Tài liệu KINH TẾ MÔI TRƯỜNG (Bài giảng 10) pdf

KINH T MÔI TRƯNG
(Bài giảng 10)
Giảng viên: Nguyễn Viết Thành,
Khoa KTPT, ĐH Kinh tế, ĐH QGHN



2
NỘI DUNG
Tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế
Suy thoái môi trường ở các nước đang phát triển
Kinh tế và môi trường
Giả thuyết nơi trú ẩn của ô nhiễm (Pollution-Haven Hypothesis)
Các lựa chọn chính sách môi trường ở các nước đang phát triển
Vai trò của các nước phát triển
Phát triển bền vững
Chương trình nghị sự 21 của Việt Nam
3
Tăng trưởng và phát triển kinh tế
Tăng trưởng kinh tế đề cập đến sự gia tăng mức tổng sản lượng (thu
nhập) của nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định (1 năm);
Phát triển kinh tế được hiểu là quá trình tăng tiến về mọi mặt của
nền kinh tế, hiểu đơn giản là tăng thu nhập bình quân đầu người;
Nói một cách chi tiết hơn, tăng trưởng kinh tế đề cập đến sự gia tăng
trong hoạt động kinh tế mà không có sự thay đổi căn bản về cấu trúc
kinh tế và thể chế của một quốc gia;
Phát triển kinh tế bao gồm cả các thay đổi về giáo dục, y tế, cơ sở hạ
tầng giao thông, luật pháp, thể chế…

4
Tăng trưởng và phát triển kinh tế (tiếp)

Tên nước
Tăng trưởng GDP (%)
(xếp hạng tăng trưởng)
GDP đầu người (USD)
(xếp hạng trên thế giới)
Xếp hạng
HDI
Ghi chú
Mông cổ
17.5 (1)
4,800 (154)
110
Đang phát triển, HDI TB
Qatar
14.1 (4)
98,900 (1)
37
Phát triển, HDI rất cao
Đông Timor
10.6 (6)
8,700 (116)
147
Kém phát triển, HDI thấp
China
9.20 (9)
8,400 (122)
101
Đang phát triển, HDI TB
Uzbekistan
8.3 (17)

3,300 (168)
115
Đang phát triển, HDI TB
Ethiopia
7.5 (24)
1,100 (211)
174
Kém phát triển, HDI thấp
India
6.8 (35)
3,700 (165)
134
Đang phát triển, HDI TB
Vietnam
5.9 (47)
3,400 (166)
128
Đang phát triển, HDI TB
Malawi
4.3 (86)
900 (220)
171
Kém phát triển, HDI thấp
Azerbaijan
0.1 (196)
10,200 (109)
76
Đang phát triển, HDI cao
GDP growth and GDP per capita of some countries in 2009
Tăng trưởng GDP và GDP trên đầu người của một số quốc gia năm 2011

Source: The World Factbook, UNDP, 2012
5
Suy thoái môi trường ở các nước đang phát triển
Ô nhiễm không khí và ô nhiễm nguồn nước là các vấn
đề môi trường nghiêm trọng nhất ở các nước đang phát
triển
Ngân hàng thế giới ước tính:
 5-6 triệu người chết mỗi năm ở các nước đang phát triển
từ các bệnh do ô nhiễm nước và ô nhiễm không khí gây ra;
 Thiệt hại do suy thoái môi trường ước tính khoảng 4-8% of
GDP mỗi năm ở nhiều nước đang phát triển;
 Biến đổi khí hậu đe dọa khả năng thoát nghèo của nhiều
người nghèo.
Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (?), mỗi năm,
Việt Nam có thể mất tới 5,5% GDP do ô nhiễm môi
trường và lãng phí năng lượng và tiêu tốn khoảng 780
triệu USD cho vấn đề sức khỏe cộng đồng, vốn ngày
càng trầm trọng hơn do các bệnh từ ô nhiễm gây nên.“
( />keu-goi-bao-ve-moi-truong-Viet-Nam/201010/116090.datviet)

6
Kinh tế và môi trường
•Trạng thái tĩnh

Chất lượng môi trường
Tổng giá trị
sản xuất theo
thị trường
A
B

Đường giới hạn khả năng sản xuất
(Production Possibility Curves)
A: Nước phát triển
B: Nước kém phát triển
c
1

e
B
e
A

7
Trong dài hạn, khi nền kinh tế thay đổi (vd trở nên ít phụ
thuộc vào tài nguyên thiên nhiên và công nghệ ít ô nhiễm
hơn được áp dụng), đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ
dịch chuyển lên trên.
Sự dịch chuyển này sẽ cải thiện việc đánh đổi giữa tổng
giá trị sản xuất theo thị trường và chất lượng môi trường.
Khi đó các nước đang phát triển có thể sử dụng nhiều
nguồn lực hơn để cải thiện chất lượng môi trường.
Kinh tế và môi trường (tiếp)
Kinh tế và môi trường (tiếp)
8
Quan hệ giữa các chỉ số môi trường và thu nhập bình quân đầu
người của quốc gia
9


Giả thiết nơi trú ẩn của ô nhiễm

Các nước đang phát triển có thể trở thành “nơi trú ẩn của ô nhiễm”
Các doanh nghiệp sản xuất rời bỏ các nước phát triển vì quy định
kiểm soát ô nhiễm chặt chẽ ở các nước này;
Các nước đang phát triển thu hút các doanh nghiệp “ô nhiễm cao”
thông qua việc áp dụng các tiêu chuẩn kiểm soát ô nhiễm thấp.
10


Giả thiết nơi trú ẩn của ô nhiễm (tiếp)
Việt Nam có phải là “nơi trú ẩn của ô nhiễm”?
Vedan, Huyndai Vinashin:






“Thiệt hại từ ô nhiễm do Vedan gây ra sau 14 năm hoạt động ít nhất là
10 triệu USD” ( />co-bao-nhieu-VEDAN/4648027.epi )
Ô nhiễm hạt nix ở Hyundai Vinashin: "Kẻ giết người thầm lặng”
( />Vinashin-Ke-giet-nguoi-tham-lang.html)


11
Những khó khăn trong phân tích lợi ích –chi phí:
 Thiệt hại do ô nhiễm được ước lượng thông qua giá sẵn lòng trả:
Khả năng chi trả thấp → thiệt hại do ô nhiễm gây ra thấp
 Các vấn đề về chiết khấu:
Thu nhập thấp → Chiết khấu cao → Các dự án dài hạn không có nhiều
giá trị

Điều cần thiết là có phân tích tác động bền vững trong dài hạn
của chương trình, dự án và đối xử công bằng với các thế hệ
tương lai.

Lựa chọn chính sách môi trường ở các
nước đang phát triển

12


Các lựa chọn chính sách môi trường (tiếp)

Sử dựng chính sách dân số để kiểm soát chất lượng môi
trường
Tổng tác động = Tác động môi trường * Số lượng
môi trường trên đầu người người
Như vậy nếu giảm số lượng người sẽ giảm tổng tác động
môi trường, điều này có đúng không?
Chính sách dân số không thể thay thế được các chính sách
môi trường vì trong tương lai, ở các nước đang phát triển:
 Có nhiều người sống ở các khu vực đô thị hơn (do đô thị hóa)
 Sử dụng phân bón trong nông nghiệp nhiều hơn (ô nhiễm nước)

-->