Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3 4 tuổi

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LANG CHÁNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG
CHO TRẺ 3 - 4 TUỔI A1
TẠI TRƯỜNG MẦM NON LÂM PHÚ

Người thực hiện: Lê Thị Thuận
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Lâm Phú
SKKN thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA, NĂM 2022
MỤC LỤC


Tên đề mục

Trang
1. Mở đầu
1
1.1 Lý do chọn đề tài.
1
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
2
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
2

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2
2.1. Cơ sở lý luận
2
2.2. Thực trạng vấn đề
3
a. Thuận lợi
3
b. Khó khăn
3
2.3. Các Biện pháp thực hiện.
4
* Biện pháp 1: Giáo viên ln tự rèn luyện mình, có hành vi ứng xử,
4
thái độ đúng trước trẻ
* Biện pháp 2: Tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc phụ huynh

6

cùng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
* Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ

6

đưa vào các chủ đề.
* Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
* Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua quy tắc ứng

6
13

xử giữa giáo viên với phụ huynh và trẻ.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
3. Kết luận và kiến nghị.
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
* Tài liệu tham khảo

14
15
15
16


1
1.MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
“Uốn cây từ thuở còn non.
Dạy con từ thuở hãy còn thơ ngây”
Vâng! Trẻ em là niềm tự hào lớn của mỗi gia đình, là chủ nhân tương lai
của đất nước, là nền tảng vững chắc cho xã hội Việt Nam. Để đạt được điều đó
thì việc chăm sóc, giáo dục trẻ phải có sự chung tay góp sức của nhà trường, gia
đình và xã hội. Tuy nhiên, trước sự phát triển mạnh mẽ khơng ngừng của nền
kinh tế hiện nay thì rất nhiều các bậc phụ huynh có rất ít thời gian để quan tâm
đến con cái, cũng từ đó dẫn đến trẻ hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế
giới bên ngoài. Điều này làm ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức,
tình cảm của trẻ, đặc biệt là hầu hết trẻ khơng có vốn kỹ năng sống. Vì vậy, việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là điều rất cần thiết để giúp trẻ khám phá thế giới
tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ biết quý trọng bản thân, nuôi
dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực,

giúp trẻ cân bằng cuộc sống phát triển tồn diện về: Chân - Thiện - Mỹ, từ đó trẻ
có những kỹ năng hòa nhập với thế giới xung quanh.
Để giúp trẻ có kỹ năng sống khơng phải là dạy trẻ những gì cao siêu vượt
quá tầm hiểu biết của trẻ, mà chúng ta cần phải giúp trẻ trải nghiệm những hoạt
động hàng ngày của một xã hội thu nhỏ, là giáo dục cách sống tích cực trong xã
hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá nhân và xã hội nhằm
giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành những khả năng thực
thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình huống khác nhau trong
cuộc sống. Vì vậy trẻ cần được học và rèn luyện ngay từ nhỏ, từ những bản năng
tự nhiên như việc học ăn, học nói, học đi, đứng, ngủ, nghỉ... đến việc học để có
kiến thức và nhận thức về bản chất của cuộc sống, tôn trọng môi trường sống,
môi trường thiên nhiên xung quanh ta, để từ đó trẻ biết giao tiếp, ứng xử trung
thực, khơn khéo, ngoan ngỗn, lịch sự với mọi người.
Để làm được điều đó, trước tiên là một người giáo viên tơi ln tạo cho trẻ
có mơi trường để trải nghiệm, thực hành. Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay mỗi
gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức mà không chú ý đến phát triển
các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích
kỷ, ít quan tâm đến mọi người xung quanh. Các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn
chế, khó khăn cho trẻ trong việc có tình huống bất ngờ xảy ra. Vậy làm thế nào
để việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 3 – 4 tuổi có hiệu quả và giúp trẻ phát
triển một cách tồn diện về mọi mặt, đó là câu hỏi ln đặt ra cho tơi. Chính vì
thế, tơi đã mạnh dạn lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp giáo dục kỹ
năng sống cho trẻ 3 - 4 tuổi”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Xây dựng thực hiện một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 34 tuổi.


2
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ lớp 3 - 4 tuổi A1Trường Mầm non Lâm Phú.

1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu sử dụng tài liệu: Sách lý luận, chương trình giáo
dục mầm non…
Phương pháp tuyên truyền tới các bậc phụ huynh: Tuyên truyền tới phụ
huynh để phụ huynh hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của giáo dục kĩ năng sống
cho trẻ.
Phương pháp quan sát ghi chép: Quan sát quá trình trẻ tham gia các hoạt
động giáo dục kĩ năng sống và mức độ hứng thú của trẻ nhằm điều tra, khảo sát
khả năng của trẻ tại lớp. Sau khi quan sát xong, thu thập những vấn đề liên quan
và ghi chép lại một cách cụ thể, chính xác với từng trẻ.
Phương pháp thực hành trải nghiệm: Là phương pháp hướng dẫn trẻ thực
hành và luyện tập các tình huống, kĩ năng hợp tác….
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2. 1. Cơ sơ lý luận
Từ ngàn xưa kinh nghiệm của cha ông ta đã đúc kết nhiệm vụ học đầu tiên
của mỗi con người phải là: “Tiên học lễ, hậu học văn” lễ phép là nét đẹp văn hoá
được đặt lên hàng đầu khi nhìn nhận đánh giá về một ai đó mà chúng ta thường
bàn luận. Trong thời đại hiện nay tiếp thu nhiều nền văn hoá khác nhau, nhưng
đâu đó vẫn cịn nhiều câu chuyện thương tâm về đạo đức lễ giáo của con người.
Việc giáo dục đạo đức kỹ năng sống cho thế hệ trẻ còn rất hạn chế.
Giáo dục kỹ năng sống là khâu đầu tiên hình thành nhân cách, là một phần
rất quan trọng trong nội dung giáo dục trẻ. Hình thành cho trẻ những cơ sở ban
đầu của nhân cách con người mới xã hội chủ nghĩa: khoẻ mạnh nhanh nhẹn,
phát triển hài hồ, giàu lịng u thương biết quan tâm, nhường nhịn giúp mọi
người, biết yêu thương và giữ gìn cái đẹp, biết xin lỗi, cảm ơn thơng minh, ham
hiểu biết, thích khám phá, tìm tịi, ham học hỏi.
Đối với trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng, việc dạy trẻ kỹ
năng sống là rất cần thiết nhưng dạy trẻ kỹ năng gì? Dạy như thế nào? Thì người
giáo viên phải biết lựa chọn nội dung cho phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của
trẻ. Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non là nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong

cuộc sống, biết được những điều nên làm và không nên làm. Tạo ra nhiều cơ hội
để trẻ được tham gia, được hoạt động và cảm thấy mình là một thành viên trong
nhóm chơi và trẻ có cơ hội phát triển trí tưởng tượng, sáng tạo, mạnh dạn, tự tin,
góp phần thúc đẩy sự phát triển, tình cảm ở trẻ. Đơi khi trẻ có những vấn đề về
hành vi và khả năng tập trung trong những năm tháng đầu tiên trẻ đến trường trẻ
không biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, khơng có ý thức chờ đến
lượt khiển cho trẻ không thể tập trung lĩnh hội những điều cơ giáo dạy! Vì vậy,
giáo viên phải tốn rất nhiều thời gian vào đầu năm học để giúp trẻ có được


3
những kỹ năng sống cơ bản ở trường mầm non. Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ
cần có những hình thức, biện pháp linh hoạt, hợp lý dựa trên quan điểm then
chốt của giáo dục mầm non là: “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Với những
nguyên nhân trên tôi đã đi sâu vào nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ 3 – 4 tuổi ở Trường Mầm non Lâm Phú”.
2.2. Thực trạng vấn đề
a) Thuận lợi:
Trong năm học 2021 – 2022. Trường Mầm non Lâm Phú đã đạt trường chuẩn
Quốc gia mức độ I. Trường lớp khang trang có quy mơ gọn gàng, sạch sẽ, phịng
học rộng rãi, có cơ sở vật chất và trang thiết bị đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ.
Đội ngũ giáo viên có trình độ chun mơn trên chuẩn, có tinh thần đồn kết
cao, năng động, sáng tạo, tâm huyết với nghề. Đó chính là điều kiện để phụ
huynh yên tâm gửi con vào trường ngày càng nhiều.
Được sự quan tâm sát sao của Ban giám hiệu nhà trường luôn chỉ đạo giáo
viên trong trường thực hiện tốt kế hoạch chăm sóc giáo dục trẻ. Mua sắm trang
thiết bị đồ dùng phục vụ cho hoạt động tương đối đầy đủ, có đủ phịng học rộng
rãi, thống mát, đảm bảo ánh sáng cho trẻ hoạt động.
Mặt khác, phụ huynh luôn quan tâm tạo mọi điều kiện cho cơ và trẻ,
thường xun đóng góp ngun vật liệu sẵn có ở địa phương cho cơ làm đồ

dùng, đồ chơi phục vụ cho các môn học và các hoạt động trong ngày.
b) Khó khăn:
Năm học 2021 - 2022 tơi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3-4
tuổi tổng số trẻ là: 20 cháu. Số cháu nam là: 9 cháu, số cháu nữ là 11 cháu. Trẻ
không đồng đều về mặt nhận thức, ngơn ngữ chưa phát triển. Vẫn cịn có một số
cháu hay khóc, khi đến lớp phụ huynh cịn ơm ấp, bao bọc con dẫn đến trẻ chưa
mạnh dạn, chưa tự tin.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng bản thân vẫn cịn gặp khơng ít khó khăn
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Việc dạy kỹ năng sống cho trẻ 3- 4 tuổi còn
mới mẻ và khi dạy trẻ cịn khơ khan chưa tạo được tình huống lôi cuốn gây được
hứng thú của trẻ.
Lâm Phú là một xã điều kiện kinh tế khó khăn. Đa số trẻ đều có bố mẹ đi
làm ăn xa, chưa dành nhiều thời gian quan tâm đến giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ nên thiếu đi sự phối hợp giữa giáo viên với phụ huynh và trẻ. Phần lớn trẻ
mới bắt đầu đi học nên chưa có ý thức trong các hoạt động vui chơi, học tập.
Bên cạnh đó, cịn một số ít phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến trẻ,
thường có tư tưởng nóng vội trong việc dạy con, nên đã tạo cho trẻ thói quen
xấu trẻ cịn tính ỷ lại, chưa có ý thức tự lập... Nhiều phụ huynh chưa hiểu rõ vấn
đề về giáo dục rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ.
* Trước khi áp dụng các biện pháp tôi đã đưa ra một số nội dung tiêu chí
khảo sát như sau:


4
Kết quả khảo sát lần 1.

Qua kết quả khảo sát trẻ cho thấy kỹ năng sống của trẻ chưa có, vì giáo
viên chưa sáng tạo trong phương pháp giảng dạy, đồ dùng, đồ chơi trực quan
chưa thu hút trẻ tham gia hoạt động. Từ thực trạng trên tôi rất băn khoăn và trăn
trở làm thế nào? và phải làm gì? Để đưa kỹ năng sống của trẻ đạt kết quả cao.

Tôi đã thực hiện lồng ghép nội dung giáo dục kĩ năng sống cho trẻ vào các hoạt
động trong ngày, thường xuyên tham khảo tài liệu, tham gia đầy đủ các lớp học
chuyên đề cũng như hội họp. Sau một thời gan nghiên cứu cùng với hội đồng
nhà trường, tổ chun mơn thảo luận góp ý tơi đã mạnh dạn đưa ra những giải
pháp cụ thể như sau:
2. 3. Các biện pháp thực hiện.
* Biện pháp 1: Giáo viên luôn tự rèn luyện mình, có hành vi ứng xử,
thái độ đúng trước trẻ.
Ở trường cô là người mẹ thứ hai của trẻ. Vì vậy trẻ thích được cơ u
thương gần gũi, mọi hành động, cử chỉ của cô luôn được trẻ chú ý và bắt chước
làm theo. Để giáo dục hành vi lễ giáo cho trẻ việc đầu tiên phải làm đó là người
giáo viên phải có hành vi lễ giáo đúng mực, đặc biệt là trước mặt trẻ. Bởi với trẻ
cô luôn đúng, cô giáo là một chuẩn mực cho trẻ noi theo và khơng có phương
pháp giáo dục nào hiệu quả hơn là hành động đúng trước trẻ để trẻ cảm nhận
được và học theo. Cô giáo là tấm gương sáng trước trẻ. Bởi vậy giáo viên không
thể dạy trẻ nói nhỏ nhẹ, đủ nghe trong khi cơ cười nói ồn ào trước trẻ, khơng thể
dạy trẻ sự ngăn nắp, gọn gàng, giữ vệ sinh trong lớp trong khi cô là người lôi
thôi, luộm thuộm, làm đâu bỏ đấy...Nhận thức được điều đó nên tơi ln chú ý
đến cách đi đứng, ăn mặc, nói năng sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, phù
hợp với đạo đức nhà giáo. Tự tạo cho mình phong thái nhẹ nhàng từ tốn, tự tin,


5
ăn mặc kín đáo, lịch sự trước trẻ. Trong giao tiếp với mọi người xung quanh lễ
phép với người trên, tơn trọng đồng nghiệp, nói đủ nghe, hồ nhã với phụ
huynh, không ngồi ăn trước mặt trẻ. Đặc biệt khi giao tiếp với trẻ ln bình tĩnh
lắng nghe, giải thích các thắc mắc của trẻ một cách rõ ràng, nhẹ nhàng. Khơng
bao giờ qt mắng, doạ nạt trẻ, phê bình trẻ trước mặt trẻ khác. Những việc này
tưởng như đơn giản nhưng nếu khơng tự ý thức rèn luyện mình thì khó có thể
thực hiện được. Vì vậy cơ ln phải giữ đúng chuẩn mực trong mọi lĩnh vực khi

giao tiếp với phụ huynh, với trẻ.
* Biện pháp 2: Tuyên truyền, phối kết hợp với các bậc phụ huynh cùng
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Cùng với mục tiêu phát triển xã hội hóa giáo dục thì phụ huynh có vai trị
khơng nhỏ trong việc giáo dục các kỹ năng sống cho trẻ. Bên cạnh việc dạy trẻ ở
trường, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với phụ huynh để cùng phối hợp dạy
kỹ năng sống cho trẻ. Tuyên truyền để các bậc phụ huynh hiểu rằng: Giáo dục
kỹ năng sống là giúp trẻ nâng cao năng lực để tự lựa chọn giữa những giải pháp
khác nhau. Việc quyết định phải được xuất phát từ trẻ. Nội dung giáo dục phải
xuất phát từ chính nhu cầu và kinh nghiệm của trẻ. Trẻ cần có điều kiện để cọ sát
các ý kiến khác nhau, cùng nhau trao đổi kinh nghiệm, tập luyện, thực hành và
áp dụng. Phụ huynh phối hợp cùng cô giáo trong việc thống nhất phương pháp
giáo dục trẻ.
Tin tưởng vào trẻ và năng lực của trẻ. Tôn trọng ý kiến của trẻ, không áp
đặt ý kiến của mình.
Khơng nói dài và nói nhiều, khơng đưa lời giải đáp có sẵn mà hãy đưa câu
hỏi để trẻ tự tìm tịi. Khơng vội vàng phê phán đúng - sai mà kiên trì giúp trẻ
biết tranh luận và có thể đưa ra kết luận của mình.
Việc dạy trẻ những kỹ năng đó phải là một q trình phối kết hợp hài hịa
giữa gia đình và nhà trường. Nhiều phụ huynh cho rằng con mình cịn q bé để
hiểu được những điều đó cũng như nghĩ rằng trẻ mẫu giáo vẫn được sống trong
sự bao bọc, bảo vệ tuyệt đối của bố mẹ. Nhưng trên thực tế, không phải lúc nào
cha mẹ cũng ở bên con khi có tình huống xấu.
Thời gian gần đây, có nhiều trẻ em bị lạm dụng, xâm hại thủ phạm lại chính là
người thân quen như bạn của bố mẹ, hàng xóm quen biết,... Chính vì vậy, người lớn
phải khéo léo, tế nhị kể cho con nghe những tình huống xấu có thể gây hại cho bé
hướng dẫn con biết xử lý các tình huống đó. Cô giáo phối hợp cùng phụ huynh
khéo léo dạy trẻ cách giữ gìn và bảo vệ các cơ quan, bộ phận trên cơ thể. Giúp trẻ
chủ động, cảnh giác với tình huống khi có người lạ quan tâm thái q đến cơ thể
của trẻ. Dạy cho trẻ một số cách phản kháng và bảo vệ bản thân.

Trong cuộc sống hàng ngày, phụ huynh nên dạy trẻ cách xử lý những tình
huống bất trắc mà trẻ có thể gặp phải dưới hình thức trị chuyện, tạo tình huống,
gợi mở giúp trẻ tìm ra cách giải quyết. Khơng áp đặt, cấm đốn trẻ. Thay vì
“Con khơng được làm thế này, con khơng được làm thế kia” thì ta nên đưa ra các


6
tình huống cụ thể thơng qua thực tế giúp trẻ hiểu tại sao không được làm như
thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào? Chính từ những suy nghĩ tìm cách
xử lý ở các tình huống cụ thể đó giúp trẻ dần có kỹ năng suy đốn, biết áp dụng
những kiến thức kinh nghiệm mình đã có để tìm cách giải quyết. Từ đó trẻ có
thể ứng phó với những tình huống khác nhau trong thực tế hàng ngày mà trẻ
gặp. Dần hình thành cho trẻ những kinh nghiệm, những kỹ năng biết bảo vệ
mình trong cuộc sống sau này.
* Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ đưa
vào các chủ đề.
Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạch vào các hoạt động ở lớp.
Tùy thuộc vào từng chủ đề, từng thời điểm để lựa chọn nội dung tích hợp giáo
dục kỹ năng sống phù hợp nhằm đạt hiệu quả cao trong cơng tác chăm sóc giáo
dục trẻ ở trường cụ thể tôi đã thực hiện như sau:
* Ở chủ đề “Trường mầm non”. Tôi đã lựa chọn kỹ năng giao tiếp như:
Chào hỏi, tạm biệt, cảm ơn, xin lỗi, lễ phép với người lớn, cô giáo, tôn
trọng bạn bè, vui vẻ thân thiện, lắng nghe ý kiến, chia sẻ thơng tin, hịa thuận với
các bạn giúp đỡ bạn khi cần thiết, cùng bạn hồn thành cơng việc…
* Chủ đề “Gia đình”: Tơi dạy trẻ những kỹ năng ứng xử phù hợp với những
người gần gũi xung quanh: Lễ phép với người lớn, ông bà, cha mẹ. Biết quan
tâm nhường nhịn em nhỏ, giúp đỡ bố mẹ những việc vừa sức, biết trò chuyện lễ
phép, thân mật, chơi vui vẻ với bạn, không quậy phá làm ồn, nhận biết và thể
hiện cảm xúc, chia sẻ đồng cảm…
* Chủ đề “Bản thân”: Tôi lựa chọn kỹ năng tự phục vụ như: Tự mặc, cởi

quần áo, cách sử dụng nhà vệ sinh đúng cách, vệ sinh cá nhân, cách ăn uống,
mặc quần áo phù hợp với thời tiết, sống gọn gàng ngăn nắp, biết bảo vệ bản thân
trước những tình huống nguy hiểm, không chơi những nơi mất vệ sinh, không
nhận quà người lạ khi chưa được người thân cho phép, biết kêu cứu khi gặp
nguy hiểm, biết một số thơng tin về bản thân như, tên, tuổi, sở thích và sử dụng
lời nói rõ ràng, mạch lạc để bày tỏ cảm xúc, nhu cầu của bản thân.
* Chủ đề: “Thế giới thực vật”, Dạy trẻ kỹ năng yêu thiên nhiên, u thích
cái đẹp, trồng và chăm sóc cây xanh, bảo vệ mơi trường, u q con vật, có ý
thức bảo vệ động vật, có kỹ năng phịng tránh tai nạn thương tích.
* Chủ đề: “Phương tiện giao thơng?” Dạy trẻ kỹ năng tuân thủ một số quy
định giao thông khi đi trên đường, những hành vi văn hóa nơi cơng cộng như: Đi
nhẹ, nói khẽ, khơng chen lấn xơ đẩy nhau,…
* Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi.
* Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thơng qua giờ đón, trả trẻ:
Trong giờ đón trẻ tơi thường trị chuyện với trẻ, giáo dục trẻ kỹ năng giao
tiếp như: kỹ năng tự cất giầy dép, ba lơ đúng nơi quy định. Ngồi ra tơi cịn dạy
trẻ biết chào hỏi, biết nói lời xin lỗi, biết nói lời cảm ơn, khơng nói leo khi người


7
khác nói, khơng tự tiện lấy đồ và sử dụng đồ của người khác.

Hình ảnh: Trẻ cất đồ dùng đúng nơi quy định

Những ngày đầu mới đến lớp trẻ đã được cô giáo hướng dẫn trẻ tự cất đồ,
cất ở đâu để cho gọn gàng ngăn nắp, hằng ngày trẻ đã tự giác khi bước chân vào
lớp cất dép, cất đồ dùng vào đúng nơi quy định.
* Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ thông qua các hoạt động học.
* Hoạt động phát triển thể chất: Tổ chức cho trẻ thực hiện vận động: “Nhảy
qua vật cản”. Rèn cho trẻ các kỹ năng nhanh nhẹn, mạnh dạn, tự tin, khéo léo

khi tham gia vận động, biết bảo vệ sức khỏe.
Ví dụ: Trong giờ vận động “Nhảy qua vật cản” Tôi ln động viên trẻ tập
đúng động tác bằng hình thức cổ vũ, khuyến khích trẻ, nhưng khơng cố ép trẻ
khi trẻ đã mệt, những trẻ làm chưa đúng cô cùng các trẻ khác cổ vũ động viên
trẻ như:
“Bạn Bảo Hân sắp làm được rồi” hay “Bạn Bảo Hân giỏi quá! Cả lớp hãy
tặng bạn một tràng pháo tay nào”.
Trong trò chơi “Ai nhanh hơn” tôi cho đội 1, đội 2 cùng thi đua. Tôi động
viên trẻ thực hiện đúng luật chơi. Khuyến khích đội thua lần sau cố gắng hơn.


8
Hoạt động: Nhảy qua vật cản
* Hoạt động phát triển ngơn ngữ: Hình thành kĩ năng nghe, trình bày năng
lực của bản thân, sáng tạo.
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới thực vật” tơi trị chuyện cùng trẻ về
một số loại hoa (Hoa hồng, hoa cúc).
+ Tôi đưa ra câu hỏi đàm thoại và khuyến khích trẻ trả lời:
- Đây là hoa gì?
- Cánh hoa như thế nào?
- Hoa cúc có màu gì?
- Cơ lần lượt chỉ vào cuống hoa, cánh hoa, đài hoa và hỏi trẻ:
- Đây là gì?
- Có màu gì?
Cơ chốt lại: hoa cúc có màu vàng rất đẹp, lá màu xanh. Đây là cuống và đài
hoa. Hoa cúc có rất nhiều cánh. Cánh hoa dài và cong, ở giữa bơng hoa có nhụy hoa.
Hay truyện: “Đơi tai tôi dài quá” sưu tầm trên báo Họa Mi với nội dung
giáo dục các bạn không nên chế diễu thân hình khác người của bạn Thỏ. Chính
vì có đơi tai dài nên bạn Thỏ đã giúp đỡ các bạn tìm về nhà khi bị lạc đường.
Với cách dạy trẻ bằng nhiều hình thức khác nhau, thơng qua nội dung các

bài thơ, bài hát, câu chuyện để lồng vào giáo dục trẻ kỹ năng sống giúp trẻ ghi
nhớ một cách thoải mái, nhớ lâu và khơng gị bó áp đặt trẻ.


9
Hoạt động: Trị chuyện về một số lồi hoa
* Hoạt động phát triển thẩm mỹ: Tơi sẽ kích thích trẻ bộc lộ những suy
nghĩ, bộc lộ tình cảm, khả năng tưởng tượng và sáng tạo, kỹ năng nghe, trình
bày năng lực của bản thân phối hợp làm việc theo nhóm.
Ví dụ: Đối với giờ tạo hình: "Tơ màu bức tranh gia đình bé" cơ có thể đàm
thoại với trẻ.
+ Gia đình con gồm có những ai?
+ Mọi người sống trong gia đình phải như thế nào ?
+ Con tơ màu bức tranh gia đình như thế nào?
Qua giờ tạo hình đó cơ giáo dục trẻ biết u thương, kính trọng đối với
những người thân trong gia đình như: ơng, bà, bố, mẹ...
* Hoạt động khám phá khoa học: Cho trẻ làm quen với thế giới đồ vật, hiện
tượng tự nhiên: cây cối, con vật…cho trẻ được thử nghiệm quan sát so sánh, tạo
môi trường để trẻ khám phá. Chấp nhận ý tưởng của trẻ mà khơng chê bai,
khuyến khích trẻ giải quyết vấn đề bằng nhiều cách. Tập cho trẻ các kỹ năng
sáng tạo, mạo hiểm, đương đầu với khó khăn, chấp nhận thử thách, tìm kiếm sự
giúp đỡ.
Ví dụ: Cho trẻ tìm hiểu động vật sống trong rừng “Hổ, báo, gấu, khỉ, voi”
Trẻ biết đặc điểm riêng của từng con vật từ những câu hỏi cô đưa ra như:
- Con voi có đặc điểm gì?
- Con voi sống ở đâu?
- Con voi thích ăn gì nhỉ?...
Trẻ trả lời “Con thưa cơ con voi có cái vịi.” Cứ như vậy trong một tiết học
với hàng loạt câu hỏi cô đưa ra thì trẻ nào cũng được tham gia, với trẻ ít nói cơ
gọi nhiều và thường xun hơn.

* Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động vui chơi:
Hoạt động chủ đạo của trẻ mầm non đó là hoạt động vui chơi, “Học bằng
chơi, chơi mà học” Trong quá trình vui chơi trẻ được thể hiện mình. Đồng thời
vui chơi cũng giúp trẻ được ôn luyện, củng cố những kiến thức đã được học của
trẻ giúp trẻ ghi nhớ lâu nhất những gì trẻ tiếp thu được. Khi nội dung chơi lành
mạnh sẽ hình thành cho trẻ có thái độ tích cực đối với hiện thực, có tinh thần
trách nhiệm với người khác, có lịng thương người. Thơng qua chơi sẽ hình
thành những hành vi xã hội, hình thành những phẩm chất đạo đức quý giá và
đúng đắn. Xuất phát từ đặc điểm trên của trẻ tôi nhận thấy trong q trình hướng
dẫn trẻ chơi, thơng qua trị chơi người giáo viên tác động lên mọi mặt của cá
nhân trẻ đặc biệt là hành vi lễ giáo của trẻ. Do vậy ta không thể để cho trẻ chơi
tự do mà phải có người lớn hướng dẫn trẻ chơi để kịp thời uốn nắn những hành
vi chưa tốt của trẻ. Chính vì vậy, tơi rất chú trọng đến việc tạo các tình huống
khi trẻ đóng vai để trẻ tìm cách giải quyết, cũng như quan sát những điều trẻ thể


10
hiện được những kiến thức mà trẻ đã có.
Ví dụ : Ở góc “Gia đình”, khi tơi đóng giả một người lạ đến nhà khi trẻ cho
trẻ kẹo thì trẻ biết nhắc nhau “Đừng lấy, phải được bố mẹ cho đã”.
Tơi đóng một vai làm người đi đường và rủ bé: “Cháu hãy đi cùng cô để cô
dắt về với mẹ”.
Các trẻ trong nhóm đã nhắc nhau: “Đừng đi, nếu khơng sẽ bị bắt cóc đấy”.
Với nhóm “Nấu ăn”: tơi cũng lưu ý đến những thao tác khi trẻ thể hiện vai
của mình:
Ví dụ: Bắc nồi lên bếp ga đặt đã đúng giữa bếp chưa nếu không sẽ dễ đổ và
xảy ra tai nạn, nấu xong phải nhớ tắt bếp, khi bắc nồi ra khỏi bếp phải dùng cái
lót tay nếu khơng sẽ bị bỏng .
Với hình thức đặt ra các tình huống cho trẻ được thảo luận, nói lên cách xử
lý của mình sau đó cơ sẽ giúp trẻ tổng hợp lại và tìm ra phương pháp tối ưu nhất.

Chính hình thức này giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, phát triển ngôn ngữ và giao tiếp
cho trẻ. Với cách thảo luận, mỗi cá nhân đưa ra cách giải quyết cho phù hợp
giúp trẻ biết vận dụng vốn hiểu biết, kiến thức của mình đã có để giải quyết vấn
đề. Đó cũng chính là một kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc sống hiện
tại cũng như sau này.


11
Hình ảnh:Trẻ chơi trị chơi nấu ăn
* Giáo dục kỹ năng sống thơng qua hoạt động ngồi trời:
Tơi đưa kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo
viên cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ
cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những
người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình
huống ở mọi nơi.
Ví dụ: Cơ tổ chức cho trẻ quan sát hoa ở vườn hoa của lớp “Quan sát hoa
sen” trẻ được ngắm nhìn hoa thỏa thích, trẻ tự tin nêu lên cảm nhận khi được
quan sát vườn hoa. Từ đó giúp trẻ hiểu thêm về quá trình trồng hoa và kỹ năng
chăm sóc hoa tốt hơn.


12
Hoạt động: Quan sát hoa sen
* Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ thông qua giờ ăn:
Trong giờ ăn cũng vậy, tơi dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống
qua đó dạy trẻ những kỹ năng tự lao động phục vụ, rèn tính tự lập như: Trước
khi ăn dạy trẻ biết mời cô, mời các bạn. Trẻ biết ăn uống lịch sự, trong khi ăn trẻ
ngồi ngay ngắn khơng nói chuyện, khơng xúc cơm sang bát của bạn. Khi ăn
xong tự dọn, cất bát thìa đúng nơi quy định. Những hành vi này tưởng như đơn
giản nhưng để tạo thành thói quen cho trẻ quả khơng dễ chút nào, bởi trẻ chưa

có ý thức như người lớn. Do vậy tôi đã tổ chức thường xuyên, liên tục để khi về
nhà trẻ không bị quên luôn khắc sâu và ghi nhớ. Ngồi ra trước những giờ ăn tơi
thường lồng ghép các bài hát, bài thơ “Giờ ăn”. Khi về nhà trẻ vẫn có ý thức tự
giữ vệ sinh, nhờ bố mẹ lấy nước muối cho con để xúc miệng hay đánh răng
trước khi đi ngủ, phải rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.

Hình ảnh: Giờ ăn trưa của trẻ
* Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua hoạt động chiều:
Vào các buổi chiều dạy trẻ thao tác vệ sinh, lao động tự phục vụ, lao động
vừa sức, hướng dẫn trẻ làm nội trợ trẻ đựơc thực hành các kĩ năng tự phục vụ


13
nhiều hơn thành thạo hơn, chính xác hơn.

Hình ảnh: Trẻ tự phơi khăn
* Biện pháp 5: Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ thông qua quy tắc ứng
xử giữa giáo viên và phụ huynh, học sinh.
* Kỹ năng ứng xử với trẻ: Trẻ mầm non thường chưa hoàn thiện về mặt
nhận thức nên chủ yếu hành xử theo bản năng, thích làm những gì mình muốn
và chưa hình thành suy nghĩ lơ gic. Chính vì thế, bản thân là giáo viên mầm non
phải hết sức kiên nhẫn, giúp trẻ kiềm chế được cảm xúc của bản thân và hành
động theo hướng dẫn, sự dạy dỗ đúng đắn của mình. Thương yêu, dịu dàng,
nghiêm khắc với trẻ em; Sẵn sàng bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng cho trẻ
em.  Trong mọi tình huống, mỗi giáo viên ln đặt tình thương và trách nhiệm
đối với học sinh lên hàng đầu.  Ứng xử thân thiện, gần gũi, tôn trọng trẻ, không
quát mắng dọa nạt, xúc phạm tới thân thể trẻ, không phân biệt đối xử đối với trẻ.
Thấu hiểu hoàn cảnh riêng của mỗi trẻ. Quan tâm, giúp đỡ nhưng trẻ có hồn
cảnh đặc biệt. Ln là tấm gương sáng, mẫu mực về đạo đức, tác phong cho trẻ
noi theo.

Để làm được điều này thì ngồi việc nắm vững kiến thức chuyên môn, bản
thân là giáo viên mầm non cần phải thường xuyên trau dồi cho mình những kĩ


14
năng ứng xử sư phạm cần thiết.
Dù ở nhà, ở trường hay bất cứ nơi đâu, trẻ đều luôn muốn được người khác
chiều chuộng và khuyên nhủ nhẹ nhàng. Do đó, khi giao tiếp giáo viên cũng cần
tìm hiểu kĩ tâm lý của trẻ để lựa chọn cách thức giao tiếp cho phù hợp. Chẳng
hạn như khen trẻ một cách khéo léo, tránh làm tổn thương lòng tự trọng của trẻ,
giúp chúng tự nhận ra lỗi sai của mình,….là các cách ứng xử thơng minh nhất,
giúp trẻ ngoan ngỗn và hợp tác với giáo viên hơn trong quá trình học tập.
* Kỹ năng ứng xử với phụ huynh.
Bên cạnh việc giao tiếp hằng ngày với trẻ thì giáo viên cịn phải có kĩ năng
ứng xử với các bậc phụ huynh. Chào hỏi niềm nở, chỉ dẫn, tôn trọng và lắng nghe ý
kiến của cha, mẹ học sinh, giải quyết công việc khách quan, tận tình, chu đáo...
Xác lập mối quan hệ mật thiết giữa nhà trường và gia đình; thường xuyên
trao đổi để cùng phối hợp giáo dục học sinh tiến bộ; tạo mọi điều kiện giúp đỡ
trẻ tham gia học tập.
Việc giữ mối quan hệ thân thiện cùng khả năng giao tiếp tốt với các bậc cha
mẹ giúp giáo viên có thể hiểu hơn về tâm tư, suy nghĩ của con trẻ và hiểu được
những mong muốn của phụ huynh. Đồng thời, điều này sẽ giúp giáo viên truyền
đạt tốt hơn các thông tin về hoạt động của nhà trường dành cho trẻ.
2.4. Kết quả đạt được sau khi thực hiện các giải pháp.
Bằng những biện pháp thực hiện tôi đã thu được kết quả như sau:
Kết quả khảo sát lần 2:

- Đối với bản thân: Sau một thời gian nghiên cứu. Tơi có thêm kinh nghiệm
hơn trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc,
mọi nơi. Tự tin, sáng tạo hơn trong việc dạy kỹ năng sống cho trẻ. Làm tốt cơng

tác tun truyền, tạo uy tín đối với phụ huynh và với trẻ, được phụ huynh tín


15
nhiệm. Mạnh dạn giám nghĩ, giám làm, khắc phục mọi khó khăn để giúp trẻ có
được những kỹ năng sống ngay từ khi cịn nhỏ. Ln tìm tịi sáng tạo, cô phải là
tấm gương sáng cho trẻ noi theo, thân thiện, yêu thương để tạo tâm lý thích thú
khi trẻ đến lớp. Nhận được sự ủng hộ cao của các bậc phụ huynh về vấn đề này.
- Đối với trẻ: Được tạo mọi điều kiện khuyến khích, khơi dậy tính tị mị,
phát triển trí tưởng tượng và óc sáng tạo, năng động, mạnh dạn, tự tin. Đồng thời,
khi trẻ tham gia vào trò chơi, trẻ biết lập kế hoạch chơi, sáng tạo với các cách chơi
và cố gắng đạt được mục đích. Trẻ có thói quen lao động tự phục vụ, tự bảo vệ
mình trong mọi hồn cảnh, được rèn luyện kỹ năng tự lập, nhận thức, kỹ năng vận
động thô, vận động tinh thông qua các hoạt động hàng ngày trong cuộc sống của
trẻ đây chính là những kỹ năng cơ bản để sống và làm việc sau này.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Việc đưa giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi
nói riêng là một vấn đề quan trọng và rất cần thiết vì:
Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non là một phần rất quan trọng trong
nội dung giáo dục trẻ, là khâu đầu tiên hình thành nhân cách cho trẻ. Một nhân
cách tốt sẽ hình thành một con người tốt. Vì vậy chúng ta hãy quan tâm giáo dục
kỹ năng sống cho trẻ ngay từ thuở ban đầu, hình thành cho trẻ những kĩ năng về
nhân cách, để sau này trẻ trở thành người có ích cho xã hội. Trong thời đại hiện
nay, do chưa xem trọng việc giáo dục đạo đức cho trẻ mà còn đặt nặng việc học
tập kiến thức thi cử, cũng do xã hội tiếp thu nhiều nền văn hóa khác nhau nên
đâu đó vẫn cịn nhiều câu chuyện thương tâm về đạo đức, mà chúng ta vẫn được
nghe thấy trong cuộc sống hàng ngày, trên các kênh thơng tin đại chúng.
Tìm tịi, suy nghĩ mạnh dạn để có nhiều hình thức giáo dục kỹ năng sống
cho trẻ có kết quả. Các tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống

dưới hình thức hị vè, ca dao, câu đố... vào bài học để giáo dục trẻ.
Luôn quan sát, động viên, uốn nắn, nhắc nhở trẻ kịp thời ở mọi lúc, mọi
nơi. Phối hợp với các giáo viên khác trong việc rèn hành vi lễ giáo cho trẻ. Đồng
thời cần kết hợp với phụ huynh để thống nhất phương pháp giáo dục trẻ. Ln
giàu tình u thương, ln thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân thiện
yêu thương để tạo tâm lý thoải mái cho trẻ thực hiện tốt mọi hành vi cũng như
hoạt động giao tiếp, nhằm giúp trẻ từng bước hình thành nhân cách cho trẻ. Bên
cạnh đó, mơi trường và cảnh quan sư phạm cũng góp phần hình thành nhân cách
tốt đẹp của truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi chuẩn mực đạo
đức xã hội .
Có ý thức tự học tự bồi dưỡng từ bạn đồng nghiệp, rút kinh nghiệm từ bài
dạy của mình, tham gia các lớp học chuyên đề nói chung và chuyên đề giáo dục
kĩ năng sống nói riêng để nâng cao trình độ chun mơn. Đồng thời bản thân
ln tìm tịi những biện pháp, hình thức để kích thích, thu hút trẻ tích cực tham
gia hoạt động.


16
3.2. Kiến nghị:
Để tổ chức có hiệu quả việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi được
tốt hơn. Ban giám hiệu nhà trường và các cấp lãnh đạo, quan tâm hơn nữa tạo
điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học cho trẻ.
Để việc giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mầm non được tốt, rất mong phòng
giáo dục mở thêm các lớp tập huấn có nội dung về giáo dục kỹ năng sống cho
giáo viên được tham gia học tập rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó cần cung cấp
thêm nhiều tài liệu về giáo dục kĩ năng sống cho giáo viên và phụ huynh cùng
tham khảo.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tơi trong năm học vừa qua. Kinh
nghiệm đó được phổ biến cho các bạn đồng nghiệp trong trường cùng tham
khảo, trong q trình thực hiện cịn rất nhiều thiếu sót, rất mong sự đóng góp ý

kiến của cấp trên cũng như của các bạn đồng nghiệp, để sáng kiến kinh nghiệm
của tơi được hồn thiện hơn góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục
trẻ trong giai đoạn đổi mới hiện nay.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Lâm Phú, ngày 10 tháng 4 năm 2022.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
ĐƠN VỊ
nghiệm của mình viết khơng sao chép
nội dung của người khác.
Người viết sáng kiến

Lê Thị Thuận


17
Tài liệu tham khảo.
1. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3-4 tuổi ( Nhà xuất bản giáo dục)
2. MODUL 39 : Giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo (Tác giả Lê Bích Ngọc)
3. Giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non (Tác giả: Lương Thị Bích)
4. Tuyển tập trò chơi bài hát trẻ 3-4 tuổi.( Nhà xuất bản giáo dục).
5. Tuyển tập ca dao tục ngữ Việt Nam (Nhà xuất bản giáo dục).
6. Tập san của bậc học mầm non, báo nhi đồng, báo họa mi….