Tài liệu Báo cáo "Những điểm mới về thời hiệu, thời hạn trong xử lí vi phạm hành chính " pptx

đặc san về xử lí vi phạm hành chính

Tạp chí luật học 23



Ths. Trần thị hiền *
i phm hnh chớnh l hnh vi do cỏ
nhõn hoc t chc thc hin vi li c
ý hay vụ ý, vi phm cỏc quy nh ca phỏp
lut v qun lớ nh nc m khụng phi l ti
phm v theo quy nh ca phỏp lut phi b
x pht hnh chớnh .
So vi ti phm hỡnh s thỡ vi phm
hnh chớnh cú mc nguy him cho xó hi
thp hn. Tớnh nguy him cho xó hi ca vi
phm hnh chớnh khụng th hin rừ nột trong
hu qu do mi vi phm hnh chớnh gõy ra
m th hin s lng vi phm hnh chớnh
v phm vi xy ra vi phm hnh chớnh.
Chớnh vỡ vi phm hnh chớnh cú mc
nguy him cho xó hi khụng cao nờn d cú
thỏi xem thng v bt c ai xem thng
ngha v phỏp lớ bt buc u cú th l ch
th thc hin vi phm hnh chớnh. Do ú, vi
phm hnh chớnh xy ra hng ngy, hng gi
trong tt c cỏc lnh vc thuc cỏc ngnh,
cỏc c quan khỏc nhau qun lớ. Mc gõy
nguy him cho xó hi ca vi phm hnh

chớnh khụng cao nhng vi s lng ln vi
phm hnh chớnh thng xuyờn xy ra s
gõy ra nhng hu qu khụn lng nu khụng
cú nhng bin phỏp ngn chn v x lớ ỳng
n, kp thi. iu 3 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 2002 quy nh: Mi vi
phm hnh chớnh phi c phỏt hin kp
thi v phi b ỡnh ch ngay. Vic x lớ vi
phm hnh chớnh phi c tin hnh nhanh
chúng, cụng minh, trit ; mi hu qu do
vi phm hnh chớnh gõy ra phi c khc
phc theo ỳng quy nh ca phỏp lut.
Vic x lớ vi phm hnh chớnh phi do
ngi cú thm quyn tin hnh theo ỳng
quy nh ca phỏp lut.
to iu kin thun li cho vic x lớ
vi phm hnh chớnh c nhanh chúng, kp
thi phỏp lut hin hnh ó quy nh rt nhiu
ch th cú thm quyn x lớ vi phm hnh
chớnh. Cú th núi thm quyn x lớ vi phm
hnh chớnh l kh nng c ỏp dng cỏc
bin phỏp x lớ hnh chớnh trong gii hn
nht nh do phỏp lut quy nh cho cỏ nhõn
hoc t chc. Thm quyn x lớ vi phm
hnh chớnh ca ch th no ú c xỏc nh
bng nhng quyn hn m phỏp lut quy
nh cho ch th ú c ỏp dng cỏc bin
phỏp x lớ vi mc c xỏc nh c th.
Theo phỏp lut hin hnh, rt nhiu ch th
cú thm quyn x lớ vi phm hnh chớnh. Vỡ

vy, vic phõn nh thm quyn, xỏc nh
ỳng ch th cú thm quyn trong vic x lớ
vi phm hnh chớnh l iu cn thit. Trong
phm vi bi vit ny, tỏc gi bn v Nguyờn
tc xỏc nh thm quyn x lớ vi phm hnh
chớnh quy nh ti iu 42 Phỏp lnh x lớ
vi phm hnh chớnh nm 2002.
V

* Ging viờn Khoa hnh chớnh - nh nc
Trng i hc lut H Ni

§Æc san vÒ xö lÝ vi ph¹m hµnh chÝnh
24

t¹p chÝ luËt häc
Thứ nhất, về tiêu đề của Điều 42.
Điều 1 Pháp lệnh xử lí vi phạm hành
chính năm 2002 quy định: “Xử lí hành chính
bao gồm xử phạt vi phạm hành chính và các
biện pháp xử lí hành chính khác”. Như vậy,
khi nói: “xử lí hành chính” là nói đến các
biện pháp xử phạt hành chính và các biện
pháp xử lí hành chính khác. Các biện pháp
xử phạt hành chính được quy định tại Điều
12 bao gồm các biện pháp phạt chính là cảnh
cáo, phạt tiền và các biện pháp phạt bổ sung
là tước quyền xử dụng giấy phép, chứng chỉ
hành nghề; tịch thu tang vật, phương tiện
được sử dụng để vi phạm hành chính. Các

biện pháp sử lí hành chính khác được quy
định tại Điều 22 bao gồm: Giáo dục tại xã
phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng;
đưa vào cơ sở giáo dục; đưa vào cơ sở chữa
bệnh; quản chế hành chính.
Các biện pháp xử phạt hành chính và các
biện pháp xử lí hành chính khác không chỉ
khác nhau về nội dung mà còn khác nhau về
thẩm quyền, trình tự thủ tục và đối tượng áp
dụng. Các biện pháp xử phạt hành chính có
đối tượng áp dụng bao gồm cá nhân và tổ
chức vi phạm hành chính còn các biện pháp
xử lí hành chính khác có đối tượng áp dụng
chỉ là cá nhân. Điều 42 có tiêu đề “Nguyên
tắc xác định thẩm quyền xử lí vi phạm hành
chính” nhưng thực chất nội dung chỉ đề cập
việc xác định thẩm quyền áp dụng các biện
pháp xử phạt hành chính còn việc xác định
thẩm quyền áp dụng các biện pháp xử lí
hành chính khác được quy định trong
chương VII “thủ tục áp dụng các biện pháp
xử lí hành chính khác”.
Vì thế, tiêu đề của Điều 42 phải là
“Nguyên tắc xác định thẩm quyền xử phạt
vi phạm hành chính” để các thuật ngữ pháp
lí trong Pháp lệnh được hiểu một cách thống
nhất, tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp
dụng pháp luật trong thực tế.
Thứ hai, về nội dung của Điều 42.
Nội dung của Điều 42 quy định nguyên

tắc xác định thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính. Nguyên tắc này được xây dựng
dựa trên ba tiêu chí, đó là thẩm quyền quản
lí, mức tối đa của khung tiền phạt và hình
thức xử phạt .
1. Xác định thẩm quyền xử phạt theo
thẩm quyền quản lí
Vi phạm hành chính có thể xảy ra ở hầu
hết các lĩnh vực trong quản lí nhà nước và
thuộc thẩm quyền xử phạt của rất nhiều chủ
thể. Pháp luật quy định thẩm quyền xử phạt
vi phạm hành chính dựa theo thẩm quyền
quản lí nhằm tạo điều kiện để việc xử phạt vi
phạm hành chính có thể tiến hành nhanh
chóng, kịp thời và chính xác. Song không
phải bất kể chủ thể nào có thẩm quyền quản
lí cũng đều có thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính mà chỉ có các chủ thể được quy
định tại các điều từ Điều 28 đến Điều 40 của
Pháp lệnh xử lí vi phạm hành chính năm
2002 mới có thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính. Theo thẩm quyền quản lí thì chủ
tịch uỷ ban nhân dân các cấp có thẩm quyền
xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh
vực quản lí nhà nước ở địa phương.
Người có thẩm quyền xử phạt vi phạm
hành chính quy định tại các điều từ Điều 31
đến Điều 40 của Pháp lệnh có thẩm quyền

đặc san về xử lí vi phạm hành chính

Tạp chí luật học 25

x pht vi phm hnh chớnh thuc cỏc lnh
vc, ngnh mỡnh qun lớ.
Vic quy nh nhiu ch th cú thm
quyn x pht vi phm hnh chớnh cú th
dn n trng hp mt vi phm hnh chớnh
thuc thm quyn x pht ca nhiu ch th.
Trng hp ny thm quyn x pht vi
phm hnh chớnh c phỏp lut xỏc nh
thuc v ngi th lớ u tiờn. Vn ny b
sung v to iu kin hiu rừ hn v khớa
cnh thm quyn x pht khi ỏp dng
nguyờn tc x lớ vi phm hnh chớnh c
quy nh ti khon 3 iu 3 Phỏp lnh x
lớ vi phm hnh chớnh nm 2002: Mt vi
phm hnh chớnh ch b x pht mt ln,
trỏnh trng hp nhiu ngi cựng x pht
mt vi phm hnh chớnh.
2. Xỏc nh thm quyn x pht theo
mc ti a ca khung tin pht
Nu nh vic xỏc nh thm quyn x
pht theo thm quyn qun lớ nhm phõn
nh thm quyn x pht gia nhng ngi
cú thm quyn qun lớ thuc cỏc ngnh, cỏc
lnh vc khỏc nhau thỡ vic xỏc nh thm
quyn x pht theo mc ti a ca khung
tin pht quy nh i vi tng vi phm c

th nhm phõn nh thm quyn x pht
gia nhng ngi cú thm quyn x pht
trong cựng lnh vc, ngnh qun lớ. Mc ti
a ca khung tin pht quy nh i vi tng
hnh vi l mt trong nhng tiờu chớ lm cn
c xỏc nh thm quyn x pht, bi l
pht tin l bin phỏp x pht chớnh c ỏp
dng i vi hu ht cỏc vi phm hnh chớnh
trong tt c cỏc lnh vc qun lớ nh nc.
Hn na tt c cỏc ch th cú thm quyn x
pht u cú quyn ỏp dng hỡnh thc pht
tin ch khỏc nhau mc pht. Trong vic
x pht hnh chớnh, mc pht tin th hin
s ỏnh giỏ ca Nh nc i vi tớnh cht,
mc nguy him cho xó hi ca hnh vi
(mc dự khụng cao) qua ú th hin s
nghiờm khc v tớnh giỏo dc ý thc phỏp
lut i vi ngi vi phm v i vi xó hi
núi chung. Vic quy nh khung tin pht
i vi vi phm hnh chớnh l khụng th
thiu v vic xỏc nh mc pht tin ti a
ca khung tin pht l mt trong nhng tiờu
chớ xỏc nh thm quyn x pht l hon
ton chớnh xỏc .
Khon 2 iu 42 phỏp lnh x lớ vi
phm hnh chớnh nm 2002 quy nh:
Thm quyn x pht ca nhng ngi
c quy nh ti cỏc iu t iu 28 n
iu 40 Phỏp lnh ny l thm quyn ỏp
dng i vi mt hnh vi vi phm hnh

chớnh. Trong trng hp pht tin, thm
quyn x pht c xỏc nh cn c vo
mc ti a ca khung tin pht quy nh i
vi tng hnh vi vi phm c th. õy l
im mi so vi Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 1995. im b sung mi
ny ó khc phc tỡnh trng hiu nhm thm
quyn ca nhng ngi c quy nh ti
cỏc iu t iu 28 n iu 40 l thm
quyn cho mi ln ra quyt nh x pht,
cỏch hiu nhm ny thc t ó dn n vic
t hn ch thm quyn ca ngi ra quyt
nh x pht hnh chớnh trong trng hp
mt ngi thc hin nhiu hnh vi vi phm
hnh chớnh. Vi cỏch quy nh ca iu 42
Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh nm

Đặc san về xử lí vi phạm hành chính
26

tạp chí luật học
2002, mi ngi u d dng hiu rng khi
ỏp dng hỡnh thc pht tin, xỏc nh
thm quyn, ngi x pht phi quan tõm
xem hnh vi vi phm hnh chớnh ú cú thuc
thm quyn x pht ca mỡnh hay khụng m
khụng phi ý n tng s tin pht chung
ca nhiu hnh vi vi phm.
Nh vy, thm quyn x pht c xỏc
nh cn c vo mc ti a ca khung tin

pht quy nh i vi tng hnh vi vi phm
c th ch khụng phi cn c vo mc tin
pht thc t ó ỏp dng vi ngi vi phm.
iu ú cú ngha l ngi cú thm quyn x
pht ch c coi l ó ỏp dng hỡnh thc
pht tin ỳng thm quyn khi cỏc quyt
nh pht tin ú ỏp dng i vi nhng
ngi ó thc hin hnh vi vi phm cú mc
ti a ca khung tin pht do phỏp lut quy
nh khụng vt quỏ thm quyn ca ngi
ú c ỏp dng i vi mt hnh vi vi
phm. Vớ d: Khon 3 iu 9 Ngh nh s
15/2003/N-CP x pht vi phm hnh
chớnh v giao thụng ng b, quy nh:
Pht tin t 80.000 ng n 120.000 ng
i vi mt trong cỏc hnh vi sau:
a) Khụng chp hnh hiu lnh ca ngi
iu khin giao thụng ca ngi kim soỏt
giao thụng;
b) Chuyn ln ng khụng ỳng ni
cho phộp hoc khụng cú tớn hiu bỏo trc;
c) Khụng cú bỏo hiu trc khi vt; chuyn
hng t ngt ngay trc u xe khỏc
Nu trong thc t cỏc hnh vi vi phm
trờn ó xy ra v ngi ra quyt nh x pht
l chin s cụng an nhõn dõn ang thi hnh
cụng v (iu 28 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh) thỡ ngi chin s cụng an ú ó
x pht vt quỏ thm quyn ca mỡnh tc
l ó vi phm phỏp lut mc dự cú th mc

pht tin thc t c ỏp dng cho cỏc
trng hp trờn u khụng quỏ 100.000
ng. Theo ỳng tinh thn ca khon 2 iu
42 Phỏp lnh x lớ vi phm hnh chớnh thỡ
chin s cụng an nhõn dõn ang thi hnh
cụng v ch c pht i vi nhng hnh vi
cú mc ti a ca khung tin pht c quy
nh l 100.000 ng.
Trong thc t nhng hnh vi vi phm an
ton giao thụng núi trờn thng xuyờn xy ra
v hu nh vic ỏp dng x pht u l
chin s cụng an nhõn dõn ang thi hnh
cụng v. Vic vi phm ny ca chin s cụng
an cú nhng lớ do khỏch quan v ch quan,
ú l: Loi vi phm ny thng xuyờn xy ra
vi s lng ln. Mt khỏc, khung tin pht
li ch yu nghiờng v thm quyn ca chin
s cụng an ang thi hnh cụng v v phn
na l do khụng hiu ỳng quy nh ca
phỏp lut v thm quyn x pht.
Trờn õy ch l mt vớ d trong s rt
nhiu vi phm hnh chớnh c phỏp lut
quy nh khung tin pht kộo di qua ranh
gii thm quyn x pht ca hai cp x pht.
Thit ngh trong nhng vn bn phỏp lut
quy nh v vi phm hnh chớnh cn phi lu
ý n nhng vi phm hnh chớnh loi ny. V
vn ny tỏc gi kin ngh nh sau:
Theo phỏp lut hin hnh, nu vi phm
hnh chớnh cú khung tin pht kộo di qua

ranh gii thm quyn ca hai cp x pht thỡ
thm quyn x pht i vi vi phm ú s
thuc thm quyn ca cp x pht cao hn


đặc san về xử lí vi phạm hành chính

Tạp chí luật học 27

m khon 2 iu 57 Phỏp lnh x lớ vi phm
hnh chớnh nm 2002 quy nh: Mc tin
pht c th i vi mt hnh vi vi phm
hnh chớnh l mc trung bỡnh ca khung tin
pht c quy nh i vi hnh vi ú .
Nh vy, trong trng hp khung tin pht
kộo di qua ranh gii thm quyn ca hai
cp x pht thỡ mc trung bỡnh ca khung
tin pht nờn quy nh mc khụng cũn
thuc v thm quyn ca cp di na. Quy
nh nh vy s hp lớ hn, phõn nh rừ
rng hn v thm quyn x pht i vi
nhng hnh vi cú khung tin pht kộo di
qua ranh gii ca hai cp x pht, trỏnh
c nhng sai lm khụng ỏng cú.
3. Xỏc nh thm quyn x pht theo
hỡnh thc x pht
Mi vi phm hnh chớnh u c quy
nh ng thi vi cỏc hỡnh thc x pht
tng ng. Ch th cú thm quyn x pht
i vi vi phm hnh chớnh phi l ch th

cú thm quyn ỏp dng cỏc hỡnh thc x
pht ó c quy nh cho hnh vi ú. Hỡnh
thc x pht l mt trong nhng tiờu chớ xỏc
nh thm quyn x pht c th hin rừ
nột i vi trng hp mt ngi thc hin
nhiu hnh vi vi phm hnh chớnh (khon 3
iu 42). Vic xỏc nh thm quyn x pht
trong trng hp ny ph thuc vo hỡnh
thc, mc pht i vi tng hnh vi ch
khụng ph thuc vo tng s tin pht i
vi cỏc hnh vi vi phm ú. Nu mt trong
cỏc hnh vi cú hỡnh thc, mc pht c quy
nh vt quỏ thm quyn ca ngi x pht
thỡ ngi ú phi chuyn n cp cú thm
quyn x pht. Trong x pht hnh chớnh tt
c cỏc ch th cú thm quyn x pht u cú
quyn ỏp dng hỡnh thc pht tin v cnh
cỏo vỡ vy nu theo tiờu chớ hỡnh thc x
pht thỡ cỏc ch th cú thm quyn khỏc
nhau i vi vic ỏp dng cỏc bin phỏp x
pht b sung v ỏp dng cỏc bin phỏp khc
phc hu qu.
Ngoi hỡnh thc, mc pht c quy
nh i vi tng hnh vi thỡ vic xỏc nh
thm quyn x pht trong trng hp mt
ngi thc hin nhiu vi phm cũn ph
thuc vo thm quyn qun lớ, c th l:
Nu cỏc hnh vi thuc thm quyn x pht
ca nhiu ngi thuc cỏc ngnh khỏc nhau
thỡ quyn x pht thuc ch tch u ban nhõn

dõn cp cú thm quyn x pht ni xy ra vi
phm (im c khon 3 iu 42). Quy nh
ny ca Phỏp lnh l hp lớ, nhm trỏnh vic
tỏch nh vi phm x lớ. U ban nhõn dõn
l c quan qun lớ cú thm quyn chung,
qun lớ tt c cỏc lnh vc trong a phng
mỡnh, do ú vic xỏc nh ch tch u ban
nhõn dõn cú thm quyn x pht i vi
trng hp mt ngi thc hin nhiu vi
phm thuc nhiu lnh vc qun lớ khỏc
nhau l to iu kin vic x pht vi
phm hnh chớnh c nhanh chúng, kp
thi v chớnh xỏc.
Trong x pht vi phm hnh chớnh, hiu
rừ nguyờn tc xỏc nh thm quyn x pht
l iu cn thit. õy l yu t u tiờn
quyt nh vic x pht ỳng phỏp lut.
Vic xỏc nh thm quyn x pht phi
c ng thi xỏc nh theo ba tiờu chớ
nh trờn ó phõn tớch./.