nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến tranh thương mại mỹ trung, những tác động của nó

Nhóm 6
Thành viên:

Nơng Thị Nương - 19030650
Phạm Hương Thảo – 19030664
Trịnh Phương Thảo – 19030667
Nguyễn Thị Thắm - 19030669
Lường Bảo Trang – 19030677
Nguyễn Thị Quỳnh Trang – 19030678

2


LỜI MỞ ĐẦU
Tăng trưởng kinh tế trong dài hạn và nâng cao mức sống của người dân là
những mục tiêu hàng đầu của Chính phủ các nước hiện nay. Sự tăng trưởng kinh tế
trong dài hạn không những phụ thuộc vào tiến bộ khoa học kỹ thuật, mà còn phụ
thuộc vào việc trao đổi mua bán hàng hóa giữa các nước. Một nguyên tắc quan
trọng để duy trì hoạt động trong thương mại quốc tế là các quốc gia tham gia đều
có lợi ích sau khi trao đổi mua bán hàng hóa, dịch vụ. Do đó, một khi nguyên tắc
này không được tôn trọng tất yếu sẽ dẫn đến những xung đột trong thương mại
giữa các nước. Các quốc gia tham gia thương mại quốc tế bị bất lợi hoặc bị đối xử
khơng bình đẳng trong thời gian dài buộc họ phải có những biện pháp đối phó trở
lại. Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung cũng bắt nguồn từ nguyên nhân trên.
Nửa cuối năm 2018 chứng kiến sự bùng nổ chiến tranh thương mại Mỹ Trung. Tổng thống Mỹ Donald Trump với quyết tâm đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại, đã
liên tiếp đưa ra các quyết sách với mục đích trừng phạt Trung Quốc. Ơng cho rằng
Trung Quốc đánh cắp tài sản trí tuệ, có những chính sách thiếu công bằng như hậu
thuẫn doanh nghiệp nội địa và ép công ty Mỹ chuyển giao công nghệ nếu muốn
tiếp cận thị trường nước này. Trong khi đó, Trung Quốc lập luận rằng họ đã tăng
cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và chỉ cố gắng bảo vệ nền công nghiệp non trẻ

trong nước. Hai bên không ngừng giằng co căng thẳng, liên tiếp thực hiện các biện
pháp trả đũa lẫn nhau, gây nên tình hình thương mại căng thẳng trên tồn cầu.
Bài thuyết trình này chủ yếu tìm hiểu về nguyên nhân dẫn đến cuộc chiến
tranh thương mại Mỹ Trung, những tác động của nó, cũng như các chính sách
ngoại giao của Trung Quốc trong chiến tranh thương mại Mỹ Trung và tác động
của cuộc chiến thương mại này đến Việt Nam.

3


PHẦN 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO VÀ CHIẾN
TRANH THƯƠNG MẠI
1.1. Khái niệm về đối ngoại
Quan hệ đối ngoại (còn được gọi là ngoại giao), là một nghệ thuật tiến hành
trong việc đàm phán, dàn xếp, thương lượng giữa những người đại diện cho một
nhóm người hay một quốc gia. Thuật ngữ này thông thường đề cập đến ngoại giao
quốc tế, chỉ đạo, thực hiện các mối quan hệ quốc tế thông qua sự can thiệp hay hòa
giải của các nhà ngoại giao liên quan đến các vấn đề như kinh tế, thương mại, văn
hóa, du lịch, chiến tranh và tạo nền hịa bình… Các hiệp ước quốc tế thường được
đàm phán bởi các nhà ngoại giao trước tiên để đi đến việc xác nhận chính thức bởi
các chính trị gia của các nước.
Về mặt xã hội, ngoại giao là việc sử dụng tài xử trí, ứng biến để giành được
sự thuận lợi, nó là một công cụ tạo ra cách diễn đạt, cách tuyên bố một cách không
đối đầu, hay một cách cư xử lịch thiệp.
1.2. Khái niệm chiến tranh thương mại
Chiến tranh thương mại hay còn gọi là chiến tranh mâucdịch là hiênc tượng
trong đó hai hay nhiều quốc gia tăng hoặc tạo ra thuế hoặc các loại rào cản thương
mại ( gồm: Giấy phép xuất nhâpc khẩu, hạn ngạch nhâpc khẩu, viênc trợ đối với các
ngành sản xuất trong nước/nôicđịa, hạn chế xuất khẩu tự nguyên,c yêu cầu khắt khe
đối với hàng hóa nhâpc vào nôicđịa, lênh

c cấm vân,
c hạn chế thương mại, và sự làm
mất giá tiền tê)cvới nhau nhằm đáp trả những rào cản thương mại của nước đối lâp.c
Chế đô c bảo hô c tăng cường làm cho sản xuất hàng hóa của cả hai nước tiến dần đến
mức tự cung tự cấp để đáp ứng những nhu cầu tiêu dùng không được thia mãn bởi
nhâpc khẩu hạn chế.
1.3. Nguyên nhân và tác động của chiến tranh thương mại
Môtccuô cc chiến tranh thương mại bắt đầu khi môtcquốc gia cố gắng bảo vê c
môtc ngành công nghiêpc trong nước và tạo viêcc làm. Môtc trong những công cụ
4


thường được sử dụng trong chiến tranh thương mại là thuế quan vì nó giúp tăng lợi
thế cạnh tranh cho các nhà sản xuất trong nước. Kết quả là, họ sẽ nhânc được nhiều
đơn đặt hàng hơn từ khách hàng địa phương, từ đó phát triển mạnh mẽ và tạo nhiều
cơng ăn viêcc làm hơn. Điều đó có thể có hiêuc quả trong ngắn hạn. Nhưng về lâu
dài, môtccuôcc chiến tranh thương mại làm tốn công ăn viêcc làm và làm suy giảm
tăng trưởng kinh tế cho tất cả các nước liên quan. Nó cũng gây ra lạm phát khi thuế
tăng giá nhâpc khẩu. Nhiều nhà kinh tế học cho rằng những sự bảo hô c nhất định
(bảo hô c đối với môt csố ngành nhất định) hao tốn tiền của hơn những sự bảo hô c
khác (đối với các ngành khác), bởi nó có thể gây ra chiến tranh thương mại.
Ví dụ, nếu mơ tcquốc gia tăng thuế nhâpc khẩu, quốc gia đối lâpc có thể trả đũa
bằng biênc pháp tương tự. Nhưng sự tăng trợ cấp rất khó để trả đũa. Những nước
nghèo dễ tổn thương hơn những nước giàu trong chiến tranh thương mại; khi tăng
sự bảo hơ c chống lại tình trạng bán phá giá của những sản phẩm giá rẻ, chính phủ
nước đó có nguy cơ làm cho sản phẩm quá đắt đối với người tiêu dùng nôicđịa.
PHẦN 2: NGUYÊN NHÂN, DIỄN BIẾN CỦA CHIẾN TRANH THƯƠNG
MẠI MỸ - TRUNG VÀ TÁC ĐỘNG ĐẾN MỸ, TRUNG, THẾ GIỚI
2.1. Nguyên nhân
2.1.1. Nguyên nhân sâu xa

Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung là mâu thuẫn ngày càng gay gắt
giữa 2 cường quốc kinh tế lớn nhất thế giới. Dự báo, đến năm 2030, GDP danh
nghĩa của Trung Quốc sẽ vượt Mỹ. Song, nếu tính theo sức mua tương đương
(PPP), GDP của Trung Quốc hiện nay đã vượt Mỹ.
Mỹ và Trung Quốc cũng là 2 cường quốc thương mại: Mỹ là nước nhập khẩu
lớn nhất và xuất khẩu thứ nhì thế giới; Trung Quốc là nước xuất khẩu lớn nhất và
nhập khẩu thứ nhì thế giới.

5


Những năm gần đây, sự cạnh tranh giữa 2 siêu cường càng trở nên gay gắt
trong bối cảnh sức mạnh của Mỹ có dấu hiệu suy giảm trong khi Trung Quốc đang
bộc lộ tham vọng thay thế Mỹ ở vị trí thống lĩnh bàn cờ địa chính trị thế giới.
2.1.2. Nguyên nhân cụ thể
Các vấn đề sau đây được xem là những nguyên nhân cụ thể gây ra căng
thẳng thương mại Mỹ - Trung, đặc biệt từ sau khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức
Thương mại Thế giới (WTO) năm 2001, dẫn đến chiến tranh thương mại hiện nay.
2.1.2.1. Nguyên nhân từ phía Mỹ
- Chính sách bảo hộ của chính quyền Tổng thống Trump.
Từ khi lên cầm quyền, Tổng thống Donald Trump đã theo đuổi chính sách
bảo hộ mậu dịch với mục tiêu “nước Mỹ trên hết” và “làm nước Mỹ vĩ đại trở lại”.
Chính sách bảo hộ mậu dịch này không chỉ dẫn đến chiến tranh thương mại với
Trung Quốc, mà còn dẫn đến xung đột thương mại với những nước được xem là
đồng minh của Mỹ (như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc) hay láng giềng gần của Mỹ
(như Canada, Mexico).
Ngay sau khi nhậm chức, ông Trump đã rút khii hoặc yêu cầu đàm phán lại
một loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Mỹ đã ký kết hoặc đang thực thi.
- Thâm hụt thương mại lớn của Mỹ với Trung Quốc.
Thâm hụt thương mại của Mỹ được xem là nguyên nhân trực tiếp gây căng

thẳng thương mại Mỹ - Trung. Năm 2017, Mỹ nhập khẩu 506 tỷ USD hàng hóa từ
Trung Quốc, trong khi chỉ xuất khẩu 131 tỷ USD hàng hóa sang Trung Quốc. Như
vậy, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc lên đến 375 tỷ USD.
6


Đáng lưu ý là thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc liên tục tăng từ
khi Trung Quốc gia nhập WTO (từ 100 tỷ USD năm 2001 lên 375 tỷ USD năm
2017). Chính quyền Mỹ đã nhiều lần yêu cầu Trung Quốc giảm thặng dư thương
mại với Mỹ. Trung Quốc đáp trả rằng để giảm thâm hụt thương mại, chính Mỹ cần
tăng cường hoạt động xuất khẩu của mình.
2.1.2.2. Ngun nhân từ phía Trung Quốc
- Trung Quốc khơng tn thủ các quy định của WTO
Năm 2001, khi Trung Quốc gia nhâpc Tổ chức Thương mại thê giới (WTO),
Mỹ tin rằng, Bắc Kinh sẽ hướng đến nền kinh tế thị trường, phi tâpc trung và tôn
trọng các quy định của WTO. Tuy nhiên, từ khi chính thức được kết nạp, những lời
hứa đó trở thành vơ nghĩa vì Trung Quốc đi theo hướng hoàn toàn khác của định
chê WTO là “hướng đến viê cc tạo điều kiênc cho thương mại giữa các nền kinh tế thị
trường, trong đó vai trị của nhà nước bị hạn chê” .
Trung Quốc hiê nc nay được đánh dấu với viêcc tăng cường quyền lực của Nhà
nước có mặt khắp nơi trong lĩnh vực kinh tế, trợ cấp rông
c rãi và sự tồn tại dai dẳng
của các doanh nghiêpc Nhà nước.
- Kế hoạch “Made in China 2025” của Trung Quốc
Mặc dù thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc được xem là nguyên
nhân bên ngoài của cuộc chiến tranh thương mại, song vấn đề cốt lõi của căng
thẳng giữa 2 nước chính là Mỹ lo ngại về tham vọng của Trung Quốc trở thành
quốc gia công nghệ hàng đầu thế giới.
Với mục tiêu trở thành nền kinh tế tiên tiến trên thế giới, không phụ thuộc
vào nhập khẩu các công nghệ then chốt từ các đối thủ cạnh tranh chính, Trung

Quốc hiện đang đổ hàng tỷ USD vào chương trình "Sản xuất tại Trung Quốc 2025
(Made in China 2025)" để tạo động lực phát triển các ngành công nghệ trọng yếu,
7


trong đó có người máy, trí tuệ nhân tạo, hàng không vũ trụ, ô tô chạy điện, công
nghệ Internet 5G.
Năm 2015, Bắc Kinh thông qua kế hoạch “Made in China 2025”, đưa Trung
Quốc thành cường quốc chế tạo. Với mục tiêu này, Trung Quốc đề ra chính sách về
cơng nghiêp,
c với kế hoạch nâng cấp cơ sở sản xuất trong 10 lĩnh vực chiên lược,
như: Robot, chất bán dẫn, hàng khơng và các loại xe năng lượng mới… Mục tiêu
chính là tự cung tự cấp, bao gồm các mục tiêu như thiêt bị hàng không và sản xuất
thiêt bị viễn thơng. Để đạt được điều đó, Trung Quốc tâpc trung 2 mũi nhọn: tăng
nguồn vốn đầu tư của nhà nước và tạo điều kiênc tối đa cho các lĩnh vực nói trên
phát triển; đầu tư, thu thâp,
c cưỡng đoạt, đánh cắp cơng nghê ccao của các nước…
Vì thế, khi “Made in China 2025” đi vào thực thi, lâpc tức vấp phải nhiều chỉ
trích của các doanh nghiêpc nước ngồi; thâm
c chí, họ cịn cho rằng kế hoạch này là
biê nc pháp bảo hô c sản xuất trong nước của Trung Quốc, mang đâ
mcmàu sắc chủ
nghĩa dân tơc.
c
Trong khi đó, Mỹ cũng đặc biê tcquan tâm “Made in China 2025” của Trung
Quốc. Khơng ít lần ơng Trump lên án Trung Quốc hoạt đông
c thương mại không
công bằng, cưỡng ép để chuyển giao hoặc đánh cắp cơng nghê ccủa Mỹ…
- Tình trạng vi phạm bản quyền nghiêm trọng ở Trung Quốc.
Mỹ nhiều lần cáo buộc về tình trạng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ nghiêm

trọng ở Trung Quốc, đặc biệt là đối với bản quyền của các cơng ty Mỹ. Chính
quyền Mỹ cho rằng, các công ty Mỹ đã mất nhiều tỷ USD mỗi năm do việc ăn cắp
bí mật thương mại của Trung Quốc. Điều này xuất phát từ khả năng bảo vệ quyền
sở hữu trí tuệ rất yếu kém của hệ thống pháp luật Trung Quốc. Mỹ còn cáo buộc
Trung Quốc tìm mọi cách lấy cơng nghệ của Mỹ thông qua các phương thức như
nhập khẩu công nghệ hay thậm chí ăn cắp cơng nghệ.

8


Mặc dù, Trung Quốc hiện nay đẩy mạnh công tác bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ,
song phần lớn tiến bộ tập trung ở mảng bản quyền tác giả và nhãn hiệu, trong khi
tình trạng bắt buộc chuyển giao cơng nghệ trong các lĩnh vực công nghiệp then
chốt vẫn tràn lan.
- Các biện pháp hạn chế đầu tư của Trung Quốc.
Mỹ phản ứng mạnh mẽ trước việc Trung Quốc không trao cho các cơng ty
nước ngồi quyền tiếp cận thị trường nước này một cách tương xứng. Chính phủ
Trung Quốc đã đưa ra cam kết là sẽ nới ling giới hạn chủ sở hữu nước ngoài trong
các lĩnh vực sản xuất ơ tơ, đóng tàu và máy bay càng sớm càng tốt; đồng thời hứa
thúc đẩy các biện pháp đã cơng bố nhằm mở cửa lĩnh vực tài chính của nước này.
Tuy nhiên, Mỹ ti ra hoài nghi cam kết trên, bởi Trung Quốc đã từng đưa ra
những hứa hẹn tương tự khi gia nhập WTO năm 2001, song không thực thi. Nhờ
đó, các cơng ty Trung Quốc đã tận dụng thời gian dài hàng chục năm được bảo hộ
để tạo lập vị thế thống lĩnh tại thị trường nội địa, đồng thời có khả năng tiến ra đầu
tư ở nước ngoài.
2.2. Diễn biến
Ngày 22/3/2018, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký mô tcbản ghi nhớ
theo Mục 301 của Đạo luâtcThương mại năm 1974, chỉ đạo Đại diênc Thương mại
Hoa Kỳ (USTR) áp dụng mức thuế 50 tỷ đô la Mỹ đối với gần 1300 sản phẩm
nhập khẩu từ Trung Quốc và hạn chế các doanh nghiệp Trung Quốc đầu tư vào

Mỹ.
Vào 2/4/2018, Bô c Thương mại Trung Quốc đã áp đặt thuế đối với 128 sản
phẩm của Mỹ bao gồm phê liêuc nhôm, máy bay, ô tô, sản phẩm thịt lợn và đâuc
nành (có thuê suất 25%), cũng như trái cây, hạt và ống thép (15%).
Ngày 3/4, USTR đã công bố danh sách hơn 1.300 mặt hàng nhâpc khẩu của
Trung Quốc trị giá 50 tỷ USD, trong đó có kế hoạch áp đặt tiền, bao gồm chi tiết
máy bay, pin, TV màn hình phẳng, thiết bị y tế, vê c tinh và vũ khí. Để trả đũa cho
9


tuyên bố đó, Trung Quốc áp dụng mức thuê 25% bổ sung cho máy bay, ô tô và đâuc
tương, là hàng xuất khẩu nông nghiêpc hàng đầu của Hoa Kỳ sang Trung Quốc.
Vào ngày 5/4, Trump đã chỉ đạo USTR xem xét 100 tỷ đô la trong các mức
thuê bổ sung.
Xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra ngày càng căng thẳng
hơn, khi Trung Quốc hủy đơn hàng mua đậu tương của Mỹ vào tháng 5.
Ngày 29/5, Nhà Trắng đã công bố rằng họ sẽ áp đặt mức th 25% trên 50 tỷ đơ la
hàng hóa của Trung Quốc với "công nghê c quan trọng trong công nghiê
p",c đồng
thời tuyên bố sẽ công bố và áp đặt các hạn chế đầu tư và tăng cường kiểm soát xuất
khẩu cho các cá nhân và tổ chức Trung Quốc để ngăn chặn họ mua lại công nghê c
của Mỹ
Ngày 3/6, Trung Quốc đã "cảnh báo” rằng tất cả các cuôcc đàm phán thương
mại giữa Bắc Kinh và Washington sẽ bị vô hiêuc nếu Hoa Kỳ thiết lâpc các biênc pháp
trừng phạt thương mại.
Vào ngày 15/6/2018, Trump tuyên bố trong môtctuyên bố ngắn về Nhà Trắng
rằng Hoa Kỳ sẽ áp đặt mức thuế 25% trên 50 tỷ đô la xuất khẩu của Trung Quốc.
34 tỷ đô la sẽ bắt đầu vào ngày 6/7/2018, với thêm 16 tỷ đô la sẽ tính từ ngay sau
đó. Bơ c Thương mại Trung Quốc cáo buôc cHoa Kỳ tung ra môtccuôcc chiến thương
mại và nói rằng Trung Quốc sẽ đáp trả tương tự với mức thuế tương tự đối với

hàng nhâpc khẩu của Mỹ, bắt đầu từ ngày 6/7.
Ngày 18/6, Nhà Trắng tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ áp đặt thêm 10% thuế quan
đối với hàng nhâpc khẩu trị giá 200 tỷ USD nếu Trung Quốc trả đũa các mức thuế
của Mỹ. Bô c Thương mại Trung Quốc trả lời nhanh chóng rằng Trung Quốc sẽ
"phản công cứng rắn".

10


Ngày 6/7/2018, Donald Trump cho áp đặt thuế quan đối với hàng hóa trị giá
34 tỷ USD của Trung Quốc, đưa đến viê cc Trung Quốc đáp lại với các mức thuế
tương tự đối với các sản phẩm của Mỹ.
Sau môtcloạt các hành đông
c tăng thuế nhằm trả đũa từ cả hai phía, chiến tranh
thương mại dường như hạ nhiêtchơn khi cả hai “ông lớn” Mỹ và Trung Quốc cùng
đồng ý “đình chiến thương mại” ngày 1/12/2018 và tiến hành đàm phán thương
mại. Đàm phán thương mại đầu tiên bắt đầu vào ngày 7/1/2019, sau đó liên tiếp
các ccc đám phán cấp cao giữa hai nước được tiến hành nhằm nhanh chóng giải
quyết những căng thẳng thương mại.
Nhưng sau 10 vòng đám phán, hai bên vẫn chưa thể đạt đên thống nhất cuối
cùng. Chiến tranh thương mại lại trở nên bùng nổ khi, Tổng thống Mỹ Donal
Trump tăng mức thuế mới đối với 200 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc từ 10% lên
25% vào ngày 10/5/2019. Sau đó Trung Quốc cũng trả đũa bằng viêccnâng thuế với
phần lớn trong nhóm 60 tỷ USD hàng Mỹ đã chịu thuế từ năm ngối, cụ thể là:
khoảng 2.500 hàng hóa bị nâng thuế từ 10% lên 25%. Hơn 1.000 sản phẩm nâng từ
10% lên 20%. 974 sản phẩm nâng từ 5% lên 10%. Gần 600 sản phẩm khác được
giữ nguyên mức thuế hiênc tại là 5%.
Ngoài ra, sau khi Tổng thống Mỹ Donal Trump kí sắc lênh
c cấm tất cả cơng ty
cơng nghê c của Trung Quốc, thì ngày 19/5/2019, Google, bên cung cấp hê c điều

hành Android cho điênc thoại thông minh, tuyên bố cắt đứt quan hê c với Huawei.
Điênc thoại của Huawei sẽ mất quyền truy câpc đầy đủ vào các dịch vụ của Google,
điều này có thể khiến họ mất đi lượng lớn khách hàng. Môtcsố công ty sản xuất
chip và linh kiênc di đông
c cũng theo chân Google, đoạn tuyêtcvới Huawei, gây ảnh
hưởng không nhi đên gã khổng lồ về công nghê ccủa Trung Quốc
2.3. Tác động
2.3.1. Tác động đến Trung Quốc
11


Về phần mình, Trung Quốc cũng chịu thiệt hại đáng kể bởi trước khi chiến
tranh thương mại nổ ra, Bắc Kinh đã phải vật lộn với những thách thức về kinh tế.
Theo đánh giá, tăng trưởng GDP quý II năm 2019 của Trung Quốc là 6,2%, mức
thấp nhất kể từ khi chính phủ nước này cơng bố số liệu hàng q vào năm 1992.
Cịn theo tính tốn của UNCTAD (Diễn đàn Liên Hợp Quốc về Phát triển và
Thương mại), Trung Quốc đã chịu thiệt hại 35 tỷ USD vì thương chiến trong nửa
đầu năm 2019. Ngành bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất là thiết bị liên lạc và máy
móc văn phòng, với giá trị xuất khẩu sang Mỹ giảm 15 tỷ USD. Chưa dừng lại ở
đó, nhiều cơng ty nước ngồi đang có ý định chuyển nhà máy sản xuất tại Trung
Quốc sang một quốc gia thứ 3 để mở rộng nguồn cung ứng, tận dụng giá nhân
công rẻ và tránh thuế quan.
Các ông lớn trong lĩnh vực công nghệ như Huawei khơng tránh khii bị liên
lụy. Từ lâu, chính phủ Mỹ đã có “thành kiến” đối với Huawei, cáo buộc công ty
này sản xuất các thiết bị điện tử và viễn thơng phục vụ cho mục đích gián điệp. Khi
chiến tranh thương mại tăng nhiệt, Mỹ đã liệt Huawei vào danh sách đen với lý do
đe dọa an ninh quốc gia và vận động các đồng minh, chủ yếu là những nước
phương Tây không sử dụng sản phẩm của cơng ty này. Do lệnh cấm của Mỹ, nhiều
tập đồn lớn như Google, Intel hay Qualcomm đã hạn chế các giao dịch kinh
doanh với Huawei. Mặc dù là một trong những nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn

nhất thế giới, Huawei vẫn phụ thuộc rất nhiều vào các nhà cung cấp linh kiện của
Mỹ, bởi vậy quyết định nói trên khiến công ty này tổn thất nghiêm trọng.
2.3.2. Tác động đến Mỹ
So sánh dữ liệu thương mại của 9 tháng đầu năm 2019 với thời điểm cùng kỳ
năm 2018, giá trị hàng hóa Mỹ nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm 53 tỷ USD,
ngược lại xuất khẩu chỉ giảm 14,5 tỷ USD. Tuy nhiên lượng xuất khẩu hàng hóa
của Mỹ sang Trung Quốc ít hơn nhiều so với nhập khẩu vì vậy việc sụt giảm trong
12


xuất khẩu là khơng đáng kể. Trong khi đó, xuất khẩu hàng nông sản của Mỹ giảm 2
tỷ USD, xuất khẩu thiết bị vận tải giảm 5,8 tỷ USD.
Người tiêu dùng và các công ty nhập khẩu tại Mỹ đang phải chịu gánh nặng
lớn từ mức thuế mà Washington áp với Bắc Kinh bởi giá cả các mặt hàng nhập
khẩu đã bị đẩy lên cao hơn. “Người tiêu dùng Mỹ đang phải trả cho thuế quan với
mức giá cao hơn. Các nhà nhập khẩu sản phẩm trung gian, chẳng hạn như những
công ty nhập khẩu linh kiện và phụ tùng từ Trung Quốc cũng chịu chung số phận”,
Alessandro Nicita, nhà kinh tế học tại UNCTAD (Diễn đàn Liên Hợp Quốc về Phát
triển và Thương mại) đánh giá. Tuy nhiên, nông dân Mỹ mới là nạn nhân bị ảnh
hưởng nghiêm trọng nhất. Khi cuộc chiến thương mại leo thang, nhiều công ty
Trung Quốc đã ngừng mua sản phẩm nông nghiệp của Mỹ. Điều này khiến nông
dân Mỹ mất đi thị trường lớn, bị cắt giảm phần lớn doanh thu và phải xin trợ cấp từ
chính phủ.
Apple – tập đồn cơng nghệ hàng đầu của Mỹ cũng chịu thiệt hại lớn do các
sản phẩm của tập đồn này cịn phải chịu thuế nhập khẩu của Mỹ bởi dù được thiết
kế tại Mỹ nhưng phần lớn quá trình lắp ráp, sản xuất và hoàn thiện sản phẩm đều
được thực hiện tại Trung Quốc.
2.3.3. Tác động đến thế giới
Các mức thuế áp đặt lên Trung Quốc, vốn được mệnh danh là công xưởng
của thế giới, sẽ ảnh hưởng đến nhiều công ty hoạt động dựa trên chuỗi cung ứng

tồn cầu. Có thể thấy sự giao thương quốc tế đã có sự sụt giảm rõ rệt kể từ năm
2018 khi chiến tranh thương mại Mĩ – Trung nổ ra.

13


Viện kinh tế quốc tế Peterson chỉ ra gần hai phần ba số hàng Mĩ nhập từ
Trung Quốc đến từ các cơng ty có vốn đầu tư nước ngồi, vì vậy thuế nhập khẩu
của Mĩ dù nhằm vào Trung Quốc, vẫn sẽ có tác động đến các nước khác, đặc biệt
là những quốc gia có dịng vốn đổ vào Trung Quốc nhiều nhất là Mĩ, Nhật Bản và
Hàn Quốc.
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc còn dễ làm bùng nổ chiến
tranh tiền tệ. Để đối phó với các địn thuế quan của Mỹ, Trung Quốc đã áp dụng
chính sách hạ giá đồng nhân dân tệ. Vào tháng 8 vừa qua, Bắc Kinh cho phép đồng
nhân dân tệ giảm sâu với tỷ giá tham chiếu là 7 CNY/1 USD. Động thái của Trung
Quốc làm dấy lên nỗi ám ảnh về một cuộc chiến tranh tiền tệ, nơi các nước lớn đua
nhau phá giá đồng tiền của mình.
PHẦN 3: CÁC CHÍNH SÁCH NGOẠI GIAO CỦA TRUNG QUỐC TRONG
CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI MỸ- TRUNG
3.1 Lĩnh vực kinh tế:
Trước khi xảy ra xích mích thương mại Trung-Mỹ, Trung Quốc đã nhiều lần
đối mặt với tình hình xuất khẩu gay gắt, và chính phủ Trung Quốc cũng đã tích lũy
được nhiều kinh nghiệm trong việc ổn định tình hình xuất khẩu. Chính quyền các
14


cấp của Trung Quốc sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình xuất khẩu của các doanh nghiệp,
quan tâm hơn đến các phương tiện định hướng thị trường, ổn định xuất khẩu trên
quan điểm tối ưu hóa cơ cấu xuất khẩu, củng cố và cải thiện xuất khẩu.
Về nhập khẩu, Chính phủ Trung Quốc đã nhiều lần hứa sẽ nỗ lực mở rộng

nhập khẩu. Nhiều biện pháp cắt giảm thuế quan đã được đưa ra,vào tháng 11,
Trung Quốc cũng sẽ tổ chức Hội chợ Nhập khẩu Quốc tế Trung Quốc đầu tiên tại
Thượng Hải, chắc chắn sẽ đóng một vai trị lớn trong việc thúc đẩy nhập khẩu.
Thứ hai, tối ưu hóa mơi trường kinh doanh và thúc đẩy đa dạng hóa đầu tư
nước ngồi. Đầu tư nước ngồi quan tâm nhiều hơn đến thị trường rộng lớn và môi
trường kinh doanh của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc đã cam kết tối ưu hóa
mơi trường kinh doanh. Các cơng ty Trung Quốc không nhất thiết phải đầu tư vào
thị trường Mỹ, các nước phát triển khác cũng là hướng đầu tư ra nước ngồi của
các cơng ty Trung Quốc. Các nước dọc theo “Vành đai và Con đường” cũng hoan
nghênh đầu tư từ Trung Quốc.
Về chuyển giao công nghệ, cấp phép hành chính, sở hữu trí tuệ và các vấn đề
khác mà các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm, Trung Quốc đã đạt được nhiều tiến
bộ trong những năm gần đây và sẽ tiếp tục cải thiện.
Các chính sách kinh tế vĩ mô của Trung Quốc sẽ tiếp tục hướng tới tương lai,
linh hoạt và hiệu quả. Đối với những vấn đề có thể nảy sinh trong q trình điều
hành kinh tế vĩ mô, Quốc vụ viện, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc
và các ban ngành sẽ nghiên cứu, phán đoán trước và triển khai các biện pháp đối
phó có mục tiêu.
3.2. Lĩnh vực thương mại.
3.2.1. Giảm thuế giảm phí cho doanh nghiệp
Từ đầu năm 2019, Bắc Kinh thực hiênc đồng loạt chính sách giảm thuế giảm
phí cho hê c thống doanh nghiêp,c đặc biê tc là các doanh nghiêpc vừa và nhi. Trong
nửa đầu năm 2019, tổng mức thuê phí được giảm lên tới 1,17 nghìn tỷ NDT, đã
15


giảm bớt đáng kể áp lực về chi phí kinh doanh cho các doanh nghiêp.c Hiêuc quả của
chính sách giảm thuê phí là khá rõ rê t.c Thống kê cho thấy, trong tháng 7, lợi nhuânc
của doanh nghiêpc tư nhân đã tăng trưởng 11,4% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn
9,7% so với tháng Sáu. Cả hai chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuâncdoanh nghiê pc vừa và

nhi đều tăng trở lại. Đặc biê tc, lợi nhuânc của các doanh nghiê pc sản xuất hàng tiêu
dùng tăng lên, nhờ vâyc áp lực suy thoái kinh tê đã được giảm bớt.
3.3.2. Kích cầu nAn kinh tế
Ngày 27/8 vừa qua, Quốc Vụ viê nc Trung Quốc đã ban hành “Ý kiến về đẩy
mạnh phát triển lưu thông thúc đẩy tiêu dùng thương mại”, trong đó đưa ra nhiều
biê nc pháp chính sách nhằm thúc đẩy cầu nơicđịa và kích thích tiêu dùng. Mục tiêu
của các biênc pháp này là mở rông
c tiêu dùng trong nước, tăng cường niềm tin của
người dân, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Mơtcsố biênc pháp nổi bâtcđã được sử
dụng như: Nới ling hoặc hủy bi hạn chê mua sắm ô tô và hỗ trợ mạnh mẽ cho viê cc
mua các loại xe sử dụng năng lượng mới; Khuyên khích các khu vực thương mại
chính và các phố thương mại kéo dài thời gian kinh doanh; Lâpcthêm các khu chợ
đêm, cửa hàng tiênc ích 24h và khu phố ẩm thực ban đêm đặc sắc. Thống kê cho
thấy nhiều tỉnh và thành phố đã đưa ra các biênc pháp để phát triển nền kinh tê ban
đêm; Phát triển các kênh tiêu thụ hàng xuất khẩu ở trong nước và cho phép mở các
gian hàng miễn thuê tại các khu vực giám sát hải quan đặc biêt,c mở rơ ncg phạm vi
thí điểm thành phố bán lẻ điênc tử qua biên giới, cũng như mở rông
c vùng phủ sóng
của thương mại điênc tử tới các vùng nơng thôn; Làm phong phú các mặt hàng cung
cấp cho thị trường thành thị và nơng thơn.
3.2.3. ĐiAu chỉnh chính sách tiAn tệ
Cùng với các biê nc pháp tài khóa, Trung Quốc cũng tiên hành điều chỉnh chính
sách tiền tê c nhằm mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tê. Kể từ đầu năm đên nay,
Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã ba lần tiên hành giảm tỷ lê cdự trữ
bắt buôcc đối với các ngân hàng thương mại, theo ước tính các biênc pháp này sẽ
16


giúp bơm hơn 300 tỷ USD ra nền kinh tê. Tuy nhiên, các điều chỉnh chính sách tiền
tê ccủa Trung Quốc được cho là vẫn khá thânc trọng. Lý do là những điều chỉnh lớn

có thể khiên gây mất ổn định hê cthống tài chính và nền kinh tế.
3.2.4. Biện pháp phi thương mại
Bên cạnh biê nc pháp thương mại, Trung Quốc sẽ áp dụng nhiều biênc pháp phi
thương mại để đáp trả Mỹ như:
Chính sách tỷ giá , Chính phủ Mỹ thường xuyên cáo buôcc Trung Quốc thao
túng tiền tê cđể tạo lợi thê trong thương mại với Mỹ. Mỹ cho rằng, trong những năm
qua, Chính phủ Trung Quốc đã nhiều lần chủ đô ng
c giảm giá đồng NDT để tạo ra
tính cạnh tranh đối với hàng xuất khẩu Trung Quốc so với Mỹ và các đối thủ cạnh
tranh khác. Phía Trung Quốc ln biênc minh, giá trị đồng NDT là do các thị trường
quyêt định. Trong cuôcc chiên tranh thương mại hiê nc nay, Trung Quốc sẽ không
ngần ngại tiêp tục sử dụng tỷ giá như môtccông cụ tạo lợi thê cạnh tranh xuất khẩu
với Mỹ.
Sử dụng trái phiếu kho bạc Mỹ , Trung Quốc hiê nc đang là chủ nợ lớn nhất
của Mỹ, do đang nắm giữ môtc lượng lớn trái phiêu kho bạc Mỹ trị giá khoảng
1.200 tỷ USD được mua vào trong những năm qua. Lượng trái phiêu này đủ để tác
đông
c đên thị trường trái phiêu Mỹ. Trung Quốc có thể đơtcngơtcbán ra mơtclượng
lớn trái phiêu chính phủ Mỹ (hoặc chỉ cần phát tín hiêuc sẽ giảm mua trái phiêu Mỹ
trong tương lai). Điều đó sẽ khiên lãi suất dài hạn ở Mỹ tăng, ảnh hưởng tiêu cực
đên Chính phủ và những người mua nhà ở 14 Mỹ, do phí vay tăng lên. Tuy nhiên,
nêu áp dụng biê nc pháp trên, Trung Quốc cũng bị thiêtchại, do giá trị trái phiêu Mỹ
họ đang nắm giữ bị giảm.
Kiện Mỹ lên WTO , ngay sau khi Mỹ áp mức thuê 25% đối với mặt hàng
thép và 10% với mặt hàng nhôm nhâpc khẩu ngày 23/3/2018, Trung Quốc đã đề ra
đơn kiê nc Mỹ tại WTO với cáo buôcc Mỹ đã thực hiênc các biênc pháp bảo hô c thương
mại dưới vi bọc an ninh quốc gia, vi phạm nguyên tắc không phân biê tc đối xử và
17

cam kết giảm thuê theo quy định của WTO. Ngày 6/7/2018, ngay sau khi Mỹ áp
thuê bổ sung 25% đối với hàng hóa nhâpc khẩu trị giá 34 tỷ USD từ Trung Quốc,
Trung Quốc cũng đề ra đơn kiê nc Mỹ lên WTO.
3.3. Lĩnh vực chính trị- hành chính
Trung Quốc có thể sử dụng nhiều biện pháp hành chính khác nhau để gây khó
dễ cho các cơng ty Mỹ tại Trung Quốc.
Thứ nhất, gây khó khăn trong q trình cấp giấy phép. Hầu hết lĩnh vực kinh
doanh tại Trung Quốc đều phải được cấp phép. Cơ quan cấp phép Trung Quốc có
thể trì hỗn q trình cấp giấy phép, hoặc thậm chí thu hồi giấy phép của các cơng
ty Mỹ.
Thứ hai, áp dụng các quy định mang tính phân biệt đối xử. Trung Quốc đã
từng sử dụng các cuộc điều tra tham nhũng, thanh tra thuế, thậm chí hàng ngày tiến
hành kiểm tra y tế hay an toàn lao động để gây cản trở hoạt động của các công ty
nước ngồi, thậm chí đóng cửa những cơ sở này, vì các vi phạm nhi trong tuân thủ
quy định của Trung Quốc. Trung Quốc có thể sử dụng các biện pháp tương tự
khiến các công ty Mỹ phải trả giá lớn hơn cho các cơ sở sản xuất hay bán lẻ tại
Trung Quốc.
Thứ ba, trì hỗn thủ tục hải quan. Trung Quốc đã từng sử dụng biện pháp như
vậy đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, khiến hàng hóa bị ứ đọng trong
thời gian quan hệ song phương căng thẳng.
Lệnh trừng phạt 28 quan chức Mỹ:
Nửa đêm 20/1/2021, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã công bố lệnh trừng phạt
nhằm vào một loạt cựu quan chức hàng đầu và chính khách nổi tiếng của Mỹ đúng
thời điểm tân Tổng thống Mỹ Joe Biden tuyên thệ nhậm chức tại Washington D.C.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng “trong mấy năm qua, một số chính trị gia
chống Trung Quốc tại Hoa Kỳ, vì lợi ích chính trị của bản thân và thành kiến, căm
ghét Trung Quốc, đã lên kế hoạch và thúc đẩy một loạt các hành động điên cuồng,
18

can thiệp nghiêm trọng vào công việc nội bộ của Trung Quốc và làm tổn hại đến
lợi ích của người dân Trung Quốc và cũng phá hoại quan hệ Trung – Mỹ. Điều này
đã làm tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc, làm tổn thương tình cảm của người dân
Trung Quốc, và làm tổn hại nghiêm trọng quan hệ Trung-Mỹ. Quyết tâm bảo vệ
chủ quyền quốc gia, an ninh và lợi ích phát triển của chính phủ Trung Quốc là
khơng thể lay chuyển
Danh sách trừng phạt có Ngoại trưởng Mỹ dưới thời Tổng thống Donald
Trump Michael R. Pompeo, cựu cố vấn kinh tế hàng đầu Peter K. Navarro, cựu Cố
vấn An ninh Quốc gia Mỹ Robert C. O'Brien, cựu Phó Cố vấn An ninh Quốc gia
Matthew Pottinger, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia John R. Bolton cũng như các
chính khách Mỹ nổi tiếng như David R. Stilwell, Alex M. Azar II, Keith J. Krach,
Kelly D. K. Craft và Stephen K. Bannon.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu rõ những cá nhân này và các thành viên mật
thiết trong gia đình họ bị cấm nhập cảnh vào Trung Quốc Đại lục, các Đặc khu
hành chính Hong Kong và Macao. Những người này và các cơng ty-thực thể có
quan hệ với họ cũng bị cấm làm ăn với Trung Quốc.
Ngày 19/1, Ngoại giao Mỹ tuyên bố Chính phủ Trung Quốc đang phạm tội
diệt chủng và tội ác chống lại loài người với hành động trấn áp qui mô lớn nhằm
vào người Duy Ngô Nhĩ và các cộng đồng sắc tộc thiểu số chủ yếu là người Hồi
giáo khác tại khu vực Tân Cương.
Ơng Lý Hải Đơng, Giáo sư Viện Quan hệ Quốc tế thuộc Học viện Ngoại giao
Trung Quốc, nói: việc lựa chọn nút thời gian này gửi đi một thông điệp rất rõ ràng:
một mặt trừng phạt các cựu quan chức chính phủ, để họ nhận ra rằng việc đàn áp,
bôi nhọ và hãm hại Trung Quốc nhất định sẽ gánh chịu hậu quả, “gieo gió ắt có
ngày gặp bão”. Mặt khác, điều này cũng chủ động tạo ra giai điệu cơ bản cho mối
quan hệ Trung-Mỹ trong tương lai: khi xây dựng và thực hiện các chính sách đối
với Trung Quốc, Mỹ phải tơn trọng lợi ích cốt lõi của Trung Quốc và tuân thủ “giới
19

hạn cuối của quy tắc”. Điều này sẽ khiến chính phủ Mỹ trong tương lai thận trọng
hơn trong việc hoạch định các chính sách đối với Trung Quốc. Bất kỳ ai muốn tạo
ra sự khác biệt trong chính trường Mỹ sẽ phải có trách nhiệm hơn trong các vấn đề
và hành động liên quan đến Trung Quốc.
3.4. Lĩnh vực văn hóa- du lịch
+ Sử dụng truyền thơng: Trung Quốc đã có kinh nghiệm trong việc sử dụng
truyền thơng tẩy chay hàng hóa nước ngồi. Trong cuộc chiến tranh thương mại
hiện nay, Trung Quốc có thể sẽ lại sử dụng truyền thơng kêu gọi người dân tẩy
chay hàng hóa Mỹ và công ty Mỹ hoạt động ở Trung Quốc. Khách hàng Trung
Quốc có thể tẩy chay điện thoại iPhone của hãng Apple (Trung Quốc hiện là thị
trường lớn thứ 3 của hãng này), hoặc tẩy chay hơn 3.300 cửa hàng cà phê
Starbucks ở Trung Quốc.
+ Hạn chế du lịch ra nước ngồi của người Trung Quốc: Chính phủ Trung
Quốc đã từng sử dụng các biện pháp hạn chế khách du lịch Trung Quốc bằng cách
chỉ đạo các công ty du lịch Trung Quốc khơng bán gói tour du lịch tới một số địa
điểm nhất định (Năm 2012, Bắc Kinh đã hạn chế người Trung Quốc du lịch tới
Nhật Bản khi xảy ra vụ tranh chấp đảo Senkaku…).
Tuy Mỹ là một mục tiêu khó khăn hơn do nước này ít phụ thuộc vào các gói
tour du lịch, song bất kỳ sự sụt giảm nào về số lượng khách du lịch Trung Quốc tới
Mỹ chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới nguồn thu 33 tỷ USD mà du khách Trung Quốc chi
hàng năm ở Mỹ.
PHẦN 4: TÁC ĐỘNG CỦA CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI MỸ - TRUNG
TỚI VIỆT NAM
4.1. Tác động của chiến tranh thương mại tới Việt Nam
Việt Nam là quốc gia láng giềng Trung Quốc, từng bị Trung Quốc đánh
chiếm nhiều lần trong lịch sử. Bên cạnh đó, hai nước đã có sự giao lưu văn hóa,
kinh tế từ rất sớm. Phía Mỹ cũng từng đánh chiếm Việt Nam. Tuy nhiên, sau thời
20

kỳ chiến tranh ấy, Việt Nam đã giành độc lập. Hiện nay, từ kẻ thù của mình, cả
Trung Quốc và Mỹ đã trở thành đối tác rất quan trọng của Việt Nam trên rất nhiều
lĩnh vực. Cả 2 nước đều đang đầu tư rất nhiều vào Việt Nam, là đối tác xuất nhập
khẩu lớn của Việt Nam. Chính vì điều đó, chiến tranh thương mại nổ ra đã có tác
động vô cùng lớn với Việt Nam. Chiến tranh thương mại tạo nên những tác động
tích cực cũng như tiêu cực khác nhau.
4.1.1. Tác động tích cực
- Gia tăng xuất khẩu
Nếu nhìn nhận ở góc độ tích cực, cuộc chiến thương mại Mỹ- Trung sẽ đem
lại cơ hội xuất khẩu sang thị trường Mỹ và thị trường Trung Quốc cho một số mặt
hàng của Việt Nam tương tự với các sản phẩm bị áp thuế và các sản phẩm sử dụng
sản phẩm bị áp thuế làm nguyên liệu đầu vào.
Việc Mỹ áp thuế đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc sẽ làm giảm sức
cạnh tranh của hàng hóa của nước này, thậm chí cịn tạo ra và đẩy nhanh xu hướng
dịch chuyển nhập khẩu hàng hóa của Mỹ từ Trung Quốc sang các thị trường thay
thế khác, trong đó có Việt Nam.

21


Nhóm các mặt hàng nhập khẩu
từ Trung Quốc chịu ảnh hưởng nhiAu nhất từ gói đánh thuế 200 tỷ USD của Mỹ năm 2018

- Thu hút đầu tư nước ngoài
Bên cạnh gia tăng xuất khẩu thì thu hút đầu tư trực tiếp nước ngồi (FDI)
cũng chính là cơ hội và là xu hướng chuyển dịch đầu tư từ Trung Quốc sang các
nước Đơng Nam Á, trong đó có Việt Nam, do chi phí gia tăng và rủi ro khi kinh
doanh tại Trung Quốc. Hiện nay, một số doanh nghiệp Mỹ đang đầu tư tại Trung
Quốc cũng có xu hướng chuyển dịch sản xuất sang các quốc gia khác và Việt Nam,
ví dụ như ProconPacific trước đây sản xuất tồn bộ sản phẩm tại Trung Quốc hiện

đã phân bổ 25% tại Ấn Độ và 5-10% tại Việt Nam. Căng thẳng thương mại MỹTrung cũng có thể là cơ hội cho Việt Nam trong việc thu hút thêm đầu tư từ Mỹ và
là cú hích để sự dịch chuyểnnày diễn ra nhanh hơn.
Với vị trí địa lý gần Trung Quốc, chi phí lao động rẻ, tình hình kinh tế chính
trị ổn định, bên cạnh đó là những lợi thế của Hiệp định thương mại song phương
Mỹ -Việt (BTA),13 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã được ký kết và các hiệp
định thương mại tự do thế hệ mới đang chờ phê chuẩn như Hiệp định thương mại
22


Việt Nam - EU (EVFTA),Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn các cơng ty đa
quốc gia sau khi có căng thẳng thương mại. Các nhà sản xuất lớn trên toàn cầu như
Intel, Foxconn, LG và Samsung đều đã chuyển các nhà máy của họ sang Việt Nam,
theo báo cáo của Bộ phận phân tích của Tạp chí The Economist (EIU).
Đồng thời, các công ty Trung Quốc cũng đang chuyển đơn đặt hàng sản xuất
hàng hóa bị ảnh hưởng bởi mức thuế cao hơn cho các đối tác tại Việt Nam. Một số
nhà sản xuất Trung Quốc có thể tăng đầu tư vào Việt Nam hoặc hợp tác với các
công ty tại Việt Nam để thực hiện các đơn đặt hàng cho các đối tác của họ tại thị
trường Hoa Kỳ. Theo một cuộc khảo sát các nhà sản xuất Trung Quốc được thực
hiện bởi Ngân hàng Standard Chartered Bank vào tháng 6/2018, các công ty sản
xuất của Trung Quốc nói rằng họ muốn di dời các nhà máy của họ đến Việt Nam
nhiều hơn bất kỳ nước nào khác, và với chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung
Quốc, các cơng ty có thêm một lý do khác để chuyển sản xuất sang Việt Nam, đó
chính là để tránh thuế trừng phạt của Mỹ.
4.1.2. Tác động tiêu cực
Hàng Trung Quốc không xuất khẩu sang được Mỹ, sẽ chuyển sang Việt Nam,
vì vậy tình trạng nhập siêu hàng Trung Quốc ở Việt Nam ngày càng lớn. Với độ rẻ,
đa dạng, tiện lợi đã được rất nhiều người Việt ưa chuộng. Hàng Trung Quốc trở
thành đối thủ cạnh tranh với hàng nội địa.
Cả Mỹ và Trung Quốc đều tăng cường khuyến khích người dân dùng hàng nội
địa, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong nước. Vì thế hàng Việt Nam

xuất sang Mỹ, Trung đều bị ảnh hưởng nhất định.
4.2. Các chính sách cần có của Việt Nam trong chiến tranh thương mại Mỹ Trung
Là một nước chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi chiến tranh thương mại Mỹ Trung, Việt Nam trong hồn cảnh nhạy cảm này cần có những bước đi ngoại giao
23


thận trọng để phát huy tác động tích cực, hạn chế tác động tiêu cực đối với nước
mình. Từ nhiều nguồn nhóm đã tổng kết ra một số chính sách cần có của Việt Nam.
Thứ nhất, cần theo dõi sát diễn biến cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung Quốc,
tổ chức nghiên cứu ở các cấp độ để có được những đánh giá sát, đúng bản chất của
vấn đề cũng như những ảnh hưởng đối với thế giới, khu vực và Việt Nam. Cần sự
thận trọng trong lựa chọn những nội dung, hình thức, mức độ hưởng ứng khi tham
gia các đề xướng của Mỹ hay Trung Quốc. Mọi sự lựa chọn tham gia đều phải trên
cơ sở bảo đảm lợi ích của Việt Nam, với tinh thần chủ động, tránh để rơi vào thế bị
động.
Thứ hai, từ việc quan sát đưa ra những chính sách ngoại giao phù hợp, Việt
Nam cần chủ động xây dựng các phương án ứng phó lâu dài, khơng để rơi vào tình
thế bất lợi về chiến lược hoặc buộc phải “chọn bên”.
Thứ ba, trước bối cảnh mới của cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung Quốc, Việt
Nam cần tối đa hóa lợi ích của Việt Nam, tận dụng được các cơ hội, hạn chế, hóa
giải được các thách thức từ cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung Quốc. Ví dụ: trong
lĩnh vực kinh tế cần những chính sách như: kiểm sốt hàng nhập khẩu từ Trung
Quốc, tăng cường xuất khẩu sang Mỹ và Trung Quốc, điều chỉnh tỷ giá VND một
cách khéo léo.
Chúng ta cần nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp chúng ta
trong xuất, nhập khẩu, cải thiện môi trường đầu tư để đảm bảo khả năng cạnh
tranh; lựa chọn, chọn lọc đầu tư nước ngoài, ưu tiên những đầu tư phát triển chất
lượng cũng như đảm bảo thân thiện môi trường và công nghệ; hết sức cảnh giác
với việc có thể các hàng hóa thơng qua Việt Nam, xuất khẩu qua thị trường Việt
Nam để xuất khẩu vào những thị trường đánh thuế cao để tránh thuế. Phải phòng

vệ, ngăn ngừa gian lận thương mại.

24


TỔNG KẾT
Cả Mỹ và Trung Quốc đều là những cường quốc nhất nhì thế giới. Việc 2
nước xảy ra chiến tranh thương mại đã gây ra những biến đổi rất lớn đối với tình
hình thế giới.
Mỹ và Trung Quốc đều là đối tác lớn của Việt Nam. Việt Nam cần tận dụng
chiến tranh thương mại để thay thế các mặt hàng xuất khẩu vào hai thị trường Mỹ
và Trung Quốc. Việt Nam cần có quan sát tình hình và đưa ra những biện pháp
ngoại giao phù hợp, có lợi ích đối với nước mình.

25