SKKN Một số biện pháp hỗ trợ giúp học sinh học tốt phân môn Lịch sử lớp 5

Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018
I. M U

1. Lý do chọn đề tài
Ngay khi mới vào trường Tiếu học, học sinh đã được học về lịch sử. Đối
với lớp 1; 2; 3 tuy chưa cỏ môn Lịch sử riêng biệt nhưng thông qua các môn học
như: Đạo đức, Tập đọc, Kể chuyện ....các nhân vật lịch sử, các địa danh, các sự
kiện lịch sử.... được đưa vào giảng dạy và giáo dục lồng ghép một cách nhẹ
nhàng, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi.
Lên lớp 4; 5 Lịch sử được trở thành phân môn trong mơn học Lịch sử &
Địa lý chương trình chính khố, có kiểm tra, đánh giá xếp loại định kỳ trong
suốt năm học. Dạy Lịch sử, nếu khơng có phương pháp dạy học thích hợp với
lứa tuổi (nhất là Tiểu học) thì sẽ trở thành mơn học khơ khan, khó tiếp thu, nhàm
chán và sẽ không khơi dậy trong các em niềm đam mê và thích thú khi học phân
mơn Lịch sử, từ đó sẽ dẫn đến học sinh học yếu về Lịch sử.
Như chúng ta đã biết, qua thông tin đại chúng và qua các kỳ thi, môn Lịch
sử học sinh đạt điểm rất thấp, kiến thức lịch sử hạn chế đến mức đáng ngại và
đây cũng chính là niềm trăn trở của các cấp lãnh đạo Đảng và nhà nước, của các
nhà sử học, của các thầy cô giáo trong từng cấp học, bậc học ... và trong đó có
chúng ta, những người trực tiếp đặt nền tảng đầu tiên về kiến thức lịch sử đến
học sinh Tiểu học.
Vậy làm thế nào để kiến thức lịch sử thấm sâu vào các em một cách dễ
nhớ, khó quên, làm cách nào đế các em háo hức chờ đợi để được học, để được
nghe lại các sự kiện, các nhân vật lịch sử oai hùng với các trận đánh hào hùng
mà thầy cô giáo tái hiện lại một cách sinh động, hấp dẫn trong giờ học Lịch sử là
một vấn đề mà tất cả giáo viên chúng ta đều mong muốn đạt được nhất là giáo
viên đang giảng dạy lớp 4;5.
Vì thế, với ý tưởng góp phần nhỏ vào sự thành công trong các tiết dạy
môn Lịch sử lớp 4;5 ở trường Tiểu học, tôi xin mạnh dạn lựa chọn đề tài : “Một

số biện pháp hỗ trợ giúp học sinh học tốt phân môn Lịch sử lớp 5” để nghiên
cứu và thực hiện trong năm học này.
2. Mục đích nghiên cứu

Tìm ra một số biện pháp để hỗ trợ giúp học sinh lớp 5 học tốt phân môn
Lịch sử.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Một số biện pháp hỗ trợ giúp học sinh lớp 5 học tốt phân môn Lịch sử tại
trường Tiểu học Yên Tâm.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra .
- Phương pháp thống kê.
- Phương pháp tổng hợp.

Ngun ThÞ Thi

Tr­êng Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

1


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018
II. NI DUNG

1. Cơ sở lý luận
Lịch sử Việt Nam hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước đã trải qua

bao khố ải, thăng trầm để có ngày hơm nay. Học Lịch sử để biết truyền thống
hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước oai hùng của dân tộc, để tự hào là
con Hồng cháu Lạc, tự hào là người Việt Nam. Học Lịch sử không chỉ là để biết
những thành tựu, những chiến công, những danh nhân, anh hùng nổi tiếng mà
còn phải biết để kế thừa, phát huy nét đẹp tinh hoa của đạo đức, đạo lý làm
người Việt Nam. Vì đó chính là cái gốc của mọi sự nghiệp lớn hay nhỏ của mỗi
người chúng ta. Là người Việt Nam, chúng ta cần và nên hiếu biết tường tận và
có hệ thống lịch sử dân tộc mình để củng cố thêm tình yêu quê hương đất nước.
Hiếu biết sâu sắc lịch sử dân tộc để tiếp nhận và tô thắm thêm những nét đẹp,
những tinh hoa của người Việt Nam trong thời đại mới. Phải chăng, đây cũng là
một trong những cội nguồn của sức mạnh, ý chí làm nên sự nghiệp của mỗi
người và của cả dân tộc. Chính vì lẽ đó, tơi hiếu rằng, giúp học sinh học tốt Lịch
sử là việc làm khó khăn, là tái tạo lại những sự kiện, những địa danh, những
nhân vật lịch sử, thơng qua những “dấu tích” của q khứ để giúp thế hệ trẻ hơm
nay hình dung được hình ảnh, nắm được bản chất, ý nghĩa của sự kiện, hiện
tượng lịch sử ... để các em có những kiến thức về lịch sử dân tộc, qua đó giáo
dục lòng tự hào dân tộc, lòng yêu quê hương đất nựớc và sẵn sàng góp phần xây
dựng quê hương ngày càng giàu mạnh hơn.
2. Thực trạng việc dạy- học phân môn lịch sử ở lớp 5
Theo báo cáo của giáo viên và qua các bài kiểm tra định kỳ ở các lớp, tình
hình học sinh học phân mơn Lịch sử cịn lơ là, ít ham học, học sinh cịn xem nhẹ
môn học và các em thường tập trung học hai mơn Tốn và Tiếng việt. Tiết học
buồn tẻ, học sinh ít phát biểu, hoặc khi phát biểu lại nhìn sách đọc.
Kiến thức về lịch sử trong học sinh không bền vững, các em thường chỉ
học ôn kiến thức trước khi kiểm tra nên dễ quên.
Qua các kỳ thi như,các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được tổ chức
ở trường thì kiến thức về lịch sử của học sinh còn rất hạn chế.
* Nguyên nhân của các thực trạng trên
- Về phía học sinh
+ Đa số các em học sinh cũng như phụ huynh các em xem thường môn

Lịch sử, coi đó là mơn học phụ.
+ Các em nhác học bài, vì giáo viên thường cho học sinh học thuộc và khi
kiểm tra thường là đọc thuộc từng nội dung theo câu hỏi của bài.
- Về phía giáo viên
+ Nhìn chung, giáo viên ít có sự đầu tư cho các tiết dạy Lịch sử.
+ Việc sử dụng các phương pháp dạy học chưa linh hoạt, thường dạy chay
chưa sử dụng triệt để đồ dùng dạy học vào các tiết học; việc cung cấp kiến thức
còn áp đặt.
- Nguyên nhân khỏc

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

2


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

+ Tranh nh, tranh tư liệu, ảnh chụp, đồ dùng dạy học cho mơn Lịch sử
cịn q ít.
+ Phương tiện, trang thiết bị dạy học cịn thiếu khơng đáp ứng cho nhu
cầu đối mới phương pháp dạy học hiện nay.
3. Một số biện pháp hỗ trợ giúp học sinh lớp 5 học tốt phân môn Lịch
sử
3.1. Khai thác kiến thức lịch sử từ kênh hình
Một trong các phương pháp dạy học chủ yếu ở Tiểu học là phương pháp

trực quan. Khác với các môn học khác, dạy Lịch sử giáo viên không được sử
dụng tranh pô tô, tranh vẽ (trừ sơ đồ, biểu đồ, bản đồ) vì sẽ làm mất đi tính chính
xác của nhân vật hoặc một sự kiện lịch sử nào đó. Đồ dùng trực quan trong phân
mơn Lịch sử là tranh ảnh chụp, tranh tư liệu, phim tư liệu, mẫu vật, đồ phục chế
...). Hiện nay chúng ta khơng có đủ điều kiện, đồ dùng để cho học sinh quan sát
theo yêu cầu như trên. Vì thế việc tận dụng tranh, ảnh... trong sách giáo khoa là
rất cần thiết để giúp giáo viên khai thác bài và học sinh nắm vững kiến thức bài
học từ kênh hình ở sách giáo khoa.
a. Tạo được biểu tượng về sự kiện và nhân vật lịch sử
Khi học lịch sử, học sinh không thể tiếp xúc với những sự kiện của đời
sống xã hội đã xảy ra trong quá khứ. Vì vậy làm việc với hệ thống kênh hình sẽ
góp phần tạo biểu tượng lịch sử cho học sinh, nhờ đó mà học sinh tốn ít cơng
sức nhưng thu thập có hiệu quả kiến thức lịch sử .
Ví dụ: Khi khai thác kiến thức từ bức ảnh chụp (hình 3-SGK trang 11Nơng dân Việt Nam trong thời Pháp thuộc). Học sinh có thể hình dung được
cuộc sống khổ cực, kiệt quệ của người nông dân Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX (khơi dậy lòng căm thù giặc xâm lược...).
- Khai thác kênh hình trong dạy học lịch sử ở Tiểu học cịn giúp học sinh
nhớ kĩ, hiểu sâu những hình ảnh mà các em thu nhận được.
Ví dụ: Khi khai thác bức tranh “Xơ Viết Nghệ Tĩnh” (Hình 1-Trang 17SGK). Học sinh khó xố mờ được hình ảnh những người nông nhân “Gan vàng”
xông lên lật đổ chế độ thống trị của thực dân Pháp phong kiến.
b. Khai thác nội dung kiến thức bài học qua kênh hình
Cùng với việc tạo biểu tượng và khái niệm lịch sử qua từng tranh, ảnh có
trong bài học, giáo viên có nhiệm vụ hướng dẫn học sinh khai thác kiến thức
từng hình liên quan đến từng nội dung bài học, ngồi ra cịn giúp các em phát
triển óc quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ diễn đạt. Với ý nghĩa như
vậy, dạy học lịch sử ở Tiểu học cần thiết phải hướng dẫn học sinh khai thác nội
dung kiến thức từ kênh hình.
Ví dụ: Minh hoạ về việc khai thác kiến thức từ kênh hình.
Bài 17: Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ
- Khai thác kiến thức từ hình 1- Trang 38 - SGK
+ Nêu nội dung của ảnh chụp: (Mùa đơng 1953, Bộ chính trị họp thơng

qua phương án mở chiến dịch Điện Biên Phủ).
+ Bộ chính trị gồm những ai? (Đồng chí Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ

Ngun Thị Thi

Trường Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

3


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

Chớ Minh, ng chí Trường Chinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp).
+ Cuộc họp thể hiện quyết tâm gì của Bộ chính trị? (Quyết tâm giành
thắng lợi trong chiến dịch Điện Biên Phủ để kết thúc cuộc kháng chiến).
- Khai thác kiến thức từ hình 2 - trang 38 - SGK.
+ Quan sát ảnh vả nêu nội dung. (Đoàn xe thồ phục vụ chiến dịch Điện
Biên Phủ).
Quan sát hình ảnh đồn xe thồ phục vụ chiến dịch Điện Biên Phủ, em có
nhận xét gì? (Tinh thần tất cả cho tiền tuyến).
- Khai thác kiến thức từ hình 3 - Lược đồ chiến dịch Điện Biên Phủ (trang 37 -SGK).
+ Khu căn cứ địa Điện Biên Phủ nằm ở vị trí nào của nước ta ?
+ Tại đây địch xây dựng tập đoàn cứ điểm như thế nào ?
+ Nhìn vào lược đồ, hãy nêu sở chỉ huy, tên cứ điểm và sân bay của địch.
+ Dựa vào màu sắc các mũi tên, em hãy cho biết quân ta tiến công gồm
mấy đợt?
+ Chỉ vào lược đồ- Trình bày từng đợt tiến cơng của qn ta.

- Từ việc trả lời các câu hỏi theo gợi ý của giáo viên, học sinh sẽ nắm
được diễn biến của chiến dịch.
- Khai thác kiến thức từ hình 4. (Trang 39 - SGK).
- Học sinh quan sát hình và nêu cảm tưởng.
(Cờ chiến thắng bay trên nóc hầm Tướng Đờ Cat-Xtơ-ri. Niềm vui sướng
và kiêu hãnh của quân và dân ta).
3.2. Tổ chức trò chơi để củng cố kiến thức đã học
Lịch sử là một môn học được coi là “Khơ khan, cứng cỏi, nếu trong q
trình giảng dạy, giáo viên chỉ sử dụng các phương pháp cổ truyền như: Diễn
giải, thuyết trình (thường để nêu diễn biến trận đánh, hoặc các sự kiện ..) và bắt
các em tường trình lại thì tiết dạy khơ khan thật. Vì thế, để tiết dạy lịch sử đem
lại niềm hứng thú, say mê cho học sinh, giáo viên phải biết phối hợp một cách
hài hoà các phương pháp: Hiện đại và cổ truyền một cách hiệu quả. Một trong
các phương pháp hiện đại thích hợp vói lứa tuổi Tiểu học là phương pháp tổ
chức trò chơi. Chơi để nắm kiến thức bài học, chơi để củng cố kiến thức đã học
giúp học sinh “Dễ nhớ lâu qn”.
3.2.1. Trị chơi “Ơ chữ kỳ diệu”
Trị chơi “ơ chữ kỳ diệu” là một trong những hình thức dạy học mà theo
tơi nó sẽ làm cho việc học tập của học sinh trở nên lý thú, làm cho học sinh học
tập tích cực, chủ động sáng tạo, thay đổi thói quen học tập thụ động, ghi nhớ
máy móc, làm cho học sinh được suy nghĩ nhiều hơn, làm việc nhiều hơn, bày tỏ
ý kiến nhiều hơn và hợp tác học tập với nhau nhiều hơn. Và điều quan trọng hơn
nữa là giúp cho học sinh nắm được sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử một cách
chính xác làm tiền đề cho các lớp trên.
+ Chuẩn bị của giáo viên:
Sử dụng máy chiếu kẻ sẵn bảng phụ để hỗ trợ trò chơi, GV nêu câu hỏi,
học sinh trả lời đến đâu chữ cái sẽ xuất hiện trờn bng ch n ú.

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên T©m
SangKienKinhNghiem.net

4


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

3 lỏ c xanh và 3 lá cờ vàng (làm bằng giấy )
+ Cách chơi: Trò chơi được tiến hành cho 3 đội (Mỗi đội từ 3 đến 5 em ).
Lần lượt các đội được lựa chọn 1 ô hàng ngang, 3 đội cùng suy nghĩ, đội
nào phất cờ xanh nhanh nhất được dành quyền trả lời trước. Trả lời đúng được
10 điểm, sai đội khác được quyền tiếp tục trả lời. Trong thời gian 5 giây nếu
khơng có đội nào trả lời, câu hỏi dành cho cổ động viên (là các bạn trong lớp).
Trò chơi cứ tiếp tục, nếu đội nào nghĩ ra từ chìa khố (Từ hàng dọc được
cơ ghi bằng những chữ cái màu đỏ qua những từ đã tìm được ở hàng ngang) bất
cứ lúc nào và phất cờ vàng để dành quyền trả lời, nếu trả lời đúng được 30 điểm,
nếu trả lời sai sẽ mất quyền tham gia trị chơi. Nếu tìm được từ chìa khóa mà ô
chữ vẫn còn, các ô chữ còn lại sẽ được dành cho các bạn cổ động viên.
Trị chơi 1: Ơ chữ dạy bài ôn tập chương “Hơn tám mươi năm chống
thực dân Pháp xâm lược và đô hộ (1858- 1945)”;
Gồm 15 từ hàng ngang và 1 từ hàng dọc- Từ hàng dọc là từ chìa khố của
ơ chữ (ơ chữ không dấu )
1
T R Ư Ơ N G Đ I N H
2
Đ Ô N G D U
3

N G U Y Ê N A I Q U Ô C
4
N G H Ê A N
5
C Â N V Ư Ơ N G
6
T H A N G T A M
7
A N G I A N G
8
H A N Ô I
9
N A M Đ A N
10
B A Đ I N H
11
C Ô N G N H Â N
12
H Ồ N G C Ô N G
13
N Ô L Ê
14 T Ô N T H Â T T H U Y Ê T
15
P H A N B Ô I C H Â U
* Câu hỏi gợi ý cho các từ hàng ngang (trong khi đọc GV có thể nhắc cho HS
biết số chữ cái trong mỗi câu)
1. Gồm 10 chữ cái. Đây là tên của Bình Tây đại nguyên soái ?
2. Đây là phong trào yêu nước đầu thế kỉ XX do Phan Bội Châu tổ chức ?
3. Một trong các tên gọi của Bác Hồ?
4.Đây là một trong 2 tỉnh nổ ra phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh 1930-1931?

5. Phong trào yêu nước diễn ra sau cuộc phản công ở kinh thành Huế?
6. Cách mạng mùa thu 1945 diễn ra vào thời gian nào?
7. Theo lệnh của triều đình, Trương Định về đâu để nhận chức lãnh binh?
8. Nơi diễn ra cuộc cách mạng ngày 19-8-1945 và hiện nay là thủ đô của
nước Việt Nam tại?
9. Nhân dân huyện này đã tham gia cuộc biểu tỡnh ngy 12-9-1930 ?

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

5


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

10. Tờn Qung trường là nơi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn Độc lập ?
11. Giai cấp xuất hiện ở nước ta khi thực dân Pháp đặt ách đô hộ?
12. Nơi diễn ra Hội nghị thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam?
13. Cách mạng tháng Tám đã giải phóng cho nhân dân ta thoát khỏi kiếp
người này?
14. Đây là người chủ chiến trong triều đình nhà Nguyên?
15. Đây là người lập ra hội Duy Tân?
Chìa khố ơ chữ là : TUN NGƠN ĐỘC LẬP .
Giáo viên chốt ý nộị dung ôn tập: “Ngày 2 tháng 9 năm 1945 Bác Hồ đọc
Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, chấm dứt hơn
tám mươi năm chống thực dân Pháp xâm lược và đơ hộ (1858-1945)”

Trị chơi 2: Ơ chữ dạy ôn tập chương “Bảo vệ chính quyền non trẻ Trường kỳ kháng chiến chống Pháp 1945-1954”. Ô chữ gồm 11 từ hàng ngang
và 1 từ hàng dọc. Từ hàng dọc là chìa khố của ơ chữ.
Đ Ơ N G K H Ê
V I Ê T B Ắ C
L Y T H Ư Ơ N G K I Ê T
L A V Ă N C Ẩ U
C A O B Ă C L A N G
H Ổ C H I M I N H
T U Â N L Ê V A N G
C A O B Ă N G
P H A P
P H A N Đ I N H G I O T
T H U Đ Ồ N G 1 9 4 7
*Câu hỏi gợi ý:
1. Ta chọn cứ điểm nào để mở màn cho chiến dịch Biên giới thu – đông
1950?

2. Sau CM tháng 8, nơi đâu được gọi là “Thủ đơ
kháng chiến”?
3. Lời kêu gọi tồn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh gợi cho
em nhớ đến bài thơ “Thần” của vị tướng nào trong cuộc kháng chiến chống
Tống năm 1077?
4. Trong chiến dịch Biên giới 1950, ai đã chặt tay để tiếp tục chiến đấu?
5. Chiến dịch biên giới 1950 còn được gọi là chiến dịch gì?
6. Lời kêu gọi “Tồn quốc kháng chiến” của ai?

7. Tuần lễ được tổ chức để nhân dân tự nguyện đóng góp vàng bạc xây dựng đất
nước sau CM tháng 8 được gọi là gì?
8. Đơng Khê thuộc tỉnh nào của nước ta?
9. Từ năm 1945 đến 1954 dân ta trường kỳ kháng chiến chống lại thực dân xâm

lược nào?
10. Ai đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai trong trận đánh Him Lam 1954?
11. “Việt Bắc mồ chôn Pháp” nói lên chiến thắng nào của quân dân ta? (7 ch

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

6


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

cỏi v 4 chữ số)
Chìa khóa của ơ chữ là : ĐIỆN BIÊN PHỦ

Giáo viên chốt ý nội dung ôn tập: “Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ
1954 là mốc son chói lọi, góp phần kết thúc thắng lợi chín năm kháng chiến
chống thực dân pháp xâm lược”. (HS nhắc lại)
Trò chơi 3: Ô chữ dạy ôn tập cuối năm
Ô chữ gồm 16 từ hàng ngang và 1 từ hàng dọc. Từ hàng dọc là từ chìa
khố của ơ chữ:
V I Ê T B Ă C
1
H Ồ C H Í M I N H
2
Đ Ư Ơ N G H Ô C H I M I N H

3
H

Ủ

H I
L
N

Ê
A
G

T

Đ Ư Ờ
N H A

Đ
S
B
P Đ
V Ă
U Y
P H
T Ê
B
Đ
N G
M A

B
Y

I
Ô
I
I
N
Ê
A
T
Ê
I
T
Y
Â

Ê
N
Ê
N
C
N
N
M
N
Ệ
R
C
U

N
G
N
H
Â
T
Đ
Â
T
N
Ư
Ơ
C

H
B
G
P
U
H
I
U
R
B
Ơ
K
Ư

O

Ê
I
A

A
N
Ơ
R

B
H
I
I

I N H
A I

I
N
T
E
I
N
H
Q

B I
H G
H Â

N H
I O T
N

Ê
G
I
U

P
Ơ
A
C

N
S
H
Ố

H Ủ
N
N Ô I
H Ô I

4
5
6
7
8
9

10
11
12
13
14
15
16

Câu hỏi gợi ý:
1. Nơi đây là: “Mồ chôn giặc Pháp”?
2. Câu nói “Khơng! Chúng ta thà hy sinh tất cả chứ không chịu mất nước,
không chịu làm nô lệ” là của ai?
3. Tên gọi khác của con đường Trường Sơn?
4. Năm 1979 nhà máy thủy điện nào ra đời?
5. Theo hiệp định Giơ-ne-vơ, con sông nào là giới tuyến chia cắt hai miền
Nam-Bắc?
6. Tên chiến dịch Thu - Đông 1950?
7. Ngày 27-01-1973 tại Pari đã diễn ra lễ ký hiệp định này?
8. Tên anh hùng gắn với chiến thắng Biên giới Thu – Đông 1950?
9. Bộ trưởng đại diện cho phía cách mạng Việt Nam ký vào văn bản hiệp
định Pa-ri?
10. Anh hùng đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai?
11. Tết mà quân và dân miền Nam đồng loạt tổng tấn công và nổi dậy
khắp nơi? (Mùa xuân 1968)
12. Tên tỉnh tiêu biểu cho phong trào đồng khởi ở min Nam?

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

7


Sáng kiến kinh nghiệm
lc?

Năm học 2017 - 2018

13. Chin thng kết thúc 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm

14. Con đưòng mà ngày 19-5-1959 Trung ương Đảng quyết định mở ?
15. Đây là nhà máy hiện đại đầu tiên của nước ta ?
16. Sự kiện diễn ra ngày 25-4-1976 ?
* Từ chìa khố của ơ chữ là : THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC.
Giáo viên chốt nội dung “Ngày 30-4-1975 qn ta giải phóng Sài Gịn kết
thúc chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đất nước được hồn tồn thống nhất”.
Trị chơi ơ chữ tuy sự chuẩn bị của giáo viên có cơng phu, nhưng qua đó
ơn tập được nhiều lượng kiến thức cho học sinh một cách đơn giản, dễ nhớ và
học sinh rất thích được tham gia trị chơi bổ ích và thú vị này.
3.2.2. Trị chơi “Mật mã lịch sử”
Trong các tiết ôn tập chương, nếu không tổ chức được trị chơi ơ chữ như
trên, thì giáo viên có thể sử dụng trị chơi khám phá “mật mã lịch sử ”, trò chơi
này cũng giúp học sinh ôn tập được kiến thức đã học, đồng thời giúp các em rèn
luyện óc tư duy, phán đốn, biết kết nối chuỗi kiến thức trong hệ thống câu hỏi
để đoán được “Mật mã lịch sử”. “Mật mã lịch sử “có thể là nhân vật lịch sử, sự
kiện lịch sử hoặc một giai đoạn lịch sử nào đó ...
Chuẩn bị của Giáo viên:
Một bảng phụ có vẽ 1 hình trịn ở giữa/trong đó giáo viên ghi sẵn “Mật mã
lịch sử” mà giáo viên đã có chủ định, liên quan đến nội dung các câu hỏi đã

chuẩn bị được che kín, bên ngoài ghi “MẬT MÃ LỊCH SỬ”, xung quanh mật
mã lịch sử có các miếng ghép ghi (1.2.3.4.5.6,...), mỗi miếng ghép có gắn nội
dung một câu hỏi liên quan đến mật mã lịch sử. Tuỳ số lượng đội học sinh tham
gia để giáo viên chuẩn bị 4.6. hoặc 8... miếng ghép. Thứ tự từng đội chọn miếng
ghép cho đội của mình,
Cách chơi: GV đọc câu hỏi cho học sinh trả lời, trả lời đúng được 10
điểm, quá 5 giây suy nghĩ không trả lời được nhường phần trả lời cho đội bạn.
Trả lời hết các miếng ghép, các đội hội ý, kết nối các chuỗi kiến thức để tìm ra
mật mã lịch sử trong hình trịn. Tìm được mật mã được 40 điểm. Nếu đội phất
cờ nhanh nhất trả lời sai, đội nhanh thứ hai có quyền trả lời. Mỗi đội chỉ trả lời
mật mã 1 lần. Nếu các em tìm đúng cả lớp tự vỗ tay hoan hô và lúc đó giáo viên
mở bìa che, trong hình trịn sẽ hiện ra “Mật mã lịch sử”.
Làm như vậy sẽ gây hứng thú, kích thích sự tị mị ham học hỏi cho học
sinh. (Phải trả lời hết nội dung các câu hỏi mi c tỡm mt mó).

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên T©m
SangKienKinhNghiem.net

8


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

* ễn tp giai đoạn 1
- Miếng ghép số 1: Ngày 3-2-1930 có ý nghĩa lịch sử như thế nào? (Đảng
Cộng sản Việt Nam ra đời).

- Miếng ghép số 2: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập vào ngày tháng năm
nào? (Ngày 2-9-1945 ).
- Miếng ghép số 3: Vì sao bến cảng Nhà Rồng được cơng nhận là di tích
lịch sử? (Năm 1911, từ bến cảng Nhà Rồng Bác Hồ đã ra đi tìm đường cứu
nước.)
- Miếng ghép số 4: Ai là người có thể đứng ra hợp nhất các tổ chức cộng
sản ở nước ta lúc đó? (Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc).
- Miếng ghép số 5: Để cứu đói, chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi đồng
bào cả nước làm gì? (Ngày đồng tâm nhịn ăn , lập hũ gạo cứu đói.)
- Miếng ghép số 6: Nguyễn Tất Thành có dự định gì khi ở nước ngồi?
(làm bất cứ chuyện gì để sống và thực hiện mục đích tìm con đường cứu nước.)
Mật mã lịch sử: Hồ Chí Minh .
* Ơn tập giai đoạn 2
- Miếng ghép số 1: Ta chọn cứ điểm nào mở màn cho chiến dịch Biên
giới? (Đông Khê ).
- Miếng ghép số 2: Sau cách mạng tháng Tám, Bác Hồ đã lãnh đạo nhân
dân chống lại những loại giặc nào? (Giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm).
- Miếng ghép số 3: Thực dân Pháp và Mĩ gọi tập đồn cứ điểm Điện Biên
Phủ là gì? (Pháo đài khổng lồ không thể công phá).
- Miếng ghép số 4: Tại sao Trung ương Đảng và chính phủ quyết định
phát động tồn quốc kháng chiến (Vì qn Pháp ngày càng lấn tới, quyết tâm
muôn cướp nước ta lần nữa.)
- Miếng ghép số 5: Nêu ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Điện Biên Phủ
(góp phần kết thúc thắng lợi 9 năm kháng chiến chông thực dân Pháp).
- Miếng ghép số 6: Chiến dịch biên giới Thu - đông 1950 diễn ra trong
bao lâu? (29 ngày đêm)
Mật mã lịch sử: Bảo vệ chính quyền non trẻ, trường kỳ kháng chiến chống
Pháp.
* Ôn tập cuối năm
- Miếng ghép số 1: Chiến dịch Hồ Chí Minh được bắt đầu và kết thúc vào

thời gian nào? (Bắt đầu: Ngày 26-4-1975 - Kết thúc: Ngày 30-4-1975)
- Miếng ghép số 2: Cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam
thống nhất tổ chức vào thời gian nào? (Ngày 25-4-1976)
- Miếng ghép số 3: Ngày 30-4-1975 có ý nghĩa như thế nào trong lịch sử
dân tộc ta? (Giải phóng hồn tồn miền Nam, thống nhất hai miền Nam Bắc)
- Miếng ghép số 4: Cuộc bầu cử Quốc hội nước Việt Nam thơng nhất
thành cơng có ý nghĩa như thế nào? (Thành lập nhà nước chung thống nhất, lãnh
đạo nhân dân cả nước cùng tiến lên Chủ nghĩa xã hội).
- Miếng ghép số 5: Ai là người đại diện cho phía CM Việt Nam kí hiệp
định Pa-ri (Nguyễn Thị Bình, Nguyễn Duy Trinh).

Ngun ThÞ Thi

Tr­êng TiĨu học Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

9


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018

- Ming ghộp số 6: Trung ương Đảng quyết định mở đường Trường Sơn
nhằm mục đích gì? (Tạo điều kiện để miền Bắc chi viện cho chiến trường miền
Nam).
Mật mã lịch sử: Thống nhất đất nước .
Với hai trò chơi trên, giáo viên cũng có thể vận dụng trong các tiêt học để
củng cố bài với nội dung ô chữ ngắn gọn và các câu hỏi xoay quanh nội dung
bài học (vì ít thời gian). Khi tổ chức ơn tập dưới hình thức trị chơi như đã nêu ở

trên, giáo viên cần có thêm một số câu hỏi dễ, đơn giản dành cho đối tượng học
sinh yếu (câu hỏi dành cho cổ động viên) để các em cũng được tham gia vào
hoạt động học tập, khơng có cảm giác bị bỏ rơi trong giờ học .
4. Kết quả áp dụng các biện pháp trên
Qua quá trình tổ chức thực hiện các biện pháp hỗ trợ trong việc dạy mơn
Lịch sử, các em thích học và hăng hái phát biểu trong giờ học, giờ học nhẹ
nhàng, sinh động và đem lại hiệu quả cao. Với việc tổ chức các trị chơi bổ ích
giúp cho học sinh khắc sâu cùng một lúc nhiều lượng kiến thức lịch sử, giúp học
sinh dễ nhớ, lâu quên và ham học môn Lịch sử .
Kết quả của môn Lịch sử các lớp 5 trong năm học 2016-2017 khơng có
em nào chưa hồn thành nội dung mơn học.
Kết quả kiểm tra cuối kỳ I năm học 2017-2018 như sau:
Điểm 9-10
Điểm 7-8
Điểm 5-6
Điểm dưới 5
Lớp TSHS
SL
TL
SL
TL
SL
TL
SL
TL
Khối 5 62 em 18 29,0 % 29 46,8% 14 22,6%
1
1,6%

Nguyễn Thị Thi

Trường Tiểu học Yên T©m
SangKienKinhNghiem.net

10


Sáng kiến kinh nghiệm

Năm học 2017 - 2018
III. KT LUN

Bi học kinh nghiệm
Để học sinh lớp 5 học tốt phân mơn lịch sử, ngồi việc vận dụng những
biện pháp nêu trên, người giáo viên cần lưu ý:
- Nắm chắc nội dung kênh hình trong từng bài. Từ đó khai thác triệt để
kênh hình có ở sách giáo khoa để dạy theo phương pháp trực quan, giúp học
sinh khai thác nội dung kiến thức bài học một cách hiệu quả.
- Chuẩn bị hệ thống câu hỏi để gợi mở và dẫn dắt học sinh (cả 3 đối
tượng).
- Chuẩn bị kỹ khi tổ chức trò chơi (câu h ỏ i , thiết bị dạy học ...). Thường
xuyên tổ chức các trò chơi phù hợp và mang lại hiệu qủa cao, để học sinh được
vừa chơi, vừa học. Thơng qua trị chơi giúp học sinh nắm được kiến thức một
cách nhẹ nhàng.
- Trong mỗi tiết học kịp thời động viên, khuyên khích học sinh.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã hỗ trợ giúp học sinh lớp 5 học tốt
phân môn Lịch sử tại trường Tiểu học Yên Tâm. Rất mong được các đồng
nghiệp, Hội đồng khoa học ngành góp ý rút kinh nghiệm để sáng kiến của tơi
được hồn thiện hơn./.
Tôi xin chân thành cảm ơn.

Yên Tâm, ngày 10 tháng 4 năm 2018
Người viết

Nguyễn Thị Thi

Ngun ThÞ Thi

Tr­êng TiĨu häc Yên Tâm
SangKienKinhNghiem.net

11