MỤC LỤC
MỤC LỤC.........................................................................................................................1
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT................................................................................4
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ.....................................................................................5
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU.......................................................................................6
LỜI MỞ ĐẦU...................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY CÁC
DNV&N TẠI NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH......................................3
1.1 GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH............................................3
1.1.1. Vị trí địa lý và môi trường kinh doanh của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch..................................3
1.1.2. Cơ cấu tổ chức, nhân sự:........................................................................................................................3
1.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch trong những năm gần đây..4
1.1.3.1. Tình hình huy động vốn........................................................................................................................................4
1.1.3.2. Hoạt động cho vay.................................................................................................................................................7
1.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ...........................................................................................................................10
1.2. ĐẶC ĐIỂM CÁC DNV&N Ở HUYỆN QUẢNG TRẠCH.........................................................................11
1.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY DNV&N TẠI NHNN & PTNT HUYỆN
QUẢNG TRẠCH................................................................................................................................................13
1.3.1. Sự cần thiết của thẩm định cho vay các DNV&N..................................................................................13
1.3.2. Quy trình thẩm định cho vay các DNV&N............................................................................................14
1.3.3. Phương pháp thẩm định........................................................................................................................17
1.3.3.1. Phương pháp thẩm định chung............................................................................................................................17
1.3.3.2. Phương pháp thẩm định cụ thể............................................................................................................................18
(1) Phương pháp thẩm định theo trình tự....................................................................................................................18
(2) Phương pháp so sánh, đối chiếu các chỉ tiêu.........................................................................................................19
(3). Phương pháp dự báo.............................................................................................................................................20
(4). Phương pháp phân tích độ nhạy...........................................................................................................................20
1.3.4. Nội dung thẩm định...............................................................................................................................21
1.3.4.1. Các tài liệu cơ sở để thẩm định...........................................................................................................................21
1.3.4.2. Thẩm định khách hàng vay vốn..........................................................................................................................22
a. Thẩm định năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự.............................................................................22
b. Phân tích và đánh giá về khả năng tài chính và tình hình hoạt động của khách hàng...........................................23
1.3.4.3. Thẩm định dự án/phương án vay vốn..................................................................................................................27
(1). Thẩm định tính pháp lý của phương án/dự án......................................................................................................28
(2). Đánh giá sự cần thiết phải đầu tư.........................................................................................................................28
(3). Phân tích thị trường các yếu tố đầu vào, đầu ra...................................................................................................28
(4). Các vấn đề kỹ thuật: Công nghệ, thiết bị, môi trường, địa điểm đầu tư..............................................................30
(5). Tổng vốn đầu tư, tính khả thi của phương án nguồn vốn....................................................................................31
(6). Xây dựng mô hình tính toán đánh giá hiệu quả tài chính phương án/dự án........................................................32
(7). Rủi ro, các biện pháp giảm thiểu .........................................................................................................................37
1.3.4.4. Thẩm định biện pháp đảm bảo tiền vay..............................................................................................................38
1.4. VÍ DỤ: THẨM ĐỊNH CHO VAY ĐỐI VỚI CÔNG TY TNHH - VẬN TẢI THƯƠNG MẠI LÊ NAM. 38
1.4.1. Thẩm định sơ bộ....................................................................................................................................39
1.4.2. Thẩm định chi tiết ................................................................................................................................40
1.4.2.1. Giới thiệu về khách hàng và phương án xin vay vốn..........................................................................................40
1.4.2.2. Thẩm định khách hàng........................................................................................................................................40
(1). Thẩm định về tư cách và năng lực pháp lý của Công ty TNHH VT TM Lê Nam..............................................41
(2). Thẩm định khả năng tài chính của Công ty TNHH VT TM Lê Nam đến hết ngày 31/12/2009.........................41
1.4.2.3. Thẩm định phương án vay...................................................................................................................................45
(1). Thông tin từ hồ sơ của phương án: ....................................................................................................................45
(2). Thẩm định tài chính phương án..........................................................................................................................46
(3). Phân tích thị trường các yếu tố đầu vào, đầu ra...................................................................................................48
(4). Các vấn đề kỹ thuật..............................................................................................................................................49
1.4.2.4. Thẩm định tài sản đảm bảo.................................................................................................................................49
1.4.2.5. Đề xuất của cán bộ tín dụng...............................................................................................................................50
1.4.3. Kết luận về phương án..........................................................................................................................51
1.4.4. Đánh giá công tác thẩm định cho vay đối với Công ty TNHH VT TM Lê Nam.....................................51
1.4.4.1. Những mặt đạt được............................................................................................................................................51
1.4.4.2. Những mặt còn hạn chế, nguyên nhân và một số bổ sung..................................................................................52
(1). Những mặt còn hạn chế........................................................................................................................................52
(2). Nguyên nhân.........................................................................................................................................................52
(3). Một số bổ sung của tác giả...................................................................................................................................53
1.5. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG THẨM ĐỊNH CHO VAY DNV&N TẠI NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG
TRẠCH ..............................................................................................................................................................54
1.5.1. Những kết quả đạt được........................................................................................................................54
1.5.1.1. Kết quả công tác tín dụng....................................................................................................................................54
1.5.1.2. Kết quả công tác thẩm định.................................................................................................................................58
1.5.2. Những mặt còn hạn chế và nguyên nhân ..............................................................................................60
1.5.2.1.Hạn chế còn tồn tại trong công tác thẩm định......................................................................................................60
1.5.2.2. Nguyên nhân........................................................................................................................................................62
(1). Nguyên nhân khách quan.....................................................................................................................................62
(2). Nguyên nhân chủ quan.........................................................................................................................................63
CHƯƠNG 2: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ HOÀN
THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY ĐỐI VỚI DNV&N TẠI NHNN &
PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH................................................................................64
2.1. ĐỊNH HƯỚNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY DNV&N............................................................64
2.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY DNV&N TẠI NHNN &
PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH......................................................................................................................65
2.2.1. Giải pháp về nguồn nhân lực................................................................................................................66
2.2.2. Giải pháp về thông tin..........................................................................................................................68
2.2.3. Giải pháp về nội dung và quy trình thẩm định......................................................................................69
2.2.4. Giải pháp về phương pháp thẩm định...................................................................................................73
2.2.5. Những giải pháp khác...........................................................................................................................74
2.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ.................................................................................................................................74
2.3.1. Kiến nghị với NHNN & PTNT tỉnh Quảng Bình....................................................................................74
2.3.2. Kiến nghị với NHNN Việt Nam.............................................................................................................75
3.2.3. Kiến nghị với Nhà nước và các bộ ngành có liên quan........................................................................75
KẾT LUẬN.....................................................................................................................77
TÀI LIỆU THAM KHẢO
..........................................................................................................................................78
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
NHNN : Ngân hàng nhà nước
NHNN & PTNT : Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
DNV&N : Doanh nghiệp vừa và nhỏ
VT TM : Vận tải thương mại
TNHH : Trách nhiệm hữu hạn
TCTD : Tổ chức tín dụng
VLĐ : Vốn lưu động
SXKD : Sản xuất kinh doanh
GTGT : Giá trị gia tăng
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức bộ máy quản lý........................................................................................................4
Bảng 1: Tình hình huy động vốn.......................................................................................................................5
Biểu đồ 1: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng VND Năm 2009....................................................6
Biểu đồ 2: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng USD năm 2009.....................................................7
Bảng 2: Thống kê cho vay.................................................................................................................................8
Biểu đồ 3: Thực trạng cho vay qua các năm.....................................................................................................9
Bảng 3 : Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng năm 2009 ...............................................................10
Sơ đồ 2 : Quy trình thẩm định chung..............................................................................................................15
Bảng 5: Bảng câu hỏi hướng dẫn kiểm tra tính chính xác của số liệu kế toán của khách hàng......................24
Bảng 6: Bảng cân đối tài sản Công ty TNHH VT TM Lê Nam năm 2008 và 2009..........................................41
Bảng 7: Tình hình kinh doanh của công ty đến ngày xin vay 09/03/2010......................................................42
Bảng 8: Các hệ số tài chính............................................................................................................................44
Bảng 9: Bảng thông số của phương án(tính trung bình 1 năm).....................................................................45
Bảng 10: Hiệu quả phương án kinh doanh.....................................................................................................47
Bảng 11: Tài sản đảm bảo..............................................................................................................................50
Bảng 12: Tỉ lệ DNV&N được vay vốn của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch...........................................55
Biểu đồ 4: Tỷ lệ DNV&N vay vốn tăng qua các năm......................................................................................56
Biểu đồ 5: Biểu đồ dư nợ tín dụng DNV&N....................................................................................................57
Biểu đồ 6: Biểu đồ thể hiện tỷ lệ nợ xấu trong tổng dư nợ cho vay DNV&N giảm trong 3 năm 2007 – 2009
........................................................................................................................................................................59
DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU
Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức bộ máy quản lý........................................................................................................4
Bảng 1: Tình hình huy động vốn.......................................................................................................................5
Biểu đồ 1: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng VND Năm 2009....................................................6
Biểu đồ 2: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng USD năm 2009.....................................................7
Bảng 2: Thống kê cho vay.................................................................................................................................8
Biểu đồ 3: Thực trạng cho vay qua các năm.....................................................................................................9
Bảng 3 : Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng năm 2009 ...............................................................10
Sơ đồ 2 : Quy trình thẩm định chung..............................................................................................................15
Bảng 5: Bảng câu hỏi hướng dẫn kiểm tra tính chính xác của số liệu kế toán của khách hàng......................24
Bảng 6: Bảng cân đối tài sản Công ty TNHH VT TM Lê Nam năm 2008 và 2009..........................................41
Bảng 7: Tình hình kinh doanh của công ty đến ngày xin vay 09/03/2010......................................................42
Bảng 8: Các hệ số tài chính............................................................................................................................44
Bảng 9: Bảng thông số của phương án(tính trung bình 1 năm).....................................................................45
Bảng 10: Hiệu quả phương án kinh doanh.....................................................................................................47
Bảng 11: Tài sản đảm bảo..............................................................................................................................50
Bảng 12: Tỉ lệ DNV&N được vay vốn của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch...........................................55
Biểu đồ 4: Tỷ lệ DNV&N vay vốn tăng qua các năm......................................................................................56
Biểu đồ 5: Biểu đồ dư nợ tín dụng DNV&N....................................................................................................57
Biểu đồ 6: Biểu đồ thể hiện tỷ lệ nợ xấu trong tổng dư nợ cho vay DNV&N giảm trong 3 năm 2007 – 2009
........................................................................................................................................................................59
1
LỜI MỞ ĐẦU
Đất nước ta, sau khi bước ra khỏi chiến tranh, nền kinh tế thời chiến được chuyển
sang nền kinh tế bao cấp với nhiều sai lầm. Sau đại hội 6, nền kinh tế bao cấp đã được
xoá bỏ, thay vào đó là nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa. Cũng
chính từ thời điểm đó, nhiều DNV&N đã ra đời và phát triển khá mạnh mẽ, đóng góp rất
to lớn vào việc thực hiện chủ trương đổi mới kinh tế của đất nước. Chiếm tỷ lệ trên 95%
trong tổng số các doanh nghiệp ở nước ta, các DNV&N đã thực sự làm cho nền kinh tế
nước nhà trở nên năng động và đa dạng hơn, từ đó nâng cao đời sống vật chất cũng như
tinh thần của người dân Việt. Nhìn lại những năm tháng thời bao cấp cùng với những sự
thay đổi của đất nước sau Đại hội VI càng cho ta thấy đây là một thành phần rất đáng
được quan tâm và tạo điều kiện phát triển đa dạng và phong phú hơn nữa. Đồng thời,
quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu đã tạo nên một môi trường cạnh tranh nhằm chọn lọc
những doanh nghiệp thực sự có khả năng, xứng đáng được tồn tại trong một nền kinh tế
thị trường năng động. Để có thể tồn tại và đứng vững thì các DNV&N đòi hỏi phải đổi
mới công nghệ, đáp ứng được yêu cầu của một nền kinh tế hội nhập năng động và cạnh
tranh. Ngoài những ưu đãi về chính sách thì yếu tố tiên quyết để phát triển, đổi mới các
doanh nghiệp này đó chính là nguồn vốn. Trong tình hình hiện nay, với một thị trường
vốn còn đang trên đà phát triển chứa đựng nhiều rủi ro, thì kênh dẫn vốn quan trọng,
đáng tin cậy và truyền thống cho các DNV&N đó chính là ngân hàng. Với “cơn khát
vốn” của các DNV&N hiện nay thì mọi Ngân hàng đều là những điểm đến quan trọng.
NHNN & PTNT có sứ mệnh quan tâm, chăm sóc, tạo điều kiện cho nông dân nói
riêng và sự phát triển của nông thôn nói chung. Tuy nhiên, để có thể hoạt động và thực
hiện sứ mệnh đó thì NHNN & PTNT cũng cần có những hoạt động kinh doanh tạo nên
nguồn vốn cho chính mình. Chính các DNV&N là đối tượng khách hàng mang lại nhiều
lợi nhuận cho NHNN & PTNT. Bên cạnh đó, việc góp phần phát triển các DNV&N tại
các cơ sở địa phương, chính là làm nền kinh tế địa phương trở nên năng động hơn. Đồng
thời, các DNV&N hoạt động trong nhiều lĩnh vực, trong đó có những lĩnh vực liên quan
trực tiếp đến nông nghiệp như cơ khí, chế tạo máy nông nghiệp, vận tải v.v…
2
Như vậy, việc chú trọng hơn đến đối tượng khách hàng là các DNV&N vừa tăng
hiệu quả đầu tư, vừa gián tiếp kích thích nền kinh tế nông thôn phát triển.
Tuy nhiên, doanh nghiệp thì nhiều, nhu cầu vay vốn lớn mà nguồn vốn thì có hạn.
Bên cạnh đó là tình trạng lừa đảo tín dụng ngày càng tinh vi. Chính vì vậy vai trò của
thẩm định cho vay là vô cùng quan trọng. Nó như một tấm lưới sàng lọc những đối
tượng sử dụng vốn vay không hiệu quả, đồng thời bảo vệ ngân hàng trước vấn đề lừa
đảo tín dụng.
Chính vì những lí do nêu trên, tác giả xin chọn đề tài: “ Hoàn thiện công tác
thẩm định cho vay DNV&N tại NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch ”. Bài viết gồm
những nội dung chính như sau:
CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY CÁC DNV&N
TẠI NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH
CHƯƠNG 2: ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THẨM ĐỊNH
CHO VAY ĐỐI VỚI DNV&N TẠI NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH
3
CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH
CHO VAY CÁC DNV&N TẠI NHNN & PTNT HUYỆN
QUẢNG TRẠCH
1.1 GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG
TRẠCH
1.1.1. Vị trí địa lý và môi trường kinh doanh của NHNN & PTNT huyện Quảng
Trạch
Trụ sở của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch được đặt tại trung tâm thị trấn
Ba Đồn, thuộc một Huyện khá phát triển của tỉnh Quảng Bình. Cơ sở hạ tầng của Thị
trấn Ba Đồn trong những năm gần đây đã được nâng cấp đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi
cho phát triển kinh tế địa phương. Từ đó, nâng cao hiệu quả huy động vốn của NHNN &
PTNT huyện Quảng Trạch.
NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch hoạt động trong một môi trường khá cạnh
tranh. Hiện tại, trên địa bàn hoạt động của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch có đến
6 ngân hàng cùng đặt trụ sở giao dịch khá gần nhau. Đối diện với NHNN & PTNT
huyện Quảng Trạch đó là trụ sở của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Bắc Quảng Bình -
Trực thuộc trung ương. Ngoài ra còn có VPB – Ngân hàng ngoài quốc doanh, VBSP-
Ngân hàng Chính sách xã hội, VietinBank – Ngân hàng Công thương, SacomBank –
Ngân hàng Sài Gòn thương tín. Chính vì vậy áp lực cạnh tranh luôn đè lên vai của
NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch đồng thời đó cũng là động lực thúc đầy NHNN &
PTNT huyện Quảng Trạch tự củng cố, đổi mới chính mình để tăng sức cạnh tranh của
chính mình.
1.1.2. Cơ cấu tổ chức, nhân sự:
Hiện nay, cơ cấu tổ chức của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch tương đối
gọn nhẹ và đơn giản, bao gồm: 2 phòng nghiệp vụ, 1 tổ nghiệp vụ và 3 phòng giao dịch
đến tận các xã trong huyện Quảng Trạch.
4
Sơ đồ 1: Mô hình tổ chức bộ máy quản lý
Về nhận sự, hiện tại NHNN & PTNT – huyện Quảng Trạch gồm có 54 người,
trong đó trình độ đại học gồm 46 người, chiếm 85,19%; trình độ cao đẳng, trung cấp
gồm 6 người, chiếm 11,11%; bảo vệ và lái xe có 2 người, chiếm 3,70%.
1.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch
trong những năm gần đây
1.1.3.1. Tình hình huy động vốn
Qua các năm, tổng vốn huy động của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch đếu
có mức tăng trưởng ổn định, riêng năm 2009 đã tăng 18,28% so với năm 2008. Tình
hình huy động vốn của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch được phản ánh cụ thể qua
bảng sau:
GIÁM ĐỐC
Phó Giám đốc
Hệ thống ban chuyên môn nghiệp vụ
Phòng kế
toán và
ngân quỹ
Tổ hành
chính
nhân sự
Phòng
giao dịch
Roòn
Phòng
kinh
doanh
Phòng
giao dịch
Hoà
Ninh
Phòng
giao dịch
Chợ Ba
Đồn
5
Bảng 1: Tình hình huy động vốn
Năm
Chỉ tiêu
2008 2009
So sánh
năm 2009
với năm
2008
( Đvt: triệu đồng)
Tổng vốn huy động tính ra VND 237.280,71 280.649,26 + 18,28%
1. Tổng vốn huy động bằng VND 232.118,50 274.183,47 + 18,12%
- Tiền gửi của Kho bạc Nhà nước 27.408,93 26.367,08 - 3,80%
- Tiền gửi của các TCTD 1.547,57 893,57 - 42,26%
- Tiền gửi của khách hàng 202.586,16 234.962,76 + 15,98%
- Phát hành giấy tờ có giá 575,84 11.960,06 +1976,98%
(Đvt: USD)
2. Tổng vốn huy động ngoại tệ tính ra USD 318.654,78 399.122,75 + 25,25%
- Tiền gửi của Kho bạc Nhà nước 0 0
- Tiền gửi của các TCTD 0 0
- Tiền gửi của khách hàng 317.634,78 399.122,75 + 25,65%
- Phát hành giấy tờ có giá 1.020,00 - 100,00%
( nguồn: Bảng cân đối kế toán ngân hàng)
Qua bảng trên, cho thấy tính đến ngày 31/12/2009, tổng vốn huy động của
NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch tính ra đồng Việt Nam đạt 280.649,26 triệu đồng
tăng 43.368,55 triệu đồng (tăng 18,28%) so với 31/12/2008. Trong đó vốn huy động
bằng nội tệ đóng vai trò chủ đạo, chiếm 97,82%; còn vốn huy động bằng ngoại tệ chỉ
chiếm một phần rất nhỏ là 2,18%. Tuy nhiên, do tình hình mất giá đồng nội tệ nên năm
2009 vốn huy động bằng ngoại tệ đã tăng lên 25,65% so với năm 2008, trong khi đó vốn
huy động nội tệ chỉ tăng 18,28% so với năm 2008.
a) Huy động vốn bằng nội tệ VND:
Tổng vốn huy động bằng VND của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch tính
đến ngày 31/12/2009 là 274.183,47 triệu đồng, tăng 42.064,97 triệu đồng (+18,12%) so
với năm 2008. Vốn bằng VND được huy động từ bốn nguồn đó là: từ Kho bạc nhà nước,
từ các TCTD, từ dân cư và từ việc phát hành giấy tờ có giá. Trong đó, tiền gửi của
khách hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất là 87,28%, kế đến là tiền gửi của Kho bạc nhà nước
chiếm 11,81%, tiền gửi của các TCTD và phát hành giấy tờ có giá còn khá khiêm tốn,
6
chỉ đạt lần lượt 0,67% và 0,25%. Năm 2009, NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch tăng
cường phát hành giấy tờ có giá, huy động được 11.960,06 triệu đồng, tăng 11.384,22
triệu đồng (+1976,98%) so với năm 2008. Sỡ dĩ như vậy, vì trong năm qua, Việt Nam bị
ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nguy cơ lạm phát tăng cao. Việc phát
hành các giấy tờ có giá thu hút tiền đang lưu thông, giảm lượng tiền mặt trên thị trường
nhằm đẩy lùi nguy cơ lạm phát
Nguồn huy động chủ yếu trong tiền gửi của khách hàng đó là tiền gửi tiết kiệm có
kì hạn chiếm 95,67%, trong đó tiền gửi tiết kiệm có kì hạn dưới 12 tháng là 73,37%, tiền
gửi tiết kiệm có kì hạn từ 12 tháng đến dưới 24 tháng là 22,00%, và 4,63% là tiền gửi
tiết kiệm có kì hạn trên 24 tháng. Được minh hoạ qua biểu đồ hình tròn như sau:
Biểu đồ 1: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng VND Năm 2009
b) Huy động vốn bằng ngoại tệ, quy đổi ra USD:
Tổng vốn huy động bằng ngoại tệ quy đổi ra USD của NHNN & PTNT huyện
Quảng Trạch tính đến ngày 31/12/2009 là 399.122,75 USD, tăng 80.467,97USD
(+25,25%) so với cùng kì năm 2008. Nguồn vốn huy động bằng ngoại tệ chỉ có được từ
nguồn tiền gửi của khách hàng và từ việc phát hành giấy tờ có giá. Trong đó, tiền gửi
của khách hàng đạt 399.122,75 USD, tăng 81.487,97 USD (+ 25,65% ) so với năm 2008.
Năm 2009, NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch không phát hành giấy tờ có giá bằng
ngoại tệ trong khi đó, năm 2008 phát hành được 1.020,00 USD. Cũng như nguồn huy
Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn
bằng VND năm 2009
4,63%
22,00%
73,37%
Dưới 12 tháng
Từ 12 đến 24 tháng
Trên 24 tháng
7
động bằng nội tệ, nguồn huy động ngoại tệ chủ yếu là từ tiền gửi tiết kiệm có kì hạn
( chiếm gần như tuyệt đối là 99,98% ), trong đó tiền gửi tiết kiệm có kì hạn dưới 12
tháng là 61,29% , tiền gửi tiết kiệm có kì hạn từ 12 tháng đến dưới 24 tháng là 35,19% ,
3,52% còn lại là tiền gửi tiết kiệm có kì hạn từ 24 tháng trở lên. Được minh hoạ qua biểu
đồ sau:
Biểu đồ 2: Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn bằng USD năm 2009
1.1.3.2. Hoạt động cho vay
Hiện NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch chủ yếu hỗ trợ nhu cầu vay vốn ngắn
hạn, trung hạn bằng VND cho những khách hàng là cá nhân, hộ gia đình, hộ sản xuất và
các tổ chức kinh tế thuộc mọi thành phần kinh tế, đầu tư vào các lĩnh vực sản xuất kinh
doanh, thương mại, dịch vụ ....
Dưới 12 tháng
Từ 12 đến 24 tháng
Trên 24 tháng
35,19%
Cơ cấu nguồn tiền gửi tiết kiệm có kì hạn
bằng USD năm 2009
61,29%
3,52%
8
Bảng 2: Thống kê cho vay
(Đvt: triệu đồng)
Chỉ tiêu 2007 2008 2009
1. Doanh số cho vay 224.287 304.076 405.729
- Doanh số cho vay ngắn hạn 188.392 284.985 310.648
- Doanh số cho vay trung hạn 35.895 19.091 95.081
2. Doanh số thu nợ 185.880 265.368 335.789
- Doanh số thu nợ ngắn hạn 134.970 249.932 277.698
- Doanh số thu nợ trung hạn 50.910 15.436 58.091
3. Tổng dư nợ 217.456 255.335 327.054
- Dư nợ ngắn hạn 146.937 181.262 215.207
- Dư nợ trung hạn 70.519 74.073 111.847
4. Số lượng món cho vay 9.230 8.018 8.186
5. Nợ xấu 9.505 10.963 16.179
( Nguồn: Thống kê cho vay theo thành phần kinh tế)
Qua bảng trên cho thấy doanh số cho vay, doanh số thu nợ cũng như tổng dư nợ
và nợ xấu của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch tăng đều trong ba năm qua. Cụ thể
như sau:
Doanh số cho vay : Năm 2008 doanh số cho vay tăng 35,57% so với năm 2007,
trong đó doanh số cho vay ngắn hạn tăng 51,27% trong khi đó doanh số cho vay trung
hạn giảm 46,81%. Đến năm 2009, doanh số cho vay tăng 33,43%, tốc độ tăng bé hơn so
với tốc độ tăng doanh số cho vay của năm 2008 là 2,14%. Năm 2009, cơ cấu cho vay đã
có sự thay đổi ngược chiều so với năm 2008 bằng việc cho vay trung hạn tăng đến
398,04% trong khi đó, doanh số cho vsy ngắn hạn chỉ tăng khiếm tốn với 9,01%.
Doanh số thu nợ : Năm 2008 doanh số thu nợ tăng 42,76% so với năm 2007,
trong đó doanh số thu nợ ngắn hạn tăng 85,18% và doanh số thu nợ trung hạn lại giảm
69,68%. Năm 2009, doanh số thu nợ chỉ tăng được 26,54% và có sự biến động lớn trong
cơ cấu thu nợ như cơ cấu cho vay. Đó là sự tăng lên ấn tượng của doanh số thu nợ trung
hạn, tăng 276,33% so với năm 2008. Doanh số thu nợ ngắn hạn của năm 2009 có tăng so
với năm 2008 nhưng không nhiều, chỉ được 11,11%.
Tổng dư nợ: Tổng dư nợ của năm 2009 tăng 28,09% so với năm 2008, trong đó
dư nợ ngắn hạn tăng 18,73% và dư nợ trung hạn tăng 51,00%. Trước đó, tổng dư nợ của
9
năm 2008 tăng 17,42% so với năm 2007. Dư nợ ngắn hạn và trung hạn của năm 2008
tương ứng tăng 23,36% và 5,04% so với năm 2007.
Số lượng món cho vay: Năm 2008, số lượng món cho vay đã giảm đi 13,13% so
với năm 2007 .Sở dĩ như vậy bởi trong năm 2008, sự đi xuống của thị trường chứng
khóan, thị trường bất động sản làm tăng tâm lý lo ngại trong các nhà đầu tư, khiến hoạt
động cho vay bị ảnh hưởng xấu. Đến năm 2009, những dấu hiệu hồi phục rõ nét cùng
với những chương trình điều chỉnh lãi suất linh hoạt khiến lượng khách hàng đến vay và
số lượng món cho vay tăng 2,10% so với năm 2008
Nợ xấu: Bên cạnh việc số lượng món cho vay tăng lên so với năm 2008, thì tỷ lệ
nợ xấu của năm 2009 cũng tăng đáng kể, cụ thể nợ xấu tăng 47,58% so với năm 2008.
Trong khi đó, nợ xấu của năm 2008 tăng 15,34% so với năm 2007.
Thực trạng cho vay của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch qua 3 năm 2007,
2008, 2009 được minh hoạ qua biểu đồ sau:
Biểu đồ 3: Thực trạng cho vay qua các năm
Bên cạnh việc cho vay thông thường, NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch còn
thực hiện cho vay cầm cố đối với các cá nhân có số dư tiền gửi tại Ngân hàng nhằm mục
đích kinh doanh hoặc tiêu dùng hợp pháp. Mức cho vay được tính như sau:
Thực trạng cho vay qua các năm
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
350.000
400.000
450.000
2007 2008 2009
Doanh số cho vay Doanh số thu nợ
. Tổng dư nợ Nợ xấu
10
Mức cho vay tối đa = Số dư tiền gửi + Lãi phải trả - Lãi phải thu (tính từ ngày vay đến
ngày trả nợ cuối cùng)
Năm 2009, NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch cho vay cầm cố đạt 2.725,584
triệu đồng, tăng 1.071,484 triệu tức là tăng 64,78% so với năm 2008.
1.1.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh
Nhìn chung, các chỉ số hoạt động kinh doanh của NHNN & PTNT huyện Quảng
Trạch tăng trưởng khá đồng đều qua các năm.
Bảng 3 : Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng năm 2009
(Đvt: triệu đồng)
Chỉ tiêu Năm 2008 Năm 2009 so sánh %
Các khoản thu
1.Thu lãi tiền gửi 291,12 368,96 26,74%
2.Thu lãi cho vay 39.171,72 37.901,87 -3,24%
3.Thu từ dịch vụ thanh toán 526,25 635,48 20,76%
4.Thu từ nghiệp vụ bảo lãnh 177,21 80,91 -54,34%
5.Thu khác 34,73 37,43 7,77%
6.Thu về kinh doanh ngoại tệ 178,63 42,72 -76,08%
7.Thu về hoạt động kinh doanh khác 2,58 1,79 -30,84%
8.Thu nhập khác 5.493,04 12.013,11 118,70%
Tổng thu 45.875,30 51.082,27 11,35%
Các khoản chi
1.Trả lãi tiền gửi 18.476,56 21.417,72 15,92%
2.Trả lãi tiền vay 8.597,42 6.758,55 -21,39%
3.Trả lãi phát hành giấy tờ có giá 71,30 114,35 60,37%
4.Chi cho hoạt động tín dụng khác 3,81 4,68 22,76%
5.Chi phí hoạt động dịch vụ 678,58 715,46 5,44%
6.Chi phí hoạt động kinh doanh ngoại hối 53,08 12,19 -77,03%
7.Chi nộp thuế và các khoản phí, lệ phí 72,74 76,19 4,71%
8.Chi phí hoạt động kinh doanh khác 153,10 58,87 - 61,55%
9.Chi phí cho nhân viên 5.149,58 5.473,69 6,29%
10.Chi cho hoạt động quản lý và công vụ 1.514,59 1.624,14 7,23%
11.Chi về tài sản 932,52 1.195,53 28,20%
12.Chi phí dự phòng, bảo toàn và bảo hiểm
tiền gửi của khách hàng
2.723,69 2.944,72 8,11%
13.Chi phí khác 3.518,41 6.389,53 81,60%
Tổng chi 41.945,39 46.785,63 11,54%
11
Kết quả kinh doanh sau thuế 3.929,91 4.296,64 10,93%
( Nguồn: Bảng cân đối kế toán ngân hàng)
Tính đến ngày 31/12/2009, lợi nhuận sau thuế của NHNN & PTNT huyện Quảng
Trạch đạt 4.296,64 triệu đồng, tăng 9,33% so với năm 2008. Trong đó, tổng thu đạt
51.082,27 triệu đồng và tổng chi đạt 46.785,63 triệu đồng.
Nguồn thu chủ yếu của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch đó là thu lãi cho
vay - chiếm 74,20% tổng thu năm 2009. Chi của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch
lớn nhất là dành cho trả lãi tiền vay, kế đến là chi phí cho nhân viên. Năm 2009, chi cho
trả lãi tiền vay của NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch đạt 6.758,55 triệu đồng - giảm
21,39% so với năm 2008. Chi phí cho nhân viên năm 2009 đạt 5.473,69 – tăng 6,29% so
với năm 2008. Năm 2009, chi phí dự phòng bảo toàn và bảo hiểm tiền gửi của khách
hàng là 2.944,72 triệu đồng – tăng 8,11% so với năm 2008.
1.2. ĐẶC ĐIỂM CÁC DNV&N Ở HUYỆN QUẢNG TRẠCH
Hiện trên địa bàn huyện Quảng Trạch có khoảng 337 DNV&N được đăng kí,
trong đó có khoảng 46 doanh nghiệp chưa đi vào hoạt động, đã giải thể, sát nhập hoặc
đổi tên.
12
Bảng 4 : Các DNV&N đang hoạt động trên địa bàn
( Đvt: doanh nghiệp)
Loại hình doanh nghiệp Số lượng Tỉ trọng
Công ty trách nhiệm hữu hạn 167 57,00%
Doanh nghiệp tư nhân 56 19,11%
Hợp tác xã 37 12,63%
Xí nghiệp 24 8,19%
Công ty cổ phần 7 2,39%
Doanh nghiệp nhà nước 2 0,68%
Tổng số 293
(Nguồn: Phòng thống kê Huyện Quảng Trạch)
Nhìn vào bảng ta thấy, công ty trách nhiệm hữu hạn có tỷ trọng lớn nhất 57,00%,
kế đến là doanh nghiệp tư nhân 19,11% và hợp tác xã 12,63 %. Xí nghiệp và công ty cổ
phần chiếm một tỷ trọng thấp; Doanh nghiệp nhà nước chỉ có 2 doanh nghiệp. Do đường
lối phát triển kinh tế nhiều thành phần của Đảng và Nhà nước nên các DNV&N cùng đa
hình thức sở hữu đó là sở hữu nhà nước, đó là sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân, tập trung
chủ yếu là doanh nghiệp ngoài quốc doanh.
Nhìn chung, các DNV&N ở Huyện còn đang trên đà phát triển, tập trung hầu hết
trên địa bàn trung tâm huyện – là khu vực có kinh tế phát triển hơn cả trong toàn huyện.
Điển hình trên địa bàn có Công ty trách nhiệm hữu hạn Nguyên Lợi, thành lập năm
2007, đặt tại xã Quảng Thọ, kinh doanh sắt thép; và Công ty trách nhiệm hữu hạn
thương mại tổng hợp Minh Khiêm, thành lập năm1997, đặt tại xã Quảng Thuận, là công
ty kinh doanh xăng dầu. Hai xã Quảng Thọ và Quảng Thuận đều giáp ranh với thị trấn
Ba Đồn. Cả 2 doanh nghiệp này đều có doanh thu hàng năm trên 100 tỷ đồng. Ngoài ra,
các hợp tác xã được phân bố đều đến từng xã trong huyện. Các DNV&N chủ yếu hoạt
động trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, dịch vụ, công nghiệp, xây dựng, đòi hỏi ít
vốn, quay vòng vốn nhanh.
Quảng Trạch là một huyện Nông nghiệp, số lượng DNV&N có bề dày kinh
nghiệm hoạt động sản xuất kinh doanh không nhiều. Phần lớn các doanh nghiệp có quy
mô hoạt động nhỏ, nguồn vốn kinh doanh ít, máy móc, thiết bị, công nghệ lạc hậu, trình
độ quản lý và hiểu biết pháp luật còn hạn chế, tài chính chưa minh bạch, sức cạnh tranh
còn yếu.
13
Các DNV&N ở huyện đang trong giai đoạn khởi đầu của quá trình phát triển, tích
luỹ vốn còn hạn chế và gặp khó khăn rất lớn. Sự thiếu vốn diễn ra trên bình diện rộng.
Bởi vì quy mô vốn tự có của chúng đều rất nhỏ, hạn hẹp, không đủ sức tài trợ cho các
hoạt động sản xuất kinh doanh có chất lượng và hiệu quả, đặc biệt là đối với các doanh
nghiệp muốn mở rộng, phát triển quy mô và đổi mới nâng cao thiết bị công nghệ sản
phẩm. Mặt khác thị trường vốn dài hạn, thị trường chứng khoán tại huyện là chưa có.
Đây là khó khăn lớn mà các DNV&N của huyện đang gặp phải, cần tháo gỡ.
Đội ngũ quản lý của các DNV&N của huyện có nhiều bất cập với đòi hỏi của
kinh doanh trong thương trường hiện đại. Đại đa số các chủ doanh nghiệp chỉ có trình
độ kiến thức văn hoá phổ thông cấp II, một số không nhiều có trình độ văn hoá phổ
thông trung học, cao đẳng và đại học. Còn một bộ phận đáng kể có trình độ văn hoá cấp
tiểu học, thậmc hí các biệt có người chưa đọc thông viết thạo. Chỉ có rất ít chủ doanh
nghiệp của các DNV&N được đào tạo kiến thức quản lý chính quy , một số ít được tập
huấn, đào tạo ngắn hạn, còn đại bộ phận chỉ quản lý doanh nghiệp mình bằng kinh
nghiệp.
Khả năng tiếp cận thông tin của các DNV&N ở huyện còn rất hạn chế và gặp
nhiều khó khăn do hệ thống thông tin chưa đáp ứng được những yêu cầu của sản xuất -
kinh doanh, chưa nhanh nhạy, kịp thời, chính xác và đầy đủ. Mặt khác, các DNV&N
không có bộ phận chuyên trách về thu thập và xử lý thông tin do nguồn tài chính hạn
hẹp. Trình độ thu thập, xử lý thông tin của các chủ doanh nghiệp còn rất hạn chết.
Các DNV&N trên địa bàn có đặc điểm chung đó là không đưa ra được chiến lược
kinh doanh khả thi và các lựa chọn tín dụng. DNV&N thường không có báo cáo tài
chính minh bạch , trong khi đó NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch lại cho vay dựa
trên tài sản đảm bảo và hệ thống đánh giá tín dụng.
1.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH CHO VAY DNV&N TẠI
NHNN & PTNT HUYỆN QUẢNG TRẠCH
1.3.1. Sự cần thiết của thẩm định cho vay các DNV&N
Thẩm định là một quá trình xem xét đánh giá một cách khách quan, khoa học và
toàn diện các nội dung cơ bản, các thông tin về đối tượng thẩm định từ đó tạo cơ sở cho
việc ra quyết định. Thẩm định cho vay là xem xét, đánh giá các yếu tố về tư cách pháp
lý, năng lực tài chính, khả năng kinh doanh của người vay và xem xét tính khả thi của
14
phương án vay vốn. Kết quả thẩm định sẽ là cơ sở để ngân hàng xác định số tiền cho
vay, thời gian cho vay, hình thức cho vay, mức thu nợ hợp lý, đảm bảo vừa có khả năng
thu hồi vốn cao, vừa tạo điều kiện tốt nhất cho người vay hoạt động có hiệu quả.
Thông qua những kết quả,những thông tin thu thập được và kinh nghiệm đúc kết
trong quá trình thẩm định những dự án khác nhau, ngân hàng chủ động tham gia góp ý
kiến cho chủ đầu tư nhằm bổ sung, điều chỉnh những nội dung còn thiếu trong dự án,
góp phần nâng cao tính khả thi củ dự án. Cũng từ đó ngân hàng có thể rút ra những
phương pháp thích hợp cho nội dung, phương pháp, quy trình thẩm định của mình nhằm
giúp công việc thẩm định của ngân hàng ngày càng thuận lợi, nhanh chóng và chính xác
hơn. Hoạt động thẩm định luôn thực sự là cần thiết trong việc ra quyết định cho vay,
ngoài ra nó còn giúp cho NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch hạn chế những rủi ro tín
dụng sau này vì những lí do sau:
Thứ nhất, hiện nay có rất nhiều những DNV&N được thành lập một cách tràn lan,
trong khi đó thì năng lực hoạt động kinh doanh còn khá hạn chế, cộng thêm với những
mối quan hệ có thể giúp chủ doanh nghiệp có những giấy tờ không hợp pháp, nhằm tăng
khả năng vay vốn của mình. Chính vì vậy việc thẩm định cho vay các DNV&N hoàn
toàn là điều tất yếu và thực sự cần thiết.
Thứ hai, mặc dù hoạt động cho vay ở NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch chỉ
mới dừng lại ở vay trung hạn, nhưng sự yếu kém trong quản lý cũng như trong hoạt
động kinh doanh của các DNV&N có thể mang lại rủi ro tín dụng cho NHNN & PTNT
huyện Quảng Trạch bất cứ lúc nào.
Ba là, hiện nay ngành nghề kinh doanh đã đa dạng hơn, đối tượng thành phần vay
vốn cũng phong phú hơn nên nghiệp vụ tín dụng trở nên phức tạp do đó chứa đựng
nhiều rủi ro hơn. Chính vì vậy, tính chuyên môn hoá trong hoạt động này trở nên cấp
thiết và thẩm định dần trở nên quan trọng hơn trong hoạt động tín dụng.
Cuối cùng đó là vì tính tự chủ trách nhiệm ngày càng cao và tiến tới hoàn toàn
chịu trách nhiệm trước quyết định cho vay của ngân hàng trong điều kiện rủi ro tăng lên
theo quy mô và mức độ phức tạp của hoạt động tín dụng đã khiến cho công tác thẩm
định trở nên cần thiết để có cái nhìn khách quan, toàn diện nhằm giảm thiểu rủi ro nhờ
hạn chế được những quyết định thiếu chính xác do cảm tính, do quan hệ quen biết hoặc
do trình độ hạn chế của cán bộ tín dụng về một lĩnh vực kỹ thuật nào đó…v.v.
1.3.2. Quy trình thẩm định cho vay các DNV&N
15
Hiện nay, trong toàn bộ hệ thống NHNN & PTNT Việt Nam chưa ban hành một
quy trình và nội dung thẩm định được áp dụng riêng cho các DNV&N. Vì thế, quá trình
thẩm định cho vay các DNV&N được tiến hành dựa trên quy trình thẩm định cho vay
các doanh nghiệp nói chung. Quy trình chung như sau:
Sơ đồ 2 : Quy trình thẩm định chung
Yêu cầu bổ sung
(nếu thiếu)
Tiếp nhận và thẩm định sơ bộ
hồ sơ vay vốn
Tiếp xúc khách hàng, hướng
dẫn lập hồ sơ vay vốn
Giám đốc phê duyệt, ra quyết
định cho vay
Khách hàng nộp hồ sơ vay vốn
Lập báo cáo thẩm định
Thẩm định chi tiết
Trưởng phòng kinh doanh xem
xét, đánh giá, cho ý kiến
Không đạt
16
Tại NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch, quá trình thẩm định cho vay thường là
do một cán bộ tín dụng thực hiện, sau đó kết quả thẩm định sẽ được trưởng phòng kinh
doanh xem xét, kiểm tra, đánh giá và trình lên giám đốc phê duyệt. Cụ thể, quá trình
thẩm định diễn ra như sau:
- Bước 1: Tiếp xúc khách hàng, hướng dẫn lập hồ sơ vay vốn:
Cán bộ tín dụng phòng kinh doanh tiếp xúc với doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn
để cho hoạt động sản xuất kinh doanh, hoặc thực hiện một dự án. Cán bộ tín dụng trao
đổi với khách hàng, nắm bắt các thông tin sơ bộ về khách hàng : Thông tin về tư cách
pháp lý, tổ chức quản lý, lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh , tình hình hoạt động
kinh doanh của khách hàng trong thời gian qua, các thuận lơị và khó khăn của khách
hàng trong giai đoạn hiện nay.
Cán bộ tín dụng tiếp thu trình bày của doanh nghiệp về phương án/dự án vay vốn
của mình và nắm bắt những thông tin : Nội dung dự án/phương án kinh doanh, cơ cấu
nguồn vốn thực hiện dự án, khả năng trả nợ vay, nhu cầu vay vốn, dự kiến phương án
đảm bảo tín dụng, các thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh dự án/phương án và
doanh nghiệp.
Tại bước này, cán bộ tín dụng cũng công bố với khách hàng các thông tin về lãi
suất cho vay, điều kiện cho vay, các dịch vụ và thông tin liên quan về ngân hàng.
Sau khi cả hai bên cùng trao đổi những vấn đề trên, nếu khách hàng đồng ý và
cán bộ tín dụng nhận thấy nhu cầu và điều kiện của khách hàng phù hợp với quy định
cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp thì tiến hành lập hồ sơ vay vốn. Cán bộ tín dụng sẽ
chuyển cho khách hàng và thông báo những hồ sơ, tài liệu mà khách hàng cần hoàn thiện
và nộp cho ngân hàng xem xét cho vay. Nếu khách hàng không đủ điều kiện cho vay
theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, NHNN & PTNT Việt Nam và NHNN & PTNT
huyện Quảng Trạch thì phải thông báo cho khách hàng biết.
- Bước 2: Tiếp nhận và thẩm định sơ bộ hồ sơ vay vốn:
Sau khi tiếp nhận hồ sơ, cán bộ tín dụng kiểm tra tinh đầy đủ và hợp lệ của hồ sơ
vay vốn:
+ Kiểm tra số lượng tài liệu, hồ sơ do ngân hàng yêu cầu
+ Kiểm tra tính hợp lệ của các tài liệu và hồ sơ.
17
Các hồ sơ tài sản đảm bảo yêu cầu là bản gốc, nhằm tránh tình trạng một số
doanh nghiệp thế chấp tài sản đảm bảo ở một TCTD khác và dùng bản sao để đi vay
thêm lần nữa.
Nếu hồ sơ còn thiếu hoặc không hợp lệ thì cán bộ tín dụng sẽ thông báo cho
khách hàng và yêu cầu bổ sung.
- Bước 3: Tiến hành thẩm định chi tiết và lập báo cáo thẩm định
Cán bộ tín dụng tiến hành thẩm định các nội dung theo quy định cho vay của
Ngân hàng: thẩm định khách hàng, thẩm định dự án/phương án vay vốn, thẩm định điều
kiện đảm bảo tiền vay. Và tiến hành lập báo cáo thẩm định. Báo cáo thẩm định là kết
quả của cán bộ tín dụng thẩm định, trong đó ghi rõ ý kiến và đề xuất của cán bộ tín dụng
về đề nghị vay vốn của khách hàng. Toàn bộ hồ sơ và báo cáo thẩm định sau đó được
chuyển lên cho trưởng phòng tín dụng.
- Bước 4: Trưởng phòng kinh doanh xem xét, đánh giá và cho ý kiến
Thông qua hồ sơ xin vay và yêu cầu của cán bộ tín dụng, trưởng phòng kinh
doanh sẽ xem xét, kiểm tra về nghiệp vụ ,chỉnh sửa hoặc bổ sung, cho ý kiến. Sau đó,
trình lên giám đốc và chuyển qua bước 6
- Bước 5: Giám đốc phê duyệt và ra quyết định cho vay
Giám đốc sẽ xem xét lại hồ sơ, ý kiến của cán bộ tín dụng và trưởng phòng kinh
doanh từ đó quyết định cho vay hay không.
1.3.3. Phương pháp thẩm định
Có 2 phương pháp thẩm định được áp dụng tại NHNN & PTNT huyện Quảng
Trạch đó là : phương pháp thẩm định chung và phương pháp thẩm định cụ thể.
1.3.3.1. Phương pháp thẩm định chung
Nội dung của phương pháp này đó là so sánh đối chiếu nội dung của dự
án/phương án vay với những chuẩn mực mà pháp luật quy định; so sánh với hệ thống
tiêu chuẩn kinh tế - kỹ thuật. Là một phương pháp đơn giản dễ triển khai ở tất cả các nội
dung, các chủ thể. Tuy nhiên hệ thống căn cứ phải thật rõ ràng, đầy đủ nếu không sẽ gây
khó khăn cho người triển khai thực hiện.Phương pháp này còn gây ra tình trạng so sánh
dập khuôn máy móc, cứng nhắc và kết quả chỉ mang tính chung chung.
Tại NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch, phương pháp này luôn được áp dụng
đối với việc thẩm định cho vay mọi DNV&N vay vốn, và ở tất cả các khâu thẩm định.
18
1.3.3.2. Phương pháp thẩm định cụ thể
Có 5 phương pháp thẩm định cụ thể, đó là:
- Phương pháp thẩm theo định trình tự
- Phương pháp so sánh, đối chiếu các chỉ tiêu
- Phương pháp phân tích độ nhạy
- Phương pháp dự báo
- Phương pháp quán triệt rủi ro
Nhưng do tính chất, đặc điểm những dự án/phương án vay vốn tại NHNN &
PTNT huyện Quảng Trạch cùng với trình độ của cán bộ thẩm định mà những phương
pháp trên được sử dụng hạn chế. NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch chỉ sử dụng chủ
yếu các phương pháp được trình bày dưới đây. Ngoài ra, tuỳ vào từng phương án vay
vốn mà NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch có những thay đổi trong việc sử dụng các
phương pháp thẩm định sao cho phù hợp.
(1) Phương pháp thẩm định theo trình tự
Đây là một phương pháp được NHNN & PTNT huyện Quảng Trạch sử dụng
trong quá trình thẩm định cho vay DNV&N. Việc thẩm định cho vay được tiến hành một
cách có quy trình, đi từ thẩm định tổng quát đến thẩm định chi tiết, kết luận trước làm
tiền đề cho kết luận sau.
Thẩm định tổng quát ở đây là việc cán bộ tín dụng xem xét tổng quát các nội
dung của một khách hàng vay vốn, cùng với dự án/phương án vay của họ, không đi vào
chi tiết từng nội dung. Sau phần này, cán bộ tín dụng sẽ có một cái nhìn chung nhất về
khách hàng và dự án/phương án vay, biết được những nội dung nào thiếu, những nội
dung nào không cần thiết,… Xem xét đề nghị vay vốn có bị bác bỏ hay được tiếp tục
thẩm định để ra quyết định cho vay.
Thẩm định chi tiết là việc xem xét chi tiết từng nội dung của dự án/phương án
vay. Yêu cầu của việc thẩm định chi tiết là theo từng nội dung dự án/phương án phải có
ý kiến nhận xét, kết luận, đồng ý, không đồng ý, nêu rõ những gì cần phải bổ sung, sửa
đổi. Tuy nhiên mức độ tập trung khác nhau đối với từng nội dung tùy thuộc đặc điểm dự
án/phương án và tình hình thực tế.
Do tính chất và đặc điểm các dự án/phương án vay vốn tại NHNN & PTNT
huyện Quảng Trạch mà cán bộ tín dụng đã tiến hành phân tích hết tất cả các nội dung và
cuối cùng là đưa ra một nhận xét chung nhất.
19
Phương pháp thẩm định theo trình tự khá đơn giản, dễ thực hiện, có cái nhìn tổng
quan về dự án/phương án cần thẩm định, có thể loại bỏ dự án/phương án mà không cần
đi vào thẩm định các nội dung tiếp theo.
(2) Phương pháp so sánh, đối chiếu các chỉ tiêu
Phương pháp này luôn được cán bộ tín dụng của NHNN & PTNT huyện Quảng
Trạch sử dụng khi thẩm định một dự án/phương án vay của khách hàng. Nội dung của
phương pháp này là sự so sánh, đối chiếu các thông tin của dự án/phương án với các
chuẩn mực luật pháp quy định, các tiêu chuẩn, định mức kinh tế, kỹ thuật thích hợp,
thông lệ (trong nước và quốc tế) cũng như các kinh nghiệm thực tế, phân tích, so sánh để
lựa chọn phương án tối ưu. Phương pháp này được tiến hành theo một số chỉ tiêu sau:
- Tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng, tiêu chuẩn về cấp công trình do nhà nước quy định hoặc
điều kiện tài chính mà dự án có thể chấp nhận được.
- Tiêu chuẩn về công nghệ, thiết bị trong quan hệ chiến lược đầu tư công nghệ quốc tế,
quốc gia.
- Tiêu chuẩn đối với loại sản phẩm của dự án mà thị trường đòi hỏi.
- Các chỉ tiêu tổng hợp như cơ cấu vốn đầu tư, suất đầu tư
- Các định mức về sản xuất tiêu hao năng lượng, nguyên liệu, nhân công, tiền lương, chi
phí quản lý,… của ngành theo các định mức kinh tế - kỹ thuật chính thức hoặc các chỉ
tiêu kế hoạch và thực tế.
- Các chỉ tiêu về hiệu quả đầu tư
- Các hệ số tài chính doanh nghiệp phù hợp với hướng dẫn hiện hành của nhà nước, của
ngành đối với từng loại hình doanh nghiệp.
Đây là phương pháp khá phổ biến, đơn giản, được sử dụng nhiều trong việc thẩm
định cho vay dự án, chủ yếu mang tính kiểm tra, rà soát. Nó giúp cho việc đánh giá tính
hợp lý và chính xác về các chỉ tiêu của dự án.
Tuy nhiên phương pháp so sánh các chỉ tiêu sử dụng trong thẩm định dự án còn
hạn chế ở số lượng các chỉ tiêu được so sánh cũng như cách thức so sánh. Các chỉ tiêu
này đã không được so sánh với các doanh nghiệp cùng lĩnh vực ở trong huyện, nhưng
hiện nay các cán bộ thẩm định vẫn đưa ra các đánh giá, nhận xét. Không những nhiều
chỉ tiêu không được so sánh mà các tiêu chuẩn để so sánh cũng sử dụng không hợp lý.