân của mỗi học sinh khi ở lại bán trú. Tuy nhiên ý thức
thực hiên việc làm này của các em chưa cao. Khi thực hiện, các em còn vội vàng,
sắp xếp một cách lơn xộn (nếu khơng có sự giám sát của giáo viên). Vì vậy, để
cơng việc này thật sự có hiệu quả, rèn được ý thức cẩn thận của mỗi học sinh, bản
thân giáo viên trực bán trú cần phải làm tốt công việc sau:
+ Hướng dẫn học sinh cất gối theo đúng vị trí của lớp mình.

+ Hướng dẫn học sinh cách sắp xếp, tránh tình trạng học sinh vứt gối bừa bãi
(giáo viên có thể sắp xếp mẫu cho học sinh quan sát).
+ Lưu ý học sinh: cần để gối thành từng chồng, cái này phải chồng khít lên cái
kia. Gối to để dưới, gối nhỏ để trên.
+ Nhắc nhở học sinh không được xô đẩy nhau khi thực hiện công việc.
Lưu ý: Những công việc trên giáo viên cho học sinh thực hiện thường xuyên,
liên tục, luôn có sự giám sát của giáo viên trong một hai buổi đầu. Sau đó, lớp
trưởng sẽ là người trực tiếp theo dõi các bạn thực hiện.

18

download by :


Hình 9: Sắp xếp gối
Sau mỗi giờ nghỉ trưa, giáo viên nên kiểm tra lại tất cả công việc xem học
sinh đã thực hiện như thế nào để từ đó có cơ sở nhận xét, đánh giá ý thức chấp hành
của học sinh. Tránh giao phó, bỏ hồ cơng việc cho lớp trưởng.
7. Thực hiện tốt công tác phối hợp
Việc giáo dục kĩ năng tự phục vụ cho học sinh khơng chỉ là nhiệm vụ của nhà
trường mà đó cịn là trách nhiệm của các bậc phụ huynh. Do đó giáo viên cần phải
biết phối hợp với phụ huynh trong việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho học sinh. Trong
các cuộc họp giáo viên cần khuyến khích phụ huynh hướng dẫn hoặc kiểm tra con
em mình khi thực hiện các cơng việc ở gia đình. Giáo viên cùng phụ huynh uốn
nắn, hướng dẫn học sinh thực hiện công việc trong thời gian đầu sau đó chỉ quan
sát, nhắc nhở các em thực hiện. Giáo viên thông báo kịp thời qua thư trao đổi, điện
thoại hoặc đến nhà trao đổi trực tiếp vè sự tiến bộ của các em.
8. Tổng kết và khen thưởng
Như chúng ta đã biết tuyên dương là một hình thức khích lệ tinh thần tham
gia tích cực nhất trong các hoạt động. Vì vậy chúng ta khơng thể thiếu hình thức

quan trọng này. Nắm được tâm lý của học sinh tiểu học rất thích được khen, thích
được động viên nên tơi hướng dẫn Ban cán sự lớp lập bảng chấm điểm thi đua từng
học sinh khi ở lại bán trú. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm tôi đã đề xuất với
Ban đại diện phụ huynh về việc khen thưởng các học sinh trong lớp thực hiện tốt
các phong trào học tập và các nề nếp trong sinh hoạt bán trú (mỗi phong trào đều
có bảng đánh giá riêng). Ví dụ: Mỗi tuần tặng 1 cây bút cho mỗi học sinh đạt số
điểm tốt cao nhất tổ. Sau mỗi tuần thi đua, lớp trưởng đánh giá chung các mặt hoạt
động, tổ trưởng đánh giá cụ thể các mặt nề nếp học tập cũng như nề nếp sinh hoạt
bán trú của từng thành viên trong tổ thông qua bảng điểm. Sau đó bầu chọn bạn có
thành tích tốt nhất đề nghị tuyên dương trước lớp và nhận thưởng. Đặc biệt chú ý
19

download by :


đến học sinh chậm tiến trong học tập nhưng có tiến bộ về các mặt, thực hiện tốt nề
nếp lớp bán trú thì tổ trưởng các tổ đề nghị Ban thi đua lớp tuyên dương và khen
thưởng. Các em được tặng thưởng trong tiết sinh hoạt cuối tuần về công tác bán trú.
IV. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Sau khi áp dụng các biện pháp đã nêu ở trên, đến giữa học kì 2, tơi đã tiến
hành khảo sát thực tế và đã thu được kết quả như sau:
NỘI DUNG ĐÁNH GIÁ

SỐ
LƯỢNG

0
Chưa thực hiện tốt vệ sinh cá nhân trước và sau khi ăn
0

Chưa biết sắp xếp chăn, gối, bàn, rèm cửa gọn gàng sau
Tổng khi ngủ dậy
0
Mang đồ chơi vào phòng ngủ
số
0
Chưa ngủ đúng vị trí, đúng giờ qui định
học
0
Nói chuyện riêng, đọc truyện trong giờ ngủ
sinh:
0
Chưa tự giác thức dậy khi đã hết giờ ngủ
20
0
Có tính ỷ lại khi được phân cơng cơng việc
em
Có kĩ năng tự phục vụ tốt nhưng lại thiếu
0
tính chủ động, tự giác, phải chờ cơ giáo nhắc
nhở mới làm
20
Có kĩ năng tự phục vụ tốt và tự giác thực hiên
em
việc chung mà không cần giáo viên nhắc nhở, giúp đỡ
Qua bảng số liệu trên cho thấy: các biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho học
mà tôi sử dụng thực sự đã mang lại hiệu quả. Các em đã hịa mình với tập thể, có
trách nhiệm với cơng việc khi được phân cơng, thực hiện công việc được giao một
cách thuần thục. Lớp bán trú của tơi vì thế rất gọn gàng, ngăn nắp, tạo hứng thú cho
các em khi ở lại và được phụ huynh tin tưởng. Một số cha mẹ rất hài lịng về sự tiến

bộ vượt bậc của con em mình khi làm công việc ở nhà. Họ đã yên tâm khi giao việc
cho con, khơng sợ con mình vất vả hay không biết làm.
C. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN

Kĩ năng tự phục vụ là một yếu tố quan trọng, có thể giúp học sinh tăng
cường tính độc lập và cảm giác về sự thành công. Dạy cho học sinh kĩ năng tự phục
vụ các em sẽ ý thức được về sự cần thiết phục vụ bản thân, biết tự chăm sóc bản
thân, tăng cường tính độc lập, các em sẽ sống có trách nhiệm hơn đối với chính
mình rồi biết quan sát và làm theo hướng dẫn của người lớn trong công việc hằng
ngày ở nhà cũng như ở lớp.
Từ thực tiễn đã làm và kết quả đã đạt được, tơi thấy rằng để giúp học sinh có
kĩ năng tự phục vụ tốt đặc biệt là có thói quen tốt trong sinh hoạt bán trú, mỗi giáo
viên chúng ta cần có kế hoạch cụ thể ngay từ đầu năm học và phải xem đó là trách
nhiệm của giáo viên trong công tác chủ nhiệm. Triển khai cụ thể kế hoạch trong
phụ huynh học sinh và đặc biệt là phải được đa số phụ huynh ủng hộ và tạo điều
kiện về kinh phí khen thưởng. Trong q trình học sinh thực hiện giáo viên cần
20

download by :


theo dõi uốn nắn kịp thời, không giao trắng cho Ban cán sự của lớp. Trong q
trình thực hiện cơng việc, giáo viên cần đảm bảo yêu cầu sư phạm: công việc học
sinh thực hiện phải vừa sức, phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trên cơ
sở địi hỏi học sinh có sự cố gắng cao. Khơng áp đặt học sinh phải làm gì và khơng
được làm gì, ln đảm bảo ngun tắc tự giác, tơn trọng sự độc lập, sáng tạo của
học sinh. Tạo tâm lý thoải mái và giải thích rõ cho học sinh biết tại sao phải làm
việc này và để cho các em tự kiểm tra lẫn nhau trong khi thực hiện. Tạo khơng khí
làm việc tập thể, làm việc theo nhóm, sở thích và chú trọng “hiệu ứng lan tỏa” để

tạo sự tương tác, sự cộng hưởng, lôi kéo tất cả học sinh tham gia. Đặc biệt cần có
sự cơng bằng, khách quan trong việc đánh giá từng kĩ năng tự phục vụ của học
sinh. Và kĩ năng mà giáo viên chọn để rèn luyện cho học sinh phải luôn xuất phát
từ chính nhu cầu của các em
Tham gia vào quá trình hình thành thói quen kĩ năng tự phục vụ cho học sinh
khơng chỉ có nhà trường mà cịn có gia đình. Do đó trong suốt q trình rèn luyện
kĩ năng này, giáo viên cần có sự liên hệ và phối hợp chặt chẽ với phụ huynh để
cùng hỗ trợ học sinh thực hiện. Giáo viên nên yêu cầu phụ huynh mạnh dạn giao
những công việc nhà vừa sức để các em thực hiện. Cần tuyên dương khen thưởng
kịp thời cho các học sinh thực hiện tốt nề nếp nhằm nêu gương cho cả lớp cùng thi
đua thực hiện. Ngoài ra cũng cần động viên kịp thời những em thường xuyên vi
phạm nội qui nhưng có chuyển biến để giúp các em cùng tiến bộ. Giáo viên cần
chủ động lắng nghe ý kiến đóng góp, trao đổi của phụ huynh để từ đó có sự điều
chỉnh kịp thời những thiếu sót của bản thân.
II. KIẾN NGHỊ

1. Đối với địa phương:
- Cần bổ sung cơ sở vật chất cho lớp ăn bán trú đúng tiêu chuẩn để các em
thực hiện các nề nếp một cách thuận tiện.
- Thường xuyên thành lập đồn kiểm tra để đơn đóc, nhắc nhở nhà trường thực
hiện tốt công tác bán trú.
2. Đối với nhà trường:
- Thường xuyên tổ chức các chuyên đề về công tác chủ nhiệm nói chung và
cơng tác xây dựng nề nếp sinh hoạt bán trú nói riêng để giáo viên học hỏi kinh
nghiệm lẫn nhau.
- Có hình thức khen thưởng giáo viên làm tốt công tác xây dựng nề nếp sinh
hoạt bán trú nhằm động viên, khuyến khích giáo viên thực hiện tốt hơn công tác
bán trú.
 3. Đối với giáo viên:
Cần nghiêm túc thực hiện việc rèn kĩ năng tự phục vụ cho học sinh ở lớp bán

trú, coi đó là trách nhiệm của mỗi bản thân. Cần tạo điều kiện để các em học những
kĩ năng sống vì những trải nghiệm sẽ giúp các em thích ứng nhanh với mơi trường
xung quanh, phát triển tính nhanh nhẹn, khả năng tư duy, ý thức tự giác và tinh
thần tập thể.
 4. Đối với phụ huynh:
21

download by :


Phụ huynh cần giao cho các em một số công việc trong gia đình. Từ đó các
em sẽ thấy mình là người quan trọng trong gia đình và có trách nhiệm thực hiện
công việc một cách tốt hơn. Khi các em chưa quen với cơng việc và thao tác cịn
chậm hay lóng ngóng, bố mẹ nên động viên, khuyến khích để các em làm tốt hơn
những lần sau không nên làm hộ giúp con. Bố mẹ hãy yêu con đúng cách bằng
cách trang bị cho con những kĩ năng sống cần thiết cho tương lai.
Trên đây là một số giải pháp được đúc rút trong quá trình thực hiện nhiệm vụ
trực trưa ở lớp bán trú của bản thân tôi tại trường Tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc. Nội
dung sáng kiến khơng tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Vì vậy, tơt rất mong
nhận được sự góp ý, bổ sung của đồng nghiệp để việc rèn kĩ năng sống đặc biệt là
kĩ năng tự phục vụ cho học sinh ngày càng đạt kết quả cao hơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Vĩnh Lộc, ngày 5 tháng3 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung
của người khác.

Phạm Thị Quế

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT

TÊN TÀI LIỆU

TÁC GIẢ

1

Bài tập thực hành kĩ năng sống

Nhà XB Đại học sư phạm

2

Giáo dục kĩ năng sống trong các môn Nhà XB Giáo dục Việt Nam
ở tiểu học

3

Chuyên đề Giáo dục Tiểu học

Nhà XB Giáo dục Việt Nam

22

download by :


DANH MỤC

CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Quế
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên Trường Tiểu học Thị trấn Vĩnh Lộc

TT

Tên đề tài SKKN

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại xếp loại
(Phòng, Sở, (A,B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học
đánh giá xếp
loại
23

download by :


1
2
3

4

Đề xuất một số biện pháp nâng
cao khả năng quan sát - tìm ý
trong tiết “Quan sát-tìm ý” cho
học sinh lớp 4
Một số biện pháp rèn kĩ năng
đọc hiểu cho học sinh lớp 5
Một số biện pháp giúp giáo
viên làm tốt công tác chủ
nhiệm lớp ở Trường Tiểu học
Thị trấn Vĩnh Lộc
Một số biện pháp giúp học sinh
lớp 5 làm tốt bài văn tả cảnh
nhằm nâng cao chất lượng môn
Tiếng Việt ở Trường Tiểu học
Thị trấn Vĩnh Lộc

Phòng

C

2002-2003

Phòng

C

2009-2010

Phòng

C

2013- 2014

Phòng

B

2015-2016

24

download by :


25

download by :