183 giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới chứng khoán của công ty cổ phần chứng khoán VPS trong bối cảnh đại dịch covid 19
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.76 MB, 101 trang )
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA TÀI CHÍNH
—^^ EQ ^^—
KHOA LUẬN TOT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHỐN
CỦA CƠNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHỐN VPS
TRONG BỐI CẢNH ĐẠI DỊCH COVID-19
Giáo viên hướng dẫn
Sinh viên thực hiện
Khoá học
Mã sinh viên
ThS. Lê Thị Bích Ngân
Hà Thị Kiều Trang
2017 - 2021
20A4011343
Lớp
K20TCI
Hà Nội, tháng 5 năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
LỜI CẢM ƠN
Để có thể hồn thành bài khóa luận ‘‘Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động
mơi giới chứng khốn của cơng ty cổ phần chứng khoán VPS trong bối cảnh đại
dịch Covid-19” này bên cạnh những cố gắng nỗ lực của chính bản thân. Em xin
chân thành gửi lời cảm ơn đến các q thầy cơ giáo trong khoa Tài Chính thuộc
trường Học viện Ngân hàng. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn đến cơ hướng dẫn Lê
Thị Bích Ngân đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo em trong q trình làm khóa luận
lời cảm ơn sâu sắc nhất.
Tiếp theo, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến ban lãnh đạo của cơng ty cổ
phần chứng khốn VPS nơi em thực tập. Công ty đã tạo điều kiện tốt nhất để em có
thể tìm hiểu và nắm rõ mọi vấn đề để em có thể hồn thành khóa luận một cách tốt
nhất.
Cuối cùng em xin gửi lời cảm ơn đến tất cả các anh chị khóa trên cùng bạn
bè đã nhiệt tình giúp đỡ và cung cấp cho em những tài liệu cần thiết để có thể hồn
thành được bài khóa luận này. Trong q trình làm khóa luận em đã nắm được rất
nhiều những kiến thực tế bổ ích để có thể hồn thành tốt hơn cho những bài luận
tiếp theo và trong cơng việc có thể làm sau này.
Tuy nhiên, bài luận của em chắc chắn khơng thể tránh được những hạn chế,
thiếu sót. Em rất mong sự góp ý chân thành từ thầy cơ và mọi người để có thể hồn
thành được bài khóa luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Thị Kiều Trang
i
Năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của em. Những kết quả và các số
liệu trong khóa luận tốt nghiệp này được thực hiện tại Công ty cổ phần chứng khoán
VPS dưới sự hướng dẫn của Th.S Lê Thị Bích Ngân cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình
của anh Phan Huy Hồng -Trưởng phịng mơi giới 81.
Em xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước nhà trường về sự cam đoan này.
Hà Nội, ngày 17 tháng 5 năm 2020
Sinh viện thực hiện
Hà Thị Kiều Trang
Hà Thị Kiều Trang
ii
Năm 2021
VPS giai đoạn 2018-2020.................................................................................. 53
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG MƠI GIỚI
2.2. Tổng quan về cơng ty cổ phần
chứng
khốn VPS......................................24
MỤC
LỤC
LỜI2.2.1.
CẢMLịch
ƠN...........................................................................................................
sử hình thành và phát triển............................................................. 24i
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................... ii
2.2.2. Ngành nghề kinh doanh và địa bàn kinh doanh..................................... 24
MỤC LỤC.............................................................................................................. iii
2.2.3.
Cơ VIẾT
cấu tổ TẮT........................................................................................vi
chức....................................................................................... 25
DANH
MỤC
DANH
MỤC
HÌNH
ẢNH.....................................................................................vii
2.2.4.
Đánh
giá kết
quả hoạt động kinh doanh của cơng ty chứng khốn VPS từ
DANH MỤC BIỂU ĐỒ.........................................................................................vii
DANH
SƠ ĐỒ.............................................................................................vii
nămMỤC
2018-2020
................................................................................................26
DANH MỤC BẢNG............................................................................................. viii
2.3. Thực trạng hoạt động môi giới của cơng ty chứng khốn VPS trong bối
LỜI MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG
1: Covid-19
TỔNG QUAN
VỀ HOẠT ĐỘNG MƠI GIỚI CHỨNG KHỐN
cảnh
đại dịch
.........................................................................................
30
CỦA CƠNG TY CHỨNG KHỐN....................................................................... 4
2.3.1. Hoạt động mơi giới của cơng ty chứng khốn VPS trong bối cảnh đại
1.1. Tổng quan về cơng ty chứng khốn...............................................................4
dịch
1.1.1 Khái niệm................................................................................................... 4
Covid-19
1.1.2. Vai...........................................................................................................
trị của cơng tychứng khốn...............................................................30
4
1.1.4.
Các
nghiệp
vụ
chính
của
cơng
ty
chứng
khốn
...........................................
2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hoạt động mơi giới chứng khốn của cơng ty cổ 6
1.2. Hoạt động mơi giới chứng khốn...................................................................9
phần
VPS giai đoạn 2018-2020.................................................... 37
1.2.1.chứng
Khái khốn
niệm.................................................................................................9
1.2.2. Vai
trị của
giớiđược
chứng
2.3.3.
Những
kết mơi
quả đạt
vàkhốn..........................................................10
hạn chế....................................................... 50
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn...........11
ty
1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn...
13
1.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu trước đó về nâng cao hiệu quả hoạt động
mơi giới chứng khốn............................................................................................ 17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG MƠI GIỚI CHỨNG KHỐN
TẠI CƠNG TY CỔ PHẦN CHỨNG KHỐN VPS TRONG BỐI CẢNH ĐẠI
DỊCH COVID-19...................................................................................................19
2.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam trong bối cảnh đại dịch Covid-19.....19
2.1.1. Chỉ số VN-index....................................................................................19
2.1.2. Khối lượng và giá trị giao dịch cổ phiếu................................................20
2.1.3. Số lượng tài khoản mở mới...................................................................23
CHỨNG
KHỐN
TẠI
CƠNG
TY
CỔ
PHẦN
CHỨNG
KHỐN
ii i
Hà Thị Kiều Trang
BỐI CẢNH ĐẠI DỊCH COVID-19......................................................................62
VPS
TRONG
Năm 2021
3.1. Định hướng phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam trong các
năm tới và của cơ quan quản lý............................................................................62
3.1.1. Thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới...........................62
3.1.2. Đối với các cơ quan quản lý................................................................... 63
3.2. Định hướng phát triển hoạt động mơi giới chứng khốn của cơng ty chứng
khốn VPS trong thời gian tới..............................................................................64
3.2.1. Định hướng phát triển của công ty......................................................... 64
3.2.2. Đối với hoạt động mơi giới chứng khốn............................................... 65
3.3. Giải pháp nâng cao hoạt động mơi giới chứng khốn tại cơng ty chứng
khốn VPS trong bối cảnh đại dịch covid-19......................................................65
3.3.1. Giải pháp tài chính................................................................................. 65
3.3.2. Cơ sở vật chất........................................................................................ 66
3.3.3. Đội ngũ nhân sự..................................................................................... 68
Hà Thị Kiều Trang
iv
Năm 2021
Khố
Khốluận
luậntơt
tơtnghiệp
nghiệp
ThS.
ThS.Lê
LêThị
ThịBích
BíchNgân
Ngân
3.3.1. Chiến lược Marketing
............................................................................
70
DANH
MỤC VIẾT TẮT
KẾT LUẬN............................................................................................................ 72
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... 74
TTCK
Thị trường chứng khốn
CTCK
Cơng ty Chứng khốn
MGCK
Mơi giới chứng khốn
VPS
Cơng ty Cổ phần Chứng khốn VPS
M&A
Sáp nhập và mua lại
NAV
Giá trị phí giao dịch cơng ty chứng khốn thu được
HNX
Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
HOSE, HSX
Sở giao dịch chứng khốn TP. Hồ Chí Minh
SSI
Cơng ty Cổ phần Chứng khốn Sài Gịn
VNDS
Cơng ty Cổ phần Chứng khốn VNDIRECT
BCTC
Báo cáo tài chính
BCTN
Báo cáo thường niên
UPCOM
Sàn giao dịch của cổ phiếu chưa niêm yết
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
CTCP
Công ty cổ phần
Hà Thị Kiều Trang
v
Năm 2021
Hà Thị Kiều Trang
vi
Năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 2.1: Chỉ số VN-Index từ 2/2020 đến 3/2021
19
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Khối lượng cổ phiếu trên sàn HOSE từ 2/2020 đến 3/2021
21
Biểu đồ 2.2: Giá trị giao dịch cổ phiếu trên sàn HOSE từ 2/2020 đến 3/2021
22
Biều đồ 2.3: Số lượng tài khoản chứng khoán cá nhân mở mới từ 02/2020 đến
03/2021
23
Biểu đồ 2.4: Doanh thu, chi phí, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh của VPS từ
năm 2018-2020
28
Biểu đồ 2.5: Tỷ trọng doanh thu từng hoạt động trên tổng doanh thu của VPS từ
năm 2018-2020
29
Biểu đồ 2.6: Số lượng nhân viên môi giới tại công ty VPS giai đoạn 2018-2020 37
Biểu đồ 2.7: Tỷ lệ trình độ học vấn NVMG của VPS năm 2020
38
Biểu đồ 2.8: Độ tuổi của NVMG của VPS năm 2020
39
Biểu đồ 2.9: Số lượng tài khoản VPS quản lý từ năm 2018 - 2020
40
Biểu đồ 2.10: Tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam từ năm 2011- 2020
53
Biểu đồ 2.11: Lộ trình tăng vốn điều lệ qua các năm của công ty chứng khoán VPS
60
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của Cơng ty chứng khốn VPS
Sơ đồ 2.2: Quy trình hoạt động mơi giới chứng khốn tại VPS
Hà Thị Kiều Trang
vii
25
33
Năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch cổ phiếu trên sàn HOSE
20
Bảng 2.2: Kết quả hoạt động kinh doanh của VPS từ năm 2018-2020
26
Bảng 2.3: Bảng tính lãi suất Margin của VPS tiểu khoản đuôi 6
31
Bảng 2.4: Bảng tính lãi suất Margin của VPS tiểu khoản đi 3
31
Bảng 2.5: Lãi suất của sản phẩm M&M
33
Bảng 2.6: Số lượng tài khoản VPS quản lý từ năm 2018 - 2020
40
Bảng 2.7: Doanh thu hoạt động môi giới của VPS từ năm 2018-2020
42
Bảng 2.8: Chi phí hoạt động mơi giới của VPS từ năm 2018-2020
43
Bảng 2.9: Lợi nhuận hoạt động môi giới của VPS từ năm 2018-2020
44
Bảng 2.10: Thị phần môi giới cổ phiếu của VPS từ năm 2018-2020
45
Bảng 2.11: Top 10 cơng ty chứng khốn có thị phần mơi giới lớn nhất sàn HNX qua
các năm
46
Bảng 2.12: Top 10 cơng ty chứng khốn có thị phần mơi giới lớn nhất thị trường
phái sinh qua các năm
47
Bảng 2.13: Top 10 cơng ty chứng khốn có thị phần mơi giới lớn nhất sàn UPCOM
qua các năm
48
Bảng 2.14: Top 10 công ty chứng khốn có thị phần mơi giới lớn nhất sàn HSX qua
các năm
49
Bảng 2.15: So sánh doanh thu trên 1 tài khoản giữa các cơng ty chứng khốn 51
Bảng 2.16: Biểu phí giao dịch ưu đãi của cơng ty chứng khốn VPS
58
Bảng 2.17: Biểu phí giao dịch của một số cơng ty chứng khốn khác
59
Hà Thị Kiều Trang
vi ii
Năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong giai đoạn cuối năm 2019 đến đầu năm 2021 đại dịch Covid-19 đã ảnh
hưởng tới hầu hết các quốc gia trên thế giới. Thị trường chứng khốn đã có sự biến
động mạnh mẽ, trong thời gian đầu suy giảm mạnh 25%-35% gồm cả ở các cường
quốc kinh tế mới nổi, khi nhà đầu tư quan ngại về suy giảm tăng trưởng kinh tế và
lo ngại rủi ro thì sau đó, thị trường đã có sự biến động bất ngờ. Tuy nhiên cũng
trong năm 2020, Thị trường chứng khốn Việt Nam đã có những biến động đầy bất
ngờ và trở thành một trong mười thị trường chứng khốn có sức chống chọi với đại
dịch và phục hồi tốt nhất thế giới. Sang đến năm 2021, chỉ với 3 tháng đầu năm chỉ
số VN-Index đã vượt kháng cự 1200 và liên tục lập những mốc đỉnh mới.
Đồng thời với sự phát triển của thị trường chứng khốn Việt Nam, là sự phát
triển của hoạt động mơi giới chứng khốn. Có thể nói hoạt động mơi giới là hoạt
động cốt lõi tại đa số các công ty chứng khốn đồng thời hoạt động này cũng giúp
cho đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng thương hiệu của công ty, tiếp cận
khách hàng mới. Hiện nay, các cơng ty chứng khốn Việt Nam đều đạt được nhiều
kết quả với những thành tựu nhất định trong hoạt động mơi giới chứng khốn,
nhưng vẫn cịn hạn chế tồn tại cần được giải quyết và khắc phục.
Năm 2020 và 3 tháng đầu năm 2021, cơng ty cổ phần chứng khốn VPS nổi
lên như là một ngôi sao sáng với những ấn tượng ở mọi mảng kinh doanh cốt lõi
bằng các thứ hạng như: về thị phần môi giới phái sinh cơng ty tiếp tục giữ vững vị
trí dẫn đầu, vươn lên vị trí số 1 cả ba sàn HSX, HNX và UPCOM của thị trường
chứng khốn cơ sở. Do đó, em đã tham gia thực tập và làm việc tại đây và trong quá
trình thực tập em đã tìm hiểu những chính sách, giải pháp đẩy mạnh hoạt động mơi
giới cũng như mở rộng thị phần của công ty chứng khốn VPS. Từ đó cũng nhận ra
những hạn chế cịn tồn tại của hoạt động môi giới tại VPS, nhất là trong bối cảnh
hiện nay, đại dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp, khó lường, nên em đã lựa chọn
đề tài “Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động môi giới chứng khốn của cơng ty cổ
phần chứng khốn VPS trong bối cảnh đại dịch Covid-19” để nghiên cứu và hồn
thành khóa luận tốt nghiệp.
Hà Thị Kiều Trang
1
Năm 2021
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu và phân tích thực trạng hiệu
quả hoạt động mơi giới chứng khốn của cơng ty chứng khốn VPS và đề xuất giải
pháp khắc phục những hạn chế trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Để thực hiện mục
đích trên các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể đặt ra là:
- Hệ thống lại cơ sở lý luận về môi giới chứng khốn và hiệu quả hoạt động
mơi giới
- Phân tích, đánh giá thực trạng hiệu quả hoạt động môi giới chứng khốn tại
cơng ty chứng khốn VPS trong bối cảnh đại dịch Covid-19
- Đưa ra một số giải pháp phù hợp, khả thi giúp phát triển hoạt động mơi giới
chứng khốn tại cơng ty chứng khốn VPS trong thời gian tới.
3. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
- Đôi tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu chính của bài khốn luận này
là hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn tại Cơng ty Cổ phần Chứng khốn VPS
dựa trên những lí thuyết cơ bản về cơng ty chứng khốn và hoạt động mơi giới
chứng khốn. Ngồi ra, bài khóa luận này cũng phân tích và so sánh các cơng ty
cùng ngành tương tự công ty như SSI, VNDS để có thể đánh giá khách quan hơn về
hiệu quả hoạt động môi giới tại VPS
- Không gian nghiên cứu: Đề tài được nghiên cứu tại cơng ty cổ phần chứng
khốn VPS tại cơ sở 35 Thi Sách, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
- Thời gian nghiên cứu: Số liệu của đề tài được tham khảo từ báo cáo tài chính
hợp nhất đã kiểm tốn, báo cáo thường niên của cơng ty cổ phần chứng khoán VPS
trong 3 năm từ 2018-2020.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp được sử dụng chính trong Khóa luận tốt nghiệp là phương pháp
định tính và định lượng, kết hợp phương pháp so sánh và phân tích các chỉ tiêu tính
tốn dựa trên số liệu của các báo cáo tài chính từ năm 2018-2020. Đồng thời các số
liệu, thơng tin cũng đã được mơ hình hóa thành các bảng, biểu và đồ thị.
- Phương pháp so sánh: Phương pháp so sánh được sử dụng trong bài khóa
luận này để so sánh những thay đổi trong số liệu của công ty trong giai đoạn 2018-
Hà Thị Kiều Trang
2
Năm 2021
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CHỨNG KHỐN
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
CỦA CƠNG TY CHỨNG KHỐN
2020. Ngồi ra, phương pháp cịn được sử dụng để so sánh giữa công ty VPS và
một số công ty khác như SSI, VNDS. Từ đó thấy được sự tăng giảm của các chỉ tiêu
và thấy được những điểm hơn hoặc kém giữa công ty VPS với các công ty khác
cùng ngành.
- Phương pháp phân tích: Sau khi so sánh các số liệu tìm được, em sử dụng
phương pháp phân tích để chỉ ra những đánh giá, chỉ ra những kết quả hạn chế và
đưa ra những giải pháp cho hoạt động mơi giới chứng khốn của cơng ty.
5. Ket cấu đề tài
Đề tài gồm ba chương:
Chương 1: Tổng quan về hoạt động mơi giới chứng khốn của cơng ty chứng
khốn.
Chương 2: Thực trạng hoạt động mơi giới chứng khốn tại Cơng ty cổ phần
chứng khốn VPS trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn tại
Cơng ty cổ phần chứng khoán VPS trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
1.1. TỔNG QUAN VỀ CƠNG TY CHỨNG KHỐN
1.1.1 Khái niệm
Cơng ty chứng khoán là một chủ thể kinh doanh, một tổ chức tài chính trung
gian được thành lập hợp pháp và thực hiện một hoặc một số loại hình kinh doanh
chứng khốn (Giáo trình Kinh doanh chứng khốn, PGS.TS. Tơ Kim Ngọc)
Ở Việt Nam, theo Quyết định số 27/2007/QĐ -BTC về ban hành quy chế tổ
chức và hoạt động công ty chứng khốn thì: “Cơng ty chứng khốn là một tổ chức
có tư cách pháp nhân hoạt động kinh doanh chứng, bao gồm một, một số hoặc toàn
bộ các hoạt động: mơi giới chứng khốn, bảo lãnh phát hành chứng khốn, tư vấn
đầu tư chứng khoán, tự doanh chứng khoán” (Luật chứng khốn).
Sự phát triển của cơng ty chứng khốn gắn chặt với sự phát triển của thị
trường chứng khoán và sự xuất hiện của các cơng ty chứng khốn đã giúp cho việc
định giá chứng khốn diễn ra nhanh chóng với chi phí thấp.
1.1.2. Vai trị của cơng ty chứng khoán
Với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của thị trường chứng khốn thì các
cơng ty chứng khốn cũng ngày càng có vai trị quan trọng trong việc thúc đẩy nền
kinh tế nói chung. Các CTCK với nghiệp vụ chuyên mơn, kinh nghiệm nghề
nghiệp, và bộ máy tổ chức thích hợp sẽ thực hiện vai trị trung gian mơi giới mua
bán, phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư và thực hiện một số hoạt động khác cho
cả người đầu tư và người phát hành. Do đó, các cổ phiếu lưu thơng bn bán tập
nập trên thị trường chứng khốn và tập hợp được những nguồn vốn lẻ tẻ trong công
chúng thành một lượng vốn khổng lồ. Tuy nhiên, đối với từng chủ thể khác nhau
trên thị trường thì vai trị của cơng ty chứng khốn là khác nhau.
1.1.3.1. Đơi với các tổ chức phát hành
Bên cạnh tính chất của một doanh nghiệp chun về tài chính. Vai trị của
3
Hà Thị Kiều Trang
Năm 2021
CTCK cịn giúp doanh nghiệp có thể phát hành được cổ phiếu nhằm huy động vốn
kinh doanh nhanh chóng để triển khai các dự án qua các kênh chứng khoán.Các
CTCK
thường đảm nhiệm vai trò này qua các hoạt động bảo lãnh phát hành và
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
MGCK (Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Thái Bá Cần).
Để có thể phát hành được thành cơng, các doanh nghiệp sẽ được nhân viên
mơi giới chứng khốn tư vấn, tìm kiếm khách hàng nhàn rỗi, có nhu cầu đầu tư vào
các công cụ trên thị trường. Cũng như bảo lãnh q trình phát hành chứng khốn
của mình. CTCK sẽ giúp tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán
và phân phối chứng khoán. Với đội ngũ tư vấn đầu tư và môi giới chuyên nghiệp,
thông tin về tổ chức phát hành sẽ được nhân viên phân tích và cung cấp cho các nhà
đầu tư một cách đầy đủ, chi tiết, rõ ràng và kịp thời.
1.1.3.2. Đôi với nhà đầu tư
Các nhà đầu tư luôn muốn kiếm lợi nhuận cao thông qua việc đầu tư chứng
khốn. Tuy nhiên có rất nhiều người mới tham gia thị trường nên vẫn chưa có nhiều
kinh nghiệm và kiến thức để thực hiện giao dịch hiệu quả. Do đó, thơng qua hoạt
động mơi giới chứng khốn, tư vấn đầu tư, CTCK có vai trị làm giảm chi phí và
thời gian giao dịch tìm kiếm thơng tin, nâng cao hiệu quả về các quyết định đầu tư.
Đồng thời, tính thanh khoản của chứng khoán sẽ được cải thiện nhờ việc tìm đối
tác, thực hiện lệnh và hoạt động mua bán chứng khốn trên thị trường (Giáo trình
Thị trường chứng khốn, TS.Nguyễn Thanh Phương).
Ngồi ra, cơng ty chứng khốn cịn giúp chuyển chứng khoán thành tiền mặt,
giúp các nhà đầu tư chịu ít rủi ro và thiệt hại nhất khi tiến hành đầu tư (Giáo trình
Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS. TS. Thái Bá Cần).
1.1.3.3. Đơi với thị trường chứng khốn
Thứ nhất, cơng ty chứng khốn góp phần tạo lập giá cả, điều tiết thị trường.
Thông qua các sở giao dịch chứng khoán và thị trường phi tập trung, CTCK có chức
năng cung cấp một cơ chế giá nhắm giúp các nhà đầu tư có được sự đánh giá đúng
thực tế và chính xác về giá trị khoản đầu tư của mình. Theo quy định của cả nước,
cơng ty chứng khoán bắt buộc phải dành ra một tỷ lệ nhất định giao dịch của mình
để mua bán chứng khốn vào khi giá chứng khoán trên thị trường đang giảm và bán
ra khi giá chứng khoán cao. Sự can thiệp đó ít nhiều cịn phụ thuộc vào nguồn vốn
tự doanh và quỹ dự trữ chứng khốn (Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng
Hà Thị Kiều Trang
4
Năm 2021
Hà Thị Kiều Trang
5
Năm 2021
Tóm
lại, có thể hiểu mơi giới chứng khốn là một hoạt động kinh doanh
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
chứng khốn mà trong đó một cơng ty chứng khốn làm trung gian thực hiện mua
khoán, PGS.TS.Thái Bá Cần; Giáo trình Thị trường chứng khốn, TS.Nguyễn
Thanh Phương). Tuy vậy, sự can thiệp đó vẫn có ý nghĩa nhất định, có tác động đến
tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường.
Thứ hai, CTCK cung cấp các hoạt động, sản phẩm mới cho thị trường chứng
khốn. Trước địi hỏi của nhà đầu tư về sự đa dạng và nâng cao chất lượng hoạt
động cũng như sự tồn tại của CTCK trong tình hình cạnh tranh ngày càng gay gắt
như hiện nay, các cơng ty chứng khốn khơng ngừng phát triển và nâng cao hoạt
động cung cấp (Giáo trình Thị trường chứng khốn, TS. Nguyễn Thanh Phương).
Thơng qua việc tiếp xúc với khách hàng, CTCK sẽ cũng cấp ý tưởng và thiết
kế sản phẩm và hoạt động theo yêu cầu của khách hàng và xu hướng thay đổi của
thị trường. Do đó, sẽ cải thiện được tính đơn điệu của sản phẩm, giúp đa dạng hóa
sản phẩm, đa dạng hóa cơ cấu khách hàng. Ngoài cổ phiếu (thường ưu đãi) và trái
phiếu đã được biết đến, các cơng ty chứng khốn hiện nay cịn bán trái phiếu chính
phủ (trung ương và địa phương), chứng quyền, trái quyền, các hợp đồng tương lai,
hợp đồng quyền chọn và một số sản phẩm, hoạt động đa dạng khác phù hợp với sự
thay đổi cũng như là nhu cầu của thị trường và môi trường kinh tế (Giáo trình
Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS. TS. Thái Bá Cần).
1.1.4. Các nghiệp vụ chính của cơng ty chứng khốn
1.1.4.1. Mơi giới chứng khốn
Hiện nay, mơi giới chứng khoán là hoạt động phổ biến nhất ở các cơng ty
chứng khốn, hầu như cơng ty chứng khốn nào cũng có hoạt động này.
Là hoạt động kinh doanh chứng khốn trong đó CTCK đứng ra làm đại diện
cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế giao dịch trên cơ sở giao dịch
chứng khoán hoặc thị trường OTC mà chính khách hàng sẽ phải chịu trách nhiệm
với kết quả giao dịch đó. Mơi giới thực hiện giao dịch theo lệnh của khách hàng để
hướng phí hoa hồng, họ không phải chịu rủi ro từ hoạt động giao dịch đó (Giáo
trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS. TS.Thái Bá Cần). Thông thường các
nhà môi giới không hoạt động độc lập mà họ tổ chức thành từng công ty.
bán chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng.
1.1.4.1. Nghiệp vụ tự doanh
Tự doanh (hay còn gọi là đầu tư chứng khoán) là việc CTCK tiến hành giao
dịch mua bán chứng khốn cho chính mình để hưởng lợi nhuận. Hoạt động này
6
Hà Thị Kiều Trang
Năm 2021
công ty phải tự chịu trách nhiệm với quyết định của mình, tự gánh chịu rủi ro từ
quyết định mua bán chứng khoán. Hoạt động này thường diễn ra cùng với hoạt
động môi giới. Điều này sẽ dẫn dến việc xung đột về lợi ích của khách hàng và
cơng ty chứng khốn, cho nên, thơng thường các thị trường đều có chính sách ưu
tiên thực hiện lệnh của khách hàng trước khi thực hiện lệnh của công ty chứng
khốn. Bên cạnh đó, CTCK phải có sự tách bạch, rõ ràng giữa nghiệp vụ tự doanh
và môi giới chứng khoán, giữa tài sản của khách hàng với các tài sản của chính
cơng ty (Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, PGS. TS.Thái Bá Cần).
Hoạt động tự doanh có thể được thực hiện trên thị trường giao dịch tập trung
hoặc trên thị trường phi tập trung. Mục đích chủ yếu của hoạt động này là nhằm thu
lợi ích cho chính mình từ lợi tức và chênh lệch giá mua bán chứng khoán, giúp
mang lại khả năng sinh lời cao nhưng cũng gặp phải nhiều rủi ro lớn về mất giá
chứng khốn. Vì vậy, để đạt được hiệu quả thì cơng ty chứng khốn phải có tiềm
lực vốn đủ mạnh, khả năng phân tích xử lý thơng tin tốt, đồng thời phải có chiến
lược quản lý rủi ro trong tự doanh (Giáo trình Kinh doanh chứng khốn, PGS.TS. Tơ
Kim Ngọc).
Đặc biệt, các cơng ty chứng khốn thực hiện hoạt động đầu tư thông qua việc mua
bán trên thị trường có vai trị định hướng và điều tiết hoạt động thị trường góp phần
bình ổn giá cả trên thị trường. (Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn,
PGS.TS.Thái Bá Cần).
1.1.4.2. Hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán
Là hoạt động hỗ trợ các nhà phát hành khi thực hiện huy động vốn thơng qua
bán chứng khốn trên thị trường theo sự ủy thác của nhà phát hành, là việc bảo lãnh
giúp tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận
Hà Thị Kiều Trang
7
Năm 2021
1.1.4.3. Các hoạt động trợ khác của công ty chứng khốn
Khố luận tơt nghiệp
ThS. Lê Thị Bích Ngân
Nhìn chung, các hoạt động hỗ trợ giao dịch nhằm mục đích tạo lợi nhuận cho
mua một phần hay tồn bộ chứng khốn của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua
một số chứng khốn cịn lại chưa được phân bổ hết (Giáo trình Nghiệp vụ kinh
doanh chứng khốn, PGS. TS.Thái Bá Cần).
Riêng tại Việt Nam, “Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc tổ chức bảo
lãnh phát hành cam kết với tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào
bán chứng khốn, nhận mua một phần hay tồn bộ chứng khoán của tổ chức phát
hành để bán lại hoặc mua số chứng khốn cịn lại chưa được phân phối hết của tổ
chức phát hành để hỗ trợ tổ chức phát hàng trong việc phân phối chứng khốn ra
cơng chúng ” (Luật chứng khoán). Bảo lãnh phát hành của CTCK sẽ giúp tổ chức
phát hàng nắm khá chắc khả năng huy động vốn nên sẽ có kế hoạch sử dụng lượng
vốn đó một cách hiệu quả.
Qua nghiệp vụ bảo lãnh phát hành, các cơng ty chứng khốn sẽ thu được tỷ
lệ hoa hồng nhất định trên số tiền thu được từ đợt phát hành (phí bảo lãnh). Hoa
hồng này có thể cố định hoặc tùy ý của từng cơng ty chứng khoán.
1.1.4.2. Tư vấn chứng khoán
Tư vấn chứng khoán là hoạt động mà cơng ty chứng khốn cung cấp cho
khách hàng kết quả phân tích, cơng bố báo cáo phân tích và các khuyến nghị liên
quan đến chứng khốn. Hoạt động tư vấn đòi hỏi đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp,
cần vận dụng nhiều kỹ năng cũng như các kiến thức chuyên môn như là thu thập, xử
lý thông tin nhằm lập phương án, giám sát và đáng giá dự án. Mặt khác, tính trung
thực của cơng ty chứng khốn có tầm quan trọng lớn trong việc thu hút nhà đầu tư
(Giáo trình Kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Tơ Kim Ngọc).
Hoạt động này rất phong phú và liên quan đến nhiều lĩnh vực về chứng
khoán như đấu giá cổ phần, niêm yết, mua bát sát nhập doanh nghiệp, đầu tư,... Tùy
thuộc vào đặc thù và vị thế cạnh tranh của từng đơn vị tư vấn, các tổ chức tư vấn có
thể thực hiện một hoặc tất cả hoạt động tư vấn. Hoạt động này mang lại cho các
CTCK khoản thu từ phí tư vấn.
nhà đầu tư, giúp họ khơng bỏ lỡ các cơ hội đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn,
đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
Thứ nhất, hoạt động lưu ký chứng khốn: là cơng việc đầu tiên để các chứng
khốn có thể giao dịch trên thị trường tập trung. Đây là việc nhận ký gửi, bảo quản,
chuyển giao chứng khoán và giúp khách hàng thực hiện quyền đối với chứng khoán
lưu ký. Lưu ký chứng khốn một mặt giúp cho q trình thanh tốn tại Sở giao dịch
8
Hà Thị Kiều Trang
Năm 2021
diễn ra nhanh chóng, thuận lợi và dễ dàng. Mặt khác, nó hạn chế rủi ro cho người
nắm giữ chứng khoán như rủi ro bị hỏng, rách, thất lạc,... (Giáo trình Nghiệp vụ
kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Thái Bá Cần).
Thứ hai, là hoạt động cho vay cầm cố chứng khốn. Đây là một hình thức tín
dụng mà trong đó người đi vay dùng số chứng khốn sở hữu hợp pháp của mình
làm tài sản cầm cố để vay kiếm tiền nhằm mục đích kinh doanh, tiêu dùng,... (Giáo
trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khoán, PGS. TS.Thái Bá Cần).
Thứ ba, quản lý thu nhập cho khách hàng: Xuất phát từ việc lưu ký chứng
khoán cho khách hàng, CTCK sẽ theo dõi tình hình lãi lỗ, cổ tức của chứng khoán
và đứng ra làm hoạt động thu nhận và chi trả cổ tức thông qua tài khoản của khách
hàng (Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Thái Bá Cần).
1.2. HOẠT ĐỘNG MƠI GIỚI CHỨNG KHỐN
1.2.1. Khái niệm
Mơi giới chứng khốn là hoạt động kinh doanh chứng khốn trong đó một
cơng ty chứng khốn đại diện cho khách hàng tiến hành giao dịch thông qua cơ chế
tại Sở giao dịch chứng khốn hay thị trường phi tập trung mà chính khách hàng phải
chịu trách nhiệm đối với hiệu quả kinh tế của việc giao dịch đó (Giáo trình Nghiệp
vụ kinh doanh chứng khốn, PGS. TS.Thái Bá Cần).
Khác với mơi giới trong các lĩnh vực khác, mơi giới chứng khốn là hoạt
động mang tính chun nghiệp cao, u cầu người mơi giới phải có kỹ năng, có
chun mơn, có trình độ nghiệp vụ, có đạo đức nghề nghiệp và mơi trường hỗ trợ
đa dạng cùng với trang thiết bị cần thiết. Trong hoạt động môi giới cần lưu ý:
Hà Thị Kiều Trang
9
Năm 2021
1.2.2.1. Đơi với thị trường chứng khốn
Khố luận tơt nghiệp
Nhà mơi giới chứng khốn
là
người
thường
xun
ThS. Lê Thị Bích Ngân
tiếp xúc với khách hàng.
- Quyết định mua bán chứng khoán là do khách hàng và người môi giới phải
thực hiện theo lệnh đó.
- Việc hạch tốn các giao dịch phải được thực hiện trên các tài khoản thuộc sở
hữu của khách hàng.
- Người mơi giới chỉ được thu phí hoạt động theo thỏa thuận trong hợp đồng
ủy thác giao dịch.
(Giáo trình Nghiệp vụ kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Thái Bá Cần).
Nói chung, thị trường tài chính phát triển là mơi trường thúc đẩy nghiệp vụ
môi giới phát triển, tạo điều kiện cho các môi giới thực hiện tốt các chức năng cung
cấp hoạt động và sản phẩm tài chính.
1.2.1. Vai trị của mơi giới chứng khốn
1.2.2.1. Đơi với nhà đầu tư
Hầu hết trên các thị trường hiện nay, để tiến hành giao dịch thì người mua và
người bán phải có cơ hội để gặp gỡ nhau, thẩm định chất lượng hàng hóa, thỏa
thuận giá cả. Tuy nhiên khác với các thị trường khác, TTCK với tư cách là thị
trường của những sản phẩm hoạt động bậc cao, để thẩm định chất lượng và giá cả
hàng hóa, khách hàng cần khoản chi phí khổng lồ để phục vụ cho việc thu thập, xử
lý thông tin, đào tạo kỹ năng phân tích và tiến hành giao dịch. Những chi phí đó chi
có các CTCK hoạt động chun nghiệp trên quy mơ lớn mới có khả năng trang trải
do được hưởng lợi ích kinh tế từ quy mô. Mặt khác, sự xuất hiện của CTCK hay
người môi giới sẽ là cầu nối cho các bên mua bán gặp nhau sẽ làm giảm chi phí
đáng kể (chi phí tìm kiếm đối tác, chi phí soạn thảo và giám sát thực thi hợp
đồng...). Như vậy, vai trò đầu tiên của hoạt động mơi giới chứng khốn là tiết kiệm
được chi phí giao dịch. Ngồi ra nhân viên mơi giới cịn cung cấp thơng tin thị
trường chính xác, tư vấn đầu tư và đồng thời cung cấp những sản phẩm, dịch vụ tài
chính giúp khách hàng thực hiện các giao dịch theo u cầu và vì lợi ích của khách
hàng.
Do vậy, họ rất nhạy bén trong việc nắm bắt thơng tin từ khách hàng để nhìn ra
những thuận lợi và bất lợi trong q trình giao dịch. Từ đó, người mơi giới dần phát
triển và hồn thiện hơn các sản phẩm hoạt động, tăng tính đa dạng của sản phẩm, đa
dạng hóa cơ cấu khách hàng, thu hút ngày càng nhiều nguồn vốn nhàn rỗi trong xã
hội cho đầu tư tăng trưởng (Giáo trình Kinh doanh chứng khốn, PGS.TS.Tơ Kim
Hà Thị Kiều Trang
Ngọc).
10
Năm 2021
Như vậy, hoạt động mơi giới chứng khốn là trung gian, cầu nối giữa các nhà đầu tư
với sàn giao dịch, giúp tạo lập kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Hơn nữa hoạt
động mơi giới cịn giúp phát triển sản phẩm hoạt động trên thị trường, mang lại sự
tăng trưởng và tăng tính hấp dẫn cho thị trường chứng khốn đối với các nhà đầu tư.
1.2.2.2. Đơi với cơng ty chứng khốn
Vai trị của hoạt động mơi giới chứng khốn đối với cơng ty chứng khốn
được thể hiện trên hai phương diện. Đầu tiên là hoạt động mơi giới chứng khốn
góp phần rất lớn vào doanh thu của cơng ty chứng khốn. Vai trị của người mơi
giới cũng rất quan trọng trong việc nâng cao khả năng cạnh tranh của công ty, thu
hút khách hàng và đa dạng các sản phẩm, dịch vụ. Điều này làm tăng chất lượng và
hiệu quả hoạt động của công ty chứng khoán.
1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn
Để đánh giá hiệu quả hoạt động mơi giới chứng khốn của một cơng ty
chứng khốn, ta có thể sử dụng những chỉ tiêu dưới đây:
1.2.3.1. SƠ lượng tài khoản
Số lượng tài khoản được mở tại một cơng ty chứng kha phản ảnh khái qt
nhất hiệu quả của hoạt động mơi giới chứng khốn tại cơng ty đó. Một cơng ty
chứng khốn có số lượng tài khoản q ít sẽ cho thấy hoạt động mơi giới khơng
hiệu quả. Ngược lại, nếu số lượng tài khoản ngày càng tăng lên chứng tỏ hoạt động
môi giới của công ty chứng khốn đang phát triển vì cơng ty khơng chỉ giữ chân
được khách hàng cũ mà còn thu hút thêm nhiều khách hàng mới. Chính vì vậy,
