Chủ nghĩa mác lênin nguòn gốc quyết định sự hình thành và phát triển tư tưởng hồ chí minh

PHẦN MẬ ĐẦU.
1. Lý do chọn đề tài.
Hồ Chí Minh anh hùng giải phóng dân tộc của Việt Nam,danh nhân văn
hoá kiệt xuất của nhân loại.Tư tưởng của người đã trở thành một hệ giá trị văn
hố của lồi người.Tư tưởng của người mãi mãi là bộ phận hợp thành nền tảng
tư tưởng,là kim chỉ nam cho hành động của Đảng, nhà nước và cả của dân tộc
Việt Nam.
Chúng ta đều biết rằng bất cứ một học thuyết nào, tưởng nào ra đời cũng
đều có nguồn gốc, lí luận của nó. Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng vậy. một trong
những nguồn gốc có ý nghĩa quyết định đối với sự hình thành và phát triển tư
tưởnh Hồ Chí Minh đó là lí luận của Chủ Nghĩa Mác Lênin. Xuất phát từ lí do
trên tơi chọn đề tài: “ Chủ nghĩa Mác Lênin _ ngn gốc quyết định sự hình
thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh” làm tiểu luận _ thu hoạch sau khi học
song học phần lịch sử tư tưởng Hồ Chí Minh.
1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu tiểu luận.
- Đối tượng nghiên cứu:
+ Lí luận chủ nghĩa Mác Lê.
+ Tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Những luận điểm, nội dung của chủ nghĩa Mác Lênincó ảnh hưởng trực
tiếp, quyết định đến việc hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh.
+ Nguồn gốc Mác Lênin đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh
1.

Mục đích nghiên cứu của tiểu luận.

Tiểu luận nhằm làm sáng rõ hơn nữa nguồn gốc quyết định đối với sự
hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh


2.

Tình hình nghiên cứu:

Vấn đề nguồn gốc hình thành tư tuởng Hồ Chí Minh là một vấn đề rộng
lớn được rất nhiều nhà nghiên cứu, các học giả, các nhà lãnh đạo và bạn bè quốc
tế quan tâm nghiên cứu, tìm hiểu:
-

Góp phần tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh ( Tác giả : Lê Sĩ Thắng –

NXB Khoa Học Xã Hội Hà Nội – 1991);
-

Từ Các Mác đến Hồ Chí Minh – Một dịng chảy văn hố ( Tác giả:

Phó giáo sư Trần Đình Huỳnh và tiến sĩ Trịnh Quang Cảnh- NXB Hà Nội 2003)
-

Con đường dẫn Mác đến chủ nghĩa cộng sản và con đường dẫn Bác

Hồ đến chủ nghĩa Mác Lênin ( Viện Mác Lênin viết nhân dịp kỉ niện lần thứ 165
ngày sinh cảu Các Mác và lần thứ 100 năm ngày Các Mác qua đời - NXB thơng
tin lí luận 1883);
-

Một số bài viết trên các tạp chí: Tạp chí Cộng Sản; Tạp chí xây

dựng Đảng; Tạp trí giáo dục lí luận…
3.

Phương pháp nghiên cứu của tiểu luận:

Tiểu luận sử dụng phương pháp nghiên cứu :Phương pháp lơgíc _ lịch sử,
phân tích – tổng hợp, khái quát hoá, phương pháp đối chiếu so sánh đặc biệt
trọng tâm là phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng.
4.

Đóng góp của tiểu luận:

Tiểu luận hồn thành sẽ góp phần làm rõ nguồn gốc hình thành và sự phát
triển tư tưởng Hồ CHí Minh. Đồng thời góp phần làm rõ sự kế thừa và vận dụng
sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin của Hồ HCí Minh.

Tiểu luận hồn thành cịn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho
những người quan tâm nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh .
Phần nội dung:


1. Một số khái niệm:
1.1.

Nguồn gốc:

Nguồn gốc : Nơi từ đó nảy sinh ra
( Từ điển Tiếng Việt)
1.2.

Nguồn gốc quyết định :
- Là nguyên nhân trực tiếp của những thay đổi những gì ci cùng

diễn ra hay khơng diễn ra ở sự vật hiện tượng nào đó.
- Là gốc quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định đối với tất cả những gì
sẽ sảy ra sau đó
(Từ điển Tiếng Việt)
1.3.

Tư tưởng: Là quan điểm, suy nghĩ của con người(cá nhân, tập

thể ) về con người, xã hội.
(Từ điển Tiếng Việt)
1.4.

Tư tưởng Hồ Chí Minh:

Có nhiều định nghĩa khác nhau về Tư tưởng Hồ Chí Minh, như c ủa các
học giả, các nhà nghiên cứu, các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước....
Đại hội IX khẳng định: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan
niệm tồn diện sâu sắc về những vấn để cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng Xã Hội Chủ Nghĩa, là kết
quả của sự vận động sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác lênin vào điều kiện cụ
thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc trí tuệ thời đại nhằm
giải phóng giai cấp và giải phóng con ngưịi.

2.Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh:


Hồ Chí Minh _ một thiên tài đa diện của lịch sử, tiêu biểu cho trí tuệ, ý
chí và nguyện vọng của dân tộc Việt Nam và xu hưóng phát triển của thời đại.
Nghiên cứu tư tưởng hồ Chí Minh hệ thống, toàn diện, phải bắt đầu nghiên cứu
từ nguồn gốc hình thành phát triển tư tưởng của người.

2.1. Truyền thống văn hoá của dân tộc Việt Nam.
Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam , tinh thần cố kết cộng đồng đã được
hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử đấu tranh kiên cường, bất khuất, tự lực tự
cường để chống lại giặc ngoại xâm và chinh phục thiên nhiên.
Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam hun đúc qua hàng ngàn năm lịch sử
đấu tranh bất khất , kiên cường, tự lực tự cường để chống giặc ngoại xâm và
chinh phục thiên nhiên. Những thời điểm nước mất nhà tan thì trăm họ đều
đứng lên, cố kết một lòng, đấu tranh giành lại quyền tự do, độc lập cho dân tộc,
tinh thần u nước thương nịi , ý chí tự lực tự cường, tinh thần cộng đồng dân
tộc…được khơi dậy trong hoàn cảnh thực dân Pháp đẫ dặt ách thống trị lên đất
nước ta, đã hình thành nên ở người thanh niên Nguyễn Tất Thành một tinh thần
thương dân yêu nước , căm thù bọn thực dân Pháp, lũ cướp nước và lũ bán nước.
Người khâm phục tinh thần đấu tranh của nhân dân ta, của các bậc ,sĩ
phu yêu nước, nhưng lại không tán thành con đườcg cứu nước của họ. Cụ Phan
Bội Châu vì chủ trương cầu viện, để khơi phục độc lập, nên không thành. Cụ
Phan Chu Chinh muốn “Nhất Pháp cầu tiến bộ” để khai thơng dân trí,nâng cao
dân trí ,để tính chuyện giải phóng đất nước cũng thất bại, cịn Hồng Hoa Thám
nổi dậy dùng vũ tranh chống Pháp, song “ Còn nặng cốt cách phong kiến” cuối
cùng cũng bị chìm trong biển máu …Chính chủ nghĩa yêu nước là cội nguồn
đầu tiên của tư tưởng Hồ Chí Minh đã thơi thúc người ra đi tìm đường cứu nước,
giải phóng đồng bào giành lại nền độc lập tự do cho dân tộc và chi phối mọi
hành động của người trong suốt cuộc đời :
“ Tơi chỉ có một ham muốn , ham muốn tột bậc là lam sao cho nước ta
hoàn toàn độc lập, dân ta hoàn tồn tự do …” Và chính chủ nghĩa u nước đã


đưa Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác Lênin, tiếp thu và vận dụng sáng tạo tư
tưởng chủ nghĩa Mác Lênin , đồng thời nó cũng là cơ sở để người gắn bó với
vận mệnh dân tộc, sinh mệnh của đất nước, và tâm tư nguyện vọng của mỗi
người dân Việt Nam.

2.2. Tinh hoa văn hố phương Đơng và phương Tây:
Sinh ra trên đất Lam Hồng, nơi có trưyền thống chống giặc ngoại xâm
và hiếu học, trong một gia đình nhà nho nghèo, yêu nước tiến bộ. Ngay từ hồi
niên thiếu, người đã nhiều năm học Nho giáo đến trình độ “Tứ thư , ngũ kinh”
rồi sau đó chuyển sang học chữ quốc ngữ và bắt đầu tiếp xúc với văn hố
phương Tây. Với từ tự do bình đảng, bác ái . Những kiến thức trên ngày càng
được bổ xung phong phú thên trước thời kì người ra đi tìm đường cứu nước,
hoạt động thực tiễn sau này.
Chính văn hố phương Đơng và phương Tây đã ảnh hưởng đến tư tưởng
Hồ Chi Minh. Nho giáo, Phật giáo, lão giáo…nhất là nho giáo và những tư
tưởng tự do bình đẳng, bác ái; nhứng tư tưởng của nền văn hoá phục hưng châu
Âu,của cuộc cách mạng dân chủ ở Pháp, Mỹ …những tư tưởng nhân ái của nền
văn học Pháp, Anh, Nga đã được Hồ Chí Minh tiếp thu với tinh phê phán chọn
lấy tinh hoa, loại bỏ yếu tố thủ cựu, tiêu cực nhờ vậy kiến htức Hồ CHí Minh
ngày càng uyên bác , sâu rộng, vươn tới đỉnh cao của trí tuệ lồi người; làm cho
người kết hợp được truyền thống và hiện đại, tiếp thu tinh hoa nhất, hợp đựoc
những giá trị tinh thần của dân tộc và thưịi đại; đồng thời làm cho Hồ CHí Minh
trở thành con người vàư giản dị vùa sâu sắc, vùă đại chúng vừa bác học, rất Việt
Nam nhưng rất nhân loại .
1.2.

Chủ nghĩa Mác Lênin :

Trên cơ sở những yếu tố nói trên, Hồ Chí Minh đã đến với chủ nghĩa
Mác Lênin. đay là bước ngoặt cơ bản của quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí
Minh. Bắt gặp chủ nghiã Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh có bước nhảy vọt về
chất. Người đã tìm thấy con đường duy nhất đúng để giải phóng đất nước, đó


khơng phải là con đường của Phan Đình Phùng, đó không phải là con đường của

Phân Bội Châu cũng không phải con đường tư sản của Khang Hữu vi, Lương
Khả Siêu, Tôn Trung Sơn (Trung Quốc) mà là con đường cách mạng vô sản. từ
đây chủ nghĩa yêu nước đã gắn với chủ nghĩa xã hội , cách mạng giải phóng dân
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa, giải phóng dân tộc, giải phóng xã
hội, giải phóng con người là nội dung xuyên suốt trong tác phẩm Hồ Chí Minh .
Chủ nghĩa Mác Lênin là nguồn gốc chủ yếu, quyết địng nhất sự hình
thành tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo đảm bản chất tư tưởng thuộc hệ tư tưởng của
giai cấp vơ sản, mang tính cách mạng khoa học. Chủ nghĩa yêu nước truyền
thống là cơ sơ ban đầu và động lực thúc đẩy Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa
Mác Lênin; Chủ nghĩa Mác Lênin đã nâng chủ nghĩa yêu nước truyền thống ở
Hồ Chí Minh lên bước phát triển mới về chất phù hợp với thời đại. Chính thế
giới quan và phương pháp luận Mác Lênin đã giúp Hồ Chí Minh tổng kết kiến
thức và kinh nghiệm thực tiễn của mình mà tìm ra con đường cứu nước đó là
con đường cách mạng vơ sản
1.3.

Nguồn gốc thực tiễn:

Cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang chủ
nghĩa đế quốc. Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bao gồm các nước
thuộc địa và phụ thuộc đã hình thành. Bọn đế quốc đã khơng từ chính sách, thủ
đoạn nào để bóc lột nhân dân các nước thuộc đại và phụ thuộc. Phong trào đấu
trnh cách mạng thế giới nói chung, ở các nước phụ thuộc nói riêng ngày càng
phát triển của Việt Nam, đến cuối thế kỉ XIX, việc bình định bằng quân sự của
thực dân Pháp căn bản đã hoàn thành, chúnh bắt tay vào tổ chức bộ máy chính
trịvà thực hiện khai thác thuộc địa đối với tồn cõi Đông Dương. Nhân dân ta
dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu yêu nước đã đứng lên chống lại thực dân Pháp.
Song cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc khơng thành cơng vì thiếu một lực
lượng tiên phong dẫn đường.

Trong bối cảnh đó, trước yêu cầu của dân tộc; Hồ Chí Minh đã vượt lên
trên những bậc sĩ phu yêu nước lúc bấy giờ. Quyết tâm ra đi tìm đường cứu
nước.
Từ một người dân mất nước, trỉa qua tìm hiểu thực tế ở các nước có
cùng chính trị khác , ở các châu lục khác, đến thực tiễn hoạt động chính trị trong
các tổ chứcxã hội và cộng sản, thực tiễn tính chất xây dựng lực lượng cách
mạng, xây dựng đảng cách mạng, thực tiễn hoạt động cách mạng, chuẩn bị tiến
hành tháng lợi tổng khởi nghĩa, giành và giữ chính quyền; vừa kháng chiến vừa
kiến quốc, xây dựng công cuộc mới và con người mới. Trên cương vị một thanh
niên trí thức, một thầy giáo, một con người làm nhiều nghề, một nhà báo, một
trong những người sáng lập đảng cộng sản Pháp, một cán bộ quốc tế cộng sản,
rồi trở thành lành tụ của dân tộc và chủ tịch nước trong suốt 24 năm liên tục.
Những thực tiễn ấy là một nguồn gốc, một cơ sở có ý nghĩa quyết định đến sự
hình thành, phát triển và hồn thiện tư tưởng Hồ Chí Minh.
1.4.

Nhân cách và phong cách Hồ Chí Minh:

Tư tưởng bao giờ cũng là sản phẩm của con người, do con người sáng
tạo, khái quát tử hoạt động thực tiễn khách quan. Tư tưởng phụ thuộc vào nhân
cách của con người sản sinh ra từ đó. Hồ Chí Minh, với tư chất
Tư duy độc lập sáng tạo, tính ham hiểu biết và nhạy bén với cái mới, cộng
với hoài bão lớn, một bản lĩnh kiên định, giàu lòng nhân ai, yêu nước thươpng
dân, với một quan tâm sắt đá, một lòng tin mãnh liệt vào con người, vào bản
thân, vào người khác. Những phẩm chất đó ngày càng được tơi luyện, phát huy
trong q trình hoạt động đã giúp Người – Nguyến ái Quốc – hồ Chí Minh giữ
đượch thực tiễn phong phú, sinh động giữa mn vàn lý luận đã phân tích, tổng
hợp, khái quát tìm ra bản chất quy luật, hình thành nhừng luận điểm về chủ
nghĩa tự do, về cách mạng giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng xã hội chủ

nghĩa… và về những lĩnh vực cụ thể trong đời sống xã hội và có những quyết
định đúng đắn, sáng tạo bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng giành thắng lợi.


3. Một vài nét về chủ nghĩa Mác Lênin
3.1. Chủ nghĩa Mác Lênin là gi?
Chủ nghĩa Mác Lênin là học thuyết vầ những quy luật cơ bản phát triển tự
nhiên và xã hội, về sự lật đổ bằng cách mạng chế độ bóc lột và xây dựng chủ
nghĩa cộng sản, thế giới quan của giai cấp công nhân và đội tiên phong của giai
cấp đó là các Đảng cộng sản và công nhân. Các Mác ( 1818-1883) và Phriđrich
Ănghen (1820-1895) xây dựng học thuyết này và Vla-đi-nia I-lích Lênin (18701924) đã phát triển sáng tạo lí luận của Mác trong thời đại ngày nay – thời đại
tiêu vong chủ nghĩa tư bản và hình thành chủ nghĩa xã hội. (Từ điển chính trị)
3.2. Bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác Lênin
Chủ nghĩa Mác Lênin bao gồm ba bộ phận cấu thành là triết học duy vật
biên chứng và duy vật lịch sử, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa cộng sản khoa
học. Triết học Mác Lênin nghiên cứu thái độ tư duy đối với tồn tại, những quy
luật phổ biến nhất của sự phát triển tự nhiên, xã hội tư duy. Kinh tế chính trị học
phân tích những vân dê tiên lương ,lợi nhuận ,địa tô,quyền sở hữu, vạch trần
thực chất bóc lột của tư bản- sản xuất giá trị thặng dư và sự chiếm đoạt nó của tư
bản. Việc nghiên cứu những quy luật sản xuất tư bản chủ nghĩa đa giúp Mác
phát hiện mâu thuẫn chủ yếu củ chủ nghĩa tư bản, chỉ rõ chủ nghĩa tư bản nhất
định sẽ diệt vong và chủ ngiã cộng sản sẽ đến thay thế nó. Chủ nghĩa cộng sản
khoa học nghiên cứu các quy luật, phương hướng và hình thức đấu tranh giai
cấp vô sản để cải tạo xã hội theo chủ nghĩa cộng sản, trình bày học thuyết về sứ
mạng lịch sử của giai cấp vô sản là đập tan chính quyền tư bản và lãnh đạo cơng
cuộc xây dựng xã hội mới cộng sản chủ nghĩa.
3.3.Giá trị của chủ nghĩa Mác Lênin:
3.2.1. Đối với thời đại:
Chủ nghĩa Mác Lênin đã đem lại một phương pháp nhận thức chính xác
chẳng những cho tồn bộ những khoa học về xã hội về sự phát triển con người

– lịch sử, kinh tế, chính trị học, luật học, xã hội học…mà còn trang bị nphép
biện chứng duy vật cho khoa học tự nhiên.
Chủ nghĩa Mác lênin phát sinh và phát triển với tư cách là một học
thuyết đáp ứng những nhu cầu lợi ích sống cịn của giai cấp công nhân, của quần
chúng nhân dân, của tất cả những người bị áp bức và bị bóc lột, đáp ứng những
nhu cầu căn bản cảu toàn bộ loài người. Mối liên hệ hữu cơ với cuộc đấu tranh
của người lao động cho tương lai tốt đẹp, cho xã hội khơng có bóc lột và bần
cùng, cho cơng bằng xã hội và sự phồn vinh của đời sống và tinh thần con người
là một trong những đặc điểm căn bản, quan trọng nhất của học thuyết Mác
Lênin.
Trong tất cả những học thuyết xã hội đã cổ vũ những lí tưởng nhân đạo
của tự do, bình đẳng, cơng bằng xã hội, chỉ có chủ nghĩa Mác Lênin mới có thể
vạch ra chế độ thực hiện một cách thực tế những lí tưởng đó. Sự xuất hiện và
phát triển của chủ nghĩa Mác Lênin đã gắn liền với thực tiễn đấu tranh cảu gia
cấp cônh nhân, thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội, Chủ nghĩa cộng sản. Chỉ có
học thuyết ấy mới có thể dự kiến tương lai một cách khoa học chính xãc, chỉ có
học thuyết đó mới có thể mở ra cho quần chúng nhân dân tiền đồ thực tiễn phát
triển xã hội đi lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Thời đại ngày nay, chủ nghĩa Mác Lênin có một số mặt hạn chế song
bản chất cốt lõi chủ nghĩa Mác Lênin vẫn đúng đắn bởi vì lí luận Mác Lênin là
một khoa học sinh động về đời sống xã hội ln ln biến đổi. Vì trước hiện
thực, những biến đổi không ngớt sảy ra cho nên bản thân lí luận Mác Lênin sẽ
khơng phải bất biến, nó có sứ mệnh đem lại cho một sự phản ánh khoa học
những quy trình quy luật, những xu hướng vốn có của hiện thực.
3.3.2. Đối với Việt Nam: Chủ nghĩa Mác Lênin có tác động to lớ
đến cách mạng nước ta
Đáp ứng được những yêu cầu của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ta :
chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo cách

mạng đầu thế kỷ XX ở Việt Nam thông qua việc Nguyễn ái quốc đến với luận
cương của Lênin, trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, chiến sĩ của quốc tế
cộng sản,.....
Soi đường để cách mạng Việt Nam đi đến những thắng lợi hồn tồn trên
con đường giải phóng vì độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.
Đến nay trước ngưỡng cửa của thiên niên kỷ mới, chúng ta tin tưởng dưới
ánh sáng của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhân dân ta sẽ xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội đưa nước Việt Nam hồ mình cùng với xu
thế thời đại
3.3. Quan điểm của Đảng ta về vị trí, vai trị của chủ nghĩa Mác
Lênin:
- Đại hội đại biểu lần thứ VI của Đảng ( 12/1986) ghi: “ Muốn đổi mới tư
duy, Đảng ta phải nắm rõ bản chất của cách mạng và khoa học của chủ nghĩa
Mác Lênin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng cách mạng của chủ tịch Hồ Chí
Minh”.
- Đại hội đại biểu lần thứ VII của Đảng: trong cương lĩnh và trong báo cáo
chính trị đã khẳng định: “ Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ CHí
Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động”.
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: Xác định định hướng
phát triển giáo dục đào tạo , nhấn mạnh giáo dục cơng dân, giáo dục lịng u
nước, u chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh: “ Thường xuyên bồi
dưỡng cán bộ đảng viên về vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin và Tư tưởng
Hồ Chí Minh trong hệ tư tưởng trẻ”
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng:
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng khẳng định: “Kiên định
chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”
ý kiến đánh giá của các nhà khoa học:

Nhà triết học Jean Paul Satre (Mỹ) coi Chủ Nghĩa Mác Lênin là triết học
duy nhất vẫn đang sinh thành “Khơng hề cạn kiệt, chủ nghĩa Mác Lênin vẫn
hồn tồn trẻ trung, hầu như đang còn ở thời thơ ấu: Nó mơí bắt đầu phát triển.
Như vậy chủ nghĩa M ác Lênin vần là triết học của thưòi đại chúng ta. Nó khơng
thể vượt qua bởi vì những hồn cảnh sinh ra triết học ấy còn chưa bị vượt qua”.
Giáo sư Michel Vade’e – Nhà triết học Pháp nhận xét: “ Sức sống của một
tư tưởng được tính bằng con số những cuộc tranh luận mà nó gây ra. Về mặt
này, chủ nghĩa Mác Lênin thật là ao ước”.
Trong bài báo nổi tiếng: “ Vận mệnh lịch sử của chủ nghĩa Các Mác” V.I
Lênin viết : Từ sau khi chủ nghĩa mác ra đời , mỗi một thời dại vĩ đại của lịch sử
thế giới đều đem lại cho chủ nghĩa ấy những chứng thực mới và những thắng lợi
mới”
Trong tác phẩm : “ Từ Các mác đến Hồ Chí Minh – một dịng chảy văn
hố”, PGS Trần Đinh Huỳnh đã khẳng định sự đóng góp của chủ nghĩa Mác –
lênin:“Chủ nghĩa Mác Lênin là di sản chung của nhân loại và phải được cơng
nhận và khẳng định vì lợi ích của thế hệ hiện nay và mai sau”.
4. Con đường dẫn Bác đến với chủ nghĩa Mác Lênin
Bác Hồ là người Mác-xít-lê-nin-nít Việt Nam đầu tiên đưa chủ nghĩa Mác
Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam, sáng lập ra
Đảng cộng sản Việt Nam và đưa cách mạng từng bước đi đến thắng lợi: “ Bằng
thiên tài trí tuệ và hoạt động cảu mình” Bác đã đáp ứng xuất xác nhu cầu lịch sử
của gia cấp và dân tộc.
Trên con đường tìm đến chủ nghĩa Mác Lênin Bác đi theo con đường:
Thống nhất giữa lí luận và thực tiễn cách mạng , “ Vừa nghiên cứu lí luận Mác
Lênin vừa làm cơng tác thực tế . Từ năm 1991 đến 1920, Bác vừa nghiên cứu
tim hiểu kinh nghiệm các cuộc cách mạng tư sản dân chủ 1776 ở Mĩ tư sản Pháp
1789, phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước trên thế giới, vừa trực tiếp

tham gia phong trào cơng nhân Pháp, vừa tìm hiểu cách mạng tháng 10 Nga , rut
ra các bài học bổ ích rồi từ các bài học đó phân tích các sự kiện của phong trào
cách mạng Việt Nam. Thành quả lớn lao của q trình thống nhất lí luận và thực
tiễn là Bác đã tìm thấy chủ nghĩa ML, nhanh chóng tiếp thu chân lí của thời đại.
“ Chỉ có Chủ Nghĩa xã hội, chủ nghiã cộng sản mới giải phóng được các
dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới”.
Trên con đường tìm đến chủ nghĩa Mác Lênin Bác Hồ đã trải qua một
quá trình : Kết hợp chặt chẽ tinh thần cách mạng triệt để với thái độ khoa học
nghiêm túc. Ngay từ thuở thiếu niên, Bác đã căm ghét chế độ thực ân, đã sớm có
ý chí giải phóng đồng bào. Tiếp xúc với công dân và quần chúng lao động đủ
các màu da, Bác đã thông cảm sâu xắc với nỗi khổ cảu họ cũng như nỗi khổ của
dân tộc mình và bản thân mình, thấy được sự phá sản của hệ tư tưởng phong
kiến và sự bất lực của hệ tư tưởng tư sản.
Ngay từ buổi đầu, từ khi ra đi tìm đường cứu quốc cho đén khi tìm thấy
chủ nghĩa ML, bác đã nêu một tấm gương mãi mãi khơgn phai mờ về đức hi
sinh qn mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, cho độc lập tự do của tổ quốc
và mưu quyền sống, quyền hạnh phúc cho nhân dân. Từ bỏ cuộc đời của người
thầy giáo để đi làm các công việc lao động cực nhọc của người phụ bếp, quét
tuyết, rửa ảnh, vẽ tranh… không bị cám giỗ bởi những lợi ích vật chất trước mắt
mà qn đi mục tiêu đi tim đường giả phóng. Khơng sợ đe doạ khủng bố cảu
chính quyền phản động.Chính là ý chí “ nghèo khổ khơng thể lay chuyển, giàu
sang không thể quyến rũ, cường quyền không thể khuất phục” của Bác dẫn đến
chân lí cách mang nhất của thưịi đại là chủ nghĩa ML. Chính thái độ hăng say
học tập nghiên cứu , tìm hiểu phê phán và sáng tạo cảu Bác đã cho bác biết rút
kết luận cần thiết từ thất bại của phong trào Đông Du, Tây Du và chiến tranh du
kích Hồng Hoa Thám, từ chỗ hạn chế của các cuộc cách mạng tư sản và đã
nhan chóng tìm đến đỉnh cao của nền văn minh thế giới là chủ nghĩa CSKH.


Đặc biệt con đường dẫn Bác đên chủ nghĩa ML mang dấu ấn thời đại,

mang dấu ấn cảu cuộc đấu tranh cách mạng ở nước thuộc địa nửa phong kiến
Việt Nam. Nếu như Bác đi đến chủ nghĩa cộng sản bắt đầu từ cuộc cách mạng
dân chủ, thì 76 năm sau, Bác đến với chủ nghĩa Mác Lênin bắt đấu bắng cách
mạng giả phóng dân tộc. Mác trở thành người cộng sản từ một người trí thức
dân chủ tự do, cịn Bác trở thành người Mác-xít-lê-nin-nít từ người trí thức yêu
nước.
Trong bài: “ Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Mác Lênin” Bác Hồ kể
lại:
“ Lúc đầu, chính chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chư nghĩa cộng sản
đã đưa tôi theo Lênin, theo quốc tế thứ ba”
Tin theo Lênin, tin theo quốc tế thứ ba tức là tin theo chủ nghĩa Mác.
Bác Hồ tìm đến chủ nghĩa Mác chủ yếu là qua tác phẩm cảu Lênin và qua cách
mạng tháng 10.
Đồng chí Lê Duẩn nói: “ Cơng lao vĩ đại đầu tiên của Hồ chủ tịch là đã
gắn phong trào CMVN với phong trào công nhân quốc tế, đưa nhân dân VN đi
theo con đường mà chính người đã trỉ qua từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ
nghĩa ML.
Như vậy, con đường dẫn Bác đến với chủ nghĩa ML là con đường phát
triển hợp lôgic, phù hợp với quá trình vận động và phát triển của tư tưởng cách
mạng Viêt Nam. Nhờ đó mà daan tộc ta đã vượt qua được mọi khó khăn thử
thách đưa cách mạng
Việt Nam đến thắng lợi cuối cùng.
5.Chủ nghĩa Mác Lênin _ nguồn gốc quyết định hình thành và phát triển
tư tưởng Hồ Chí Minh:


Tư tưởng Hồ CHí Minh được hình thành bởi nhiều yếu tố trong đó có
chủ nghĩa ML. Với tính cách là đỉnh cao tinh hoa, trí tuệ nhân loại, chủ nghĩa
ML có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc hình thành tư tưởng của người.
Trong quá trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã tiếp xúc, tìm hiểu

văn minh phương Đông, phương Tây. Nhưng bước ngoặt căn bản trong tư tưởng
Hồ CHí minh sảy ra khi người đến với chủ nghĩa ML.
Giữa tháng 7/1920, Hồ Chí Minh đọc sơ thảo lần thứ nhất những luận
cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa cảu Lênin. Trong luận cương đó, Lênin đã
nói rõ những vấn đề hết sức quan trọng: Quyền bình đẳng tự do thực sự giữa các
dân tộc, tình đồn kết chiến đấu giữa gia cấp vơ sản và nhân dân lao động các
nước và các dân tộc bị áp bức. Đặc biệt luận cương đã chỉ rõ con đường giải
phóng cảu các dân tộc và thuộc địa chỉ rõ: “ Nhiệm vụ của gia cấp công nhân ở
nước đi chiếm thuộc địa là phải gíp đỡ một cách tích cực nhất trong việc giải
phóng các dân tộc phụ thuộc”.
Có thể nói luận cương của lLênin đã giải đáp đúng điều mà người trăn
trở bao nhiêu năm. Vì vậy, tác động của luận cương đối với Hồ CHí Minh thật
mạnh mẽ và sâu xắc. Hồ Chí Minh kể lạ: “ Bản luận cương làm cho tôi cảm
động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao. Tôi xúc động đến phát khóc lên.
Ngồi một mình trong buồng mà tơi nói to lên như nói trước quần chúng đơng
đảo: “ Hỡi đồng bào bị đoạ đày, đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây
là con đường giải phóng cho chúng ta”. Từ đó tơi dã có một sự lựa chọn: “Tán
thành quốc tế thứ ba và hoàn toàn tuân theo Lênin”.
Như vậy luận cương của Lênin đã đáp ứng được những gì mà Bác suy
nghĩ, tìm tịi trên hành trình tìm đường cứu nước, luận cương dã giúp Bác khẳng
định: Chỉ có chủ nghĩâ xã hội, chỉ có chủ nghĩa Coọng Sản mới giải phóng được
những dân tộc bị áp bức và những người trên thế giưói khỏi ách nơ lệ.


Muốn cứu nứơc và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác
bằng con đường cách mạng vô sản, con đường cách mạng tháng 10, con đường
cách mạng Mác Lênin.
Vậy, chủ nghĩa ML là nguồn gốc lí luận quyết định bước phát triển mới
về chất cảu tư tưởng Hồ Chí Minh. Và đay cũng là bước ngoặt trong quá trình
tìm đường cứu nước và quá trình phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh: Chủ nghĩa

yêu nước đã gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giác ngộ dân tộc đã phát triển và kết
hợp giác ngộ giai cấp, chứng minh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng vơ
sản.
Bước ngoặt đó đã đánh dấu sự hình thành và khẳng định tư tưởng Hồ
Chí Minh thuộc hệ tư tưởng của giai cấp vô sản, chủ nghĩa ML mang bản chất
cách mạng và khoa học triệt để.
Chính thế giưói quan là phương pháp luận ML đẫ giúp Hồ Chí Minh
nhìn nhận đánh giá, phân tích, tổng kết các học thuyết tư tưởng đương thời cũng
như kinh nghiệm hoạt động thực tiễn của mình để tìm ra con đường đúng đắn
cho sự nghiệp cứu nước giải phóng dân tộc. Người đã coi chủ nghĩa ML khơng
những là cái cẩm nang thần kì, là kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng con
đường chúng ta đi đến thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa
cộng sản. Từ đó người đã đi đến kết luận: “ Bây giừo học thuyết nhiều, chủ
nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất
là chủ nghĩa Lênin.
Nguyễn ái Quốc tiếp thu lí luận ML theo phương pháp nhận thức Mác
xit, đồng thời theo lối “đắc ý vong ngôn” của phương Đông, cốt nắm lấy cái tinh
thần, cái bản chất, chứ khơng tự trói buộc mình trong cái vỏ ngôn từ. Người đã
vận dụng lập trường, quan điểm phương pháp của chủ nghĩa ML để tự tìm ra
những chủ trương giải pháp, đối sách phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể của
cách mạng Việt Nam chứ khơgn tìm những kết luận có sẵn trong sách vở cổ
điển. Vì vậy đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đén thắng lợi khác.


Tổng kết kinh nghiệm thắng lợi của cách mạng Việt Nam
Người chỉ rõ: “ Chúng ta dành thắng lợi là do nhiều nhân tố nhưng cần
phải nhấn mạnh rằng chúng ta dành được những thắng lợi đó trứoc hết nhờ cài
vũ khí khơng gì thay thế được là chủ nghĩa ML.
Điều đó đã chứng minh vai trị và ý nghĩa quyết định của chủ nghĩa ML
đối với sự hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh.

5.

Nguồn gốc Mác Lênin đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh

Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trên nền tảng thế giới quan và
phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, thc hệ tư tưởng Mác Lênin. Hồ
Chí Minh đã vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mac Lênin vào điều
kiện cụ thể của nước ta, phù hợp với lịch sử và van hoá Việt Nam, giải đáp
những yêu cầu, lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam . Nói cách khác, tư
tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác Lênin ở Việt Nam, cách mạng nước ta có
được thắng lợi to lớn như ngày nay đó là nhờ có chủ nghĩa Mác Lênin nhưng
đồng thời cũng là nhờ có tư tưởng Hồ Chí Minh. Như vậy, chủ nghĩa Mac Lênin
đã đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh mơt cách rõ nét, tập trung trước hết
những vấn đề cơ bản như sau:
5.1

Con đường cách mạng vơ sản

Chủ tịch Hồ Chí Minh khảng định trong thời đại ngày nay “ Muốn cứu
nứơc và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác là con đường cách
mạng vô sản”. Sự khẳng định của chủ tịch Hồ Chí Minh trên đây vừa mang tính
tổng kết thực tiễn vừa có giá trị định hướng cho các dân tộc thuộc địa trên con
đường tiến lên giành thắng lợi. Thực tiễn lịch sử của cách mạng nước ta trênn
60 năm qua khẳng định đó là sự lựa chọn duy nhất đúng của chủ tịch Hồ Chí
Minh và của Đảng ta.


Như ta biết Mác- Ănghen- Lênin đã nêu lên những tư tưởng quan điểm
cơ bản chỉ đạo giai cấp vô sản giải quyết mối quan hệ dân tộc

giai cấp: đó là phải thực hiện con đường cách mạng vô sản. Như vậy, tư
tưởng Hồ Chí Minh về con đường giải phóng dân tộc đựơc hình thành trên cơ
sở khoa học: đó là lý luận Mác Lênin.
Lựa chọ con đường cách mạng vơ sản để giải phóng dân tộc thuộc địa
cũng có nghĩa là đặt trên vai giai cấp vơ sản sứ mệnh lịch sử phải lãnh đạo sự
nghiệp giải phóng dân tộc ở các nước thụoc địa.
Về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đã được Mác chỉ ra ngay từ “
Tuyên ngôn của Đảng cộng sản”, Lênin đã phát triển lý lụan cáhch mạng không
ngừng mà Mác và Ăngghen đã nêu lên trước đó, đã xây dựng nên học thuyết về
hai giai đoạn cách mạng (là cách mạng tư sản dân quyền kiểu mới và cách
mạng xã hội chủ nghĩa) và khẳng định vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân
trong cách mạng tư sản dân quyền kiểu mới, coi đây là điều kiện cơ bản để sau
khi cách mạng dân chủ tư sản thắng lợi có thể chuyển sang làm cách mạng xã
hội chủ nghĩa. Lênin chỉ ra khả năng và con đường để các nước lạc hậu có thể
bỏ qua sự phát triển chế độ tư bản chủ nghĩa mà đi lên chủ nghĩa xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với phương pháp lụân Mác Lênin và
tầm nhìn thời đại Người đã phân tích sâu sắc tình hình các giai cấp trong xã hội
thụơc địa và đi đến khẳng định “trong thời đại ngày nay, giai cấp congnhân là
giai cấp duy nhất, độc nhất có sứ mệnh lịch sử là lãnh đạo cách mạng đi đến
thắng lợi cuối cùng”.
Khi giai cấp công nhân đã đảm nhận sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng
giải phóng dân tộc thì mọi vấn đề về chiến lược và sách lược của cuộc cách
mạng đó phải được xác định trên lập trường, quan điểm của giai cấp công nhân,
phải gắn lợi ích của giai cấp cơng nhân với lợi ích dân tộc. Từ đó Người Khẳng
định: “ cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội
chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn”. Sau này, Đại hội II (tháng


2.1951) của Đảng phát triển là “ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên
cách mạng xã hội chủ nghĩa bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa” .

Như vậy, trên cơ sở nhận thức sâu sắc chủ nghĩa Mác Lênin và căn cứ vào
thực tiễn Việt Nam, Hồ Chí Minh đã xác định được con đường giải phóng dân
tộc một cách đúng đắn đó là con đường cách mạng vô sản.
5.2

Cách mạng trước hết phải có Đảng cách mạng

Cuộc cách mạng vơ sản chỉ có thể giành được thắng lợi khi có đảng cộng
sản – chính đảng của giai cấp cơng nhân lãnh đạo. Luận điểm đó của Mác Lênin
bắt nguồn từ chính vai trị lịch sử toàn thế giới và địa vị lãnh đạo của giai cấp
cơng nhân, chính việ thực hiện mục tiêu cao cả của giai cấp công nhân trong
cuộc đấu tranh xoá bỏ nền thống trị của giai cấp tư sản đã quyết định tính tất yếu
khách quan và sự cần thiết phải thành lập chính đảng cách mạng của giai cấp vô
sản, đảng kiểu mới củagiai cấp công nhân.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam bắt nguồn từ lý luận
về đảng trong học thuyết Mác Lênin đó là : Phong trào cơng nhân kết hợp với
chủ nghĩa Mác Lênin . Hồ Chí Minh đã vận dụng vào Việt Nam một cách sáng
tạo căn cứ vào thực tiễn ở Việt Nam.
Lê nin

Là học trò xuất sắc của Mác - Ăngghen,