tiểu luận đề tài xây DỰNG lối SỐNG NGHĨA TÌNH TRONG SINH VIÊN ở TP hồ CHÍ MINH HIỆN NAY

BỘ XÂY DỰNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC TP.HCM
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ



ĐỀ TÀI

XÂY DỰNG LỐI SỐNG NGHĨA TÌNH TRONG
SINH VIÊN Ở TP. HỒ CHÍ MINH HIỆN NAY

Họ và tên: Nguyễn Hồng Gia Khánh
MSSV: 19510801673
GVHD: Cơ Trần Thị Lợi

Thành phố Hồ Chí Minh, 17-05-2021

download by :


I.

MỞ ĐẦU

Con người thời nguyên thủy tồn tại theo từng nhóm, từng cụm, dần dần phát triển thành
xã hội nguyên thủy. Đây là giai đoạn đầu tiên và dài nhất trong lịch sử phát triển của lồi
người, từ khi có con người xuất hiện trên Trái Đất đến khi xã hội nguyên thuỷ chuyển đổi
thành xã hội giai cấp và xuất hiện chế độ nhà nước. Xã hội nguyên thủy kế thừa lối sống
bầy đàn của linh trường tổ tiên, tổ chức xã hội thành thị tộc với chế độ làm chung, ăn
chung, hưởng chung. Trải qua hàng ngàn năm tiến hóa, xã hội ngun thủy rơi vào suy
thối và tan rã, nhường chỗ cho xã hội có giai cấp. Ở nước ta, trải qua thời gian rất dài để

đấu tranh chống lại sự thống trị của giai cấp với giai cấp, chúng ta tiến đến thời kì xã hội
chủ nghĩa và có được xã hội hơm nay. Để có được xã hội ngày càng phồn vinh và phát
triển, một trong những yếu tố góp phần khơng nhỏ bên cạnh những cuộc đấu tranh chính
là lối sống của mỗi cá nhân, của xã hội. Và có thể kể đến một lối sống tiêu biểu cần được
phát huy ở nước ta là lối sống nghĩa tình. Là một sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh, cần hiểu
và xây dựng lối sống nghĩa tình trong thế hệ trẻ thành phố để góp phần đưa TP. Hồ Chí
Minh nói riêng và nước ta nói chung ngày một phát triển về tất cả mọi mặt, sánh vai thế
giới như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy. Đó là trách nhiệm, nghĩa vụ của thế hệ trẻ
hôm nay và mai sau.
II. NỘI DUNG
Lối sống trước hết là một phạm trù xã hội học. Trong triết học, từ góc độ của chủ nghĩa
duy vật lịch sử, ta phân tích bản chất và quy luật của lối sống. Trong kinh tế chính trị học
tìm hiểu lối sống từ cơ sở vật chất của xã hội. Xã hội học đặt vấn đề lối sống như một
chỉnh thể và nghiên cứu lối sống từ mọi lĩnh vực của hình thái kinh tế - xã hội, nghĩa là
trong tồn bộ hoạt động sống của con người. Từ phạm vi rộng lớn ấy của lối sống, xã hội
học có thể định nghĩa lối sống: Lối sống là một phạm trù xã hội học khái quát toàn bộ
hoạt động sống của các dân tộc, các giai cấp, các nhóm xã hội, các cá nhân trong những
điều kiện của một hình thái kinh tế - xã hội nhất định và biểu hiện trên các lĩnh vực của
đời sống : trong lao động và hưởng thụ, trong quan hệ giữa người với người, trong sinh
hoạt tinh thần và văn hóa.
Có thể nói lối sống là những nét điển hình, được lặp đi lặp lại và định hình thành phong
cách, thói quen trong đời sống cá nhân, nhóm xã hội, dân tộc, hay là cả một nền văn hóa.
Lối sống cá nhân được đặc trưng bởi cái nhìn về thực tại (thế giới quan), cá tính, bản sắc
cá nhân (bản ngã hay là cái tôi) cũng như những ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh
như gia đình, nơi sinh sống, giáo dục, văn hóa và đặc biệt là truyền thông.

2

download by :

Một lối sống thường phản ánh thái độ, giá trị hoặc thế giới quan của một cá nhân. Không
phải tất cả các khía cạnh của một lối sống là được hình thành một cách tự nhiên hoặc qua
quá trình tiếp nhận một cách tự nguyện. Quan niệm xã hội và sự nghiêm khắc, hà khắc,
kỷ luật có thể hạn chế sự lựa chọn lối sống có sẵn cho cá nhân. Lối sống có thể bao gồm
quan điểm về chính trị, tơn giáo, sức khỏe, giới tính, đạo đức, sự thân mật, và nhiều hơn
nữa. Tất cả các khía cạnh này đóng vai trị trong việc hình thành lối sống của một ai đó.
Cha mẹ là người tác động đầu tiên đến lối sống của một đứa trẻ. Ngồi ra thì tầng lớp xã
hội, địa vị xã hội, giai cấp cũng ảnh hưởng và định hình đến lối sống cá nhân.
Vì vậy, khi tìm hiểu lối sống của cá nhân hay xã hội sẽ điều tra, cần nghiên cứu và rút ra
kết luận từ những mặt cơ bản ấy của đời sống. Để tìm hiểu lối sống của một cá nhân,
trước hết cần tìm hiểu người ấy qua nghề nghiệp, trình độ kỹ thuật, môi trường lao động,
thái độ và hứng thú, thu nhập hàng tháng, tổ chức đời sống vật chất của bản thân với tư
cách là người lao động: quan hệ của họ đối với đồng chí và đồng nghiệp trong công tác
hàng ngày, thái độ đối với gia đình, con cái, tinh thần đối với giai cấp, Tổ quốc và nhân
loại (phạm trù xã hội); cách người đó sử dụng quỹ thời gian bản thân, họ đã làm gì ngồi
thời gian lao động để rèn luyện thân thể, trau dồi trí tuệ và tài năng, phát triển bản thân về
mọi mặt (phạm trù bản thân). Khi nghiên cứu về lối sống của một xã hội cần tìm hiểu
trình độ mà xã hội ấy đã đạt được trên các lĩnh vực của hình thái kinh tế - xã hội: trình độ
cơng nghiệp hóa, trình độ kỹ thuật, năng suất lao động, quản lý và phân phối sản phẩm
(phạm trù sản xuất); cơ chế quản lý kinh tế, chính trị, xã hội, mối quan hệ giữa cá nhân và
tập thể trong việc tổ chức đời sống xã hội, nếp sống công cộng... (phạm trù xã hội); đặc
điểm của mọi sinh hoạt tinh thần, giáo dục nghệ thuật, thể thao, du lịch, sự phát triển của
văn hóa trong mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội, giữa dân tộc và quốc tế, giữa truyền
thống và hiện đại... (phạm trù văn hóa). Tóm lại, nghiên cứu về lối sống cần hướng vào
việc phát hiện những biện pháp tốt nhất nhằm phát huy năng động chủ quan của cá nhân
và xã hội trong việc hình thành một lối sống tốt đẹp nhất mà điều kiện xã hội cho phép.
Như vậy: Lối sống là một khái niệm có tính tổng hợp và đồng bộ, bao gồm các mối quan
hệ kinh tế, xã hội, tư tưởng, tâm lý, đạo đức, văn hoá và các mối quan hệ khác của con
người được hình thành từ một hình thái kinh tế-xã hội nhất định. Nói một cách khác, lối

sống là tổng hoà những đặc trưng hoạt động của con người trong điều kiện của một hình
thái kinh tế - xã hội nhất định.
Từ khái niệm của lối sống, có thể nói, lối sống nghĩa tình có thể được hiểu là: Nghĩa tình
là tình cảm thuỷ chung hợp với lẽ phải, với đạo lí làm người. Lối sống nghĩa tình là lối
sống thủy chung, gắn bó keo sơn giữa con người với con người. Đây không chỉ là một lối
sống mà từ lâu đã trở thành một đạo lí tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, một tiêu chuẩn để
đánh giá phẩm chất đạo đức của con người. Lối sống nghĩa tình thể hiện ở thái độ sống
3

download by :


trước sau như một, yêu thương, cảm thông, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi, sẵn sàng giúp đỡ
nhau khi khó khăn hoạn nạn, luôn biết ơn, trân trọng sự giúp đỡ của người khác… Sống
có nghĩa có tình là biết giữ lời hứa, có trước có sau và cịn là sự hi sinh vì người khác.
Người sống nghĩa tình, biết tôn trọng, yêu thương, chia sẻ và giúp đỡ người khác, ln
được mọi người u q, kính trọng và giúp đỡ. Có thể nói, lối sống nghĩa tình là lối
sống có tình và trách nhiệm đối với bản thân, gia đình và xã hội, là nét đẹp trong thái độ,
thế giới quan của một cá nhân, một xã hội, được hình thành từ cái nhìn của bản thân họ
và mơi trường xung quanh như gia đình, nơi sống, giáo dục, văn hóa, và nhiều hơn nữa.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dặn : “Hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là phải sống với nhau có
tình, có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống khơng có tình, có nghĩa thì sao gọi là
hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin được.” Đây là lời của Người khi làm việc với đội ngũ cán bộ
Ban Tuyên huấn Trung ương, ngày 17 tháng 6 năm 1968, về việc xuất bản cuốn sách
“Người, tốt, việc tốt” nhằm tuyên truyền, nêu gương những nhân tố tích cực, những cách
ứng xử đúng đắn, đối đãi với nhau chân tình. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định giá trị,
bản chất cách mạng, khoa học, tính nhân văn, nhân đạo của chủ nghĩa Mác - Lênin, cũng
như tầm quan trọng của lối sống nghĩa tình trong xã hội, dù trong thời chiến hay thời
bình.
Trong thời điểm kinh tế, xã hội đất nước có bước phát triển mới, tốt hơn; đời sống vật

chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao. Trong giai đoạn hiện nay, đất
nước ta đang tiến nhanh, tiến mạnh vào môi trường hội nhập quốc tế, việc tập hợp sức
mạnh đại đoàn kết của đồng bào cả nước và kiều bào yêu nước khắp nơi trên thế giới để
xây dựng đất nước hùng cường là mục tiêu, khát vọng của toàn dân. Sức mạnh ấy được
cấu thành từ mỗi người dân, từ mỗi cộng đồng dân cư với vai trò là những tế bào của xã
hội, của đất nước. Cùng với đề cao phát huy trí tuệ, tài năng, tận dụng thành tựu của cuộc
Cách mạng công nghiệp để phát triển kinh tế; việc xây dựng, bảo tồn, phát huy những giá
trị văn hóa đạo đức truyền thống của dân tộc phải đặc biệt được coi trọng. Hành động
nhân văn, lối sống nghĩa tình, tương thân tương ái chính là những biểu hiện sinh động
trong bản sắc văn hóa của đồng bào ta. Kinh tế càng phát triển, mức sống của người dân
càng được nâng cao thì chiều sâu nghĩa tình càng phải được khơi dịng, vun đắp. Lối sống
nghĩa tình cũng chính là chất keo kết dính tinh thần đồn kết trong toàn dân. Mỗi người
một việc làm tốt, mỗi cộng đồng dân cư có một phong trào tốt, nhân rộng ra, chúng ta sẽ
có một trường văn hóa nghĩa tình, đồn kết, thấm đẫm bản sắc dân tộc, kết thành sức
mạnh thời đại.
Giữ vai trò đầu tàu lãnh đạo, TP. Hồ Chí Minh là một đơ thị đặc biệt, một trung tâm lớn
về kinh tế, văn hoá, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập
quốc tế, là đầu tàu, động lực, có sức thu hút và sức lan toả lớn của vùng kinh tế trọng
4

download by :


điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước. Thành phố từ lâu đã hình
thành nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc theo chủ trương chung của Trung
ương Đảng, phù hợp với đặc điểm của nhân dân, của lịch sử thành phố. Diện mạo hơm
nay của Thành phố Hồ Chí Minh chính là kết quả của q trình Đảng bộ, chính quyền và
nhân dân Thành phố bám sát những chủ trương, chỉ đạo của Đảng và vận dụng một cách
linh hoạt, sáng tạo, năng động, hiệu quả vào thực tiễn, trên cơ sở phát huy mạnh mẽ sức
mạnh của toàn Đảng bộ và mọi tầng lớp nhân dân Thành phố. Chất lượng phong trào

“Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tiếp tục được nâng cao.
Ngược dịng lịch sử, phẩm chất nghĩa tình của người TP. Hồ Chí Minh được kế thừa từ
tinh thần yêu nước, thương người. Đó vốn là phẩm chất truyền thống tốt đẹp của dân tộc
ta, nhân dân ta đã kết tinh qua nhiều thế hệ. Người dân thấm nhuần và thể hiện sinh động
phẩm chất nghĩa tình đặc trưng ấy của người Nam Bộ, khắc họa sâu sắc hơn trong cách
mạng, từ khi có Đảng, đi theo Đảng và Bác Hồ. Đó nghĩa khí trong đấu tranh, không chịu
khuất phục, kiên cường chống lại sức mạnh của kẻ ngoại xâm dù mạnh hơn mình gấp
nhiều lần. Ngay từ ngày đầu thực dân Pháp nổ súng đánh thành Gia Định, người dân
không yếu hèn, nhu nhược như bè lũ phong kiến cầm quyền, mà quyết đi theo những
danh tướng và nghĩa binh yêu nước, khởi nghĩa chống giặc. Nghĩa tình của người dân là
nghĩa khí đương đầu với mn vàn khó khăn thử thách nơi trung tâm sào huyệt của kẻ
thù qua nhiều giai đoạn, hết thực dân Pháp đến đế quốc Mỹ; chấp nhận hy sinh, bảo vệ
chính nghĩa - là bảo vệ Đảng, chở che những người cộng sản, đấu tranh đến cùng với địch
bằng mn hình vạn trạng phong trào, hình thức của đông đảo quần chúng nhân dân cho
ngày thắng lợi cuối cùng. Nghĩa khí ấy đã làm nên truyền thống của Đảng bộ TP. Hồ Chí
Minh: thương dân, trọng dân, gắn bó với dân, dựa vào dân, vì cuộc sống tự do, hạnh phúc
của dân mà hy sinh, chiến đấu “từ quần chúng mà ra và trở về với quần chúng”. Nghĩa
tình đó cịn là nghĩa khí khơng chấp nhận những bất công, những điều chưa hợp lý, là
năng động- dễ dàng thích nghi để vượt thốt những tư duy cạn hẹp, cản trở trong những
ngày đầu xây dựng đất nước, mạnh dạn mở cũi, xé rào nhằm mưu cầu cuộc sống ấm no,
hạnh phúc cho dân, đóng góp những tiền đề quan trọng cho Đảng ta quyết định đổi mới.
Từng ấy năm, hướng tới cuộc sống văn minh, tác phong công nghiệp, Thành phố đã từng
bước xây dựng hệ chuẩn mực đạo đức, bồi đắp những giá trị văn hóa của người dân và
những phẩm chất đẹp đẽ đó đã được khẳng định, phát huy. Đặc biệt, ý chí vươn lên thốt
khỏi nghèo nàn, lạc hậu; lịng nhân ái, u thương đồng bào, đồng chí được vun bồi, phát
huy mạnh mẽ. Trên địa bàn Thành phố, các phong trào đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ
nguồn, toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xóa đói giảm nghèo, khuyến học,
khuyến tài, bảo vệ an ninh Tổ quốc, cứu trợ, từ thiện... đã tạo nên nét đẹp đoàn kết cộng
đồng và có sức lan tỏa sâu rộng, mạnh mẽ từ tồn bộ hệ thống chính trị ra tồn dân, góp

5

download by :


phần bồi đắp lý tưởng, hoàn thiện nhân cách sống và tiếp tục phát huy những truyền
thống tốt đẹp của dân tộc.
Có thể nói, nghĩa tình đã trở thành đặc trưng trong văn hóa ứng xử, trong tư duy hành
động của người dân Thành phố Hồ Chí Minh và cũng là một động lực quan trọng tạo nên
sự đồng lòng, hiệp lực, nhất là trong những lúc khó khăn. Phẩm chất nghĩa tình của nhân
dân Thành phố ln đồng hành với sự nghiệp xây dựng và phát triển Thành phố, thể hiện
trong mọi hoạt động của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân. Hoạt động nổi
bật trong nhiều năm qua của Thành phố là phong trào Đền ơn đáp nghĩa. Thông qua hoạt
động của các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội, người dân thành phố khơng chỉ đóng góp
bằng vật chất để xây dựng hàng ngàn nhà tình nghĩa, tình thương; chăm lo vật chất cho
các Mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình liệt sĩ, thương binh, gia đình chính sách, có cơng,
mà các đồn thể như Hội Phụ nữ, Đồn Thanh niên cịn phân cơng hội viên, đồn viên
thường xun chăm sóc các Mẹ Việt Nam anh hùng neo đơn, gia đình liệt sĩ, thương binh
khó khăn.
TP. Hồ Chí Minh là nơi đầu tiên trong cả nước khởi phát chương trình xóa đói giảm
nghèo bền vững. Nhiều chính sách, giải pháp hỗ trợ giảm nghèo đã được Thành phố triển
khai, huy động được nhiều nguồn lực xã hội cùng góp cơng, góp của như hỗ trợ vốn để
kinh doanh, sản xuất, đào tạo nghề cho các hộ nghèo của ngành Lao động, thương binh,
xã hội. Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố triển khai rộng phong trào Người
tốt, việc tốt, Liên đoàn Lao động thành phố xây dựng nhiều hoạt động ý nghĩa như:
chương trình trái tim tình nghĩa, vay vốn ưu đãi tạo lập nhà ở cho công nhân viên chức,
lao động, tặng vé xe và quà cho công nhân ăn tết, tổ chức Ngày Tết gia đinh, Tấm vé
nghĩa tình cho cơng nhân xa q...; Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố cũng có nhiều hoạt
động phong phú, làm ấm lịng những gia đình nghèo, phụ nữ đơn thân như Mái ấm tình
thương; Hội Nơng dân Thành phố cũng trở thành điểm tựa của nông dân, giúp nông dân

vượt khó, làm giàu khi triển khai các mơ hình: Lấy nông dân dạy nghề cho nông dân,
Nông dân khá giả giúp đỡ nông dân nghèo, vận động hiến đất làm đường làm trường học,
tặng bồn chứa nước sạch, Tết làm điều hay vì nơng dân nghèo...; Hội Chữ Thập đỏ Thành
phố cũng đẩy mạnh nhiều hoạt động cộng đồng thu hút người dân Thành phố mở rộng
lòng yêu thương, san sẻ với người nghèo qua phong trào Hiến máu nhân đạo, tặng thẻ
bảo hiểm y tế, tặng xe lăn, xe lắc cho người khuyết tật, khám chữa bệnh miễn phí, chăm
lo bữa cơm dinh dưỡng cho người già neo đơn, trợ giúp gia đình nạn nhân chất độc da
cam,... Bên cạnh đó, Hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo Thành phố cũng phát động nhiều
chương trình như: Cứu trẻ em bệnh tim bẩm sinh, Chăm sóc sức khỏe phụ nữ và và tầm
soát các bệnh hiểm nghèo, Âm thanh và tiếng nói cho trẻ câm điếc, Vì nụ cười trẻ thơ,...

6

download by :


Ngoài ra, ngành Giáo dục và Mặt trận, đoàn thể các cấp đều có các chương trình vận
động tặng học bổng, chăm lo cho trẻ em nghèo hiếu học.
Không chỉ các hoạt động của hệ thống chính trị mà phẩm chất nghĩa tình, nhân ái dường
như thấm đẫm trong mỗi con người Thành phố. Có những hành động nhỏ nhưng ấm áp
tình người, tạo nên sự lan tỏa lớn, giúp mọi người gắn kết, san sẻ tình thương để gánh
nặng âu lo nhẹ bớt phần nào khi gặp khó khăn, như việc những thanh niên mang cơm cho
các cụ già neo đơn; những người buôn bán nhỏ đặt tủ bánh mì miễn phí trên đường;
những hộp cơm nhân đạo tại các bệnh viện cho người nghèo; những điểm sửa xe, quán ăn
miễn phí cho người nghèo, người khuyết tật; những bình nước mát miễn phí cho người đi
giữa trời trưa nắng gắt... Người dân TP. Hồ Chí Minh cũng có nhiều hoạt động giúp đỡ
con em từ mọi miền đất nước về Thành phố học tập, người lao động các nơi về làm việc,
luôn quan tâm, giúp đỡ khi cần thiết. Những việc làm nhỏ nhưng ấm áp tình người từ
những người chủ trọ, những cô hàng quán cho đến những hoạt động được tổ chức thường
niên của thành phố, hay đơn giản là một nụ cười chân thành cũng làm ấm lịng những

người con xa xứ.
Bên cạnh đó, người dân TP. Hồ Chí Minh cũng ln đi đầu trong hoạt động ủng hộ Quỹ
“Vì Trường Sa thân yêu, vì tuyến đầu Tổ quốc"; các chương trình “Góp đá xây Trường
Sa", “Tấm lưới nghĩa tình”, "Tiếp sức vì Trường Sa thân u”... Những hoạt động tri ân,
nghĩa tình đó khơng chỉ thể hiện tình cảm, trách nhiệm của người dân thành phố mà thực
sự đã góp thêm lửa của lịng yêu nước, giúp các chiến sĩ vững niềm tin, ấm lòng trong tư
thế hiên ngang, quyết tâm giữ vững chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Thế mạnh đặc biệt của Thành phố nằm ở năng lực thu hút, hội tụ những con người,
những tài hoa ở mọi vùng miền đất nước. Sự phát triển về nhiều mặt trong giao thương,
buôn bán, công nghệ thông tin, giáo dục, y tế..., nền tảng của một Thành phố trung tâm
về chính trị, kinh tế, văn hóa là điều kiện thuận lợi và đầy thử thách để người dân học tập,
làm việc, phát triển năng lực và vươn lên làm giàu. Chính vì thế, TP. Chí Minh là nơi hội
tụ đa dạng những con người có kiến thức, kinh nghiệm phong phú để cùng hợp lực xây
dựng Thành phố có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại, nghĩa tình.
Sinh viên là lực lượng chiếm số đông trong xã hội hiện nay, là lực lượng nòng cốt để xây
dựng đất nước phát triển giàu mạnh, đi lên Xã hội Chủ nghĩa. Để có thể huy động một
cách tối đa nguồn lực này, thì phải xây dựng một lối sống lành mạnh, tiên tiến, đậm đà
bản sắc dân tộc cho sinh viên với các giá trị về năng lực cống hiến, đạo đức, nếp sống văn
minh, lẽ sống cao đẹp, mức sống ngày càng được nâng cao… mà sinh viên vừa là đối
tượng, vừa là chủ thể. Bên cạnh những yếu tố chủ quan của từng cá nhân, có rất nhiều

7

download by :


yếu tố khách quan từ thế giới bên ngoài tác động đến lối sống của sinh viên cả nước nói
chung và sinh viên TP. Hồ Chí Minh nói riêng hiện nay.
Gia đình và giáo dục gia đình có vai trị quan trọng đối với quá trình phát triển nhân cách
và định hướng lối sống của thanh niên. Gia đình chính là cái nôi nuôi dưỡng đầu tiên, là

môi trường xã hội gần gũi, quan trọng nhất của mỗi người. Giáo dục gia đình là một mơi
trường giáo dục quan trọng bậc nhất đối với sự hình thành, phát triển nhân cách và định
hướng lối sống của sinh viên. Đa số sinh viên Việt Nam hiện nay đã từng sống cùng gia
đình và được thụ hưởng giáo dục gia đình. Gia đình có vai trị quan trọng trong việc duy
trì, gìn giữ và lưu truyền các giá trị văn hóa và truyền thống tốt đẹp của dân tộc và động
viên các thành viên của mình phấn đấu theo đúng chuẩn mực xã hội. Đồng thời, đây còn
là một trong những yếu tố bảo vệ quan trọng nhất đối với sinh viên. Có thể nói, gia đình
vừa là cái màng lọc mà thơng qua đó sinh viên tiếp nhận một cách có chọn lọc những tác
động văn hóa từ bên ngồi, vừa như lá chắn bảo vệ khỏi những tác động tiêu cực của xã
hội.
Tuy nhiên, gia đình và giáo dục gia đình cũng có những ảnh hưởng tiêu cực đến lối sống
của sinh viên. Điều được thể hiện trong những phân tích về nguyên nhân phạm tội và sa
vào tệ nạn xã hội của thanh niên. Phần lớn thanh niên lầm đường sai lối trong lối sống
đều thiếu sự quan tâm, quản lý và giáo dục của gia đình. Trường hợp thứ nhất là: những
thanh niên xuất thân từ các gia đình mà chính ơng bà, cha mẹ của họ đã sai lầm trong lối
sống thì họ rất dễ bị sa vào lối sống tiêu cực như sự nối tiếp tự nhiên truyền thống gia
đình. Trường hợp thứ hai là: gia đình bỏ mặc, khơng quan tâm đến con cái. Có những gia
đình khá sung túc, nhưng do bố mẹ mải làm ăn, lo kiếm tiền hoặc có những gia đình do
hồn cảnh kinh tế q khó khăn nên bố mẹ không thể nuôi dạy, quan tâm đến con cái.
Trường hợp thứ ba là cách giáo dục gia đình khơng đúng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến
việc phát triển nhân cách, định hướng lối sống của sinh viên, khiến cho họ rơi vào tình
trạng phạm tội hoặc sa vào các tệ nạn xã hội.
Nhà trường và giáo dục học đường là một trong những yếu tố tác động quan trọng đối với
quá trình phát triển nhân cách và định hướng lối sống của sinh viên. Bởi trong cuộc đời
mỗi người thì thời gian đi học chiếm phần lớn tuổi thanh niên. Chính tại nhà trường và
nhờ giáo dục học đường, họ tiếp thu được nhiều tri thức về tự nhiên và xã hội, các kỹ
năng nghề nghiệp và kỹ năng sống, những bài học về đạo đức, pháp luật, tôn giáo, chính
trị và văn hóa… Những nội dung giáo dục trong nhà trường cũng có tác động quan trọng
và trực tiếp đối với sự định hướng lối sống của sinh viên, đồng thời để lại dấu ấn trong
suốt cuộc đời họ. Mặt khác, những khuyết tật hay những bất cập của nền giáo dục Việt

Nam cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu của xu hướng lối sống tiêu cực,
không lành mạnh của giới trẻ hiện nay. Một là, vấn đề áp lực học tập đối với sinh viên.
8

download by :


Nó có ảnh hưởng khá mạnh mẽ đến đời sống tâm lý và định hướng lối sống của họ, đặc
biệt là trong môi trường giáo dục đại học và sau đại học. Vấn đề thứ hai là trạng thái tâm
lý căng thẳng do áp lực học đường sẽ càng gia tăng khi học sinh, sinh viên cảm thấy hoặc
cho rằng mình bị nhà trường hoặc thầy, cơ giáo đối xử không công bằng hay bị phân biệt
đối xử. Vấn đề thứ ba là hiện tượng tha hóa, biến chất, vi phạm đạo đức nghề nghiệp của
một bộ phận giáo viên, làm vẩn đục môi trường giáo dục nhà trường. Bên cạnh những
hiện tượng tiêu cực nói trên, sự bất cập của chương trình giáo dục và trong nội dung của
một số mơn học cũng góp phần tạo nên những khuyết tật và thất vọng của học sinh, sinh
viên. Đó chính là sự thiếu vắng hay hết sức sơ sài của các môn học kỹ năng sống. Đây là
một trong những nguyên nhân làm phát sinh và lây lan các xu hướng lối sống tiêu cực
trong sinh viên hiện nay.
Các phương tiện truyền thơng hiện đại, nhất là internet có tác động ngày càng mạnh mẽ,
đa dạng, đa chiều đến đời sống của sinh viên hiện nay. Trước hết, phải ghi nhận những
tác động tích cực to lớn của internet và các phương tiện truyền thông hiện đại. Một là,
internet và các phương tiện truyền thơng hiện đại là góp phần to lớn vào việc giúp cho
sinh viên tự học tập, tự đào tạo để nâng cao năng lực của bản thân. Hai là, internet và các
phương tiện truyền thông hiện đại cũng là môi trường, phương tiện để sinh viên mở rộng
giao lưu văn hóa, làm giàu cho hành trang văn hóa của mình. Ba là, thơng qua internet và
các phương tiện truyền thơng hiện đại, sinh viên có điều kiện thuận lợi hơn trong việc
biểu lộ ý kiến, bộc lộ bản thân và tham gia tích cực trực tiếp hơn vào dư luận xã hội. Bên
cạnh đó, internet và các phương tiện truyền thơng hiện đại cũng có những tác động tiêu
cực rất nghiêm trọng đến lối sống của sinh viên. Đầu tiên là dẫn dắt họ vào thế giới ảo,
khiến họ giảm thiểu hoặc mất đi những tương tác xã hội hiện thực. Bộ phận sinh viên này

sẽ trở nên nghiện ngập những trò chơi trực tuyến hoặc những video, tiểu thuyết hoặc các
mạng xã hội không lành mạnh. Tình trạng phạm tội hay sa ngã, tha hóa của sinh viên ở
ngồi đời có mối quan hệ chặt chẽ với những game online, tranh ảnh, tài liệu họ tiếp xúc
trên internet hoặc các phương tiện truyền thông khác. Thậm chí, một bộ phận sinh viên đã
chọn bỏ dỡ con đường học tập để chạy theo những tệ nạn này, bỏ lỡ tương lai bản thân,
ảnh hưởng xấu đến gia đình và xã hội.
Trong thời kỳ đổi mới, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước đối
với sinh viên có nhiều ưu điểm. Thứ nhất, Đảng và Nhà nước ta quan tâm sâu sắc đến vấn
đề sinh viên. Thứ hai, vai trò của sinh viên và của công tác sinh viên được Đảng và Nhà
nước đánh giá cao. Thứ ba, Đảng và Nhà nước và các tổ chức thanh niên, sinh viên đã nỗ
lực đưa đường lối, chính sách vào cuộc sống và đã góp phần tích cực vào việc xây dựng
và phát triển thế hệ sinh viên với những thế mạnh và ưu điểm căn bản. Tuy nhiên, đường
lối và chính sách thanh niên của Đảng cũng còn bộc lộ những hạn chế và những điểm bất

9

download by :


cập khơng nhỏ. Thứ nhất, đó là sự thiếu nhất quán trong cách xác định tuổi thanh niên ở
Việt Nam. Thứ hai, xét về nội dung, các nghị quyết của Đảng cũng như các văn bản pháp
lý của Nhà nước còn chưa quan tâm đúng mức đến những vấn đề liên quan đến xây dựng
lối sống, phát triển nhân cách, đạo đức, phòng chống tội phạm và tệ nạn xã hội trong sinh
viên. Thứ ba, thực tế cho thấy là các nghị quyết của Đảng và các văn bản pháp lý của
Nhà nước rất khó đi vào cuộc sống và phát huy đầy đủ hiệu lực thực tiễn.
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội liên hiệp Thanh niên Việt Nam là hai tổ
chức chính trị - xã hội quan trọng nhất của sinh viên hiện nay. Với nhiều hoạt động sáng
tạo, linh hoạt, phong phú, Đoàn và Hội đã có đóng góp to lớn và tích cực vào việc hướng
phần đông thanh niên Việt Nam tới những lý tưởng, niềm tin tốt đẹp. Đó chính là cơ sở
để hình thành nên trong giới trẻ những xu hướng lối sống mới tích cực, hiện đại và lành

mạnh. Bên cạnh đó, tổ chức Đồn và phong trào thanh niên do Đồn tổ chức và lãnh đạo
vẫn cịn nhiều hạn chế. Việc đổi mới nội dung và phương thức hoạt động của Đồn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam chưa theo kịp
sự phát triển; khả năng chi phối và ảnh hưởng của Đoàn, Hội chưa sâu rộng, tỉ lệ tập hợp
sinh viên thấp; tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ đồn, hội và đoàn viên, hội viên
chưa cao. Điều kiện, phương tiện hoạt động của Đồn, Hội, chính sách cho cán bộ đồn
cịn bất cập. Năng lực, trình độ của khơng ít cán bộ đoàn chưa đáp ứng được yêu cầu thực
tế; khả năng tập hợp, tổ chức phong trào thanh niên trong cơng tác thanh niên cịn hạn
chế.
Sinh viên Việt Nam nói chung và sinh viên TP. Hồ Chí Minh là thế hệ xây dựng đất nước
trong tương lai. Chính vì vậy, việc xây dựng lối sống đẹp, lối sống nghĩa tình trong sinh
viên là một việc cần thiết.
Có thể thấy sinh viên hiện nay đã có nhiều hoạt động, thành tựu trong việc xây dựng lối
sống nghĩa tình, phù hợp với tính chất của thời đại. Sinh viên tích cực việc tích cực tham
gia các hoạt động xã hội như y tế, từ thiện… Ngoài giờ học, những sinh viên lại ngược
xuôi đi lại mang kiến thức về các hoạt động thiện nguyện đến mọi người, mọi nhà…
Bằng sự năng động, sinh viên luôn tự cập nhật thông tin, kiến thức, làm mới mình phù
hợp với sự thay đổi và phát triển của xã hội, tìm việc làm kiếm thêm tiền mua sách vở
hay phục vụ cho những chi tiêu thường ngày khác, không chỉ lo được cho bản thân mà
cịn có thể giúp đỡ những người bạn khác thiệt thịi hơn mình, hay giúp đỡ gia đình ngay
cả khi họ vẫn còn ngồi trong giảng đường đại học. Sinh viên cùng với Đồn thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh Thành phố năng động sáng tạo nhiều hoạt động xung kích, tình
nguyện vì cuộc sống cộng đồng, như Chiến dịch Xuân tình nguyện, Tiếp sức mùa thi,
Tiếp sức đến trường, Tiếp sức người lao động, Thắp sáng ước mơ tuổi trẻ, Hoa phượng
đỏ, Mùa hè xanh, Đồng hành cùng thanh niên lập nghiệp lan tỏa ra cả nước, sang cả nước
10

download by :

bạn Lào và Campuchia. Đối với sinh viên trường đại học Kiến Trúc TP. Hồ Chí Minh,
các hoạt động nghĩa tình là hoạt động thường niên với các clb như Đội Công tác Xã hội
của trường, với các hoạt động hiến máu, thăm mái ấm tình thương, viện dưỡng lão, các
chương trình đến các trường tiểu học ở các vùng cịn khó khăn; các chương trình do Hội
Sinh viên, Đồn trường, Đoàn khoa tổ chức như Tiếp sức mùa thi, Xn Tình nguyện,
Mùa hè xanh, Xây u thương... đã góp phần làm phong phú thêm các hoạt động để trau
dồi lối sống nghĩa tình trong sinh viên.
Tuy nhiên vẫn có những mặt hạn chế trong sinh viên cần kể đến. Điều này thể hiện trong
việc nhìn nhận sai lầm về giá trị cuộc sống là hiện tượng sùng bái giá trị vật chất, lấy
đồng tiền làm thước đo giá trị trong cuộc sống. Chính vì thế, khơng ít sinh viên con nhà
giàu đã sử dụng đồng tiền gây ra nhiều chuyện sai trái: mua điểm, chèn ép bạn bè… Chủ
nghĩa cá nhân có xu hướng tăng ở ngày nay. Nhiều người chỉ quan tâm tới những lợi ích
cá nhân truớc mắt mà quên mất lợi ích tập thể, thậm chí chà đạp lên lợi ích của ngưới
khác. Vì đồng tiền, vì lợi ích cá nhân, một số thanh niên cịn bất chấp tất cả luật pháp, gia
đình, bạn bè… Điều này cũng xuất hiện trong một bộ phận sinh viên trường đại học Kiến
Trúc TP. Hồ Chí Minh. Chính vì vậy, mỗi cá nhân cần nhìn nhận lại mình để có thể định
hướng lại lối sống của bản thân để đi theo con đường đúng đắn, góp phần xây dựng xã
hội phát triển.
III. KẾT LUẬN
Có thể nói lối sống nghĩa tình là một phẩm chất đẹp, một truyền thống quý báu cần được
giữ gìn và phát huy của dân tộc Việt Nam và của người dân TP. Hồ Chí Minh, đặc biệt là
thế hệ, tầng lớp sinh viên trong thời đại hiện nay.
Để trở thành con người của thời đại mới của xã hội chủ nghĩa như mục tiêu của Đảng và
Nhà nước ta hiện nay, làm theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sinh viên nước ta nói
chung và sinh viên TP. Hồ Chí Minh nói riêng bên cạnh việc trao dồi kiến thức, nâng cao
tay nghề, nắm vững khoa học kỹ thuật cơng nghệ, có đủ trình độ lý thuyết và thực hành
để phù hợp với thời đại cơng nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, sinh viên còn cần phải
tự xây dựng lối sống nghĩa tình, cao đẹp, sống theo các quy chuẩn đạo đức của xã hội, đi
đúng đường đúng lối để góp phần tạo dựng cuộc sống của bản thân, gia đình, xây dựng
xã hội giàu mạnh, Nhà nước pháp quyền Xã hội Chủ Nghĩa.

IV.

NGUỒN THAM KHẢO

/>Xã hội học số 2 – 1983

11

download by :


Báo Qn đội Nhân dân ngày 17/11/2019
/>Tạp chí Quốc phịng toàn dân ngày 17/06/2018
/> />
12

download by :