Các giải pháp huy động vốn đổi mới máy móc thiết bị công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sản xuất sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm may

lời Mở đầu
Nền kinh tế Việt Nam đang có sự chuyển mình mạnh mẽ, Công nghiệp hoáHiện đại hoá đất nớc đà gặt hái đợc nhiều thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên,
bên cạnh những thành tựu đà đạt đợc thì nền kinh tế nói chung, các doanh
nghiệp nói riêng đà và đang gặp phải những trở lực trong quá trình phát triển
trong đó hiện tợng thiếu vốn cho đầu t phát triển là một trong những vấn đề nổi
cộm. Một cán bộ cao cấp của Đảng ta đà từng phát biểu về tình trạng thiếu vốn
tại các doanh nghiệp nh sau: Vốn là nguồn lực đầu tiên và cơ bản của sự phát
triển và hiện đại hoá đất nớc, cái mà các doanh nghiệp cần hiện nay là vốn,..v.v.
và vốn, nếu không có vốn tất cả dự định của chúng ta chỉ là mơ ớc mà thôi .
Quá trình chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế
thị trờng vừa tạo ra thời cơ nhng cũng đem đến không ít các thách thức cho các
doanh nghiệp. Công ty May Chiến Thắng - mét doanh nghiƯp may thc Tỉng
c«ng ty DƯt - May Việt Nam là một trong những doanh nghiệp đà trải qua hơn
30 năm xây dựng và phát triển, trong quá trình hoạt động công ty đà đạt đợc
nhiều thành tựu đáng khích lệ. Tuy nhiên, cũng nh nhiều doanh nghiệp khác,
công ty đang phải giải quyết rất nhiều vấn đề khó khăn mà nổi bật là vấn đề tạo
vốn cho đổi mới máy móc thiết bị . Nếu công ty có thể tạo ra một chính sách
huy động và sử dụng vốn thích ứng, có hiệu quả thì nó sẽ là một trong những
động lực cơ bản để phát triển công ty trong tơng lai.
Trong thời gian thực tập tại công ty May Chiến Thắng. Em đà có điều kiện
nghiên cứu tình hình thực tế về công tác huy động vốn tại công ty và xin mạnh
dạn đa ra một số ý kiến về: Các giải pháp huy động vốn đổi mới máy móc
thiết bị công nghệ nhằm nâng cao chất lợng sản xuất sản phẩm, tăng khả
năng cạnh tranh của sản phẩm may tại công ty May Chiến Thắng
Nội dung của luận văn đợc trình bày qua 3 chơng sau:


Chơng I: Những vấn đề chung về huy động vốn đổi mới máy móc thiết bị tại
các doanh nghiệp hiện nay
Chơng II: Thực trạng về công tác huy động vốn đổi mới máy móc thiết bị tại
công ty May Chiến Thắng

Chơng III: Một số ý kiến về giải pháp huy động vốn đổi mới máy móc thiết
bị tại công ty May Chiến Thắng.
Do điều kiện trình độ và thời gian hạn chế nên chắc chắn bài luận văn này
không thể tránh khỏi những khiếm khuyết. Em rất mong đợc sự chỉ bảo chân
thành của các Thầy-Cô giáo để bản luận văn này đợc hoàn thiện hơn.
Để hoàn thiện đề tài này, em xin chân thành cảm ơn sự hớng dẫn nhiệt tình
của thầy giáo: GS-TS Phan Kim Chiến và các thầy cô giáo trong Bộ môn Quản
lý kinh tế cùng sự giúp đỡ quí báu của các cán bộ, công nhân viên Công ty May
Chiến Thắng đà giúp đỡ em trong thời gian thực hiện luận văn này.

Hà nội, ngày 10 tháng 2 năm 2002

2


Chơng 1
Những vấn đề chung về huy động vốn đổi mới máy
móc thiết bị tại các doanh nghiệp hiện nay
1.1 Tài sản cố định và vốn cố định
1.1.1 Tài sản cố định
Nền kinh tế thị trờng có sự can thiệp của Nhà nớc ở Việt Nam đà trải qua hơn
10 năm hình thành, củng cố, từng bớc hoàn thiện. Song song với quá trình đó là
sự xuất hiện và tác động ngày càng sâu sắc của hệ thống các quy luật kinh tế
đặc trng cho nền kinh tế thị trờng. Lợi nhuận trở thành mục tiêu rất cụ thể, rất
thiết thực và mang tính sống còn đối với doanh nghiệp.
Đối với các doanh nghiệp để tiến hành sản xuất, tạo ra sản phẩm cần có 3
yếu tố là: T liệu lao động, đối tợng lao động và sức lao động. Các t liệu lao động
(nh máy móc thiết bị, nhà xởng, phơng tiện vận tải,...) là những phơng tiện vật
chất mà con ngời sử dụng để tác động vào đối tợng lao động, biến đổi nó theo
mục đích của mình. Bé phËn quan träng nhÊt trong c¸c t liƯu lao động sử dụng

trong qúa trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là các TSCĐ. Đó là
những t liệu lao động chủ yếu đợc sử dụng một cách trực tiếp hay gián tiếp
trong quá trình sản xuất kinh doanh. Để đợc coi là TSCĐ thì các t liệu lao động
phải thoả mÃn hai điều kiện cơ bản về giá trị tối thiểu và thời gian sử dụng tối
thiểu, hai tiêu chuẩn này đợc quy định tuỳ theo điều kiện kinh tế, yêu cầu và
trình độ quản lý trong từng thời kỳ nhất định. Theo Quyết định 51/TTg ngày
21/01/1995 thì t liệu lao động đợc coi là TSCĐ thì phải có thời gian sử dụng từ
1 năm trở lên và có giá trị trên 5.000.000 đ. Tuy nhiên, cũng có những tài sản
còn thiếu một trong hai tiêu chuẩn trên nhng có vị trí đặc biệt quan trọng và xét
trong mét hƯ thèng gåm nhiỊu bé phËn liªn kÕt víi nhau cùng thực hiện một
chức năng nào đó thì cũng vẫn đợc coi là TSCĐ.

3


Đặc điểm chung của TSCĐ trong doanh nghiệp là tham gia vào nhiều chu kỳ
sản xuất sản phẩm, trong quá trình đó hình thái vật chất (của TSCĐ hữu hình)
và đặc tính sử dụng ban đầu của TSCĐ là không thay đổi, song giá trị của nó lại
đợc chuyển dịch dần từng phần vào giá trị sản phẩm sản xuất ra. Bộ phận gía trị
chuyển dịch này cấu thành một u tè chi phÝ s¶n xt kinh doanh cđa doanh
nghiƯp và đợc bù đắp mỗi khi sản phẩm đợc tiêu thụ.
Trong các doanh nghiệp, TSCĐ có nhiều loại khác nhau. Mỗi loại lại có công
dụng kinh tế, tính chất kỹ thuật và đợc sử dụng trong những điều kiện khác
nhau. Để thuận tiện cho công tác quản lý TSCĐ doanh nghiệp cần tiến hành
phân loại TSCĐ một cách khoa học. Thông thờng có các phơng pháp phân loại
TSCĐ nh sau:
Phơng pháp thứ nhất: Phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện. Theo phơng
pháp này TSCĐ của doanh nghiệp đợc phân làm những loại sau:
+ TSCĐ hữu hình: là những TSCĐ có hình thái vật chất
+ TSCĐ vô hình: là những TSCĐ không có hình thái vật chất

Phơng pháp thứ hai: Phân loại TSCĐ theo mục đích sử dụng. Theo phơng
pháp này TSCĐ của doanh nghiệp đợc phân làm những loại sau:
+ TSCĐ dùng cho mục đích sản xuất kinh doanh: là những TSCĐ dùng trong
hoạt động sản xuất kinh doanh chính và phụ của doanh nghiệp
+ TSCĐ dùng cho mục đích phúc lợi, sự nghiệp an ninh, quốc phòng: là
những TSCĐ do doanh nghiệp quản lý và sử dụng cho các hoạt động phúc lợi,
sự nghiệp an ninh, quốc phòng của doanh nghiệp.
+ TSCĐ bảo quản hộ, giữ hộ: là các TSCĐ doanh nghiệp bảo quản hộ, giữ hộ
Nhà nớc, các tổ chức và cá nhân khác có quan hệ với doanh nghiệp.
Phơng pháp thứ ba: Phân loại TSCĐ theo công dụng kinh tế. Theo phơng
pháp này TSCĐ của doanh nghiệp đợc phân làm những loại sau:
+ Nhà cửa, vật kiến trúc: là những TSCĐ của doanh nghiệp đợc hình thành
sau quá trình thi công xây dựng nh: nhà xởng, trơ së lµm viƯc, nhµ kho,..

4


+ Máy móc thiết bị: là toàn bộ các loại máy móc thiết bị dùng trong hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
+ Phơng tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn: là các loại phơng tiện vận tải nh phơng tiện đờng sắt, đờng bộ, đờng ống,..
+ Thiết bị dụng cụ quản lý: là những thiết bị dụng cụ dùng trong công tác
quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
+ Vờn cây lâu năm, súc vật làm việc và cho sản phẩm:
+ Các loại TSCĐ khác
Phơng pháp thứ t: Phân loại TSCĐ theo tình hình sử dụng. Theo phơng pháp
này TSCĐ của doanh nghiệp đợc phân làm những loại sau:
+ TSCĐ đang sử dụng: Đó là những TSCĐ doanh nghiệp đang sử dụng cho
các hoạt động sản xuất kinh doanh, phúc lợi , sự nghiệp,..
+ TSCĐ cha cần dùng: Đó là các TSCĐ cần thiết phục vụ cho hoạt động sản
xuất kinh doanh nhng hiện tại doanh nghiệp cha sử dụng, đang cất trữ.

+ TSCĐ không cần sử dụng, chờ thanh lý: Đó là những TSCĐ không cần
thiết hay không phù hợp với hoạt động sản xuất kinh doanh, cần thanh lý, nhợng bán để thu hồi lại vốn đầu t.
Trên đây là bốn phơng pháp phân loại TSCĐ chủ yếu trong doanh nghiệp,
ngoài ra tuỳ theo đặc điểm tổ chức quản lý mà ở từng doanh nghiệp còn tiến
hành phân loại TSCĐ theo các tiêu thức khác nhau nh phân loại TSCĐ theo
nguồn hình thành, theo bộ phận sử dụng,..
Bốn phơng pháp phân loại TSCĐ trên giúp cho doanh nghiệp thấy đợc cơ cấu
đầu t vào TSCĐ hữu hình và vô hình, cơ cấu TSCĐ theo mục đích sử dụng, công
dụng cụ thể của từng loại TSCĐ và mức độ sử dụng có hiệu quả các TSCĐ. Đó
là căn cứ quan trọng để doanh nghiệp xây dựng các quyết định đầu t, điều chỉnh
cơ cấu đầu t sao cho phù hợp với tình hình thực tế đồng thời nó cũng tạo điều
kiện thuận lợi cho việc quản lý, sử dụng TSCĐ và tính khấu hao TSCĐ cho
chính x¸c.

5


1.1.2 Vốn cố định
Vốn cố định là số vốn ứng trớc để mua sắm, xây dựng TSCĐ hữu hình và vô
hình. VCĐ quyết định quy mô của TSCĐ, song chính đặc điểm của TSCĐ lại
quyết định đặc điểm tuần hoàn và chu chuyển của VCĐ. Đặc điểm của VCĐ là
tham gia vào nhiều chu kỳ sản xuất sản phẩm, nó đợc luân chuyển dần từng
phần trong các chu kỳ sản xuất và sau nhiều chu kỳ sản xuất VCĐ mới hoàn
thành một vòng luân chuyển. Trong các doanh nghiệp VCĐ chiếm vai trò đặc
biệt quan trọng bởi nó là là một bộ phận của vốn đầu t nói riêng và vốn sản xuất
kinh doanh nói chung. Việc xác định quy mô VCĐ, mức trang bị TSCĐ hợp lý
là cần thiết song điều quan trọng nhất là phải có biện pháp quản lý sử dụng tốt
VCĐ tránh thất thoát vốn đảm bảo năng lực sản xuất và hiệu quả hoạt động của
TSCĐ.
Trong công tác quản lý VCĐ, một yêu cầu đợc đặt ra đối với các doanh

nghiệp là phải bảo toàn VCĐ. Bảo toàn vốn có thể hiểu là việc giữ nguyên vẹn
sức mua của đồng vốn ban đầu và không ngừng làm cho nó phát triển lên để sau
khi kết thúc một vòng tuần hoàn vốn, với số vốn thu hồi đợc doanh nghiệp ít
nhất cũng có thể mua đợc một khối lợng TSCĐ có quy mô và tính năng kỹ thuật
nh cũ với thời giá hiện tại. Trong quy chế quản lý tài chính và hạch toán kinh
doanh đối với DNNN ban hành kèm theo Nghị định 59/CP ngày 03/10/1996 và
sau này là Nghị định 27/1999/NĐ-CP ngày 20/04/1999 có quy định rõ: ...
Doanh nghiệp có nghĩa vụ nhận, quản lý và sử dụng có hiệu quả vốn và các
nguồn lực đợc Nhà nớc giao, không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh, bảo
toàn và phát triển vốn,..
Tại các doanh nghiệp việc bảo toàn VCĐ phải xem xét trên cả hai mặt : hiện
vật và giá trị. Bảo toàn VCĐ về mặt hiện vật không phải chỉ là giữ nguyên hình
thái vật chất và đặc tinh sử dụng ban đầu của TSCĐ mà quan trọng hơn là duy
trì thờng xuyên năng lực sản xuất ban đầu của nó. Bảo toàn VCĐ về mặt giá trị
là phải duy trì sức mua của VCĐ ở thời điểm hiện tại so với thêi ®iĨm bá vèn

6


®Çu t ban ®Çu bÊt kĨ sù biÕn ®éng cđa giá cả, sự thay đổi của tỷ giá hối đoái,
ảnh hëng cđa tiÕn bé khoa häc kü tht. ViƯc b¶o toàn vốn cụ thể nh thế nào
còn phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể của bản thân TSCĐ tại doanh nghiệp. Tuy
nhiên, có thể áp dụng các phơng pháp bảo toàn VCĐ nh: tổ chức đánh giá và
đánh giá lại TSCĐ, lựa chọn phơng pháp và tỷ lệ khấu hao thích hợp, thờng
xuyên duy tu bảo dỡng TSCĐ ,.., hay kiểm tra hiệu quả sử dụng TSCĐ thông
qua các chỉ tiêu tài chính .
Tóm lại, TSCĐ và VCĐ có vai trò đặc biệt quan trọng đối với hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc bảo toàn VCĐ, thờng xuyên đổi mới
TSCĐ cho phù hợp với tình hình thực tế nhằm đáp ứng những yêu cầu khắt khe
của thị trờng là vấn đề doanh nghiệp phải đặc biệt quan tâm nếu không muốn

mình bị tuột hậu và thất bại trong cạnh tranh.
1.1.3 Hao mòn TSCĐ
Trong qúa trình sử dụng, TSCĐ bị hao mòn do tác động của nhiều nguyên
nhân khác nhau, hao mòn TSCĐ đợc chia làm hai loại.
Hao mòn hữu hình TSCĐ: là sự hao mòn về vật chất và gía trị của TSCĐ
trong quá trình sử dụng. Về mặt vật chất đó là sự hao mòn có thể nhận thấy đợc
từ sự thay đổi trạng thái vật lý ban đầu ở các bộ phận, chi tiết TSCĐ dới sự tác
động của ma sát, trọng tải, nhiệt độ,... sự giảm sút về chất lợng, tính năng kỹ
thuật ban đầu ,.. và cuối cùng TSCĐ không còn sử dụng đợc nữa. Về mặt giá trị
đó là sự giảm dần gía trị của TSCĐ cùng với quá trình chuyển dịch dần từng
phần giá trị hao mòn vào giá trị sản phẩm sản xuất ra.
Hao mòn vô hình TSCĐ: là sự giảm sút về giá trị trao đổi của TSCĐ do ¶nh
hëng cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt. Ngêi ta thờng chia hao mòn vô hình thành
các loại sau:
+ Hao mòn vô hình loại 1: TSCĐ bị giảm giá trị trao đổi do đà có những
TSCĐ nh cũ song giá mua lại rẻ hơn. Do đó trên thị trờng các TSCĐ cũ bị mất
đi một phần giá trị của mình.

7


+ Hao mòn vô hình loại 2: TSCĐ bị giảm giá trị trao đổi do đà có những
TSCĐ mới tuy mua với giá trị nh cũ nhng lại hoàn thiện hơn. Do đó trên thị trờng các TSCĐ cũ bị mất đi một phần giá trị của mình.
+ Hao mòn vô hình loại 3: TSCĐ bị mất giá hoàn toàn do chÊm døt chu kú
sèng cđa s¶n phÈm tÊt u dẫn đến những TSCĐ sử dụng để sản xuất những sản
phẩm này cũng bị lạc hậu, mất tác dụng.
Tóm lại, trong quá trình sử dụng, TSCĐ bị hao mòn hữu hình và hao mòn vô
hình. Bộ phận giá trị hao mòn đó đợc chuyển dịch dần vào giá thành sản phẩm
gọi là khấu hao TSCĐ. Bộ phận giá trị này đợc cấu thành trong giá thành sản
phẩm đợc biểu hiện dới hình thức tiền tệ gọi là tiền khấu hao. Sau khi sản phẩm

sản xuất ra đợc tiêu thụ, số tiền khấu hao sẽ đợc tích luỹ lại hình thành q
khÊu hao TSC§. ViƯc trÝch lËp q khÊu hao cã ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối
với doanh nghiệp bởi nó là một trong những nguồn vốn cơ bản để tái sản xuất
giản đơn và tái sản xuất mở rộng TSCĐ.
1.2 Sự cần thiết phải đổi mới máy móc thiết bị công
nghệ và các nhân tố ảnh hởng tới quyết định đầu
t đổi mới máy móc thiết bị công nghệ tại doanh
nghiệp.
1.2.1 Đầu t đổi mới thiết bị công nghệ là đòi hỏi khách quan tại các
doanh nghiệp
Nền kinh tế thị trờng đà tạo cho các doanh nghiệp nhiều điều kiện thuận lợi
để phát triển. Tuy nhiên, gắn chặt với nó là một hệ thống các quy luật kinh tế
trong đó quy luật cạnh tranh giữ một vị trí chủ chốt. Mỗi doanh nghiệp khi hoạt
động đều phải chấp nhận cạnh tranh với các doanh nghiệp khác. Nếu doanh
nghiệp nào chiến thắng đợc trong cạnh tranh thì sẽ tiếp tục phát triển, còn nếu
không thua lỗ phá sản là khó tránh khỏi. Do đó, các doanh nghiệp luôn tìm
kiếm các giải pháp nhằm chiếm lợi thế trong cạnh tranh. Trong sè rÊt nhiỊu gi¶i

8


pháp thờng đợc áp dụng thì đầu t đổi mới máy móc thiết bị , hiện đại hoá công
nghệ sản xuất là giải pháp quan trọng. Bởi nếu doanh nghiệp thờng xuyên đổi
mới máy móc thiết bị công nghệ sản xuất, thờng xuyên trang bị mới những
TSCĐ hiện đại thì sẽ có điều kiện nâng cao chất lợng sản phẩm, tiết kiệm tối đa
các khoản chi phí sản xuất,... Sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra vừa có khả
năng đáp ứng đợc những đòi hỏi khắt khe của thị trờng về chất lợng sản phẩm
cũng nh hình thức mẫu mÃ, tiết kiệm đợc chi phí sản xuất sẽ giảm đợc giá bán
sản phẩm, đáp ứng đợc nhu cầu tiêu dùng trong điều kiện kinh tế hạn hẹp của
mọi tầng lớp dân c trong xà hội. Nâng cao chất lợng sản phẩm kết hợp với hạ

giá bán sẽ làm tăng sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trờng, điều này còn có
ý nghĩa hơn trong bối cảnh nền kinh tÕ ViƯt Nam ®ang cã nhng thay ®ỉi theo
chiỊu híng hội nhập dần với kinh tế khu vực và thế giới.
Hiện nay, việc đổi mới máy móc thiết bị công nghệ đặt ra nh một yêu cầu
cấp thiết đối với các doanh nghiệp bởi máy móc thiết bị của các doanh nghiệp
đà cũ và lạc hậu. Điều này đợc thể hiện qua các mặt sau:
+ Trang thiết bị hầu hết đà cũ nát, chắp vá không thể sản xuất đợc những sản
phẩm yêu cầu độ chính xác cao , không thể đáp ứng thị hiếu ngày càng cao của
thị trờng, nhất là thị trờng xuất khẩu. Trớc đây nớc ta nhập máy móc thiết bị từ
nhiều nguồn khác nhau: 25% từ Liên Xô( Cũ), 21% từ các nớc Đông Âu, 20%
từ các nớc ASEAN, ... nên tính đồng bộ kém, khi sử dụng năng lực thiết bị chỉ
đạt 50% công suất, thiết bị lạc hậu từ 3-5 thế hệ,...
+ Do đầu t thiếu đồng bộ nên thiếu nhiều phụ tùng thay thÕ, st tiªu hao vËt
liƯu, nhiªn liƯu trªn mét đơn vị sản phẩm còn quá lớn, nhiều tiêu chuẩn, qui
phạm, định mức đà lỗi thời nhng cha sửa đổi. Máy móc thiết bị cũ làm cho số
giờ chết máy cao, ... những nguyên nhân trên làm cho cho giá thành sản phẩm
lên cao . Theo điều tra mới đây, trong số gần 5000 DNNN có đến hơn một nửa
sử dụng máy móc thiết bị có hệ số hao mòn lớn hơn 50%, gần 70% máy móc
thiết bị đợc sản xuất từ những năm 1960-1970. Điều này dẫn đến tình tr¹ng cã

9


nhiều máy móc thiết bị phải nằm đắp chăn không thể sử dụng đợc nữa. Theo
tính toán chung, số hàng hoá trong nớc hiện bị ứ đọng thì 40% là do giá thành
cao và chất lợng kém, 20% đà lạc hậu lỗi mốt, 30% do không cạnh tranh nổi với
hàng ngoại. Công nghệ cũ còn gây ra tình trạng ô nhiễm môi trờng trầm trọng
tại nhiều khu vực khác nhau.
Tóm lại, việc đổi mới máy móc thiết bị là đòi hỏi khách quan đối với các
doanh nghiệp nếu muốn chiến thắng trong cạnh tranh, củng cố và mở rộng chỗ

đứng của mình trên thị trờng cả trong hiện tại và tơng lai.
1.2.2 Các yêu cầu cơ bản đối với máy móc thiết bị công nghệ khi tiến
hành quá trình đầu t đổi mới tại các doanh nghiệp hiện nay.
Đổi mới máy móc thiết bị là cần thiết đối với các doanh nghiệp song việc đổi
mới hoàn toàn không đơn giản, nó phải đảm bảo đợc một loạt các yêu cầu sau:
Đổi mới phải bắt kịp tiến bộ khoa học công nghệ: Mục đích của việc đổi mới
thiết bị công nghệ trong doanh nghiệp là thay thế, khắc phục những tồn tại, hạn
chế của công nghệ cũ bằng những công nghệ mới tiên tiến hơn, u việt hơn, có
khả năng tạo ra những sản phẩm có sức cạnh tranh trên thị trờng. Chính vì thế,
khi thực hiện hoạt động đầu t đổi mới doanh nghiệp cần tiến hành điều tra,
nghiên cứu kỹ tính năng kỹ thuật cũng nh mức độ tối tân của công nghệ sắp đầu
t. Việc điều tra, nghiên cứu này sẽ giúp doanh nghiệp tránh việc đầu t vào
những công nghệ lạc hậu, làm giảm sút hiệu quả của hoạt động đầu t.
Đổi mới phải đồng bộ , cã träng ®iĨm: TÝnh ®ång bé trong ®ỉi míi là rất
quan trọng bởi một sản phẩm tạo ra nếu muốn đợc thị trờng chấp nhận thì cần
phải đáp ứng đợc nhiều mặt nh chất lợng, kiểu dáng, mẫu mÃ,.. nếu đổi mới một
cách khập khiễng chẳng hạn nh sản phẩm vẫn giữ nguyên kiểu dáng, mẫu
mÃ, chỉ thay đổi chất lợng, chất liệu cấu thành sản phẩm thì rất khó cho ngời
tiêu dùng nhận ra đợc những u điểm mới của sản phẩm này. Do đó, sẽ làm giảm
hiệu quả của công tác đổi mới tài sản. Tuy nhiên, đổi mới đồng bộ đòi hỏi
doanh nghiệp phải có một lợng vốn lớn, đây là một trở ngại lớn ®èi víi nhiỊu

10


doanh nghiệp .Do đó, nếu thiếu vốn để đầu t, thì doanh nghiệp nên thực hiện
giải pháp tình thế là ®ỉi míi cã träng ®iĨm. TÝnh träng ®iĨm cđa ho¹t động đầu
t thể hiện ở chỗ: chỉ đổi mới đối với những công nghệ chủ chốt mang tính sống
còn đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu doanh
nghiệp đà thiếu vốn lại đầu t một cách giàn trải chắc chắn sẽ dẫn tới thất bại

trong hoạt động đầu t.
Đổi mới phải đón trớc đợc yêu cầu và thị hiếu của thị trờng: Những đòi hỏi
của thị trờng về một loại sản phẩm nào đó có thể thay đổi rất nhanh. Nếu doanh
nghiệp không điều tra, nghiên cứu kỹ trớc khi thực hiện hoạt động đầu t đổi mới
chắc chắn sẽ làm giảm sút hiệu quả của hoạt động đầu t thậm chí công tác đổi
mới sẽ hoàn toàn vô nghĩa.
1.2.3 Các nhân tố ảnh hởng tới quyết định đầu t đổi mới
Việc đầu t đổi mới máy móc thiết bị là đòi hỏi khách quan nhng nếu xét trên
giác độ quản lý tài chính thì hoạt động đầu t này chính là các quyết định đầu t
dài hạn, đầu t không chỉ cho hiện tại mà phải đón đầu đợc những tiến bộ khoa
học kỹ thuật trong tơng lai và cần có một nguồn vốn lớn. Vì vậy, để đi đến một
quyết định đầu t đòi hỏi doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lỡng hàng loạt các vấn
đề- những yếu tố chi phối trực tiếp đến quyết định đầu t của doanh nghiệp.
Một là: Tính hiệu quả của dự án đầu t: Hoạt động đầu t dài hạn luôn chứa
đựng trong nó rất nhiều rủi ro. Mỗi doanh nghiệp phải xác định đợc độ tin cậy
của dự án đầu t, phải dự đoán đợc sự biến động trong tơng lai về chi phí đầu t bỏ
ra, thu nhập nhận đợc từ dự án đầu t, lÃi suất vay vốn, khả năng tiêu thụ sản
phẩm ,.. Vì vậy, phân tích tính khả thi của dự án đầu t là công việc phải đợc tiến
hành rất kỹ lỡng, tû mØ, khoa häc tríc khi thùc hiƯn dù ¸n đầu t.
Hai là: Sự tiến bộ của khoa học và công nghệ: Khoa học và công nghệ luôn
luôn thay đổi, nó có thể là thời cơ cũng có thể là nguy cơ đe doạ đối với tất cả
các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp trớc khi thực hiện dự án đầu t cần phải tính
đến những tiến bộ trong tơng lai của khoa học công nghệ đối với những thiết bị

11


mình sẽ đầu t, từ đó có thể xác định chính xác trọng tâm cũng nh cách thức đầu
t đổi mới trang thiết bị. Nếu thiết bị máy móc luôn tiên tiến, ít nhất ngang bằng
với công nghệ của các doanh nghiƯp cïng ngµnh trong níc cịng nh khu vùc thì

doanh nghiệp mới có khả năng sản xuất ra những sản phẩm có lợi thế trên thị trờng, có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại.
Ba là: Thị trờng và sự cạnh tranh: Một dự án đầu t chỉ có thể đợc chấp nhận
khi nó có khả năng tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp trong cạnh tranh, có khả
năng sản xuất ra những sản phẩm đáp ứng đợc những đòi hỏi ngày càng phong
phú và khắt khe của thị trờng. Vì vậy , khi đa ra một quyết định đầu t không thể
thiếu đợc sự phân tích kỹ tình hình hiện tại của bản thân doanh nghiệp, tình
hình cạnh tranh giữa các doanh nghiệp cũng nh dự đoán diễn biến tình hình thị
trờng trong tơng lai.
Bốn là: Khả năng tài chính của doanh nghiệp: doanh nghiệp không thể tiến
hành các dự án đầu t nằm ngoài khả năng tài chính của mình. Hoạt động đầu t
đổi mới máy móc thiết bị luôn mang tính hai mặt. Một mặt, nó đem lại diện
mạo mới, tạo ra lợi thế trong cạnh tranh và uy tín cho doanh nghiệp. Mặt khác,
đó là hoạt động đầu t cho tơng lai, luôn chứa đựng những rủi ro và mạo hiểm.
Một cơ cấu tài chính vững chắc sẽ là điều kiện tiên quyết đến sự tồn tại của
doanh nghiệp. Chính vì vậy công tác đầu t đổi mới máy móc thiết bị phải quan
tâm tới tình hình tài chính tại thời điểm đầu t, trong quá trình đầu t, hiệu quả
của hoạt động đầu t. Có nh vậy doanh nghiệp mới tránh đợc những cú sốc về tài
chính do hậu quả của hoạt động đầu t sai lầm gây ra.
Nhu cầu về vốn cho hoạt động đầu t là rất lớn, nó phát sinh liên tục. Tình
trạng chung tại các doanh nghiệp hiện nay là nguồn vốn tự có rất hạn hẹp và thờng không đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng. Vì vậy, để có đủ vốn thực hiện hoạt
động đầu t thì doanh nghiệp phải huy động thêm dới nhiều hình thức khác nhau.
Khi huy động các nguồn vốn doanh nghiệp cần chú ý đến một số vấn đề sau:

12


+ Số vốn cần phải huy động: Việc đa dạng hoá các hình thức huy động vốn là
cần thiết nhng phải đảm bảo tôn trọng các nguyên tắc tài chính nh: không huy
động vốn ngắn hạn để đầu t dài hạn, lợng vốn vay vợt quá xa so với lợng vốn tự
có dẫn tới hệ số nợ lên cao và có thể mất khả năng thanh toán,..

+ Chi phí huy động vốn: Để hoạt động đầu t mang lại hiệu quả kinh tế cao thì
nhất thiết doanh nghiệp cần quan tâm đến chi phí sử dụng vốn và thời gian huy
động vốn. Nếu nh vốn vay là một loại hàng hoá đợc mua bán trên thị trờng, nó
cũng chịu sự tác động của quy luật cung- cầu thì lÃi vay phải trả chính là số tiền
doanh nghiệp phải chi ra ®Ĩ cã qun sư dơng sè vèn vay ®ã. Doanh nghiệp khi
vay vốn cần so sánh giữa chi phí sử dụng vốn và kết quả thu đợc do sử dụng vốn
vay đó. Mặt khác, thời gian vay phải phù hợp víi thêi gian khÊu hao, víi chu kú
lu©n chun cđa TSCĐ đợc hình thành từ vốn vay.
Ngoài ra, còn có một số nhân tố khác cũng có ảnh hởng tới quyết định đầu t
đổi mới máy móc, thiết bị tại doanh nghiƯp nh: c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triĨn kinh tÕ
x· hội của Nhà nớc, tính rủi ro của hoạt động ®Çu t, ....
Nh vËy, ®Ĩ viƯc huy ®éng vèn ®ỉi mới máy móc thiết bị công nghệ đúng hớng, mang lại hiệu quả kinh tế cao thì trớc khi thực hiện các dự án đầu t doanh
nghiệp cần nghên cứu kỹ các vấn đề đà đợc đề cập ở phần trên. Đó chính là các
cơ sở quan trọng để đa ra những quyết định đầu t đúng hớng, đảm bảo sự thành
công của hoạt động đầu t.
1.3 Phơng hớng huy động vốn đổi mới máy móc thiết
bị công nghệ trong các doanh nghiệp hiện nay.
Thực trạng của nền kinh tế Việt Nam trong những năm 1997,1998,1999 và
những tháng đầu năm 2000 là một hồi chuông cảnh tỉnh với các nhà quản lý về
nguy cơ trì trệ của nền kinh tế. Sự phát triển mạnh và ổn định của nền kinh tế
luôn gắn liền với sự phát triển ổn định và có hiệu quả của các doanh nghiệp.
Đặc biệt là khi sự phát triển của các doanh nghiệp có ảnh hởng rất lớn đến quá
trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hớng Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá.

13


Xuất phát từ thực trạng về vốn trong các doanh nghiệp hiện nay thì vấn đề giải
quyết các khó khăn về vốn là một vấn đề cấp bách cần đợc giải quyết không thể
trì hoÃn.

Vậy đâu là nguyên nhân dẫn tới tình trạng thiếu vốn tại các doanh nghiệp nói
chung, DNNN nói riêng ?
+ Nguồn vốn NSNN cấp cho các DNNN còn hạn hẹp. Việt Nam đang trong
quá trình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trờng. Mặc dù trong những năm
gần đây thu NSNN không ngừng tăng nhng cùng với nó rất nhiều khoản chi
NSNN cũng phát sinh và đòi hỏi một lợng vốn lớn từ NSNN. Hiện tợng bội chi
NSNN diễn ra thờng xuyên trong các năm tài khoá. Chính vì vậy, nguồn vốn
NSNN cấp cho các doanh nghiệp rất hạn hẹp, phân tán, không đáp ứng đủ nhu
cầu vốn để đổi mới tài sản tại các DNNN. Khu vực kinh tế t nhân thì lại càng
khó khăn hơn, các doanh nghiệp này quy mô vốn chủ sở hữu thờng nhỏ, khả
năng vay vốn từ ngân hàng cũng khó khăn do phải chịu nhiều sức ép nh vay vốn
phải có tài sản thế chấp, lÃi suất vay vốn thờng ít đợc u đÃi hơn lÃi suất vay vốn
ở các DNNN, ....
+ Mặc dù đà trải qua hơn 10 năm chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập
trung sang nền kinh tế thị trờng nhng một thực tế không thể phủ nhận là cơ chế
quản lý kinh tế cũ cha hoàn toàn bị xoá bỏ, bản thân tại một số doanh nghiệp
còn có một sức ỳ khá lớn, cha thoát khỏi tâm lý ỷ lại vào Nhà nớc, thiếu năng
động trong công tác quản lý cũng nh tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trình độ quản lý kinh tế yếu kém dẫn tới tình trạng thiếu vốn sản xuất kinh
doanh, thiếu vốn đầu t phát triển, bản thân chính các doanh nghiệp này cha phát
huy đợc năng lực thực sự của mình. Do không mạnh dạn tìm kiếm các nguồn tài
trợ khác từ bên ngoài nên việc thiếu vốn là khó tránh khỏi.
Ngoài ra còn có nhiều lý do khác cũng dẫn tới hiện tợng thiếu vốn tại các
doanh nghiệp nh: Cơ chế vay vốn tín dụng còn khá ngặt ngèo đối với khu vực
kinh tế t nhân (vay vốn phải thế chấp tài sản, ..), thị trờng vốn tại Việt Nam cha

14


đợc hoàn thiện, .. Để giải quyết nghịch lý ngân hàng thừa vốn trong khi các

doanh nghiệp thiếu vốn, Nhà nớc cần bổ sung các chính sách hỗ trợ các doanh
nghiệp gặp khó khăn có thể vay vốn, phục vụ cho nhu cầu đầu t đổi mới đang
trở nên cấp bách.
Trong quá trình hoạt động, nhu cầu vốn đổi mới máy móc thiết bị công nghệ
đợc đặt ra nh một yêu cầu cấp bách trớc sức ép của thị trờng, của cạnh tranh,...
Để phù hợp với việc huy động, quản lý vµ sư dơng vèn ta cã thĨ chia toµn bộ số
vốn mà doanh nghiệp có thể huy động để đầu t đổi mới máy móc thiết bị thành
nguồn vốn bên trong và nguồn vốn bên ngoài.
1.3.1 Nguồn vốn bên trong
Đây là các nguồn vốn có thể huy động đợc tõ néi bé doanh nghiƯp bao gåm
q khÊu hao vµ lợi nhuận để lại tại quỹ đầu t phát triển.
Quỹ khấu hao đợc hình thanh trên cơ sở số tiền trích khấu hao TSCĐ đợc tích
luỹ lại. Quỹ khấu hao lớn dần lên cùng với sự giảm dần về mặt giá trị và giá trị
sử dụng của TSCĐ trong quá trình hoạt động. Mục đích nguyên thuỷ của việc
trích lập quỹ khấu hao là nhằm tái sản xuất giản đơn và tái sản xuất mở rộng
TSCĐ. Trớc năm 1994, số tiền khấu hao đợc giữ lại tại các DNNN rất nhá bÐ,
doanh nghiƯp kh«ng cã qun sư dơng sè tiỊn khấu hao TSCĐ có nguồn gốc từ
NSNN. Tuy nhiên, từ năm 1994 trở lại đây Nhà nớc đà tạo điều kiện thuận lợi
cho việc đầu t đổi mới máy móc thiết bị cho các DNNN bằng cách giao toàn bộ
số tiền khấu hao cho doanh nghiệp. Đây là một thay đổi hoàn toàn phù hợp đặc
biệt trong điều kiện hiện nay việc đổi mới máy móc thiết bị có thể coi là một
trong những giải pháp quan trọng để các doanh nghiệp đảm bảo sự phát triển
của mình trên thị trờng.
Ngoài quỹ khấu hao cơ bản, lợi nhuận để lại từ hoạt động sản xuất kinh
doanh tại quỹ đầu t phát triển cũng là một nguồn vốn quan trọng để tái đầu t đổi
mới TSCĐ. Lợi nhuận là khoản chênh lệch giữa chi phí bỏ ra và thu nhập trong
một thời kỳ nhất định. Số lợi nhuận để lại tại doanh nghiệp là phần còn lại của

15

lợi nhuận trớc thuế thu nhập sau khi đà trừ đi một số khoản khác nh : thuế thu
nhập doanh nghiệp, tiền thu sử dụng vốn,..Theo tinh thần của Nghị định
27/1999/NĐ-CP ngày 20/04/1999 thì phần lợi nhuận để lại này đợc doanh
nghiệp sử dụng để bù đắp, bảo toàn vốn sản xuất kinh doanh và trích lập các
quỹ nh: quỹ dự phòng tài chính, quỹ dự phòng trợ cấp mất việc làm, quỹ khen
thởng, quỹ phúc lợi,... với tỷ lệ trích lập đợc quy định rất chi tiết. Trong số các
quỹ trên thì doanh nghiệp có thể sử dụng quỹ đầu t phát triển phục vụ cho hoạt
động đầu t đổi mới hiện đại hoá TSCĐ.
Hoạt động tài chính tại các doanh nghiệp rất đa dạng và phong phú, trên thực
tế ngoài một số nguồn vốn kể trên doanh nghiệp còn có thể khai thác một số
nguồn vốn nữa nhng chØ mang tÝnh chÊt t¹m thêi nh : nguån vèn do thanh lý nhợng bán TSCĐ, do chênh lệch đánh giá lại tài sản, do kiểm kê tài sản phát hiện
thừa,...
Trong công tác huy động vốn doanh nghiệp đặc biệt coi träng ngn vèn bªn
trong bëi nã cã rÊt nhiỊu u điểm:
Một là: Tái đầu t đổi mới máy móc thiết bị công nghệ là mục đích nguyên
thuỷ của việc trích lập quỹ khấu hao
Hai là: Nguồn vốn bên trong là nguồn vốn chủ sở hữu, nó thuộc quyền sở
hữu của doanh nghiệp, doanh nghiệp có toàn quyền quyết định trong việc sử
dụng nên việc sử dụng ngồn vốn này khá linh hoạt và không phải chịu những
sức ép trong quá trình sử dụng nh vốn vay ( nh sức ép về việc thanh toán nợ gốc
khi khoản vay đáo hạn, lÃi vay phải trả, các quy định chặt chẽ do ngân hàng đề
ra trong quá trình sử dụng vốn vay,..)
Nh vậy, huy động tối đa nguồn vốn bên trong của doanh nghiệp là xu hớng
chung trong việc huy động vốn đổi mới thiết bị công nghệ. Tuy nhiên, thực
trạng tại các doanh nghiệp hiện nay là nguồn vốn bên trong còn rất hạn chế, thờng không thể đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng tại doanh nghiệp. Chính vì vậy, việc
huy động nguồn vốn bên ngoài là cần thiết.

16

1.3.2 Nguồn vốn bên ngoài
Nguồn vốn bên ngoài là các khoản doanh nghiệp đi vay của các tổ chức, cá
nhân có quan hệ với mình, đó có thể là quan hệ bạn hàng, đối tác, cán bộ công
nhân viên trong công ty, các ngân hàng thơng mại, các tổ chức tín dụng, huy
động vốn qua hợp tác liên doanh liên kết, phát hành trái phiếu,... Nguyên tắc cơ
bản khi huy ®éng vèn vay lµ: Khi huy ®éng tèi ®a nguån vốn bên trong mà
không đáp ứng đủ nhu cầu vốn cho hoạt động đầu t thì sẽ đi vay nhng phải đảm
bảo thu nhập nhận đợc từ việc sử dụng vốn vay phải lớn hơn các chi phí bỏ ra
khi sử dụng vốn vay.
Trong thực tế, các nguồn vốn bên ngoài doanh nghiệp có thể huy động đợc
gồm có:
Phát hành trái phiếu : Đây là hình thức huy động vốn khá đặc trng và đem lại
hiệu quả huy động vốn cao tại các quốc gia có nền kinh tế thị trờng phát triển.
Việc sử dụng trái phiếu để tài trợ dài hạn cho nhu cầu đầu t sẽ tạo ra sự linh
hoạt hơn cho doanh nghiệp trong quá trình sử dụng vốn bởi doanh nghiệp có thể
tiến hành hoạt động đầu t mà không phải tuân thủ một loạt các quy chế tín dụng
nh sử dụng vốn vay ngân hàng, nã cã huy ®éng ®đ vèn cho doanh nghiƯp ®Ĩ
thùc hiện quá trình đầu t trong một khoảng thời gian ngắn, quyền kiểm soát và
lÃnh đạo doanh nghiệp không bị xáo trộn,...Do đó, phát hành trái phiếu để tài
trợ vốn dài hạn cho hoạt động đầu t là một hớng đi quan trọng
Phát hành cổ phiếu: Trong nhiều trờng hợp doanh nghiệp có thể tăng vốn chủ
sở hữu bằng việc phát hành cổ phiếu. Mặc dù phát hành cổ phiếu còn là một
hình thức huy động vốn khá mới mẻ đối với các doanh nghiệp Việt Nam nhng
đây là một híng ®i rÊt cã triĨn väng bëi trong thêi gian gần đây Chính phủ đang
khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện cổ phần hoá để huy động vốn và
nhiều doanh nghiệp đà thực hiện theo hớng này, sở giao dịch chứng khoán tại
Việt Nam đà đợc thành lập và trong một tơng lai gần sẽ chính thức đi vào hoạt
động. Hệ thống pháp luật về trái phiếu, cổ phiếu đang đợc hoàn thiện, trình độ

17


hiểu biết của công chúng về cổ phiếu và trái phiếu dần đợc nâng cao.... Điều đó
sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát hành cổ phiếu, trái phiếu để huy động
vốn tại doanh nghiệp.
Liên doanh liên kết: Sự cạnh tranh gay gắt buộc các doanh nghiệp thay vì tìm
cách vợt qua lẫn nhau, loại bỏ nhau thì liên doanh liên kết, sát nhập lại để cùng
nhau phát triển đợc coi là một xu thế mới mẻ và có nhiều triển vọng. Việc
chuyển từ đối đầu sang đối thoại hợp tác cùng phát triển không những không
làm cho doanh nghiệp suy yếu đi mà còn đem lại nhiều u thế. Khi tiến hành liên
doanh liên kết thì doanh nghiệp có thể huy động đợc một lợng vốn chủ sở hữu
đủ lớn để đáp ứng cho nhu cầu đầu t phát triển. Liên doanh vừa tạo điều kiện
tăng nguồn lực tài chính, nâng cao trình độ quản lý và sử dụng thiết bị công
nghệ, tận dụng u thế hiện có của các bên liên doanh ... Doanh nghiệp có thể liên
doanh với các đối tác trong nớc nhng xu hớng hiện nay là hợp tác liên doanh với
nớc ngoài. Thông thờng bên Việt Nam góp vốn bằng đất đai, nhà xởng là chủ
yếu, còn bên nớc ngoài góp vốn bằng máy móc thiết bị công nghệ hoạc bằng
tiền. Nh vậy, đối với các doanh nghiệp Việt Nam điều này là có lợi bởi có thể
đầu t đổi mới thiết bị công nghệ trong điều kiện thiếu vốn. Khó khăn lớn nhất
của bên Việt Nam khi tiến hành liên doanh là việc xác định trị giá vốn góp của
bên đối tác, việc thiếu kinh nghiệm này nhiều khi gây lên những bất lợi lớn đối
với bên Việt Nam. Ngoài ra việc xây dựng điều lệ hoạt động của liên doanh
thiếu chặt chẽ, không khoa học đà dẫn tới hiện tợng bên đối tác dựa vào những
hạn chế của bên Việt Nam trong quá trình hoạt động để tìm cách gây khó khăn
nh: yêu cầu tăng thêm vốn khi liên doanh thiếu vốn hoạt động, thay đổi cơ cấu
tổ chức của liên doanh,.. Để liên doanh thực sự đem lại hiệu quả cao thì doanh
nghiệp cần hết sức chú ý đến những vấn đề này.
Kêu gọi viện trợ, thu hút đầu t của các tổ chức phi chính phủ, đầu t trực tiếp
từ nớc ngoài, đầu t từ quỹ hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), từ các tổ chức

bảo vệ mội trờng, hoà bình,...

Việc mở cửa nền kinh tế đà tạo ®iỊu kiƯn cho

18


các tổ chức quốc tế có điều kiện hiểu biết thêm về đất nớc và con ngời Việt
Nam, có điều kiện tìm hiểu tình hình tài chính còn khá eo hẹp của các doanh
nghiệp Việt Nam. Tranh thủ sự hỗ trợ của các tổ chức nớc ngoài là một hớng đi
cần lu tâm khi các nguồn lực tài chính của các doanh nghiệp trong nớc còn hạn
hẹp
Vay vốn ngân hàng , vay CB-CNV trong doanh nghiệp,.. Đây là nguồn tài
trợ cuối cùng từ bên ngoài vào doanh nghiệp nếu nh doanh nghiệp thiếu vốn khi
thực hiện dự án đầu t đổi mới máy móc thiết bị. Tuy nhiên, đây lại là một phơng
pháp tài trợ vốn khá phổ biến hiện nay bởi các phơng thức huy động vốn kể trên
còn khá mới mẻ đối với hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam. Nếu thực hiện tài
trợ theo phơng pháp này doanh nghiệp phải hoàn trả vốn gốc và lÃi vay sau một
thời gian nhất định, doanh nghiệp phải thế chấp tài sản, phải thực hiện nghiêm
túc hàng loạt những yêu cầu khắt khe của ngân hàng trong thời gian đầu t,.. Bên
cạnh vay ngân hàng, doanh nghiệp cũng có thể vay từ CB-CNV trong doanh
nghiệp. So với vay ngân hàng thì vay vốn từ CB-CNV có hạn chế là số vốn vay
thờng không lớn nhng bù lại có thể vay trong một thời gian dài, không cần phải
thế chấp tài sản lại tạo ra sự gắn bó mật thiết giữa CB-CNV và doanh nghiệp,
thúc đẩy họ tích cực hơn trong lao động, có ý thức hơn trong việc giữ gìn bảo
quản tài sản,..
Trên đây là một số nguồn vốn bên trong và bên ngoài doanh nghiệp có thể
huy động để phù hợp cho công tác đầu t đổi mới máy móc thiết bị. Với nhu cầu
vốn đó, doanh nghiệp nên linh hoạt trong việc lựa chọn các phơng thức huy
động sao cho phù hợp với tình hình thực tế tại doanh nghiệp, tốt nhất nên kết

hợp cùng lúc nhiều phơng thức huy động. Trong huy động vốn một điều cần
chú ý là mặc dù cả hai nguồn vốn đều đợc coi trọng song nguồn vốn bên trong
luôn giữ vai trò quyết định, nguồn vốn bên ngoài giữ vai trò quan trọng bổ sung
cho nguồn vốn bên trong nhằm đảm bảo đủ vốn cho hoạt động đầu t . Việc huy

19


động vốn từ bên ngoài phải cân đối với khả năng tài chính của doanh nghiệp để
đảm bảo một sự phát triển vững chắc trong tơng lai.

Chơng ii
Thực trạng về công tác huy động vốn đổi mới máy
móc thiết bị tại công ty May Chiến Thắng
2.1 Khái quát chung về công ty may chiến thắng
Công ty may Chiến Thắng là một DNNN, là thành viên của Tổng công ty Dệt
May ViƯt Nam, trùc thc Bé C«ng nghiƯp. C«ng ty May Chiến Thắng có tên
giao dịch quốc tế là: Chiến Thắng Garment Company
Tên viết tắt: CHIGAMEX
Trụ sở chính: Số 10 Thành Công - Ba Đình - Hà Nội
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty

20


Ngày 2/3/1968, trên cơ sở máy móc, thiết bị và nhân lực của Trạm may Lê
Trực và xởng may cấp I Hà Tây. Bộ Nội thơng quyết định thành lập Xí nghiệp
May Chiến Thắng có trụ sở tại số 8B phố Lê Trực, Quận Ba Đình, Thành phố
Hà nội và giao cho Cục vải sợi may mặc quản lý .
Ngày 15/6/1968 là ngày ra mắt xí nghiệp May Chiến Thắng, tổng số lao

động của xí nghiệp lúc bấy giờ là 325 ngời( trong đó có 147 nữ). Năm 1986 ,
theo tinh thần Nghị quyết 306 của Bộ Chính trị và Quyết định 217/HĐBT của
Hội đồng Bộ Trởng đà chuyển giao qun tù chđ cho xÝ nghiƯp trong viƯc tỉ
chøc s¶n xuất kinh doanh, hàng năm ngoài phần kế hoạch Nhà nớc giao, xí
nghiệp đợc phép tự tổ chức sản xuất thêm để đảm bảo việc làm và tăng thu nhập
cho ngời lao động. Năm 1992, xí nghiệp thành lập thêm một cơ sở mới tại số 10
Thành công .
Ngày 25/8/1992 Bộ Công nghiệp nhẹ ban hành quyết định số 730/CNnTCLĐ chuyển xí nghiệp May Chiến Thắng thành công ty May Chiến Thắng.
Ngày 25/3/1994 xí nghiệp thảm len xuất khẩu Đống Đa thuộc Tổng công ty
Dệt Việt Nam đợc sát nhập vào công ty May Chiến Thắng theo quyết định 290/
QĐ-TCLĐ của Bộ Công nghiệp nhẹ .
Năm 1997 công trình đầu t ở cơ sở 10 Thành công hoàn thành bao gồm 3
đơn nguyên 5 tầng với diện tích 13000 m2 , bao gåm: 6 ph©n xëng may,1 ph©n
xëng da, 1 phân xởng thêu-in , 50% khu vực sản xuất đợc trang bị hệ thống điều
hòa không khí với hơn 1560 loại thiết bị các loại,..v.v.
Đợc sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ công nghiệp và Tổng công ty Dệt-May Việt
Nam, trên cơ sở thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý cần thiết theo hớng dẫn,
công ty đà hoàn thành việc chuyển xởng may Lê Trực thuộc công ty May Chiến
Thắng thành công ty may cổ phần Lê Trực. Công ty này sẽ chính thức đi vào
hoạt động từ 1/1/2000 víi sè vèn ®iỊu lƯ 4,2 tû ®ång.
2.1.2 NhiƯm vụ của Công ty trong quá trình hoạt động sản xuÊt kinh
doanh

21


Là một DNNN, trực thuộc Bộ Công nghiệp nhẹ nay là Bộ Công nghiệp, Công
ty có đầy đủ t cách pháp nhân trong sản xuất kinh doanh và hạch toán kinh tế
độc lập. Khi mới thành lập công ty có nhiệm vụ tổ chức sản xuất các loại quần
áo, mũ vải, găng tay,... theo chỉ tiêu kế hoạch của Nhà nớc. Từ năm 1975 trở lại

đây, nhiệm vụ sản xuất của công ty ngày càng nặng nề hơn, hàng năm ngoài
phần kế hoạch Nhà nớc giao, công ty còn phải tự chủ trong việc tìm kiếm nguồn
hàng, tổ chức sản xuất gia công các sản phẩm may mặc theo các hợp đồng kinh
tế với các tổ chức nớc ngoài cũng nh trong nớc, sản xuất hàng may mặc bán
FOB, xuất khẩu các sản phẩm thảm len, da,..v..nhằm phục vụ cho nhu cầu tiêu
dùng của thị trờng trong nớc và quốc tế. Công ty phải làm tròn nhiệm vụ do
Tổng công ty Dệt-May giao, phải có trách nhiệm bảo toàn và phát triển vốn,
không ngừng cải thiện đời sống vật chất và tinh thần , bồi dỡng và nâng cao
trình độ nghiệp vụ của cán bộ công nhân viên trong doanh nghiệp,...
Trong thời gian tới , công ty tập trung xây dựng nhiệm vụ sản xuất kinh
doanh theo hớng giảm dần doanh thu từ việc nhận gia công sang việc tìm kiÕm
thÞ trêng xuÊt khÈu trùc tiÕp , më réng thÞ trờng tiêu thụ sản phẩm ở trong nớc,..v.v.
2.1.3 Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh của Công ty
2.1.3.1 Quy trình công nghệ sản xuất
Tại công ty May Chiến Thắng nguyên vật liệu chính đợc sử dụng trong sản
xuất sản phẩm may mặc và thảm len là: vải , da, thảm ,..v.v. cùng các phụ liệu
nh: chun, chỉ ,khuy, khóa, cúc, đạn bắn mác,....Các nguyên phụ liệu này chủ
yếu đều là do các bên thuê gia công cung cấp dới dạng nhập khẩu. Ngoài ra
trong một số trờng hợp cá biệt khách hàng có thể ký hợp đồng và yêu cầu công
ty mua giúp một số loại nguyên phụ liệu (từ thị trờng trong nớc hoặc nhập khẩu
từ nớc ngoài).
Sản phẩm của công ty May Chiến Thắng chủ yếu đợc sản xuất thông qua các
đơn đặt hàng. Khi công ty nhận đợc các đơn đặt hàng và nguyên phụ liệu do

22


bên đặt hàng cung cấp (có kèm theo các tài liệu và thông số cần thiết về sản
phẩm cần sản xuất) thì công ty sẽ tiến hành chế thử sản phẩm. Sản phẩm chế
thử sau đó sẽ đợc chuyển đến bộ phận duyệt mẫu để kiểm tra xem sản phẩm có

đạt yêu cầu đề ra không. Khi mẫu chế thử đạt yêu cầu , thì các mà sản phẩm
này sẽ đợc đa đến các phân xởng sản xuất. Mỗi phân xởng sản xuất là một dây
truyền khép kín phải tiến hành toàn bộ các công việc từ làm mẫu cứng, giác
mẫu, khớp mẫu rồi đa đến tổ cắt. Tổ cắt sẽ nhận vật liệu cắt theo mẫu đà giác và
đa đến từng tổ may. Các tổ may cũng đợc chuyên môn hóa , mỗi ngời may một
công đoạn: may thân, tay, vào chun, khóa, thùa khuyết, đính cúc, ....Kết thúc
quy trình công nghệ may mỗi tổ sẽ có một thợ cả đi kiểm tra về mặt kỹ thuật và
một thu hóa làm nhiệm vụ thu thành phẩm tại cuối chuyền sau đó chuyển sang
cho thợ là. Cuối cùng sản phẩm sẽ đợc đa sang bộ phận KCS của phân xởng để
kiểm tra , đóng gói, chuyển đến kho.
Trong mỗi phân xởng may cơ cấu tổ chức đợc bố trí nh sau:
- Bộ phận quản lý gồm có:
+ 1 quản đốc phân xởng: nhận kế hoạch của công ty, quản lý chung các
khâu, giám sát chung tình hình sản xuất của phân xởng ,...
+ 2 phó quản đốc phân xởng: có nhiệm vụ bao quát , đôn đốc các tổ sản xuất,
và mọi vấn đề phát sinh trong ca mình quản lý .
- Bé phËn gióp viƯc gåm cã:
+ 2 KCS phân xởng: kiểm tra chất lợng sản phẩm sản xuất của phân xởng
+ 2 Thợ sửa máy
+1 Nhân viên thống kê
- Bộ phận sản xuất gồm có:
+ 4 tổ may
+ 1 tổ cắt
Tại các phân xởng sản xuất đều đợc trang bị các máy móc thiết bị chuyên
dùng phục vụ cho việc may các sản phẩm nh máy thùa đầu tròn, máy đính bọ,

23


máy may hai kim, bàn là cầu,..v.v. Hệ thống máy móc thiết bị này đều đợc nhập

từ nớc ngoài nh : Nhật Bản , Hungary, Liên xô, ...
2.1.3.2 Đặc điểm tổ chức quản lý của công ty
Bộ máy quản lý của Công ty đợc tổ chức theo một cấp gồm: Ban giám đốc,
10 phòng ban chức năng, 1 cơ sở may-da-thêu tại 10 Thành Công, 1 cơ sở dệt
thảm len tại 114 Nguyễn Lơng Bằng.
- Tổng giám đốc: là ngời đứng đầu công ty điều hành chung hoạt động sản
xuất kinh doanh của toàn công ty.
- Phó tổng giám đốc:
+ Phó Tổng giám đốc kỹ thuật: là ngời giúp việc cho giám đốc , phụ trách
các vấn đề về kỹ thuật sản xuất, cung cấp vật t và các vật liệu bao gói sản phẩm
cho các phân xởng sản xuất, nếu cần thiết trong một số trờng hợp có thể thay
tổng giám đốc giải quyết một số vấn đề thuộc công việc mình phụ trách.
+ Phó Tổng giám đốc tài chính: là ngời giúp việc cho giám đốc , phụ trách
việc kinh doanh của toàn công ty theo các hợp đồng kinh tế đà ký kết, tìm kiếm
đôí tác , nghiên cứu thị trờng, ...
- Phòng Tổ chức-Lao động tiền lơng: thực hiện nhiệm vụ tổ chức nhân sự
trong công ty, tổ chức các kế hoạch đào tạo Cán bộ- CNV, hớng dẫn tổ chức
thực hiện các chế độ lao động tiền lơng.
- Phòng Tài vụ: Tổ chức hạch toán kinh doanh toàn công ty, tổ chức phân
tích hoạt động kinh tế, đánh giá các dự án đầu t, tổ chức thực hiện các biện pháp
quản lý tài chính,..v..v.
- Phòng kü tht: ChÕ thư, kiĨm tra vỊ kü tht, tiªu chuẩn chất lợng sản
phẩm, chế tạo thử nghiệm các sản phẩm mẫu, tổ chức ứng dụng nguyên phụ
liệu mới vào sản xuất,..v..v.
- Phòng phục vụ sản xuất : Mua sắm các trang thiết bị sản xuất cho các phân
xởng, cung ứng nguyên vật liệu cho các phân xởng sản xuất theo kế hoạch sản
xuất, chuẩn bị hòm, đai,..phục vụ cho ®ãng hßm,..v..v.

24

- Phßng kinh doanh xt nhËp khÈu: Cã nhiƯm vơ lập kế hoạch sản xuất kinh doanh ngắn hạn, dài hạn theo các hợp đồng gia công đà ký kết, thiết lập
mối quan hệ với khách hàng, mở các cửa hàng giới thiệu và tiêu thụ sản phẩm,
thực hiện kí kết các hợp đồng xuất nhập khẩu trực tiếp,..v..v.
- Phòng kinh doanh tiếp thị: xây dựng và thực hiện các chiến dịch quảng cáo,
xúc tiến bán hàng, tiêu thụ sản phẩm, tìm kiếm thị trờng tiêu thụ sản phẩm
trong và ngoài nớc,..v..v.
- Phòng Hành chính- tổng hợp: Lu giữ , pho to, đóng dấu các công văn giấy
tờ sử dụng trong hoạt động hàng ngày của công ty,...
- Phòng Bảo vệ: Trông giữ bảo quản các tài sản của công ty
- Phòng Ytế : Chăm sóc sức khỏe cho cán bộ công nhân viên trong công ty.
- Phòng đào tạo Thái Nguyên: Phụ trách đào tạo nghề cho học sinh có
nguyện vọng vào làm việc trong công ty tại chi nhánh khu vực Thái Nguyên.
Cụ thể sơ đồ tổ chức quản lý đợc bố trí ở Sơ đồ 1
2.1.4 Một số chỉ tiêu chủ yếu của công ty May Chiến Thắng trong những
năm gần đây
Vốn kinh doanh của công ty May Chiến Thắng tính đến 31/12/1999 là
41.385.842.226 VNĐ, trong đó: - Vốn cố định 25.589.138.858 : VNĐ
-Vốn lu động : 15.796.703.368VNĐ
Bảng 1: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu chủ yếu của công ty May Chiến
Thắng trong 4 năm gần đây
Chỉ tiêu
1. Doanh thu ( đồng)
2. Lợi nhuận ( đồng)
3.Nộp ngân sách (đồng)
4.Tổng số NV(ngời)
5.Thu nhập bq/CNV(đ)

1996
39.849.680.962

441.694.612
561.338.357
2.627
603.000

1997
43.104.964.611
605.204.673
646.289.613
2.741
770.000

1998
57.878.293.935
677.295.509
977.994.835
2.640
790.000

1999
63.984.179.480
1.012.403.849
1.340.000.000
2.658
864.000

25