Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường thcs huyện sơn hòa, tỉnh phú yên 1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HUỲNH MÙI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN HÕA,
TỈNH PHÖ YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Đà Nẵng – Năm 2021


ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

HUỲNH MÙI

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở CÁC TRƢỜNG THCS HUYỆN SƠN HÕA,
TỈNH PHÖ YÊN

Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số
: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. TRẦN XUÂN BÁCH

Đà Nẵng – Năm 2021


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tơi. Các
số liệu trong cơng trình nghiên cứu này có xuất xứ rõ ràng. Các tài liệu tham khảo,
trích dẫn đều có nguồn gốc xác thực, xuất phát từ các nghiên cứu đã trình bày trong
luận văn. Kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và chưa từng
được sử dụng hoặc cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tác giả luận văn

Huỳnh Mùi




iv

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i
TÓM TẮT .................................................................................................................... ii
MỤC LỤC .................................................................................................................... iv
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................... vii
DANH MỤC CÁC BẢNG......................................................................................... viii
MỞ ĐẦU .........................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................2
3. Đối tượng nghiên cứu ...........................................................................................2

4. Giả thuyết khoa học ..............................................................................................2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................3
6. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................3
7. Cấu trúc luận văn ..................................................................................................3
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ .................................................................4
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................................4
1.1.1. Các công trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên mơn ...................4
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường ở
trung học cơ sở ................................................................................................................6
1.2. Các khái niệm chính .................................................................................................8
1.2.1. Quản lý ............................................................................................................8
1.2.2. Quản lý giáo dục ...........................................................................................10
1.2.3. Tổ chuyên môn .............................................................................................11
1.2.4. Hoạt động tổ chuyên môn .............................................................................11
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học cơ sở ..............................................12
1.3.1. Chức năng nhiệm vụ của tổ chuyên môn ......................................................12
1.3.2. Tổ trưởng chuyên môn trong trường trung học cơ sở ...................................13
1.3.3. Định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo......................................................16
1.3.4. Định hướng đổi mới hoạt động tổ chuyên môn trong trường trung học cơ
sở .................................................................................................................................18
1.3.5. Hiệu trưởng trường trung học cơ sở và tổ chuyên môn ................................22
1.4. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường trung học cơ sở ....................................24
1.4.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ..............................................24
1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ................................25
1.4.3. Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn ................................................................26


v
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn ...............................................26

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ...........................27
1.5.1. Các yếu tố chủ quan ......................................................................................27
1.5.2. Các yếu tố khách quan ..................................................................................28
Tiểu kết Chương 1 .........................................................................................................29
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÕA, TỈNH PHÖ YÊN ........31
2.1. Khái quát về phương pháp khảo sát thực trạng ......................................................31
2.1.1. Mục đích khảo sát .........................................................................................31
2.1.2. Đối tượng khảo sát ........................................................................................31
2.1.3. Nội dung khảo sát .........................................................................................31
2.1.4. Thời điểm khảo sát ........................................................................................32
2.1.5. Phương pháp khảo sát và xử lý kết quả ........................................................32
2.2. Khái quát về tình hình kinh tế-xã hội và giáo dục-đào tạo của huyện Sơn Hòa,
tỉnh Phú Yên ..................................................................................................................33
2.2.1. Đặc điểm vị trí địa lý, dân cư ........................................................................33
2.2.2. Tình hình phát triển kinh tế - văn hóa xã hội ................................................34
2.2.3. Tình hình phát triển giáo dục của huyện Sơn Hịa........................................35
2.2.4. Quy mơ mạng lưới và cơ sở vật chất trường trường học ..............................36
2.2.5. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý THCS huyện Sơn Hịa ..........................37
2.2.6. Trình độ chính trị, chun mơn, nghiệp vụ quản lý trường học của cán bộ
quản lý các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa......................................................37
2.3. Thực trạng hoạt động tổ chuyên mơn của các trường Trung học cơ sở huyện
Sơn Hịa, tỉnh Phú Yên ..................................................................................................38
2.3.1. Thống kê và đánh giá chung các số liệu về các tổ chuyên môn ...................38
2.3.2. Thực trạng hoạt động của các tổ chuyên môn .............................................39
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học cơ sở
huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên .......................................................................................45
2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ................................................................................................................................45
2.4.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ............................46

2.4.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn ...............48
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn ..............................................49
2.4.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động tổ chuyên môn .............................51
2.5. Thực trạng những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở
các trường trung học cơ sở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên ...........................................53


vi
2.5.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan ....................................................................53
2.5.2. Thực trạng các yếu tố khách quan ...............................................................54
Tiểu kết Chương 2 .........................................................................................................55
CHƢƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN Ở
TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN SƠN HÕA, TỈNH PHÖ YÊN ..........57
3.1. Nguyên tắc thực hiện các biện pháp .......................................................................57
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................................57
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ ................................................57
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, khả thi ..................................................57
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính cơ bản, hiện đại ....................................................57
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động của các tổ chuyên mơn ở các trường THCS
huyện Sơn Hịa, tỉnh Phú n .......................................................................................58
3.2.1. Tổ chức chỉ đạo xây dựng chương trình, kế hoạch dạy học của các tổ
chuyên môn và giáo viên ...............................................................................................58
3.2.2. Chỉ đạo quản lý việc thực hiện nề nếp dạy học của giáo viên ......................60
3.2.3. Tổ chức quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học của các tổ
chuyên môn và giáo viên ...............................................................................................62
3.2.4. Chỉ đạo đổi mới về nội dung và hình thức hoạt động của các tổ chuyên
môn ................................................................................................................................64
3.2.5. Chỉ đạo đổi mới công tác nghiên cứu khoa học và sáng kiến .......................67
3.2.6. Đổi mới quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên thông qua các hoạt động
của tổ chuyên môn .........................................................................................................69

3.2.7. Xây dựng tổ chức có văn hố trong tập thể tổ chun mơn .........................71
3.2.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................................73
3.3. Khảo nghiệm về mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ....................74
3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm ..................................................................................74
3.3.2. Nội dung khảo nghiệm ..................................................................................74
3.3.3. Mẫu khách thể khảo nghiệm .........................................................................74
3.3.4. Tiêu chí và thang đánh giá kết quả ...............................................................75
3.3.5. Kết quả khảo nghiệm tính hợp lý của các biện pháp ....................................75
Tiểu kết Chương 3 .........................................................................................................79
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................81
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................84
PHỤ LỤC
QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao)


vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DH
GD
GD-ĐT
GDPT
GV
KTĐG
QL
QLGD
TCM
THCS
THPT

Dạy học
Giáo dục
Giáo dục và đào tạo
Giáo dục phổ thông
Giáo viên
Kiểm tra đánh giá
Quản lý
Quản lý giáo dục
Tổ chuyên môn
Trung học cơ sở
Trung học phổ thông


viii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng

Tên bảng

Trang

2.1.

Thống kê đối tượng khảo sát

31

2.2.

Thang đánh giá các nội dung theo giá trị trung bình

33

2.3.

Quy mơ HS huyện Sơn Hịa giai đoạn 2017–2020

35

2.4.

Tình hình trường, lớp, học sinh năm học 2019 – 2020

35

2.5.

Kết quả xếp loại hạnh kiểm của HS cấp THCS giai đoạn 2016 2020

36

2.6.

Kết quả xếp loại học lực của HS cấp THCS giai đoạn 2016 2020

36

2.7.

Thống kê số lượng giáo viên THCS huyện Sơn Hịa

36

2.8.

Tình hình đội ngũ quản lý trường THCS huyện Sơn Hòa

37

2.9.

Thống kê số lượng TCM các trường THCS huyện Sơn Hịa

38

2.10.

Thống kê tổ chun mơn của các trường khảo sát

39

2.11.

Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của hoạt động TCM

39

2.12.

Thực trạng nhận thức vai trò của hoạt động TCM

40

2.13.

Thực trạng mức độ thực hiện các hình thức hoạt động TCM

42

2.14.

Thực trạng hiệu quả thực hiện các hình thức hoạt động TCM

43

2.15.

Hệ số tương quan Pearson giữa Hiệu quả và Mức độ thực hiện
hoạt động TCM

44

2.16.

Hệ số tương quan Spearman giữa Hiệu quả và Mức độ thực
hiện hoạt động TCM

45

2.17.

Nhận thức về tầm quan trọng của quản lý hoạt động TCM

45

2.18.

Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động TCM

47

2.19.

Thực trạng tổ chức kế hoạch hoạt động TCM

49

2.20.

Thực trạng chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn

50

2.21.

Thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động TCM

52

2.22.

Thực trạng các yếu tố chủ quan

54

2.23.

Thực trạng các yếu tố khách quan

55

3.1.

Thang đánh giá các biện pháp theo giá trị trung bình

75

3.2.

Kết quả khảo nghiệm mức độ cấp thiết của các biện pháp

76

3.3.

Kết quả khảo nghiệm mức độ khả thi của các biện pháp

78

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Tổ chun mơn là đơn vị hoạt động cơ bản và quyết định chất lượng đào tạo của
nhà trường trung học cơ sở, quyết định chất lượng dạy và học trong nhà trường. Thông
qua hoạt động tổ chuyên môn không chỉ chất lượng nhà trường thay đổi mà chất lượng
bản thân người giáo viên với các năng lực sư phạm cũng được thay đổi theo hướng
tích cực. Giữa hoạt động tổ chun mơn với năng lực dạy học là hạt nhân cơ bản của
năng lực sư phạm, năng lực nghề nghiệp của người giáo viên có mối quan hệ chặt chẽ
với nhau. Hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường trung học cơ sở được tổ
chức như thế nào, quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nào sẽ quyết định
chiều hướng và mức độ phát triển năng lực dạy học của giáo viên THCS. Vì vậy, về
mặt lý luận nghiên cứu làm rõ mối quan hệ trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn với
năng lực dạy học để từ đó tăng cường quản lý hoạt động tổ chun mơn, phát triển
năng lực dạy học của giáo viên THCS là vô cùng cần thiết. Văn kiện Đại hội lần thứ
XI của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định nhiệm vụ của giáo dục và đào tạo là:
“Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; Đổi mới cơ cấu tố chức, nội dung, phương
pháp dạy và học; thực hiện “chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá”, chấn hưng nền giáo
dục Việt Nam”.
Xuất phát từ thực tiễn quản lý hoạt động tổ chuyên môn và mức độ đáp ứng yêu
cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Trong thực tế, các trường THCS, hoạt
động chuyên môn quyết định chất lượng, hiệu quả giáo dục và có vai trị quan trọng
trong việc thực hiện mục tiêu của mỗi nhà trường. Muốn có hoạt động chun mơn tốt
thì yếu tố quyết định là công tác quản lý, sự chỉ đạo hoạt động của các tổ chun mơn
phải có kế hoạch, nội dung, hình thức, phương pháp phù hợp. Do đó, hiệu trưởng nhà
trường cần vận dụng sáng tạo, linh hoạt những phương pháp quản lý hoạt động của các
tổ chuyên môn nhằm đạt mục tiêu giáo dục phát triển nhân cách toàn diện của học sinh

trong cấp học. Đây được coi là trọng trách hàng đầu, nhiệm vụ trọng tâm của hiệu
trưởng trong mỗi trường THCS. Hiện nay, hiệu trưởng các trường THCS cũng đã có
nhiều cố gắng trong cơng tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn, song vẫn cịn nhiều
bất cập.
Thực tế hoạt động tổ chun mơn và quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường THCS huyện Sơn Hịa cịn mang nặng tính hành chính, sự vụ chưa hướng
nhiều đến phát triển năng lực dạy học cho giáo viên THCS. Mục đích, nội dung, hình
thức sinh hoạt tổ chuyên môn nhiều khi chưa phù hợp. Cần thiết phải thay đổi quản lý
hoạt động tổ chuyên môn để nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động tổ chuyên môn và


2
năng lực dạy học cho giáo viên THCS.
Xuất phát từ những cơ sở trên, tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở các trƣờng THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên” để nghiên cứu nhằm nâng
cao chất lượng hoạt động tổ chun mơn, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên, chất lượng giảng dạy, giáo dục và học tập trong nhà trường là thật sự cần thiết
trong giai đoạn hiện nay.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động tổ chuyên môn tại
các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên đề xuất các biện pháp
quản lý hoạt động TCM góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường.
3. Đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các

trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên;
- Giới hạn địa bàn nghiên cứu: Các nghiên cứu thực tiễn được triển khai tại 5
trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên (THCS Sơn Hà, THCS Suối
Bạc, THCS Nguyễn Hữu Thọ, DTNT Sơn Hòa, THCS và THPT Nguyễn Bá Ngọc)
trong năm học 2018 – 2019;
- Giới hạn về khách thể nghiên cứu:
+ Nhóm cán bộ quản lý lãnh đạo của các trường THCS;
+ Nhóm tổ trưởng, tổ phó TCM đã và đang cơng tác ở vị trí đó;
+ Nhóm giáo viên các trường THCS;
- Giới hạn về chủ thể quản lý: Hiệu trưởng các trường THCS huyện Sơn Hòa,
tỉnh Phú Yên;
Thời gian nghiên cứu: Thực hiện khảo sát trong giai đoạn 2017 – 2019 đề xuất
biện pháp cho giai đoạn 2020 – 2025.
4. Giả thuyết khoa học
Quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS
trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên trong thời gian qua đã góp phần làm cho
hoạt động tổ chuyên mơn có kế hoạch và chất lượng, phát triển năng lực dạy học cho
giáo viên nhưng còn bọc lộ các bất cập trong các khâu của quá trình quản lý;


3
Nếu xây dựng được khung lý luận, đánh giá đúng thực trạng hoạt động tổ
chuyên môn và quản lý tổ chun mơn ở các trường, thì có thể đề xuất được biện pháp
quản lý hoạt động tổ chuyên môn một cách hợp lý, khả thi góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục ở các trường THCS huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động TCM trường THCS.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động TCM và việc quản lý hoạt động
TCM của Hiệu trưởng ở các trường THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
5.3. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động TCM theo hướng phát triển năng

lực dạy học của giáo viên THCS trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh... các tài liệu khoa học
các văn bản có liên quan đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn theo hướng phát triển
năng lực dạy học và các văn kiện của Đảng, Nhà nước có liên quan đến đề tài.
6.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của tổ chuyên mơn, sinh hoạt tổ
chun mơn của giáo viên trong đó cách quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu
trưởng để góp phần xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài.
Phương pháp điều tra bằng phiếu: Xây dựng mẫu phiếu khảo sát với các dạng
câu hỏi đóng, mở nhằm đánh giá thực trạng các mặt, các hoạt động, của tổ chuyên
môn, quản lý của Hiệu trưởng đối với tổ chun mơn...
Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn nhằm tìm hiểu hiện trạng, các yếu tố ảnh
hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng và nguyên nhân của
thực trạng trên.
6.3. Nhóm các phương pháp xử lý thơng tin
Thông qua việc lập bảng biểu thể hiện các số liệu về trường, lớp, TCM, hiệu
trưởng, dùng phương pháp toán thống kê để xử lý kết quả điều tra, khảo sát.
7. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu phụ lục và tham khảo, nội
dung chính của luận văn gồm 3 chương sau đây:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyện môn ở trường THCS.
- Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyện môn tại các trường THCS
huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.
- Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyện môn tại các trường THCS
huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên.


4

CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Quản lý tổ chuyên mơn có vai trị hết sức quan trọng trong nhà trường, quản lý
hoạt động chuyên môn trong nhà trường là việc hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng chỉ
đạo tổ trưởng các TCM quản lý hoạt động chuyên môn của GV trong tổ. Chất lượng
hoạt động của TCM phụ thuộc rất nhiều vào quá trình quản lý của người tổ trưởng
TCM. Các hoạt động chuyên môn được triển khai cụ thể đến từng giáo viên đều thơng
qua TCM. Vì thế, việc nghiên cứu hoạt động quản lý TCM là một vấn đề hết sức quan
trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Hiện nay, đã có rất nhiều cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động TCM các
cấp học khác nhau:
- Ở bậc giáo dục mầm non:
Trong bài viết “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo
viên mầm non huyện Lâm Thao, Phú Thọ” của tác giả Tạ Quang Thắng đã đi sâu
nghiên cứu thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của giáo viên
mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, đồng thời cũng chỉ rõ những thuận lợi, khó
khăn khi tiến hành tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho GV theo chủ đề [29].
Nguyễn Thị Thu có bài báo “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo
chủ đề cho giáo viên mầm non tư thục quận Bắc Từ liêm thành phố Hà Nội” đã nêu rõ
thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của GV mầm non tư
thục quận Bắc Từ Liêm thành phố Hà Nội cịn có những hạn chế, bất cập, đồng thời
cũng đề xuất những biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn theo chủ đề cho GV mầm non tư thục quận Bắc Từ liêm thành phố Hà Nội nói
riêng và GV mầm non tư thục nói chung [31].
Tập trung vào chủ đề này, Nguyễn Thị Thu Huyền có bài viết“Biệp pháp quản
lý hoạt động TCM ở các trường mầm non quận Hoàng Mai”. Trên cơ sở nghiên cứu

thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý hoạt động TCM ở các
trường mầm non quận Hoàng Mai, tác giả đề xuất 5 biện pháp nâng cao hiệu quả quản
lý hoạt động TCM ở các trường mầm non quận Hồng Mai, góp phần nâng cao hiệu
quả giáo dục của nhà trường [19].
- Ở bậc giáo dục tiểu học:
Luận văn Thạc sĩ Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường tiểu học Hoàng


5
Văn Thụ, quận Gị Vấp, thành phố Hồ Chí Minh năm 2015 của Lê Thụy Phượng Linh
đã nêu rõ được thực trạng quản lý tổ chuyên môn ở trường tiểu học Hồng Văn Thụ,
quận Gị Vấp, thành phố Hồ Chí Minh và có đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động
tổ chun mơn, tác giả có đưa ra các biện pháp quản lý đó là đảm bảo tính đồng bộ,
tính kế thừa, tính khả thi và tính hiệu quả, đưa ra hướng đổi mới quản lý tổ chuyên
môn theo nghiên cứu bài học.
“Quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường tiểu học theo nghiên cứu bài học ở
tỉnh Bắc Giang”, bài viết của Hà Huy Giáp trong đó tác giả đi sâu nghiên cứu thực
trạng quản lý hoạt động TCM trường tiểu học theo nghiên cứu bài học (NCBH) ở tỉnh
Bắc Giang, chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong quản lý hoạt động TCM trường
tiểu học theo NCBH [14].
Lê Xuân Trường trong bài báo“Biện pháp vận hành mối quan hệ quản lý hoạt
động chuyên môn của các trường tiểu học ở tỉnh Hải Dương” đã phân tích rõ thực
trạng hoạt động chuyên môn, quản lý hoạt động chuyên môn của các trường tiểu học ở
tỉnh Hải Dương và đưa ra các biện pháp vận hành mối quan hệ quản lý hoạt động
chuyên môn của các trường tiểu học ở tỉnh Hải Dương [32].
Trong bài báo “Đánh giá của giáo viên và cán bộ quản lý về công tác quản lý
của hiệu trưởng đối với tổ chuyên môn tại một số trường tiểu học thuộc thành phố Mỹ
Tho, tỉnh Tiền Giang” của Lê Văn Dũng, đã từ khảo sát thực tế để tổng kết, phân tích
những đánh giá của CBQL và GV về công tác quản lý của hiệu trưởng đối với tổ
trưởng TCM tại một số trường tiểu học thuộc thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang;

đồng thời đề xuất một số kiến nghị nhằm giúp hiệu trưởng nâng cao hiệu quả quản lý
đội ngũ tổ trưởng TCM, đáp ứng yêu cầu giáo dục hiện nay với tư cách là cán bộ
phịng Giáo dục có nhiều kinh nghiệm trong quản lý nhà trường [11].
- Ở bậc trung học phổ thông:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2005 của tác giả Nguyễn Mạnh Hà “Biện pháp
quản lý, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho tổ trưởng bộ môn trường THPT tỉnh Yên
Bái”, đã phân tích, đánh giá kỹ về thực trạng việc quản lý bồi dưỡng nâng cao năng
lực cho tổ trưởng bộ môn trường THPT tỉnh Yên Bái, từ đó đề xuất một số biện pháp
bồi dưỡng nâng cao năng lực cho tổ trưởng bộ môn trường THPT tỉnh Yên Bái.
Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục năm 2012 của Nguyễn Minh Đăng “Biện
pháp quản lý TCM của hiệu trưởng trường THPT huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc”
đã tập trung nghiên cứu thực trạng hoạt động TCM và thực trạng quản lý hoạt động
TCM của 3 trường THPT huyện Tam Dương từ đó đề xuất 5 biện pháp quản lý hoạt
động TCM, các biện pháp chỉ đạo TCM xây dựng kế hoạch HĐ và chỉ đạo đổi mới
sinh hoạt TCM được trình bày rất khoa học và manh tính khả thi cao, có thể áp dụng


6
rộng rãi trong quản lý hoạt động TCM.
Cũng tìm hiểu về hoạt động TCM nhưng triển khai theo hướng NCBH, tác giả
Phùng Xuân Dự đi sâu nghiên cứu “Quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu
bài học ở trường trung học phổ thơng”. Trong đó nêu rõ quản lý sinh hoạt chuyên
môn theo NCBH ở trường THPT là sự tác động có mục đích, có tổ chức, có kế hoạch
của chủ thể quản lý đến đối tượng quản lý để thực hiện các bước (quy trình) NCBH
một cách khoa học nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường THPT.
Quản lý sinh hoạt chuyên môn theo NCBH ở trường THPT bao gồm nhiều nội dung và
giữa các nội dung có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Muốn đạt hiệu quả cao trong sinh
hoạt chuyên môn (SHCM) theo NCBH nhằm nâng cao chất lượng dạy và học địi hỏi
cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cá nhân, đơn vị, bộ phận với nhau, trong đó,
người tổ trưởng TCM có vị trí và vai trị đặc biệt quan trọng [12].

Ngồi ra, cịn phải kể đến cơng trình nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thành
Chung với đề tài “Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT thị xã Tam
Điệp tỉnh Ninh Bình” (2015). Từ việc đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích
thực trạng cơng tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT thị xã Tam
Điệp tỉnh Ninh Bình, tác giả đã đề xuất 6 biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác
quản lý TCM của các trường THPT trên địa bàn Thị xã Tam Điệp - Tỉnh Ninh Bình.
1.1.2. Các cơng trình nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trường
ở trung học cơ sở
Các hoạt động giáo dục trong nhà trường chủ yếu là hoạt động chuyên môn.
Hoạt động của TCM trong nhà trường là nhân tố có ảnh hưởng lớn đến chất lượng dạy
học, giáo dục, có vai trị quan trọng đối với sự phát triển của nhà trường nói riêng và
sự phát triển giáo dục nói chung. Việc nghiên cứu công tác quản lý hoạt động TCM là
một vấn đề hết sức quan trọng và cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Bởi các hoạt động
chuyên môn triển khai đến GV thông qua TCM. Tổ trưởng TCM là người chỉ đạo các
hoạt động chuyên môn của tổ theo sự chỉ đạo của hiệu trưởng, theo kế hoạch của nhà
trường, chịu trách nhiệm về chất lượng chuyên môn của tổ. Cũng như các cấp học
khác, vấn đề quản lý hoạt động TCM ở trường THCS được nhiều tác giả đi sâu nghiên
cứu. Một số cơng trình nghiên cứu có liên quan đến việc quản lý hoạt động TCM ở
trường THCS có thể kể ra như:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2015 của Lê Quang Hoa Quản lý hoạt động của tổ
chuyên môn ở trường THCS Vân Hà, Đông Anh, Hà Nội tác giả đã phân tích chỉ rõ
thực trạng quản lý TCM ở trường ở nhiều khía cạnh khác nhau đã chỉ ra những mặt tồn
tại và cũng đã đưa ra các biện pháp quản lý hoạt động TCM theo định hướng phát triển
của nhà trường, các biện pháp quản lý cụ thể như quy hoạch tổ chuyên môn theo đặt


7
trưng môn học và đảm bảo hiệu quả trong hoạt động chuyên môn, đổi mới công tác
xây dựng và thực hiện kế hoạch của tổ chuyên môn, chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý
hoạt độn dạy học theo hướng dổi mới nội dung phương pháp dạy học, tổ chức hoạt

động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ và năng lực quản lý cho
TTCM, đổi mới quản lý hoạt động sinh hoạt tổ chuyên môn, tăng cường hoạt động
giáo lưu học tập trao đổi kinh nghiệm giữa các tổ chun mơn trong nhà trường.
Cơng trình nghiên cứu về “Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên THCS vùng
đặc biệt khó khăn thơng qua sinh hoạt chun mơn theo chuyên đề ở cụm trường”, của
Hoàng Đức Minh đã chỉ rõ những khó khăn trong sinh hoạt chun mơn ở các cụm
trường lẻ của các trường THCS vùng đặc biệt khó khăn, từ đó đề xuất biện pháp tổ
chức sinh hoạt chuyên môn phù hợp với điều kiện các nhà trường, góp phần nâng cao
chất lượng đội ngũ GV THCS [24].
Cũng đi sâu tìm hiểu về vấn đề quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS,
Ngô Thị Phương Thảo có bài viết “Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các
trường THCS ở Thành phố Hà Nội theo hướng phát triển năng lực dạy học”, trong đó
tác giả đi sâu nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS ở
Thành phố Hà Nội theo hướng phát triển năng lực dạy học, đồng thời cũng chỉ ra
những thuận lợi và khó khăn trong quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS ở
Thành phố Hà Nội theo hướng phát triển năng lực dạy học [30].
Bên cạnh đó, cịn phải kể đến các cơng trình nghiên cứu là luận văn thạc sỹ của
nhiều tác giả về vấn đề này:
Luận văn thạc sỹ QLGD năm 2007 của Nguyễn Thanh Cao “Biện pháp quản lý
của hiệu trưởng đối với hoạt động TCM các trường THCS huyện Phổ n - Thái
Ngun”, trong đó tác giả đã phân tích, đánh giá những biện pháp quản lý hoạt động
của TCM trong các nhà trường THCS ở huyện Phổ Yên, từ đó đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động TCM. Tuy nhiên, trong luận văn này, tác giả giới hạn địa bàn
nghiên cứu thành hai vùng miền khác nhau là vùng đồng bằng và miền núi cho nên
khó có thể áp dụng rộng rãi.
Huỳnh Hùng Châu cũng nghiên cứu vào vấn đề này trong đề tài “Quản lý hoạt
động TCM ở các trường THCS thành phố Rạch Giá Tỉnh Kiên Giang theo yêu cầu đổi
mới giáo dục hiện nay”(2008). Từ việc đi sâu nghiên cứu cơ sở lý luận và phân tích
thực trạng cơng tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS thành phố
Rạch Giá Tỉnh Kiên Giang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, tác giả đã đề xuất

5 biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý TCM ở các trường THCS thành
phố Rạch Giá Tỉnh Kiên Giang theo yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Như vậy, qua các cơng trình nghiên cứu trên, các tác giả đã đánh giá thực trạng


8
quản lý hoạt động TCM ở các trường THCS, đã phân tích được thực trạng của quản lý
hoạt động TCM ở các trường THCS, trên cơ sở thực trạng từ đó các tác giả đề xuất các
biện pháp quản lý hoạt động TCM một cách hiệu quả nhất, qua đó góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục ở trường THCS.
Tuy nhiên, ở mỗi địa phương trên cả nước đều có những điều kiện về tự nhiên,
kinh tế - xã hội khơng giống nhau, vì vậy cần có biện pháp quản lý hoạt động TCM
một cách phù hợp nhất. Ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên, việc quản lý hoạt động TCM
ở các trường THCS được hiệu trưởng và các CBQL các nhà trường rất quan tâm, tuy
nhiên những vấn đề mang tính lý luận và thực tiễn về quản lý hoạt động TCM trong
nhà trường THCS chỉ mới tồn tại như những kinh nghiệm, những phát hiện ban đầu
được thể hiện trong các sáng kiến hoặc trong các báo cáo, hiện nay ở huyện Sơn Hịa
chưa có một đề tài nào nghiên cứu một cách tổng thể, tồn diện. Vì vậy việc lựa chọn
nghiên cứu đề tài Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THCS trên địa bàn
huyện Sơn Hòa tỉnh Phú Yên là hết sức cần thiết, nhằm nghiên cứu, tìm ra các giải
pháp hiệu quả về quản lý hoạt động TCM góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của
bậc THCS ở địa phương, phù hợp với xu thế phát triển và yêu cầu đổi mới giáo dục
hiện nay của Đảng và Nhà nước ta.
1.2. Các khái niệm chính
1.2.1. Quản lý
Quản lý là q trình thực hiện các công việc xây dựng kế hoạch hành động (bao
gồm cả xác định mục tiêu cụ thể, chế định kế hoạch, quy định tiêu chuẩn đánh giá và
thể chế hóa), sắp xếp tổ chức ( bố trí tổ chức, phối hợp nhân sự, phân công công việc,
điều phối nguồn lực tài chính và kĩ thuật…) chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và đánh giá
kết quả, sửa chữa sai sót ( nếu có) để bảo đảm hồn thành mục tiêu của tổ chức đã đề

ra;
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý
lên khách thể quản lý về các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,… bằng một hệ
thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp
cụ thể nhằm làm cho tổ chức vận hành đạt tới mục tiêu quản lý;
Quản lý là thuộc tính bất biến, nội tại của mọi quá trình lao động xây dựng, là
yếu tố cấu thành sự tồn tại và phát triển của xã hội lồi người. Xã hội càng phát triển,
QL càng có vai trò quan trọng trong việc điều khiển các hoạt động xã hội, trong bộ
“Tư bản”, K.Marx đã nói đến sự cần thiết của quản lý: “Tất cả mọi lao động xã hội
trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên quy mơ tương đối lớn thì ít nhiều cũng
đều cần đến một sự chỉ đạo… một người độc tấu vỹ cầm tự mình điều khiển lấy mình,
cịn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” . Ngày nay thuật ngữ QL đã trở nên


9
phổ biến nhưng chưa có một định nghĩa thống nhất. Các nhà khoa học đưa ra khái
niệm QL theo những cách tiếp cận với những góc độ khác nhau;
Theo từ điển tiếng Việt: “Quản lý là tác động của con người tác động vào tập
thể người khác để phối hợp điều chỉnh phân công thực hiện mục tiêu chung” [34];
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang thì:“Quản lý là sự tác động có mục đích, có
kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (khách thể quản lý)
nhằm thực hiện những mục tiêu dự kiến” [27];
Tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ cho rằng: “Quản lý là một q trình định
hướng, q trình có mục tiêu, quản lý có hệ thống là q trình tác động đến nhằm đạt
được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của
hệ thống mà người quản lý mong muốn” [25];
Theo tác giả Trần Kiểm và Bùi Minh Hiền “Quản lý là những tác động của chủ
thể quản lý trong quá trình huy động, phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối
các nguồn lực (Nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực)
một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất” [21];

Mặc dù có những khái niệm khác nhau về quản lý, song những quan điểm trên
đều có những nét chung đó là: Quản lý là hoạt động được tiến hành trong các tổ chức
xã hội. Quản lý là tác động vừa có tính khoa học, vừa có tính nghệ thuật vào hệ thống
con người, nhằm đạt được các mục tiêu. Quản lý là hoạt động có mục đích tạo nên
chất lượng mới cao hơn. Quản lý là những sự tác động phối hợp nỗ lực của các cá
nhân thành sức mạnh tập thể. Quản lý là một q trình tác động có định hướng, có tổ
chức dựa trên những thơng tin về tình trạng của đối tượng và môi trường nhằm giữ cho
sự vận hành của đối tượng được ổn định và phát triển với mục tiêu đã định. Quản lý là
các hoạt động để đảm bảo mục đích chung là hồn thành cơng việc qua nỗ lực của các
cá thể trong tổ chức. Đối tượng tác động của quản lý là một hệ thống xã hội hoàn
chỉnh như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố liên kết hữu cơ theo một quy luật nhất
định, tồn tại trong một thời gian, không gian cụ thể... Quản lý cũng phải tuân theo
những quy tắc nhất định hướng tới mục tiêu đó là đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ và ăn
những nỗ lực của cá thể nhằm đạt được mục đích chung của tổ chức hay nói cách khác
là nguyên tắc đảm bảo phát huy cao độ năng lực của các cá nhân trong tổ chức để đạt
được mục đích chung;
Hệ thống quản lý gồm hai phân hệ là: Chủ thể quản lý và khách thể quản lý.
Tác động quản lý là tác động có định hướng, có tổ chức mang tính tổng hợp bao gồm
nhiều giải pháp khác nhau thông qua cơ chế quản lý để sử dụng có hiệu quả cao nhất
nguồn lực sẵn có của tổ chức trong điều kiện nhất định nhằm đảm bảo cho hệ thống ổn
định phát triển và đạt được mục tiêu đã định;


10
Như vậy, bản chất của quản lý là một loại lao động để điều khiển lao động. Đó
là q trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý đến khách thể quản lý nhằm
sử dụng có hiệu quả các tiềm năng, các cơ hội của tổ chức đặt ra trong điều kiện biến
động của môi trường. Xã hội ngày càng phát triển các loại hình lao động ngày càng
phong phú, phức tạp, tinh vi thì hoạt động quản lý càng có vai trị quan trọng và quyết
định để tổ chức hướng tới đích bằng con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất với bản chất

là một khoa học và nghệ thuật trong việc điều khiển và phối hợp sự nỗ lực của con
người vì mục tiêu chung. Trong xã hội hiện đại, tính khoa học và nghệ thuật của quản
lý được đề cao;
Căn cứ vào những nét chung đó và từ kinh nghiệm thực tiễn quản lý, chúng tôi
đồng tình và sử dụng trong đề tài này định nghĩa của tác giả Trần Kiểm và Bùi Minh
Hiền:“Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong quá trình huy động, phát
huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực)
trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ
chức với hiệu quả cao nhất” [21].
1.2.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục được hiểu là hệ thống những tác động có mục đích, có kế
hoạch, hợp quy luật của chủ thể QLGD đến toàn bộ các phần tử và các lực lượng trong
hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ thống vận hành theo đúng tính chất, nguyên lý và
đường lối phát triển giáo dục, mà tiêu điểm hội tụ là thực hiện quá trình dạy học- giáo
dục thế hệ trẻ, đưa hệ thống giáo dục đến mục tiêu dự kiến;
Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng thể là điều hành, phối hợp các lực lượng xã
hội nhằm đẩy công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu phát triển xã hội. Tuy nhiên,
theo nghĩa rộng của giáo dục với việc thực hiện triết lý giáo dục thường xun và triết
lý học suốt đời thì ngồi tiêu điểm là giáo dục thể hệ trẻ còn phải chăm lo giáo dục cho
mọi người.
Hiện nay, có rất nhiều định nghĩa về QLGD, cụ thể như:
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “QLGD là hệ thống những tác động có mục
đích, có kế hoạch. Hợp quy luật của chủ thể quản lý (hệ giáo dục) nhằm làm cho hệ
vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện được các tính
chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy
học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới
về chất”.” [27];
Chuyên gia giáo dục Liên Xô M.I.Kônđacốp đã khẳng định:“Quản lý giáo dục
là tác động có hệ thống, có kế hoạch, có hướng đích của chủ thể quản lý ở tất cả các
cấp khác nhau đến tất cả các mắt xích của hệ thống (từ cơ quan quản lý cao nhất là

11
Bộ đến Sở và nhà trường) nhằm mục đích đảm bảo việc hình thành nhân cách cho thế
hệ trẻ trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật của quá trình giáo dục, của sự
phát triển thế hệ và tâm lý trẻ em” [23];
Từ những quan điểm trên chúng ta có thể khái quát rằng: Quản lý giáo dục là
q trình tác động có định hướng của người quản lý làm cho đối tượng quản lý là quá
trình giáo dục như một hệ thống được vận hành phù hợp với quy luật, nguyên lý giáo
dục để đạt tới mục tiêu giáo dục đã được xác định.
1.2.3. Tổ chuyên môn
Tại Điều 14, Điều lệ Trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thơng và
trường phổ thơng có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Thông tư số: 32/2020/TTBGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) quy định tổ chuyên
môn như sau:
Tổ chuyên môn bao gồm cán bộ quản lý, giáo viên, viên chức làm công tác thư
viện, thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của nhà trường được
tổ chức thành các tổ chuyên môn. Tổ chuyên môn có tổ trưởng, nếu có từ 07 thành
viên trở lên thì có tổ phó. Tổ trưởng, tổ phó tổ chun môn do hiệu trưởng bổ nhiệm,
chịu sự quản lý, chỉ đạo của hiệu trưởng;
Như vậy, TCM ở trường THCS có rất nhiều thành phần, có nhiều đối tượng
chun mơn khác nhau, phối kết hợp với nhau để phấn đấu hoàn thành đạt mục tiêu
giáo dục của cấp học.
1.2.4. Hoạt động tổ chuyên môn
Căn cứ vào kế hoạt đã xây dựng, TCM tổ chức các hoạt thường xuyên theo định
kì nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho giáo viên trong tổ
theo chuẩn nghề nghiệp thông qua việc dự giờ thăm lớp, nhận xét góp ý đánh giá tiết
dạy, tập huấn, thông qua các buổi hội thảo chuyên đề…. Hoạt động TCM không chỉ
giúp mỗi GV nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ mà cịn gắn kết tình đồng
nghiệp, hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động sư phạm;
Hoạt động TCM hiện nay thường diễn ra theo nhiều hình thức, tổ chức theo các

chuyên đề, dự giờ trao đổi kinh nghiệm về bài học, kiểm tra hoạt động sư phạm nhà
giáo, triển khai các văn bản chỉ đạo về chuyên môn của cấp thông qua các buổi sinh
hoạt chun mơn, tập huấn phương pháp dạy học. Ngồi ra, còn trao đổi, thảo luận,
học tập các nội dung cụ thể gắn với kế hoạc nhiệm vụ năm học và cũng như điều kiện
thực tế của mỗi nhà trường như: phụ đạo học sinh ( HS) yếu kém, kinh nghiệm bồi
dưỡng HS giỏi, nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp, kinh nghiệm dạy học một
dạng bài, kiểu bài nào đó,... Tất cả các nội dung này thường được giao cho các GV
nhiều kinh nghiệm và năng lực chuyên môn tốt xây dựng thành các báo cáo chuyên đề


12
hay sáng kiến kinh nghiệm (SKKN);
Căn cứ vào sự chỉ đạo của Ban giám hiệu TCM thực hiện mọi quá trình chỉ đạo
về đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy và học. Hoạt động của
TCM trong nhà trường THCS gồm có:
- Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng
và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học;
- Bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ cho các thành viên của tổ và thực hiện
các chuyên đề theo định hướng đổi mới giáo dục;
- Đánh giá, xếp loại các thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp
GV trung học;
- Tổ chức dạy học và kiểm tra đánh giá;
- Quản lý các điều kiện phục vụ cho việc dạy và học của TCM theo định hướng
đổi mới giáo dục;
- Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
1.3. Hoạt động tổ chuyên môn ở trƣờng trung học cơ sở
1.3.1. Chức năng nhiệm vụ của tổ chuyên môn
1.3.1.1. Chức năng của tổ chun mơn
- Tổ chun mơn có chức năng giúp hiệu trưởng điều hành các hoạt động
nghiệp vụ chuyên môn liên quan đến dạy và học;

- Trực tiếp quản lý giáo viên trong tổ theo nhiệm vụ quy định;
Tổ chuyên môn là đầu mối để hiệu trưởng quản lý nhiều mặt, nhưng chủ yếu
vẫn là hoạt động chuyên môn, tức là hoạt động dạy học trong nhà trường;
Do đó tổ trưởng TCM phải là người có khả năng xây dựng kế hoạch; điều hành
tổ chức, hoạt động của tổ theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình mơn học của
Bộ GD&ĐT và kế hoạch năm học của nhà trường; tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho
GV trong tổ; đánh giá, xếp loại và đề xuất khen thưởng, kỉ luật giáo viên thuộc tổ
mình quản lý. Tổ trưởng TCM phải là người có phẩm chất đạo đức tốt; có năng lực,
trình độ, kinh nghiệm chun mơn; có uy tín đối với đồng nghiệp, HS. Tổ trưởng
TCM phải là người có khả năng tập hợp giáo viên trong tổ, biết lắng nghe, tạo sự đồn
kết trong tổ, gương mẫu, cơng bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử.
1.3.1.2. Nhiệm vụ của tổ chuyên môn
Theo quy định của Điều lệ trường THCS, THPT ban hành theo Thông tư số
32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ GD&ĐT thì TCM có những
nhiệm vụ sau:
- Chủ động xây dựng kế hoạch dạy học và giáo dục theo chương trình mơn học,
hoạt động giáo dục thuộc chuyên môn phụ trách theo tuần, tháng, học kỳ, năm học;


13
phối hợp với các tổ chuyên môn khác xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường;
- Đề xuất lựa chọn sách giáo khoa, xuất bản phẩm tham khảo để sử dụng trong
nhà trường theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo;
- Thực hiện kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn theo kế hoạch giáo dục của
nhà trường đã được hội đồng trường phê duyệt;
- Tham gia đánh giá, xếp loại giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở
giáo dục phổ thông theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo;
- Tham gia bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo kế hoạch của tổ chuyên môn
và của nhà trường;
- Thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trưởng phân công.

1.3.2. Tổ trưởng chuyên môn trong trường trung học cơ sở
1.3.2.1. Vị trí và vai trị của Tổ trưởng tổ chun môn
Thông tư số 32/2020/QĐ-BGD&ĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ
GD&ĐT về việc ban hành Điều lệ trường trung học, quy định ở Điều 14:
“Cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của trường trung học được tổ chức
thành tổ chun mơn theo mơn học, nhóm mơn học hoặc nhóm các hoạt động ở từng
cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chun mơn có tổ trưởng, 01 tổ phó chịu sự quản lý chỉ
đạo của hiệu trưởng, do hiệu trưởng bổ nhiệm trên cơ sở giới thiệu của tổ chuyên mơn
và giao nhiệm vụ vào đầu năm học.”
Như vậy có thể hiểu:
- Mỗi TCM có tổ trưởng và 01 tổ phó do hiệu trưởng bổ nhiệm vào đầu năm
học;
- TCM là một bộ phận của nhà trường, gồm một nhóm giáo viên (từ 3 người trở
lên) cùng giảng dạy về một mơn học hay một nhóm mơn học hay một nhóm viên chức
làm cơng tác thư viện, thiết bị giáo dục, tư vấn học đường… được tổ chức lại để cùng
nhau thực hiện các nhiệm vụ theo qui định tại khoản 2 điều 14 của Điều lệ nhà trường;
Như vậy, Tổ trưởng TCM là người đứng đầu TCM chịu trách nhiệm quản lý
các hoạt động của tổ, do hiệu trưởng bổ nhiệm, chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng về
phân phối nguồn lực của tổ, hướng dẫn, điều hành việc thực hiện các nhiệm vụ của
TCM theo qui định.
* Vị trí và vai trò của Tổ trưởng TCM
- Tổ trưởng TCM do hiệu trưởng bổ nhiệm vào đầu mỗi năm học. Thời gian của
nhiệm kỳ theo từng năm học, hết một năm học có thể bổ nhiệm lại hoặc bổ nhiệm mới
tùy theo yêu cầu của từng đơn vị trường;
- Tổ trưởng TCM có phụ cấp chức vụ và được giảm 3 tiết/tuần theo các văn bản
qui định hiện hành;


14
- Tổ trưởng TCM có vị trí và vai trị hết sức quan trọng trong nhà trường, sau

khi có quyết định bổ nhiệm thì tổ trưởng TCM là người chịu trách nhiệm cao nhất về
chất lượng giảng dạy và các hoạt động sư phạm của GV tổ.
1.3.2.2. Nhiệm vụ của Tổ trưởng Tổ chuyên môn
Theo điều 14 của Điều lệ trường học thì tổ trưởng TCM có các nhiệm vụ:
- Xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chung của tổ, hướng dẫn xây dựng
và quản lý kế hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối chương
trình và các hoạt động giáo dục khác của nhà trường;
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ; tham gia đánh giá, xếp loại các
thành viên của tổ theo quy định của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học và các quy
định khác hiện hành;
- Giới thiệu tổ trưởng, tổ phó;
- Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên;
- Tổ chuyên môn sinh hoạt hai tuần một lần và có thể họp đột xuất theo yêu cầu
công việc hay khi Hiệu trưởng yêu cầu.
Từ những nội dung trên có thể hiểu nhiệm vụ cụ thể của tổ trưởng TCM như
sau:
* Quản lý giảng dạy của GV
- Tổ trưởng TCM có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ theo
tuần tháng, học kì và cả năm học nhằm thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học và các
hoạt động khác theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình mơn học của Bộ
GD&ĐT và kế hoạch năm học của nhà trường;
- Xây dựng kế hoạch cụ thể về sử dụng đồ dùng dạy học, thiết bị dạy học đúng,
đủ theo các tiết trong phân phối chương trình;
- Xây dựng kế hoạch cụ thể về việc dạy chuyên đề, dạy học tự chọn, dạy ôn thi
tốt nghiệp, dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo HS yếu kém;
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên trong tổ, GV mới
tuyển dụng;
- Hướng dẫn xây dựng và quản lý việc thực hiện kế hoạch cá nhân, soạn giảng
của tổ viên;
- Quản lý, kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của GV (thực hiện hồ sơ

chuyên môn; soạn giảng theo kế hoạch dạy học và phân phối chương trình, chuẩn kiến
thức kĩ năng; ra đề kiểm tra, thực hiện việc cho điểm theo quy định; kế hoạch dự giờ
của các thành viên trong tổ...);
- Các hoạt động khác (đánh giá, xếp loại GV; đề xuất khen thưởng, kỉ luật giáo
viên... việc này đỏi hỏi tổ trưởng TCM phải nắm thật rõ về tổ viên của mình, về ưu


15
điểm hạn chế trong việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy được phân công);
- Điều hành hoạt động của tổ (tổ chức các cuộc họp tổ theo định kì quy định về
hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ và các hoạt động giáo dục khác; lưu trữ hồ sơ của
tổ; thực hiện báo cáo cho hiệu trưởng theo quy định;
- Dự giờ GV trong tổ theo Nghị quyết đầu năm học.
* Quản lý hoạt động học tập của học sinh
- Tổ trưởng TCM có nhiệm vụ đề xuất, xây dựng kế hoạch, tổ chức các hoạt
động nội, ngoại khóa cho học sinh để thực hiện mục tiêu giáo dục đã đề ra;
- Nắm bắt chính xác được kết quả học tập của học sinh thuộc bộ mơn quản lý để
từ đó có những biện pháp nâng cao kết quả học tập của học sinh.
* Quản lý cơ sở vật chất của TCM và các hoạt động khác (theo sự phân công
của hiệu trưởng).
Nhiệm vụ của tổ trưởng TCM rất đa dạng, phong phú nhiều cơng việc, khơng ít
những khó khăn. Các loại công việc là sự kết hợp chuyên môn với cơng tác quản lý.
Tổ trưởng vừa có trách nhiệm với các thành viên trong tổ, vừa có trách nhiệm trước
lãnh đạo trường. Do đó, tổ trưởng chun mơn phải là người có phẩm chất đạo đức tốt;
có năng lực, trình độ, kinh nghiệm chun mơn; có uy tín đối với đồng nghiệp, học
sinh. Tổ trưởng TCM phải là người có khả năng tập hợp giáo viên trong tổ, biết lắng
nghe, tạo sự đồn kết trong tổ, gương mẫu, cơng bằng, kiên trì, khéo léo trong giao
tiếp, ứng xử.
1.3.2.3. Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn
- Quyền được ưu tiên bồi dưỡng về chun mơn do Sở GD&ĐT, Phịng

GD&ĐT tổ chức, được hưởng các chế độ chính sách về mặt vật chất và tinh thần theo
các văn bản pháp luật hiện hành;
- Quản lý, điều hành các hoạt động của tổ: lập kế hoạch, phân công nhiệm vụ,
triệu tập, hội ý, họp tổ;
- Tham dự các cuộc họp, hội nghị chuyên mơn có liên quan đến chương trình
của các mơn của tổ khi cấp trên tổ chức;
- Quyết định các nội dung sinh hoạt tổ trên cơ sở các kế hoạch;
- Theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và kiểm tra thực hiện các nhiệm vụ
của các thành viên trong tổ, giúp hiệu trưởng có cơ sở đánh giá giáo viên một cách
chính xác;
- Tư vấn, đề xuất với hiệu trưởng những vấn đề về chuyên môn. Đề nghị hiệu
trưởng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho việc dạy - học của các môn học mà tổ phụ
trách;
- Tham gia vào hội đồng thi đua khen thưởng của nhà trường, là một trong