TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG ĐẾN DÕNG TIỀN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN VŨ VIẾT TRƯỜNG

TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ VỐN LƯU ĐỘNG ĐẾN
DÕNG TIỀN HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NIÊM YẾT TẠI VIỆT NAM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 7.34.02.01

Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ HỒNG VINH

TP. Hồ Chí Minh - Năm 2020


i

ABSTRACT
Reason to choose a topic
Cash flow is one of the business finance issues that is of great interest to
entities, because cash flows provide more useful information for both internal and
external entities ( Le Hoang Vinh, 2016). Through the cash flow approach,
entities are able to identify the ability to generate cash, investment trends as well
as the need to mobilize external funding, and thereby assess financial aspects of
the enterprises such as the situation of using money and money sources, the ability
to repay principal and interest to creditors by generating from business activities,
the ability to divide interest by money generated from business activities to
owners, financial autonomy and other financial issues. ”
According to the general theory of enterprises financial analysis and

management, the effective working capital management of an enterprise is shown
by shortening the working capital cycle - the money cycle in business bring
various benefits to the enterprise, namely, the improvement of capital profit
efficiency, the increase of net cash flow from operating activities and the saving
of capital use costs.
General research objectives
Access to information from financial statements and other relevant
documents of non-financial enterprises listed on Ho Chi Minh City Stock
Exchange (HOSE) and Ha Noi Stock Exchange (HNX) in the period of 20162019, thereby identifying the impact of working capital management on business
operating cash flow of enterprises; The research results provide a useful
suggestion to increase business cash flow for non-financial enterprises in
Vietnam.
Research questions
•

What is the impact of working capital management on business cash

flow of enterprises?


•

What do enterprises need to do when working capital management

aims to increase operating cash flow?
Research subjects
The research focuses on the impact of working capital management on
cash flow of business activities of non-financial enterprises in Vietnam.
Scope of research
The research of the impact of working capital management on cash flow of

business activities of enterprises over a period of 6 years, from 2014 to 2019.
Research methods
To accomplish the research objectives as well as answer the research
questions mentioned above, the topic mainly uses the following research methods:
Firstly, Descriptive Statistics is used to study working capital management
situation as measured by working capital cycle and research the current cash flow
situation of enterprises through combining all observations of research sample.
Secondly, Correlation analysis is used to determine the strong or weak
correlation, the same or opposite direction among the variables in the research
model of the impact of working capital management on operating cash flow of
enterprises.
Thirdly, Regression analysis of table data to identify the impact of working
capital management on the operating cash flow of non-financial enterprises listed
in Vietnam, using the pooled OLS model, the model fixed effect factors (FEM)
and models of random effects (REM).. After testing the violations of the
regression model, if there is a serious multicollinearity phenomenon, the Pooled
OLS estimation method is not used and vice versa, if self-correlation or variance
occurs If the error changes, the final regression result will be determined by the
general least squares method (GLS); otherwise, the final regression result will be
determined according to Pooled OLS, or FEM, or REM according to the test
result selected above.
Research content


With data from 422 enterprises in the period of 2014 - 2019, the topic uses
descriptive statistical methods, correlation analysis and multivariate regression
analysis with table data, summarizing the following issues:
First, working capital management has the same directional impact on the
operating flow of business, explained on the basis of the inverse relationship
between the working capital cycle and the ratio of operating cash flow to total

assets. Thus, enterprises need to find appropriate measures to shorten the working
capital cycle in the production and business process, show better working capital
management efficiency, contribute to increase the efficiency of capital savings.
mobilization and lead to an increase in business cash flow, demonstrating the
ability to generate cash from better business activities and contribute to ensuring
solvency, proceeding to increase enterprise value.
Secondly, inventory turnover time are inversely related to the ratio of net
cash flow from operating activities to total assets, implies that inventory
management is in the same direction as the ability to generate cash through
operating cash flow. Thus, the enterprises effectively manage inventories by
shortening the period of inventory rotation, which will contribute to shortening the
working capital cycle in production and business, thereby increasing the
efficiency of working capital savings and increase cash flow of business activities.
Thirdly, the time for collecting sales proceeds has the opposite impact on
the operating cash flow shown by the inverse relationship between the time of
collecting money from sales and the ratio of operating cash flow to total assets,
The implication is that the receivables management is inversely related to the
ability to generate cash expressed through operating cash flow. Thus, enterprises
manage receivables more effectively as the shortening of time for collecting
money from sales will contribute to shortening the working capital cycle in
production and business, thereby increasing the efficiency of savings. working
capital and increasing operating cash flow.
Fourthly, the time to pay for goods has the opposite impact on the
operating cash flow shown by the inverse relationship between the time paid for


purchases and the ratio of net operating cash flow to total assets, implying that the
enterprises manage payables in the direction of making payments sooner to
suppliers will contribute to the increase of business cash flow, which may be due
to the fact that businesses can reduce money spent on buying goods through

increasing the payment discount is enjoyed, purchased at a lower price by
increasing the credit position, reputation in the relationship with suppliers.
Fifth, the topic also found that the size of the business has an opposite
impact on the operating cash flow and the growth ability has a inverse impact on
the operating cash flow. Enterprises should control to maintain a reasonable scale,
or may even have to cut down the scale of operations if they fall into the shortage
of money due to scaling on a selling basis but encounter difficulties in recovering.
or failing to recover receivables, or overspending for inventories; At the same
time, adjusting the size of the business will bring an opportunity to increase
operating cash flow. In addition, if enterprises can find opportunities and
measures to create good growth, then the position of the business in the market is
more appreciated and the business can increase sales and save operating costs,
which can have a positive impact on operating cash flow.
Empirical research for non-financial enterprises in Vietnam by regression
analysis of table data shows that working capital management has a positive
impact on operating cash flow. Enterprises should actively implement measures to
shorten the working capital cycle in order to increase the efficiency of working
capital savings, thereby increasing the net cash flow of business activities; In
particular, enterprises need to focus primarily on measures to ensure effective
management of receivables and payables. In addition, the research results also
show that the larger the size of the enterprise, the smaller the cash flow of
business, suggesting that enterprises need to strictly control the scale, expanding
the scale too quickly can cause a shortage of money due to spending a lot of
money on inventory reserve or increasing selling on credit; and need to find ways
to ensure the ability of business growth, according to the research results, the


greater the likelihood of growth, the greater the cash flow of business activities for
enterprises.

i

TÓM TẮT
Đề tài nghiên cứu tác động của quản trị vốn lưu động đo lường bởi chu kỳ vốn lưu
động đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp phi tài chính niêm
yết tại Việt Nam. Mẫu nghiên cứu là 422 doanh nghiệp trong giai đoạn 20142019, dữ liệu được tiếp cận từ báo cáo tài chính đã kiểm tốn.
Phân tích hồi quy cho thấy quản trị vốn lưu động tác động cùng chiều đến dòng
tiền hoạt động kinh doanh thể hiện qua mối quan hệ trái chiều giữa chu kỳ vốn lưu
động với tỷ lệ dòng tiền ròng hoạt động kinh doanh trên tổng tài sản; tiếp cận chi
tiết các thành phần của chu kỳ vốn lưu động, đề tài cịn tìm thấy tác động ngược
chiều của thời gian luân chuyển tồn kho, thời gian thu tiền bán hàng và thời gian
trả tiền mua hàng đến dòng tiền hoạt động kinh doanh. Ngồi ra, đề tài cịn tìm
thấy tác động ngược chiều của quy mơ doanh nghiệp đến dòng tiền hoạt động
kinh doanh và tác động cùng chiều của khả năng tăng trưởng đến dòng tiền hoạt
động kinh doanh.
Dựa vào kết quả nghiên cứu, đề tài đưa ra các gợi ý liên quan quyết định quản trị
các khoản phải thu, quản trị các khoản phải trả, quản trị tồn kho và các vấn đề
khác nhằm gia tăng dòng tiền hoạt động kinh doanh.


ABSTRACT
This thesis studies the impact of working capital management on operating cash
flows of the non-financial firms listed in Vietnam. Research data is collected from
audited financial statements of 422 non-financial firms listed in Viet Nam, in the
period of 2014-2019.
Regression analysis shows that working capital management positively affects
operating cash flows of the non-financial firms by using the negative relationship
between cash cycle and net operating cash flow to total assets ratio; approach to
three components of cash cycle, in which firms can reduce inventory days,

receivable days and payable days. This thesis also show that firm size negatively
affects operating cash flows and growth ability positively affects operating cash
flows.
Approach to research results, this thesis provides some recommendations related
to receivable account management, payable account management, inventory
management and other problems with expecting increasing operating cash flows.


LỜI CAM ĐOAN
Tôi là Trần Vũ Viết Trường, cam đoan đề tài “Tác động của quản trị vốn lưu động
đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam"
là cơng trình nghiên cứu của cá nhân tơi, được hồn thành từ q trình làm việc
nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của TS. Lê Hoàng Vinh. Kết quả nghiên cứu là
trung thực, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chưa được công bố toàn bộ nội
dung ở bất kỳ đâu. Các số liệu, các trích dẫn trong khóa luận được chú thích
nguồn gốc rõ ràng, minh bạch.
Tơi hồn tồn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.
TP. HCM, ngày 20 tháng 04 năm 2020
Sinh viên

Trần Vũ Viết Trường


LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, tôi trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Ngân hàng TP
HCM đã tổ chức và tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho tôi được có cơ hội tham gia
lớp cử nhân, chuyên ngành Tài chính - Ngân hàng niên khố 2016 - 2020 của
Trường; đồng thời tơi chân thành cảm ơn đến tồn thể Quý Thầy Cô, những người
đã truyền đạt kiến thức cho tôi trong suốt thời gian tham gia lớp học.
Tôi trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy hướng dẫn khoa học, TS. Lê Hồng

Vinh vì những hướng dẫn chỉ bảo tận tình và những lời động viên khích lệ của
thầy trong suốt thời gian thực hiện khóa luận này.
Sau cùng, tôi trân trọng gởi lời cảm ơn đến gia đình tơi, những người thân ln
bên cạnh động viên, hỗ trợ tôi thường xuyên, luôn cho tôi tinh thần làm việc trong
suốt q trình học tập và hồn thành khóa luận này.
Kính chúc sức khỏe và thành cơng đến với tất cả mọi người!
Trần Vũ Viết Trường


MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU................................................................................. 1
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU..................................................... 1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU........................................................................ 3
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát............................................................. 3
1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể.................................................................. 3
1.3. Câu hỏi nghiên cứu..................................................................................... 3
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 3
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu........................................................................... 3
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................. 4
1.5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài..................................................... 4
1.5.1. Ý nghĩa khoa học.................................................................................. 4
1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn.................................................................................. 4
1.6. Kết cấu đề tài............................................................................................... 4
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ L THUYẾT, NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM CÓ
LIÊN QUAN............................................................................................................ 6
2.1. Cơ sở lý thuyết............................................................................................ 6
2.1.1. Lý thuyết chu kỳ vốn lưu động (Working capital cycle theory)............6
2.1.2. Lý thuyết về dòng tiền hoạt động kinh doanh (Operationg cash flow) 7
2.1.3. Lý thuyết dựa vào giá trị (Value based theory of the firm):..................8
2.1.4. Lý thuyết chi phí giao dịch (Transaction cost theory of the firm):.......9

2.2. Các nghiên cứu trước có liên quan............................................................ 10
2.2.1. Các nghiên cứu nước ngồi................................................................ 10
2.2.2. Các nghiên cứu trong nước................................................................. 12
2.2.3. Thảo luận các nghiên cứu trước có liên quan..................................... 15
CHƯƠNG 3. MƠ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................17
3.1. Quy trình nghiên cứu................................................................................. 17
3.2. Mơ hình nghiên cứu.................................................................................. 18
3.2.1. Mơ hình nghiên cứu........................................................................... 18


3.2.2. Giải thích các biến.............................................................................. 19
3.2.3. Giả thuyết nghiên cứu........................................................................ 21
3.3. Mẫu và dữ liệu nghiên cứu........................................................................ 25
3.3.1. Mẫu nghiên cứu.................................................................................. 25
3.3.2. Dữ liệu nghiên cứu............................................................................. 25
3.4. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 26
CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN..........................29
4.1. THỐNG KÊ MƠ TẢ................................................................................. 29
4.2. Phân tích tương quan................................................................................. 31
4.3. Phân tích hồi quy....................................................................................... 34
4.3.1. Kết quả hồi quy của mơ hình thứ nhất................................................ 34
4.3.2. Lựa chọn kết quả hồi quy................................................................... 38
4.3.3. Kiểm định các vi phạm cơ bản của mơ hình....................................... 39
4.3.4. Khắc phục các vi phạm cơ bản của mơ hình...................................... 41
4.4. Thảo luận kết quả nghiên cứu................................................................... 43
4.4.1. Ảnh hưởng cùng chiều của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền hoạt
động kinh doanh........................................................................................... 43
4.4.2. Ảnh hưởng ngược chiều của thời gian tồn kho đến dòng tiền hoạt động
kinh doanh.................................................................................................... 44
4.4.3. Ảnh hưởng ngược chiều của thời gian thu tiền bán hàng đến dòng tiền

hoạt động kinh doanh................................................................................... 45
4.4.4. Ảnh hưởng cùng chiều của thời gian trả tiền mua hàng đến dòng tiền
hoạt động kinh doanh................................................................................... 45
4.4.5. Ảnh hưởng ngược chiều của quy mô doanh nghiệp đến dòng tiền hoạt
động 46
4.4.6. Ảnh hưởng ngược chiều của khả năng tăng trưởng doanh thu đến dòng
tiền hoạt động............................................................................................... 46
4.4.7. Ảnh hưởng cùng chiều của Tỷ số nợ đến dòng tiền hoạt động...........47
CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ GỢI , KHUYẾN NGHỊ.................................. 49
5.1. Kết luận..................................................................................................... 49


5.2. Gợi ý,khuyến nghị..................................................................................... 51
5.2.1. Gia tăng hiệu quả quản trị các khoản phải thu nhằm giảm thời gian thu
tiền bán hàng................................................................................................ 51
5.2.2. Gia tăng hiệu quả quản trị các khoản phải trả theo hướng giảm thời
gian trả tiền mua hàng.................................................................................. 54
5.2.3. Gia tăng khả năng tăng trưởng doanh nghiệp.....................................55
5.2.4. Điều chính giảm quy mơ doanh nghiệp để khơng xảy ra tính trạng tăng
trưởng nóng.................................................................................................. 56
5.2.5. Gợi ý khác.......................................................................................... 56
5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo.................................... 57
5.3.1. Hạn chế của đề tài.............................................................................. 57
5.3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo............................................................... 58
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................... 60
PHỤ LỤC 1 DANH SÁCH DOANH NGHIỆP TRONG MẪU NGHIÊN CỨU65
PHỤ LỤC 2 DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU.................................................................. 76


DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1.Tổng hợp kỳ vọng dấu tác động biến................................................... 23
Bảng 4.1. Thống kê mô tả các chỉ tiêu đo lường biến.......................................... 29
Bảng 4.2. Ma trận tương quan giữa các biến....................................................... 32
Bảng 4.3. Kết quả hồi quy mơ hình thứ nhất theo Pooled OLS, FEM và REM 34
Bảng 4.4.Kiểm định Redundant Fixed Effects mơ hình thứ nhất.........................35
Bảng 4.5. Kiểm định Breusch-Pagan mơ hình thứ nhất....................................... 35
Bảng 4.6. Kiểm định Hausman mơ hình thứ nhất................................................ 36
Bảng 4.7. Kết quả hồi quy mơ hình thứ hai theo Pooled OLS, FEM và REM.....36
Bảng 4.8. Kiểm định Redundant Fixed Effects mơ hình thứ hai.......................... 38
Bảng 4.9. Kiểm định Breusch-Pagan mơ hình thứ hai......................................... 38
Bảng 4.10. Kiểm định Hausman mơ hình thứ hai................................................ 39
Bảng 4.11. Hệ số phóng đại phương sai mơ hình thứ nhất................................... 39
Bảng 4.12.Hệ số phóng đại phương sai mơ hình thứ hai..................................... 40
Bảng 4.13. Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi mơ hình thứ nhất.......41
Bảng 4.14. Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi mô hình thứ hai.........41
Bảng 4.15. Kết quả hồi quy theo GLS mơ hình thứ nhất..................................... 42
Bảng 4.16.Kết quả hồi quy theo GLS mơ hình thứ hai........................................ 42


DANH MỤC HÌNH
Hình 1.2. Chu kỳ vốn lưu động.....................................................................6
Hình 3.1. Thiết kế nghiên cứu của tác giả.....................................................18


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết

Viết đầy đủ

tắt

Tiếng Anh

Tiếng Việt

FEM

Fixed Effect Model Mơ hình hồi quy các ảnh hưởng cố định

REM

Random Effect

Mơ hình hồi quy ảnh hưởng ngẫu nhiên

Model
HOSE
HNX

Ho Chi Minh Stock Sở giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí
Exchange

Minh

Ha Noi Stock

Sở giao dịch chứng khốn Hà Nội

Exchange
H0

Null hypothesis

Giả thuyết H0 (giả thuyết không)

H1

Alternative

Giả thuyết H1 (giả thuyết nghịch)

hypothesis
OCF

Operating cash flow Dòng tiền hoạt động kinh doanh

WCC

Working capital

Chu kỳ vốn lưu động

cycle
WCM

Woking capital

Quản trị vốn lưu động

management
ID

Inventory days

Thời gian luân chuyển tồn kho

RD

Receivable days

Thời gian thu tiền bán hàng

PD

Payable days

Thời gian trả tiền mua hàng

LEV

Leverage

Tỷ số nợ trên tổng tài sản

LIQ

Liquidity

Hệ số khả năng thanh toán hiện thời

SIZE

Firm size

Quy mơ doanh nghiệp

GROWTHFirm growth
R2

R-Squared

Tỷ lệ tăng/giảm doanh thu thuần
R bình phương, hoặc là hệ số xác định bội.


1

CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU
1.1. L DO CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Dòng tiền (cash flow) là một trong những vấn đề tài chính doanh nghiệp
rất được quan tâm bởi các chủ thể, bởi vì dịng tiền cung cấp thơng tin hữu ích
hơn cho các chủ thể bên trong lẫn chủ thể bên ngồi doanh nghiệp (Lê Hồng
Vinh, 2016). Thơng qua tiếp cận dịng tiền, các chủ thể có thể nhận diện được khả
năng tạo tiền, xu hướng đầu tư cũng như nhu cầu huy động nguồn tài trợ từ bên
ngoài, và từ đó có thể đánh giá được các khía cạnh tài chính doanh nghiệp như
tình hình sử dụng tiền và nguồn tiền, khả năng chi trả nợ gốc và lãi vay cho chủ
nợ bằng tạo ra từ hoạt động kinh doanh, khả năng chia lãi bằng tiền tạo ra từ hoạt
động kinh doanh cho các chủ sở hữu, khả năng tự chủ tài chính và các vấn đề tài

chính khác.
Dịng tiền của doanh nghiệp được chia thành 3 nhóm và phản ánh các khía
cạnh tài chính khác nhau, bao gồm: dòng tiền hoạt động kinh doanh (operating
cash flow) phản ánh khả năng tạo tiền, dòng tiền hoạt động đầu tư (investing cash
flow) phản ánh xu hướng mở rộng hay thu hẹp đầu tư, và dòng tiền hoạt động tài
trợ (financing cash flow) phản ánh nhu cầu tài trợ bởi nguồn tiền bên ngồi. Một
doanh nghiệp với dịng tiền hoạt động kinh doanh thặng dư sẽ giúp cho chính
doanh nghiệp thực hiện các nghĩa vụ, trách nhiệm với cổ đông và chủ nợ, hoặc
mở rộng đầu tư và gia tăng năng lực sản xuất kinh doanh; ngược lại, một doanh
nghiệp với dòng tiền hoạt động kinh doanh thâm hụt sẽ dẫn đến gia tăng phụ
thuộc các nguồn tài trợ bên ngoài thơng qua đi vay hoặc nhận thêm vốn góp trực
tiếp từ chủ sở hữu, hoặc thậm chí là doanh nghiệp phải thu hẹp đầu tư.
Theo lý thuyết chung của phân tích và quản trị tài chính doanh nghiệp,
doanh nghiệp quản trị vốn lưu động hiệu quả thể hiện qua rút ngắn chu kỳ vốn lưu
động - chu kỳ tiền trong kinh doanh sẽ mang đến cho doanh nghiệp nhiều lợi ích,
đó là sự gia tăng hiệu quả sinh lời của vốn, gia tăng dòng tiền ròng hoạt động kinh
doanh và tiết kiệm chi phí sử dụng vốn.


Kiểm định thực nghiệm tác động của quản trị vốn lưu động hay chu kỳ vốn
lưu động đến dòng tiền hoạt động kinh doanh bởi các nghiên cứu của Haitham
Nobanee và Maryam Al Hajjar (2009), Aymen Telmoudi và các cộng sự (2010),
Lucy W. Mwangi và các cộng sự (2014), Atefeh Rashvand và Yodollah Tariverdi
(2015), Lina Warrad (2015), Polycarp Waema và Tabitha Nasieku(2016) , Ali
Asghar Sameni1 và Razieh Fakour (2019) đều đã khẳng định doanh nghiệp có thể
gia tăng dịng tiền hoạt động kinh doanh bằng cách rút ngắn chu kỳ vốn lưu động,
tuy nhiên biện pháp cụ thể cho việc rút ngắn chu kỳ vốn lưu động có sự khác nhau
giữa các nghiên cứu, chẳng hạn nghiên cứu của Haitham Nobanee và Maryam Al
Hajjar (2009) gợi ý gia tăng dòng tiền hoạt động kinh doanh là tập trung vào các
biện pháp rút ngắn thời gian thu tiền bán hàng, trong khi đó Keramat Jafari và

Hasan Hematti (2014) gợi ý gia tăng dòng tiền hoạt động kinh doanh bằng cách
rút ngắn thời gian luân chuyển tồn kho.
Tại Việt Nam, các nghiên cứu thực nghiệm chủ yếu tập trung phân tích
tác động của quản trị vốn lưu động đến lợi nhuận, tuy nhiên các nghiên cứu đều
tiếp cận theo hướng đánh giá hiệu quả quản trị vốn lưu động thông qua chu kỳ
luân chuyển tiền trong kinh doanh nên kết luận và gợi ý từ những nghiên cứu này
cũng có ý nghĩa cho việc nghiên cứu tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng
tiền hoạt động kinh doanh. Các nghiên cứu của Bùi Ngọc Toản (2016), Chu Thị
Thu Thủy (2014), Bùi Thu Hiền và Nguyễn Hồng Nam (2015) đều có chung kết
luận quan hệ ngược chiều giữa chu kỳ vốn lưu động đến lợi nhuận, tức tăng hiệu
quả quản trị vốn lưu động làm tăng lợi nhuận và tăng khả năng tạo tiền từ hoạt
động kinh doanh; xét tác động của từng thành phần cấu thành chu kỳ vốn lưu
động, các nghiên cứu có kết quả rất khác nhau.
Những phân tích trên cho thấy lựa chọn nghiên cứu đề tài " Tác động của
quản trị vốn lưu động đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp
niêm yết trên tại Việt Nam” đảm bảo ý nghĩa khoa học cả về lý thuyết lẫn thực
tiễn, và sinh viên chọn đề tài này làm khóa luận tốt nghiệp, chuyên ngành Tài
chính - Ngân hàng.


1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu tổng quát
Đề tài tiếp cận thông tin từ báo cáo tài chính và các tài liệu khác có liên
quan của doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tại Việt Nam bao gồm Sở giao dịch
chứng khốn Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở giao dịch chứng khoán Hà
Nội (HNX) trong giai đoạn 2014-2019, từ đó nhận diện tác động của quản trị vốn
lưu động đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp; kết quả
nghiên cứu là cơ sở đưa ra gợi ý hữu ích nhằm gia tăng dòng tiền hoạt động kinh
doanh cho các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tại Việt Nam .
1.2.2. Mục tiêu nghiên cứu cụ thể

Từ mục tiêu nghiên cứu tổng quát nói trên, đề tài xác định các mục tiêu
nghiên cứu cụ thể như sau:
•

Nhận diện tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền hoạt

động kinh doanh của các doanh nghiệp.
•

Gợi ý biện pháp quản trị vốn lưu động hướng đến gia tăng dòng tiền

hoạt động kinh doanh cho các doanh nghiệp.
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
Với mục tiêu nghiên cứu nói trên, đề tài sẽ tập trung làm sáng tỏ tác động
của quản trị vốn lưu động đến dịng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh
nghiệp thơng qua trả lời những câu hỏi nghiên cứu cơ bản như sau:
•

Tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền hoạt động kinh

doanh của các doanh nghiệp như thế nào?
•

Các doanh nghiệp cần làm gì khi thực hiện quản trị vốn lưu động

hướng đến gia tăng dòng tiền hoạt động kinh doanh?
1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu về tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền
hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên tại Việt

Nam.


1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
 Về thời gian:

Đề tài nghiên cứu tác động của quản trị vốn

lưu động đến dòng tiền hoạt động kinh doanh của các doanh
nghiệp trong khoảng thời gian 6 năm, tính từ năm 2014 đến
năm 2019.
 Về khơng gian: Đề tài nghiên cứu nhóm doanh nghiệp phi tài
chính niêm yết tại Việt Nam, như vậy đề tài không nghiên
cứu các doanh nghiệp thuộc những lĩnh vực ngân hàng,
chứng khoán và bảo hiểm.
1.5. NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.5.1. Ý nghĩa khoa học
Đề tài này được kỳ vọng góp phần khẳng định lý thuyết và cung cấp thêm
minh chứng thực nghiệm về tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền
hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp.
1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề tài dựa trên dữ liệu thứ cấp, được thu thập từ báo cáo tài chính của các
doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tại Việt Nam từ năm 2014 đến năm 2019, vì
vậy đề tài được kỳ vọng mang đến cho các nhà quản trị tài chính tại các doanh
nghiệp những gợi ý hữu ích trong quản trị vốn lưu động hướng đến gia tăng khả
năng tạo tiền từ hoạt động của doanh nghiệp, có ý nghĩa tích cực trong việc duy trì
và phát triển bền vững doanh nghiệp cũng như thực hiện mục tiêu tối đa hóa giá
trị doanh nghiệp và từ đó tối đa hóa giá trị tài sản cho các chủ sở hữu. Ngoài ra,
kết quả nghiên cứu của đề tài cịn cung cấp thơng tin hữu ích cho các nhà đầu tư
và các chủ thể khác liên quan đến dòng tiền hoạt động kinh doanh, qua đó hỗ trợ

họ có thể đưa ra quyết định thích hợp nhằm đảm mục tiêu đề ra.
1.6. KẾT CẤU ĐỀ TÀI
Đề tài nghiên cứu tác động của quản trị vốn lưu động đến dòng tiền hoạt
động kinh doanh của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tại Việt Nam được
thực hiện theo kết cấu 5 chương nội dung, bao gồm:
Chương 1: Giới thiệu


Chương 2: Cơ sở lý thuyết và nghiên cứu thực nghiệm có liên quan
Chương 3: Mơ hình và phương pháp nghiên cứu.
Chương 4: Kết quả nghiên cứu và thảo luận.
Chương 5: Kết luận và gợi ý, khuyến nghị.
TÓM TẮT CHƯƠNG 1
Căn cứ bản chất của dòng tiền hoạt động kinh doanh và quản trị vốn lưu động
trong doanh nghiệp, chương 1 đã khẵng định được tính tất yếu của vấn đề nghiên
cứu được lựa chọn, đảm bảo ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Nội dung chương này
đã chỉ rõ 2 mục tiêu cụ thể của vấn đề nghiên cứu và xác định 2 câu hỏi nghiên
cứu tương ứng. Bên cạnh đó, đề tài cũng đã chỉ ra đối tượng nghiên cứu và giới
hạn phạm vi nghiên cứu về nội dung, thời gian và không gian.
Sau khi khẳng định ý nghĩa khoa học và thực tiễn của của đề tài. Cuối cùng,
chương này đã cung cấp thông tin khái quát cấu trúc đề tài bao gồm 5 chương
nội dung chính.


CHƯƠNG 2. CƠ SỞ L THUYẾT,
NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM CÓ LIÊN QUAN
2.1. CƠ SỞ L THUYẾT
2.1.1. Lý thuyết chu kỳ vốn lưu động (Working capital cycle theory)
Vốn lưu động là số vốn mà công ty phải huy động để tài trợ cho tài sản
ngắn hạn (tài sản lưu động - current assets), đó là khoản chênh lệch giữa giá trị tài

sản ngắn hạn trừ đi các khoản phải trả ngắn hạn (Park C., Gladson J.W., 1963;
Ngô Kim Phượng và cộng sự, 2016).
Xem xét trong một chu kỳ hoạt động kinh doanh, vốn đầu tư vào tài sản
ngắn hạn sẽ luân chuyển qua nhiều hình thái khác nhau, từ nguyên vật liệu chuyển
hóa thành sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, rồi trở thành thành phẩm, tiếp theo
là các khoản phải thu và cuối cùng trở thành tiền. Để đảm bảo cho chu kỳ hoạt
động kinh doanh được xuyên suốt, cần đảm bảo các hình thái tài sản ngắn hạn này
được tài trợ đầy đủ và liên tục; vì vậy quản trị vốn lưu động có ý nghĩa rất quan
trọng đối với sự sống còn của các doanh nghiệp. Theo lý thuyết phân tích tài
chính doanh nghiệp, chu kỳ vốn lưu động hay còn gọi là chu kỳ tiền trong kinh
doanh là thước đo cho biết doanh nghiệp quản trị vốn lưu động như thế nào, có
hiệu quả hay khơng (Ngơ Kim Phượng và các cộng sự, 2016; Richard A. Brealey
và các cộng sự, 2008); theo đó, chu kỳ vốn lưu động là khoảng thời gian trung
bình tính từ khi doanh nghiệp trả tiền mua hàng cho đến khi doanh nghiệp thu tiền
bán hàng, thể hiện qua hình 1.2.
Hình 1.2 Chu kỳ vốn lưu động

Nguồn: Ngô Kim Phượng và các cộng sự (2016), Glen Arnold (2013).


Theo hình 1.2, chu kỳ vốn lưu động được tính bằng thời gian luân chuyển
tồn kho cộng thời gian thu tiền bán hàng và trừ thời gian trả tiền mua hàng. Một
doanh nghiệp có thể rút ngắn chu kỳ vốn lưu động cho thấy tốc độ luân chuyển
vốn lưu động trong chu kỳ hoạt động kinh doanh nhanh hơn và khi đó cho thấy
rằng doanh nghiệp quản trị vốn lưu động hiệu quả hơn, kết quả là doanh nghiệp có
thể vừa tăng khả năng sinh lời của vốn, vừa tăng khả năng tạo tiền từ hoạt động
kinh doanh và tiết kiệm chi phí sử dụng vốn; đó là doanh nghiệp có thể tiết kiệm
được vốn lưu động trong chu kỳ hoạt động kinh doanh.
Để rút ngắn chu kỳ vốn lưu động, doanh nghiệp có thể thực hiện các biện
pháp nhằm rút ngắn thời gian luân chuyển tồn kho, rút ngắn thời gian thu tiền bán

hàng hoặc kéo dài thời gian trả tiền mua hàng; tuy nhiên việc rút ngắn chu kỳ vốn
lưu động vẫn bị hạn chế bởi áp lực cạnh tranh, buộc các doanh nghiệp phải kéo
dài thời gian thu tiền bán hàng do phải mở rộng chính sách tín dụng thương mại,
hoặc rút ngắn chu kỳ vốn lưu động bằng biện pháp kéo dài thời gian mua chịu
cũng có những hạn chế như cơng ty phải hy sinh chi phí cơ hội mang lại từ các
khoản chiết khấu thanh tốn được hưởng, vì vậy rút ngắn thời gian tồn kho là biện
pháp mà các doanh nghiệp thường tập trung nghiên cứu nhằm rút ngắn chu kỳ
luân chuyển vốn lưu động (Ngô Kim Phượng và các cộng sự, 2016).
Như vậy, lý thuyết về chu kỳ vốn lưu động cho thấy quản trị vốn lưu động
có tác động tích cực đến dòng tiền hoạt động của các doanh nghiệp, thể hiện qua
rút ngắn chu kỳ vốn lưu động và từ đó doanh nghiệp tiết kiệm vốn lưu động.
2.1.2. Lý thuyết về dòng tiền hoạt động kinh doanh( Operationg cash flow):
Dòng tiền hoạt động kinh doanh hay còn gọi là lưu chuyển tiền tệ từ hoạt
động kinh doanh là các khoản tiền thu vào, các khoản tiền chi ra liên quan đến thu
nhập, chi phí của doanh nghiệp và xảy ra thường xuyên trong quá trình hoạt động
sản xuất kinh doanh. Đây là dịng tiền quan trọng nhất vì nó thể hiện khả năng tạo
tiền từ nội tại hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nhằm đáp ứng các nhu cầu
trả nợ vay, chia lãi cho các chủ sở hữu và gia tăng mở rộng đầu tư tài sản cố
định,. Ngoài ra, các thơng tin từ dịng tiền hoạt động kinh doanh kỳ này là cơ sở


quan trọng cho việc lập kế hoạch dòng tiền kỳ tới (Ngơ Kim Phượng và các cộng
sự, 2016).
Dịng tiền rịng hoạt động kinh doanh bao gồm các khoản thu, chi liên quan
hoạt động sản xuất, thương mại và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Nếu dòng
tiền ròng hoạt động kinh doanh lớn hơn 0 cho thấy doanh nghiệp đảm bảo khả
năng tạo tiền và khoản tiền thặng dư này là cơ sở để doanh nghiệp đảm bảo khả
năng chia lãi cho các chủ sở hữu; ngoài ra, khoản tiền thặng dư từ hoạt động kinh
doanh cũng chính là cơ sở để doanh nghiệp thực hiện cam kết trả nợ gốc vay cho
các chủ nợ; hay doanh nghiệp có thể dùng tiền thặng dư từ hoạt động kinh doanh

để tài trợ cho nhu cầu mở rộng đầu tư và gia tăng năng lực sản xuất kinh doanh.
Nếu dòng tiền ròng hoạt động kinh doanh nhỏ hơn hoặc bằng 0 cho thấy doanh
nghiệp không tạo ra tiền trong kỳ hoạt động sản xuất kinh doanh, trường hợp dòng
tiền ròng hoạt động kinh doanh nhỏ hơn 0 còn thể hiện doanh nghiệp rơi vào tình
trạng thiếu hụt tiền từ hoạt động kinh doanh và khi đó, doanh nghiệp xuất hiện
nhu cầu huy động nguồn tài trợ bên ngồi thơng qua đi vay hoặc nhận vốn góp
trực tiếp từ chủ sở hữu, hoặc thậm chí là doanh nghiệp phải thu hẹp đầu tư do tăng
trưởng nóng dẫn đến thiếu hụt tiền.
Dịng tiền hoạt động kinh doanh có thể được tiếp cận bằng phương pháp
trực tiếp trên cơ sở phân tích và tổng hợp các khoản thu chi từ các tài khoản vốn
bằng tiền, bao gồm: tiền thu từ bán hàng hóa, sản phẩm và cung cấp dịch vụ, tiền
chi mua các yếu tố sản xuất kinh doanh,..hoặc có thể tiếp cận bằng phương pháp
gián tiếp trên cơ sở điều chỉnh từ lợi nhuận. Theo đó, dịng tiền hoạt động kinh
doanh có chịu sự tác động của tăng/giảm hàng tồn kho, tăng/giảm các khoản phải
thu và tăng/giảm các khoản phải trả,... vì vậy quản trị vốn lưu động là yếu tố quan
trọng quyết định dòng tiền hoạt động kinh doanh.
2.1.3. Lý thuyết dựa vào giá trị (Value based theory of the firm):
Lý thuyết này được phát triển bởi Alderson năm 1957 và sau đó là Drucker
năm 1973 , cho rằng hiệu quả của hoạt động tham khảo trong khuôn khổ của một
doanh nghiệp đáng tin cậy được đánh giá bằng công cụ giám sát dựa trên giá trị;
đó là cơng cụ tổng hợp các khái niệm tổng quát và có ý nghĩa cho việc hình thành


một lý thuyết chính xác về quản trị dựa trên giá trị. Theo đó, lý thuyết thừa nhận
rằng tất cả các doanh nghiệp đều có dịng tiền ra và dịng tiền vào. Dòng tiền ra
liên quan đến các yếu tố đầu vào, trong khi dòng tiền vào liên quan đến doanh thu
mà doanh nghiệp kiếm được; điều này có nghĩa là doanh nghiệp thực hiện một
vịng quay vốn, có thể thúc đẩy hoặc cản trở khả năng tăng trưởng và năng suất
của doanh nghiệp.
Việc xem xét các lý thuyết dựa trên giá trị của công ty khi hoạt động tham

khảo được mô tả trong điều khoản của một lý thuyết chính xác được chi phối bởi
một ngơn ngữ nào đó mà bản thân nó là một tập hợp của những khẳng định và có
ý nghĩa theo quan điểm của việc tạo ra giá trị gia tăng. Chi phí của một doanh
nghiệp được xác định bởi khả năng của doanh nghiệp tạo ra dòng tiền trong một
thời gian dài; các nhu cầu tài trợ đối với doanh nghiệp được kết nối với các hoạt
động bền vững của doanh nghiệp.
Như vậy, lý thuyết dựa vào giá trị cho thấy một doanh nghiệp có thể quản
trị vốn nói chung và quản trị vốn lưu động nói riêng có hiệu quả sẽ tác động tích
cực đến dịng tiền hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
2.1.4. Lý thuyết chi phí giao dịch (Transaction cost theory of the firm):
Lý thuyết chi phí giao dịch lần đầu tiên được phát triển bởi Commons năm
1934, công nhận rằng giao dịch là thành phần cơ bản của phân tích kinh tế trong
một tổ chức. Nội dung lý thuyết tìm cách giải thích lý do tại sao doanh nghiệp tồn
tại, và lý do tại sao các doanh nghiệp mở rộng hoặc mở ra các hoạt động bên
ngoài.
Lý thuyết mặc nhiên cho rằng các doanh nghiệp cố gắng giảm thiểu các chi
phí trao đổi nguồn lực và giảm thiểu các chi phí hành chính của các giao dịch
trong doanh nghiệp. Theo thời gian, các doanh nghiệp tìm kiếm những cách tiết
kiệm hơn trong giao dịch, ngược lại với các chi phí hành chính thực hiện các hoạt
động nội bộ. Lý thuyết nhận thấy các định chế và thị trường tồn tại nhiều hình
thức khác nhau có thể tổ chức và điều phối các giao dịch kinh tế. Khi chi phí giao
dịch bên ngoại cao hơn so với chi phí nội bộ của doanh nghiệp, doanh nghiệp sẽ
phát triển, bởi vì các doanh nghiệp có thể thực hiện các hoạt động với chi phí thấp