(SKKN mới NHẤT) SKKN sinh hoạt chuyên môn theo phân tích hoạt động học của học sinh ngữ văn

SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO HƯỚNG ĐỔI MỚI
TIẾT DẠY MINH HỌA
DỰ GIỜ THEO PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HỌC SINH
TIẾT 55: ĐIỆP NGỮ ( LỚP 7)
GV thực hiện: Nguyễn Thị Thu Hằng
A. Mục tiêu bài dạy:
Giúp HS:
1. Kiến thức:
- Nắm được thế nào là điệp ngữ và giá trị của điệp ngữ. Biết cách vận dụng
phép điệp ngữ vào thực tiễn nói và viết.
2. Kỹ năng:
- Nhận biết phép điệp ngữ, biết phân tích tác dụng của điệp ngữ;
- Sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh.
3. Thái độ: Có ý thức sử dụng đúng mục đích.
4. Năng lực cần hình thành:
- Năng lực tự học.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
B. Các kỹ năng sống cần giáo dục:
- Kỹ năng nhận thức
- Tư duy lôgic

download by :


- Kỹ năng giao tiếp
C. Phương pháp, phương tiện:
- Phương pháp: Đàm thoại, phân tích, nêu vấn đề
- Phương tiện: Bài soạn, SGK, SGV.
D. Tiến trình bài giảng:
1. Tổ chức:

7A:
7D:
7E:

2. Kiểm tra:
3. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cần đạt

-Mục tiêu ý tưởng:
+ Nhận biết ban đầu về điệp ngữ
+ Tạo tâm thế học tập, giúp HS ý thức
được nhiệm vụ học tập, hứng thú học
tập bài mới.
-Nội dung hoạt động:GV nêu ví dụ về -Nhận thức được nhiệm vụ cần giải
phép lặp và lỗi lặp từ

download by :


quyết của bài học.
-Cách thức thực hiện: GV đưa một số - Tập trung cao để giải quyết nhiệm vụ.
ví dụ về phép lặp và lỗi lặp từ

-Có thái độ tích cực, hứng thú.

-H: Phân biệt 2 ví dụ sau , ví dụ nào là
phép lặp cịn ví dụ nào là lỗi lặp .
VD1: Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ ,
Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai?
(Ca dao)
VD2: Con bò đang gặp cỏ. Con bò
chợt ngẩng đầu lên. Con bò rống ò ò.
- VD1 : phép lặp; VD2: lỗi lặp
? Nêu cảm xúc em khi đọc 2 câu ca
dao và đoạn văn trên ? Giải thích.
- Đọc câu ca dao thấy hay, thích, thú
vị…nhờ các từ ngữ “nhớ ai” đem lại.
- Đọc 3 câu văn xuôi thấy nặng nề,
trùng lặp, rườm rà… do sự lặp ngữ “
con bò” đến 3 lần
HS: Lắng nghe, trả lời câu hỏi theo
hiểu biết cá nhân.
GV chốt: Trong giao tiếp và trong viết

download by :


văn, đôi khi do sơ ý hoặc do vốn ngôn
ngữ ít ỏi ta thường lặp lại một số từ
ngữ khiến cho câu văn trở nên nặng
nề, ý khơng thanh thốt. Đó là hiện
tượng lặp lại vơ ý thức, nó khác với
hiện tượng lặp lại có ý thức, có chủ
động, nhằm tạo nên những ấn tượng
mới mẻ có tính chất tăng tiến. Đó là

biện pháp tu từ điệp ngữ.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cần đạt

Hoạt động 1:Tìm hiểu điệp ngữ và I.Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ
tác dụng của điệp ngữ

1.Bài tập: SGK

-Mục tiêu ý tưởng: Giúp HS nắm
được thế nào là điệp ngữ và tác dụng
của điệp ngữ
-Nội dung hoạt động: Tìm hiểu điệp
ngữ và tác dụng của điệp ngữ

download by :


-Cách thức thực hiện:
GV nêu câu hỏi, HS trả lời:
Hs: đọc khổ thơ đầu và khổ thơ cuối
bài thơ “Tiếng gà trưa”.
? Những từ ngữ nào được lặp đi lặp - Các từ ngữ được lặp lại :
lại trong 2 khổ thơ này.

+ Từ nghe được lặp lại 3 lần -> nhấn

- Từ nghe được lặp lại 3 lần -> nhấn mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà trưa.
mạnh cảm giác khi nghe tiếng gà + Từ vì được lặp lại 4 lần –> nhấn mạnh
trưa.

nguyên nhân chiến đấu của người chiến

- Từ vì được lặp lại 4 lần –> nhấn sĩ.
mạnh nguyên nhân chiến đấu của +Cụm từ Tiếng gà trưa -> lặp lại 4 lần
người chiến sĩ.

ở đầu 4 khổ thơ -> Nó gợi ra những kỉ

- Cụm từ Tiếng gà trưa -> lặp lại 4 niệm của tuổi thơ tác giả.
lần ở đầu 4 khổ thơ -> Nó gợi ra
những kỉ niệm của tuổi thơ tác giả.
? Cách lặp lại ở đây là ngẫu nhiên
hay cố ý ? Lặp lại như vậy để nhằm
mục đích gì.
- Nghe : nhấn mạnh cảm giác, cảm
xúc khi nghe tiếng gà .
- Vì: nhấn mạnh mục đích chiến đấu

download by :


của người chiến sĩ.( vì những kỉ niệm
ngày thơ ấu, vì bà, vì quê hương, Tổ
quốc).
- Tiếng gà trưa -> Nó gợi ra những

kỉ niệm của tuổi thơ tác giả.
? Qua tìm hiểu ví dụ trên,điệp ngữ có
tác dụng gì .
- Những từ ngữ được lặp đi lặp lại để

ð Tác dụng : làm nổi bật ý, gây cảm
xúc mạnh .

làm nổi bật ý,gây cảm xúc mạnh gọi
là phép điệp ngữ .
?Qua tìm hiểu trên em hiểu thế
nào là điệp ngữ.
2.Kết luận:
- Những từ ngữ được lặp đi lặp lại nhiều
lần trong khi nói hoặc viết gọi là điệp
ngữ
- Mục đích: làm nổi bật ý,gây cảm xúc
Hoạt động 2: Tìm hiểu về các dạng
điệp ngữ

mạnh gọi là phép điệp ngữ .
*Ghi nhớ:SGK-152

-Mục tiêu ý tưởng: Giúp HS nắm
được các loại điệp ngữ và đặc điểm

II.Các dạng điệp ngữ:
1.Bài tập:SGK

của mỗi dạng

download by :


-Nội dung hoạt động: HS xác định
được các dạng điệp ngữ
-Cách thức thực hiện:
- HS thảo luận nhóm
- Đại diện 1 nhóm lên chữa ->nhóm
cịn lại nhận xét
- GV chốt.
Nhóm 1-2: Các từ ngữ được lặp lại
trong bài thơ Tiếng gà trưa đứng liền
nhau (nối tiếp nhau) hay đứng cách
quãng với nhau.
Nghe xao động nắng trưa

- Từ “Nghe”lặp lại các tiếng đầu trong
mỗi dòng thơ. => điệp ngữ cách quãng.

Nghe bàn chân đỡ mỏi
Nghe gọi về tuổi thơ(…)
GV giảng: điệp ngữ cách quãng là
phép điệp ngữ mà ta sắp xếp các từ
ngữ được điệp giãn cách nhau, tạo ấn
tượng nỗi bật và tạo tình nhạc.
Nhóm 3-4:Các từ ngữ được lặp lại
trong VDa đứng liền nhau (nối tiếp
nhau) hay đứng cách quãng với nhau.

-Các từ “rất lâu”,”khăn xanh”,”thương

download by :


- Vda : ...rất lâu, rất lâu...Khăn xanh, em” lặp lại nối tiếp nhau trong dòng thơ
khăn xanh....thương em , thương em .

-> Điệp ngữ nối tiếp.

GV giảng : Điệp ngữ nối tiếp là phép
điệp ngữ ngữ mà người ta sắp xếp các
từ ngữ được điệp liên tiếp nhau, tạo
ấn tượng mới mẻ có tính chất tăng
tiến.
Nhóm 5-6: Các từ ngữ được lặp lại
trong VDb đứng ở những vị trí nào
trong câu thơ.
+ ..............thấy

-Các từ ngữ cuối câu trước được lặp lại
ở đầu câu sau

Thấy........ngàn dâu
-> Điệp ngữ chuyển tiếp(Điệp ngữ
Ngàn dâu......

vòng).

GV giảng: Điệp ngữ chuyển

tiếp(Điệp ngữ vòng) là phép điệp ngữ
mà ta sắp xếp các từ ngữ được điệp
nằm cuối câu trên chuyển xuống đầu
câu dưới tiếp với nó, làm cho câu văn
, câu thơ liền nhau nhằm khắc sâu ,
gây ấn tượng
? Qua phân tích các ví dụ trên ta thấy

download by :


điệp ngữ thường có những dạng nào .
HS đọc SGK
GV liên hệ :phép điệp ngữ thường
được sử dụng trong tục ngữ , ca dao , 2.Kết luận:
thơ rất nhiều, còn đối với văn bản thì

Ghi nhớ-SGK

thường dùng trong văn biểu cảm
( dùng để bộc lộ tình cảm , cảm xúc)
GVLH: Em hãy tìm trong 1 số bài
văn, ca dao, thơ mà chúng ta đã học
có sử dụng phép điệp ngữ.
- Văn bản “ Thép Mới” : Tre giữ
làng,giữ nước,giữ mái nhà tranh,giữ
đồng lúa chín…
-.>Tre( 7 lần), giữ(4 lần), anh hùng(2
lần) -> Nhấn mạnh ý : cây tre
Việt Nam gắn bó với đời sống

lao động và chiến đấu
- Vn bn Cảnh khuya”
“Cảnh khuya như vẽ người chưa
ngủ,

download by :


Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
( Hồ Chí Minh)

ð Tác dụng :nhấn mạnh tình yêu
thiên nhiên với tình yêu đất nước
trong tâm hồn Bác .
GDKN:
- Qua bài học này giáo dục chúng ta
cần phải có ý thức vận dụng điệp ngữ
trong khi nói cũng như khi viết, nhất
là khi chúng ta viết văn biểu cảm.
- Phải biết phân biệt đâu là phép lặp
đâu là lỗi lặp từ.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cần đạt

Hoạt động 1: Tái hiện kiến thức

III. Luyện tập 

download by :


-Mục tiêu ý tưởng: Khắc sâu kiến 1.Bài 1:
thức đã học

-Điệp ngữ: Một dân tộc,Dân tộc đó

-Nội dung hoạt động: Tìm điệp ngữ phải được, năm nay  Tác dụng :
và tác dụng của điệp ngữ

nhấn mạnh sức mạnh quật cường của

-Cách thức thực hiện:

dân tộc ta, khẳng định tinh thần, ý chí

GV cho 2 phút để chuẩn bị sau đó HS quyết tâm bảo vệ nền độc lập mà
lên bảng trình bày
- Hs đọc yêu cầu- HS làm – GV nhận

người dân VN xứng đáng được
hưởng.
-Điệp ngữ: trông,đi cấy

xét

=>Nhấn mạnh nỗi lo âu nhiều bề và

mong muốn của người nơng dân về
thời tiết thuận hịa để làm ăn thuận lợi
Hoạt động 2: Thảo luận nhanh
-Mục tiêu ý tưởng: Khắc sâu kiến
thức đã học, vận dụng làm bài tập
-Nội dung hoạt động: Tìm điệp ngữ

2,Bài 2:
- xa nhau (2 lần) -> Điệp cách quãng
- một giấc mơ (2 lần) -> Điệp chuyển
tiếp( vòng tròn)

và xác định dạng điệp ngữ
-Cách thức thực hiện:
H. Tìm điệp ngữ và xác định dạng
điệp ngữ

download by :


- HS thảo luận theo cặp
- Cử đại diện trình bày
Hoạt động 3: Thông hiểu kiến thức

3.Bài 3:

-Mục tiêu ý tưởng: Khắc sâu kiến * Việc lặp một số từ ngữ (phía sau
thức đã học

nhà em, em trồng, em hái hoa) trong

-Nội dung hoạt động: từ ngữ nào đoạn văn trên khơng có tác dụng biểu
được lặp lại? Việc lặp lại của các từ cảm mà làm cho đoạn văn ấy lộn xộn,
ấy có phải là điệp ngữ khơng

rườm ra, không trong sáng.

-Cách thức thực hiện:

-> Lỗi lặp từ (không phải điệp ngữ)

Tìm từ ngữ nào được lặp lại? Việc * Sửa lại: “Phía sau nhà em có một
lặp lại của các từ ấy có phải là điệp mảnh vườn. Em trồng trên đấy rất
ngữ không?

nhiều loại hoa, nào là hoa hồng, hoa

-Sửa lại cho đúng

cúc, nào là thược dược, đồng tiền, và

- HS thảo luận nhóm

cả lay ơn nữa. Trong ngày quốc tế

- Đại diện nhóm lên chữa -> nhận xét

phụ nữ em hái hoa tặng mẹ, tặng
chị…”

- GV chốt.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức cần đạt

-Mục tiêu ý tưởng: Vận dụng kiến 5. Bài 5:

download by :


thức đã học để viết đoạn văn.

Trăng là người bạn muôn đời của thi

-Nội dung hoạt động: Viết đoạn văn sỹ, với Hồ Chí Minh cũng vậy, trăng
có chứa điệp ngữ theo yêu cầu.

từ lâu đã trở thành người bạn tri âm,

-Cách thức thực hiện:

tri kỉ của Người. Mỗi đêm trăng
người lại gửi gắm tâm sự qua những

- HS thảo luận nhóm
- Đại diện nhóm lên chữa -> nhận xét
- GV chốt.

vần thơ. Cũng bởi yêu trăng nên trăng
trong thơ Bác rất đẹp. Trăng rằm tròn
vằng vặc, trăng mùa xuân lung linh
dát bạc tô điểm cho sức sống mùa
xuân.

HOẠT ĐỘNG: MỞ RỘNG, SÁNG TẠO
Giáo viên giao nhiệm vụ cho học sinh về nhà:
-Tìm những bài hát, câu thơ có chứa từ ghép Hán Việt.

Chỉnh lí - Bổ sung

download by :


download by :