(SKKN CHẤT 2020) một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học tại trường tiểu học minh tân

Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục Kĩ năng
sống cho học sinh tiểu học tại trường Tiểu học Minh Tân
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn
nhân lực phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, đáp
ứng yêu cầu hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo
dục phổ thông đã và đang được đổi mới mạnh mẽ theo bốn trụ cột của giáo
dục thế kỉ XXI, mà thực chất đó là cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là: Học
để biết, Học để làm, Học để tự khẳng định mình và Học để cùng chung
sống. Cùng với các biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện
cho học sinh trong nhà trường, giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là yêu
cầu vô cùng quan trọng, một nội dung khơng thể tách rời của q trình giáo
dục.
Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là việc rất quan trọng, ảnh
hưởng tới quá trình hình thành nhân cách của trẻ cho đến tuổi trưởng
thành, giúp các em nhanh chóng hồ nhập và khẳng định vị trí của mình
trong tập thể, mà xa hơn là một cộng đồng, xã hội. Việc hình thành các kỹ
năng cơ bản trong học tập và sinh hoạt là yếu tố quyết định đến quá trình
hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ. Khi xảy ra vấn đề nào
đó, nếu khơng được trang bị kỹ năng sống, trẻ sẽ không đủ kiến thức để xử
lý các tình huống bất ngờ. Vì thế, rèn luyện kỹ năng sống sẽ giúp trẻ sớm

download by :

1


có ý thức làm chủ bản thân, sống tích cực và hướng đến những điều lành
mạnh cho chính mình cũng như xã hội.
Giáo dục kĩ năng sống phải được bắt đầu từ khi trẻ còn rất nhỏ, đặc biệt ở
lứa tuổi Tiểu học. Bởi vì lửa tuổi này đã hình thành những hành vi các
nhân, tính cách và nhân cách… Học sinh Tiểu học là những học sinh đang

ở

độ tuổi 6 - 11 tuổi, độ tuổi có những thay đổi về cơ thể, môi trường sống

và hoạt động học tập.
1.

Thực trạng kĩ năng sống của học sinh tiểu

học * Đối với học sinh
Học sinh Tiểu học hiện nay kĩ năng sống của các em còn rất nhiều
hạn chế. Trong quá trình giáo dục GV thường mới chỉ quan tâm tới việc
dạy chữ và chưa quan tâm nhiều tới việc dạy làm người cho học sinh. Vì
vậy việc thích ứng với xã hội, với cuộc sống xung quanh là một vấn đề khó
với các em. Qua điều tra cho thấy tình trạng học sinh nói tục, chửi bậy,
đánh nhau vẫn xảy ra. Trong đó các kĩ năng như tương trợ nhau, giao tiếp,
diễn đạt trước đám đông được các thầy cô giáo tích cực hình thành và củng
cố nhưng chưa thể hiện được nhiều. Học sinh ngày càng thực dụng, ích kỉ
và lười hoạt động hơn, chưa biết giải quyết mâu thuẫn, chưa biết quan tâm
đến người than. Việc hợp tác trong hoạt động học tập còn nhiều hạn chế.
* Đối với giáo viên

download by :

2


Gv bị nặng về dạy kiến thức toán và tiếng việt vẫn coi nhẹ cơng tác
chủ nhiệm lớp từ đó cũng chưa thực sự coi trọng việc rèn các kĩ năng sống
cho học sinh.

* Đối với phụ huynh
-

Đa số phụ huynh cho rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức, cịn

nng chiều, chăm lo cho con cái mà không để ý giáo dục học sinh những
kĩ năng cơ bản như tự phục vụ bản thân, biết quan tâm tới người khác , chỉ
khuyến khích con em tìm kiếm kiến thức mà quên hướng dẫn cho con em
mình làm tốt hoạt động tập thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử trong gia
đình.
-

Một số phụ huynh có hành vi chưa chuẩn mực trong giao tiếp nên các em

bắt chước.
Từ thực tiễn trên, tôi nhiều năm giảng dạy chủ nhiệm lớp nên đã tìm
ra các biện pháp rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học.
2.

Một số biện pháp giáo dục kĩ năng sống cho học sinh tiểu học

Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức và kĩ năng sống cho giáo viên
-

Ban giám hiệu, Phòng giáo dục thường xuyên mở các lớp tập huấn, bồi

dưỡỡ̃ng nâng cao nhận thức của giáo viên về giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh; tập huấn các kĩ năng cần thiết cho giáo viên .

download by :

3


-

Nhà trường thường xuyên tổ chức các hoạt động như hội thi, câu lạc bộ,

chương trình giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao, trò chơi, chuyên đề,…
giữa các lớp trong trường và giữa các trường với nhau; nhằm kiểm tra việc
đầu tư của giáo viên và sự cố gắng rèè̀n luyện của các em học sinh, làm tăng
hứng thú tích cực của giáo viên và học sinh. Đồng thời, qua đó để khích lệ,
tun dương, động viên những giáo viên và học sinh.
-

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các hoạt động ngoài giờ lên lớp,

các giờ sinh hoạt tập thể, sinh hoạt Đội,… của giáo viên và Tổng phụ trách
Đội.
Biện pháp 2: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua
công tác chủ nhiệm lớp
-

Tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thơng qua các hình thức

dạy học của mình, qua các giờ sinh hoạt để giáo dục đạo đức và nhân cách
cho HS.
-

Xây dựng hành vi giao tiếp giữa “Thầy với thầy, trò với trò, thầy với trò”

rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hoá, lên án mọi hành vi bạo lực học đường
và xã hội.
-

Thường xuyên liên hệ với cha mẹ HS, kịp thời nắm bắt thông tin, cùng

kết hợp với cha mẹ HS rèn cho HS kĩ năng ứng xử văn hố, rèn luyện sức
khoẻ phịng chống bạo lực.

download by :

4


-

Nâng cao ý thức tự nguyện, tự giác, tự chủ phát huy được tính tích cực

trong việc rèn luyện kĩ năng sống của thầy cô giáo và học sinh. Giáo dục
cho HS nhận biết được lợi ích của việc rèn luyện kĩ năng về mọi mặt: cho
bản thân, gia đình, xã hội và đất nước. Đồng thời biết quan tâm chia sẻ đến
mọi người.
-

Tổ chức lớp cũng nên đổi mới: lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó cần

thay đổi theo từng tháng để từng học sinh biết được các cơng việc của
người lãnh đạo, các khó khăn gặp phải và xử lí ra sao. Đồng thời biết cảm
thơng với cơng việc của người chỉ huy. Qua đó, rèn cho các em những kĩ

năng chỉ huy-lãnh đạo cần thiết.
-

Giáo viên chủ nhiệm phải thực sự đổi mới phương pháp trong việc thực

hiện công tác chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện để HS rèn luyện và tự rèn luyện.

Vì vậy để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh HS trước hết “Mỗi thầy
cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” mà ngành Giáo dục
đã phát động.
Biện pháp 3: Tổ chức các câu lạc bộ
Thành lập các câu lạc bộ nhóm theo nhu cầu sở thích, đáp ứng tâm
tư, nguyện vọng của các bạn. Tùy theo sở thích, tâm tư, nguyện vọng, các
bạn có thể tham gia các câu lạc bộ, nhóm…mình u thích.

download by :

5


Các câu lạc bộ chính là nơi để các bạn trau dồi thêm các kĩ năng mềm,
có cơ hội giao lưu, học hỏi, thể hiện mình, hình thành và phát triển các kỹ
năng: xác định mục tiêu, lập kế hoạch, quản lý thời gian, kiểm soát cảm
xúc, giải quyết vấn đề… để học tập đạt hiệu quả và sống vui vẻ hơn.
Nhận thấy tầm quan trọng của các câu lạc bộ, trường Tiểu học Minh
Tân đã thành lập các câu lạc bộ như: câu lạc bộ tiếng Anh, câu lạc bộ kĩ
năng sống, câu lạc bộ trò chơi dân gian, câu lạc bộ tin học và truyền thông
…mỗi câu lạc bộ có những hình thức hoạt động khác nhau dựa trên các
tiêu chí của mỗi nhóm và thu hút được nhiều học sinh, tham gia góp phần
quan trọng trong việc xây dựng trường học thân thiện.

Để thu hút đông đảo các bạn tham gia, các CLB trường đã tổ chức
những cuộc vui chơi mang tính tập thể như các trị chơi, cuộc thi đầy kịch
tính và hấp dẫn …. phù hợp với chủ điểm từng tháng, thu hút đông đảo sự
tham gia của các thành viên CLB.
Biện pháp 4: Tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp với nội dung,
hình thức đa dạng, phong phú và bám sát các chủ điểm của tháng để
giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Hàng tuần, hàng tháng, giáo viên cần chủ động lên kế hoạch và kết
hợp với Đội Thiếu niên và nhà trường để tổ chức cách hoạt động ngoài giờ

download by :

6


lên lớp cho học sinh sao cho phù hợp với điều kiện của địa phương và nhà
trường
Chủ đề tháng 9: Cùng bạn đến trường.
Chủ đề tháng 10: Chăm ngoan học giỏi.
Chủ đề tháng 11: Nhớ ơn thầy cô.
Chủ đề tháng 12: Uống nước nhớ nguồn.
Chủ đề tháng 1: Chào năm mới 2020.
Chủ đề tháng 2: Mừng đảng vinh quang.
Chủ đề tháng 3: Tiến bước theo lên đoàn.
Chủ đề tháng 4: Mừng non song thống nhất.
Chủ đề tháng 5: Tự hào đội viên.
Ở

mỗi chủ đề giáo viên cần tổ chức nhiều các hoạt động khác nhau

để tăng sức hấp dẫn của chương trình như: văn nghệ, kể chuyện, trị chơi,
thi đấu thể thao, thi tìm hiểu về An tồn giao thơng, thi vẻ đẹp đội viên, thi
nghi thức Đội, tham quan, tổ chức giao lưu, thi rung chuông vàng,…
Biện pháp 5: Kết hợp chặt chẽ và thống nhất cao giữa Gia đình – Nhà
trường – Xã hội
*

Nhà trường chủ động phối hợợ̣pvới gia đình học sinh:

download by :

7


-

Nhà trường và giáo viên cần cung cấp đầy đủ các thông tin về học sinh ở

trường cho phụ huynh được biết từ nội dung, yêu cầu giáo dục cho đến đặc
điểm tâm sinh lí lứa tuổi, q trình học tập rèè̀n luyện của các em,… một
cách cụ thể, kịp thời thông qua liên lạc trực tiếp hoặc qua sổ liên lạc, sổ
liên lạc điện tử, email, website của trường; đồng thời lắng nghe và tiếp thu
ý kiến từ phía cha mẹ học sinh về cách tổ chức và hiệu quả của các hoạt
động giáo dục của nhà trường để có sự điều chỉnh cho phù hợp.
-

Tổ chức họp phụ huynh học sinh theo định kì tùy theo tình hình thực tế

của nhà trường, của lớp.
-

Giáo viên cần chủ động phối kết hợp với phụ huynh trong việc giáo dục

các nội dung rèn kĩ năng sống cho học sinh ngay từ những việc làm và
cách ứng xử trong các mối quan hệ hàng ngày ở nhà như:
1. Dạy trẻ không ngừng học hỏi và đọc sách
2. Dạy trẻ chơi với bạn bè
3. Dạy trẻ giải quyết bất đồng quan điểm một cách thân thiện
4. Dạy trẻ đối mặt với mọi trở ngại trong cuộc sống
5. Dạy trẻ xin lỗi và tha thứ khi chúng mắc lỗi lầm
6.

Dạy trẻ học cách biểu hiện lòng tốt và giúp đỡ những người kém may

mắn

download by :

8


Dạy trẻ suy nghĩ tích cực và tập trung nhiều hơn vào mặt sáng của cuộc

7.

sống
8.

Dạy trẻ bảo vệ môi trường và chăm sóc thú vật

9.

Dạy trẻ tự chăm sóc và giữ bản thân gọn gàng

10.

*

-

Dạy trẻ yêu thương chân thành
Phối kết hợợ̣pvới cáá́c đoàn thể xã hội trong và ngoài nhà trường

Nhà trường cần cung cấp đầy đủ các tài liệu cần thiết cho các lực lượng

tham gia giáo dục như các cơng văn, văn bản, chỉ thị có liên quan, tài liệu
hướng dẫn thực hiện công tác giáo dục kĩ năng sống và hoạt động ngoài
giờ lênlớp, các tài liệu tham khảo,...và tổ chức các câu lạc bộ kĩ năng sống.
-

Nhà trường chủ động phối hợp với các ban nghành chức năng như Công

an, Trung tâm y tế, Đoàn Thanh niên, ...cùng với nhà trường thực hiện các
chuyên đề giáo dục như: giáo dục pháp luật, an toàn giao thơng, thơng tin
về phịng chống tội phạm và tệ nạn xã hội, giáo dục sức khỏe giới tính,
giáo dục về lịch sử địa phương,…và tham gia quản lí, giáo dục học sinh tại
địa phương.
Biện pháp 7: Thông qua các tình huống cụ thể

download by :

9


Giáo viên nghiên cứu lựa chọn những tình huống bất trắc thường xảy ra
đưa ra những tình huống cụ thể để dạy trẻ có kỹ năng ứng biến khi gặp tình
huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải quyết.
Ví dụ, với chủ điểm “Tự bảo vệ, phòng tránh xâm hại tình dục ”. Chúng tơi
đã đưa ra tình huống “Khi bạn gặp người có biểu hiện xâm hại tình dục
mình – bạn sẽ làm gi? Chúng tơi đã cho trẻ suy nghĩ, mỗi trẻ đưa ra một
cách giải quyết của riêng trẻ. Lắng nghe ý kiến của trẻ, cho trẻ suy nghĩ và
trả lời theo ý kiến của mình, gợi mở cho trẻ bằng các câu hỏi: Theo con
làm như vậy có được khơng? Tại sao? Sau đó, cơ giúp trẻ rút ra phương án
tối ưu nhất: Gv có thể cho hs xem tiểu phẩm tình huống do chính học sinh
đóng vai hoặc video giải quyết tình huống.
3.

Kết quả đạt được

Ở trường:
-

Trong các hoạt động nhóm các em biết tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau cùng

hồn thành cơng việc được giao.
-

Biết lắng nghe ý kiến và tôn trọng lẫn nhau.

-

Tạo được mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè và thầy cơ.

-

Hs hào hứng, tích cực hoạt động hơn, hs biết chăm chú lắng nghe.

download by :

10


-

Học sinh tự tin cô gắng vươn lên trong học tập, rất nhiều học sinh tiến

bộ. Số học sinh hoàn thành tốt nội dung học tập tăng lên rõ rệt.
Ở nhà:
-

Các em tự giác vệ sinh cá nhân sạch sẽ.

-

Giúp đỡ cha mẹ những việc vừa sức mình.

-

Ngoan ngỗn lễ phép với các thành viên trong gia đình và những người

xung quanh.
Ngoài xã hội:
-

Các em tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp.

-

Tự giải quyết các tình huống 1 cách khơn ngoan và khéo léo.

4. Bài học khinh nghiệm
Từ kinh nghiệm thực tế tổ chức các hoạt động rèn luyện kĩ năng sống
ở

Trường Tiểu học Minh Tân có thể rút ra những bài học kinh nghiệm sau:

Người đứng đầu nhà trường cần tiên phong đi đầu trong nhận thức cũng
như tự bồi dưỡng kiến thức, kĩ năng sống để đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện
nay; cần chú trọng công tác tuyên truyền, vận động, tạo sự chuyển biến và
nhận thức sâu sắc của cán bộ, giáo viên, nhân viên và cha mẹ học sinh,
cộng đồng để đưa nội dung dạy kĩ năng sống là nội dung quan trọng thiết
yếu trong dạy học ở nhà trường đạt kết quả cao.

download by :

11


-

Các GV thường xuyên lồng ghép rèn kỹ năng sống cho HS trong

các giờ học.
-

Đội thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể vui chơi lành

mạnh, bổ ích để trẻ được thực hành rèn kỹ năng sống.
-

Các đoàn thể của xã, thơn cũng phải tìm hiểu và tham gia tư vấn

cho các gia đình về kiến thức pháp luật, kiến thức khoa học, kinh nghiệm
thực tế “nuôi con khoẻ, dạy con ngoan”, tạo cho trẻ một môi trường lành
mạnh, an toàn; cách dạy cho trẻ một số kiến thức để trẻ biết tự bảo vệ mình
(Ví dụ: cách từ chối, tránh xa các tệ nạn xã hội,...)
-

Việc phối kết hợp với cha mẹ học sinh trong giáo dục vô cùng quan

trọng và góp phần quyết định chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho mỗi
học sinh.

Yên Lạc, tháng 10/2019
Người viết: Nguyễn Thị Tâm
Chức vụ: Giáo viên
Sinh ngày 30/8/1990
Đơn vị: Trường Tiểu học Minh Tân, huyện Yên Lạc
Emai:

download by :

12


Số ĐT: 0979 011055
Số CMND: 135 438 777
Chuyên mục: Trao đổi kinh nghiệm trong công tác giảng dạy

Bài viết đã được BBT kiểm duyệt ngày 24/10/2019
Phó HT

Vũ Thị Bích

download by :

13


download by :


download by :