THU HOẠCH tư tưởng CMác phăng ghen và VILê nin về chuyên chính vô sản, sự vận dụng của đảng ta ý nghĩa của nó đối với cuộc đấu tranh chống

1

THU HOẠCH-Tư tưởng CMác-PhĂng ghen và VILê-Nin về
chun chính vơ sản, sự vận dụng của đảng ta-ý nghĩa của
nó đối với cuộc đấu tranh chống các quan điểm sai trái hiện
nay

Mở đầu

Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học một nấc thang
cao hơn trong lịch sử tư tưởng xã hội chủ nghĩa nhân loại qua
các giai đoạn của nó gắn liền với sự phát triển của hiện thực xã
hội và thực tiễn cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp cơng nhân
quốc tế. Tồn bộ lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học cũng như mỗi
nguyên lý của nó, trải qua chiều dài lịch sử, ngày càng được bổ
sung, phát triển và hoàn thiện hơn. bằng tư duy khoa học sáng
tạo trên nền tảng thế giới quan và phương pháp luận duy vật biện


2

chứng; qua thực tiễn đấu tranh của phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế; trước những đổi mới của cuộc sống và thời đại, lý
luận chủ nghĩa xã hội khoa học ngày càng thể hiện tính đúng đắn
và sức sống của mình, thực sự trở thành nền tảng tư tưởng, kim
chỉ nam cho mọi hành động của giai cấp công nhân quốc tế, các
Đảng công sản và nhà nước xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ
nghĩa, nhằm thực hiện thắng lợi sự nghiệp giải phóng giai cấp,
giải phóng xã hội và giải phóng lồi người.
Tư tưởng về chun chính vơ sản chiếm một vị trí đặc biệt
quan trọng trong hệ thống lý luận mácxít. Nó chỉ ra rằng; trong

quá trình đấu tranh cách mạng để thực hiện sứ mệnh lịch sử của
mình, giai cấp cơng nhân sẽ khơng đánh đổ được kẻ thù của
mình là giai cấp tư sản, sẽ không cải tạo được xã hội cũ, xã hội tư
bản chủ nghĩa và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và chủ
nghĩa cộng sản nếu như giai cấp cơng nhân khơng giành được
chính quyền và thiết lập chun chính vơ sản. Chun chính vơ
sản là hình thức chính trị tất yếu phải trải qua để đưa lồi người


3

tiến tới một xã hội khơng cịn giai cấp, khơng cịn áp bức, bóc lột,
mọi người được sống tự do hạnh phúc. Chính vì vậy, V.I.Lênin
cho rằng đây là vấn đề chủ yếu nhất của toàn bộ cuộc đấu tranh
giai cấp của giai câp vô sản đặc biệt là trong cách mạng xã hội
chủ nghĩa.
Chun chính vơ sản, theo VI.Lê-Nin đó là: “Việc tổ chức đội
tiền phong của những người bị áp bức thành giai cấp thống trị để
chấn áp bọn áp bức”1. Thực chất đây là vấn đề chính quyền nhà
nước, là thứ mà giai cấp công nhân phải giành lấy cho được và
dùng nó để đập tan sự phản kháng của giai cấp bóc lột, xây dựng
thành cơng xã hội mới. Vì vậy, chun chính vơ sản đã đang và
sẽ là vấn đề chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch đối với
chủ nghĩa xã hội. Theo VI.Lê-Nin “khi cuộc đấu tranh chống tư
bản toàn thế giới trở lên đặc biệt quyết liệt thì vấn đề nhà nước có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng, có thể nói đã trở thành vấn đề nóng
bỏng nhất, trở thành trung tâm của mọi vấn đề chính trị và mọi
cuộc đấu tranh lý luận chính trị”.
1

VI.Lê-Nin tồn tập, tập33, Nxb tiến bộ M1976, tr109.


4

Đối với cách mạng Việt Nam, chủ tịch Hồ Chí Minh thấm
nhuần quan điểm chun chính vơ sản của chủ nghĩa Mác-Lênin,
trung thành và vận dụng sáng tạo tư tưởng chun chính vơ sản
vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. Bác đã nhìn nhận vấn đề
chính quyền nhà nước như một nội dung cơ bản cùa cách mạng
Việt Nam. Người quan tâm đến vấn đề giành chính quyền và tổ
chức xây dựng chính quyền cách mạng. Tư tưởng về chuyên
chính vơ sản của Hồ Chí Minh là tài sản vơ giá, là nền tảng tư
tưởng, kim chỉ nam cho Đảng ta trong việc vận dụng, xây dựng
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam hiện nay.
ở nước ta trong thời gian qua, cũng đã xuất hiện những
quan điểm sai trái, phản động xuyên tạc bản chất của chủ nghĩa
xã hội, của nhà nước chun chính vơ sản mà chúng ta đang xây
dựng. Chúng đưa ra mơ hình “ Nhà nước phi giai cấp”, “Nhà nước
siêu giai cấp”, “ Nhà nước đa Đảng đối lập”…nhằm hạ bệ nhà
nước xã hội chủ nghĩa suy tôn nhà nước tư bản, duy trì trật tự
vĩnh hằng của chủ nghĩa tư bản. Chính vì vậy, trong cuộc đấu


5

tranh “ai thắng ai” giữa hai con đường tư bản chủ nghĩa và chủ
nghĩa xã hội hiện nay, thực chất vẫn đặt ra những vấn đề trực
tiếp đó là chuyên chính vơ sản hay chun chính tư sản. Vì thế,
làm rõ tư tưởng của C.Mác- Ph.Ăng ghen, VI.Lê-Nin và chủ tịch

Hồ Chí Minh về chun chính vơ sản là một trong những vấn đề
quan trọng trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ
tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Mặt khác mặt khác trong quá
trình xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, và vì dân
địi hỏi chúng ta ln ln phải đấu tranh chống các quan điểm
sai trái, xuyên tạc, về chun chính vơ sản, về bản chất nhà nước
xã hội chủ nghĩa, đây là nhiệm vụ thường xuyên, cấp bách hiện
nay.
Nội dung
1. Quan điểm của C.Mác- Ph. Ăngghen và VI.Lênin về
chun chính vơ sản.
1.1- Tư tưởng của C.Mác- Ph. Ăngghen về chun chính
vơ sản .


6

Tư tưởng về chun chính vơ sản hình thành gắn liền với
quá trình hoạt động lý luận và thực tiễn của C.Mác- Ph. Ăngghen
với quá trình chuyển đổi lập trường từ duy tâm sang duy vật, từ
dân chủ cách mạng sang cộng sản chủ nghĩa. Trong q trình đó,
với tư duy biện chứng duy vật và thực tiễn đấu tranh cách mạng
của giai cấp công nhân chống giai cấp tư sản, C.Mác- Ph. Ăng
ghen đã khơng ngừng tìm tịi khám phá trên cơ sở nghiên cứu lý
luận, tổng kết thực tiễn qua từng thời kỳ, từng giai đoạn thang
trầm của phong trào cách mạng để hồn thiện học thuyết của
mình. Thông qua các tác phẩm chủ yếu như: “Tuyên ngôn của
Đảng cộng sản” (1848); “đấu tranh giai cấp ở Pháp” (1850); “ngày
18 tháng sương mù của Lui-Bôlapactơ” (1851); “thư gửi cho
Vâyđơmâyơ”(1852); “nội chiến ở Pháp”(1871)…tư tưởng về

chun chính vơ sản không ngừng được bổ xung, phát triển ngày
càng rõ hơn. tuy nhiên tác phẩm đầu tiên đánh dấu sự manh nha
hình thành tư tưởng về chun chính vơ sản đã dược C.Mác đề
cập tới trong tác phẩm “hệ tư tưởng Đức” viết năm 1845. trong tác


7

phẩm này, khi phê phán những quan điểm sai trái, duy tâm của
các nhà tư tưởng Đức, đứng trên lập trường duy vật về lịch sử,
C.Mác đã phân tích, luận giải xã hội tư bản, phương thức sản
xuất tư bản chủ nghĩa và phát hiện thấy một lực lượng có khả
năng xoá bỏ trật tự xã hội tư bản chủ nghĩa đó là giai câp vơ sản.
Cùng với tư duy biện chứng và khả năng suy luận lơgíc, C.Mác
cho rằng, giai câp vơ sản muốn thực hiện vai trị lịch sử của nó thì
trước hết phải giành lấy quyền thống chính trị. Ơng chỉ rõ: “Mỗi
giai cấp muốn vươn lên giành lấy quyền thống trị- thậm chí sự
thống trị của nó địi hỏi phải thủ tiêu tồn bộ hình thức xã hội cũ
và thống trị nói chung, như điều xẩy ra ở giai cấp vơ sản- thì giai
cấp đó trước hết phải giành được quyền về tay mình”2. Như vậy,
tư tưởng về một nền chuyên chính cách mạng của giai cấp vô
sản đã xuất hiện từ tác phẩm “hệ tư tưởng Đức”(1845) trước khi
chủ nghĩa Mác ra đời. Trải qua các giai đoạn hoạt động lý luận và
thực tiễn đấu tranh cách mạng của phong trào công nhân từ năm
1845 đến 1848, C.Mác- Ph. Ăng ghen cho ra đời nhiều tác phẩm
2

C.Mác- Ph. Ăng ghen toàn tập, tập3, NxbCTQG, H1995,tr1

8

lý luận kinh điển đánh dấu bước phát triển các nguyên lý của chủ
nghĩa xã hội khoa học. tháng 2/1848, với việc Công bố “tuyên
ngôn của Đảng cộng sản”, cương lĩnh chính trị đầu tiên của giai
cấp vơ sản, chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa khoa học chính thức ra
đời. Trong tác phẩm này, tư tưởng về chun chính vơ sản có một
bước phát riển mới trên cơ sở phân tích sự hình thành, phát triển
của hai giai cấp cơ bản trong xã hội tư bản là giai cấp vô sản và
giai cấp tư sản cũng như vạch ra sự tất yếu sự đấu tranh giữa
chúng, C.Mác- Ph. Ăng ghen đã chỉ rõ đỉnh cao của cuộc đấu
tranh ấy sẽ là sự bùng nổ của một cuộc cách mạng vô sản, và tất
yếu giai cấp vô sản sễ giành được thắng lợi, giành lấy chính
quyền, giành lấy dân chủ trở thành giai cấp thống trị xã hội . các
ông vạch rõ: “giai câp vô sản mỗi nước trước hết phải giành lấy
chính quyền, tự vươn lên thành giai cấp dân tộc, phải tự mình trở
thành dân tộc, tuy hồn tồn khơng phải theo cái nghĩa như giai
cấp tư sản hiểu”3

3

C.Mác- Ph. Ăng ghen toàn tập, tập 4, NxbCTQG, H1995, tr624


9

Tác phẩm “tuyên ngôn Đảng cộng sản” chỉ ra cho giai cấp vô
sản “phải tự vươn lên thành giai cấp dân tộc”, điều đó có nghiã là
giai cấp vơ sản phải thiết lập một nền chun chính của mình, và
trở thành giai cấp thống trị xã hội, giai cấp đại diện cho quốc gia

dân tộc mình. Hồn thành nhiệm vụ của cuộc cách mạng vô sản
trước hết ở trong nước mình, tất nhiên giai cấp dân tộc ở đây
khơng phải là theo chủ nghĩa dân tộc hẹp hịi ích kỷ, biệt lập như
là cách mà giai cấp tư sản thường hiểu, mà giành chính quyền
trong một quốc gia dân tộc chỉ là mục tiêu trước mắt, và là tiền đề
cho cơng cuộc giải phóng nhân loại của giai câp vơ sản. Rõ ràng
đến đây, tư tưởng về giai cấp vô sản được hình thành rõ nét hơn
trong tác phẩm “hệ tư tưởng Đức”. Trong tác phẩm này C.MácPh. Ăng ghen trình bầy chun chính vơ sản như là một tất yếu,
con đường, biện pháp, để cho giai câp vô sản thực hiện sứ mệnh
lịch sử của mình.
Sau cách mạng 1848-1849 thông qua tổng kết cuộc đấu
tranh giai cấp ở Pháp, đặc biệt diễn biến cuộc cách mạng dân chủ


10

tư sản tháng hai và cách mạng tháng 6 năm 1848, C. Mác đã
khảng định: việc giai câp vô sản trong cuộc đấu tranh chống kẻ
thù của mình nhất thiết phẩi thành lập nền chun chính cách
mạng. C.Mác gọi đó là “nền chun chính của giai cấp cơng
nhân”, “chun chính của những người bạn đồng minh của giai
cấp nông dân”, hay đó là “chun chính của giai câp vơ sản”.
Trong tác phẩm “Đấu tranh giai cấp ở Pháp”, C.Mác gắn tư tưởng
chun chính vơ sản với khái niệm cách mạng khơng ngừng,
cách mạng vơ sản. Ơng chỉ rõ: “chủ nghĩa xã hội nay là lời tuyên
bố cách mạng không ngừng, là chun chính của giai cấp vơ sản,
coi đó là quá độ tất yếu đi đến xoá bỏ tất cả các quan hệ sản
xuất…”4. Rõ ràng, C.Mác đã chỉ ra rằng, để thực hiện thắng lợi
mục tiêu chủ nghĩa xã hội, giai câp vô sản phải tiến hành cuộc
cách mạng khơng ngừng và kết quả của nó, đồng thời cũng là

bước tiếp theo của nó là phải thiết lập được nền chun chính vơ
sản, dùng nền chun chính này để xoá bỏ quan hệ sản xuất tư
bản chủ nghĩa- cái cơ sở kinh tế để sinh ra chế độ áp bức, bóc lột
4

(sách đã dẫn; tập17, tr126)


11

tư bản chủ nghĩa. Như vậy là tư tưởng chuyên chính vơ sản được
phát triển mở rộng thêm, Nhưng đến giai đoạn này, C.Mác- Ph.
Ăng ghen mới nêu ra sự cần thiết và tất yếu phải giành được
chính quyền trong q trình đấu tranh của giai cấp vơ sản, cịn
thái độ của giai cấp vô sản đối với bộ máy của giai cấp tư sản
như thế nào thì giai hai ông chưa đề cập đến. Vấn đề này được
các ông đề cập đến trong tác phẩm “ngày 18 tháng sương mù
của Lui-Bơnapactơ” C.Mác viết năm 1851. Đó là thái độ dứt khoát
là phải đập tan bộ máy nhà nước áp bức đó. C.Mác viết: “Tất cả
các cuộc cách mạng đều hồn bị bộ máy nhà nước đó chứ khơng
phải đập tan nó, các chính Đảng nối gót đấu tranh giành chính
quyền đều coi việc đoạt lấy tồ lâu đài nhà nước đồ sộ ấy là chiến
lợi phẩm chủ yếu của thắng lợi của mình”5.
Có thể nói, tư tưởng về chun chính vơ sản của C.Mác- Ph.
Ăng ghen đã tiến thêm một bước làm rõ, giai câp vô sản không
chỉ giành lấy chính quyền nhà nước mà nó phải phá huỷ, đập tan
bộ máy nhà nước đó. Sở dĩ, có tư tưởng này là do khi nghiên cứu
5

(C.Mác- Ph. Ăng ghen toàn tập, tập 18, NxbCTQG, H,1995, tr236)

12

lịch sử các cuộc cách mạng ở Pháp, C.Mác đã nhận thấy rằng từ
cách mạng tư sản Pháp năm 1897, một cuộc cách mạng tư sản
với sự ra đời của nền cộng hoà I, cho đến cuộc cách mạng
tháng2/1848, với sự ra đời của nền cộng hoà II và cuộc đảo chính
tháng chạp năm 1851 của Lui Bơnapactơ, dẫn đến sự phục hồi
của chiều đại quân chủ tư sản; thì kết quả sau các cuộc cách
mạng, hoặc phản cách mạng đó là một bộ máy áp bức, bóc lột
mới ra đời. Và dường như, bộ máy nhà nước ra đời sau lại hoàn
bị hơn bộ máy nhà nước trước ở sự rã man và bản chất ấp bức,
bóc lột tinh vi sảo quyệt hơn, tính chất bóc lột của nó đối với quần
chúng nhân dân lao động càng nặng nề hơn. Do đó, C.Mác cho
rằng, giai câp vơ sản khơng thể chiếm lấy một chính quyền như
thế, mà cần phải đập tan nó, giành chính quyền về tay mình. Tuy
nhiên lấy gì để thay thế cho bộ máy nhà nước vừa bị đập tan thì
lúc đó C.Mác khơng có kinh ngiệm thực tiễn lịch sử để giải đáp
vấn đề đó.


13

Tư tưởng về chun chính vơ sản được cụ thể hơn trong thư
gửi cho một người bạn trong “Đồng minh những người cộng sản”
ở Mỹ, ngày 05/03/1852 là Vâyđơmâye. Trong đó C.Mác khảng
định: Đấu tranh giai cấp tất yếu dẫn đến chun chính vơ sản và
bản thân sự chun chính này chỉ là bước quá độ để tiến tới xoá
bỏ giai cấp, đi tới một xã hội khơng cịn giai cấp. đến đây, chung

ta thấy thuật ngữ “chun chính vơ sản” lần đầu tiên được xuất
hiện và một lần nữa, C.Mác khảng định: Về phần tơi, tơi khơng hề
có cơng phát hiện sự tồn tại của các giai cấp trong xã hội hiện đại
và sự đấu tranh của những giai cấp đó. Trước tơi từ lâu các nhà
sử học đã trình bầy sự phát triển của lịch sử, của cuộc đấu tranh
giai cấp đó và các nhà kinh tế tư sản đã mổ sẻ các giai cấp đó về
mặt kinh tế. Điều mới mẻ mà tôi đã làm là đã chứng minh rằng:
1-Sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn liền với những giai
đoạn phát triển nhất định của sản xuất.
2- Đấu tranh giai cấp tất nhiên đưa đến chun chính vơ sản.


14

3- Bản thân sự chuyên chính này chỉ là bước quá độ để tiến
tới xoá bỏ giai cấp và tiến tới một xã hội khơng có giai cấp.
Vậy là, đến năm 1852, tư tưởng về chun chính vơ sản
đã có một bước tiến dài so với “Tuyên ngôn Đảng cộng sản”.
Chun chính vơ sản là một tất ú lịch sử, là bước quá độ để đi
tới một xã hội không có giai cấp. Trong giai đoạn này, C.Mác- Ph.
Ăng ghen đã nêu rõ nhiệm vụ của chun chính vơ sản là: Xố bỏ
những sự khác biệt giai cấp nói chung, xoá bỏ tất cả những quan
hệ sản xuất làm cơ sở cho những sự khác biệt ấy, xoá bỏ tất cả
các quan hệ xã hội thích ứng với những quan hệ sản xuất đó,
đồng thời cũng cải biến tất cả những tư tưởng nảy sinh từ những
quan hệ sản xuất đó. Nhiệm vụ của chun chính vơ sản đã thể
hiện rõ tính chất triệt để của cách mạng vơ sản.
Nhận xét về tư tưởng chun chính vơ sản của C.Mác sau
này VI.Lênin cho rằng: chủ nghĩa Mác đã tiến một bước dài so với
“Tuyên ngôn Đảng cộng sản”. Trong tuyên ngôn, vấn đề nhà nước

mới được đặt ra một cách trìu tượng, thì ở đây vấn đề đó được


15

đặt ra một cách cụ thể và kết luận được rút ra một cách chính
xác. Kết luận ấy là căn bản trong học thuyết của chủ nghĩa Mác
về nhà nước. Tuy nhiên, VI.Lê-Nin cũng nhận xét rằng lấy cái gì
để thăy thế cho bộ máy tư sản đã bị đập tan thì vào năm 1852,
C.Mác chưa có kinh nghiệm lịch sử cung cấp tài liệu để giải đáp
vấn đề đó. Tư tưởng về “đập tan”cũng chưa được C.Mác- Ph.
Ăngghen cụ thể hoá rõ ràng, chưa chỉ rõ yếu tố nào của bộ máy
nhà nước phải phá huỷ, đập tan và những yếu tố nào, bộ phận
nào có thể được sử dụng tiếp. Lời giải đáp đó chỉ có thể đến công
xã Pa ri mới được giải đáp.
Công xã Pari năm 1871 là cuộc cách mạng vô sản đầu tiên
trên thế giới, nổ ra ngày 28/3 ở thủ đô Pari và giành được thắng
lợi, thiết lập được chính quyền của giai cấp công nhân. tuy công
xã chỉ tồn tại 72 ngày đêm nhưng đó là mốc son chói lọi trong
trang sử hào hùng của giai cấp công nhân Pháp và giai cấp cơng
nhân thế giới. Thắng lợi đó đã chứng tỏ khả năng cách mạng của
giai cấp công nhân, vừa giải quyết tốt vấn đề dân tộc vừa giải


16

quyết tốt vấn đề giai cấp trong cách mạng. Công xã Pari đã
chứng cũng chứng minh giai cấp công nhân đã có bước trưởng
thành vượt bậc từ sau cách mạng 1848-1849. Công xã Pari là
một thực tiễn lịch sử vô cùng quý giá để cho C.Mác- Ph. Ăng

ghen tổng kết kinh nghiệm phát triển và hồn thiện học thuyết của
mình.
Trước khi cuộc cách mạng Pari nổ ra, C.Mác- Ph. Ăng ghen
là những người theo dõi sát sao mọi diễn biến của tình hình.
Cuộc chiến Pháp -Phổ nổ ra ngày 19/7/1870 như là một tiếng
chng báo hiệu sự sụp đổ hồn toàn của nền đế chế II thối nát.
Từ theo dõi tình hình cách mạng ở Pháp, C.Mác đã đưa ra lời tiên
đoán hiên tài: “dầu cho cuộc chiến tranh của Lu-i Bô-na-pác-tơ
chống nước Phổ kết thúc như thế nào chăng nữa, tiếng chuông
đưa đám nền đế chế II cũng sẽ điểm ở Pari rồi. Đế chế II sẽ kết
thúc…”.Trong quá trình diễn biến của cách mạng ở Pari, C.MácPh. Ăng ghen đã có những chỉ đạo cần thiết đối với cách mạng.
Sau công xã Pari, C.Mác- Ph. Ăng ghen đã bắt tay ngay vào việc


17

tổng kết hoạt động của công xã. Những vấn đề đó được thể hiện
trong tác phẩm “nội chiến ở Pháp”.

Trong tác phẩm này C.Mác

đã tổng kết cuộc nội chiến diễn ra ở Pháp và qua công xã Pari,
C.Mác đã chỉ ra, vai chị nhiệm vụ, con đường hình thành, chức
năng, hình thức tổ chức và bản chất của chun chính vô sản.
Nếu như ở tác phẩm “Đấu tranh giai cấp ở Pháp” C.Mác cho rằng
chun chính vơ sản được biểu hiện là giai cấp cơng nhân phải
đấu tranh tự mình trở thành giai cấp dân tộc, phải giành lấy dân
chủ và đập tan các bộ máy nhà nước cũ thì qua thực tiễn công xã
Pari, C.Mác- Ph. Ăng ghen chỉ rõ, giai cấp cơng nhân phải thủ tiêu
tồn bộ bộ máy nhà nước tư sản và thiết lập bộ máy nhà nước

chun chính của giai cấp cơng nhân. trong bộ máy nhà nước tư
sản C.Mác cho rằng cần phải đập tan các “công cụ quyền lực vật
chất” như quân đội thường trực, cảnh sát, bộ máy quan liêu, quan
toà. đồng thời phải xố bỏ “các cơng cụ áp bức tinh thần” như các
thế lực tăng lữ, tách nhà thờ ra khỏi trường học, tách giáo hội ra
khỏi nhà nước. Về bản chất của nhà nước chun chính vơ sản,


18

C.Mác cho rằng, chun chính vơ sản mang bản chất của một
nhà nước dân chủ, trong đó quyền lực thực tế thuộc về giai cấp
công nhân và nhân dân lao động. Ơng khảng định: “về thực chất,
cơng xã là một Chính phủ của giai cấp cơng nhân, là kết quả của
cuộc đấu tranh giai cấp những người sản xuất chống lại giai cấp
chiếm đoạt, là hình thức chính trị rốt cuộc đã tìm ra được khiến
cho có thể thực hiện việc giải phóng lao động về mặt kinh tế”6. và
qua đó C.Mác cũng chỉ ra con đường hình thành chun chính vơ
sản đó là con đường bạo lực vũ trang cách mạng của quần chúng
nhân dân do giai cấp công nhân lãnh đạo. Chun chính vơ sản
có chức năng là chấn áp sự chống đối của giai cấp tư sản và các
thế lực phản động và tổ chức xây dựng một xã hội mới. Nhiêm vụ
của nhà nước chuyên chính vô sản gồm cả nhiệm vụ đối nội và
đối ngoại. thông qua hoạt động của công xã Pari, C.Mác cho
rằng:Muốn hiểu về chun chính vơ sản là gì, hãy nhìn vào cơng
xã Pari, chun chính vơ sản là như thế đấy.

6

C.Mác- Ph. Ăng ghen toàn tập, tâp.17,NxbCTQG, H1994,tr454

19

Tư tưởng về chun chính vơ sản được C.Mác trình bầy một
cách rõ ràng hơn trong tác phẩm “Phê phán cương lĩnh Gôta”.
Trong tác phẩm này, C.Mác đã kịch liệt phê phán quan điểm về
“nhà nước tự do” của chủ nghĩa Lát xan. Ông cho rằng: “nhà
nước tự do” thể hiện quan niệm về tính siêu giai cấp của nhà
nước, do đó có thể dựa vào nhà nước của giai cấp bóc lột để tổ
chức củ nghĩa xã hội( lập các hợp tác xã do nhà nước Phổ gúp
đỡ để xây dựng chủ nghĩa xã hội ). C.M ác cho rằng: “mặc dầu tất
cả những lời lẽ dân chủ rất kêu của nó, tồn bộ cương lĩnh từ đầu
chí cuối đều nhiễm phải cái bệnh của phái Látxan là lòng tin của
thần dân vào nhà nước, hoặc là- điều này cũng chẳng có gì tốt
hơn- tin vào phép màu dân chủ , hay nói cho đúng hơn, đó là sự
thoả hiệp gữa hai lòng tin ấy vào phép mầu, cả hai loại đều xa lạ
như nhau với chủ nghĩa xã hội”7. Cùng với sự phê phán quan
điểm của chủ nghĩa Latxan về nhà nước chun chính vơ sản,
C.Mác đã chỉ rõ vai trị của nhà nước vơ sản sau khi giai cấp cơng
nhân giành được chính quyền, chun chính vơ sản phải tiến
7

C.Mác- Ph. Ăng ghen toàn tập, NxbCTQG,H,1995,

tr51-52.


20

hành cải tạo xã hội cũ xây dựng xã hội mới xã hội chủ nghĩa.
C.Mác khảng định rằng: giữa xã hội tư bản và xã hội cộng sản có
một thời kỳ cải biến cách mạng từ xã hội trước đến xã hội sau.
Tương ứng với thời kỳ ấy là một thời kỳ q độ chính trị trong đó
nhà nước khơng thể có gì khác hơn là chun chính cách mạng
của giai câp vơ sản.
Tóm lại, chúng ta có thể thấy rằng, tư tưởng về chun
chính vơ sản của C.Mác- Ph. Ăng ghen tư lúc còn manh nha cho
đến 1895 đã khơng ngừng được bổ xung và phát triển, hồn
thiện. Đặc biệt đến cơng xã Pari 1871, nó khơng đơn thuần chỉ là
một tư tưởng mà đã trở thành hiện thực vật chất dưới hình thức
chính quyền cơng xã. Tuy nhiên chủ nghĩa xã hội khoa học nói
chung cũng như tư tưởng về chun chính vơ sản nói riêng khơng
phải là cái gì đó bất biến mà nó phải khơng ngừng được bổ sung
và phát triển trong điều kiện hoàn cảnh lịch sử mới, vấn đề mang
tính quy luật đó được chứng minh rõ nét nhất trong giai đoạn


21

VI.Lê-Nin tiếp tục bảo vệ và phát triển lý luận về chủ nghĩa xã hội
khoa học về chun chính vơ sản trong điều kiện lịch sử mới.
1.2- Tư tưởng VI.Lê-Nin về chun chính vơ sản.
Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX,chủ nghĩa tư bản đã phát triển
thành chủ nghĩa đế quốc, chấm dứt thời kỳ phát triển tương đối
hoà bình của thế giới những năm 70-80 của thế kỷ thứ XIX.
Chủ nghĩa tư bản phát triển thành chủ nghĩa đế quốc làm
cho mâu thuẫn vốn có trong lịng chủ nghĩa tư bản trở nên găy
gắt, đặc biệt là mâu thuẫn giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư sản.
Ngồi ra cịn xuất hiện những mâu thuẫn mới, đó là mâu thuẫn

giữa nhân dân lao động của các nước thuộc địa với chủ nghĩa đế
quốc. Giai cấp tư sản tăng cường bóc lột giai cấp vơ sản, dùng
siêu lợi nhuận mua chuộc một số công nhân lành nghề, biến họ
thành bộ phận công nhân quý tộc. Hơn nữa ở khắp nơi, giai cấp
tư sản cịn tìm cách cấu kết với bọn địa chủ, phong kiến phản
động bóc lột nhân dân lao động, làm cho đời sống của họ khổ cực
nặng nề hơn. Sự cạnh tranh của chủ nghĩa tư bản không những


22

làm xuất hiện mâu thuẫn giữa các tập đoàn tư bản với nhau mà
còn làm xuất hiện ngày càng chầm trọng mâu thuẫn giữa các
nước đế quốc với nhau. Từ sự phát triển của chủ nghĩa tư bản
trong giai đoạn này ta có thể khảng định: giai cấp tư sản và chủ
nghĩa tư bản đã lỗi thời lạc hậu không cịn đóng vai trị trung tâm
trong sự phát triển của lịch sử nữa. Thời đại đã chuyển sang một
thời đại mới thời đại của “cách mạng vô sản”, thời đại của
“chun chính vơ sản”, thời đại q độ từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội sắp bắt đầu.
Cũng trong giai đoạn này phong trào cách mạng chuyển từ
Đức sang Nga, phong trào công sản và công nhân quốc tế có
bước phát triển mới cả về chiều rộng lẫn chiều sâu. Tuy nhiên
trong phong trào công nhân cũng xuất hiện các trào lưu cơ hội xét
lại chia làm ba phái: phái hữu cầm đầu là Becxanh; muốn khuôn
phong trào công nhân vào đấu tranh kinh tế, đưa ra khẩu hiệu
phản động “phong trào là tất cả, mục đích cuối cùng chỉ là con số
khơng” địi xét lại chủ nghĩa Mác trên tất cả các nguyên lý trong

23

đó trọng tâm là về cách mạng vơ sản và vấn đề chun chính vơ
sản. Phái giữa do Kausky đứng đầu “ luồn lách như con rắn
nước” khoác áo chủ nghĩa Mác chống lại, xuyên tạc chủ nghĩa
Mác. Chúng cho rằng vấn đề chun chính vơ sản là vấn đề mà
Mác “lỡ miệng nói ở đâu đó có một lần”. Do đó vấn đề khách quan
đặt ra yêu cầu phải có một Đảng như thế nào? Trang bị lý luận tư
tưởng như thế nào để đáp ứng với đòi hỏi sự phát triển của lịch
sử, phong trào công nhân và phát triển chủ nghĩa Mác lên một
trình độ mới. Giữa lúc bấy giờ, VI.Lê-Nin lãnh tụ vĩ đại đã đáp
ứng yêu cầu của lịch sử và phong trào cộng sản và cơng nhân
quốc tế.
Đứng trước tình hình đó, VI.Lê-Nin đã đấu tranh không
khoan nhượng chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại, bảo vệ và phát
triển học thuyết Mác, trong đó vấn đề chun chính vơ sản là vấn
được VI.Lê-Nin quan tâm đặc biệt. Ơng cho rằng, chun chính
vơ sản là vấn đề cốt lõi xuyên suốt toàn bộ học thuyết Mác, là
“hòn đá thử vàng” với lập trường của những người Mác-xít và cịn


24

nhấn mạnh rằng “chỉ người nào mở rộng việc thừa nhận đấu
tranh giai cấp đến mức thừa nhận chuyên chính vơ sản thì mới là
người Mác-xít”8
Thơng qua các tác phẩm như : “Nhà nước và cách mạng”
(1917); “cách mạng vô sản và tên phản bội Kausky” (1918) và
nhiều tác phẩm khác, tư tưởng về chun chính vơ sản đã được
phát triển hồn thiện. Trong đó VI.Lê-Nin chỉ ra khái niệm về

chun chính vơ sản, người cho rằng: chun chính vơ sản là
“việc tổ chức đội tiền phong của những người bị áp bức thành giai
cấp thống trị để chấn áp bọn áp bức”. Như vậy, trong khái niệm
này, nội dung cốt lõi của chun chính vơ sản được thể hiện, đó là
giai cấp cơng nhân phải tổ chức thành giai cấp cầm quyền. Chính
quyền đó phải thuộc về một giai cấp duy nhất, là giai cấp cơng
nhân. Tính chất của chun chính vơ sản: là cơng cụ của cách
mạng vơ sản, là sự thống trị của giai câp vô sản đối với giai cấp
tư sản. Khối công nông dưới sự lãnh đạo của giai câp vơ sản là
chính quyền mà nó khơng chia sẻ cho ai hết và trực tiếp dựa vào
8

VI.Lê-Nin toàn tập, tập33, NxbTB,M1976, tr42.


25

vũ trang của quần chúng. Trong đó Đảng của giai câp vơ sản là
lực lượng lãnh đạo của chun chính vơ sản, sự lãnh dạo đó để
đảm bảo cho nền chun chính vơ sản vững mạnh, hồn thành
được chức năng nhiêm vụ của mình. VI.Lê-Nin chỉ rằng: trong
cuộc đấu tranh cho chun chính vơ sản và xây dựng chủ nghĩa
xã hội, cần cho Đảng có đủ sức làm thầy, làm người dẫn đường,
làm lãnh tụ của tất cả những người lao động và những người bị
bóc lột. Nếu khơng có Đảng lãnh đạo, thì giai cấp vơ sản và nhân
dân lao động không thể lật đổ giai cấp tư sản, không thể giành
được thắng lợi của cách mạng xã hội chủ nghĩa, không thể xây
dựng được chủ nghĩa xã hội
Mặt khác VI.Lê-Nin cũng chỉ rõ nội dung của chun chính
vơ sản, nó bao gồm hai mặt: chun chính và dân chủ. Đây là hai

mặt đối lập gắn bó với nhău cùng tồn tại chuyên chính để thực
hiện, mở rộng dân chủ xã hội chủ nghĩa. Dân chủ xã hội chủ xã
hội chủ nghĩa là nền dân chủ rộng rãi nhất trong lịch sử, nhưng
khơng phải dân chủ hồn tồn mà phải thực hiện chuyên chính