(SKKN 2022) Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi làm quen khám phá khoa học, tại trường mầm non Giao An, huyện Lang Chánh.

100 TẠO THANH HĨA
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LANG CHÁNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 - 5 TUỔI LÀM QUEN VỚI KHÁM
PHÁ KHOA HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON GIAO AN,
HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA

Người thực hiện: Hà Thị Thư
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non Giao An
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2022


MỤC LỤC
TT
I
1
2
3
4
II
1
2
a)

b)
c)
3
a)
b)
c)
d)
f)
4
III
1
2

NỘI DUNG
MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài.
Mục đích của đề tài.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lý luận.
Thực trạng.
Thuận lợi.
Khó khăn.
Khảo sát
Biện pháp thực hiện.
Biện pháp 1
Biện pháp 2
Biện pháp 3
Biện pháp 4

Biện pháp 5
Hiệu quả đạt được.
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Kết luận.
Kiến nghị.
Tài liệu tham khảo

TRANG
1
1
2
2
2
3
3
4
4
4
5
5
5
9
11
13
16
17
18
18
19
20

I . MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,
đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, nhận thức, tình cảm xã hội và thẩm
mỹ cho trẻ em. Những kỹ năng mà trẻ tiếp thu được từ chương trình chăm sóc
giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập ở các cấp học tiếp theo của
trẻ. Trong đó khám phá khoa học là một trong những hoạt động quan trọng của
chương trình giáo dục mầm non hướng tới giai đoạn hiện nay.
Khám phá khoa học là một trong những chiến lược quan trọng giúp phát
triển về mặt nhận thức, tư duy, trí tưởng tượng và năng lực của trẻ. Trẻ khơng
chỉ học hỏi những kiến thức khoa học qua hình ảnh, lời kể mà cịn trực tiếp trải
nghiệm, tìm tịi, khám phá những gì trẻ quan tâm, muốn tìm hiểu. Khoa học với
trẻ mầm non chỉ là quan sát những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh trẻ
nhằm phân tích, giải thích cách thức hoạt động, sự tồn tại của sự vật hiện tượng
đó. Dưới đơi mắt trẻ thơ, khái niệm khoa học vô cùng đơn giản nhưng giúp trẻ
hiểu ra bản chất của sự vật, hiện tượng. Từ đó hình thành nền tảng kiến thức
vững chắc và đi sâu vào tiềm thức từ khi còn nhỏ giúp trẻ dễ làm quen và tiếp
thu với các chương trình học phức tạp khi lớn lên [1].
Trẻ mầm non giai đoạn 0-6 tuổi là thời kỳ phát triển mạnh mẽ cả về thể
chất, nhận thức, tư duy, trí tưởng tượng, óc sáng tạo. Trẻ tương tác tích cực với
những gì diễn ra xung quanh mình. Bản chất việc học của trẻ em là thông qua sự
làm quen, khám phá, trải nghiệm, thực hành bắt chước để hiểu về những sự vật,
hiện tượng diễn ra xung quanh trẻ. Mặt khác, trẻ còn rất tị mị và muốn chứng
tỏ bản thân, do đó, chúng luôn đặt ra các câu hỏi với mọi sự vật, hiện tượng
đang diễn ra xung quanh mình. Vì vậy, vai trị của giáo viên là khai thác các tình
huống cũng như các đối tượng khác nhau để khơi gợi, khuyến khích trẻ tham gia
vào các hoạt động học tập, vui chơi, trãi nghiệm cùng nhau. Mặt khác Giáo viên
cần giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy và đang làm, kích

thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật hiện tượng xung quanh và
biết chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, đang nghĩ hoặc cịn băn khoăn, thắc mắc. Nhằm
hình thành và phát triển những chức năng tâm sinh lý, năng lực, phẩm chất
mang tính nền tảng, những kỷ năng sống cần thiết với lứa tuổi, khơi dậy và phát
triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho cho việc học ở các cấp học
tiếp theo của trẻ sau này.
Khám phá khoa học, khám phá thế giới xung quanh được coi là phương
tiện giáo dục đạo đức cho trẻ mẫu giáo. Trong quá trình khám phá cần khơi gợi
cho trẻ cảm giác nhân ái, quan tâm và bảo vệ những đối tượng yếu ớt hơn mình,
giúp trẻ có tâm hồn trong sáng, yêu thiên nhiên. Khám phá khoa học, khám phá


2

xã hội còn là phương tiện giáo dục thẩm mĩ, qua đó giúp trẻ nhận ra cái hay, cái
đẹp, tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người. Trong quá trình khám phá góp
phần rèn luyện sức khỏe, cho trẻ dạo chơi, hít thở khơng khí trong lành... Đối
với trẻ mầm non học bằng thử nghiệm, thí nghiệm và thực hành trãi nhiệm vì có
những sự vật hiện tượng trong thế giới xung quanh trẻ không thể nhận biết qua
quan sát thông thường mà phải qua hoạt động thực nghiệm [2].
Trẻ mầm non có nhu cầu rất lớn trong việc tiếp xúc và nhận thức về thế
giới xung quanh. Vì vậy, muốn tạo cho trẻ môi trường tốt, giúp trẻ tiếp cận tối đa
với những kiến thức phù hợp ở lứa tuổi thì sẽ thúc đẩy quá trình phát triển nhận
thức của trẻ một cách hiệu quả nhất. Việc khám phá khoa học có lẽ là một trong
số ít những hoạt động đáp ứng nhu cầu học về thế giới xung quanh trẻ. Trẻ mầm
non ln thích thú với việc khám phá, khi thực hiện những dự án khoa học, trẻ
luôn bận rộn với việc tìm hiểu những điều mới lạ. Sẽ nói cho cơ về những suy
nghỉ, tưởng tượng ra, mà trẻ quan sát được và thường xuyên đưa ra các câu hỏi.
Đó là lúc trí tưởng tượng, tư duy của trẻ được mở rộng, kích thích được não bộ
hoạt động một cách tích cực.

Hiểu được tầm quan trọng của việc tổ chức các hoạt động khám phá khoa
học đối với sự phát triển của trẻ, tôi luôn tạo điều kiện cho trẻ tiếp cận với các
hiện tượng, thí nghiệm, cho trẻ tìm tịi, khám phá và phát hiện những điều mới
lạ. Khi trẻ được thực hiện những hoạt động khoa học, giáo viên có thể quan sát
trẻ khám phá, thực hành cái mà trẻ đã học. Các hoạt động khám phá khoa học tại
trường mầm non được sử dụng nhiều hoạt động khác nhau trong và ngoài lớp
học như: hoạt động học, hoạt động góc, hoạt động chiều, ở trong lớp học, ngồi
hiên, ở góc thiên nhiên hoặc ở ngoài sân trường. Việc lựa chọn hoạt động khám
phá khoa học nào, tổ chức vào thời gian nào, ở đâu tùy thuộc vào chủ đề, mục
tiêu giáo dục để giáo viên đưa ra nội dung giáo dục phù hợp với điều kiện thực
tế của lớp. Chính vì vậy, để tạo cơ hội cho trẻ được tiếp xúc và trải nghiệm nhiều
hơn đối với các hoạt động khám phá khoa học nên tôi quyết định lựa chọn
nghiên cứu và thực hiện đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ
4 - 5 tuổi làm quen với khám phá khoa học tại trường mầm non Giao An,
huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa”
2. Mục đích nghiên cứu:
Đánh giá thực trạng chất lượng hoạt động khám phá khoa học đối với trẻ
mẫu giáo 4 - 5 tuổi. Qua đó tìm ra những biện pháp thích hợp để tổ chức hoạt
động khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi đạt hiệu quả cao. Đồng thời
mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh, môi trường xã hội từ đó
nâng cao hiểu biết cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện.


3

3. Đối tượng nghiên cứu
Trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trường mầm non Giao An, huyện Lang Chánh, tỉnh
Thanh Hóa.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Tham khảo tài liệu về bộ môn KPKH - KPXH

- Phương pháp trao đổi với phụ huynh.
- Phương pháp khảo sát
- Phương pháp thống kê và xử lí số liệu.
- Phương pháp thực hành, trải nghiệm
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1. Cơ sở lí luận:
Khám phá khoa học là một trong những hoạt động giúp phát triển tư duy
và năng lực của trẻ ở trường mầm non, thông qua hoạt động khám phá khoa học
trẻ không chỉ được học tập qua mơ hình, tranh ảnh, lời kể mà còn được tham gia
trực tiếp vào hoạt động tìm hiểu thế giới tự nhiên. Ở giai đoạn này giáo viên
khơng nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ, mà
chủ yếu giúp trẻ suy nghỉ nhiều hơn, về những gì trẻ đang nhìn thấy và đang
làm, khích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung
quanh, biết chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ, hoặc điều trẻ còn băn khoăn,
thắc mắc...Khám phá khoa học giúp trẻ tìm ra cái mới lạ, các khái niệm khoa
học đơn giản, khơng chỉ có học sinh ở các cấp học khác mới có thể học khám
phá khoa học, mà ngay từ lứa tuổi mẫu giáo, trẻ đã được làm quen với khám phá
khoa học thông qua mọi hoạt động giáo dục ở trường trường mầm non.
Nhà khoa học Jaen Piaget đã nghiên cứu về các giai đoạn phát triển của
trẻ qua hai q trình đồng hóa và điều ứng. Khi gặp vấn đề không phù hợp với
kinh nghiệm và hiểu biết của mình trẻ tự tìm hiểu trong trạng thái không cân
bằng về tinh thần. Để trở lại trạng thái cân bằng, trẻ cần thúc đẩy hoạt động
trong môi trường, Trong q trình động hóa có những khái niệm được thay đổi
hoặc có những khái niệm mới được hình thành, q tình thích nghi diễn ra. Theo
quan điểm của Piaget, đứa trẻ nhìn thế giới và các khái niệm khoa học không
giống như người lớn.
Khám phá môi trường khoa học đối với trẻ mầm non không chỉ là học
kiến thức mới mà cịn là q trình trẻ tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh.
“Ta không nên dạy trẻ nhỏ khoa học, mà hãy để trẻ nếm trải nó” (Jean Jacques
Rousseau). Đối với trẻ mầm non, tìm hiểu về mơi trường xung quanh chính là

học cách suy nghĩ, học cách suy luận. Điều đó cũng có nghĩa là trẻ cần được lơi
cuốn vào các q trình như: quan sát, so sánh, phân loại, thử nghiệm, phỏng
đoán, suy luận…Như vậy, Cách tiếp cận trong tổ chức hoạt động khám phá môi
trường xung quanh cho trẻ mầm non là cách tiếp cận lấy nền tảng là đặc tính tị


4

mị tự nhiên vốn có của trẻ để giáo viên dẫn dắt trẻ đến quá trình tìm kiếm và
xây dựng kiến thức mới một cách tích cực, chủ động.
Đối với lứa tuổi mầm non khoa học là những hiểu biết về thế giới xung
quanh mà trẻ phát hiện, tích lũy trong các hoạt động tìm kiếm khám phá các sự
vật, hiện tượng xung quanh. Trẻ thích chơi theo nhóm, thích trao đổi trong nhóm
nhỏ, có thể làm một số thí nghiệm do cơ hướng dẫn và có thể giải thích theo nhiều
cách khác nhau. Bắt đầu đưa ra những dự đốn dựa trên những gì trẻ được trải
nghiệm, khám phá. Thích nghĩ ra các lời giải thích về những gì quan sát được,
thường thêm các chi tiết tưởng tượng vào các sự sự việc. Có thể nắm bắt các khái
niệm trừu tượng nhưng trẻ vẫn cần các sự việc có thực để giải thích các khái niệm
đó... Chính vì vậy, được trực tiếp thí nghiệm với các sự vật mà mình đang học quả
là một điều thích thú đối với trẻ.
Thông qua việc cho trẻ làm quen với khám phá khoa học sẽ mang lại
nguồn biểu tượng vô cùng phong phú, đa dạng, sinh động, đầy hấp dẫn với trẻ.
Ngoài ra việc cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết về những gì xung quanh mình từ
mơi trường tự nhiên (Cỏ cây, hoa lá, chim muông…) đến môi trường xã hội
(Công việc của mỗi người trong xã hội, mối quan hệ của con người với con
người), trẻ hiểu biết về chính bản thân mình, về các loại phương tiện giao thơng,
về quê - hương - đất nước - Bác Hồ….Có thể nói khi trẻ làm quen với mơi
trường xung quanh sẽ giúp trẻ tích lũy được nhiều kiến thức, kỹ năng về tự
nhiên, xã hội, giúp trẻ phát triển toàn diện về các mặt Đức - Trí - Thể - Mỹ.
Đồng thời nhân cách của trẻ được hình thành phát và phát triển, đó là mục tiêu

hàng đầu của nghành giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng.
Khám phá khoa học địi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các giác quan chính
vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích, so sánh, tổng
hợp… nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ sẽ nhanh nhạy, chính xác, những biểu
tượng, kết quả trẻ thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn hơn. Vì
vây, việc nâng cao chất lượng mơn khám phá khoa học cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
là một việc làm vơ cùng cần thiết trong q trình phát triển toàn diện ở trẻ.
2. Thực trạng
a) Thuận lợi:
Trường mầm non Giao An là trường mầm non đạt chuẩn Quốc gia, trường
có địa hình rộng rãi, bằng phẳng, mơi trường xanh, sạch, đẹp thuận lợi cho việc
tổ chức các hoạt động giáo dục
Ban giám hiệu nhà trường luôn sát sao trong công tác chỉ đạo việc lên kế
hoạch và thực hiện các hoạt động của cô và trẻ
Phụ huynh nhiệt tình, hưởng ứng và giúp đỡ nhiệt tình trong việc phối
hợp với giáo viên và làm đồ dùng phục vụ cho các hoạt động giáo dục trẻ.
Nguồn nguyên liệu sẵn có của địa phương rất dồi dào, góp phần không
nhỏ trong việc thu thập nguyên vật liệu làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt
động của cô và trẻ.


5

b) Khó khăn:
Trường mầm non Giao An là một trường ở vùng kinh tế xã hội khó khăn
nên cơ sở vật chất, đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các hoạt động khám phá khoa
học còn hạn hẹp.
Do thời tiết bất thường và ảnh hưởng của đại dịch covid-19 nên trẻ nghỉ
nhiều, tỷ lệ trẻ đi học chuyên cần giảm, làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.
Bên cạnh đó, phụ huynh của trường nghề nghiệp chủ yếu là nông nghiệp

nhiều phụ huynh đi làm ăn xa, chưa quan tâm nhiều đến việc học của con em,
một số phụ huynh thiếu hiểu biết về tầm quan trọng của bậc học mầm non.
c) Khảo sát
TT
1
2
3
4
5

Nội dung khảo sát
Trẻ biết gọi tên, đặc điểm,
tính chất cơng việc, cơng
dụng, lợi ích của đối tượng.
Trẻ có khả năng so sánh,
phân loại, phân nhóm đối
tượng.
Trẻ có khả năng trả lời câu
hỏi của cơ lưu lốt, đúng
ngữ pháp.
Trẻ biết chơi trò chơi củng
cố đúng luật, đúng cách.
Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt
động khám phá khoa học

Tổng số
trẻ

Trẻ đạt
Số trẻ

%

Trẻ chưa đạt
Số trẻ
%

20

11

55

9

45

20

9

45

11

55

20

13

65

7

35

11

55

9

45

20
20

11
55
9
45
Nhìn vào bảng trên ta thấy được rằng số trẻ đạt ở các nội dung khảo sát
chưa cao. Chiếm 45%. Vì vậy, tơi đã suy nghĩ tìm ra nguyên nhân và các biện
pháp hữu hiệu nhất cho việc nâng cao chất lượng cho trẻ 4- 5tuổi làm quen với
khám phá khoc học
3. Biện pháp thực hiện.
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm,
làm bổ sung đầy đủ đồ dùng, đồ chơi, tạo điều kiện để trẻ học tốt hoạt động
khám phá khoa học
* Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

Trẻ mầm non học tập tiếp thu, lĩnh hội kiến thức ở trường mầm non chủ
yếu là qua chơi, qua sự mày mò, khám phá, trãi nghiệm. Vì vậy việc xây dựng
mơi trường giáo dục cho trẻ hoạt động là một nhiệm vụ hết sức quan trọng và
cần thiết đối với sự phát triển của trẻ. Môi trường sẻ tạo cơ hội cho trẻ được
quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung quanh, giúp trẻ cảm


6

nhận được nhiều điều mới lạ, hấp dẫn lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt động một
cách tích cực. Hiểu được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường nêu trên,
bản thân tôi thường xuyên phối hợp với chị em trong nhà trường, tuyên truyền,
vận động phụ huynh xây dựng môi trường giáo dục luôn xanh, sạch, đẹp và thân
thiện. Môi trường giáo dục trong trường mầm non gồm có mơi trường bên trong
và mơi trường bên ngồi lớp học. Cả hai môi trường này đều rất quan trọng đến
q trình dạy và học của cơ và trẻ.
+ Mơi trường bên trong lớp học
Mơi trường trong lớp học đóng vai trò chủ đạo, là điều kiện để trẻ được hoạt
động trải nghiệm khám phá và nhận ra những nét đặc trưng của vật sống, đồ vật và
và những sự vật hiện tượng quan sát được bằng cách sử dụng tất cả các giác quan.
để phỏng đoán, chia sẻ và bày tỏa ý kiến của mình với cơ và các bạn một cách
hứng thú. Việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp, gần gũi sẽ tạo cho trẻ cảm
giác thoải mái, từ đó giáo viên có thể khích lệ trẻ chủ động, tích cực tham gia vào
các hoạt động giáo dục học và trãi nghiệm về khoa học một cách thiết thực. Đây
cũng chính là động cơ, là phương tiện để phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo
của trẻ, lôi cuốn trẻ tham gia vào các hoạt động học tập, khám phá môi trường xung
quanh một cách tự nhiên, hình thành ở trẻ các kỹ năng thực hành và tham gia các
hoạt động tập thể.
Các hoạt động khám phá khoa học ở trường mầm non đều đem lại cho trẻ
không chỉ những kiến thúc thông thường mà cịn giúp trẻ tìm hiểu các mối quan

hệ trong cuộc sống hằng ngày xung quanh trẻ, trẻ được học, được chơi và quan
trọng là trẻ được tự mình trải nghiệm. Chính những điều này, đã mang đến sự
hấp dẫn cho trẻ. Mọi hoạt động học tập và tiếp thu kiến thức sẽ trở lên dễ dàng
và thú vị với trẻ, bởi những sự vật xung quanh có màu sắc sinh động từ những
bức tranh, hình ảnh video sẻ dẫn dắt trẻ đến các câu hỏi tại sao lại như vậy? Tại
sao lại thế? Bởi qua các giờ học khám phá khoa học, trẻ được tự mình tìm hiểu,
trải nghiệm khám phá, tự tìm ra các mối liên hệ đơn giản, gần gủi về các sự vật
hiện tượng và tự đưa ra kết luận, cũng như cách giải quyết vấn đề cho chính
mình. Vì vậy, việc xây dựng mơi trường hoạt động cho trẻ vô cùng cần thiết.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường bên trong lớp học
đối với hoạt động trải nghiệm của trẻ nên ngay từ đầu năm học, tơi đã tạo các
góc học tập, chơi khác nhau, bố trí, sắp sếp gọn gàng, hợp lí, khoa học, tăng
cường sử dụng các nguyên vật liệu sẵn có, gần gũi với trẻ để trang trí... Ngồi
ra, tơi cịn chuẩn bị các loại sách liên quan đến chủ đề khám phá khoa học để
cung cấp vốn kiến thức cho trẻ. Đồng thời tơi bố trí phương tiện, đồ dùng, vật
liệu ở vị trí mà trẻ có thể lấy và sử dụng một cách dễ dàng. Để trẻ có thể thể hiện
kinh nghiệm trong hoạt động khám phá khoa học, tơi cịn chuẩn bị các phiếu ghi
chép để trẻ mơ tả q trình quan sát, thí nghiệm bằng tranh vẽ, kí hiệu hay chữ
viết. Sau hoạt động, các phiếu ghi chép của trẻ được thu thập lại và dán ở bảng
để trẻ hay phụ huynh có thể nhìn thấy kết quả học tập của trẻ.


7

Hình ảnh: Mơi trường trong lớp
+ Mơi trường bên ngồi
Đến với mơi trường ngồi lớp học trẻ được thỏa sức vui chơi, khám phá
mơi trường tự nhiên, được hịa mình vào với thiên nhiên cùng nhau vui chơi,
cùng nhau khám phá môi trường xung quanh ở mọi lúc mọi nơi, giúp trẻ tích lũy
thêm vốn kiễn thức và phát triển các kỹ năng như giao tiếp, ứng xử, kỹ năng

hoạt động nhóm linh hoạt…Từ đó hình thành và phát triển nhân cách của trẻ sau
này. Việc xây dựng môi trường giáo dục bên ngồi lớp học cịn tạo cơ hội cho
trẻ được trải nghiệm, phát triển vận động, phát triển thể chất phù hợp với điều
kiện của lớp, nhà trường, văn hóa của địa phương
Ngay từ đầu năm, dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường, tôi cùng
các chị em giáo viên trong khu tham gia cải tạo khn viên, xây dựng mơi tường
bên ngồi xanh, sạch, đẹp, an tồn, bổ sung tranh ảnh, sách truyện vào góc thư
viện của bé, Sơn màu trang trí các con vật, sưu tầm các loại cá, tơm, cua, ốc thả
vào dịng suối khu vực bé thích khám phá, vận động phụ huynh hổ trợ một số đồ
dùng vật dụng địa phương, trang phục dân tộc vào khu vực bé trải nghiệm văn
hóa dân tộc, làm các loại đồ dùng, dụng cụ vào khu nhà vận động, khu trẻ trải
nghiệm với cát, sỏi, nước... Tạo dựng một mơi trường an tồn, lành mạnh và đầy
đủ để trẻ được thỏa sức vận động và trải nghiệm.
Với mơi trường rộng rãi, thống mát, hoa nở bốn mùa, tràn ngập cây xanh
sẽ tạo điều kiện tốt nhất để trẻ được thỏa sức đắm mình vào với thiên nhiên, tìm
hiểu về quá trình sinh trưởng và phát triển của cây, hoa. Cùng quan sát thời tiết,
trải nghiệm với thiên nhiên, nắng, gió, chơi với cát, sỏi. Cùng quan sát và tìm
hiểu về các loại cá với đủ màu sắc sặc sỡ, một số bộ đồ dùng, dụng cụ của các
nghề như nghề nông, nghề dệt vải, ngắm nhìn những bộ trang phục mang đậm
bản sắc dân tộc…Có được mơi trường đa dạng, phong phú sẽ tạo điều kiện tốt
nhất cho trẻ tìm hiểu, trải nghiệm và khám phá, qua đó giúp trẻ tiếp thu, lĩnh hội
kiến thức một cách hiệu quả hơn.


8

* Bổ sung đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động của trẻ
Như chúng ta biết vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo và đồ
chơi chính là phương tiện giáo dục hữu hiệu nhất để giúp trẻ tiếp thu và lĩnh hội
những kiến thức ban đầu một cách hứng thú và hiệu quả nhất. Chính vì vậy, tơi

ln trú trọng trong cơng tác làm bổ sung đồ dùng, đồ chơi vào các giá góc theo
từng chủ đề phù hợp với độ tuổi của trẻ
Tôi đã tận dụng sử dụng các loại vật liệu bỏ đi như: bìa cát tơng, hay hộp
sửa, lốp xe đạp hỏng để tạo ra nhiều đồ dùng đồ chơi sinh hoạt hăng ngày cho
trẻ như: dép, mũ, nón…hoặc tạo ra các đồ dùng đồ chơi trong gia đình như máy
xay sinh tố, ngôi nhà, bộ bàn ghế, cốc chén, bếp ga hoặc đồ chơi vận động như
cổng, vòng, gậy thể dục hay bộ đồ dùng đồ chơi sáng tạo về chủ đề động thực
vật như: rùa, bướm, voi, gà, thỏ, mèo, các loại cây xanh, hoa, cây ăn quả…
Những đồ dùng, đồ chơi này sẽ góp phần làm phong phú, đa dạng môi trường
hoạt động của trẻ, cũng là phương tiện để trẻ lĩnh hội kiến thức một cách hiệu
quả nhất.
3.2. Biện pháp 2: Tăng cường sử dụng các trò chơi và đồ dùng trực
quan trong dạy trẻ làm quen khám phá khoa học:
* Sử dụng trò chơi trong quá trình dạy trẻ làm quen khám phá khoa học
Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, “trẻ học mà chơi, chơi mà
học”. Trò chơi được sử dụng như một phương tiện nhằm giáo dục phát triển
nhân cách toàn diện cho trẻ, giúp trẻ được thỏa mãn nhu cầu vui chơi, học tập,
khám phá và hòa nhập vào thế giới xung quanh. Vì vậy việc thiết kế và tổ chức
trò chơi học tập cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non là một việc làm vô cùng
quan trọng.. Nên trong q trình cho trẻ làm quen với mơi trường khám phá
khoa học, tôi thường xuyên sử dụng lồng ghép trị chơi trong tiết học nhằm mục
đích ơn luyện, cũng cố kiên thức. Với tính chất của trị chơi động bằng hình thức
thi đua với nhau, ở những trị chơi tĩnh sẽ lôi cuốn thu hút sự chú ý của trẻ, giúp
trẻ có hứng thú tham gia tích cực vào trò chơi. Khi đưa trò chơi vào tiết dạy, tơi
chú ý đưa xen kẽ trị chơi động và trị chơi tĩnh để thay đổi khơng khí và đảm
bảo sức khoẻ cho trẻ. Tôi luôn chú ý lựa chọn những trò chơi phù hợp với từng
nội dung bài học, từng chủ đề để trẻ khơng những hứng thú mà cịn tiếp thu lĩnh
hội kiến thức nhanh hơn, hiệu quả hơn. Ngồi ra tơi thường xun ln phiên
thay đổi trị chơi trong tiết học. Không lặp đi lặp lại nhiều lần một trị chơi mà
tơi có thể cải biến trị chơi, sáng tạo ra những trị chơi mới cho phù hợp.

Ví dụ: Với hoạt động khám phá khoa học “Trò chuyện về một số loại rau,
củ, quả”. Tôi cho trẻ chơi trị chơi chiếc nón kì diệu, khi mũi kim dừng ở ơ có
loại rau, củ, quả nào trẻ phải gọi tên và nói được đặc điểm của các loại rau, củ,
quả đó.


9

Ngồi việc cải biến một số trị chơi theo trị chơi đã biên soạn để tạo sự
mới mẽ đối với trẻ tơi có thể sáng tạo ra một trị chơi phù hợp với nội dung tiết
dạy, gây được sự hứng thú và sự chú ý của trẻ.
Ví dụ: đề tài “Làm quen một số phương tiện giao thông”. Để cũng cố
kiến thức cho trẻ tơi chức cho trẻ chơi trị chơi “ Ghép tranh”. Với cách chơi như
sau: Tôi chia trẻ thành 3 đội, nhiệm vụ của các thành viên là bật qua vòng, lên
dán những bộ phận còn thiếu của mỗi phương tiện giao thông, đội nào dán đúng
và nhanh nhất sẽ giành chiến thắng. Với trò chơi này, trẻ được trục tiếp trải
nghiệm, khám phá cấu tạo, các bộ phận của từng phương tiện giao thơng, qua trị
chơi giúp trẻ nhớ lâu và khắc sâu kiến thức hơn
* Tăng cường sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình dạy trẻ
Đối với các hoạt động của trẻ trong trường mầm non nói chung cũng như
giờ học khám phá khoa học thì đồ dùng trực quan khơng thể thiếu được trong
quá trình truyền đạt cũng như lĩnh hội kiến thức của trẻ. Đồ dùng trực quan phải
phong phú đa dạng, màu sắc đẹp, phù hợp với đề tài, phù hợp với trẻ, đồ dùng
phải đa dạng về chủng loại như vật thật, tranh ảnh, mơ hình, đồ chơi, nhưng
trong giờ học cô cần sữ dụng đồ dùng thế nào cho hợp lý mang đến hiệu quả cho
tiết học vì mỗi loại đồ dùng, đồ chơi có các ưu thế riêng như vật thật thì giúp trẻ
lĩnh hội kiến thức trọn vẹn chính xác, tranh ảnh, mơ hình thì đẹp mắt, trị chơi
mang tính sinh động .
Căn cứ vào mỗi chủ đề, mỗi nội dung bài học cụ thể, tôi chuẩn bị đồ dùng
trực quan minh họa phù hợp, nhằm mục đích kích thích trẻ tư duy trực quan một

cách chính xác, cụ thể thơng qua đó trẻ lĩnh hội kiến thức dễ dàng, hiệu quả.
Ví dụ: Khi cho trẻ tìm hiểu về một số loại rau, củ, quả, tơi lựa chọn
những loại rau củ quả tươi ngon, không bị dập nát. Ngồi ra tơi làm thêm một số
loại rau củ quả từ vải nỉ, xốp dạ do chính bản thân và các cô giáo tự tạo để thu
hút trẻ vào hoạt động và mở rộng kiến thức cho trẻ.
Với hoạt động khám phá “Trò chuyện về một số phương tiện giao thơng
đường bộ” tơi cho trẻ quan sát, tìm hiểu vật thật như xe ô tô, xe máy, xe đạp...
Ngồi ra tơi cịn chuẩn bị tranh ảnh, đồ dùng trực quan tự tạo như: Ơ tơ, xe máy,
xe đạp, xe xích lơ... nhằm mục đích mở rộng vốn hiểu biết của trẻ, vừa làm
phong phú thêm vốn từ, qua đó giúp trẻ lĩnh hội kiến thức nhanh, chính xác và
hiệu quả hơn.
Đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi về tư duy và trí tưởng tượng của trẻ cịn hạn
chế, kinh nghiệm sống của trẻ cịn nghèo nàn, vì vậy muốn trẻ lĩnh hội kiến thức
trọn vẹn và có hiệu quả cao, việc sử dụng đa dạng các loại đồ dùng trực quan vô
cùng cần thiết. Trong một giờ hoạt động khám phá khoa học tôi thường chuẩn bị
đa dạng, các loại đồ dùng và sử dụng linh hoạt sáng tạo. Tôi không sử dụng một
loại đồ dùng từ đầu đến cuối mà luôn luôn phối hợp sử dụng nhiều loại đồ dùng
trực quan sao cho phù hợp linh hoạt theo từng phần để giúp trẻ không bị nhàm
chán mà tạo cho trẻ có một cảm giác mới lạ, hấp dẫn, lôi cuốn, thu hút sự chú ý


10

của trẻ vào hoạt động học một cách tích cực từ đó giúp trẻ lĩnh hội được kiên
thức qua hoạt động khám phá được tốt nhất.
Ví dụ: Trong giờ trị chuyện với trẻ về một số loại rau
Phần vào bài tơi cùng trẻ thăm quan mơ hình vườn rau (Đồ dùng trực
quan là mơ hình vườn rau)
Phần nội dung cho trẻ quan sát đàm thoại bằng các loại rau thật: Rau ngót,
rau dền, rau tầm tơi…(Sử dụng đồ dùng trực quan là các loại rau thật)

Phần luyện tập tơi có thể cho trẻ chơi trò chơi bằng một số loại rau củ
nhựa đồ chơi, tranh lô tô hoặc đồ chơi tự tạo. (Đồ dùng trực quan lô tô về các
loại rau) để hấp dẫn sự chú ý của trẻ.
3.3. Biện pháp 3: Tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm để trẻ
được thực hành và lĩnh hội kiến thức đạt hiệu quả cao:
Như chúng ta đã biết hoạt động trải nghiệm là hoạt động rất cần thiết đối
với trẻ mầm non hiện nay, nó giúp cho việc học của trẻ trở nên thú vị hơn, trẻ
tiếp thu kiến thức nhanh hơn, mặt khác giúp cho giáo viên chủ động, linh hoạt,
sáng tạo khi thực hiện các hoạt động trên lớp. Trong các hoạt động trải nghiệm,
giáo viên là người đóng vai trị định hướng, hỗ trợ, đánh giá, uốn nắn, sửa sai
cho trẻ. Tùy thuộc vào từng hoạt động trải nghiệm để đưa ra các tình huống phù
hợp với trẻ. Trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ 4-5 tuổi nói riêng đều có tính hiếu
động, tị mị, thích được khám phá và trải nghiệm. Đó là nhu cầu thiết yếu của
trẻ nên trong quá trình dạy trẻ các hoạt động trãi nghiệm, tôi thường cho trẻ
được hành động với đối tượng thông qua những việc làm cụ thể với đối tượng
đó, vừa để thoả mãn nhu cầu của trẻ, giúp trẻ hứng thú. Mặt khác khi cho trẻ
hoạt động với đối tượng sẽ giúp trẻ nắm bắt được kiến thức một cách dễ dàng,
nhanh chóng và giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn.
Ví dụ 1: Đề tài: “Trị chuyện về một số con vật sống dưới nước”.
Tôi cho trẻ quan sát một số con vật sống dưới nước như cá, tôm, cua, ốc...
và cho trẻ trải nghiệm cho cá ăn ngay ở bể cá và có thể bắt cá, tôm, cua, ốc ngay
tại suối cá trong nhà trường, qua đó sẽ tạo cho trẻ cảm giác hứng thú, tích cực
tham gia hoạt động.
Ví dụ 2: Đề tài: “Trị chuyện về đồ dùng quần áo, bát, thìa, cốc của bé”
Để dạy trẻ có kỹ năng tự mặc quần áo, thay vì cơ chỉ nói và làm mẫu, tơi
tổ chức cho trẻ được thực hành tự mặc quần áo như: Chui đầu vào cổ áo, cho tay
vào ống tay ao, cho chân vào ống quần….Việc đó sẽ tạo ra cho trẻ có cảm giác
vui thích, mạnh dạn, tự tin để hồn thành tốt nhiệm vụ.
Ví dụ 3: Sau khi kết thúc giờ học tìm hiểu về một số loại rau, tơi tổ chức
cho trẻ được trải nghiệm “Làm bác nông dân chăm sóc vườn rau”. Đây là hoạt

động trải nghiệm thực tế giúp trẻ nhận thức sâu hơn về thế giới của các loại rau,
thực hiện một số công việc chăm sóc, bảo vệ rau như: Nhổ cỏ, bắt sâu, tưới
nước, vun gốc... từ đó giáo dục trẻ biết yêu lao động, kính trọng người lao động
và sản phẩm lao động.


11

Trẻ mẫu giáo do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi, trẻ tư duy bằng trực
quan hình ảnh và nhận thức bằng cảm tính. Để trẻ có thể nhận biết chính xác về
các sự vật, hiện tượng, cơ cần cho trẻ tiếp xúc với đối tượng bằng giác quan
trong quá trình dạy trẻ và phải tạo điều kiện cho trẻ được sủ dụng nhiều giác
quan như vị giác, thị giác, khướu giác….Để tham gia vào việc khám phá đối
tuợng. Ví dụ: đề tài “Trị chuyện, tìm hiểu về một số loại quả như cam, xồi,
mận..” tơi cho trẻ quan sát, nhận xét, trò chuyện về đặc điểm của một số loại
quả, sau đó cho trẻ được trực tiếp rửa các loại quả, nếm vị của các loại quả đó và
cho trẻ nêu nhận xét, cảm nhận về vị của các loại quả. Từ đó vốn kiến thức của
trẻ sẽ được mở rộng và khắc sâu hơn. Hoặc trò chuyện tìm hiểu về các món ăn,
sau q trình tìm hiểu và tiếp thu kiến thức, tôi tổ chức cho trẻ được thực hành
làm các món ăn đơn giản như pha nước cam, làm bánh…
3.4. Biện pháp 4: Tăng cường cho trẻ làm quen với khám phá khoa học
thông qua một số hoạt động khác trong ngày của trẻ
Trẻ mầm non làm quen khám phá khoa học không đơn thuần là lĩnh hội
một nội dung trong một lĩnh vực giáo dục mà cịn cả q trình rèn luyện kỷ năng
quan sát, thực hành, năng lực học tập. Do đặc điểm của trẻ lứa tuổi trẻ ln tị
mị, thích khám phá trãi nghiệm đều xuất phát từ cá nhân trẻ, dựa trên nhu cầu,
hứng thú, hiểu biết kinh nghiệm riêng của từng trẻ để cô giáo xây dựng nhiều
hoạt động đa dạng, trẻ càng có nhiều cơ hội tham gia trãi nghiệm các hoạt động
khác nhau như học qua chơi, qua thực hành, lao động, trãi nghiệm hay trao đổi,
chia sẻ… Thông qua đó phát triển hứng thú nhận thức, khơi dậy và phát huy tối

đa những khả năng tiềm ẩn của trẻ. vì vậy, ngồi giờ học khám phá khoa học tôi
đã tạo cơ hội để trẻ được khám phá, trải nghiệm và lĩnh hội kiến thức ở mọi lúc,
mọi noi. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, các buổi tham
quan dạo chơi ngoài trời, qua các giờ đón trả trẻ, qua giờ ăn, giờ ngủ tơi cũng có
thể lồng ghép những kiên thức về mơi trường xung quanh để dạy trẻ một cách
nhẹ nhàng, thiết thực.
Ví dụ: Qua giờ ăn: Trong lúc tôi chuẩn bị chia cơm và thức ăn cho trẻ, tơi
trị chuyện với trẻ về cái bát được làm bằng chất liệu gì, cái thìa được làm bằng
chất liệu gì? Cơng dụng, cách sử dụng của cái bát, thìa…
* Cho trẻ làm quen khám phá khoa học thông qua một số môn học
Mỗi trẻ đều có cơ hội học bằng nhiều cách khác nhau giáo viên cần hiểu
rõ để vận dụng cách thức tổ chức hoạt động giáo dục hay dạy học phù hợp đáp
ứng nhu cầu hứng thú cũng như khả năng của trẻ. Đây là hoạt động học mà chơi,
chơi mà học. Vì trẻ là người học, mỗi ngày trẻ được học một nội dung trọng


12

tâm, cũng có ngày trẻ học 2 nội dung trọng tâm, các hoạt động trọng tâm thuộc
một trong các lĩnh vực như lĩnh vực phát triển thể chất, nhận thức, ngơn ngữ,
tình cảm xã hội, kĩ năng xã hội và thẩm mĩ. Thơng thường trẻ được tìm hiểu, trị
chuyện và khám phá ở những giờ học khám phá khoa học....nhưng tơi muốn tạo
cơ hội để trẻ được tìm hiểu, khám phá và mở rộng kiến thức vào các giờ học
khác nhau, nên tôi thường lồng ghép hoạt động khám phá khoa học, khám phá
xã hội vào các giờ học khác của trẻ để trẻ có thể học sâu và học có hiệu quả hơn.
Ví dụ: Đối với giờ hoạt động tạo hình. Tơi cho trẻ vẽ mưa. Trước khi trẻ
bước vào thực hiện tơi trị chuyện với trẻ về các hiện tượng thời tiết như mưa,
gió, bão, sấm, sét… Qua đó trẻ nắm được kiến thức như thế nào là mưa nhỏ,
mưa to hoặc mưa có kèm theo sấm sét… Từ đó trẻ dễ dàng thực hiện hoạt động
vẽ mưa của mình và có thể hiểu biết thêm về một số hiện tượng thời tiết.

Hoặc trong giờ học thơ: “Hoa đào, hoa mai”, Ngoài việc dạy trẻ nhớ tên
bài thơ, tên tác giả, hiểu nội dung và đọc thuộc thơ diễn cảm, tôi chú ý lồng
ghép cung cấp kiến thức về đặc điểm của hoa đào, hoa mai, qua đó trẻ biết được
hoa đào có ở ngồi bắc, cịn hoa mai có ở trong nam. Hoa đào màu hồng cịn hoa
mai màu vàng. Khi hoa đào hoa mai nở báo hiệu ngày tết đến
Hay giờ học văn học: kể truyện “quả bầu tiên”, qua câu truyện này trẻ biết
thêm được kiến thức về một cố loại rau, củ, quả và một số sản phẩm của người
nơng dân, qua đó trẻ biết quý trọng và biết ơn các bác nông dân
* Cho trẻ làm quen khám phá khoa học thông qua hoạt động chơi
Hoạt động vui chơi là hoạt động làm thỏa mãn nhu cầu khám phá, trãi
nghiệm của trẻ, qua chơi trẻ được vận động, được dạo chơi, được quan sát, trị
chuyện, tìm hiểu và trãi nghiệm các sự vật hiện tượng về thiên nhiên môi trường
ở xung quanh trẻ. Thơng qua hoạt động ngồi trời, tơi có thể cung cấp cho trẻ
những kiến thức vơ cùng bổ ích về đặc điểm, hình dáng, màu săc, mơi trường
sống của các loại cây xanh, cây hoa, con vật, Các hiện tượng thời tiết như nắng,
gió …. Trẻ được chơi với cát, sỏi, nước, lá khơ, được tìm hiểu một số cảnh vật
của trường mầm non, trường tiểu học… Có thể nói, hoạt động học qua chơi,
thực hành, trãi nghiệm ngài trời trẻ đã khai thác tối đa các giác quan để tìm hiểu,
, khám phá và phát hiện những điều thú vị ở trong cuộc sống mà qua chơi đã
cung cấp cho trẻ một kho kiến thức khổng lồ về khám phá khoa học, khám phá
xã hội, qua chơi còn giúp trẻ học rất nhanh và ghi nhớ rất lâu.
Đối với hoạt động chơi ở các góc thì đây chính là lúc một xã hội trẻ em
được hình thành, trẻ được đóng vai những làm bố, làm mẹ, những kỹ sư, những
người bán hàng ở góc phân vai. Trẻ tự chọn đồ dùng, đồ chơi cần thiết để hoàn
thiện kỹ năng chơi tập thể. Thông qua hoạt động chơi trẻ biết được các mỗi quan
hệ trong gia định, trong xã hội, những công việc của bố, mẹ, cô giáo, bác sĩ, bác


13

cấp dưỡng, bác thợ xây… Khơng chỉ có vậy, thơng qua hoạt động này, trẻ cịn
được tìm hiểu về các món ăn, các loại lương thực thực phẩm, các lồi động
vật… Biết cách sắp xếp xây dựng một cơng trình về các chủ đề khác nhau như
chủ đề trường mầm non hay chủ đề quê hương đất nước, trẻ biết được các danh
lam thắng cảnh của quê hương đất nước Việt Nam.
* Cho trẻ làm quen khám phá khoa học thông qua hoạt động lao động
Đối với trẻ mầm non việc được tham gia trực tiếp các hoạt động lao động,
trẻ mới cảm thấy lao động là vất vả, mệt nhọc và phải biết quý trọng lao động,
phải có sự nỗ lực hồn thành cơng việc được giao. Trẻ mầm non rất dễ có hứng
thú với lao động từ những việc đơn giản như thu dọn đồ chơi hay tự bỏ quần áo
bẩn vào chậu hay đi giày dép, tự rửa ca… trẻ thường làm với thái độ rất tích cực.
Trong các giờ học cũng như hoạt động ngoài trời, hoạt động góc, hoạt động
chiều… ngồi việc tổ chức cho trẻ thu dọn dụng cụ học tập, lau dọn các góc
chơi, tơi cịn tổ chức cho trẻ nhặt rác, nhổ cỏ ở vườn hoa, tưới cây, lau lá... Tôi
luôn tạo cơ hội cho trẻ tự lựa chọn và giải quyết những cơng việc mà trẻ thích.
Qua hoạt động lao động tạo cho trẻ tính hoạt bát, nhanh nhẹn ln thích ứng với
mơi trường tự nhiên và hịa đồng với các bạn. Khơng chỉ có vậy, thơng qua hoạt
động lao động tơi cịn cung cấp kiến thức cho trẻ biết về công việc của người
nông dân, bác lao công…Khi tổ chức các hoạt động cho trẻ lao động, tôi luôn
đảm bảo tính vừa sức, khả năng và sự hứng thú của trẻ. Ln động viên để trẻ
hồn thành cơng việc. Tạo cho trẻ niềm thích thú, say mê khi lao động. Đây là
động lực góp phần hình thành nhân cách con người ở trẻ, tạo nên những phẩm
chất tốt đẹp như: Tính kiên trì, biết q trọng thành quả lao động, biết tôn trọng
người lao động và những sản phẩm do người lao động làm ra.

Hình ảnh: Trẻ đang lao động nhặt lá


14

3.5. Biện pháp 5: Tăng cường phối kết hợp với phụ huynh trong công
tác dạy trẻ làm quen khám phá khoa học.
Con đường học vấn của trẻ bắt đầu tại nhà. Cha mẹ chính là cơ giáo, thầy
giáo đầu tiên đóng vai trị chủ chốt trong việc xây dựng tính cách cũng như cung
cấp kiến thức cho trẻ. Sự giáo dục cân bằng giữa nhà trường và gia đình giúp
hình thành nên thói quen học tập thực tế của trẻ. Vai trị của phụ huynh khơng
chỉ dừng lại tại nhà, mà còn qua việc tham gia và gắn kết vào các hoạt động ở
lớp, ở trường. Chính vì vậy, chất lượng cho trẻ làm quen với khám phá khoa học
đạt hiệu quả, ngồi việc dạy trẻ ở trên lớp, tơi đã trao đổi, vận động phụ huynh
tạo điều kiện để trẻ được học ở mọi lúc mọi nơi. Kêu gọi phụ huynh tích cực
đóng góp ngun vật liệu, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho góc thư
viện: sưu tầm tranh ảnh, sách báo, sách chuyện củ có liên quan tới hoạt động cho
trẻ làm quen với khám phá khoa học và khám phá xã hội.
Tại góc tuyên truyền, vào đầu tuần kêu gọi các phụ huynh cùng trẻ sưu
tầm các nguyên phế liệu, đồ dùng không dùng nữa để làm đồ dùng, đồ chơi dạy
trẻ. Trao đổi thông tin với phụ huynh về kết quả học tập và tình hình của trẻ.
Vận động phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ được tham gia các hoạt động trải
nghiệm và thực hành với mơi trường bên ngồi như chăm sóc cây, nhổ cỏ, tưới
cây, trồng hoa, cho gà ăn, nhặt rau...Ngoài ra vào các ngày lễ hội, ngày nghỉ có
thể kết hợp với phụ huynh tổ chức đưa trẻ đi tham quan các danh lam thắng
cảnh: Khu di tích chùa mèo…từ đó tạo cho trẻ tình u q hương làng bản và
mở rộng vốn hiểu biết về các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử tại địa phương...
Đặc biệt trong tình hình đại dịch covid-19 bùng phát mạnh, một số trẻ
không thể đến trường được, nên tôi trao đổi thường xuyên với phụ huynh qua
nhóm zalo của lớp, qua điện thoại để hướng dẫn các bậc cha mẹ cách chăm sóc
trẻ cũng như cung cấp kiến thức về mơi trường xung quanh và hình thành thói
quen tốt cho trẻ nhằm mục đích duy trì chất lượng giáo dục cho trẻ trong thời
gian trẻ nghỉ học
4. Hiệu quả:
Sau quá trình áp dụng và thực hiện một số biện pháp nâng cao chất lượng

cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi làm quen với khám phá khoa học, tôi nhận thấy trẻ lớp
mình đã thay đổi và tiến bộ rất nhiều, trẻ được mở rộng được vốn hiểu biết về
thế giới xung quanh, về môi trường tự nhiên, môi trường xã hội xung quanh trẻ.
Tạo cho trẻ sự hứng thú khi tham gia các hoạt động khám phá.
Khác hẳn với trước đây, giờ hoạt động làm quen với khám phá khoa học,
khám phá xã hội bây giờ khơng cịn cứng nhắc nữa mà là niềm say mê sáng tạo
của giáo viên, muốn thể hiện trí tuệ, năng lực của mình qua mỗi một tiết dạy
sinh động, hấp dẫn trẻ, giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách thoải mái và hiệu
quả nhất.
Bảng khảo sát cuối năm học 2021 – 2022


15

TT

Nội dung khảo sát

Tổng
số trẻ

Trẻ đạt
Số trẻ
%

Trẻ chưa đạt
Số trẻ
%

Trẻ biết tên gọi, đặc điểm,

1 tính chất, cơng dụng, lợi ích
20
19
95
1
5
của đối tượng.
Trẻ có khả năng so sánh,
2 phân loại, phân nhóm đối
20
17
85
3
15
tượng.
Trẻ có kỹ năng trả lời câu
3 hỏi của cơ lưu lốt, đúng
20
18
90
2
10
ngữ pháp.
Trẻ biết chơi trị chơi củng
4
20
19
95
1
5

cố đúng luật, đúng cách.
Trẻ hứng thú tham gia vào
5
20
20
100%
0
0
hoạt động.
Từ kết quả khảo sát trên ta thấy được rằng số trẻ đạt ở các nội dung khảo
sát đã tăng lên rất rõ ràng so với thời điểm đầu năm học khảo sát. Số trẻ chưa đạt
chỉ còn 7%, giảm 38% so với đầu năm học.
III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận.
Khám phá khoa học là một trong những hoạt động giúp phát triển tư duy
và năng lực của trẻ. Ở trường mầm non, các cháu không chỉ được học tập những
kiến thức khoa học qua hình ảnh, lời kể mà cịn được trực tiếp trải nghiệm, tìm
tịi, khám phá những gì trẻ quan tâm, muốn tìm hiểu... Ở lứa tuổi mầm non, trẻ
có nhu cầu rất lớn trong việc tiếp xúc và nhận thức về thế giới xung quanh. Vì
vậy, nếu tạo cho trẻ mơi trường tốt, giúp trẻ tiếp cận tối đa với những kiến thức
phù hợp với lứa tuổi thì sẽ thúc đẩy quá trình phát triển của trẻ một cách hiệu
quả nhất. Khám phá khoa học có lẽ là một trong số ít những hoạt động đáp ứng
nhu cầu trẻ học về những điều xung quanh trẻ. Trẻ em ln phấn khích với khoa
học, khi trẻ thực hiện những dự án khoa học, trẻ luôn bận rộn với việc tìm hiểu
những điều thú vị. Trẻ sẽ nói cho cơ về những dự đốn, cái mà trẻ quan sát được
và liên tục đưa ra những câu hỏi. Đó là lúc tư duy của trẻ được mở rộng, kích
thích được não bộ tự suy nghĩ.
Sau khi vận dụng sáng kiến kinh nghiệm của mình vào thực tế dạy trẻ
mẫu giáo 4-5 tuổi làm quen với khám phá khoa học, tôi rút ra một số kinh
nghiệm như sau:

- Chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học, sử dụng đa dạng các loại đồ dùng trực
quan trong quá trình dạy trẻ, để trẻ không cảm thấy nhàm chán và hứng thú hơn
- Chú trọng công tác xây dựng môi trường trong và ngoài khoa học, sạch
sẽ, an toàn để trẻ được học tập và trải nghiệm.


16

- Giáo viên biết sử dụng đồ dùng dạy học, đồ chơi sáng tạo, tích hợp các
mơn học khác một cách hợp lý. Giới thiệu vào bài một cách tự nhiên, sinh động,
thu hút được sự chú ý cho trẻ, các bước chuyển tiếp nhẹ nhàng, liên kết.
- Giáo viên phải luôn nghiên cứu tài liệu, chuyên đề, tập san có liên quan
tham khảo học hỏi bạn bè, đồng nghiệp. Tham gia đầy đủ các lớp học chuyên đề
nâng cao nghiệp vụ chuyên môn thông qua thông tin đại chúng.
- Phối hợp tốt với phụ huynh trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói
chung cũng như q trình rèn luyện và cung cấp kiến thức về khám phá khoa
học cho trẻ tại nhà
2. Kiến Nghị:
Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài, bản thân tôi mạnh dạn đề
nghị với tổ chun mơn Phịng giáo dục tổ chức các buổi chuyên đề về tổ chức
các hoạt động trải nghiệm cho trẻ cũng như tạo điều kiện để giáo viên được
tham khảo, học hỏi cách tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ ở trường bạn.
Đối với nhà trường và các đồng chí, đồng nghiệp tạo điều kiện về thời
gian để tôi thực hiện và mở rộng đề tài được tốt hơn.
Đối với các bậc phụ huynh cần quan tâm nhiều hơn đến con em mình,
dành thời gian tham gia các hoạt động với trẻ và cần phối hợp với giáo viên một
cách nhiệt tình để con em mình được phát triển toàn diện về mọi mặt.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng khi thực hiện đề tài, bên
cạnh những kết quả thu được cũng không tránh khỏi những hạn chế, rất mong được
sự góp ý của Ban giám hiệu nhà trường và chị em đồng nghiệp./.

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Lang Chánh, ngày 15/4/2022
Tơi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, khơng sao chép nội dung của
người khác.
Người viết sáng kiến

Hà Thị Thư
XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO


17

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Phương pháp cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xung quanh
Tác giả: Nguyễn Thị Ngọc Diệp - NXB GD Quảng Ngãi tháng 4 năm 2014.
[2] Giáo trình phương pháp khám phá khoa học đối với sự phát triển của
trẻ mầm non.
Tác giả: Vi Thị Vân - Khoa sư phạm mầm non, Trường Đại học Quảng Bình.
[3] Lý thuyết về sự phát triển nhận thức của trẻ em (Jean Piaget)


1