Tài liệu Báo cáo "Những vấn đề thực tiễn về công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài đã bị huỷ tại nước gốc theo Công ước New York 1958 về công nhận và thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài " doc

nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
68
Tạp chí luật học số 4/2004







ThS. Đặng Hoàng Oanh *
1. Gii thiu vn
Cụng c New York nm 1958 ca
Liờn hp quc v cụng nhn v thi hnh
quyt nh ca trng ti nc ngoi
(1)
(sau
õy gi l Cụng c) l mt iu c quc
t quan trng nht trong lnh vc trng ti
thng mi quc t. ó qua hn 4 thp k
vi 128 quc gia thnh viờn,
(2)
Cụng c
ó minh chng l cụng c hin i cho vic
cụng nhn v thi hnh tho thun trng ti
v quyt nh trng ti mt cỏch hu hiu
v thnh cụng hn bt kỡ cụng c no trong
lnh vc ny.
Mc dự "b mỏy" ton cu v cụng

nhn v thi hnh quyt nh ca trng ti
nc ngoi ó c thit lp v vn hnh
mt cỏch cú hiu qu nhng nú vn khụng
th trỏnh khi nhng tn ti nht nh sau
45 nm thi hnh.
(3)
Rt nhiu im bt cp
ca Cụng c ó n lỳc cn c loi b
thay th bng nhng quy nh mi phự
hp hn. Trong khi vic sa i Cụng c
cha c tin hnh thỡ s thng nht gia
cỏc nc thnh viờn v cỏch hiu v ỏp
dng nhng iu khon ca Cụng c l
rt cn thit. Vic ỏp dng ỳng v linh
hot nhng quy nh ca Cụng c cng
c bit quan trng vi Vit Nam, nht l
trong trng hp phỏp lut nc ta vn cũn
nhiu im cha tng ng vi phỏp lut
quc t m trong trng hp ny l Cụng
c. Trong bi vit ny, vn tn ti nht
ca Cụng c New York c nghiờn cu
v tỡm gii phỏp khc phc cho Vit Nam
v cỏc nc thnh viờn, ú l thc tin
cụng nhn v thi hnh quyt nh trng ti
ó b hu ti nc gc (country of origin)
hay cũn gi l nc ó tuyờn quyt nh
trng ti hoc nc trng ti. Lun
im m tỏc gi a ra l Nu vic hu
quyt nh trng ti tip tc l mt trong
nhng c s t chi cụng nhn v thi

hnh nh ang c quy nh ti im
V(1)(e) ca Cụng c thỡ cn phi cú s
thng nht v cỏch hiu v ỏp dng loi
tr cỏc trng hp quyt nh trng ti
nc ngoi b hu (v theo quy nh ca
Cụng c thỡ hu qu ca nú l khụng
c thi hnh) mt cỏch tu tin hoc thiu
cn c hay vỡ mc ớch chớnh tr, tụn
giỏo. Trong bi vit ny, nhng v vic
* V hp tỏc quc t
B t phỏp


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
Tạp chí luật học số 4/2004 69

c th, in hỡnh trong thc tin quc t s
c dn chng phõn tớch v so sỏnh
nhm mc ớch chng minh rng, mt
chng mc v trong nhng iu kin nht
nh, nhng quyt nh trng ti ó b hu
nc gc vn cú th c cụng nhn v
cho thi hnh ti nc ngoi.
(4)
Phng ỏn
m theo ch quan ca tỏc gi, cú tớnh dung
ho cho mi trng hp l ch t chi
cụng nhn v thi hnh quyt nh trng ti
ó b hu nc gc nu nh quyt nh
ú ó b hu da trờn cỏc tiờu chớ quc t

v hu quyt nh trng ti (international
standards annulment). Núi cỏch khỏc,
nhng quyt nh trng ti ó b hu ti
nc gc da trờn nhng tiờu chun quc
gia v hu quyt nh trng ti (local
standards annulment) s khụng c vin
dn t chi thi hnh.
2. Cỏc ỏn l quc t v cụng nhn v
thi hnh quyt nh trng ti ó b hu
ti nc gc
Mt trong nhng lớ do t chi cụng
nhn v thi hnh quyt nh trng ti nc
ngoi quy nh ti iu V (1)(e) ca Cụng
c l quyt nh trng ti ó b hu ti
nc ó tuyờn quyt nh trng ti.
Nhng nh son tho Cụng c ó rt
thnh cụng trong vic hn ch c th tc
to ỏn khng nh hiu lc ca quyt nh
trng ti ti nc tuyờn quyt nh trng
ti cng nh nc thi hnh quyt nh
trng ti, mt im vụ cựng bt cp ca
Ngh nh th v Cụng c Geneva nm
1923 v 1927.
(5)
Tuy nhiờn, i ngc li
lch s lp phỏp ca Cụng c bng cỏch
r soỏt nhng vn kin son tho ca Liờn
hp quc,
(6)
chỳng ta thy ý tng chớnh

ca nhng nh son tho Cụng c l
khụng mun quc gia khỏc thi hnh quyt
nh trng ti mt khi nú ó b hu ti
nc gc tc l nc ó tuyờn quyt nh
trng ti. ú l lớ do ra i khon 1.e ca
iu V. Tuy nhiờn, chớnh bn thõn ngụn
ng ca Cụng c m c th õy l iu
V li khụng th hin nht quỏn iu ú (s
phõn tớch di õy) nờn dn n thc t l
to ỏn ca nc thi hnh cú th ỏp dng
mt trong 3 s la chn: Khụng thi hnh
quyt nh trng ti (n gin vỡ nú ó b
hu), cú c s khụng thi hnh v cú c
s thi hnh, tr trng hp quyt nh
trng ti b hu vỡ mt s lớ do nht nh.
Thc t thi hnh Cụng c cho thy,
to ỏn ca mt s nc trờn th gii (nh
Phỏp, M, B, Luxambua) ó v ang
thi hnh khỏ nhiu quyt nh trng ti ó
b hu nc gc. iu ú cú ngha l mt
quyt nh trng ti b hu v vỡ th khụng
c cụng nhn ti chớnh nc gc li cú
th c thi hnh ti mt nc khỏc. Kh
nng cụng nhn v thi hnh quyt nh
trng ti ó b hu ti nc gc c minh
chng hựng hn qua mt lot cỏc ỏn l ni
ting, trong ú ỏng k l cỏc v
Hilmarton, Norsolor v Chromalloy.
a. V Norsolor
(7)

Trong v ny, Nosolor l mt cụng ti
ca Phỏp v Societe Pabalk Ticaret Ltd.
Sirketi Pabalk - cụng ti ca Th Nh K


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
70
Tạp chí luật học số 4/2004
ó kớ kt vi nhau mt tho thun, theo ú,
Pabalk s c nhn khon tin hoa hng
t phớa Nosolor cho vic trung chuyn mt
s hng húa cho bờn th ba. Do Pabalk
khụng lm ỳng ngha v theo yờu cu
trong hp ng, Nosolor ó hu tho thun
gia hai bờn v ngh Pabalk hon tr s
tin hoa hng ó nhn cng nh phi n
bự thit hi. Pabalk khụng ng ý, hai bờn
a v tranh chp ra xột x ti To ỏn
trng ti ICC c ch nh ti th ụ
Vienna o v Pabalk ó thng kin. ra
quyt nh ny, trng ti ICC ó khụng h
cn c vo phỏp lut Phỏp cng nh Th
Nh K m ó xem xột v kin di bn
cht quc t ca hp ng gia hai bờn v
ỏp dng nguyờn tc quc t Lex
Mercatoria
(8)
(cũn gi l Lut thng gia -
Law of merchant).

Trong khi Pabalk tỡm cỏch thi hnh
quyt nh trng ti ICC ti Phỏp thỡ ngy
29/1/1982, phn ln quyt nh trng ti
ny ó b hu ti To ỏn ti cao ca o ti
Vienna cn c vo lớ do cỏc trng ti ó ỏp
dng Lex Mercatoria thay bng phỏp lut
quc gia. Hu qu phỏp lớ ca quyt nh
ny l vic To phỳc thm ti Paris ó ph
nhn yờu cu cụng nhn v thi hnh quyt
nh trng ti ca ICC. Tuy nhiờn, ngay
sau ú, To ti cao (hay cũn gi l To phỏ
ỏn - Court of Casation) ó lt ngc bn ỏn
ca To phỳc thm Paris v tuyờn rng
quyt nh trng ti vn c thi hnh ti
Phỏp, bt chp vic nú ó b hu ti nc
ó tuyờn trng ti (o).
b. V Hilmarton
n l Nosolor ca to ỏn Phỏp sau ú ớt
nm ó c lp li ti mt vi quyt nh
khỏc m in hỡnh l trong v
Hilmarton.
(9)
Trong v ny, Hilmarton l
cụng ti t vn ca Anh ó kin cụng ti
OTV (Phỏp) ra trng ti ICC ti Thu S
v vic khụng tr 50% phớ mụi gii cũn li
cho vic t vn hp ng xõy dng h
thng thoỏt nc ti Algiers. Trng ti ICC
ó khụng ỏp ng ngh ca Hilmarton
m cho rng hp ng gia hai bờn ó vi

phm trt t cụng cng ca Thu S nờn
ó x thng kin cho OTV. Hilmarton
khụng ng ý, cho rng trng ti ó tu
tin, nhm ln khi xem xột vn trt t
cụng cng v n ngh To ỏn Thu
S hu quyt nh trng ti ICC. To phỳc
thm ca Thu S ti Geneva, ti quyt
nh thỏng 11/1989 ó ng ý vi ngh
ca Hilmarton. OTV khỏng cỏo quyt nh
ny lờn To ti cao ca Thu S nhng
To ti cao ca Thu S cng bỏc n ca
OTV, khng nh li vic trng ti ICC ó
tu tin ỏp dng iu khon trt t cụng
cng ca Thu S v hu quyt nh ca
trng ti ICC. Bt chp vic To ỏn Thu
S ó hu quyt nh trng ti ca ICC,
OTV vn n ngh to ỏn Phỏp cụng
nhn v cho thi hnh quyt nh ca trng
ti ICC, ũi Hilmarton hon tr s tin m
OTV ó tr cho Hilmarton trc ú.
Hilmarton vin dn iu V(1)(e) phn
i vic thi hnh ỏn v cho rng theo quy
nh ca iu ny thỡ quyt nh ca trng


nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi
T¹p chÝ luËt häc sè 4/2004 71

tài ICC đã bị huỷ tại nước gốc (Thuỵ Sỹ),
do vậy, không được phép cho thi hành tại

Pháp. Tuy nhiên, toà án Pháp, trong vụ
việc này đã đứng về phía OTV và đương
nhiên là bất chấp bản án huỷ quyết định
trọng tài của Toà án tối cao Thuỵ Sỹ trước
đó, vẫn công nhận và cho thi hành quyết
định trọng tài của ICC bằng các quyết
định của toà sơ thẩm Paris ngày 26/2/1990,
sau đó là Toà phúc thẩm Paris ngày
19/12/1993 (theo đơn kháng cáo của
Hilmarton) và cuối cùng là bằng quyết
định của Toà phá án Pháp ngày 23/3/1994.
c. Vụ Chromalloy
Án lệ thi hành quyết định trọng tài đã
bị huỷ tại nước gốc không chỉ được gặp ở
Pháp và một số nước châu Âu như
Luxambua,
(10)
Bỉ… mà còn ở một số nước
khác, trong đó điển hình là ở Mỹ trong vụ
Chromalloy.
(11)
Ở vụ này, tranh chấp giữa
Chromalloy Aero-Service, Inc (một công ti
của Mỹ) và nước Cộng hoà Ai Cập đã
được xét xử bằng trọng tài tại Cairo (Ai
Cập). Quyết định trọng tài được tuyên năm
1994 theo hướng có lợi cho công ti của
Mỹ, bằng việc chỉ định nghĩa vụ của Ai
Cập trả tiền bồi thường thiệt hại do vi
phạm hợp đồng. Việc thi hành án được tiến

hành tại hai nước Pháp và Mỹ. Tuy nhiên
phía Ai Cập không đồng ý với quyết định
trọng tài và đã đưa đơn đề nghị toà án Ai
Cập huỷ quyết định trên. Ngày 5/12/1995,
Toà phúc thẩm Cairo đã ra bản án huỷ
quyết định trọng tài, căn cứ vào quy định
của Luật trọng tài (mới) của Ai Cập năm
1994, theo đó quyết định trọng tài có thể bị
huỷ nếu pháp luật mà hai bên đã chỉ định
lựa chọn không được sử dụng để giải quyết
tranh chấp. Cộng hoà Ai Cập viện lẽ rằng
trọng tài đã sai khi không áp dụng luật
hành chính của Ai Cập, ngành luật mà phía
Ai Cập cho là hai bên tranh chấp đã ám chỉ
đến tại thoả thuận trọng tài khi họ sử dụng
cụm từ “pháp luật Ai Cập” (Egypt Law).
Toà án cho rằng hợp đồng của hai bên là
“hợp đồng hành chính”, vì vậy, việc trọng
tài áp dụng luật dân sự thay bằng lẽ ra phải
áp dụng luật hành chính để giải quyết tranh
chấp trong trường hợp này là sai, bởi như
vậy có nghĩa là đã không tuân theo pháp
luật mà các bên tranh chấp đã lựa chọn.
Tuy nhiên, bất chấp mọi nỗ lực từ phía Ai
Cập để huỷ quyết định trọng tài, nó vẫn
được thi hành tại Pháp và Mỹ. Ngày
14/1/1997, Toà phúc thẩm của Pháp đã ra
quyết định công nhận và thi hành quyết
định của trọng tài Ai Cập. Và ở Mỹ, tương
tự, quyết định trọng tài cũng đã có hiệu lực

thi hành bằng bản án công nhận và cho thi
hành của toà án Mỹ ngày 31/12/1996./.

(1). Công ước được kí tại New York, ngày 10/6/1958,
có hiệu lực từ ngày 7/6/1959. Công ước được hoàn tất
tại Hội nghị năm 1958 dưới sự bảo trợ của Uỷ ban
kinh tế xã hội của Liên hợp quốc. Hội nghị này đã
phát triển và hoàn thiện Công ước từ bản Dự thảo đầu
tiên do Uỷ ban thương mại quốc tế đưa ra trước đó, từ
năm 1953. Cho đến nay, đã có 128 quốc gia trở thành
thành viên của Công ước, bằng cách phê chuẩn, gia
nhập hay kế thừa. Việt Nam cũng đã gia nhập Công
ước này từ năm 1995. Xem tuyển tập các điều ước
quốc tế của Liên hợp quốc tại 330 U. N. T. S.38. Tóm
tắt nội dung làm việc của Hội nghị New York, diễn ra
tại trụ sở của Liên hợp quốc tại New York từ ngày 20


nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi
72
T¹p chÝ luËt häc sè 4/2004

đến ngày 10/6/1958, kết thúc bằng việc thông qua
Công ước New York năm 1958 được lưu trữ tại tài liệu
của Liên hợp quốc kí hiệu UN DOC E/CONF. 26/SR.
1- 25. Lưu trữ văn bản làm việc của các bên cũng có
thể tìm tại UN DOC E/ CONF. 26/ 7 and L. 7 - 63.
(2). Tính đến tháng 6 năm 2004.
(3).Xem: Albert Jan Van Den Berg, Annulment of
Awards in International Arbitration, in ARBITRATION

IN THE 21 CENTURY 134 (Richard Lillich & Charles
Brower eds., 1994), Albert Jan Van den Berg, should an
international arbitrator apply the new York Arbitration
Convention of 1958, in THE ART OF ARBITRATION
39, JAN C. SCHULTSZ, ALBERT JAN VAN DEN
BERG ed. (1982), Emmanuel Gaillard, Enforcement
of Award set aside in the country of origin: The
French Experience, in IMPROVING THE
EFFICIENCY OF ARBITRATION AGREEMENT
AND AWARDS: 40 YEARS OF APPLICATION OF
THE NYC.
(4). Chi tiết về các vụ việc này, xem thêm Đặng
Hoàng Oanh, “Recognition and enforcement of
foreign arbitral awards: a look for a comparable
regime for Viet Nam - Công ước New York năm
1958 về Công nhận và thi hành quyết định của Trọng
tài nước ngoài: "thử tìm một cơ chế thích hợp cho
Việt Nam” - Luận văn thạc sĩ Khoa sau đại học luật,
Đại học Tổng hợp Nagoya, Nhật bản, lưu tại Thư viện
Đại học tổng hợp Nagoya, Nhật bản; tr. 45 - 56.
(5). Nghị định thư Geneva về Thoả thuận trọng tài
năm 1923, kí tại Geneva ngày 24/9/1923, có hiệu lực
từ ngày 28/7/1924, được công bố tại Tuyển tập các
điều ước quốc tế của Hội quốc liên số 27 L.N.T. S.
258 (1924), no. 678; Công ước Geneva năm 1927 về
thi hành quyết định của trọng tài nước ngoài, kí tại
Geneva ngày 26/9/1927, có thể tìm tại 92 L. N. T.S.
302, no. 2096.
(6).Xem: Văn bản làm việc của các bên Công ước
New York tại tài liệu của Liên hợp quốc UN DOC E/

CONF. 26/ 7 and L. 7 - 63.
(7).Xem: Các quyết định của Toà phúc thẩm và Toà

phá án Pháp: Judgment of Oct. 9,1984, Cass. Civ.1re,
1985 REV.ARBITRATION.431, dịch và in tại XI
Y.B.COMMERCIAL.ARBITRATION 484, 489-91 (1986).
(8). Nội hàm của Lex Mercatoria cổ điển, theo James
Kent là một hệ thống các luật mà về cơ bản tính chất,
đặc thù và quyền lực của nó không phụ thuộc vào
những thiết chế thực sự hay tập quán địa phương nhất
định của bất kì quốc gia cụ thể nào mà là tổng thể
những nguyên tắc nhất định về tính công bằng, hợp lí
và những tập quán có thể tạo ra lợi ích vật chất và
lương tri, công lí, để điều chỉnh những hoạt động của
thương gia trong thế giới văn minh của chúng ta”.
Xem thêm tại JAMES KENT, 3 COMMENTARIES
ON AMERICAN LAW 2-3 (12
TH
ED. BOSTON,
LITTLE BROWN & COURT. 1873).
(9).Xem: Các quyết định của các toà án trong Vụ
OTV (France) no. 5622 tại J J.ARNALDEZ, Y.
DERAINS & D. HASCHER, COLLECTION OF
ICC ARBITRAL AWARDS (RECUEIL DES
SENTENCES ARBITRALES DE LA CCI), 1991-
1995 (Paris 1997), 220; Yearbook COMM. ARB’N
XIX (1994), tr.105 và 214; YEARBOOK COMM.
ARB’N XX (1995), tr. 663.
(10). Xem Vụ Sovereign Participations International
S.A. v. Chadmore Developments Ltd., 24 Y.B. Com.

Arb. 714 (1999).
(11).Xem: Các Quyết định trọng tài trong vụ Chromalloy
Aero-Services, Inc. (United States) v. The Arab Republic
of Egypt case, ngày 24/8/1994 tại Cairo (Egypt), tại 11
MEALEY’S INTERNATIONAL ARBITRATION
REPORT (1996, no. 8), C-1 et seq. (including the
dissenting opinion of the Egypt arbitrator, at 36 et seq.);
xem Bản án của Toà phúc thẩm Cairo ngày 5/12/1995
huỷ quyết định trọng tài tại REV.ARB.(1998), tr. 723;
xem: Quyết định của toà án Hoa Kỳ tại (U.S District
Court, Distric of Columbia) ngày 31/7/1996: Civil No. 94-
2339 (JLG), 939 Fed.Supp. (D.D.C.1996), at 907 et seq.;
11 Mealey’s international arbitration report (1996, no. 8),
C-54 et seq.; YEARBOOK COMM ARB’N XXII
(1997), tr.691, 1001.