(SKKN mới NHẤT) SKKN một số kinh nghiệm dạy và rèn kỹ năng nghe hiểu môn tiếng anh cho học sinh trung học cơ sở

SKKN Một số kinh nghiệm dạy và rèn kỹ năng
nghe hiểu môn tiếng Anh cho học sinh Trung học
cơ sở
I. Lời giới thiệu:
             Ngày nay, xu hướng hội nhập quốc tế trong nhiều lĩnh vực kể cả lĩnh
vực giáo dục đã đưa tiếng Anh lên một vị trí hết sức quan trọng. Tiếng Anh là
cơng cụ giao tiếp, là chìa khố dẫn đến kho tàng văn hoá của nhân loại. Mặt
khác, việc ứng dụng rộng rãi công nghệ thông tin đã làm cho việc học tiếng
Anh trở thành cấp bách và không thể thiếu. Vì vậy, việc học tiếng Anh của học
sinh Trung học cơ sở (THCS) được học sinh, phụ huynh học sinh, giáo viên,
ngành giáo dục và cả nước đặc biệt quan tâm. Tiếng Anh trở thành một trong
các môn học chính trong chương trình học của học sinh.
Việc học và sử dụng tiếng Anh đòi hỏi cả một quá trình luyện tập cần cù, sáng
tạo của cả người học lẫn người dạy. Đặc biệt trong tình hình cải cách giáo
dục như hiện nay, dạy tiếng Anh theo quan điểm giao tiếp được nhiều người
ủng hộ. Theo phương pháp này học sinh có nhiều cơ hội để giao tiếp với bạn
bè, với giáo viên để rèn luyện ngôn ngữ, chủ động tích cực tham gia vào các
tình huống thực tế: Học đi đơi với thực hành.
Chương trình tiếng Anh mới bậc THCS đã triển khai thực hiện trên toàn quốc
được nhiều năm nay. Nét đổi mới nổi bật của nội dung chương trình này là
tạo cơ hội tối đa cho học sinh luyện tập 4 kỹ năng nghe, nói, đọc và viết trên
những chủ đề và tình huống hay nội dung giao tiếp có liên quan đến mơi
trường sống trong và ngoài nước. Sự thay đổi trên tạo điều kiện cho việc dạy
và học tiếng Anh trong nhà trường phổ thơng trở thành việc dạy sinh ngữ
thay vì là dạy từ ngữ như nhiều năm trước đây. Tuy nhiên, trong thực tiễn

download by :


rèn các kỹ năng tiếng Anh cho học sinh, giáo viên phải đương đầu với khơng
ít khó khăn, đặc biệt là rèn kỹ năng nghe. Thực tế ở trường tôi, khi bắt đầu

học môn Ngoại ngữ, phần lớn học sinh thích học, nhưng dần dần học sinh lại
chán học. Hầu hết các em rất yếu về kỹ năng nghe. Thật khó để các em nghe
hiểu nội dung một bài văn hay đoạn hội thoại. Sau mỗi tiết dạy nghe, giáo
viên rất khó khăn trong việc kiểm tra lại thơng tin mà các em đã nghe và việc
kiểm tra bài cũ thường khơng dễ dàng gì.
Trước tình hình đó, là một giáo viên trực tiếp dạy tiếng Anh khối 8 và khối 9,
đối tượng đã được tiếp xúc với ngôn ngữ tiếng Anh qua nhiều năm, bản thân
tôi trăn trở thật nhiều làm sao để học sinh có thể nắm vững, nghe hiểu lấy
thông tin và vận dụng thành thục thông tin. Trong quá trình vừa dạy vừa tìm
hiểu quan sát học sinh, tôi thấy phần lớn các em chưa biết cách học nghe, học
sinh thường thấy luyện nghe là khó nhất. Trong lớp học, học sinh thường nói
rằng dù trong bài nghe có rất nhiều từ đã biết nhưng nghe khơng ra. Để giúp
học sinh có thể vận dụng được vốn từ vựng và cấu trúc ngữ pháp của mình để
nghe hiểu hiệu quả, tơi tự tìm kiếm một số phương pháp tích cực, đơn giản,
dễ hiểu, thiết thực, đảm bảo tính khoa học, nhằm phát triển khả năng tư duy,
sự suy đốn và tính sáng tạo của học sinh. Với phạm vi sáng kiến nhỏ này, tôi
mạnh dạn đi sâu vào vấn đề "Một số kinh nghiệm dạy và rèn kỹ năng nghe
hiểu môn tiếng Anh cho học sinh Trung học cơ sở”.
II. Về nội dung của sáng kiến:
1. Thực trạng của việc dạy và học nghe hiểu Tiếng Anh tại trường
THCS.
Giáo viên đã tiếp cận và sử dụng tương đối tốt các kỹ thuật dạy học đặc trưng
- kỹ thuật dạy nghe, đã quen và chủ động với cách thức tổ chức một tiết dạy
nghe, phối hợp khá linh hoạt các kỹ thuật dạy học, sáng tạo ra nhiều đồ dùng
dạy học phù hợp với nội dung các tiết dạy. Vì vậy, nhiều tiết dạy nghe trở nên

download by :


sinh động, có sức lơi cuốn và đạt hiệu quả cao. Giáo viên biết sử dụng vận

hành các trang thiết bị dạy học hiện đại phục vụ tốt cho quá trình dạy nghe:
băng, đĩa hình, máy cassette, đầu video, đèn chiếu... Tuy nhiên, vẫn còn một số
giáo viên gặp một số khó khăn nhất định trong việc thực hiện các thao tác, kỹ
thuật dạy nghe, trong việc lựa chọn các kỹ thuật cho phù hợp với từng tiết
dạy, từng giai đoạn của tiết dạy. Còn ngại sử dụng hoặc sử dụng chưa thành
thạo đồ dùng dạy học phục vụ cho tiết dạy nghe (đài cassette, hình minh
họa...)
 Học sinh đã được quen dần với mỗi tiết học nghe. Nhiều học sinh đã nghe và
nhận biết được giọng đọc, nói của người bản ngữ. Phần lớn học sinh nghe
được những bài nghe có nội dung đơn giản, vừa phải, thực hiện được các yêu
cầu, bài tập của giáo viên sau khi nghe lần 3. Một số học sinh đã hình thành
kỹ năng, kỹ xảo trong học tập. Nhưng phần lớn học sinh trên địa bàn là con
em nông thôn nên điều kiện học tập chưa tốt, thời gian học hạn hẹp, môi
trường giao tiếp tiếng Anh cịn hạn chế, ít có cơ hội luyện nghe. Bên cạnh đó,
các em cịn chưa thực sự chăm chỉ học tập, ít chịu ghi nhớ từ, khơng tích cực
luyện âm, nhận thức chậm, sự linh hoạt, sáng tạo chưa cao, tài liệu để tham
khảo thêm còn phụ thuộc vào kinh tế gia đình, từ đó việc đầu tư học kỹ năng
nghe hạn chế. Ngoài ra, tiếng Anh là một mơn học khó, khối lượng kiến thức
nhiều, thời gian học ít, và trong q trình nghe các em khơng kiểm sốt được
điều sẽ nghe. Lời nói trong băng nhanh, khơng quen. Bài nghe có nhiều từ
mới, trọng âm từ, trọng âm câu, ngữ điệu thì rất khác nhau và học sinh khó
có thể hiểu được nội dung. Học sinh cũng chưa quen với tốc độ đọc, nói trong
băng của người Anh, đặc biệt với học sinh khối 6, 7 khi nghe hiểu còn mới với
các em.
 Đồ dùng dạy học phục vụ cho việc giảng dạy còn quá ít, một số còn thiếu:
tranh, ảnh, băng, đài casstte. Chất lượng băng thâu chưa tốt, giọng đọc còn
chưa rõ, tiếng ồn nhiều.

download by :

Mặc dù có những điều kiện khách quan và chủ quan ảnh hưởng trực tiếp
trong quá trình giảng dạy nhưng chúng tơi đã biết khắc phục vượt lên những
khó khăn trước mắt, từng bước nâng cao chất lượng giờ dạy nghe mơn tiếng
Anh nhằm đáp ứng mục đích chương trình, sách giáo khoa mới. Vấn đề đặt ra
là làm thế nào chúng ta khắc phục được những điểm yếu trên để góp phần
nâng cao chất lượng học kĩ năng nghe, giúp học sinh tự tin hơn trong giao
tiếp, sử dụng tiếng Anh như một ngôn ngữ thứ hai, thành thạo trong từng từ,
câu, đặc biệt đối với học sinh ở nông thôn.
2. Một số biện pháp giúp dạy và rèn kĩ năng nghe hiểu Tiếng Anh cho
học sinh.
2.1. Tìm hiểu kỹ khái niệm của việc dạy kĩ năng nghe.
Nghe là một hoạt động ngơn ngữ phức tạp, nó hợp nhất những yếu tố hợp
thành của sự tiếp thu các nhận thức và kiến thức ngôn ngữ. Nghe hiểu là một
trong những mục đích chính của dạy ngoại ngữ. Khi nói, các ý thường khơng
được sắp xếp có trình tự chặt chẽ như khi viết. Ý hay thường được lặp đi lặp
lại, có nhiều từ thừa, từ đệm, khơng đúng ngữ pháp. Có thể nói láy, nói tắt,
ngập ngừng… Khi đọc có thể đọc đi đọc lại nhiều lần văn bản, còn khi nghe
người khác nói ta chỉ nghe được một lần. Với đặc điểm khác nhau trên, khi
dạy nghe, ngoài những thủ thuật chung có thể áp dụng cho các kỹ năng nghe
tiếp thu, giáo viên cịn cần có những thủ thuật đặc thù cho các hoạt động
nghe của học sinh.
Nghe bao gồm hai cấp độ:
* Cấp độ 1: (Nhận biết hoặc phân biệt)
 Sự nhận biết các âm thanh, từ, nhóm từ trong mối quan hệ cấu trúc của
chúng. Chỉ khi khả năng này trở thành tự động hóa, người nghe mới có thể
tái tạo, ứng xử và đáp lại những gì nghe được trong cả chuỗi âm thanh đó.

download by :

* Cấp độ 2: (Chọn lựa)
 Người nghe rút ra được những thành tố hữu ích để hiểu được người nói. Lúc
đầu nghe hiểu câu, lời nói ngắn, đơn giản, về sau hiểu các câu dài hơn.
2.2. Nghiên cứu về các hoạt động nghe.
* Nghe trong cuộc sống hàng ngày: có hai cách nghe chính:
- Nghe khơng tập trung: là các hoạt động nghe mang tính chất giải trí, như
khi nghe đài, xem truyền hình…mà vẫn có thể tiến hành đồng thời một cơng
việc khác.
- Nghe có tập trung: là các hoạt động nghe có chủ ý, muốn nắm bắt một nội
dung thơng tin nào đấy. Ví dụ như nghe tin trên đài, truyền hình, nghe các chỉ
dẫn, hướng dẫn, giải thích, nghe giảng bài v.v...Trong trường hợp này, người
nghe chủ yếu tập trung vào những điểm quan trọng, cần thiết cho chủ ý của
mình. Người nghe thường biết rõ mình muốn nghe gì. Điều này giúp người
nghe hướng được sự chú ý vào đúng nội dung cần biết, do vậy thường nắm
bắt được vấn đề một cách có hiệu quả hơn.
* Nghe trong môi trường học tiếng:
Trong môi trường học tiếng, các hoạt động nghe chủ yếu là nghe có tập trung
và nhằm phát triển các kỹ năng nghe khác nhau. Có những loại nghe chính
trong việc học ngoại ngữ như  sau:
- Nghe ý chính.
- Nghe để tìm những thơng tin cần thiết.
- Nghe để khẳng định những phỏng đoán trước đó.
- Nghe để thực hiện các nhiệm vụ giao tiếp được đặt ra.
- Nghe chi tiết (Cả nội dung lẫn cấu trúc ngôn ngữ).

download by :


2.3. Tiến hành các kỹ thuật dạy nghe.

- Xây dựng lòng tin (Confidence building)
- Nhận diện trọng âm câu (Sentence stress reception)
- Giải quyết chủ đề (Topic interpretation)
- Nghe hiểu ý chính (Listening for gist)
- Nhận diện chi tiết (Recognising details)
- Nghe nắm bắt thông tin cần thiết (Listening for wanted information)
- Chép chính tả (Dictations)
- Sơ đồ chuỗi sự kiện (Sequencing chart)
- Ngữ pháp chính tả (Dictogloss)
- Nghe- ghi (Listening and note- taking)
2.4. Tổ chức các hoạt động nghe khác nhau.
* Giúp học sinh nghe có hiệu quả:
Trong thực tế, nghe vẫn là một kỹ năng khó đối với học sinh phổ thơng hiện
nay. Để khắc phục những khó khăn trong khi nghe, giáo viên có thể sử
dụng những biện pháp sau:
- Giới thiệu chủ đề, các nội dung có liên quan đến bài nghe; giải thích các khái
niệm nếu cần thiết.
- Ra các câu hỏi giúp học sinh đoán trước nội dung sẽ nghe.
- Giới thiệu từ mới (nếu có) hoặc gợi mở, ơn, củng cố lại từ vựng cần thiết cho
bài nghe.
- Ra câu hỏi hướng dẫn khi nghe.

download by :


- Chia q trình nghe thành từng bước. Ví dụ:
+ Lần nghe thứ nhất: nghe ý chính, trả lời các câu hỏi đại ý.
+ Lần nghe thứ hai: nghe chi tiết hơn v.v...
- Nếu bài dài, chia bài nghe thành từng đoạn ngắn để cho học sinh nghe, có
những yêu cầu nghe cụ thể khác nhau.  

* Đoán trước điều sắp nghe (prediction):
Một trong những kỹ năng cần thiết khi nghe là khả năng đốn được điều sắp
được nghe. Vì vậy, khi cho học sinh luyện nghe, giáo viên nên cho học sinh
đoán những điều sắp nghe trong một ngữ cảnh nhất định. Có thể tiến hành
hoạt động này với các bài nghe có cốt truyện hoặc một bài hội thoại. Ví dụ khi
nghe một bài hội thoại, giáo viên có thể dừng lại sau một câu nói của một
nhân vật trong bài hội thoại và hỏi học sinh xem nhân vật kia sẽ đáp lại như
thế nào? Sẽ ứng xử ra sao?  Có đồng ý hay khơng? v.v...
Khi cho học sinh nghe một câu chuyện, giáo viên cũng có thể dùng thủ thuật
tương tự, dừng lại ở những đoạn phù hợp và hỏi những câu hỏi như: Điều gì
sẽ xảy ra tiếp theo? Tại sao X lại hành động như vậy? Tại sao câu chuyện lại
diễn biến như vậy? Liệu kết cục có như thế khơng? v.v... trước khi cho học sinh
nghe tiếp câu chuyện.
Ví dụ: English 8- Unit 4: Our past - Listen ( Page 41)
Listen to the story. Write the letter of the most suitable moral lesson.
a, Don't kill chickens.
b, Don't be foolish and greedy.
c, Be happy with what you have.
d, It's difficult to find gold.

download by :


* Tapescript:
Once a farmer lived a comfortable life with his family. His chickens laid many
eggs (what did the farmer use eggs for?) which the farmer used to sell to buy
food and clothing for his family.
One day, he went to collect the eggs (what happened? what did he discover?)
and discovered one of the chickens laid a gold egg (what did he do then?). He
shouted excitedly to his wife, "We're rich! We're rich!".

His wife ran to him and they both looked at the egg in amazement. The wife
wanted more, so her husband decided to cut open all the chickens (what's
for?) and find more gold eggs (Did he find any gold eggs?). Unfortunately, he
couldn't find any eggs. When he finished all (Were the chickens alive or
dead?) , the chickens were dead.
There were no more eggs of any kind for the foolish famer and his greedy
wife.
* Nghe để khẳng định những phỏng đốn của mình về nội dung bài nghe:
Đây là thủ thật tương tự áp dụng cho kỹ năng đọc hiểu: Trước khi nghe/ đọc,
giáo viên khai thác gợi ý những gì học sinh đã biết về nội dung vấn đề sẽ
nghe/ đọc, những gì chưa rõ, những gì khơng biết. Sau đó, nghe và liên hệ
những kiến thức đã biết với những nội dung cần nghe.
Ví dụ: English 9 - Unit 5: The media ( page 43)
Khi tiến hành bài nghe, giáo viên sẽ hỏi hoặc gợi ý những điều học sinh đã
biết về các phương tiện truyền thông như: tên gọi của chúng, sự ra đời,
nguồn gốc, xuất xứ.... Sau đó, ra yêu cầu hoặc các câu hỏi để học sinh nghe,
tìm câu trả lời.
* Nghe lấy thông tin cần thiết:

download by :


Như đã đề cập, khi tiến hành hoạt động nghe, giáo viên nhất thiết phải soạn
ra các yêu cầu, nhiệm vụ nghe, tập trung vào những nội dung chủ yếu, quan
trọng để cho việc nghe có mục đích cụ thể.
Các hình thức nhiệm vụ, u cầu rất đa dạng, có thể là dạng trả lời câu hỏi
hoặc dạng điền vào bảng biểu.
Ví dụ: English 9 – Unit 6: The environment ( page 51)
 Listen to the report on how our oceans are polluted. Then complete the notes
HOW THE OCEAN IS POLLUTED

Firstly

raw sewage is pumped directly into the sea

Secondly ............................... dropped into the sea
Thirdly

oil spills ..................................................

Next

................................................................

Finally

.................................................................

* Nghe để nắm bắt ý chính (Listen for gist / for main ideas):
Trong nhiều trường hợp, học sinh cần được luyện nghe để hiểu những ý
chính, ý khái quát của bài mà không cần quan tâm đến chi tiết.
Ví dụ: English 9 – Unit 1: A visit from a pen pal ( page 9)
          Listen to the conversation and find information about Tim Jones and
Carlo:
- The food they ate?
- The bus they went?
- The sign they saw?
* Nghe để thực hiện các hoạt động giao tiếp tiếp theo:

download by :

Có những hoạt động nghe, thường ở dạng điền vào bảng biểu, nhằm phục vụ
cho một hoạt động giao tiếp tiếp theo.
Ví dụ: English 9 – Unit 9: Natural disasters ( page 77)
          An expert is giving a talk on how to live with earthquakes. Listen to the
talk, then complete the table.
 
 
 
 
 
Living with earthquakes
Heavy fixtures, furniture, and appliances:


Place heavy books on the ------(1)------



Block the rollers on your ------(2)------- and ------(3)-----Flying glass:



Check the ------(4)------



Don’t put your bed near ------(5)-----Earthquakes drill:



Stay ------(6)------



Sit ------(7)------ or ------(8)------



Stand in the------(9)------

Listen again, then talk about how to live with earthquakes.

download by :


2.5. Nắm chắc một số nguyên tắc cơ bản khi tiến hành các hoạt động
nghe.
Đối với một tiết dạy ngữ pháp hay từ vựng, thơng thường trong tiến trình
của tiết dạy có 3 giai đoạn, đó là: Presentation - Practice - Production. Tiến
trình của một tiết dạy nghe cũng phải trải qua 3 giai đoạn: Pre - Listening,
While - Listening, và Post - Listening. Tiến trình dạy học này khơng những
giúp học sinh nắm hiểu bài mà còn giúp các em sử dụng kỹ năng nghe trong
giao tiếp thực tế. Song vấn đề tiên quyết là giáo viên cần phải xác định rõ
ràng mục đích yêu cầu của từng bài nghe cụ thể, để từ đó định hướng cho học
sinh thực hiện tốt nhiệm vụ trong những giai đoạn tiếp theo.
* Pre - Listening:
Là giai đoạn giúp học sinh có định hướng, suy nghĩ về đề tài hay tình huống
trước khi học sinh nghe. Giáo viên nên tạo tâm thế chuẩn bị làm bài nghe cho
học sinh bằng cách dẫn dắt gợi hỏi về chủ đề bài nghe, yêu cầu học sinh quan

sát tranh, dạy trước hoặc gợi mở một số từ vựng và đoán xem các em chuẩn
bị nghe chủ đề gì, ai sắp nói với ai …
Giáo viên có thể yêu cầu học sinh làm việc theo nhóm, đốn sơ bộ về nội dung
sắp nghe thơng qua tranh hay tình huống bài nghe. Có thể các em nói khơng
chính xác với những gì các em sắp nghe nhưng vấn đề đặt ra là các em có
hứng thú trước khi nghe. Sau đó, giáo viên hướng dẫn yêu cầu nhiệm vụ khi
nghe (chọn đúng, sai, trả lời câu  hỏi…) và nói rõ cho học sinh biết các em sẽ
được nghe bao nhiêu lần.
* Một số thủ thuật dạy trong giai đoạn này:
- True / False statements prediction
- Open - prediction
- Ordering

download by :


- Pre- question
Việc lựa chọn hoạt động nào để thực hiện trong giai đoạn này còn tuỳ thuộc
vào một số yếu tố như thời gian tiến hành bài tập nghe, tài liệu có sẵn hay
khơng có sẵn, trình độ và sở thích của học sinh. Điều kiện giảng dạy của lớp
cũng là một trong những yếu tố đưa đến quyết định chọn lựa kĩ thuật nào.
Ngồi ra, mục đích giảng dạy của bài nghe và mục tiêu thực hiện cũng là
những yếu tố cơ bản để giáo viên đưa ra các quyết định chọn lựa.
Ví dụ 1: English 8- Unit 5:  Study habits ( page 48)
Trong giai đoạn Pre- listening tôi tiến hành như sau:
Bước 1: Pre- teach vocabulary
- Behavior (n) (translation)
- Participation (n) (explanation)
- Satisfactory ≠ unsatisfactory
- Cooperation: (n) (translation)

- Attendance: (n) (translation)
- (to) appreciate: (translation)
* Check students' understanding: Matching                  
Bước 2: Open prediction
* Set the scene
Ask students to read through Nga’s report and tell what A, B, C is about?
Predict the missing information and then compare it with their partners?
a. Days present: (1)................................
b. Days absent: (2)..........................

download by :


c. Behavior - participation: (3).........................
d. Listening: (4).....................................
e. Speaking: (5)........................................
f. Reading: (6).........................................
g. Writing: (7).................................
* Feed back students' prediction
Ví dụ 2: English 9- Unit 4: Learning a foreign language ( page 35).
Sau khi dạy gợi mở một số từ vựng và cấu trúc liên quan tới bài, giáo viên
yêu cầu học sinh đốn nội dung sắp nghe thơng qua các câu trả lời đúng sai.
* True / False statements: 
a. Nga's studying English for her work.
b. She learned English at The Brighton Language Center - UK.
c. She works for an International bank in Hanoi.
d. Her listening is excellent.
e. She needs to improve her speaking.
f. She hopes she can talk to people from all over the world and understand her
favorite English songs.

* Answer key:    a. T   b. F   c. T  d. F    e. F    f. T
Ví dụ 3: English 9- Unit 1: A visit from a pen pal (page 9).
Giáo viên đưa ra một vài câu hỏi có chứa ý chính của bài nghe để thu hút sự
chú ý của học sinh trong khi nghe. Học sinh khơng phải đốn câu trả lời, sau
khi nghe lần một, yêu cầu học sinh trả lời.
Pre- questions:

download by :


1, What should we do to protect the environment?
2, What mustn’t we do when we go to the park?
3, Do you think the characters in the dialogue will violate the rules?
Suggested answers:
1, We should prevent littering, reduce the amount of garbage…
2, We aren’t allowed to walk on the grass or pick flowers…
3, No, we don’t think so.
* While - Listening:
Đây là giai đoạn học sinh có nhiều cơ hội luyện tập. Trong giai đoạn này, giáo
viên đưa ra các dạng bài tập, yêu cầu học sinh thực hiện. Học sinh có thể mắc
lỗi ở giai đoạn này, vì vậy giáo viên chú ý cần sữa lỗi cho học sinh và đưa ra
các phương án trả lời đúng.
Giáo viên bật băng hay đọc bài nghe 2 đến 3 lần (nếu nội dung khó có thể cho
các em nghe 4 lần). Lần đầu giúp học sinh làm quen với bài nghe hiểu, bao
quát nội dung bài nghe (pendown). Lần thứ hai nghe thơng tin chính xác để
hồn thành bài tập. Lần thứ ba nghe và kiểm tra lại bài tập đã làm. Mục tiêu
chính của nghe hiểu là học sinh nghe lấy nội dung chính hay lấy thơng tin chi
tiết, đồng thời hiểu được thái độ quan điểm của tác giả. Do đó, giáo viên cho
học sinh nghe cả bài để họ nắm được ý chung cũng như bố cục cả bài và làm
bài tập, sau đó có thể cho nghe lại từng đoạn để nắm kết quả hoặc nghe lại

những chỗ khó để khẳng định đáp án. Nên hạn chế cho học sinh nghe từng
câu, hoặc từng từ một vì làm như vậy sẽ khiến người học có thói quen phải
hiểu nghĩa từng từ,  từng câu khi nghe.

download by :


Đối với bài nghe khó, giáo viên có thể chia q trình nghe thành bài tập nghe
từ dễ đến khó. Đối với bài nghe dài, có thể dễ hố bài nghe thành các dạng
bài tập phù hợp trình độ học sinh.
* Một số hoạt động thể hiện trong giai đoạn này:
+ Defining True- False
+ Checking the correct answer
+ Matching
+ Filling in the grids / charts / gaps
+ Answering comprehension questions
+ Selecting
+ Deliberating mistakes
+ Listening and drawing
Ví dụ 1: English 8- Unit 5:  Study habits (page 48).
Trong giai đoạn While- listening tôi tiếp tục tiến hành như sau:
Bước 1:  Listening
- Listen to the tape and check students' prediction.
Feed back
- Work in groups and write the answers on the poster
    (hang the poster on the board and correct).
Answer keys
1. 87 days present
2. 5 days absent

download by :


3. Participation: S
4. Listening: C
5. Speaking: A
6. Reading: A
7. Writing: B
Bước 2:  Comprehension questions
Listen to the dialogue again and give the short answers for the questions.
            a. Why did Nga miss five days of school?
b. How can she improve her listening skill?
Answer keys:
a. due to sickness
b. watch English TV and listen to English programs
Ví dụ 2: English 9- Unit 4: Learning a foreign language ( page 35).
          Sau khi hoàn thành bài tập ở sách giáo khoa, giáo viên cho học sinh
nghe lại băng và hỏi một số câu hỏi kiểm tra nghe hiểu nội dung bài.
*Answer the questions:   
a, Is Nga studying English in Viet Nam or in England?
b, Why is she studying English there?
c, Did she learn English at school and university? 
d, What does she want to improve?  Why? 
e, What does Nga think about English? 
*Answer keys :

download by :


a, in England.

b, for her work.
c, Yes, she did.
d, She wants to improve her writing because sometimes she has to write
letters in English.
e, It’s an interesting language and it’s very useful.
Ví dụ 3: English 7- Unit 10: Health and Hygiene (A2 – Listen and put the
pictures in order you hear ) ( page 100)
Tơi cho học sinh nói về hoạt động hằng ngày của các em xong, yêu cầu học
sinh nhìn vào tranh để liên tưởng hoặc đốn về những hoạt động mà Hoa đã
thực hiện ngày hôm qua. Hoặc tơi có thể u cầu các em sắp xếp lại các tranh
theo trật tự các hoạt động mà Hoa đã thực hiện.
Sau đó, tơi cho nghe lại để các em kiểm tra việc đốn của mình. Cuối cùng, tơi
cho các em nghe lần cuối, sắp tranh đúng trình tự câu chuyện, và đưa ra đáp
án để học sinh sữa lỗi.
* Keys
1. Picture a            5. Picture g
2. Picture e           6. Picture c
3. Picture f             7. Picture h
4. Picture d           8. Picture b
* Post - Listening:
Đây là giai đoạn luyện tập sau khi nghe. Ở giai đoạn này, học sinh sử dụng
những kiến thức, kỹ năng ngôn ngữ đã được luyện tập ở giai đoạn "While listening" vào các tình huống giao tiếp thực tế, có ý nghĩa. Sau khi nghe, học

download by :


sinh cần thực hiện một số bài tập như: báo cáo trước lớp hay trong nhóm về
kết quả bài tập, các học sinh khác nghe cho ý kiến nhận xét hoặc chữa bài cho
bạn. Giáo viên cũng có thể kết hợp các kỹ năng khác để phát triển mở rộng
thêm bài nghe như recall, write-it-up, discussion, games ... .

Ví dụ 1: English 8- Unit 5:  Study habits ( page 48)
Write it up/ Transformation (writing): Base on the following passage, write
another passage about your study.
Sarah has worked very hard this year and her grade is very good. She missed
5 days of school due to sickness. Her participation and cooperation are
satisfactory. Her speaking and reading are excellent and her writing is good
but
her listening skill is not very good.
Ví dụ 2: English 9- Unit 4: Learning a foreign language ( page 35).
          Sau khi nghe và làm các bài tập luyện tập xong, giáo viên cho học sinh
tóm tắt lại đoạn hội thoại dựa vào các thơng tin đã có trong bài.
 Summary the conversation :      
Nga is studying English for her work in London. She learned English at school
and university. She works for an International Bank in Hanoi. She needs to
improve her writing because sometimes she has to write letters in English.
Her listening is terrible, so she can’t understand them. She hopes she can talk
to people from all over the world, and understand her favorite English songs. 
Ví dụ 3: English 6 - Unit 12: Sports and pastimes- B4 ( page 128).
What do they do in their free time? Match the names with the right pictures.
Khi nghe 3 lần xong, giáo viên đưa ra đáp án:
     Lien: a                                Lan and Mai: b

download by :


    Minh and Nam: e                 Tan: f
Để giúp học sinh hiểu thêm về nội dung của bài nghe, giáo viên yêu cầu học
sinh gấp sách vở lại, nghe lần cuối và sau đó hỏi và trả lời theo cặp. 
          1, What does Tan do in his free time?
     He reads in his free time.

          2, Does Lan and Mai listen to music in their free time?
             Yes, they do.
        3, Does Tan watch TV in his free time?
             No, he doesn't.
             ...................................................
Hoặc giáo viên có thể cho học sinh chơi trò chơi "Lucky numbers”
1. Lucky number
2. Answer the question "What does Lien do in her free time?”
3. Correct mistakes "Lan and Mai don’t listen to music in their free time”
4. Lucky number
5. Lucky number
6. Answer the question "Does Tan watch TV in his free time?”
7. Answer the question "What do Minh and Nam do in their free time?”
8. Lucky number
9. Answer the question "What do you do in your free time?”
          Tïy theo đặc điểm của từng bài, giáo viên có thể tiến hành thực hiện quy
trình 3 bước luyện nghe hiểu cho học sinh, đặc biệt là bước thứ nhất sao cho

download by :


có thể giúp các em hình thành và phát triển hứng thú, khả năng tập trung,
biết sử dụng thông tin suy đoán điều sẽ nghe. Nhờ vậy, học sinh sẽ chủ động
và tự tin hơn khi nghe.
Nếu các hoạt động nghe được tiến hành qua băng cassette, đài, ti vi v.v...thì
những phương tiện đó phải ln được bảo đảm ở tình trạng ổn định tốt, đảm
bảo được chất lượng tiếng, tạo điều kiện cho học sinh nghe được mẫu chuẩn,
không bị méo mó. Cần chuẩn bị máy tốt, băng rõ, và pin dự trữ khi mất điện.
Nếu giáo viên đọc cho học sinh nghe, cần đọc với tốc độ trung bình, khơng
chậm q, kể cả với đối tượng học sinh mới học để tránh làm ảnh hưởng đến

nội dung ngữ nghĩa của bài.
2.6. Tiến hành các phương pháp đa chiều.
Nhiều giáo viên cho rằng dạy phần nghe hiểu (listening comprehension) là
khó nhất và đa số học sinh cũng cho là học nghe khó nhất. Vậy dạy học sinh
luyện nghe như thế nào cho tốt? Làm thế nào giúp học sinh có thể tiến bộ
nhanh trong thời gian học ở trung học cơ sở? Tơi thường khuyến khích học
sinh luyện nghe bằng một số phương pháp sau:
* Xem nhiều chương trình truyền hình hoặc phim nói bằng tiếng Anh/ có phụ
đề tiếng Anh là những cách tốt nhất để luyện nghe có kết quả. Nghe hoặc xem
nhiều lần, trước khi đọc phụ đề. Sau đó, đọc lại phụ đề, chủ yếu kiểm tra
những từ đã nghe hoặc đoán, hoặc những từ mà học sinh có thể phát âm lại
nhưng khơng hiểu viết và nghĩa thế nào. Qua việc này, nhiều khi các em phát
hiện rằng một từ các em rất quen thuộc mà từ xưa đến nay cứ nghĩ là phải
nói một cách nào đó, thì thực ra cần phải nói khác hẳn và phát âm như thế
thì mới mong nghe đúng và nói cho người khác hiểu. Sau đó, khơng nhìn phụ
đề nữa mà nghe lại một hai lần nữa. Ví dụ: hai chữ tomb, bury, học sinh sẽ
nghĩ phát âm là 'tơm-b(ơ), bơri'. Tuy nhiên trong quá trình nghe chữ 'tu:m,
beri' thì các em khơng hiểu gì cả, mặc dù các em nghe rõ là tum, beri.

download by :


Các hình ảnh đính kèm làm cho học sinh hiểu được ít nhiều nội dung bản tin,
mà khơng cần phải dịch từng câu của những gì xướng ngơn viên nói. Học sinh
sẽ yên tâm hơn, sau khi nghe 15 phút tin tức, tự tóm lược lại thì sẽ thấy rằng
mình đã nắm bắt được phần chính yếu của nội dung bản tin.
* Luyện nghe qua các sách dùng chuyên luyện nghe có kèm băng cassette
hoặc nghe tin tức qua các chương trình truyền thanh, truyền hình bằng tiếng
Anh như  VTV News, Talk Viet Nam, BBC, CNN...
Nghe băng và viết ra giấy những gì đã nghe, sau đó hãy so sánh với phần lời

thoại ở cuối sách hoặc đáp án do giáo viên cung cấp. Cách này được cho là
hiệu quả nhất dù rằng học sinh sẽ phải mất khá nhiều thời gian cho việc
luyện tập theo phương pháp này. Học sinh có thể so sánh và thấy được những
lỗi mà các em mắc phải.
Hoặc thu một bản tin, và nghe lại rồi chép ra nhiều chừng nào hay chừng
nấy… không tra cứu từ điển hay tìm hiểu nghĩa vội. Đốn nghĩa trong nội
dung câu, và nhớ lại âm thanh của từ, hay cụm từ đó. Nghe đi nghe lại nhiều
lần sẽ tự hiểu nghĩa.
Hoặc lấy script của những bài mình từng nghe, đọc và nhớ lại lời đọc mà
mình từng nghe nhiều lần. Sau đó, xếp bản script và nghe lại để hiểu. Lần này
tự nhiên mình sẽ nghe rõ từng tiếng và hiểu. Trường hợp không hiểu một từ
hay cụm từ, thì gắng lặp lại nhiều lần đúng như mình đã nghe, sau đó lật lại
script để so sánh.
Ví dụ: Một học sinh khi nghe trên đài VOA, sau mỗi chương trình em thường
nghe một cụm từ tương tự như: statue, statute hay statu gì đó, mà khơng biết
viết thế nào, tuy vẫn hiểu đại loại là: hãy đợi đấy để nghe tiếp. Nghe dần các
em sẽ hiểu thuật ngữ rất quen thuộc ấy là  “stay tune”

download by :


* Học hay nghe các bài hát tiếng Anh, và hát theo trong khi nghe.
Chọn một số bài hát mà mình thích, tìm lyrics của nó rồi vừa nghe vừa nhìn
lyrics. Sau đó, học thuộc lịng và hát song song với ca sĩ, và gắng phát âm
cũng như giữ tốc độ và trường độ cho đúng. Khi thích cũng có thể tự hát cho
mình nghe (nếu khơng có giọng tốt và hát sai giọng một tí cũng khơng sao, vì
chủ yếu là tập phát âm, tốc độ, trường độ và âm điệu tiếng Anh). Và nói cho
đúng giọng (qua hát) cũng là một cách giúp mình sau này nhạy tai hơn khi
nghe, vì thường thường ngơn ngữ trong các bài hát khó nghe hơn những câu
nói bình thường rất nhiều. Có thể gặp khó khăn khi nghe những cụm từ được

đọc nối liền nhau, luyến láy, nghe sót một vài từ quan trọng nào đó hoặc hiểu
nhầm một từ nào đó dẫn đến sai lệch nội dung. 
Ví dụ: “I go to the copy shop” lại nghe nhầm là “I go to the coffee shop” vì âm
của từ “copy” rất giống với “coffee”.
* Hướng dẫn và cung cấp cho học sinh một số địa chỉ luyện nghe tiếng Anh:
+ Xem các kênh truyền hình theo lĩnh vực âm nhạc, tin tức, điện ảnh, giải trí...
của những hãng truyền thơng hàng đầu thế giới: CNN, BBC, NBC, ESPN... Học
tiếng Anh qua kênh Movie trailers, cartoon, chatshows, Entertainment TV...
+ Chương trình học nghe nói Anh ngữ sinh động của đài VOA: Voanews.com
+ Luyện nghe các bản tin của VOA: Englishclub.com
+ Petalia.org/stories: trang đọc truyện online và luyện nghe qua các bài diễn
văn nổi tiếng, truyện cổ tích... trên Petalia
+

Xem

và

nghe

tin

tức,

những

đoạn

clip

trên

Google:  />+ Luyện nghe qua các câu chuyện cổ tích, thơ ca, viễn tưởng, các câu châm
ngơn và các tác phẩm nổi tiếng (recorders): Repeatafterus.com

download by :


+ Abcnews.go.com: Xem và nghe hai kênh nổi tiếng của ABC, Good morning
America và World News Tonight
+ Các liên kết về các bài Test luyện nghe và luyện thi với miêu tả rất chi
tiết: Esl.about.com/cs/listening
+ Nbc.com/Video: Xem và nghe những clip vui nhộn của đài NBC
2.7. Áp dụng các thủ thuật đặt câu hỏi khi dạy kỹ năng nghe tiếng Anh.
Trong quá trình dạy học, câu hỏi luôn luôn được sử dụng như một công cụ
phổ biến và gần như không thể thiếu trong mỗi giờ học.
Đối với một giờ dạy nghe, tôi thường dùng nhiều loại câu hỏi khác nhau như:
Yes-No questions; Alternative questions; Wh-questions; Multiple choice; TrueFalse…
Các dạng câu hỏi được trả lời bằng cách lấy trực tiếp các câu nghe được
trong bài, hoặc bằng các hàm ý có trong bài thì thường dễ hơn nhưng với các
câu đòi hỏi sự suy luận, đánh giá để trả lời thì rất khó nên sự lựa chọn loại
câu hỏi nào để học sinh nghe, đoán và trả lời được đòi hỏi giáo viên phải linh
hoạt.
Các phương pháp dạy học khác nhau lại có những quan điểm về Dạy - Học
khác nhau nhưng có thể tóm tắt thành 2 quan điểm lớn:
+ Quan điểm lấy người thầy làm trọng tâm ( Teacher dominated )
+ Quan điểm lấy người học làm trọng tâm  (Student centered )
2.8. Kết hợp luyện nghe vào các nhóm kĩ thuật khác.
a. Nhóm kỹ thuật luyện tập cơ sở.
Đây là những thủ thuật có ý nghĩa tiền đề trong việc hình thành cho học sinh

khả năng nghe tiếng Anh.

download by :


* Luyện nề nếp tập trung chú ý khi nghe:             
Cho học sinh nghe từng câu hay đoạn, bài và giáo viên gọi cá nhân học sinh
lặp lại. Tập cho học sinh có ý thức và thói quen lắng nghe bạn. Một cách giúp
học sinh tập trung chú ý nghe bạn nói, đó là giáo viên thường xuyên đặt ra
những câu hỏi yêu cầu học sinh phải sử dụng lại những thơng tin từ điều bạn
mình đã nói để trả lời.
Ví dụ: English 6- Unit 6: Places ( C2- Page 69)
 Học sinh A nói: “My house is in the countryside it is not big but very nice”. Sau
khi bạn A nói xong, tơi gọi bất kì bạn nào trả lời câu hỏi: "Where does A live?
How is his house?"
Mỗi tuần một lần cho học sinh chơi một trò chơi tập trung nghe
Trị chơi thứ nhất: Truyền tin
Lớp có 3 dãy bàn, giáo viên làm 3 phiếu trên mỗi phiếu ghi một câu. Sau đó
trao phiếu cho 1 học sinh đầu dãy. Học sinh này có nhiệm vụ nói thầm rồi nói
vào tai người kế bên điều mình đọc được. Cứ thế, người này nối tiếp người
kia nói vào tai nhau cho đến người cuối dãy. Người cuối dãy có nhiệm vụ nói
lớn câu hay đoạn mình nghe được, và học sinh đầu dãy sẽ xác định đúng hay
khơng.
Trị chơi thứ hai: Tìm bạn giao tiếp
Giáo viên chuẩn bị một số câu hỏi và câu trả lời trên giấy, ghép câu trả lời với
câu hỏi bằng cách cho chúng những con số: thí dụ câu hỏi 1 tương ứng với
câu trả lời 5. Học sinh tự tìm câu trả lời bằng cách tìm ra bạn của mình
tương ứng với câu trả phù hợp, cặp nào nhận ra nhau đầu tiên sẽ thắng.
Trò chơi thứ ba: Giúp bạn học tốt

download by :


         Mỗi học sinh trong lớp sưu tầm hoặc tự đặt ra một câu (có thể có thơng
tin bị sai) mỗi thành viên của lớp sẽ lắng nghe bạn đọc câu của mình rồi tìm
cách xác định câu đúng hay sai và sửa câu. Giáo viên nên bốc thăm học sinh
có nhiệm vụ để mọi thành viên của trong lớp phải lắng nghe bạn đọc.
Trò chơi thứ tư: Đoán từ:
Tơi có hai đồ vật dấu trong hai chiếc túi. Tôi giơ chiếc túi thứ nhất:
Học sinh đoán: That is your stick.
Giáo viên: No. This is my UMBRELLA
Giáo viên giơ chiếc túi thứ hai
Học sinh đoán: That is your box.
Giáo viên: No. This is my MOBILEPHONE.
Trong trò chơi này, sự khẳng định “Cái đó là cái gì?” là quan trọng nhất.
Trọng âm rơi vào từ chỉ đồ vật ấy. Hoặc thi nghe chuyện trả lời nhanh “Ai ở
đâu? Ai làm gì?"
Ví dụ: English 7- Unit 16: People and places- B5 (Page 161)
Teacher asks: This person is very famous in Viet Nam. He was born in 1890 in
Kim Lien, Nghe An and died in 1969. “Who is he?”
Students answer: ..................
Bên cạnh đó, giáo viên có thể lồng ghép dạy một số bài hát tiếng Anh cho giờ
học thêm sinh động. Ví dụ khi dạy bài AULD LANG SYNE (English 9 - Unit 8:
Celebrations  - page 68): giáo viên hát mẫu rồi dạy cho học sinh hát theo, sẽ
tạo được hiệu quả cao đến bất ngờ.  
* Luyện nghe trọng âm của từ và trọng âm của câu:

download by :