SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng nguồn nhân
lực phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, đáp ứng yêu cầu
hội nhập quốc tế và nhu cầu phát triển của người học, giáo dục phổ thông đã và
đang được đổi mới mạnh mẽ cho phù hợp với sự phát triển, mà thực chất đó là
cách tiếp cận kĩ năng sống, đó là : Học để biết ; Học để làm ; Học để tự khẳng định
mình và Học để chung sống.
Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ là việc rất quan trọng, ảnh hưởng tới quá
trình hình thành nhân cách của trẻ cho đến tuổi trưởng thành. Giáo dục kĩ năng
sống phải được bắt đầu từ khi trẻ còn rất nhỏ, đặc biệt ở lứa tuổi Tiểu học. Bởi vì
lứa tuổi này đã hình thành những hành vi cá nhân, tính cách và nhân cách. Việc
làm quen với các môn học để hình thành và xây dựng cho các em các kĩ năng sống
như: Giao tiếp, thuyết trình, làm việc theo nhóm,… sẽ giúp các em tự tin, chủ động
biết cách xử lí mọi tình huống trong cuộc sống và quan trọng hơn là khơi gợi
những khả năng tư duy sáng tạo, biết phát huy thế mạnh của các em. Việc giáo dục
kĩ năng sống cho học sinh sẽ hình thành và tập dượt cho các em những hành vi,
thói quen, kĩ năng xử lý các tình huống diễn ra trong cuộc sống. Học sinh tiểu học
ở lứa tuổi còn nhỏ, các em nhận thức về cuộc sống cịn ít, hành vi ứng xử cuộc
sống chưa nhiều. Vì thế ở tiểu học giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh là
hết sức cần thiết. Nó khơng dừng lại ở chỗ giáo dục kĩ năng sống lồng ghép vào
các môn học là đủ mà giáo dục kĩ năng sống lồng ghép vào các hoạt động của nhà
trường.
Đối với Ban giám hiệu trường tiểu học, vấn đề chỉ đạo giáo dục giá trị sống,
kĩ năng sống cho học sinh đóng một vai trị hết sức quan trọng trong hoạt động
quản lí, bởi cấp tiểu học là một cấp học mà đối tượng học sinh còn như những tờ
giấy trắng. Vậy chúng ta phải làm gì để các em có một nền tảng vững chắc để mãi
mãi giữ được cái ‘bản thiện” ấy khi các em lớn lên và quan trọng là có một hành
trang đầy đủ, chắc chắn để tiến bước tới một kỉ nguyên mới, thời đại mới? Để làm
được những điều đó, chắc chắn nhà trường sẽ khơng chỉ truyền đạt kiến thức, mà
phải cần nhiều hơn kiến thức. Chỉ khi biết, hiểu và vận dụng được các vấn đề đó
vào cơng tác quản lí của mình thì người quản lí mới có thể truyền tải tinh thần và
nội dung giáo dục này tới giáo viên thơng qua đó tác động tích cực tới học sinh.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, tơi mạnh dạn nghiên cứu đề tài sáng kiến kinh
nghiệm: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
trường Tiểu học Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
1
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
Trên cơ sơ phân tích thực trạng của đơn vị và kinh nghiệm của bản thân trong công
tác cùng trao đổi với đồng nghiệp về một số biện pháp chỉ đạo chung về giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh tiểu học nói chung và học sinh trường tiểu học Lê Lợi
– CưMgar nói riêng.
Giúp giáo viên hiểu được khái niệm kĩ năng sống và sự cần thiết phải dạy
lồng ghép giáo dục kĩ năng sống ở trường phổ thơng nói chung và bậc học tiểu học
nói riêng; Giúp giáo viên nắm vững cách tiếp cận và phương pháp giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh trong nhà trường. Đề xuất một số biện pháp trong công tác chỉ
đạo dạy lồng ghép giáo dục kĩ năng sống thông qua các môn học và các hoạt động
giáo dục khác tại trường tiểu học Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk.
Nghiên cứu những văn bản chỉ đạo, tài liệu hướng dẫn giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh ở trường phổ thông và tổ chức điều ra khảo sát đánh giá thực
trạng giáo dục kỹ năng sống tại trường tiểu học Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk.
3. Đối tượng nghiên cứu
Cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trường tiểu học Lê Lợi – CưMgar –
Đăk Lăk, các văn bản và tài liệu hướng dẫn thực hiện lồng ghép giáo dục kỹ năng
sống trong trường tiểu học.
Tập trung nghiên cứu công tác chỉ đạo việc giáo dục kỹ năng sống cho học
sinh tại trường tiểu học Lê Lợi CưMgar – Đăk Lak.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
Do thời gian và khả năng có hạn nên bản thân tơi chỉ tập trung nghiên cứu
và đề ra một số giải pháp giáo dục kĩ năng sống đối với học sinh tại trường tiểu học
Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk từ năm học 2015 -2016 – đến năm học 2016 – 2017.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện đề tài này tôi đã sự dụng các phương pháp chủ yếu như phân
tích, tổng hợp số liệu. Bên cạnh đó là sự kết hợp các phương pháp thống kê, phân
loại...
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
2
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
Ở trường Tiểu học: Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đó chính là rèn
luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ
năng làm việc, sinh hoạt nhóm. Rèn luyện sức khỏe và bảo vệ sức khỏe, kỹ năng
phòng chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn kỹ
năng ứng xử văn hóa, chung sống hịa bình, phịng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã
hội.... Để có cơ sở và tài liệu phục vụ dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh, tháng 1 năm 2011 Bộ Giáo Dục Đào Tạo, nhà xuất bản giáo dục đã xuất
bản bộ sách Giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở tiểu học (tài liệu dùng cho
giáo viên) Nhằm giúp giáo viên có thêm hiểu biết chung về kỹ năng sống và nội
dung, cách thức giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong các mơn học đó là:
Khoa học, Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Tiếng việt.
Để thực hiện tốt công tác giáo dục lồng ghép Kỹ năng sống trong nhà
trường. Sở Giáo & Đào Tạo Đăk Lăk ban hành công văn số 108/CV – SGD ĐT
triệu tập cán bộ và giáo viên cốt cán ở các trường tiểu học học trên địa bàn tỉnh tập
huấn Tăng cường giáo dục kỹ năng sống ở trường phổ thông và chỉ đạo rõ đối với
cấp tiểu học việc tăng cường giáo dục kỹ năng sống thông qua 4 môn học Khoa
học, Đạo đức, Tự nhiên xã hội, Tiếng việt.
Công văn số 942/SGD ĐT- GDTH ngày 21 tháng 8 năm 2015 về việc hướng
dẫn thực hiện kế hoạch giáo dục Kỹ năng sống cho học sinh tiểu học.
Công văn số 09/HD – PGD ĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 của Phòng Giáo
Dục Đào Tạo huyện CưMgar về viêc hướng dẫn Nhiệm vụ trọng tâm Giáo Dục
Tiểu học cũng đã chỉ đạọ nhiệm vụ chung ” tăng cường giáo dục đạo đức, giáo dục
kĩ năng sống”, chú trọng các hoạt động giáo dục đạo đức, kỹ năng sống cho học
sinh thông qua các môn, các hoạt động giáo dục và xây dựng quy tắc ứng xử văn
hóa. Nhà trường chủ động phối hợp với gia đình và cộng đồng cùng tham gia chăm
sóc giáo dục đạo đức và kỹ năng sống cho học sinh”.
- Khái niệm kỹ năng sống: Có nhiều quan niệm khác nhau về kỹ năng sống
nhưng theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kỹ năng sống là khả năng để có hành vi
thích ứng và tích cực, giúp cá nhân có thể ứng xử hiệu quả trước các nhu cầu và
thách thức của cuộc sống hàng ngày.
- Các kỹ năng giáo dục học sinh ở tiểu học:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
3
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Kỹ năng tự nhận thức; kỹ năng xác định giá trị; kỹ năng kiểm soát cảm xúc;
kỹ năng ứng phó với căng thẳng; kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ; kỹ năng thể hiện sự
tự tin; kỹ năng giao tiếp; kỹ năng lắng nghe tích cực; kỹ năng thể hiện sự cảm
thông; kỹ năng thương lượng; kỹ năng giải quyết mâu thuẫn; kỹ năng hợp tác; kỹ
năng tư duy phê phán; kỹ năng tư duy sáng tạo; kỹ năng ra quyết đinh; kỹ năng
giải quyết vấn đề; kỹ năng kiên định; kỹ năng đảm nhận trách nhiệm; kỹ năng đặt
mục tiêu; kỹ năng quản lý thời gian; kỹ năng tìm kiếm và xử lý thơng tin.
2.Thực trạng của việc chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinhtrong
nhà trường.
a, Những thuận lợi , thành công.
Trường tiểu học Lê Lợi đóng trên địa bàn Tổ dân phố 4- Thị trấn Quảng
Phú- huyện Cư Mgar , nằm ở trung tâm huyện CưMgar, đa số học sinh là người
kinh di cư từ miền Bắc- miền Trung vào. Là trung tâm huyện nên con em cán bộ
tương đối nhiều. Số còn lại là các hộ phụ huynh làm café ; hồ tiêu và buôn bán
nhỏ nên đời sống tương đối ổn định.
Vì trường nằm ở địa bàn trung tâm huyện – nơi đời sống kinh tế - văn hóa –
xã hội phát triển, nên học sinh có điều kiện được tiếp cận với các hoạt động sinh
hoạt văn hóa xã hội một cách thường xuyên, kịp thời. Đó là các hoạt động liên
quan tới học tập, tri thức, phát triển năng khiếu, thể chất, hoặc đôi khi chỉ là các
hoạt động giải trí đơn thuần, lành mạnh. Với những hoạt động đó, các em có thể
trực tiếp tham gia học hỏi và qua đó, dần trưởng thành hơn về vốn hiểu biết, nhận
thức, kinh nghiệm bản thân.
Bên cạnh các thuận lợi về vị trí địa bàn mang lại, thì trường tiểu học Lê Lợi
cũng có thêm một mặt mạnh nữa là về cơ sở vật chất đó là được sự quan tâm của
các cấp các ngành, năm 2015 nhà trường được xây mới 8 phòng. Trang bị thêm 3
máy chiếu nên có nhiều thuận lợi trong việc nâng cao hoạt động dạy học và tổ
chức hoạt động ngoại khóa.
Năm học 2016 – 2017 trường có 25 lớp với 702 học sinh, Trong đó nữ: 343;
DT: 21; Đội ngũ CBGV, NV gồm 44 người trong đó: QL: 3; GV 34; Nhân viên :
6; TPT: 1. Cơ sở vật chất đủ phục vụ dạy học 7 buổi / tuần. Trường có 1 phịng
máy tính với 25 máy với hệ thống mạng wife phủ khắp trường, đáp ứng nhu cầu
dạy và học của GV, HS. Những yếu tố đó đã tạo điều kiện thuận lơi rất nhiều trong
các hoạt động giáo dục tri thức, đạo đức, thể chất cũng như các hoạt động giáo dục
kĩ năng của học sinh..
Ngồi ra, khơng thể khơng kể đến các yếu tố khác cũng rất quan trọng như:
các công văn chỉ đạo, văn bản hướng dẫn từ bộ giáo dục, sự chỉ đạo sát sao của cơ
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
4
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
quan quản lí trực tiếp là phịng giáo dục huyện CưMgar. Đặc biệt, phòng Giáo Dục
và Đào Tạo huyện CưMgar tổ chức tập huấn về hướng dẫn dạy lồng ghép giáo dục
kỹ năng sống vào các môn học nghiêm túc, đầy đủ các nội dung theo tài liệu, đồng
thời ban hành các văn bản hướng dẫn để thực hiện và thường xuyên kiểm tra đôn
đốc, tư vấn kịp thời.
Cán bộ quản lý và giáo viên đã nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy
lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào các môn học.
Đội ngũ giáo viên có năng lực và nhiều kinh nghiệm, nhiệt tình trong cơng tác.
Sự phối hợp với các tổ chức đồn thể trong và ngồi nhà trường ln được
duy trì.
Học sinh đa số chăm ngoan, lễ phép, có các kỹ năng trong giao tiếp, ứng xử.
Hiện nay với việc đổi mới cách đánh giá học sinh theo thông tư
22/2016/TT-BGD&ĐT ngày 22/9/2016 đã giảm bớt gánh nặng hồ sơ sổ sách cho
giáo viên,thời gian chuẩn bị bài, nghiên cứu nội dung tích hợp Kỹ năng sống để
chuyền tải tới học sinh nhiều hơn và ngày càng hiệu quả.
Thực tế đã từ nhiều năm nay, nhà trường xây dựng được kế hoạch chỉ đạo
dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống vào các môn học theo quy định, phù hợp với
đối tượng học sinh và đặc điểm tình hình của nhà trường.
Nhà trường đã xây dựng được nội quy ứng xử giữa Cán bộ - giáo viên; Giáo
viên – giáo viên; giáo viên – học sinh; giáo viên – phụ huynh. Toàn thể cán bộ giáo
viên thực hiện nghiêm túc, luôn nêu cao sự gương mẫu trước học sinh.
Giáo viên đã nhận thức được tầm quan trọng của việc phải giáo dục kỹ năng
sống cho sinh và luôn tự giác học tập nghiên cứu trau dồi kiến thức về các kỹ năng
sống cần thiết cho học sinh tiểu học.
Giáo viên trong các tổ khối tổ chức sinh hoạt nghiêm túc nghiên cứu về các
địa chỉ đã được gợi ý về nội dung hình thức, phương pháp sử dụng để lồng ghép có
hiệu quả.
Giáo viên tích cực đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng các phương pháp
dạy học, kỹ thuật dạy học mới, tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động
học tập sơi nổi, học sinh được thể hiện mình ở các vị trí nhiệm vụ khác nhau trong
từng mơn học tạo cho các em tự tin, mạnh dạn hơn khi thảo luận nhóm hay linh
hoạt hơn trong xử lý các tình huống.
Sau nhiều năm chỉ đạo thực hiện dạy lồng ghép kỹ năng sống, học sinh đã
có kỹ năng cơ bản trong giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày: biết xưng hơ văn hóa với
bạn bè, chào hỏi lễ phép với người lớn tuổi; biết quan tâm chia sẽ niềmvui nỗi
buồn với người khác, đặc biệt các em đã biết được giá trị của bản thân từ đó phân
biệt đúng - sai, tốt - xấu để đưa ra các quyết định đúng, nên trong những năm qua
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
5
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
nhà trường khơng có học sinh vi phạm nội quy trường lớp hay bị lôi cuốn vào các
tệ nạn xã hội như: game; thuốc lá, ma túy … hay trẻ em gái bị xâm hại tình dục.
Thơng qua các bài học, các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể đã khơi
dậy được lòng tự hào dân tộc, tinh thần đồn kết, và duy trì được các nét đẹp
truyền thống văn hóa của dân tộc ta.
Xây dựng được môi trường học tập, thân thiện – khang trang sạch đẹp.
Tất cả những yếu tố tiên quyết đó đã tạo một nền tảng khá chắc chắn cho
những chương trình giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, với mục tiêu đặt ra là
hoàn thiện nhân cách và trang bị cho các em các kiến thức đầu đời về các mặt để
có hành trang bước vào cuộc sống.
b, Khó khăn, hạn chế:
Bên cạnh nhiều thuận lợi và thành công ấy thì nhà trường cũng vẫn cịn một
số khó khăn nhất định và những khó khăn này ảnh hưởng khơng nhỏ tới hiệu quả
của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Các khó khăn có thể nói đến như:
chương trình học ở các lớp cịn lồng ghép, tích hợp nhiều nội dung, như vậy, các
nội dung liên quan tới kĩ năng sống sẽ chưa được chuyên sâu. Người truyền đạt tới
các em là giáo viên nhưng thực tế cho thấy, một số giáo viên chưa hiểu sâu về việc
giáo dục kỹ năng sống. Bản thân giáo viên thiếu hụt một số kinh nghiệm ứng xử
nhất định. Có lẽ vì thế mà đa số giáo viên còn lúng túng trong việc lựa chọn các
hình thức, phương pháp, nội dung lồng ghép vào từng bài, môn học cụ thể. Nên
việc lồng ghép chưa đạt hiệu quả, mang tính hình thức ….
Mặt khác, tuy nhà trường được xây dựng thêm 8 phòng học kiên cố nhưng
mới chỉ đủ tổ chức dạy 7 buổi/tuần( Chưa đạt 2 buổi/ngày), bên cạnh đó sân chơi
bãi tập chưa đạt chuẩn. Điều đó ảnh hưởng khơng nhỏ tới việc triển khai nội dung
giáo dục cũng như kết quả đạt được. Mặc dù nhà trường cũng đã tạo mọi điều kiện
nhưng vấn đề cho học sinh đi tham quan dã ngoại, học tập bằng thực tế và tiếp xúc
với mơi trường xung quanh cịn vơ cùng hạn chế do kinh phí q ít ỏi, vì vậy, việc
truyền đạt vẫn chủ yếu là trong không gian lớp học, chưa tiến tới người thật, việc
thật, vậy nên hiệu quả đạt được vẫn chưa cao, nhận thức về cuộc sống, xã hội của
học sinh sẽ vẫn cịn mang nặng tính lí thuyết.
Tính gương mẫu của một số người lớn, ở một số ít phụ huynh ở đơi lúc, đơi
nơi chưa chuẩn mực, điều đó tác động khơng ít đến hành vi, nhận thức của lứa
tuổi các em. Trường tiểu học Lê Lợi đóng trên một địa bàn rất thuận lợi để các em
có thể tiếp thu, học hỏi các luồng văn hóa, các ngọn gió mới. Thế nhưng bên cạnh
cái tốt, cái văn hóa dĩ nhiên sẽ có cái chưa tốt, cái chưa văn hóa song song xuất
hiện, tồn tại, lứa tuổi các em cịn nhỏ, chưa có kĩ năng trong chọn lọc và nhìn nhận
nên các em dễ bị lơi cuốn vào các tệ nạn xã hội .
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
6
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Việc tích hợp giáo dục kĩ năng sống vào các môn học đã được chỉ đạo thực
hiện trong nhiều năm qua nhưng hình thức và nội dunh tích hợp chưa được khai
thác triệt để và có hiệu quả trong từ bài học cụ thể.
Giáo viên đã bước đầu giáo dục cho học sinh một số kỹ năng phù hợp với
từng môn học và từng lớp học tuy nhiên chưa thực sự chú trọng đến việc rèn luyện
hành vi, thói quen cho các em trong cuộc sống hằng ngày.
Số ít học sinh nhút nhát, thiếu tự tin, không dám trình bày ý kiến hay đưa ra
quyết định của mình mà phần lớn là dựa vào các bạn trong sinh hoạt nhóm, tập
thể…
Thực tế học sinh cịn thiếu hụt các kỹ năng: Kỹ năng tự tin, kỹ năng giao
tiếp; kỹ năng ứng xử; kỹ năng giải quyết các mâu thuẩn; kỹ năng ra quyết định, kỹ
năng giải quyết vấn đề. Kỹ năng đặt câu hỏi, kỹ năng hợp tác..... học sinh khi giao
tiếp với bạn bè nói trống khơng, xưng hô chưa lịch sự. Hiện nay kĩ năng sống của
các em cịn rất nhiều hạn chế. Trong q trình giáo dục chúng ta thường mới chỉ
quan tâm tới việc dạy chữ và chưa quan tâm nhiều tới việc dạy làm người cho học
sinh. Vì vậy việc thích ứng với xã hội, với cuộc sống xung quanh là một vấn đề
khó với các em. Qua điều tra cho thấy tình trạng học sinh nói tục, chửi bậy, đánh
nhau vẫn xảy ra. Trong đó các kĩ năng như tương trợ nhau, giao tiếp, diễn đạt trước
đám đông được các thầy cô giáo tích cực hình thành và củng cố nhưng chưa thể
hiện được nhiều. Học sinh ngày càng thực dụng, ích kỉ và lười hoạt động hơn.
Giáo viên chủ yếu khai thác các địa chỉ lồng ghép được hướng dẫn theo tài
liệu, ít chịu khó nghiên cứu tham khảo, sưu tầm các mẩu chuyện về kỹ năng sống
cho học sinh tạo hứng thú cho các em khi tiếp nhận. Hiện nay, công tác chủ nhiệm
lớp ở trong nhà trường đôi lúc chưa được quan tâm đúng mức. Giáo viên mỗi
người hiểu, tiếp cận và thực hiện một cách khác nhau. Nhiều giáo viên vẫn coi nhẹ
cơng tác chủ nhiệm lớp từ đó cũng coi nhẹ việc rèn các kĩ năng sống cho học sinh.
Việc tổ chức cho học sinh tham quan, dã ngoại ít( Mới chỉ dừng lại cho học
sinh cuối cấp nên các em ít được trải nghiệm những tình huống thực tế hàng ngày.
Các tiết học chủ yếu giáo viên tổ chức trong lớp học, chưa mở rộng không
gian học tập ra mơi trường xung quanh, ra ngồi lớp học.
Một vài giáo viên vẫn chưa thực sự đổi mới phương pháp và nhận thức nên
chưa chú trọng đến việc giáo dục kỹ năng sống vào bài học mà làm qua loa, đối
phó trong giáo án khi bài có nội dung lồng ghép.
Các câu lạc bộ trong nhà trường hoạt động chưa thực sự hiệu quả.
Qua kiểm tra, theo dõi việc đánh giá, giáo dục lồng ghép rèn luyện kỹ năng sống
cho học sinh có thực hiện tuy nhiên chưa đúng mức, chưa được xem trọng và hiệu
quả đem lại chưa được như mong muốn.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
7
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Cụ thể qua khảo sát: Một số kỹ năng tự phục vụ của học sinh lớp
1B( GVCN: Trần Thị Vân- năm học 2015 2016 về kỹ năng tự phục vụ: Học sinh
biết soạn Sách giáo khoa, vở theo đúng thời khóa biểu; Tự giác học bài(18 em).
Chưa tự giác(9 em).
Một số kỹ năng ở lớp 3C: Quan sát học sinh thảo luận nhóm trong tiết Tự
nhiên& xã hội( 21/32 em tham gia thảo luận tích cực; 9 em cịn chưa tích cực hợp
tác…
- Số lần tổ chức, số em tham gia chưa nhiều, cụ thể như sau:
Năm học
2014-2015
TS HS
742
Nội dung
Số lần tổ chức.
1.Tổ chức sinh hoạt ngoài
giờ lên lớp theo từng chủ
điểm hàng tháng.
4
Số lượng học sinh
tham gia
325
2.Tổ chức thi tìm hiểu
ATGT
1
3.Tổ chức ngoại khóa
theo nội dung đăng ký
3
4.Kể chuyện đạo đức Bác
Hồ
0
0
5.Tổ chức chơi các trò
chơi dân gian
1
130
130
325
( Khối 3+4+5)
Vậy làm thế nào để chỉ đạo tốt giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, tôi xin
đưa ra một số giảo pháp , biện pháp sau:
3. Giải pháp, biện pháp:
a, Mục tiêu của giải pháp:
Mục đích của quá trình chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống là chỉ đạo giáo viên,
các đoàn thể, các bộ phận trong nhà trường nhằm trang bị cho học sinh những kỹ
năng cơ bản, cần thiết nhất để các em có thể thích ứng với cuộc sống của xã hội
thời hiện đại, ln có những thay đổi trong điều kiện của một xã hội đang trên đà
phát triển và hội nhập. Đặc biệt rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh được xác định
là một trong những nội dung cơ bản của Phong trào thi đua “Xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực”
Chính vì vậy, mỗi trường học đều tùy thuộc vào điều kiện tình hình thực tế
của nhà trường để tổ chức triển khai. Vì thế, để hoạt động giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh đạt hiệu quả cao nhất thì nhà trường cần phải tìm tịi, tự đặt ra các
mục tiêu cụ thể và xây dựng các biện pháp chỉ đạo, quản lí hợp lí, để từ đó đề ra
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
8
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
chương trình hành động cho nhà trường. Mặt khác, việc đề ra các biện pháp chỉ
đạo này, cũng giúp cho người quản lí nắm vững hoạt động quản lí giáo dục kĩ năng
sống, hiểu biết sâu sắc về những giá trị sống cần giáo dục cho học sinh, xây dựng
đội ngũ và phát triển cơ sở vật chất, tư liệu bồi dưỡng cho giáo viên, hướng tới xây
dựng tiền đề và tạo môi trường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh phù hợp.
b, Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp.
Biện pháp thứ 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Như chúng ta đã biết kỹ năng sống không phải là ngày một ngày hai, khơng
phải nói giáo dục là có kỹ năng sống ngay mà phải trải qua một quá trình rèn luyện
các hành vi được lặp đi lặp lại nhiều lần và trở thành kỹ năng và kỹ năng chỉ có
được thực sự khi các em thể hiện các hành vi, kỹ năng đó vào các tình huống cụ
thể hay trong cuộc sống hàng ngày. Vì cần phải có kế hoạch cụ thể dài hạn cho
từng năm học và kế hoạch phải phân tích được thực trạng kỹ năng sống của học
sinh trong nhà trường và đề ra các mục tiêu cụ thể, bắt đầu những kỹ năng thông
dụng nhất như:
Trước tiên, phải xác định nhu cầu tức các kỹ năng mà học sinh ở trường còn
thiếu dựa vào thực trạng thực tế của nhà trường làm căn cứ để xây dựng kế hoạch
phù hợp.
Bước đầu ta giáo dục cho các em có cách xưng hơ, chào hỏi, kỹ năng giao
tiếp lịch sự và lễ phép với mọi người….
Thành lập các câu lạc bộ: Câu lạc bộ vẽ, khoa học, âm nhạc, thể thao ….. để
phát triển kỹ năng cho học sinh.
Xây dựng các thiết chế văn hóa ứng xử trong nhà trường; xây dựng nội quy
trường lớp (có thể gợi ý cho học sinh tham gia đề xuất một số điều trong nội quy
của lớp/ trường) và tổ chức cho học nội quy vào đầu mỗi năm học. Đồng thời cần
nêu cao tính gương mẫu trong các hoạt động giao tiếp ứng xử hàng ngày trước học
sinh như : cách ứng xử giữa cán bộ quản lý - giáo viên; giữa giáo viên– giáo viên ;
Giáo viên – học sinh; quản lý, giáo viên và phụ huynh ….
Biện pháp 2. Nâng cao nhận thức cho cán bộ giáo viên về kiến thức giáo
dục kỹ năng sống.
Để việc dạy học giáo dục kỹ năng sống thống qua các mơn học có hiệu quả
và phù hợp với đối tượng học sinh trong nhà trường, trước tiên cần bồi dưỡng cho
giáo viên thơng qua hình thức tun truyền:
Bằng nhiều kênh thông tin khác nhau như: cung cấp văn bản cầm tay, tổ
chức sinh hoạt chuyên môn, sinh hoạt tập thể hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp,
sinh hoạt dưới cờ, chương trình phát thanh măng non hay tiết sinh hoạt đội…..
chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên, phụ
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
9
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
huynh và học sinh biết về chủ trương của Đảng về đổi mới toàn diện giáo dục. Nội
dung tuyên tuyền tập trung nêu và phân tích một số thực trạng thiếu hụt các kỹ
năng sống của học sinh, những ảnh hưởng của việc thiếu các kỹ năng sống cơ bản
và tầm quan trọng của việc phải dạy lồng ghép tích hợp giáo dục kỹ năng sống
thơng qua các mơn học.
Bồi dưỡng thơng qua hình thức tổ chức tập huấn:
Muốn thay đổi nhận thức của giáo viên thì trước tiên người cán bộ quản lý,
những người đứng đầu nhà trường phải thay đổi, phải đổi mới: thay đổi từ suy
nghĩ, hành động, luôn gương mẫu trong mọi hoạt động trước giáo viên, học sinh và
phụ huynh học sinh; đổi mới cách làm, cách quản lý: Để mang lại hiệu quả cao
trong các buổi tập huấn, trước tiên người cán bộ cần phải nghiên cứu kỹ các văn
bản hướng dẫn chỉ đạo của các cấp về việc dạy học lồng ghép nội dung giáo dục kỹ
năng sống thông qua các môn học để xây dựng kế hoạch tập huấn đầy đủ, chỉ tập
trung những nội dung cần thiết và trọng tâm để giáo viên nắm và hiểu được đó là:
-,Khái niệm về kỹ năng sống;
- Phân loại kỹ năng sống (cần lựa chọn các kỹ năng phù hợp với lứa tuổi học
sinh tiểu học và thực trạng của nhà trường, những kĩ năng sống cần giáo dục cho
học sinh tiểu học như đối với bản thân: sống giản dị, trung thực, tiết kiệm, tự lập;
trong quan hệ với người khác: yêu thương, đoàn kết, hỗ trợ, khoan dung, lễ độ, biết
ơn; quan hệ với cơng việc: siêng năng, kiên trì, tôn trọng kỉ luật, năng động, sáng
tạo, hợp tác; quan hệ với cộng đồng dất nước: yêu quê hương, đất nước, kỉ năng
làm việc nhóm, kỉ năng sinh tồn..., yêu thiên nhiên, hịa hợp với tự nhiên, có ý thức
bảo vệ môi trường tự nhiên...)
- Tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà
trường ;
- Định hướng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường;
- Giáo dục kỹ năng sống trong các môn học ở từng khối lớp cụ thể, đồng
thời hướng dẫn giáo viên sử dụng một số phương pháp, kỹ thuật dạy học mới …
Bằng kinh nghiệm sống của mình, qua học hỏi kinh nghiệm với các đồng
nghiệp, những trải nghiệp của bản thân và các tài liệu được cung cấp và xuất phát
từ điều kiện thực tế của nhà trường về đội ngũ giáo viên, đối tượng học sinh, đặc
biệt là sự phát triển về kinh tế xã hội ở địa phương để hướng dẫn giáo viên cách
thiết kế bài soạn: về xây dựng mục tiêu, cách tiếp cận nội dung phương pháp dạy
lống ghép kỹ năng sống có hiệu quả.
Bồi dưỡng thơng qua hình thức tổ chức các chuyên đề, sinh hoạt chuyên
môn: Ban giám hiệu thường xuyên dự giờ, thăm lớp kiểm tra đánh giá giờ dạy của
giáo viên theo định kỳ, đột xuất, đánh giá trên các phương diện như phương pháp
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
10
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
truyền đạt, nội dung kiến thức, liên hệ thực tế, khơng khí lớp học, sự tham gia tích
cực của học sinh vào các hoạt động học tập và đặc biệt chú trọng đến việc hướng
dẫn học sinh có năng lực tham gia vào quá trình đánh giá và tự đánh giá kết quả
học tập lẫn nhau.. . Bên cạnh đó, nhà trường và các tổ bộ mơn, khối lớp cũng
thường xuyên tổ chức các buổi chuyên đề nhằm trao đổi và nâng cao chuyên môn
cho đội ngũ giáo viên.
Biện pháp 3: Chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống thơng qua cơng tác chủ
nhiệm lớp:
Mỗi đồng chí giáo viên phải làm tốt vai trò của giáo viên chủ nhiệm. Giáo
viên chủ nhiệm là người trực tiếp nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý học sinh. Là người
hiểu rõ học sinh hơn ai hết . Việc hình thành nhân cách và những hành vi tốt, xấu
của học sinh đều phụ thuộc vào quá trình giáo dục của GVCN. Chẳng hạn như:
học sinh đánh nhau, trốn học chơi điện tử, không học bài, làm bài, nghịch ngợm
vv…GVCN đều nắm rất rõ.
Do đó ngay từ đầu năm học, GVCN phải thường xuyên chú ý đến hành vi của từng
học sinh. Qua công việc hàng ngày ,GVCN kiểm tra việc học, việc thực hiện nội
qui trường, lớp của học sinh. Từ đó, kịp thời uốn nắn sửa chữa khi học sinh có thái
độ, hành vi đạo đức không tốt.
Biện pháp 4: Tăng cường công tác bồi dưỡng cho giáo viên về nội dung,
phương pháp dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống cho học sinh thông qua các
mơn học và các hoạt đơng giáo dục ngồi giờ lên lớp.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, nhà trường đã đề ra một chương
trình cụ thể theo các phân đoạn thời gian với các nội dung chính như:
- Dạy lồng ghép giáo dục kỹ năng sống thông qua các môn học:
Ở trường tiểu học giáo dục kỹ năng sống có thể thực hiện lồng ghép trong tất
các môn học tuy nhiên để định hướng cho giáo viên cách tiếp cận dễ dàng Bộ giáo
dục đã ban hành tài liệu hướng dẫn và gợi ý một số kỹ năng cần giáo dục ở một số
môn học, địa chỉ cụ thể để thuận lợi cho các cấp quản lý và giáo viên làm cơ sở
giáo dục cho học sinh cụ thể:
Ở lớp 1,2, 3: Giáo dục kỹ năng sống được lồng ghép vào các môn: Tiếng
việt, đạo đức, TNXH.
Ở lớp 4,5: được hướng dẫn lồng ghép vào các mơn: Tiếng việt; Khoa học,
đạo đức.
Trong q trình bồi dưỡng, nhận thấy phương pháp cũng như phương tiện
dạy học, điều kiện dạy học đóng vai trị khơng nhỏ. Vì vậy, để giáo dục kỹ năng
sống cho học sinh có hiệu quả nhà trường đã nâng cao vấn đề tập trung đổi mới
phương pháp dạy học của giáo viên thông qua các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên
môn chúng tôi giới thiệu cho giáo viên các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích
cực. Thực tế đã cho thấy có phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học có ưu thế
trong việc phát huy tính tích cực học tập của học sinh có thể sử dụng để giáo dục
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
11
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
kỹ năng sống cho học sinh trong dạy các mơn học và hoạt động giáo dục ngồi giờ
lên lớp.
Phương pháp dạy học tích cực: Phương pháp dạy học theo nhóm; phương
pháp nghiên cứu các trường hợp điển hình; phương pháp giải quyết vấn đề;
phương pháp đóng vai; phương pháp trò chơi.
Đồng thời khi tổ chức các hoạt động dạy học giáo viên nên sử dụng các kỹ
thuật dạy học tích cực như: Kỹ thuật chia nhóm; kỹ thuật giao nhiệm vụ; kỹ thuật
đặt câu hỏi; kỹ thuật khăn trải bàn; kỹ thuật “phịng tranh”; kỹ thuật “ cơng
đoạn”….
Để việc lồng ghép không tạo thêm áp lực cho giáo viên và quá tải đối với
học sinh, chúng tôi đã chỉ đạo tuyệt đối không thêm nội dung vào bài học mà trên
cơ sở nội dung của từng bài giáo viên cần dựa căn cứ vào thực trạng của học sinh
để xác định các kỹ năng cần lồng ghép giáo dục cho học sinh thơng qua nội dung
bài học đó bằng cách sử dụng các phương pháp dạy học và kỹ thuật dạy học tích
cực để cung cấp kiến thức cho học sinh một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, thông qua
việc đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức tạo hứng thú cho học sinh
tham gia vào tiết học sôi nổi đồng thời giúp học sinh nắm và hiểu thêm được các
kỹ năng cần thiết trong cuộc sống. Như vậy trong một tiết dạy giáo viên đồng thời
đã thực hiện được hai mục tiêu đó là trang bị kiến thức và giáo dục kỹ năng sống
cho các em.
Thông qua các buổi sinh hoạt chuyên đề về giáo dục kỹ năng sống và dự giờ
thăm lớp, tôi đã cùng với các tổ trưởng chuyên môn hướng dẫn giáo viên cách thực
hiện lồng ghép sao cho có hiệu quả, tránh tình trạng giáo viên lạm dụng sa đà quá
về các nội dung giáo dục kỹ năng mà quên đi phần kiến thức.
Ví dụ : Bài: PHỊNG TRÁNH XÂM HẠI”
Khoa học lớp 5.
Sau bài này, HS có khả năng:
- Nêu một số tình huống có thể dẫn đến nguy cơ bị xâm hại và những điểm
cần chú ý để phòng tránh bị
xâm hại.
-Rèn luyện kĩ năng ứng phó với nguy cơ bị xâm hại.
-Liệt kê danh sách những người có thể tin cậy, chia sẻ, tâm sự, nhờ giúp đỡ
bản thân khi bị xâm hại.
* GDKNS: Kĩ năng phân tích, phán đốn các tình huống có nguy cơ bị xâm
hại.
Kĩ năng ứng phó, ứng xử phù hợp khi rơi vào tình huống có nguy cơ bị xâm
hại.
Kĩ năng tìm sự giúp đỡ nêu bị xâm hại.
II/Chuẩn bị: -Hình trang 38, 39 sgk. Một số tình huống để đóng vai.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
12
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
III/Hoạt động dạy học:
Hoạt động của thầy
1. Bài cũ: Thái độ đối với người nhiễm HIV.
2. Bài mới: Giới thiệu bài Phòng tránh bị
xâm hại
Hoạt động khởi động:
Trò chơi “ Chanh chua, cua cắp”
B1: Tổ chức và hướng dẫn.
B2: Thực hiện như hướng dẫn của giáo viên.
GVhỏi: Các em rút ra bài học gì qua trị
chơi?
Hoạt động 1: Quan sát và thảo luận
B1: -Nhóm trưởng điều khiển quan sát các
hình 1, 2, 3 trang8 sgk và trao đổi nội dung
từng hình.
-Nhóm trưởng điều khiển thảo luận câu hỏi tr
38 sgk.
B2: GV gợi ý để HS đưa thêm một số tình
huống khác với những tình huống các nhóm
đang thảo luận.
B3: Đại diện từng nhóm trình bày, nhóm
khác bổ sung
GV kết luận:
Hoạt động 2: Đống vai “ Ứng phó với nguy
cơ bị xâm hại”
B1: GV giao nhiệm vụ cho nhóm.
N1: Phải làm gì khi có người lạ tặng q cho
mình?
N2: Phải làm gì khi có người lạ muốn vào
nhà?
N3: Phải làm gì khi có người trêu ghẹo hoặc
có hành động gây bối rối, khó chịu với bản
thân...?
B2: Từng nhóm trình bày, các nhóm khác bổ
sung.
-GV cho cả lớp thảo luận câu: Trong trường
hợp bị xâm hại, chúng ta cần phải làm gì?
GV kết luận:.
Hoạt động 3: Vẽ bàn tay tin cậy
B1: - GV hướng dẫn học sinh Vẽ bàn tay của
mình trên giấy và ghi tên một người tin cậy
trên một ngón.
B2: HS trao đổi hình vẽ của mình với bạn
bên cạnh.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
13
Hoạt động của trò
HS trả lời.
HS mở sách.
HS cả lớp tham gia.
HS thảo luận và trả lời
câu hỏi.
HS đại diện nhóm.
HS thảo luận và trả lời
câu hỏi.
HS đại diện nhóm.
HS tham gia.
HS lắng nghe.
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
B3: HS trình bày hình vẽ của mình với cả
lớp.
GV kết luận: sgv.
3. Củng cố -dặn dò:
Hệ thống nội dung đã học
Bài sau: Phòng tránh TNGTĐB
Qua việc dạy bài Phòng tránh bị xâm hại: Sau khi tiết dạy kết thúc. Chúng
tơi tổ chức góp ý, rút kinh nghiệm, phân tich những ưu điểm, hạn chế. Những kỹ
năng đã lồng ghép trong bài, những nội dung đạt được về mặt kỹ năng trong ứng
xử tình huống...
Việc sử dụng các phương pháp, và kỹ thuật dạy học tích cực này rất hiệu
quả, đã phát huy được tính tích cực tư duy sáng tạo của học sinh, các em không thụ
động mà tham gia vào hoạt động học tập rất tự nhiên.
Đối với hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, tập trung chỉ đạo tổ chuyên
môn, Tổng phụ trách đội xây dựng kế hoạch sinh hoạt ngoài giờ lên lớp phù hợp
với từng chủ đề chủ điểm tạo cơ hội cho các em tham gia giải quyết các tình huống
trong cuộc sống, giao tiếp ứng xử với bạn bè và thầy cơ hay tinh thần làm việc
trong nhóm …. Nội dung và hình thức cần được thay đổi tránh lặp đi lặp lại hình
thức dẫn đến các em nhàm chán, khơng thu hút sự tham gia của học sinh: ví dụ:
Tháng 9, 10: Chủ đề tìm hiểu truyền thống nhà trường chúng ta có thể hướng dẫn
các em tham quan cảnh quan nhà trường, phòng truyền thống, giới thiệu về khuôn
viên trường lớp , những thể hệ cán bộ quản lý qua các thời kỳ hay những thành tích
đã đạt được từ khi thành lập và giáo viên có thể chia theo từng nhóm để học sinh
quan sát sau đó yêu cầu học sinh ghi chép hoặc báo cáo lại các thơng tin đã thu
thập được. Bên cạnh đó tổ chức cho học sinh ở tất cả các khối lớp thi Rung chuông
vàng, thi Kể chuyện theo sách hay Hái hoa dân chủ …Qua các hoạt động này
không những các em được mở mang kiến thức về các lĩnh vực mà các kỹ năng của
học sinh được tôi luyện và phát triển.
Biện pháp 5. Bồi dưỡng cho HS về phong cách học, phương pháp tự học,
phương pháp làm việc với tài liệu học tập và với đồ dùng học tập và năng lực
tham gia các hoạt động tập thể, hoạt động xã hội.
Trong 4 nội dung giáo dục mà tổ chức Unessco đề ra thì có ba nội dung đó
là “học để biết, học để làm, và học để chung sống ". Việc đào tạo cho các em năng
lực tự học và khả năng làm việc nhóm cũng có thể là một kĩ năng để các em “biết”,
và để cộng tác. Muốn làm được điều này, từ phía nhà trường cần phải có các
chương trình hành động cụ thể: tổ chức các cuộc thi tìm hiểu mang tính thời sự, thi
đua trực tiếp giữa các khối lớp, đề ra nhiều chủ đề dàn trải trong các tháng , chỉ
đạo giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện ở từng khối lớp.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
14
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Sau khi có chương trình hành động, các giáo viên hướng dẫn, với vai trò là
người chỉ đạo, sẽ cho các em lựa chọn hình thức, cách thức tham gia, cho học sinh
thành lập nhóm, lập ra ban chỉ đạo nhóm và đề xuất hướng thực hiện. Giáo viên sẽ
giám sát quá trình các em thực hiện (chứ khơng làm thay), đồng thời sẽ có những
góp ý, chỉ dẫn hợp lí để giúp đỡ các em.
Tổ chức thi tập trung giữa các tập thể, các nhóm lớp. Lúc này, vai trò của
người thầy sẽ như là một giám khảo, một khán giả .
Biên pháp 6. XD mối quan hệ thân thiện, hợp tác giữa giáo viên – học
sinh, học sinh – học sinh và giáo viên – giáo viên.
Với nội dung này, chúng tôi đã tổ chức các buổi thảo luận chuyên đề giáo
dục kĩ năng sống (có chun viên Phịng giáo dục; có các trường trong khối thi đua
số 6 và các tổ khối trưởng của trường tham dự được tổ chức vào tháng 2 năm
2016). Qua dự giờ, báo cáo chuyên đề đã được Phòng và khối đánh giá cao. Qua
đó các giáo viên được trao đổi, học hỏi kinh nghiệm. Đề ra các tình huống có thật
và cả trên lí thuyết để các giáo viên cùng nhau tìm cách xử lí...
Tổ chức các buổi tư vấn tâm lí với mơ hình nhỏ (lớp học, khối học...), xây
dựng các hộp thư tâm lí, hộp thư điện tử, trao đổi qua “Trường học kết nối”...để
các em có nhiều cơ hội, thời gian giãi bày với giáo viên của mình, giải tỏa kịp thời
những bức xúc, căng thẳng...
Tổ chức các chương trình ngoại khóa, tham quan thực tế một số khu di tích
lịch sử văn hóa trên huyện, đây là dịp để giáo viên và giáo viên, học sinh và học
sinh có thời gian xích lại gần nhau nhiều hơn, qua những hoạt động này, thầy trò
cùng nhau đề xuất kế hoạch, chương trình và cùng nhau thực hiện...có thể coi như
một q trình chung sức.
Biện pháp 7. Quản lí q trình sư phạm và mơi trường học tập.
Để quản lí hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh đạt hiệu quả và tạo
môi trường học thân thiện, từ phía nhà trường chúng tơi đã chủ động tiến hành
đồng bộ các biện pháp như: tích cực - xây dựng môi trường thân thiện: lớp học
thân thiện, trường học thân thiện, cộng đồng thân thiện thông qua các hoạt động
tập thể. Xây dựng đội ngũ giáo viên nòng cốt để tiến tới thành lập tổ tư vấn tâm lí
học đường trong trường học với mục đích hướng dẫn, tâm sự với học sinh; Chia sẻ
với giáo viên chủ nhiệm lớp; Làm cầu nối để tổ chức giao lưu giữa các lớp, các tổ
chức, đoàn thể trong trường; Làm cầu nối giữa nhà trường và gia đình. Mở mang
tri thức ngồi giờ học cho các em thơng qua việc tổ chức các buổi đọc sách tập thể
tại thư viện, ngày hội đọc sách do Room tài trợ, rèn luyện ý thức tập thể và tinh
thần cống hiến cho học sinh thông qua tổ chức các phong trào xây dựng trường
xanh sạch đẹp qua các mơ hình chăm sóc cây xanh, trang trí lớp học. Đồng thời có
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
15
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
sự phối hợp với cơng an, chính quyền địa phương, các đoàn thể xã hội ở địa
phương để nắm bắt tình hình và ngăn chặn khơng để bạo lực trong trường học,
mục đích là để tạo ra một mơi trường an tồn- an lành- n tĩnh trong học đường.
c, Mối quan hệ giữa các biện pháp, giải pháp.
Muốn thực hiện có hiệu quả việc chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
bằng các biện pháp như đã nêu trên, trước hết các giải pháp thực hiện cần có mối
liên kết lơgich với nhau, sắp xếp phù hợp để thực hiện và có sự hỗ trợ lẫn nhau.
d. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu
Sau nhiều năm trường Lê Lợi được các đồng chí cán bộ quản lý tiền nhiệm
chỉ đạo. Sự tiếp cận , học hỏi, thừa hưởng và đức rút kinh nghiệm sau hơn 2 năm
của bản thân tơi, có thể nói trường tiểu học Lê Lợi đã có thêm những kết quả khả
quan thể hiện trên các phương diện tinh thần lẫn con số cụ thể Đó là học sinh
ngoan, lễ phép, biết nói lời cảm ơn, xin lỗi trong từng tình huống cụ thể, đã mạnh
dạn hơn trong giao tiếp, trình bày rõ ràng, một số em tự tin khi thuyết trình trước
tập thể, sử dụng ngơn ngữ phù hợp với hồn cảnh đối tượng, ứng xử thân thiện với
bạn bè, tinh thần làm việc nhóm tích cực. … Nhà trường đã thực hiện được nhiều
mơ hình, chương trình giáo dục kĩ năng sống cụ thể triển khai đến từng khối lớp,
số lượng các buổi ngoại khóa tăng lên, các chỉ số về học tập, tâm lí, độ ưa thích
qua các cuộc khảo sát tập thể đã có sự thay đổi tích cực, cơng tác duy trì số lượng
học sinh hàng năm đạt 100%.
Trong trường, việc chấp hành nội quy, quy định được học sinh thực hiện
nghiêm túc. Trong những năm vừa qua, khơng có học sinh vi phạm nội quy, quy
định của trường, an ninh chính trị trong trường được giữ vững. Đây thực sự là môi
trường học tập tốt để phụ huynh yên tâm gửi gắm con em mình.
1,Kết quả đạt được sau thực hiện giải pháp:(Khảo sát ở các lớp)
* Ví dụ về điều tra “Một số kỹ năng tự phục vụ của học sinh lớp 1AGVCN: Lâm Thị Nam- năm học 2016 2017 về kỹ năng tự phục vụ: Học sinh đã
biết soạn Sách giáo khoa, vở theo đúng thời khóa biểu; Tự giác học bài(28 em).
Chưa tự giác(2 em).
Một số kỹ năng ở lớp 3B: Quan sát học sinh thảo luận nhóm trong tiết Tự
nhiên& xã hội( 29/30 em tham gia thảo luận tích cực; 1 em cịn chưa tích cực hợp
tác…
2, Sau đây là bảng số liệu qua khảo nghiệm thực tế qua các năm.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
16
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
* Bảng 1: Chất lượng giáo dục Kỹ năng sống (2 năm)2015-2016 và 2016- 2017
Bảng 1: Số lượng các buổi ngoại khóa; NGLL và số lượng học sinh
tham gia qua các năm:
Năm học
2015-2016
2016- 2017
(đến tháng 3
năm 2017)
TS HS
750
703
Nội dung
Số lần tổ chức.
1.Tổ chức sinh hoạt ngoài
giờ lên lớp theo từng chủ
điểm hàng tháng.
6
Số lượng học sinh
tham gia
750
2.Tổ chức thi tìm hiểu
ATGT
1
3.Tổ chức ngoại khóa
theo nội dung đăng ký
5
4.Kể chuyện đạo đức Bác
Hồ
1
25
5.Tổ chức chơi các trò
chơi dân gian
1
479
6. Tham quan các di tích
lịch sử tại Tỉnh Đăk Lăk
1
145
1.Tổ chức sinh hoạt ngoài
giờ lên lớp theo chủ điểm
hàng tháng.
7
703
145
750
Tháng 11- Khối
5- 50 em thi(703
em xem và cổ vũ)
- Tháng 12- Khối
4-50 em thi- 141
em khán giả.
2.Thi Rung chuông vàng
5
- Tháng 1- Khối
3-50 em thi.
-Tháng 2- Khối 250 em thi- 160
em cổ vũ)
- Tháng 3: Khối
1- 50 em.
3. Thi kể chuyện
1
50 em
4. Tổ chức ngày hội đọc
sách.
1
703 em
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
17
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
5. Thành lập câu lạc bộ
em yêu Nhạc
1
20 em
Nhờ tăng cường công tác tổ chức giáo dục Kỹ năng sống cho học sinh ở các
khối lớp mà nhà trường đã dần hình thành nhân cách, đạo đức, lối sống, cách ứng
xử, cách quan tâm, chia sẻ và những kỹ năng cần thiết trong học tập, sinh hoạt tại
gia đình và cộng đồng.
Một số hình ảnh minh họa các hoạt động.
Thi Tìm nhà thơng Thái- Khối 4 năm học 2015- 2016.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
18
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Học sinh xem phim tư liệu tại Bảo tàng Bn Ma Thuột (Tháng 3 năm 2016)
Hình ảnh Thi Rung chuông vàng- Khối 3 (Tháng 2-Năm học 2016 – 2017)
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
19
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Thi Tìm nhà Thơng Thái- Khối 4
Tháng 12-Năm học 2016 - 2017
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
20
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Đọc sách trong ngày hội đọc sách theo dự án Roomtoread tài trợ. Phụ
huynh cùng đọc sách cùng các em.Giúp học sinh phát triển kỹ năng giao
tiếp; mạnh dạn tự tin.Tháng 11- Năm 2016
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
21
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Đọc sách trong ngày hội đọc sách theo dự án Roomtoread tài trợ.Giúp
phát triển kỹ năng giao tiếp, tự tin cho học sinh.
b, Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
Có thể nói các hiệu quả đạt được của các biện pháp chỉ đạo giáo dục kĩ năng
sống cho học sinh đều dựa trên các giá trị khoa học cụ thể, việc đưa ra các biện
pháp chỉ đạo làm cho chương trình được đồng bộ hơn, có phương hướng và hiệu
quả hơn. Các biện pháp đều được tiến hành dựa trên cơ sở lí luận và tình hình thực
tiễn, dù chưa có tài liệu hướng dẫn cụ thể nhưng công tác giáo dục kĩ năng sống
cho học sinh đã có sự tiếp cận được với các yêu cầu phẩm chất và kĩ năng chung
của toàn xã hội. Các năng lực tự phục vụ, tự quản, kỹ năng giao tiếp, hợp tác, làm
việc nhóm, kỹ năng quyết đinh …. của học sinh qua các năm có rất nhiều tiến
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
22
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
triển, các hành vi của học sinh liên tục được điều chỉnh để hoàn thiện hơn và đặc
biệt, tri thức của cả giáo viên lẫn học sinh đã được thường xuyên mở mang, bồi bổ.
Từ các chương trình hành động, nhà trường đã trở thành một môi trường lành
mạnh, thân thiện. Trong đó, nhà trường ln ở thế chủ đạo, quyết định, cịn học
sinh ln giữ vai trị chủ động, tự tin trong học tập, tu dưỡng.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
23
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Dòng thời gian cho thấy kĩ năng sống không phải là thứ bẩm sinh hoặc tạo
hóa ban cho hoặc chờ đợi người khác mang đến, mà con người sẽ chỉ có được nó
qua q trình đầu tư học vấn, mở mang kiến thức và được trải nghiệm qua quá
trình rèn luyện, tu dưỡng của con người trong suốt cuộc đời.
Từ xa xưa, cha ông ta đã quan niệm đi học trước hết phải là học làm người,
sau đó mới học để làm việc. Với trẻ em, giáo dục đạo đức (hình thành nhân cách)
và hình thành kĩ năng sống (bồi dưỡng nhân tài) là quá trình giáo dục lâu dài, bền
bỉ, cần được uốn nắn hằng ngày trong gia đình, trong trường học và ngồi xã hội.
Bởi vậy, phải có chiến lược quốc gia về giáo dục đạo đức học sinh, đào tạo nhân
lực và bồi dưỡng nhân tài tư đơn giản đến phức tạp để học sinh có được những
hành vi đúng, hướng đi đúng, đáp ứng được yêu cầu về giá trị người học tích cực,
giá trị nhân ccahs người lao động mới, người công dân mới trong thời kì hội nhập
tồn cầu.
Trên đây là nội dung của tồn bộ đề tài sáng kiến kinh nghiệm với chủ đề:
“Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trường Tiểu học
Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk” Trong khuôn khổ hơn hai mươi trang của đề tài, tôi
đã tập trung làm rõ các khái niệm, mục đích và tiêu chí của kĩ năng sống, đề tài
cũng đã nêu lên các thuận lợi, khó khăn cũng như các thực trạng của việc giáo dục
kĩ năng sống trong nhà trường phổ thơng hiện nay nói chung và trường tiểu học Lê
Lợi nói riêng. Phần trọng tâm của đề tài là đề ra các biện pháp, giải pháp và
phương hướng thực hiện các giải pháp, biện pháp đó.
Với các nội dung nghiên cứu trên đây, đề tài đã nghiêm túc nhìn nhận và chỉ
ra các nội dung trọng tâm, trọng điểm của giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
trong nhà trường phổ thông. Đề tài chỉ ra được cái đã làm được và cái chưa làm
được,đề xuất biện pháp và ứng dụng vào trong thực tế.
2.Kiến nghị:
Qua việc thực hiện đề tài Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống
cho học sinh trường Tiểu học Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lak bản thân là người
quản lí, trực tiếp tham gia vào cơng tác chỉ đạo, kiểm tra nên phần nào thấy được
các thành công cũng như hạn chế của công tác giáo dục kĩ năng sống cho học sinh.
Dựa trên tình hình thực tiễn đó, xin mạnh dạn đưa ra một vài kiến nghị như sau.
1/ Đối với nhà trường:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
24
download by :
SKKN: Một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỹ năng sống cho HS trường TH Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk
Tạo ra nhiều hơn nữa những sân chơi phù hợp với lứa tuổi học đường để
các em được sống trong cảm giác hồn nhiên và hình thành nên những tình cảm tích
cực, có lợi cho cuộc sống
Kết hợp chặt chẽ hơn nữa giữa nhà trường- gia đình- và các tổ chức xã hội
trong quá trình giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Cần kết hợp đào tạo kĩ năng sống với các điều kiện bổ sung chính sách phát
triển mơi trường tâm lí xã hội thuận lợi. Nhà trường cần nghiêm túc phát triển
mạnh hơn, nhân rộng hơn những phong trào “kỉ cương, tình thương, trách nhiệm”,
“nhà trường văn hóa, nhà giáo mẫu mực, học sinh thanh lịch’, “trường học thân
thiện, học sinh tích cực...để xây dựng mơ hình nhà trường sáng tạo và đổi mới.
Nhà trường cần cố gắng nghiên cứu xây dựng phòng tư vấn học đường trong
trường hợp lí và giao cho ban tư vấn tổ chức hoạt động. Thành phần tổ tư vấn ấy
có thể bao gồm: giáo viên chủ nhiệm lớp, tổng phụ trách đội...
2/Đối với các cấp quản lí:
Để cơng tác chỉ đạo giáo dục kĩ năng sống cho học sinh được có kết quả cao
hơn, trên thực tế, các cấp quản lí cần coi đây như là một nội dung trọng điểm để
thực hiện, đề ra các văn bản chỉ đạo, đề xuất các khung chương trình, nội dung
thực hiện...và thường xuyên có sự kiểm tra giám sát...
Bên cạnh đó, cần tổ chức các hoạt động ngoại khóa theo hình thức liên trường
để qua đó các trường, giáo viên và học sinh có cơ hội tham gia giao lưu học hỏi,
trao đổi kinh nghiệm.
Các cấp quản lí cần có sự kiểm tra, khen thưởng, đánh giá và động viên kịp thời
những cơ sở có kết quả tốt, đồng thời lựa chọn những cơ sở xuất sắc để xây dựng
những mơ hình trọng điểm, cho các đơn vị khác học tập.
Trên đây là một số kinh nghiệm chỉ đạo giáo dục kỷ năng sống cho học sinh
tại trường tiểu học Lê Lợi – CưMgar – Đăk Lăk. Do trình độ lý luận và năng lực
nghiên cứu khoa học của bản thân còn nhiều hạn chế nên sáng kiến khơng tránh
khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự quan tâm, góp ý của các đồng chí
đồng nghiệp./.
Quảng Phú, ngày 15 tháng 3 năm 2017
Người viết
Nguyễn Thị Hà
Người thực hiện: Nguyễn Thị Hà
25
download by :