THAM KHẢO GIÁO án 9 3280

GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
Tuần 1
Tiết 1

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
( Lê Anh Trà )
A/ Mục tiêu cần đạt: Qua văn bản giúp HS nắm được
1. Kiến thức.
- Tác giả Lê Anh Trà và hoàn cảnh ra đời văn bản
- Một số biểu hiện của phong cách HCM trong đời sống và trong sinh hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách HCM trong việc giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
2. Kỹ năng: Rèn luyện cho HS các kĩ năng
- Nắm bắt nội dung của một VB nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo
vệ, giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết VB về một vấn đề thuộc lĩnh vực
văn hố, lối sống.
- Tích hợp rèn các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục:
+ Xác định giá trị bản thân: từ việc tìm hiểu vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh (kết hợp
tinh hoa văn hố truyền thống dân tộc và nhân loại) xác định được mục tiêu phấn đấu
theo phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
+ Giao tiếp: trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong văn bản.
* Tích hợp: Hướng dẫn giáo dục quốc phịng và an ninh trong trường THCS: Giới
thiệu một số hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh( Hình ảnh Bác trong bộ bà ba nâu giản
dị, hình ảnh Bác đang cuốc đất trồng cây, hình ảnh căn nhà sàn của Bác ở Phủ Chủ
tịch…)
* Tích hợp: Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM(Lối sống giản dị, phong
thái ung dung tự tại của Bác): Vẻ đẹp trong phong cách lãnh tụ Hồ Chí Minh: sự kết

hợp hài hồ giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị thanh
cao và khiêm tốn...
- Những câu nói của Bác giản dị nhưng lại là chân lí của thời đại: Khơng có gì q hơn
độc lập tự do
- Mong ước của Bác thật giản dị: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai
cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tơi thì làm một cái nhà
nho nhỏ, nơi có non xanh nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ
già hái củi, em trẻ chăn trâu, khơng dính líu gì với vịng danh lợi".
3.Thái độ:
1


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- HS coi trọng và giữ gìn bản sắc văn hố của dân tộc mình.
- Từ lịng kính u, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo
gương Bác.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực đọc- hiểu, năng lực thưởng thức tác phẩm văn học/ thẩm mĩ , năng lực tiếp
cận các yếu tố ngoài văn bản, năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực
hợp tác nhóm, năng lực sử dụng ngơn ngữ…
B/ Chuẩn bị :
- GV: Sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và làm việc của Bác; những mẩu chuyện về
sự giản dị của Bác; hướng dẫn HS chuẩn bị bài.
- HS: Đọc kĩ văn bản, soạn bài; ôn lại kiến thức về văn bản nhật dụng. Tìm đọc những
câu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của chủ tịch Hồ Chí Minh.
C- Các hoạt động dạy học:
Hoạt động : Khởi động (5’)
* Ổn định lớp.
* Kiểm tra bài cũ:

? Thế nào là văn bản nhật dụng? Lấy ví dụ về các văn bản nhật dụng đã học ở lớp 6,7,8
và nêu chủ đề của một số tác phẩm đó?
* Giới thiệu bài: - GV: "Bác Hồ người là tình u thiết tha nhất. Trong lịng dân và
trong trái tim nhân loại".Hồ Chí Minh tên gọi của người đã trở lên quá đỗi quen thuộc
trong lòng nhân dân Việt Nam và bạn bè năm châu. Người được nhơ đến khơng chỉ ở
sự nghiệp chính trị vĩ đại, sự nghiệp văn học đồ sộ mà Người còn trở nên thân thuộc
bởi nét đẹp trong phong cách của mình. Bài học hôm nay các em sẽ được hiểu thêm
về một trong những nét đẹp của phong cách đó
Hoạt động : Hình thành kiến thức mới (33’)
Hoạt động cuả thầy và tro
Nội dung cần đạt
? Qua việc đọc và tìm hiểu chú thích SGK I) Giới thiệu chung :
hãy khái quát một vài nét về tác giả Lê - Lê Anh Trà (1927- 1999) quê:Quảng Ngãi
Anh Trà?
HS trả lời, GV cho HS quan sát chân dung
tác giả và bổ sung thêm kiến thức về ông.
- Học vị:
+ Tiến sĩ.
+ Năm được phong PGS: 1984.
+ Năm được phong GS: 1991
- Văn bản trích trong “Hồ Chí Minh và
? Nêu xuất xứ của văn bản?
phong cách Việt Nam”
- Chủ đề : Hội nhập với thế giới và giữ gìn
2


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
?Em hãy xác định chủ đề của văn bản?
bản sắc văn hoá dân tộc.

- VB nhật dụng
? Xét về chủ đề và tính chất nội dung, em
thấy văn bản này thuộc loại văn bản nào?
- GV yêu cầu HS nhắc lại tên các VB nhật
dụng đã học ở lớp 8( HS nhắc lại)
- 1 HS nhắc lại
- PTBĐ : Nghị luận, thuyết minh
? Qua phần đọc, soạn bài ở nhà, em hãy
xác định các PTBĐ của VB này.
GV: Bản sắc văn hoá dân tộc kết tinh
những giá trị tinh thần mang tính truyền
thống của dân tộc. Trong thời kì hội nhập
hiện nay, vấn đề giữ gìn, bảo vệ bản sắc
văn hố dân tộc càng trở nên có ý nghĩa.
Giáo viên hướng dẫn cách đọc: Giọng II) Đọc - hiểu VB :
bình tĩnh, chậm rãi, khúc triết
1. Đọc, tìm hiểu chú thích :
- Giáo viênđọc mẫu đoạn 1.
- 2 HS đọc tiếp đến hết VB
GV cho học sinh nhận xét cách đọc.
? Nhận xét chung về nguồn gốc của các
từ, cụm từ được chú thích?
->12 chú thích hầu hết là từ Hán Việt.
- Học sinh suy nghĩ trả lời.
GV yêu cầu học sinh đọc các chú thích,
nắm vững chú thích1,2,4,8,9,12.
- GV nhấn mạnh: Việc sử dụng nhiều các
từ Hán Việt trong chú thích là có mục đích
của tác giả. Vậy mục đích đó là gì, chúng
ta sẽ tìm hiểu sau.

2. Bố cục:
?Văn bản có thể chia làm mấy phần? Nội VB chia làm 2 phần
dung của từng phần?
-Phần 1:Từ đầu đến "hiện đại": Con đường
- Học sinhsuy nghĩ trả lời.
hình thành phong cách văn hố Hồ Chí
? Mục đích của bài viết?
Minh.
HS: Trình bày cho người đọc hiểu và quý - Phần 2: Đoạn còn lại: Vẻ đẹp trong lối
trọng vẻ đẹp phong cách Bác.
sống Hồ Chí Minh.
- GV yêu cầu HS theo dõi vào phần 1 của
VB và cho biết:
3.Phân tích
a. Con đường hình thành phong cách văn
? Em biết Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhận hố Hồ Chí Minh.
3


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
được danh hiệu cao quý nào về văn hoá?
? Theo nhận xét của tác giả thì vốn văn -Hồ Chí Minh được UNESCO cơng nhận là
hóa của Bác đạt đến mức nào?
danh nhân văn hoá thế giới ( năm 1990).
Theo chú thích thì un thâm nghĩa là gì?
Biểu hiện của vốn văn hố un thâm đó - Vốn văn hóa uyên thâm
là gì?
+ Đi nhiều, tiếp xúc nhiều
+ Tiếp xúc với nhiều nền văn hố từ phương
Đơng đến phương Tây.

+ Hiểu biết sâu rộng văn hố các nước Châu
?Vì sao Hồ Chí Minh lại có được vốn tri Á, Âu, Phi, Mĩ.
thức sâu rộng như vậy?
+ Nói và viết được nhiều thứ tiếng.
(Học sinh thảo luận -> trả lời)
+ Học hỏi, tìm hiểu qua cơng việc và lao
GV cho HS bổ sung những tư liệu để làm động .
rõ thêm những biểu hiện văn hố đó của - Vì:
Bác, sau đó GV bổ sung thêm.
+ Người có điều kiện đi nhiều nơi.
- Trong bản lý lịch đại biểu dự Đại hội + Nắm vững phương tiện giao tiếp.
Quốc tế cộng sản lần thứ 7, Bác Hồ được + Làm nhiều nghề.
miêu tả: "Biết các thứ tiếng: Pháp, Anh, + Học hỏi đến mức sâu sắc, uyên thâm
Trung Quốc, Ý, Đức, Nga, Tây Ban Nha
và Bồ Đào Nha". Ngoài ra dựa vào những
lần Bác đi thăm nước ngoài, cũng như
những lần đón tiếp các phái đồn ngoại
giao tới thăm Việt Nam, Bác cịn có thể sử
dụng thơng thạo khá nhiều ngoại ngữ khác
nữa như: Tiếng Xiêm (Thái Lan bây giờ),
tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ả Rập, tiếng của
rất nhiều dân tộc thiểu số Việt Nam…
GV tích hợp kiến thức Lịch sử mở rộng,
bổ sung về quá trình hoạt động của Bác.
- Học sinh suy nghĩ trả lời.
GV kể mẩu chuyện về Bác.( câu chuyện
bác viết chữ trên cánh tay để tự học ngoại
ngữ)
(GV có thể yêu cầu HS kể một mẩu
chuyện mà em biết về q trình tích lũy

kiến thức văn hóa của Bác)
? Bác đã sử dụng vốn văn hố sâu rộng để - Hoạt động CM
làm gì?
- Sáng tác văn chương
- GV yêu cầu HS kể tên những sáng tác + Nhật kí trong tù: tiếng Hán
văn chương của Bác ở chương trình lớp 8 +Thuế máu
: tiếng Pháp
4


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
và cho biết Bác viết những TP đó bằng
những ngơn ngữ gì?
- Đặc điểm:
* Thảo luận nhóm: Bác đã tiếp thu vốn + Tiếp thu có chọn lọc. (Tiếp thu những cái
văn hố nhân loại như thế nào?
hay, cái tích cực, bài trừ cái xấu, cái lạc
( GV chia lớp theo nhóm bàn cùng thảo hậu.)
luận câu hỏi trong thời gian (2 phút)
+ Tiếp thu ảnh hưởng quốc tế trên nền văn
GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm-> hố dân tộc. (Hịa nhập nhưng khơng hịa
phát biểu, bổ sung, hồn chỉnh
tan,)
? Quan điểm tiếp thu văn hóa trên của Bác - Đó là sự kết hợp hài hịa giữa:
có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống Phương Đông + Phương Tây
ngày nay?
truyền thống
hiện đại
- Học sinh suy nghĩ trả lời.
dân tộc

nhân loại
Tác giả đã khái quát vẻ đẹp phong cách ->Hình thành một nhân cách, một lối sống
văn hố Hồ Chí Minh như thế nào ? Em rất VN, rất phương Đông nhưng đồng thời
đánh giá như thế nào về lời bình luận đó? rất mới, rất hiện đại.
GV: Cái độc đáo kì lạ nhất trong phong
cách văn hóa Hồ Chí Minh là sự kết hợp
hài hịa những phong cách rất khác nhau,
thống nhất trong một con người: đó là
truyền thống và hiện đại, phương Đơng và
phương Tây, dân tộc và quốc tế, vĩ đại và
bình dị. Một mặt tinh hoa Lạc Hồng hun
đúc nên Người, mặt khác tinh hoa nhân
loại cũng góp phần làm nên văn hóa của
Người.
- GV cho HS liên hệ về việc tiếp thu, hội
nhập với văn hoá thế giới của tầng lớp hs,
thanh niên hiện nay
? Để bàn về vẻ đẹp phong cách văn hoá
của Bác, tác giả đã dùng những biện pháp
nghệ thuật nào?
- GV cho HS đọc lại đoạn:" Nhưng
điều…… rất hiện đại" và hỏi:
- liệt kê, so sánh.
? Em hiểu như thế nào về "sự nhào nặn
của hai nguồn văn hoá quốc tế và dân tộc”
ở Bác?
* HS Thảo luận, phát hiện :
Đó là sự đan xen, kết hợp, bổ sung sáng tạo
? Từ đó em hãy khái quát lại vẻ đẹp trong hài hoà giữa 2 nguồn văn hóa
phong cách văn hố của Hồ Chí Minh

=> Bằng sự kết hợp giữa kể, so sánh và bình
* GV chốt :
luận, tác giả đã làm nổi bật vẻ đẹp trong
Bằng việc kết hợp với các PT thuyết phong cách văn hố Hồ Chí Minh. Đó là sự
5


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
minh, kể và bình luận, tác giả đã làm nổi kết hợp hài hồ giữa truyền thống văn hố
bật vẻ đẹp trong phong cách văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hố nhân loại.
HCM. Đó là sự kết hợp hài hồ giữa
truyền thống văn hố dân tộc và tinh hoa
văn hoá nhân loại.
Hoạt động : Vận dụng (2’)
? Qua tìm hiểu về con đường hình thành phong cách văn hố Hồ Chí Minh em rút ra
bài học gì về cách tích luỹ vốn tri thức văn hố cho bản thân mình ?
( Học sinh trình bày: Có năng lực văn hố, tiếp thu chọn lọc, tích cực học ngoại ngữ…)
Hoạt động : Mở rộng (2’)
Cho HS kể một số câu chuyện về Bác liên quan đến bài học.( Gv giao nhiệm vụ HS sẽ
thực hiện về nhà)
Hoạt động : Củng cố - hướng dẫn về nhà (3’)
* Củng cố
? Con đường hình thành phong cách văn hố Hồ Chí Minh ?
* Hướng dẫn tự học ở nhà
- Học sinh nắm nội dung bài. Nắm chắc sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện
đại trong phong cách văn hóa của Bác.
- Chuẩn bị bài phần tiếp theo:Vẻ đẹp trong lối sống Hồ Chí Minh.
- Xem lại văn bản: Đức tính giản dị của Bác Hồ (Ngữ văn 7).
- Chuẩn bị phần tiếp theo, chú ý cắt nghĩa được: Lối sống của Bác:
+ Kết hợp giữa giản dị - thanh cao.

+ Bình dị rất Việt Nam - vĩ đại.
+ Truyền thống và hiện đại.
Tuần 1
Tiết 2

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH ( Tiếp)
( Lê Anh Trà )
A/ Mục tiêu cần đạt: Qua văn bản giúp HS nắm được
1. Kiến thức.
- Một số biểu hiện của phong cách HCM trong đời sống và trong sinh hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách HCM trong việc giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
2. Kỹ năng: Rèn luyện cho HS các kĩ năng
6


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- Nắm bắt nội dung của một VB nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo
vệ, giữ gìn bản sắc văn hố dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết VB về một vấn đề thuộc lĩnh vực
văn hố, lối sống.
- Tích hợp rèn các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục:
+ Xác định giá trị bản thân: từ việc tìm hiểu vẻ đẹp phong cách Hồ Chí Minh (kết hợp
tinh hoa văn hoá truyền thống dân tộc và nhân loại) xác định được mục tiêu phấn đấu
theo phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
+ Giao tiếp: trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong văn bản.
* Tích hợp : Hướng dẫn giáo dục quốc phòng và an ninh trong trường THCS: Giới

thiệu một số hình ảnh về Chủ tịch Hồ Chí Minh( Hình ảnh Bác trong bộ bà ba nâu giản
dị, hình ảnh Bác đang cuốc đất trồng cây, hình ảnh căn nhà sàn của Bác ở Phủ Chủ
tịch…)
* Tích hợp: Học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM(Lối sống giản dị, phong
thái ung dung tự tại của Bác): Vẻ đẹp trong phong cách lãnh tụ Hồ Chí Minh: sự kết
hợp hài hồ giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ đại và bình dị thanh
cao và khiêm tốn...
- Những câu nói của Bác giản dị nhưng lại là chân lí của thời đại: Khơng có gì q hơn
độc lập tự do
- Mong ước của Bác thật giản dị: “Tơi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hồn tồn tự do, đồng bào ai
cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành. Riêng phần tôi thì làm một cái nhà
nho nhỏ, nơi có non xanh nước biếc để câu cá, trồng hoa, sớm chiều làm bạn với các cụ
già hái củi, em trẻ chăn trâu, khơng dính líu gì với vịng danh lợi".
3.Thái độ:
- HS coi trọng và giữ gìn bản sắc văn hố của dân tộc mình.
- Từ lịng kính u, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tập rèn luyện theo
gương Bác.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực đọc- hiểu, năng lực thưởng thức tác phẩm văn học/ thẩm mĩ , năng lực tiếp
cận các yếu tố ngoài văn bản, năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực
hợp tác nhóm, năng lực sử dụng ngôn ngữ…
B/ Chuẩn bị :
- GV: Sưu tầm tranh ảnh, bài viết về nơi ở và làm việc của Bác; những mẩu chuyện về
sự giản dị của Bác; hướng dẫn HS chuẩn bị bài.
- HS: Đọc kĩ văn bản, soạn bài; ôn lại kiến thức về văn bản nhật dụng. Tìm đọc những
câu chuyện về lối sống giản dị mà cao đẹp của chủ tịch Hồ Chí Minh.
C- Các hoạt động dạy học:
7

GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
Hoạt động : Khởi động (5’)
* ổn định lớp(1 phút)
* Kiểm tra bài cũ(3 phút):
? Điều kì lạ nhất trong phong cách văn hố Hồ ChíMinh là gì? Vì sao có thể nói như
vậy?
( Gọi học sinh lên bảng trả lời, lớp nhận xét, giáo viên chốt lại ghi điểm).
? Qua cách tiếp thu văn hóa của Bác bản thân em rút ra bài học gì cho bản thân trong
quá trình hội nhập hiện nay?
*Giới thiệu bài ( 1 phút)
Sống, chiến đấu, lao động, học tập và rèn luyện theo gương Bác Hồ vĩ đại đã và
đang là một khẩu hiệu kêu gọi, thúc giục mỗi người chúng ta trong cuộc sống hằng
ngày. Thực chất nội dung của khẩu hiệu là động viên mỗi chúng ta hãy noi theo tấm
gương sáng ngời của Bác, học theo phong cách sống và làm việc của Bác. Vậy vẻ đẹp
văn hoá của phong cách Hồ Chí Minh là gì? Đoạn trích dưới đây sẽ phần nào trả lời
cho câu hỏi ấy.
Hoạt động: Hình thành kiến thức mới (tiếp 27 phút).
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc hiểu văn bản
1) Đọc.
2) Bố cục.
3) Phân tích:
a) Con đường hình thành phong cách văn
- GV yêu cầu HS theo dõi vào phần vb thứ hố Hồ Chí Minh.
hai và cho biết
b) Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của
? Lối sống giản dị của Hồ Chí Minh được Bác.
- Nơi ở, nơi làm việc đơn sơ
biểu hiện như thế nào?

- Trang phục hết sức giản dị
HS liệt kê một số phương diện.
- ăn uống đạm bạc
- Ngôn ngữ thuyết minh: giản dị, cách nói
dân dã (vài, vẻn vẹn, chiếc).
- PPTM: Liệt kê các biểu hiện cụ thể, xác
- GV yêu cầu HS nhận xét về cách thuyết thực.
minh của tác giả:
+ Về ngôn ngữ?
+ Về PP thuyết minh?
8


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
GV cho HS quan sát bức tranh trong SGK và
đọc lại một vài câu thơ trong bài Thăm cõi
Bác xưa của Tố Hữu:
Anh dắt em vào thăm cõi Bác xưa
Đường xồi hoa trắng, nắng đu đưa
Có hồ nước lặng soi tăm cá
Có bưởi cam thơm mát bóng dừa
............
- Đây khơng phải là lối sống khắc khổ của
Nhà gác đơn sơ một góc vườn
những con người tự vui trong cảnh nghèo.
Gỗ thường mộc mạc chẳng mùi sơn
- Không phải là cách sống tự làm cho khác
Giường mây chiếu cói đơn chăn gối
đời
Tủ nhỏ vừa treo mấy áo sờn.

-Đây là cách sống có văn hố thể hiện một
? Vì sao có thể nói lối sống của Bác là sự kết quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp là sự giản dị, tự
hợp giữa giản dị và thanh cao ?
nhiên.
* Học sinh thảo luận nhóm và gọi đại diện
trả lời.
- GV yêu cầu học sinh tìm thêm dẫn chứng
nói về lối sống giản dị mà thanh cao của
Bác.
- Học sinh thực hiện yêu cầu của giáo viên :
Đọc thơ, kể chuyện.
? Hãy liên hệ với bài Đức tính giản dị của
Bác Hồ (Ngữ văn 7, tập 2) để hiểu thêm về
lối sống của Người?
- HS liên hệ.
GV: Nhà thơ Việt Phương từng ghi lại vẻ đẹp
giản dị, đạm bạc trong cách sống của Hồ Chí
Minh: “Bác thường để lại đĩa thịt gà mà ăn
trọn quả cà xứ Nghệ - Khơng thích nói to và
đi rất khẽ cả trong vườn ” . Cuộc sống vật
chất đơn giản tới mức tối thiểu, để con người
được sống nhiều hơn với cuộc sống tinh thần
phong phú, sâu sắc. Con người khơng cịn lệ
thuộc vào các điều kiện, nhu cầu vật chất để
có thể tồn tâm với những mục đích cao cả.
Sự giản dị để con người được sống một cách
9


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100

tự nhiên, gần gũi với thiên nhên, được tận
hưởng cái đẹp giàu có vơ tận trong tự nhiên.
- GV lồng ghép, giáo dục học sinh học tập
lối sống giản dị, tiết kiệm của Bác.
? Qua bài viết của Lê Anh Trà, qua những
vần thơ của Tố Hữu, qua những mẩu chuyện, - liệt kê các biểu hiện cụ thể, so sánh:
bài viết em được nghe, được đọc em thấy + So sánh cách sống của Hồ Chí Minh với
mình cần học tập đức tính gì ở Bác? Học tập lãnh tụ của các nước khác.
+ So sánh cách sống của Bác với các bậc
như thế nào?
hiền triết xưa.
? Trong phần cuối của văn bản, tác giả đã -> Nêu bật sự kết hợp giữa vĩ đại và bình dị ở
nhà cách mạng Hồ Chí Minh; thể hiện niềm
dùng những biện pháp nghệ thuật nào? Chỉ cảm phục tự hào của người viết về Bác.
ra các biểu hiện của phương pháp đó?
- Sự bình dị gắn với thanh cao, trong
* Học sinh phát hiện.
sạch;tâm hồn không phải chịu đựng những
? Tác giả so sánh lối sống của Bác với lối toan tính vụ lợi, tâm hồn được thanh cao.
sống của các bậc hiền triết xưa và lãnh tụ các - Sống thanh bạch, giản dị, thể xác không
phải gánh chịu ham muốn, bệnh tật, được
nước khác để làm nổi bật điều gì?
thanh cao.

? Tại sao có thể khẳng định rằng lối sống của
Bác có khả năng đem lại hạnh phúc thanh
cao cho tâm hồn và thể xác ?
?Để làm nổi bật vẻ đẹp trong phong cách
sinh hoạt của Bác, tác giả đã dùng những
biện pháp nào? Qua đó em nhận thức được

gì về vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của
Bác?
GV chốt lại.
Qua biện pháp thuyết minh so sánh, liệt kê
kết hợp với bình luận, chọn lọc những dẫn
chứng tiêu biểu, tác giả đã cho ta thấy được
vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của Bác.
Đó là sự kết hợp giữa giản dị và thanh cao;
giữa vĩ đại và bình dị.
? Từ đó em nhận thức được gì về vẻ đẹp từ
10


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
phong cách sống của Bác?
Giáo viên giáo dục kĩ năng sống: Tuổi trẻ
bây giờ sống theo lối hưởng thụ, đòi hỏi cha
mẹ mua sắm nhiều vật dụng để bằng hoặc
hơn bạn bè. Điều đó có giúp ta được mọi
người thán phục vì sành điệu khơng? Bạn có
như vậy khơng? Có bao giờ bạn đặt câu hỏi:
Làm thế nào để mọi người nhớ mãi về hình
ảnh giản dị nhưng chứa đựng một trí tuệ
đẹp? Cái gì sẽ để lại dấu ấn khơng phai trong
lịng người?
? Tại sao những năm gần đây, Đảng và Nhà III. Tổng kết
nước tăng cường tuyên truyền cuộc vận động a. Nghệ thuật
học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ - Kết hợp giữa kể chuyện và phân tích, bình
luận.
Chí Minh?

? Ngồi những biện pháp nghệ thuật chính - Chọn lọc những chi tiết tiêu biểu.
tác giả đã kết hợp những biện pháp khác như - So sánh với các bậc danh nho xưa.
- Sử dụng nghệ thuật đối lập.
thế nào?
b. Nội dung
* Học sinh phát biểu:
Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự
( Việc sử dụng nhiều từ Hán Việt; đan xen kết hợp hài hồ giữa truyền thống văn hố và
thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm).
tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa thanh cao, vĩ
? Nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp trong đại và giản dị.
- Ghi nhớ : sgk trang 8.
phong cách Hồ Chí Minh?
* Học sinh dựa vào phần ghi nhớ khái quát
lại
- GV cho học sinh đọc phần ghi nhớ SGK.
- GV yêu cầu HS nhận xét về
+ về ngôn ngữ ?
+ Về biện pháp NT ?
* HS thảo luận, phát biểu

Hoạt động : Luyện tập (5p)
11


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
Bài tập1: Em hiểu từ “ Phong cách” trong Phong cách Hồ Chí Minh nghĩa là gì ?
A. Lối sống, cung cách sinh hoạt, làm việc, hoạt động, ứng xử tạo nên cái riêng của một
người nào đó.
B. Đặc điểm có tính hệ thống về tư tưởng và nghệ thuật, biểu hiện trong sáng tác của

một nghệ sĩ hay trong sáng tác nói chung thuộc cùng một thể loại .
C. Dạng ngôn ngữ sử dụng theo yêu cầu chức năng điển hình nào đó, khác với những
dạng khác về đặc điểm từ vựng, ngữ âm, ngữ pháp.
D. Cả A,B,C đều đúng.
HS suy nghĩ trả lời.
Bài tập2. Từ cách hiểu ở bài tập1 em hãy so sánh một vài điểm khác về nội dung của
văn bản "Phong cách Hồ Chí Minh " với văn bản "Đức tính giản dị của Bác Hồ " đã
học ở lớp 7?
HS tự bộc lộ .
HD:
- Văn bản: “Đức tính giản dị của Bác Hồ” chỉ trình bày những biểu hiện về lối sống
giản dị của Bác.
- Văn bản: “Phong cách Hồ Chí Minh” nêu cả quá trình hình thành phong cách sống
của Bác trên nhiều phương diện và những biểu hiện của phong cách đó -> nét hiện đại
và truyền thống trong phong cách của Bác; lối sống giản dị mà thanh cao; tâm hồn
trong sáng và cao thượng... => mang nét đẹp của thời đại và của dân tộc VN.
- GV nhận xét kết quả trả lời của học sinh.
? Hãy tìm và giải thích nghĩa của một số từ Hán Việt trong đoạn trích?
- HS tìm và giải thích nghĩa: trn chun, un thâm, siêu phàm, tiết chế, hiền triết,
thú quê thuần đức, danh nho, di dưỡng tinh thần....
Hoạt động : Vận dụng(3’)
? Qua bài Phong cách Hồ Chí Minh hãy phát biểu những suy nghĩ của mình về việc học
tập và làm theo Bác?
? Văn bản đã bồi đắp thêm cho em những hiểu biết và tình cảm nào về Bác?
Hoạt động : Mở rộng(2')
? Liên hệ hiện nay chúng ta đang hưởng ứng cuộc vận động : Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Bản thân em làm gì để hưởng ứng cuộc vận động đó.
- Liên hệ hiện nay chúng ta đang hưởng ứng cuộc vận động : Học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Bản thân em làm gì để hưởng ứng cuộc vận động đó.
Củng cố, hướng dẫn về nhà(3')

* Củng cố
12


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
? Nếu coi Phong cách Hồ Chí Minh là văn bản nhật dụng thì mục đích của văn bản này
là gì?
? Qua bài Phong cách Hồ Chí Minh hãy phát biểu những suy nghĩ của mình về việc học
tập và làm theo Bác?
- Tinh thần ham học hỏi để có vốn tri thức sâu rộng.
- Tinh thần tiếp thu có chọn lọc.
- Phong cách sống khiêm tốn, giản dị trong đời sống sinh hoạt cá nhân và trong giao
tiếp với mọi người.
? Văn bản đã bồi đắp thêm cho em những hiểu biết và tình cảm nào về Bác?
* Hướng dẫn tự học ở nhà
- Nắm chắc nội dung, ý nghĩa của văn bản
- Thực hiện phần luyện tập SGK và bài tập 1, 2 – SBT.
- Đọc kĩ và soạn văn bản Đấu tranh cho một thế giới hoà bình .
? Suy nghĩ của em về vẻ đẹp trong lối sống của Bác?
- Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hồ giữa truyền thống văn
hoá và tinh hoa văn hoá nhân loại, giữa thanh cao, vĩ đại và giản dị

Tuần 1
Tiết 3

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS nắm được về

1. Kiến thức.
Nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất.
2. Kỹ năng: Rèn luyện cho HS các kĩ năng
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương châm
về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
- Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp.
- Tích hợp rèn các kĩ năng sống cơ bản được giáo dục:
+ Ra quyết định: lựa chọn cách vận dụng các phương châm hội thoại trong giao tiếp
của bản thân.
+ Giao tiếp: Trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc điểm, cách giao tiếp đảm bảo
các phương châm hội thoại.
3. Thái độ:
13


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- HS tuân thủ việc sử dụng các phương châm hội thoại trong hoạt động giao tiếp.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực sử dụng ngơn ngữ Tiếng Việt vận dụng những kiến thức về hội thoại để giao
tiếp thành công, năng lực hợp tác, năng lực tự học , năng lực giao tiếp
B/ Chuẩn bị :
* Giáo viên.
- Tìm hiểu nội dung bài học.
- Hướng dẫn HS chuẩn bị bài.
- Bảng phụ, phiếu học tập
* Học sinh.
- Đọc và tìm hiểu trước nội dung tiết học.
- Ôn laị các kiến thức về từ vựng.
C- Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động : Khởi động( 3')

* ổn định lớp(1’)
* Kiểm tra bài cũ(1p): Kiểm tra sự chuẩn bị của HS
* Giới thiệu bài ( 1’)
Trong giao tiếp có những quy định tuy khơng nói ra thành lời nhưng những
người tham gia giao tiếp cần tuân thủ nếu khơng giao tiếp sẽ khơng thành . Những quy
định đó thể hiện qua các phương châm hội thoại (về lượng, về chất, quan hệ, cách thức,
lịch sự....)
Hoạt động : Hình thành kiến thức mới( 15')
I. Phương châm về lượng
1. Ví dụ
Đọc đoạn đối thoại mục I1và trả lời câu hỏi: 2. Nhận xét
?Câu trả lời của Ba có đáp ứng điều mà An a. VD1
muốn biết không ?
-...."Ở dưới nước "
* Học sinh đọc và suy nghĩ thảo luận trả lời + Có nội dung thơng báo.
? Ba cần trả lời như thế nào ?
+ Câu trả lời không đáp ứng điều mà An
muốn biết. Vì " bơi" là di chuyển trong nước
? Từ đó em rút ra nhận xét gì ?
hoặc trên mặt nước bằng cử động của cơ thể.
An muốn biết cụ thể địa điểm bơi là ở sông,
hồ nào?
? Kể lại chuyện " Lợn cưới , áo mới " và cho -> Cần nói cho có nội dung.
biết vì sao truyện lại gây cười?
Nội dung phải đáp ứng đúng yêu cầu giao
* HS kể lại chuyện- lớp theo dõi
tiếp
HS phát biểu ý kiến -lớp nhận xét.
b.VD2
? Hai nhân vật chỉ cần đối thoại như thế nào? Truyện " Lợn cưới , áo mới "

14


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
* Học sinh suy nghĩ trả lời
? Từ đó em rút ra nhận xét gì ?
- Gây cười: Các nhân vật nói nhiều hơn
* Học sinh suy nghĩ trả lời.
những gì cần nói.
- Bác có thấy con lợn nào chạy qua đây
GV: Hai nhận xét trên giúp chúng ta tuân thủ không?
đúng phương châm về lượng.
- ( Nãy giờ) tôi chẳng thấy con lợn nào chạy
Thế nào là phương châm về lượng?
qua đây cả.
* Học sinh suy nghĩ và trả lời dựa theo ghi -> Trong giao tiếp, không nên nói ít hoặc
nhớ SGK.
nhiều hơn những gì cần nói.
? Đọc truyện cười Quả bí khổng lồ và cho
biết truyện phê phán điều gì?
* HS đọc- suy nghĩ trả lời- lớp nhận xét
Trong giao tiếp có điều gì cần tránh ?
GV cho ví dụ.
Học sinh trong lớp chưa biết rõ bạn A nghỉ
học vì sao, khi cơ hỏi, 2 bạn trả lời:
B:- Thưa cơ bạn ấy ốm.
C: -Thưa cơ hình như bạn ấy ốm.
Em đồng ý với cách trả lời nào? Tại sao ?
* Học sinh thảo luận - đại diện nhóm trả lời.
- Đồng ý cách (C).

+ Nếu nói điều mình phỏng đốn thì phải
báo cho người nghe biết rằng tính xác thực
của điều đó chưa được kiểm chứng ( thêm từ
ngữ : hình như, em nghĩ là...)
GV chốt: Hai nhận xét trên giúp chúng ta
tuân thủ đúng phương châm về chất.
? Vậy thế nào là phương châm về chất?
* Học sinh đọc ghi nhớ SGK.

3.Kết luận: Ghi nhớ (SGK)
II. Phương châm về chất
1. Ví dụ: Quả bí khổng lồ
2. Nhận xét
- Truyện phê phán tính nói khốc.
-Trong giao tiếp, đừng nói những điều mà
mình khơng tin là đúng hay khơng có bằng
chứng xác thực.

3. Kết luận
Khi giao tiếp, đừng nói những điều mà mình
khơng tin là đúng hay khơng có bằng chứng
xác thực.

* Hoạt động : Luyện tập(20')
GV yêu cầu HS làm bài tập.
* Học sinh làm BT1 SGK.
Vận dụng phương châm lượng để phân tích III. Luyện tập
lỗi trong những câu sau
1.Bài tập1
( HS lên bảng làm)

a.Trâu là một lồi gia súc ( ni ở nhà)
b. Én là một lồi chim ( có hai cánh)
? Chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ Tất cả các lồi chim đều có hai cánh .
trống ?
-> Hai câu đều thừa từ -> Vi phạm phương
(GV treo bảng phụ có bài tập yêu cầu học châm về lượng.
15


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
sinh thực hiện)
2.Bài tập2
* Học sinh theo dõi và thực hiện các câu hỏi a.Nói có sách, mách có chứng
trên bảng phụ theo nhóm...
b.Nói dối
?Phân loại những cách nói tuân thủ hoặc c. Nói mị
khơng tn thủ các phương châm hội thoại d.Nói nhăng, nói cuội
đã học ?
e.Nói trạng
? Đọc truyện cười sau và cho biết phương * Phương châm về chất
châm hội thoại nào đã không được tuân thủ ? - Trường hợp tuân thủ : a
(HS thảo luận nhóm)
- Khơng tn thủ : b, c, d, e.
HS đọc bài tập 4
? Vận dụng những phương châm hội thoại đã
học để giải thích vì sao người nói đơi khi
phải dùng cách diễn đạt như vậy?
(HS thảo luận nhóm )

- Gv tổ chức cho HS tự làm bài tập 5. Sau đó

gọi đại diện một vài em trả lời và nhận xét
câu trả lời của bạn

3.Bài tập 3
Với câu hỏi "Rồi có ni được khơng"?
người nói đã khơng tn thủ phương châm về
lượng ( hỏi một điều rất thừa nếu khơng ni
được thì sao có bố tơi để sinh ra tơi).
4.Bài tập 4
. Nguời nói phải dùng những cách nói trên
nhằm báo cho người nghe biết là tính xác
thực của nhận định hay thơng tin mà mình
đưa ra chưa được kiểm chứng. PC về chất
b. Nguời nói phải dùng những cách nói trên
nhằm báo cho người nghe biết là việc nhắc
lại nội dung đã cũ là do chủ ỹ của người nói.
PC về lượng
5. Bài tập 5 :
- Ăn đơm nói đặt: vu khống, đặt điều, bịa
chuyện cho người khác.
- Ăn ốc nói mị: nói khơng có căn cứ.
- Ăn khơng nói có: vu khống, bịa đặt
- Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi nhưng ko có lí
lẽ gì cả.
- Khua mơi múa mép: Nói năng ba hoa,
khốc lác, phơ trương.
- Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng, linh tinh
ko xác thực.
- Hứa hươu hứa vượn: hứa để được lòng rồi
ko thực hiện lời hứa.

Hoạt động : Vận dụng - mở rộng(3')
? 2 HS tạo dựng 1 tình huống giao tiếp sau đó vận dụng kiến thức về PCHT để phân
tích
16


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
Hoạt động : Củng cố- HDVN ( 4 phút)
* Củng cố
Thế nào là phương châm về lượng? Phương châm về chất?
GV khái quát nội dung bài học.
*Hướng dẫn về nhà
- Nắm được nội dung bài học.
- Làm hoàn thiện các bài tập
- Chuẩn bị bài “Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh”
( HS tham khảo lại phần văn bản thuyết minh đã học ở lớp 8
***********************&***************************

Tuần 1
Tiết 4

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS nắm được về
1. Kiến thức.
- VB thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng.

- Vai trò của các phương pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh.
2. Kỹ năng.
- Nhận ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các VB thuyết minh.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết văn thuyết minh.
3. Thái độ.
- HS coi trọng việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong VB thuyết minh.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ Tiếng Việt, năng lực tạo lập văn bản, năng lực tự học
B- Chuẩn bị:
* Giáo viên.
Nghiên cứu tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng, soạn bài, bảng phụ.
17


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
* Học sinh.
- Ôn lại kiến thức về văn bản thuyết minh
- Đọc và tìm hiểu trước nội dung tiết học.
C- Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động : Khởi động( 4')
* ổn định lớp(1’)
* Kiểm tra bài cũ( 2’):
?Thế nào là văn bản thuyết minh ? Mục đích của chúng ?
*Giới thiệu bài mới.( 1’)
- GV giới thiệu về vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong VB thuyết minh.
Hoạt động : Hình thành kiến thức mới(19')
Hoạt động của thầy và tro

Nội dung cần đạt
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp

GV sử dụng bảng phụ có ghi một đoạn nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
văn thuyết minh ( Văn bản " Họ nhà
Kim " SGK tr 16)
1.Ôn tập văn bản thuyết minh
- GV yêu cầu học sinh xác định đoạn văn
thuộc kiểu văn bản nào ?
* HS quan sát và trả lời.
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông
- GV hướng dẫn học sinh ôn tập về văn dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung
bản thuyết minh bằng các câu hỏi sau:
cấp tri thức về các hiện tượng và sự vật trong
? Thế nào là văn bản thuyết minh?
tự nhiên và xã hội.
? Văn bản thuyết minh được viết ra - Tính chất: tri thức khách quan, phổ thơng.
nhằm mục đích gì ?
- Cung cấp tri thức xác thực, hữu ích cho con
người.
? Kể tên các phương pháp thuyết minh - Phương pháp: nêu định nghĩa, liệt kê, nêu ví
đã học ?
dụ cụ thể, số liệu, so sánh, phân loại, phân tích.
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một
- GV gọi 1- 2 học sinh đọc diễn cảm văn số biện pháp nghệ thuật.
bản "Hạ Long-Đá và nước”(SGK)
a. Ví dụ : "Hạ Long- Đá và Nước”
* 2 HS lần lượt đọc văn bản:
b. Nhận xét
- GV yêu cầu học sinh trả lời các câu hỏi - Văn bản thuyết minh về sự kì lạ của Hạ
? Văn bản thuyết minh về vấn đề gì ?
Long.Đây là một vấn đề khó vì đối tượng
Vấn đề ấy có khó khơng ? Tại sao ?

thuyết minh rất trừu tượng và ngoài việc thuyết
* HS trao đổi, thảo luận và trả lời.
minh về đối tượng còn phải truyền được cảm
18


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
xúc và sự thích thú tới người đọc.
- Văn bản đã vận dụng phương pháp thuyết
? Để làm sáng tỏ vấn đề được thuyết minh chủ yếu là giải thích và liệt kê.
minh, tác giả đã vận dụng những phương - Tác giả còn sử dụng các biện pháp nghệ thuật
pháp thuyết minh nào là chủ yếu ?
như so sánh, nhân hố thơng qua liên tưởng,
? Đồng thời để cho sinh động, tác giả tưởng tượng... để giới thiệu sự kì lạ của Hạ
cịn sử dụng các biện pháp nghệ thuật Long.
nào ? Hãy tìm những câu văn có chứa
các biện pháp nghệ thuật đó?
* HS tìm các câu văn cụ thể trong bài.
- GV cho học sinh quan sát lại đoạn văn
thuyết minh ở bảng phụ ( đã đưa ở mục
I.1) và xác định biện pháp nghệ thuật
đã được sử dụng trong đoạn.
* HS xác định
- Biện pháp kể chuyện, tự thuật.
? Từ việc tìm hiểu các VD, em hãy cho
biết muốn cho VB thuyết minhthêm sinh
động, hấp dẫn, người ta sử dụng thêm
một số biện pháp nghệ thuật nào ? Tác
dụng của các biện pháp nghệ thuật đó ?
* Học sinh rút ra nhận xét tổng hợp từ

việc tìm hiểu, phân tích các ví dụ.
=> Muốn cho văn bản thuyết minh được sinh
 GV chốt lại.
động, hấp dẫn, người ta sử dụng thêm một số
biên pháp nghệ thuật như kể chuyện, tự thuật,
nhân hoá, miêu tả, so sánh, ẩn dụ...làm cho văn
bản thuyết minh bớt khô khan, gây hứng thú
cho người đọc.
=>Không phải văn bản thuyết minh nào cũng
? Có phải tất cả các văn bản thuyết minh có thể tuỳ tiện sử dụng các biện pháp nghệ
đều đưa được các yếu tố nghệ thuật vào thuật và cần sử dụng chúng một cách thích hợp
và đưa càng nhiều vào càng có tác dụng để khơng làm mất đi tính chất của kiểu văn
bản.
khơng ?
GV chốt lại:
Các biện pháp nghệ thuật cần được sử
dụng thích hợp, tránh lạm dụng làm lạc
kiểu văn bản.
19


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- GV hệ thống hoá kiến thức và cho học 3. Kết luận: Ghi nhớ SGK
sinh đọc (ghi nhớ ).
Học sinh đọc mục ghi nhớ.
Hoạt động : Luyện tập(15')
- GV yêu cầu học sinh đọc văn bản:" II. Luyện tập
Ngọc Hoàng xử tội Ruồi xanh " và trả lời 1. Bài tập 1
các câu hỏi:
a.

* Học sinh đọc văn bản:
* Học sinh trao đổi thảo luận theo nhóm
-> cử đại diện trả lời.
a) Văn bản có tính chất thuyết minh - Bài văn có tính chất thuyết minh vì đã cung
khơng - Tính chất ấy thể hiện ở những cấp những tri thức khách quan về lồi ruồi.
điểm nào?
- Tính chất thuyết minh được thể hiện giới
thiệu loài ruồi rất có hệ thống: Tính chất chung
về họ, giống, lồi, các tập tính sinh sống, sinh
đẻ, đặc điểm cơ thể, thức tỉnh ý thức vệ sinh,
phòng bệnh...
- Các phương pháp thuyết minh được sử dụng:
- Những phương pháp thuyết minh nào Định nghĩa, phân loại, số liệu, liệt kê.
đã được sử dụng trong bài?
b. Bài thuyết minh đặc biệt ở chỗ đã sử dụng
b) Bài thuyết minh này có gì đặc biệt? kết hợp các phương pháp thuyết minh với các
Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật biện pháp nghệ thuật. Đó là các biện pháp kể
nào?
chuyện, nhân hố.
c. Các biện pháp nghệ thuật đã làm cho VB trở
c) Các biện pháp nghệ thuật đó có tác nên sinh đơng, hấp dẫn, thú vị, gây hứng thú
dụng gì? Chúng có gây hứng thú và làm cho người đọc, vừa là truyện vui, vừa học thêm
nổi bật nội dung thuyết minh không?
tri thức.
2.Bài tập 2
- GV gọi học sinh đọc bài tập 2.
Biện pháp kể chuyện: lấy ngộ nhận thời thơ ấu
* 1 học sinh đọc bài tập
làm đầu mối câu chuyện chim cú kêu là có ma
- GV gọi 1 học sinh trả lời yêu cầu của tới để thuyết minh về tập tính của chim cú.

bài tập, các học sinh khác nhận xét.
*Học sinh suy nghĩ và nêu nhận xét về
biện pháp nghệ thuật được sử dụng để
thuyết minh trong đoạn văn
- GV nhận xét chung và chuẩn xác kiến
20


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
thức.
Hoạt động : Vận dụng - mở rộng(3')
? Nếu phải thuyết minh về chiếc xe máy thì em sẽ vận dụng biện pháp nghệ thuật ntn
cho hay và hấp dẫn
( Hs trình bày quan điểm cá nhân, GV định hướng cho HS sao cho phù hợp)
Hoạt động : Củng cố - HDVN(4 phút)
*Củng cố
?Tại sao cần phải sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh?
? Hãy kể tên một số biện pháp nghệ thuật thường được sử dụng ?
* Hướng dẫn về nhà
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK
- Làm bài tập bổ sung ở sách bài tập.
- Chuẩn bị cho tiết học sau: Luyện tập sử dụng một số biện pháp nghệ thuật...
Yêu cầu: Lập dàn ý chi tiết cho bài thuyết minh và sử dụng biện pháp nghệ thuật làm
cho bài viết sinh động. Viết hồn chỉnh phần mở bài.
Nhóm 1:Đề bài: Thuyết minh về chiếcnón lá.
Nhóm 2: Đề bài: Thuyết minh về cái quạt.

Tuần 1
Tiết 5

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
A/ Mục tiêu cần đạt:Giúp HS nắm được về
1. Kiến thức.
- Cách làm bài thuyết minh về một thứ đồ dùng (cái quạt, cái bút, cái kéo…)
- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong VB thuyết minh.
2. Kỹ năng.
- Xác định yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể.
- Lập dàn ý chi tiết và viết phần mở bài cho bài văn thuyết minh ( có sử dụng một số
biện pháp nghệ thuật) về một thứ đồ dùng.
3.Thái độ.
- HS coi trọng việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong VB thuyết minh
21


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- HS có ý thức tạo lập VB thuyết minh.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ, năng lực tạo lập văn bản, năng lực tự học
B- Chuẩn bị:
* Giáo viên.
-Một số văn bản, đoạn văn mẫu về văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp
nghệ thuật, bảng phụ.
* Học sinh.
- Chuẩn bị theo nhóm đã phân cơng ở tiết trước ( Nhóm 1: Thuyết minh về chiếcnón
lá;
Nhóm 2: Thuyết minh về cái quạt).

C- Tổ chức các hoạt động:
Hoạt động : Khởi động( 3')
* ổn định lớp
* Kiểm tra bài cũ: - KT việc chuẩn bị bài ở nhà của HS
* Giới thiệu bài mới.
- GV hỏi HS về vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong Vb thuyết minh-> vào bài
mới
Hoạt động : Luyện tập ( 36 ')
- GV cho 1 học sinh đọc lại yêu cầu của tiết I. Luyện tập trên lớp
luyện tập ở phần I của SGK- trang 15.
- GV tổ chức cho học sinh trình bày và thảo
luận nhóm thống nhất các đề đã được phân
công chuẩn bị ở nhà.
1. Cho một số học sinh ở nhóm thứ nhất 1.Đề bài
trình bày dàn ý chi tiết, dự kiến cách sử dụng 2.Lập dàn ý
một số biện pháp nghệ thuật trong bài thuyết Đề 1: Thảo luận về chiếc nón lá
minh. Đọc đoạn mở bài.
* HS ở nhóm 1 thực hiện yêu cầu của GV
với đề bài: Thuyết minh về chiếcnón lá.
2. GV tổ chức cho học sinh cả lớp thảo luận,
nhận xét, bổ sung, sửa chữa của các bạn đã
trình bày.
* HS cả lớp thảo luận, nhận xét, bổ sung, sửa a.Mở bài: Nêu định nghĩa về chiếc nón lá.
chữa dàn ý của các bạn vừa trình bày. Chú ý b.Thân bài:
vào hai yêu cầu về nội dung và hình thức.
- Lịch sử hình thành chiếc nón.
GV nhận xét bổ sung chốt lại đưa ra dàn ý - Cấu tạo chiếc nón.
chung và một số đoạn mở bài có sử dụng - Quy trình làm ra chiếc nón.
22

GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
một số biện pháp nghệ thuật.
- Công dụng
* HS cả lớp nghe, rút kinh nghiệm.
-Giá trị kinh tế,văn hoá, nghệ thuật của
3. Tiếp đó GV cho học sinh nhóm 2 trình chiếc nón.
bày: Tiến trình như đã làm với nhóm 1.
- Cách sử dụng và bảo quản.
4. GV nhận xét chung về cách xây dựng dàn c. Kết bài : Cảm nghĩ về chiếc nón thời
ý chi tiết, cách sử dụng biện pháp nghệ thuật hiện đại.
và cách viết phần mở bài của cả 2 nhóm.
- GV cho học sinh tham khảo dàn ý cách
viết phần mở bài.
Đề 2.Thảo luận về cái quạt
a. Mở bài: Nêu định nghĩa về cái quạt.
Cho học sinhviết phần mở bài đã chuẩn bị .
b.Thân bài:
Gv gọi học sinh đại diện trình bày dàn ý
- Họ nhà quạt đơng đúc và có nhiều loại
- Lớp góp ý, bổ sung, sửa chữa dàn ý chi tiết như thế nào, mỗi loại có cấu tạo và cơng
đã được trình bày.
dụng thế nào? Cách bảo quản?
Gv nhận xét, đánh giá chung và chốt lại về - Gặp người biết bảo quản thì số phận quạt
cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật.
như thế nào?
- Quạt ở công sở, nhiều nơi không được bảo
quản như thế nào?
- Ngày xưa quạt giấy còn là một sản phẩm
mĩ thuật người ta vẽ tranh, đề thơ lên quạt,

dùng quạt tặng nhau làm vật kỉ niệm.
- Cái quạt thóc ở nơng thơn như thế nào?
c.Kết bài: Cảm nghĩ chung về cái quạt.
3. Viết đoạn văn
VD1: Chiếc nón Việt Nam khơng chỉ để
che mưa, che nắng mà nó là một nét duyên
dáng của người phụ nữ Việt Nam " Qua
đình ngả nón trơng đình , đình bao nhiêu
*GV chốt lại:Bài thuyết minh có sử dụng ngói thương mình bấy nhiêu".Vì sao chiếc
một số biện pháp nghệ thuật địi hỏi người nón được u qúy và trân trọng như vậy,
làm phải có kiến thức và có sáng kiến tìm xin hãy cùng tơi tìm hiểu về nó.
cách thuyết minh cho sinh động, dí dỏm.
VD2 : Là người Việt Nam, ai chẳng biết
chiếc nón trắng quen thuộc. Mẹ đội chiếc
nón ra đồng nhổ mạ, cấy lúa...Chị đội nón
trắng đi chợ, chèo đị ...Em đi học cũng
ln mang theo che mưa, che nắng ...Chiếc
nón quen thuộc là thế. Nhưng có bao giờ
bạn tự hỏi: nó ra đời từ bao giờ, được làm
như thế nào, giá trị của nó ra sao?
II. Nhận xét, rút kinh nghiệm
23


GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
Hoạt động : Vận dụng- mở rộng(2')
? Hãy tập ra một đề văn thuyết minh sau đó xác định xem em sẽ vận dụng các biện
pháp nghệ thuật ntn cho hợp lý.( Gv hướng dẫn và giao nhiệm vụ cho HS thực hiện).
Hoạt động : Củng cố - HDVN(4 phút)
* Củng cố:

- Giáo viên khái quát nội dung bài học .
- Giáo viên cho học sinh đọc lại bài thuyết minh " Họ nhà Kim" ở phần đọc thêm. Yêu
cầu học sinh chỉ ra phương pháp thuyết minh và các biện pháp nghệ thuật được sử
dụng trong bài viết.
* Hướng dẫn về nhà
- GV yêu cầu học sinh 2 nhóm về nhà viết thành bài hoàn chỉnh cho đề bài luyện tập
trên.
- Đọc và tìm hiểu trước tiết TLV:" Sử dụng yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh".
- Chuẩn bị bài tiếp theo: “Đấu tranh cho một thế giới hồ bình”.
( Chú ý liên hệ thực tế bằng các thông tin thời sự)

Tuần 2
Tiết 6

Ngày soạn:
Ngày bắt đầu dạy:

ĐẤU TRANH CHO MỘT THẾ GIỚI HỒ BÌNH
(G. G. Mác- két)
A/ Mục tiêu cần đạt: Giúp HS nắm được
1. Kiến thức.
- Một số hiểu biết về tình hình thế giới những nãm 1980 liên quan ðến văn bản.
- Hệ thống luận điểm, luận cứ, cách lập luận trong văn bản.
2. Kỹ năng: - Đọc - hiểu VB nhật dụng bàn luận về một vấn đề liên quan đến nhiệm
vụ đấu tranh vì hồ bình của nhân loại.
- GD quốc phịng cho HS THCS: Lấy ví dụ để HS nhận thức được về mức độ tàn phá
của chiến tranh, của bom ngun tử
- Tích hợp mơi trường: GV liên hệ về việc phải chống chiến tranh, giữ gìn ngơi nhà
chung Trái đất.
24

GIÁO ÁN THEO CV 3280 Nguyễn Văn Thọ ĐT, Zalo 0833703100
- Tích hợp tư tưởng đạo đức HCM: Tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc trong quan
hệ với hồ bình thế giới (chống nạn đói, nạn thất học, bệnh tật, chiến tranh) của Bác
- Rèn các kĩ năng : Suy nghĩ, phê phán, sáng tạo, đánh giá, bình luận về hiện trạng nguy
cơ chiến tranh hạt nhân hiện nay.
- Giao tiếp: trình bày ý tưởng cá nhân, trao đổi về hiện trạng và giải pháp để đấu tranh
chống nguy cơ chiến tranh hạt nhân, xây dựng 1 thế giới hịa bình.
- Ra quyết định về những việc làm cụ thể của cá nhân và xã hội vì 1 thế giới hịa bình.
3. Thái độ.
- HS có ý thức ngăn chặn các nguy cơ có ảnh hưởng đến hồ bình thế giới, ý thức được
trách nhiệm của cơng dân, HS.
- Có tư tưởng yêu nước và độc lập dân tộc trong quan hệ với hịa bình thế giới (chống
nạn đói, nạn thất học, bệnh tật, chiến tranh) của Bác.
- Chống chiến tranh, giữ gìn ngơi nhà chung của Trái đất.
4. Những năng lực chủ yếu cần hình thành
- Năng lực đọc diễn cảm, năng lực tiếp cận các yếu tố ngoài văn bản, năng lực tự học,
năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác nhóm, năng lực sử dụng ngôn ngữ…
B/ Chuẩn bị :
- GV: Nghiên cứu tài liệu chuẩn kiến thức kĩ năng;Sưu tầm một số bức tranh minh hoạ
hậu quả của chiến tranh .Theo dõi tình hình thời sự hàng ngày qua ti vi, báo chí; lưu ý
những sự kiện quan trọng, ghi chép tóm tắt và liên hệ với bài học
- HS: Sưu tầm h/ả bom hạt nhân ( bom H, phân biệt với bom nguyên tử- bom A), tên
lửa mang đầu đạn hạt nhân hoặc tàu ngầm trang bị hạt nhân.
C- Các hoạt động dạy học:
Hoạt động: Khởi động( 5')
* ổn định lớp(1 phút)
* Kiểm tra bài cũ(3 phút):
1. Vốn tri thức văn hố của Bác có được từ đâu? (Đi nhiều nơi, làm nhiều nghề, học tập

tiếp thu có chọn lọc, phê phán, biết nhiều tiếng nước ngoài...
2. Tác giả nêu quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống của CT HCM là gì? (Sự giản dị, tự
nhiên, thanh cao.)
3. Học tập và rèn luyện theo phong cách của Bác, mỗi chúng ta cần làm gì?
* Giới thiệu bài( 1 phút)
Thế kỉ XX, nhân loại phát minh ra nguyên tử, hạt nhân, đồng thời với những loại
vũ khí huỷ diệt, giết người hàng loạt khủng khiếp. Từ đó đến nay, những năm đầu của
thế kỉ XXI, nguy cơ về một cuộc chiến tranh hạt nhân tiêu diệt cả thế giới luôn luôn
tiềm ẩn và đe doạ nhân loại. Vì thế, đấu tranh cho một thế giới hồ bình ln là nhiệm
25