(SKKN 2022) một số giải pháp tổ chức hoạt động trải nghiệm cho trẻ 4 5 tuổi tại trường mầm non nga hải

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐƯA TRẺ 4-5 TUỔI ĐẾN GẦN
VỚI MÔI TRƯỜNG THIÊN NHIÊN THÔNG QUA
HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ, TRẢI NGHIỆM
Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA HẢI
NGA SƠN – THANH HÓA

Người thực hiện: Mai Thị Hà
Chức vụ : Giáo Viên
Đơn vị công tác : Trường Mầm non Nga Hải
SKKN thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA NĂM 2022


MỤC LỤC
STT
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2
2.3

2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.3.5
2.3.6
2.3.7.
2.3.8.
2.4
3
3.1
3.2

Nội dung
mở đầu
Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Cơ sở lý luận
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lý luận
Thực trạng
Các giải pháp giải quyết vấn đề
Giải pháp 1: Xây dựng mơi trường nhóm lớp theo hướng đưa
môi trường thiên nhiên đến gần với trẻ
Giải pháp 2: Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có để đưa vào dạy
học
Giải pháp 3: Thiết kế các hoạt động trải nghiệm gần gũi với
thiên nhiên.
Giải pháp 4: Tích hợp trị chơi vào hoạt động thực hành, trải

nghiệm với mơi trường tự nhiên.
Giải pháp 5: Cho trẻ tiếp xúc với các thí nghiệm gần gũi, thực tế
với trẻ.
Gải pháp 6: Xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ thực hành trải
nghiệm.
Giải pháp 7: Tham gia ứng dụng “ STEM” trên Internet nâng
cao kiến thức và nghiên cứu về môi trường tự nhiên
Giải pháp 8:Phối hợp với phụ huynh để đưa môi trường thiên
nhiên vào hoạt động dạy học
Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo dục, bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường
Kết luận và kiến nghị
Kết luận
Kiến nghị

Trang
1
1
1
2
2
2
2
3
5
5
6
8
11
12

15
16
16
17
18
18
19


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Môi trường tự nhiên vô cùng hấp dẫn với trẻ nhỏ, trẻ được chơi với môi
trường tự nhiên, chạy đuổi bướm, hái hoa, hay ngồi ngắm những đám mây trên
bầu trời, ngồi nhìn mưa rơi, lúc đó trong đầu trẻ có biết bao sự tị mị muốn tìm
hiểu muốn khám phá, muốn được giải đáp, muốn được thực hành để thỏa mãn
nhu về mơi trường tự nhiên
Tìm hiểu mơi trường tự nhiên là một trong những nội dung cơ bản, chiếm vị
trí quan trọng trong chương trình giáo dục mầm non. Việc tổ chức cho trẻ tích cực
thực hành trải nghiệm với mơi trường tự nhiên sẽ giúp trẻ hình thành, củng cố và
phát triển những tri thức sơ đẳng về sự vật, hiện tượng thiên nhiên, nhằm giúp
thỏa mãn nhu cầu nhận thức và mở rộng hiểu biết cho trẻ về thế giới khách quan:
Phát triển các q trình tâm lí nhận thức (như cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng
tượng...) các năng lực hoạt động trí tuệ (năng lực quan sát, phân tích, tổng hợp, so
sánh, khái qt hóa, suy luận...) và phát triển ngơn ngữ. Từ đó, giáo dục cho trẻ
có thái độ ứng xử đúng đắn với thiên nhiên theo tinh thần của lịng nhân ái, tình
u đối với cái đẹp, thái độ tơn trọng và gìn giữ mơi trường, bước đầu biết sống
có văn hóa. Lứa tuổi mẫu giáo nhỡ là giai đoạn mà các quá trình tâm lý phát triển
mạnh nhất. Những chức năng tâm lý đó sẽ được hoàn thiện về mọi phương diện
của hoạt động tâm lý để tạo điều kiện cho những cơ sở nhân cách đầu tiên của con
người được hình thành. Dựa trên đặc điểm tâm lí, nhận thức của trẻ mẫu giáo mẫu

giáo lớn, các nhà tâm lí, giáo dục đã chứng minh rằng, q trình tìm hiểu mơi
trường tự nhiên được tổ chức mang tính chất khám phá, trải nghiệm, theo phương
thức “chơi mà học, học bằng chơi ” là phù hợp hơn cả đối với trẻ. Đặc biệt, việc
sử dụng trị chơi, thí nghiệm đơn giản vào việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực
hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên luôn tạo cho trẻ sự hứng thú, kích thích
trẻ tích cực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tị mị, ham hiểu biết, thích khám phá,
tìm tịi, phát triển óc quan sát, phán đốn và năng lực hoạt động trí tuệ……
Nhận thức được vai trị, ý nghĩa của hoạt động khám phá thiên nhiên đối với
sự phát triển tồn diện của trẻ. Nên trong q trình chăm sóc và giáo dục trẻ tơi
ln quan tâm đến việc tổ chức hoạt động khám phá thiên nhiên đồng thời giúp
trẻ hứng thú tiếp cận và học tốt hoạt động khám phá thiên nhiên, tôi luôn trăn trở
nghiên cứu, tìm tịi một số thủ thuật nhằm tạo hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động
khám phá thiên nhiên một cách tốt nhất. Để đạt được mục đích đó bản thân tôi đã
đầu tư nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp đưa trẻ 4-5 tuổi đến gần với môi
trường thiên nhiên thông qua khám phá,trải nghiệm”nhằm giúp bản thân và
đồng nghiệp có thêm được nhiều biện pháp thiết thực trong quá trình hướng dẫn
cho trẻ thực hành, trải nghiệm, tìm hiểu, khám phá về mơi trường tự nhiên.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Trước hết là giúp giáo viên đứng lớp có những biện pháp tổ chức hướng dẫn
trẻ hoạt động đạt hiệu quả cao, giúp trẻ tích cực khám phá thiên nhiên, hiểu biết
về thế giới mn lồi xung quanh trẻ. Nghiên cứu sự ảnh hưởng của vật liệu thiên
nhiên tới mức độ hứng thú trong hoạt độngkhám phá môi trường thiên nhiên nhằm
mang đến cho trẻ sự yêu mến, say mê tìm tịi, tạo cơ hội để giúp cho trẻ "Hứng


2

thú khám phá môi trường thiên nhiên". Nghiên cứu sự ảnh hưởng của thiên nhiên
tới sự hứng thú và phát huy được tính tư duy và sáng tạo cho trẻ. Từ đó tìm kiếm
các biện phápnâng cao hiệu quả sự phát triển nhân cách và hứng thú của trẻ trong

hoạt động khám phá trải nghiệm với môi trường thiên nhiên. Bên cạnh đó cịn tạo
mơi trường học tập cho trẻ phát triển một cách toàn diện về các mặt tự nhiên và
xã hội giúp chỉ số IQ của trẻ phát triển một cách tốt nhất và là nền tảng cho phát
triển tri thức toàn diện về sau.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
- Lớp mẫu giáo 4-5 tuổi B1 tại trường Mầm non Nga Hải
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Đọc, khái quát, hệ thống hóa các tài
liệu liên quan đến đề tài.
- Phương pháp quan sát: Quan sát thực tế về việc trẻ có thích khám phá tìm
tịi ở mức độ nào.
- Phương pháp điều tra: Xử lý thông tin về nội dung này.
- Phương pháp đàm thoại: Trao đổi ý kiến với trẻ, giáo viên, phụ huynh để
bổ sung các biện pháp phù hợp.
- Phương pháp thực hành: Lên kế hoạch, đưa nội dung nghiên cứu vào
chương trình giáo dục trẻ trên thực tế của lớp mình từ đó rút ra kinh nghiệm.
- Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
a. Một số khái niệm liên quan đến đề tài:
Mơi trường là những gì về yếu tố tự nhiên và nhân tạo tác động lẫn nhau, tạo
điều kiện cho sự phát triển và tăng trưởng của các sinh vật và phi sinh vật sống
trong môi trường đó. Mơi trường tự nhiên là bao gồm tài nguyên thiên nhiên, bề
mặt đất, đá, nước, sa mạc, bão, lốc xốy các yếu tố khí hậu….Dưới đơi mắt trẻ thơ,
khái niệm về môi trường tự nhiên vô cùng đơn giản và là cả một bầu trời kiến thức
thú vị cần khám phá. Đối với trẻ em, thiên nhiên là một trong những đối tượng và
là phương tiện quan trọng để phát triển toàn bộ nhân cách đứa trẻ. Thiên nhiên làm
cho đứa trẻ thích thú, chú ý, quan tâm đến xung quanh hơn, nó làm phát triển năng
lực quan sát, trí thơng minh và vốn sống thực tiễn của trẻ. Thơng qua việc khám
phá thiên nhiên cịn giúp trẻ hiểu biết mn lồi, nhận biết tầm quan trọng của môi

trường thiên nhiên đối với đời sống con người. Từ đó trẻ biết chăm sóc cây xanh,
bảo vệ mơi trường, biết yêu quý lao động, nhất là lao động chân tay, bởi vì dù khoa
học kĩ thuật có phát triển tới đâu đi nữa thì thiên nhiên vẫn cần phải được con người
chăm sóc và bảo vệ, thơng qua khám phá thiên nhiên giúp trẻ ham hiểu biết và thích
khám phá những điều mới lạ.
b. Tầm quan trọng của việc cho trẻ khám phá thiên nhiên
Khám phá thiên nhiên góp phần phát triển toàn diện cho trẻ. Trước hết hoạt
động khám phá góp phần phát triển nhận thức cho trẻ, quá trình khám phá sự vật,
hiện tượng xung quanh, trẻ được tiếp xúc với các đối tượng, điều đó làm thoả mãn
tính tị mị, lịng ham hiểu biết, kích thích và tạo hứng thú cho trẻ mở ra cho trẻ


3

cánh cửa bước vào thế giới rộng lớn hơn, thông qua hoạt động này trẻ được trực
tiếp thao tác hành động, hoạt động với đối tượng, trẻ được trải nghiệm, được sử
dụng các giác quan để khám phá nhờ đó mà các q trình tâm lý: Cảm giác, tri
giác, trí nhớ, tư duy, ngôn ngữ…Được rèn luyện và phát triển. Khi được khám
phá góp phần hình thành ở trẻ biểu tượng đúng đắn về sự vật, hiện tượng xung
quanh. Hoạt động cho trẻ khám phá đặt ra nhiều nhiệm vụ nhận thức đòi hỏi trẻ
giải quyết. Trẻ phải suy nghĩ tìm tịi, giải đáp, tìm ra dự đốn đáp án. Do vậy tính
độc lập chủ động tích cực tự giác sáng tạo cho trẻ phát triển. Bên cạnh đó hệ thống
kiến thức đúng đắn về môi trường xung quanh giúp trẻ hoạt động có hiệu quả về
các trị chơi, hoạt động tạo hình, tốn…Ngồi ra giúp trẻ phát triển ngơn ngữ, tình
cảm xã hội thẩm mĩ, thể chất cho trẻ.
Trong thực tế hiện nay trường chúng tôi đã cho trẻ đi tham quan, trải nghiệm,
đã cho trẻ sử dụng các vật liệu từ thiên như cỏ, cây, hoa, lá…..vào hoạt động giảng
dạy nhưng hiệu quả đem lại tôi thấy chưa được cao bởi lý do giáo viên vận dụng
còn máy móc, cứng nhắc trong cách tổ chức cho trẻ hoạt động trải nghiệm với
môi trường tự nhiên; nội dung đưa vào bài dạy đối với mơi trường tự nhiên cịn

hạn hẹp và chưa sáng tạo.Vì vậy, với trách nhiệm là một giáo viên giảng dạy tại
trường tôi rất băn khoăn trăn trở làm sao đưa trẻ đến gần với môi trường tự nhiên
hơn? Làm thế nào để đổi mới hình thức cho trẻ tiếp cận môi trường tự nhiên hơn,
làm sao để nội dung khám phá về môi trường tự nhiên phong phú hơn ngay từ đầu
năm học tôi đã phối hợp với tổ chuyên môn của trường đưa ra những kế hoạch
cho trẻ trải nghiệm, khám phá phù hợp với thực tế trẻ của lớp.Tơi đã rất cố gắng
tìm ra những phương pháp đổi mới theo chiều hướng tích cực giúp trẻ hứng thú
với những khám phá và trải nghiệm đó.
2.2. Thực trạng của vấn đề.
a. Thuận lợi:
* Đối với trường:
Trường mầm non Nga Hải là trường chuẩn quốc gia mức độ I, có nhiều thành
tích cao trong phong trào thi đua dạy tốt, học tốt của huyện nhà. Cở sở vật chất tương
đối khang trang, sạch đẹp và thống mát, có 10 phịng học và có đầy đủ các phòng
chức năng, hàng năm được lãnh đạo địa phương quan tâm đầu tư xây dựng thêm cơ
sở vật chất để dần dần nâng cao chất lượng giáo dục và chăm sóc cho trẻ tại địa
phương. Đội ngũ quản lý nhà trường nhiệt tình năng động đã chỉ đạo dạy và học nâng
cao chất lượng, chỉ đạo các chuyên đề trọng tâm trong năm học...
- Ban giám hiệu luôn quan tâm giúp đỡ, khuyến khích sự tìm tịi, sáng tạo
của giáo viên, luôn tạo điều kiện về cơ sở vật chất và phương tiện thực hiện các
hoạt động cho trẻ.
* Đối với lớp:
- Lớp tôi huy động 28/28 cháu ra lớp theo độ tuổi đạt 100%
- Các cháu được phân đúng độ tuổi và được học chương trình theo đúng theo
quy định.
* Đối với giáo viên:


4

- Hầu hết đội ngũ giáo viên là người địa phương nên có nhiều thuận lợi trong
cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ.
- Chị em đồng nghiệp, đặc biệt tổ chuyên môn giúp đỡ và chia sẻ kinh nghiệm
trong quá trình làm việc và nghiên cứu đề tài này.
- Bản thân tôi luôn trau dồi kiến thức qua sách báo, mạng intenet, học hỏi
kinh nghiệm của chị em trong trường cũng như trường bạn qua các đợt sinh hoạt
chuyên môn, sinh hoạt tổ để nâng cao trình độ chun mơn.
- Tôi là một giáo viên luôn yêu thương, quan tâm trẻ, có trách nhiệm với
cơng việc của mình, chịu khó học hỏi tìm tịi, đổi mới phương pháp theo hướng
tích cực.
* Đối với phụ huynh:
Đa số các bậc phụ huynh đều làm nơng nghiệp, một số ít làm nghề cơng
nhân và cán bộ công chức, viên chức trên địa bàn huyện Nga Sơn, nên họ đã hiểu
được mục đích ý nghĩa và tầm quan trọng cho con em mình đến học tại trường
mầm non Nga Hải, trẻ được chăm sóc ni dưỡng một cách khoa học, trẻ ngoan
ngỗn vì vậy phụ huynh đưa con em đi học đều đặn.
b. Khó khăn:
Đối với trẻ 40% -50% con nhà làm nông nghiệp và đi làm công ty, bố mẹ
thường về rất muộn, hoặc nhà thường có ơng ( bà) ở nhà chăm sóc, bố mẹ đi làm
ăn xa, hoặc đi làm ăn xa theo mùa vụ, nên trẻ chưa hứng thú khi tham gia vào các
hoạt động khám phá trải nghiệm, trẻ cảm thấy mệt mỏi, gị bó, chưa tập trung. Vì
vậy cũng ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả giáo dục, ni dưỡng chăm sóc giáo
dục của lớp.
Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến con em mình đặc biệt phụ
huynh làm nông nghiệp, đi làm công ty, đưa con đi học chưa đều, đi sớm, đón
muộn bên cạnh đó vẫn cịn một số phụ huynh có suy nghĩ và chỉ coi trọng đến các
hoạt động khác như: Làm quen với chữ cái, làm quen với toán chưa chú trọng đến
hoạt động này.
c. Kết quả thực trạng
Để có phương pháp, biện pháp dạy trẻ có những kiến thức sâu rộng, biết

được tầm quan trọng của thế giới xung quanh trẻ và kỹ năng, cách hoạt động tìm
hiểu các đối tượng, đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát trên trẻ để nắm được kết
quả cụ thể.Tôi tiến hành khảo sát trẻ trên nhiều hình thức: Trong các giờ hoạt
động, mọi lúc mọi nơi, đón trả trẻ…vv
Qua quan sát thực trạng kết quả đầu năm lớp tôi phụ trách về các hoạt động
tìm hiểu các đối tượng, khả năng quan sát, so sánh, nhận biết, phân loại môi trường
xung quanh… chất lượng ban đầu trên trẻ như sau:
Bảng kết quả khảo sát thực trạng trên trẻ đầu năm học 2021 – 2022
(ở phần phụ lục I)
Đứng trước thực trạng đó, tôi rất băn khoăn, lo lắng và cùng với việc nắm
bắt chuyên đề do phòng tổ chức, học tập bồi dưỡng thường xuyên, đúc rút kinh
nghiệm trong quá trình giảng dạy, tơi đã tìm ra được “Một số biện pháp giúp trẻ
mẫu giáo 4-5 tuổi đến gần với môi trường tự nhiên thông qua khám phá, trải


5

nghiệm” nhằm giúp bản thân và đồng nghiệp có thêm được nhiều biện pháp hay
trong quá trình hướng dẫn cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên
và điều quan trọng hơn là giúp cho trẻ hứng thú hơn trong quá trình hoạt động,
thúc đẩy các quá trình tâm lý của trẻ phát triển như: tư duy, tưởng tượng và kết
quả trên trẻ cao hơn.
2.3. Các giải pháp đã thực hiện để giải quyết vấn đề
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng mơi trường nhóm lớp theo hướng đưa môi trường
thiên nhiên đến gần với trẻ
Sự phát triển nhân cách của trẻ nhờ vào yếu tố mơi trường nhóm lớp của trẻ
đang hoạt động. Với phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, bản thân tôi
luôn suy nghĩ phải làm thế nào để cho mơi trường lớp mình vừa đẹp mắt, vừa đa
dạng về nguồn nguyên vật liệu cho trẻ khám phá và trải nghiệm không những thế
trang trí nhóm lớp phải biết tận dụng đưa ngun vật liệu từ thiên nhiên vào và

sau mỗi chủ đề tôi phải thay đổi để cho trẻ hoạt động.
Ví dụ: Ở chủ đề: Động vật sống dưới nước tôi dùng hộp xốp sơn màu xanh biển
sau đó dùng những hịn đá sơn màu trắng lên và dùng sơn màu vẽ thành hình những
con cá, rong, rêu… sau đó thả vào hộp xốp tượng trưng cho cái ao cá. Hay ở chủ đề:
Động vật ni trong gia đình tơi dùng rơm tạo thành một cột rơm bên cạnh đó là một
ổ gà có gà mẹ cùng với trứng gà và một số con gà con được làm bằng xốp và lông
gà…để trẻ quan sát và khi được khám phá, tìm hiểu cơ tạo cơ hội cho trẻ thảo luận
tại sao lại có những quả trứng, tại sao lại xuất hiện chú gà con ở đó?…hoặc ở chủ đề
bản thân ở góc phát kĩ năng của trẻ tơi trang trí làm nổi bật góc kĩ năng với rơm cho
trẻ tết tóc, lá cọ để trẻ chơi đan lát….
Bên cạnh đó với góc phân vai ngồi chuẩn bị bột mì,gia vị để khi trẻ lại trẻ
có thể bắt chước làm bánh giống như mẹ ở nhà tơi cịn chuẩn bị một số loại rau
cho trẻ tự tay bó lại đem bán và sau khi mua về tôi cho trẻ tự tay nhặt rau để hình
thành một số kỹ năng cho trẻ rất là tốt. Cũng tại góc này vào những dịp lễ hội tơi
cho trẻ trưng bày những đĩa trái cây, trẻ sẽ bày các loại trái cây lên đĩa bằng ý
tưởng của trẻ. Chính điều đó đã làm cho trẻ rất hứng thú và từ đó có thể giáo dục
cho trẻ cần phải ăn nhiều hoa quả, rau xanh sẽ tốt cho sức khỏe.
Riêng ở góc học tập tơi trang trí bằng những chiếc túi nhỏ bên trong có chứa
nhiều loại hột hạt, sỏi đá, vỏ hến… để trẻ có thể dùng để xếp chữ số, các hình học
với hình ảnh minh hoạ đẹp mắt cho trẻ khám phá, tìm tịi.Tơi thấy khi tham gia
các hoạt động chơi ở các góc trẻ rất thích thú với các vật liệu từ thiên nhiên từ đó
trẻ có điều kiện để phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng của bản thân.
Ví dụ: Trẻ dùng đá hoặc vỏ sò để xếp biểu tượng số học, hình học, trang
phục chú bộ đội… theo yêu cầu trẻ rất hứng thú và tích cực tư duy và chủ động
hoạt động tích cực sáng tạo:


6

Hình ảnh: Trẻ dùng hột hạt để xếp số.

Tiếp đến là góc bé vui khám phá, ở đó tơi chuẩn bị đồ dùng khá phong phú:
Các loại chai to nhỏ, màu nước, các loại đá, sỏi, cát, vật chìm nổi, có các loại kính
lúp to nhỏ để cho trẻ thoả sức khám phá, chẳng hạn như chơi với vật chìm nổi để
khám phá ra lý do tại sao vật đó nổi? Tại sao vật đó chìm? Hoặc dùng kính lúp
phát hiện ra sự thay đổi của con côn trùng khác thường so với khi mình nhìn bằng
mắt thường: Ví dụ: Dùng kính lúp để bắt sâu cho hoa
Với góc thiên nhiên ngồi trang trí với nhiều sắc màu của hoa, sỏi, đá cát
nước…. Tơi cịn trang trí bởi các mơ hình nước chảy từ trên cao xuống bởi vật
liệu thiên nhiên từ bèn của cây chuối, sử dụng những hộp to nhỏ để cho trẻ gieo
hạt và điều đặc biệt nữa là xây dựng được mơ hình vườn cây ăn quả, vườn rau
thỏa sức cho trẻ khám phá và trải nghiệm.

Hình ảnh: Trẻ dùng màu nước vẽ lên đá và dùng kính lúp để bắt sâu cho hoa
2.3.2. Giải pháp 2: Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có để đưa vào dạy học
Trong các giờ học tôi thấy giáo viên thường phụ thuộc vào cộng nghệ thông
tin hay tranh ảnh để đưa vào dạy học chứ chưa thật sự tận dụng những nguyên vật
liệu sẵn có tại địa phương để giảng dạy nhưng theo tơi để kích thích được trẻ và
để đưa những nguyên vật liệu từ thiên nhiên vào giảng dạy thì với những giờ hoạt


7

động như khám phá một số loại rau củ tôi thường đưa những vật thật như củ khoai,
sắn, ngô… để giảng dạy hay trong chủ đề một số loại quả tôi đưa quả thật vào cho
trẻ được sờ, nếm và trải nghiệm rửa sạch quả… Hoặc trong giờ tìm hiểu về cơng
việc bác nơng dân tơi thiết kế trị chơi tập làm bác nông dân để trẻ thi phân loại
các loại hạt, thi đóng ngơ vào bao, thi gỡ hạt ngơ…

Hình ảnh: Trẻ đóng ngơ vào bao giúp bác nơng dân
Muốn trẻ được trải nghiệm với môi trường thiên nhiên khơng chỉ bó buộc

trong nhà trường mà tơi cịn lập kế hoạch cho trẻ đi tham quan trải nghiệm ngoài
nhà trường như tham quan đồi chè, cánh đồng lúa…tôi tham khảo và cho trẻ đi
tham quan thiết kế ao cá nhân tạo tại hộ gia đình thay cho đi trải nghiệm ngồi ao
hồ gây nguy hiểm cho trẻ từ đó giáo dục trẻ khơng ra chơi hay đi một mình những
nơi ao, hồ, sơng, suối…

Hình ảnh: Trẻ đi tham quan trải nghiệm cánh đồng lúa


8

Bên cạnh đó căn cứ vào thực tế các ban nghành đang triển khai phong trào
nói khơng với bao ni lơng, chai nhựa tơi đã tích hợp trong giờ khám phá một số
loại rau tơi cho trẻ chơi trị chơi “Cửa hàng rau sạch” và tuyên truyền tới trẻ “Thay
túi ni lông bằng lá chuối” Tôi đã hướng dẫn cho trẻ cách gói rau bằng lá chuối
chứ khơng sử dụng túi ni lơng với mục đích chung tay bảo vệ mơi trường.

Hình ảnh: Trẻ gói rau bằng lá chuối

2.3.3. Giải pháp 3: Thiết kế các hoạt động trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên.
Trẻ mầm non vui chơi hoạt động với thiên nhiên mang lại một mối liên hệ
với trí não giúp thúc đẩy quá trình học tập cho trẻ. Trẻ em cần gần gũi với thiên
nhiên có khả năng tập trung cao hơn và tinh thần tự kỹ luật tốt hơn, khi trẻ gần
gũi với các yếu tố tự nhiên như đất, nước, khơng khí trong lành giúp trẻ tăng
cường hệ miễn dịch để chống lại mệt mỏi, ốm đau. Như vậy thế giới thiên nhiên
không chỉ tốt cho sức khoẻ mà cịn có tác dụng to lớn trong giáo dục, hình thành
trí tuệ và nhân cách của trẻ. Chính vì thế khi thiết kế các hoạt động giáo dục tơi
thường có những giờ lên lớp có hoạt động gắn liền với thiên nhiên như giờ học
tạo hình ở chủ đề ngôi nhà bé yêu tôi đã mạnh dạn lên giờ dạy cắt dán ngôi nhà
bằng vật liệu thiên nhiên.Tôi đã sử dụng cọng lá cây sắn để làm thân nhà,sử dụng

những cánh hoa giấy bị rụng xếp làm mái ngói hay những sợi rơm hay lá tro được
xé nhỏ để tạo thành mái nhà tranh .Với giờ hoạt động góc tơi dùng hạt lạc làm
nhụy hoa, vỏ củ lạc để xếp thành những cánh hoa hay với giờ hoạt động ngồi trời
tơi cho trẻ sử dụng cọng lá sắn làm những chiếc vòng xinh xắn để tặng cho các
bạn hay làm những chiếc tong đơ để cắt tóc cũng có thể làm chùa một cột, dùng
lá bưởi làm con trâu,lá chuối làm đồng hồ, kèn lá chuối….bên cạnh đó tơi cịn
dùng một số loại hột hạt cho trẻ xếp những con số vui tính hay hình ảnh những
bạn nhỏ đang tập thể dục và những con thú ngộ nghĩnh.Với giờ hoạt động theo ý
thích tơi cho trẻ dùng bèo để làm hình con trâu,que tăm làm chân con trâu, dùng
lá cây để làm hình con cá,con bướm…


9

Hình ảnh: Các bạn làm đồng hồ từ lá chuối

Hình ảnh: Trẻ làm ngôi nhà sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên
Hay với chủ đề “Một số loại quả” tôi cho trẻ tự tay bóc những quả cam bày
ra đĩa và thưởng thức hương vị của quả cam. Như vậy trẻ vừa thích thú vừa cảm
nhận được quả cam có mùi vị, hình dạng như thế nào và trẻ cũng biết cách bày trí
lên đĩa như thế nào cho đẹp mắt.

Hình ảnh: Các bạn đang bóc cam và trưng bày trái cây vào đĩa


10

Ở chủ đề “Một số lồi rau” tơi đã tham khảo thực đơn món canh nhà bếp
hơm đó là gì? Tôi lên kế hoạch hoạt động trải nghiệm thu hoạch rau. Tôi tạo cho
trẻ tâm lý thoải mái vừa đi vừa kết hợp đọc bài vè về các loại rau và tiến đến khu

vực luống rau vườn trường, tôi gợi cho trẻ trả lời được tên luống rau. Theo các
con đây là luống rau gì? Theo các con rau khoai có thể nấu được món canh gì?
Các con ạ hơm nay thực đơn nhà bếp sẽ nấu món canh rau vặt đấy, hơm nay món
canh rau vặt cịn thiếu rau khoai đấy. Nếu như chúng ta giúp cô hái thêm rau khoai
nữa thì cơ tin món canh rau vặt rất là ngon. Chỉ nói đến đó là các cháu ồ lên tỏ ra
thích thú, các cháu thi nhau hỏi cơ ơi hái như thế nào cô? Cô vội vàng chia sẽ với
trẻ đơi lời thì một số trẻ nhanh nhẹn, háo hức ngắt những lá rau non bỏ vào rổ một
cách nhanh nhẹn.
Hay trong giờ hoạt động các góc tơi cho trẻ nhặt rau giúp cơ để kịp nấu
món canh rau vặt ngày hơm đó.

Hình ảnh: Các bạn nhặt rau
Bên cạnh đó tơi cho trẻ ra chơi ngồi trời chăm sóc vườn rau, tưới cho rau
điều đó làm kích thích trẻ và đó là điều trẻ rất thích thú muốn được thực hiện.

Hình ảnh: Các bạn đang chăm sóc vườn rau


11

2.3.4. Giải pháp 4: Tích hợp trị chơi vào hoạt động thực hành, trải nghiệm với
môi trường tự nhiên.
Hoạt động vui chơi là phương tiện để giáo dục phát triển trí tuệ, đạo đức, thể
chất, thẩm mĩ và giáo dục lao động cho trẻ, thông qua hoạt động chơi nhằm phát
triển toàn diện nhân cách cho trẻ làm phong phú vốn hiểu biết của trẻ về thế giới
xung quanh.
Như chúng ta đã biết đặc điểm của trẻ mầm non là “Nhanh nhớ, chóng quên".
Nhiệm vụ của giáo viên chúng ta là phải làm thế nào để củng cố các kiến thức của
trẻ về môi trường tự nhiên nhằm giúp trẻ nhớ lâu, đồng thời tạo được sự hứng thú
cho trẻ. Tôi thấy rằng với phương pháp "Trẻ chơi mà học, học mà chơi" là phù

hợp hơn cả đối với trẻ. Đặc biệt việc sử dụng trị chơi ln tạo cho trẻ sự hứng
thú, kích thích trẻ tích cực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tị mị, ham hiểu biết,
thích khám phá, tìm tịi, phát triển óc quan sát, phán đốn và các năng lực hoạt
động trí tuệ... từ đó mà nâng cao hiệu quả của quá trình tìm hiểu môi trường tự
nhiên.
Trên thực tế tôi thấy khi đưa các trị chơi vào làm kích thích trẻ học hơn vì
thế trị chơi càng phong phú đa dạng bao nhiêu thì các kiến thức lĩnh hội càng sâu
sắc và trẻ nhớ càng được lâu.
Tôi đã tận dụng các nguyên vật liệu thiên nhiên sẵn có trên sân để tổ chức
thành trị chơi học tập đơn giản, nhưng cũng nhằm mục đích củng cố tri thức và
phát triển tư duy ở trẻ.
Ví dụ: Trong giờ thơ: Quạt cho bà ngủ tôi cho trẻ đóng vai cháu và dùng quạt
nan quạt cho bà ngủ, bên cạnh vị trí bà nằm ngủ tơi bố trí một chậu cây cảnh có
con chim đang đậu.
Trong giờ dạy thơ: “Thằng bờm” để hấp dẫn bài thơ trước khi vào bài để gây
hứng thú tôi cho trẻ 2 trẻ trong đó một trẻ mặc áo đóng vai thằng bờm lên chơi trò
chơi “Kéo mo cau”.
Hay với Trò chơi: “Kéo mo cau” tôi cho trẻ chơi trong lúc chơi ngoài trời
- Chuẩn bị: 2 cái mo cau
- Cách chơi: Chia trẻ làm 2 nhóm mỗi nhóm lần lượt 2 bạn lên thi đua nhau
kéo đội nào kéo được hết lượt trước đội đó thắng cuộc (Một bạn kéo, một bạn
ngồi lên mo cau)
Hoặc với trò chơi học tập khi trẻ mới học ở giờ toán với đề tài “Đếm đến 5,
nhận biết chữ số 5” tơi có thể cho trẻ tìm 5 cây trong vườn giống nhau và tìm số
5 gắn vào đó. Cho mỗi trẻ nhặt 5 lá cây và xếp thành hình bé thích như: Hoa
5 cánh, ngôi sao 5 cánh…
Hay với chủ đề thực vật khi tìm hiểu về một số sản phẩm nghề nơng tơi cho
trẻ chơi trị chơi vận chuyển sản phẩm nghề nơng về trang trại.
Ví dụ: Trị chơi: Gánh khoai qua cầu.
- Chuẩn bị: 2 đôi gánh, một số sản phẩm nghề nông: khoai

- Cách chơi: Cho trẻ dùng gánh vận chuyển về trang trại nhưng trên đường
đi thì phải qua một chiếc cầu.
Luật chơi: Yêu cầu trẻ khi qua cầu phải cẩn thận không bị rơi xuống suối,
bạn nào vận chuyển xong về đứng cuối hàng để bạn tiếp theo vận chuyển tiếp đến
hết lượt.


12

Trong khi trẻ chơi ngồi trời tơi cho trẻ dùng lá cây làm chong chóng sau đó
cho trẻ chơi với chong chóng, cho trẻ chơi với cát, nước, xây mơ hình bằng cát,
sỏi, vẽ trên sân, trên cát, đất hoặc trẻ có thể chơi các trị chơi đóng vai, leo trèo,
đánh đu, trốn tìm, đuổi nhau…
Như vậy Thơng qua trị chơi giúp cho trẻ có tính đồn kết, u thương nhau,
sự tự tin, can đảm trước những sự việc biến đổi khơng ngừng của cuộc sống, trẻ
rất thích thú khi mình vừa tự tay tạo ra cho mình được một đồ chơi vừa được chơi
cùng bạn.
2.3.5. Giải pháp 5: Cho trẻ tiếp xúc với các thí nghiệm gần gũi, thực tế với trẻ.
Với trẻ nhỏ bản năng tò mò, ham thích tìm hiểu thế giới xung quanh. Nhiệm
vụ của giáo dục mầm non nói chung và nhiệm vụ của mỗi giáo viên đứng lớp như
chúng tơi nói riêng là khuyến khích và ni dưỡng tính tị mị ấy thơng qua các
hoạt động khám phá thử nghiệm thú vị, hấp dẫn và có ý nghĩa lớn đối với trẻ.
Trải nghiệm cuộc sống luôn là điều đáng để cho trẻ khám phá, tìm tịi, học
hỏi nhưng để hiểu được bản chất của nó tơi thường lên kế hoạch cụ thể cho trẻ
làm những thí nghiệm dễ làm mà gần gũi với trẻ. Cụ thể ở chủ điểm thực vật, tôi
cho trẻ làm thí nghiệm.
Thí nghiệm 1. Rễ và ngọn mọc theo hướng nào
1. Mục đích: Trẻ biết rễ ln hướng xuống dưới, ngọn ln hướng lên trên.
2. Chuẩn bị - Một ít hạt đậu xanh - Bốn chiếc khăn giấy hoặc vải - Lọ thuỷ
tinh - Nước

3. Các bước thực hiện
- Quấn khăn hoặc giấy đặt trong lọ cho các lớp khăn áp sát thành lọ.
- Đặt vài hạt đậu vào giữa thành lọ và khăn giấy.
- Đổ nước vào lọ (mực nước cao khoảng 1-1,5cm).
- Để lọ ở phương thẳng đứng vào chỗ ấm, giữ cho lượng nước ổn định trong
vài ngày, tới khi rễ và mầm mọc ra thì cho trẻ quan sát. Hỏi trẻ kết quả tri giác:
+ Hạt đậu đã thay đổi như thế nào?
+ Đâu là rễ? Vì sao con biết? Nó mọc theo hướng nào?
+ Đâu là ngọn? Nó có đặc điểm gì? Nó mọc theo hướng nào?
* Kết quả: Rễ mọc xuống phía dưới, ngọn mầm mọc hướng lên phía trên.
- Sau đó, để 1 lọ nằm ngang, sao cho rễ và ngọn chỉ sang 2 bên. Ngày hôm
sau, cho trẻ quan sát, nhận xét kết quả.
* Kết quả: Rễ quay xuống phía dưới, ngọn mầm mọc hướng lên phía trên.
- Giải thích: Ngọn mọc lên phía trên để lấy đủ ánh sáng và khơng khí; rễ mọc
hướng xuống dưới để hút nước và các chất dinh dưỡng trong đất, bám vào đất
hoặc giá thể (trong thí nghiệm này là vải) giúp cây phát triển, mạnh khoẻ.
* Kết luận: Dù hạt đậu được đặt ở vị trí nào thì sau khi nảy mầm, rễ vẫn đâm
xuống phía dưới, ngọn mọc lên phía trên.
Hoặc khi dạy trẻ tìm hiểu về chủ đề “Nước và một số hiện tượng tự nhiên”
thì tơi đã tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm đơn giản “Nước chảy theo chiều nào?”
* Mục đích: Giúp trẻ hiểu được chiều chuyển động của nước
* Chuẩn bị: 1 bình nước, 1 cái máng tre, 1 cái chậu.
* Cách tiến hành: Cô đặt câu hỏi cho trẻ suy nghĩ, thảo luận xem nước có
chuyển động được không? Nước chảy theo chiều nào? Cô cùng trẻ làm thí nghiệm:


13

Để máng một đầu cao, đầu thấp và rót nước vào giữa máng. Cho trẻ quan sát và
nhận xét: Nước chảy theo chiều nào?

Với thí nghiệm này, tơi sẽ tổ chức cho trẻ chơi ở góc thiên nhiên trong giờ
hoạt động ngoài trời giúp trẻ biết được chiều chuyển động của nước thơng qua thí
nghiệm đơn giản.
Thí nghiệm: “Cái gì hịa tan trong nước”
* Mục đích: Giúp trẻ hiểu được nước có thể hịa tan một số thứ và khơng hịa
tan được một sơ thứ khác.
* Chuẩn bị: Mỗi trẻ 2 chiếc cốc, 1chai nước lọc, một ít đường, muối, sỏi, đá...
* Cách tiến hành: Trước khi tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm, tơi đặt câu hỏi
cho trẻ suy nghĩ: “Cái gì có thể tan được trong nước”. Sau khi trẻ nêu ý kiến
xong, tơi chotrẻ cùng làm thí nghiệm: Bỏ một ít muối, đường, màu vào 1 cốc và
bỏ sỏi, đá vào 1 cốc, lấy thìa khuấy đều. Cho trẻ quan sát 2 cốc nước và cùng nêu
nhận xét. Từ đó trẻ sẽ rút ra kết luận: Nước có thể hịa tan một số thứ như: đường,
muối, bột ngọt, súp và khơng hịa tan một số thứ khác như sỏi, đá...
Với thí nghiệm này, tơi sẽ tổ chức cho trẻ trải nghiệm trong giờ học “Sự kỳ
diệu của nước" nhằm giúp trẻ biết đượcthêm 1 số tính chất của nước đó là có thể
hịa tan 1 số thứ và khơng hịa tan 1 số thứ khác.
Hoặc, tơi tổ chức cho trẻ làm thí nghiệm "Nước ơ nhiễm"
* Mục đích: Giúp trẻ hiểu được nước ơ nhiễm nước và học được cách bảo vệ
môi trường.
* Chuẩn bị: Mỗi trẻ 2 chiếc cốc, 1chiếc đựng nước sạch và 1 chiếc đựng
nước giấm, 2 chiếc lá nhỏ.
* Cách tiến hành: - Cho trẻ bỏ 2 chiếc lá vào 2 chiếc cốc khác nhau.
Một lát sau cho trẻ đưa ra quan sát thấy lá trong chiếc cốc đựng nước sạch
khơng có gì thay đổi còn chiếc lá trong chiếc cốc đựng giấm trơng khơng cịn tươi
mới. Sau đó cho trẻ nhận xét kết quả và tơi có thể giải thích cho trẻ hiểu: Chính
chất axit có trong nước giấm đã làm héo lá cây. Từ đó cho trẻ biết thêm trong
nước mưa có chứa chất axit nên khi đi ra ngồi khi trời mưa nhất thiết phải dùng
ô hoặc áo mưa. Dạy trẻ cách bảo vệ môi trường không vứt rác bừa bãi.
Với thí nghiệm này tơi thường tổ chức cho trẻ làm khi dạy trẻ khám phá về
"Nước và môi trường sống". Qua đó trẻ sẽ biết được nước như thế nào là nước

sạch và như thế nào là nước bẩn. Đồng thời giúp trẻ hiểu được tác hại của nước
bẩn đối với con người và sự vật xung quanh từ đó nhằm giáo dục trẻ cách bảo vệ
nguồn nước khơng làm ơ nhiễm nguồn nước.
Bên cạnh đó tơi cịn tổ chức cho trẻ làm 1 số thí nghiệm về khơng khí và
ứng dụng các thí nghiệm đó vào việc tổ chức cho trẻ làm đồ dùng đồ chơi.
Ví dụ: Thí nghiệm "Làm thế nào để thuyền bơi được"
* Mục đích: Giúp trẻ biết được ích lợi của gió và ứng dụng của chúng vào
thực tiễn.
* Chuẩn bị: - Cho trẻ gấp thuyền hoặc sử dụng các chai nhựa cắt ngắn để
làm thuyền trong đó để miếng đất sét, dán giấy vào que làm thành buồm và cắm
vào miếng đất sét hay dùng bèo để ghép thành cái bè.
* Tiến hành :


14

Cô đặt câu hỏi cho trẻ suy nghĩ, bàn luận, trao đổi với nhau về ích lợi của
gió đối với đời sống con người. Cơ cùng trẻ làm thí nghiệm: Thả thuyền vào chậu
nước. Dùng quạt để quạt hoặc phẩy tay. Sau đó cho trẻ quan sát và nhận xét: Vì
sao thuyền bơi được? Cho trẻ xem các bức tranh hoặc băng hình về con người tận
dụng sức gió vào một số cơng việc hoặc trị chơi và cuối cùng cơ giải thích, kết
luận.

Hình ảnh: chiếc thuyền bơi
Như vậy với thí nghiệm này tơi thường ứng dụng để tổ chức cho trẻ tìm hiểu
“Gió và ích lợi của gió” nhằm giúp trẻ biết được tác dụng, lợi ích của gió: Gió có
thể làm di chuyển 1 số vật, cụ thể: Gió có thể làm cho thuyền trơi trên mặt nước,
đồng thời trẻ cịn giúp tơi làm được nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ cho chủ điểm.
Ngồi ra, tơi cịn tổ chức cho trẻ làm nhiều thí nghiệm khác như: 'Tại sao có
mưa, "Cốc nào đường tan nhanh hơn", bảy sắc cầu vồng, Núi lủa phun trào....Như

vậy, việc học của trẻ không chỉ bắt đầu từ con số 0 mà trẻ học từ những cái trẻ đã
biết, những kinh nghiệm mà trẻ biết được trong cuộc sống hằng ngày với mơi
trường xung quanh. Vì thế, việc tơi cho trẻ làm các thí nghiệm nhỏ trước hoặc sau
khi tiến hành hướng dẫn hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 4-5tuổi ở lớp tơi
thì tơi thấy trẻ rất hứng thú và rất thích được khám phá khoa học, trẻ khơng chán
nản mà kết quả hoạt động lại rất cao. Đồng thời đây là một biện pháp giúp cho trẻ
được thực hành trải nghiệm, quá trình phát triển nhận thức của trẻ tốt hơn, cách
học trải nghiệm này rất thích hợp với trẻ và là một trong những nhiệm vụ của giáo
dục mầm non hiện nay.
Với mỗi chủ đề tôi lại chọn 1 thí nghiệm phù hợp gần gũi với trẻ cứ mỗi thí
nghiệm tơi cảm thấy trẻ học hỏi được rất nhiều điều mới lạ.
2.3.6. Gải pháp 6: Xây dựng góc thiên nhiên cho trẻ thực hành trải nghiệm.


15

Góc thiên nhiên trong trường mầm non là một trong những phương tiện để
giúp trẻ thực hành trải nghiệm với mơi trường tự nhiên một cách tích cực nhất và
đạt nhiều kết quả tốt. Ở góc thiên nhiên, trẻ có thể tiếp xúc cả ngày với động vật,
thực vật, cát, nước... trong thời gian dài có tác dụng mở rộng tri thức của trẻ về
môi trường tự nhiên xung quanh. Góc thiên nhiên được sử dụng như là phương
tiện giúp trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên một cách liên tục,
thường xun có hệ thống nhằm hình thành ở trẻ những kiến thức cơ bản về tự
nhiên xung quanh, các kỹ năng lao động và tính ham hiểu biết. Trên cơ sở đó,
giáo dục trẻ có thái độ đúng với mơi trường tự nhiên. Vì vậy để giúp trẻ thực hành
trải nghiệm tốt với môi trường tự nhiên, ngồi việc sử dụng mơi trường sẵn có và
khu vực thiên nhiên của trường tơi cịn xây dựng góc thiên nhiên của lớp. Tại đây,
tôi đã cùng trẻ chuẩn bị nhiều đồ dùng và nhiều nguyên liệu phong phú cho trẻ
hoạt động tại góc phù hợp theo từng chủ đề. Tất cả các đối tượng của góc thiên
tơi đã chia làm hai loại: Loại cố định và loại tạm thời.

Loại cố định có thể được đặt trong góc thiên nhiên cả năm, cịn loại tạm thời
đưa vào góc thiên nhiên trong thời gian ngắn và thay đổi theo từng chủ đề. Với
chủ đề “Thực vật" tơi đã bố trí nhiều loại cây xanh lớn nhanh, có lá đẹp và đa
dạng, có hoa để hằng ngày trẻ được chăm sóc và khám phá. Đồng thời bố trí các
chậu cây trẻ đã gieo hạt và làm thí nghiệm và những loại cây này thường xuyên
có tại góc thiên nhiên.Ở đó có một vài chậu đất để trống, hạt giống, các loại dụng
cụ giúp xới đất, bình tưới nước, ở đó trẻ được gieo hạt, khám phá quá trình phát
triển của cây và chăm sóc cây như: Bắt sâu, nhổ cỏ, lau lá,tỉa cành do chính bàn
tay của các cháu làm nên. Trong q trình chăm sóc ở góc thiên nhiên, trẻ được
hình thành kỹ năng, kỹ xảo lao động, được bồi dưỡng phẩm chất yêu lao động,
yêu thiên nhiên, có ý thức trách nhiệm trong cơng việc được giao.

Hình ảnh: Các bạn cùng nhau chăm sóc hoa


16

Ví dụ: Sau khi dạy trẻ khám phá về sự kỳ diệu của nước hoặc điều kỳ diệu
của viên sỏi tôi đã cho trẻ dùng màu để vẽ lên viên đá, cho trẻ làm các thí nghiệm
về nước như đong nước, pha màu nước... Nhằm giúp trẻ củng cố kiến thức về bài
trẻ vừa được học.
Hay với chủ đề: "Nước và hiện tượng tự nhiên" tôi cho trẻ chuẩn bị các loại
chai, lọ, các loại bột màu hoặc một số đồ dùng khác như: Sỏi, đá, xốp, muối,
đường, cát, vỏ sị ... Tơi đã tổ chức cho khám phá về “Sự kỳ diệu của cát” Tại đây
tôi đã sử dụng khu vực trải nghiệm cho trẻ được khám phá, trải nghiệm, chơi với
cát, đi trên đường có cát khơ, cát ướt, bốc cát, xoa cát, xây lâu đài cát, pha màu.
Qua các hoạt động đó, tơi thấy trẻ rất hứng thú, tham gia tích cực vào hoạt
động và đạt kết quả cao. Như vậy, tại góc này trẻ thường xuyên được vui chơi,
được làm những thí nghiệm thú vị để thỏa mãn tính tị mị, ham hiểu biết của
mình. Qua đó tơi cũng thấy được rằng việc tạo mơi trường cho trẻ hoạt động là

rất bổ ích nhằm bổ trợ và giúp cho việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành
trải nghiệm với môi trường tự nhiên trên tiết học được dễ dàng hơn. Hàng ngày
tôi rất vui vì đã bắt gặp và kịp ghi lại hình ảnh trẻ tự chăm sóc cây của các cháu.
Từ những khoảnh khắc trên khiến cho tơi cảm thấy có động lực hơn khi xây dựng
mơi trường nhóm lớp góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. Bên cạnh trang
trí nhóm lớp thu hút trẻ thì việc tạo niềm vui vào hoạt động trải nghiệm rất quan
trọng.
2.3.7. Giải pháp 7: Tham gia ứng dụng “ STEM” trên Internet nâng cao kiến
thức và nghiên cứu về môi trường tự nhiên
Là một giáo viên mầm non theo tơi nên đăng ký khóa học STEM này bởi vì
đối với khóa học STEM này rất lạ lẫm và mới mẻ khi giáo viên mới biết đến
nhưng khi tham gia khóa học sẽ lĩnh hội được nhiều kiến thức bổ ích. Qua khóa
học STEM đã cho tôi biết thêm nhiều về kiến thức về thiên nhiên, được khám phá
các thí nghiệm hay, khám phá thế giới trong tự nhiên một cách sinh động từ đó
nắm rõ được các phương pháp, cách thức lên lớp .Với phương pháp STEM này
chúng ta có thể tích hợp và gắn liền với cuộc sống, mỗi giờ học của trẻ sẽ lĩnh hội
sự tích hợp các kiến thức, kỹ năng của nhiều lĩnh vực.Qua ứng dụng SEM đã cho
tôi thêm kỹ năng cho trẻ hoạt động như từ những chiếc lá tạo thành các con vật
2.3.8. Giải pháp 8:Phối hợp với phụ huynh để đưa môi trường thiên nhiên vào
hoạt động dạy học
Khi kết thúc một chủ đề và mở một chủ đề mới thì tơi thường trao đổi với
phụ huynh về tình hình sức khỏe cũng như học tập của trẻ thì trao đổi thêm với
phụ huynh về chủ đề tiếp theo và khi đã lên kế hoạch cho chủ đề tiếp tơi có thể
nhờ phụ huynh sưu tầm ngun vật liệu thiên nhiên để phục vụ dạy học: Như với
chủ đề ngơi nhà bé u với giờ tạo hình cắt dán ngôi nhà tôi trao đổi với phụ
huynh để giúp cô về nhà sưu tầm nguyên vật liệu như cọng lá sắn, rơm, lá tro,nhặt
những cánh hoa giấy mới bị rụng… để có đầy đủ các vật liệu để phục vụ dạy học
và cuối buổi trả trẻ tôi thường cho phụ huynh xem từ những vật liệu đó với bàn
tay khéo léo các bạn đã tạo ra ngôi nhà hoàn toàn từ nguyên vật liệu thiên
nhiên.Hay với chủ đề một số loại quả thì tơi kêu gọi phụ huynh ủng hộ cam,bười,

xoài để phục vụ dạy học….


17

Với thời đại cộng nghệ 4.0 phụ huynh hay tranh thủ để làm việc nên cho
con xem ti vi, điện thoại thông minh dẫn đến nhiều hệ lụy như lười vận động, bị
hỏng mắt, tăng động….thì tơi trao đổi với phụ huynh về nhà có thể thay chơi với
điện thoại thì có thể sưu tầm chai,lọ và cho trẻ gieo hạt ở nhà và cho trẻ quan sát
sau mỗi buổi sáng thúc giấc hay buổi chiều đi học về chính những việc làm đơn
giản như thế nhưng trẻ sẽ rất háo hức khi tự tay mình gieo hạt và chăm sóc cây
lớn lên tầng ngày hay đến giờ nấu ăn mẹ có thể gọi các bạn nhở vào mình mình
nhặt rau những điều tuy nhỏ nhưng trẻ cảm thấy vui vì mình vừa giúp mẹ nhặt
rau.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm .
Trong quá trình giảng dạy, được sự quan tâm của nhà trường, sự giúp đỡ
của tổ chuyên môn, của đồng nghiệp, được học tập các buổi chuyên đề do phòng
tổ chức và đặc biệt là sự nỗ lực của bản thân, khơng ngại khó khăn vất vả để tìm
ra các biện pháp hướng dẫn hoạt động khám phá trải nghiệm cho trẻ đạt kết quả
cao. Cụ thể:
2.4.1. Đối với trẻ
Tôi thấy rằng, từ khi áp dụng các biện pháp trên, hầu hết trẻ lớp tôi đều
hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động thực hành trải nghiệm. Trẻ thường
xuyên được chơi với cát, nước, trực tiếp chăm sóc cây cối, vườn rau, vườn hoa,
các con vật tại góc thiên nhiên của lớp nên kiến thức của trẻ về môi trường tự
nhiên được mở rộng, đồng thời các q trình tâm lý:Tư duy, ngơn ngữ, cảm giác,
tri giác, phát triển mạnh. Trẻ đã thành thạo một số việc và làm các thí nghiệm về
mơi trường tự nhiên. Qua khảo sát cuối năm, tôi thấy kết quả trên trẻ tăng lên rõ
rệt so với đầu năm. Cụ thể:
(Bảng khảo sát kết quả trẻ cuối năm ở phần phụ lục II)

2.4.2. Đối với bản thân:
Từ khi tôi áp dụng thành công các biện pháp trên bản thân tôi cảm thấy tự
tin hơn, mạnh dạn hơn khi tổ chức, hướng dẫn cho trẻ thực hành trải nghiệm với
môi trường tự nhiên. Tơi khơng cịn cảm thấy khó khăn nữa mà ngược lại, tơi thấy
thích thú hơn trong việc tổ chức các hoạt động này. Bản thân lại càng thấy yêu
nghề và gắn bó với trẻ nhiều hơn. Từ đó, tơi đã khơng ngừng tìm tịi và thiết kế ra
nhiều trị chơi hay, hấp dẫn và tổ chức nhiều thí nghiệm cho trẻ.
2.4.3. Đối với đồng nghiệp
Chia sẻ với tất cả đồng nghiệp các phương pháp hay để thường xuyên học
hỏi và cùng trao đổi kinh nghiệm về giải pháp giúp trẻ hứng thứ hơn, lĩnh hội
được nhiều kiến thức hơn trong quá trình hoạt động trải nghiệm ở trường mầm
non để mọi người được chia sẻ, học hỏi và áp dụng trong hoạt động giáo dục trẻ.
2.4.4. Đối với nhà trường
Qua bản sáng kiến đã được nhà trường đánh giá cao giúp nhà trường chỉ
đạo chất lượng được tốt hơn.

3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận:


18

Qua việc nghiên cứu và ứng dụng đề tài “Một số biện pháp đưa trẻ 4-5 tuổi
đến gần với môi trường thiên nhiên thông qua khám phá, trải nghiệm” tại lớp của
tôi và ứng dụng cho các lớp mẫu giáo của trường tôi thấy rằng: Đề tài đã đưa ra
được một số biện pháp thiết thực hơn, bổ ích trong việc giúp cho bản thân và đồng
nghiệp hướng dẫn, tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi
trường tự nhiên đạt kết quả tốt hơn. Hầu hết, giáo viên của trường chúng tơi đã
khơng cịn cảm thấy khó khăn trong việc tổ chức cho trẻ thực hành trải nghiệm
với môi trường tự nhiên. Đồng thời, sau khi sử dụng các biện pháp đó, giáo viên

cịn tích cực trong việc tổ chức cho trẻ thực hành trải nghiệm và còn sáng tác sưu
tầm nhiều trò chơi, nhiều thí nghiệm hay cho trẻ thực hành trải nghiệm với mơi
trường tụ nhiên. Cịn đối với trẻ của trường tơi, thường xuyên được chăm sóc cây,
hoa, các con vật, thường xuyên được chơi với cát, nước nên trẻ đã hứng thú hơn,
tích cực, chủ động và sáng tạo hơn trong q trình tìm hiểu mơi trường tự nhiên.
Đặc biệt, sau khi ứng dụng đề tài, các quá trình phát triển tâm lý của trẻ như: Cảm
giác, tri giác, Tư duy, tưởng tượng. được phát triển mạnh mẽ hơn.
* Bài học kinh nghiệm:
Trong q trình giảng dạy trẻ, bản thân tơi đã rút ra được một số bài học kinh
nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ thực hành trải nghiệm với môi
trường tự nhiên như sau:
- Không để trẻ tìm hiểu về mơi trường tự nhiên với một lượng kiến thức
khổng lồ mà phải chỉ cho trẻ cách thức khám phá, trẻ học từ những cái trẻ đã biết
qua thực hành, trải nghiệm, vui chơi.
- Để giúp trẻ thực hành trải nghiệm với môi trường tự nhiên đạt kết quả tốt
thì giáo viên phải tiến hành tổ chức cho trẻ làm các thí nghiệm đơn giản về các
chủ đề trẻ cần khám phá để phát huy được tính chủ động sáng tạo của trẻ trong
quá trình hoạt động.
- Giáo viên phải biết thiết kế và tổ chức các trị chơi cho trẻ khám phá về mơi
trường tự nhiên một cách hấp dẫn, phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ. Sưu
tầm thêm các trò chơi, thơ ca, câu đố về môi trường tự nhiên cho trẻ thực hành
trải nghiệm.
- Phải xây dựng góc thiên nhiên đẹp, phù hợp, sinh động cho trẻ được thực
hành trải nghiệm..
- Phải biết phối kết hợp với phụ huynh huy động nguồn lực xã hội hóa giáo
dục trong q trình xây dựng môi trường và tổ chức các hoạt động cho trẻ thực
hành trải nghiệm.
- Giáo viên phải chú ý lắng nghe những câu hỏi của trẻ, tôn trọng ý kiến của
trẻ.
- Phải biết phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong hoạt

độngkhám phá trải nghiệm thì kết quả mới thành cơng.
- Ngồi ra, phải tham gia học tập đầy đủ chuyên đề do phòng giáo dục, nhà
trường tổ chức. Trau dồi chuyên môn nghiệp vụ, học tập những đồng nghiệp
giỏi,có nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy.
3.2. Kiến nghị
3.2.1. Đối với nhà trường:


19

- Tổ chức cho giáo viên được đi giao lưu, học tập chuyên môn, học tập cách
tạo môi trường tự nhiên của các trường lớn trong huyện và tỉnh.
3.2.2. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo:
- Đề xuất với phòng giáo dục và đào tạo tiếp tục mở các buổi chuyên đề và
xây dựng nhiều tiết dạy mẫu về tổ chức cho trẻ mẫu giáo thực hành trải nghiệm
với môi trường tự nhiên và triển khai những sáng kiến kinh nghiệm đạt giải cao
cấp huyện, cấp tỉnh để giáo viên được học hỏi và rút kinh nghiệm.
Trên đây là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi sau một năm nghiên
cứu và áp dụng trong lớp, mong hội đồng khoa học cấp trên xem xét góp ý để bản
sáng kiến kinh nghiệm của tơi được hồn thiện hơn và sớm đưa vào áp dụng rộng
rãi trong việc giáo dục trẻ.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Lê Thị Hương

Nga Sơn, ngày 8 tháng 4 năm 2022
Tơi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép

nội dung của người khác.

Mai Thị Hà


20

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TT Tên tài liệu tham khảo
1

- Tài liệu Hướng dẫn thực
hiện chương trình giáo dục
mầm non các độ tuổi 3 - 4
tuổi, 4 - 5 tuổi, 5 - 6 tuổi

2

- Tài liệu bồi dưỡng
thường xuyên CBQL giáo
viên mầm non năm học
2021-2022.
Tài liệu nghiên cứu về các
vấn đề trong hoạt động
trải nghiệm
- Thông tư số 17/2009/TT
– BGDĐT
- Thông tư số 28/2016/TT
– BGDĐT
Thông tư số 52/2020/TTBGDĐT

3

4
5
6

Năm Tên tác giả
Nhà xuất bản Xuất
bản
NXB
Giáo 2021 TS. Lê Thu Hương
dục VN
TS. Trần Thị Ngọc
Trân
PGS. TS. Lê Thị
Ánh Tuyết
NXB
Giáo 2021 Cù Thị Thủy –
dục VN
Nguyễn Thị Mỹ
Trinh (Đồng chủ
biên)
NXB Đại học 2021 Hoàng Thị Phương
Sư phạm
(Chủ biên)
NXB Giáo
dục VN
NXB Giáo
dục VN

NXB Giáo
dục VN


21

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Mai Thị Hà
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Nga Hải

TT

1
2
3

4

5

6

7

8

Tên đề tài sáng kiến

Nâng cao chất lượng tổ chức trò
chơi học tập đối với sự phát triển
trí tuệ cho trẻ mẫu giáo
Một số kỹ năng làm quen với chữ
cái cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
Một số kỹ năng cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi làm quen với toán
Một số biện pháp dạy trẻ 3-4 tuổi
biết quan tâm chia sẻ với người
thân và bạn bè góp phần hình thành
nhân cách trẻ
Một số biện pháp dạy trẻ 3-4 tuổi
biết quan tâm chia sẻ với người
thân và bạn bè góp phần hình thành
nhân cách trẻ
Một số biện pháp đặt hệ thống câu
hỏi đàm thoại trong hoạt động làm
quen với thơ cho trẻ 4-5 tuổi tại
trường MN Nga Hải
Một số biện pháp tạo hứng thú cho
trẻ mậu giáo 4-5 tuổi khám phá
môi trường tự nhiên ở trường mầm
non Nga Hải
Một số biện pháp tạo hứng thú cho
trẻ mậu giáo 4-5 tuổi khám phá
môi trường tự nhiên ở trường mầm
non Nga Hải

Cấp đánh
giá xếp loại

Kết quả
đánh giá
xếp loại

Năm học
đánh giá
xếp loại

Phòng giáo
dục nga sơn

C

2006-2007

B

2008-2009

C

2009-2010

Phòng giáo
dục nga sơn

A

2012-2013

Sở giáo dục
và đào tạo
Thanh Hóa

C

2012-2013

Phịng giáo
dục nga sơn

A

2015-2016

Phịng giáo
dục nga sơn

A

2018-2019

Sở giáo dục
và đào tạo
Thanh Hóa

C

2018-2019

Phịng giáo
dục nga sơn
Phòng giáo
dục nga sơn


22

PHỤ LỤC
1, Phụ lục I: Bảng khảo sát kết quả đầu năm
Stt
1
2
3

Nội dung khảo sát
Trẻ có hiểu biết về mơi trường
tự nhiên
Mức độ hứng thú vào hoạt động
tham gia trải nghiệm
Trẻ có kỹ năng cơ bản trong hoạt
động thực hành trải nghiệm với
môi trường tự nhiên.

Số cháu
được
khảo sát

Kết quả
Đạt

Tỷ lệ

CĐ

Tỷ lệ

35

15

43

20

57

35

17

48.6

18

51.4

35

20

57

15

43

2, Phụ Lục II: Bảng kết quả khảo sát trẻ cuối năm
Stt

1
2
3

Nội dung khảo sát
Trẻ có hiểu biết về mơi trường
tự nhiên
Mức độ hứng thú vào hoạt động
tham gia trải nghiệm
Trẻ có kỹ năng cơ bản trong hoạt
động thực hành trải nghiệm với
môi trường tự nhiên.

Số cháu
được
khảo sát

Đạt

Kết quả

Tỷ lệ CĐ

Tỷ lệ

35

22

62.9

13

37.1

35

28

80

7

20

35

30

85.7

5

14.3