Bài giảng tổng quan về phát triển hệ thống thương mại điện tử

Sinh viên: ........................................

Tổng quan về Phát triển hệ thống
Thương mại điện tử

1

Tài liệu


Giáo trình Phát triển Hệ thống Thương mại điện tử
(Trường Đại học Thương mại, Nxb. Thống kê, 2014)



Tài liệu tham khảo
Cuốn Developing e-Commerce Systems
Nhà xuất bản Prentice Hall, 2001
Tác giả Jim Carter; Chương 1-4

2

@Bộ môn Thương mại điện tử

1


Sinh viên: ........................................

Nội dung


Một số khái niệm cơ bản



Hệ thống thương mại điện tử (TMĐT)



Phát triển hệ thống TMĐT

3

Một số khái niệm cơ bản


Các khái niệm:
–
–
–

Dữ liệu (Data)
Thông tin (Information)
Hệ thống (System)

4

@Bộ môn Thương mại điện tử

2

Sinh viên: ........................................

Các khái niệm…
–

Tổ chức


Các hệ thống kiểu tổ chức:
•

Doanh nghiệp và các bộ phận

•

Chính phủ và các cơ quan

•

Các tổ chức phi lợi nhuận

•

Câu lạc bộ

•

Dịng họ

5

Các thể nhân
Người dùng
 Chủ thể lợi ích


6

@Bộ mơn Thương mại điện tử

3


Sinh viên: ........................................

Các thành phần của hệ thống
Mối quan hệ giữa các yếu tố của hệ thống thông tin:
Con
người

Mục
tiêu

Phần
cứng

Dữ
liệu

Phần
mềm
Thủ
tục

Quy
định

7

Nội dung


Các khái niệm cơ bản



Hệ thống thương mại điện tử (TMĐT)



Phát triển hệ thống TMĐT

8

@Bộ môn Thương mại điện tử

4

Sinh viên: ........................................

Các hệ thống tiền TMĐT
–

Hệ thống thông tin (Information system)


Các loại hệ thống thơng tin:
•

Hệ thống xử lý dữ liệu (1960s)

•

Hệ thống xử lý thơng tin (1970s)

•

Hệ thống cơ sở tri thức (1980s)

•

Hệ thống thương mại điện tử (1990s)

9

Hệ thống thương mại điện tử


Hệ thống TMĐT
–

Hệ thống TMĐT đưa mọi người (USER) đến
với nhau bằng cách sử dụng máy tính (TOOL)
điều khiển nội dung (CONTENT) để thực hiện
các mục tiêu kinh doanh đề ra (TASK)

10

@Bộ môn Thương mại điện tử

5


Sinh viên: ........................................

Thành phần chính của hệ thống TMĐT
Hệ thống TMĐT
(Ecommerce System)

Người dùng
Users

U1

U2

Tác vụ

Tasks

T1

T2

Nội dung
Content

C1

C2

Công cụ
Tools

t1

t2

11

Xu hướng phát triển Hệ thống TMĐT

12

@Bộ môn Thương mại điện tử

6

Sinh viên: ........................................

Nội dung


Các khái niệm cơ bản



Hệ thống thương mại điện tử (TMĐT)



Phát triển hệ thống TMĐT

13

Phát triển hệ thống TMĐT
Khái niệm
– Nỗ

lực của một nhóm người nhằm xây dựng,
ứng dụng và hoàn thiện một hệ thống thương
mại điện tử đáp ứng đầy đủ các nhu cầu kinh
doanh của doanh nghiệp và các đối tác lợi
ích.

14

@Bộ mơn Thương mại điện tử

7


Sinh viên: ........................................

Nguyên tắc phát triển hệ thống




Nguyên tắc 1: Người sử dụng HT
phải tham gia phát triển
Nguyên tắc 2: Sử dụng một cách tiếp
cận hợp lý để giải quyết vấn đề





15

Nguyên tắc 3: Thiết lập các giai đoạn
và các hoạt động
Ngun tắc 4: Tài liệu hóa suốt q
trình phát triển

Nguyên tắc phát triển hệ thống

 Nguyên

tắc 5: Thiết lập các chuẩn
 Nguyên tắc 6: Quản trị quy trình
và các dự án
 Nguyên tắc 7: Cân đối hệ thống
với vốn đầu tư
 Nguyên tắc 8: Không né tránh
việc hủy bỏ hoặc sửa phạm vi
16

@Bộ môn Thương mại điện tử

8


Sinh viên: ........................................

Nguyên tắc phát triển hệ thống
 Nguyên

tắc 9: Chia để trị
 Nguyên tắc 10: Thiết kế HT mở
có thể phát triển và thay đổi

17

Vòng đời phát triển hệ thống TMĐT
1.
2.

3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Xác định vấn đề
Phân tích yêu cầu
Thiết kế
Xây dựng
Thử nghiệm/Kiểm thử
Thực hiện (triển khai)
Vận hành
Duy trì/Bảo dưỡng
Thay thế/Loại bỏ

18

@Bộ môn Thương mại điện tử

9


Sinh viên: ........................................

Các mơ hình phát triển hệ thống TMĐT



Mơ hình thác nước



Mơ hình vịng xoắn



Mơ hình ngun mẫu

19

Câu hỏi ôn tập chương 1

20

@Bộ môn Thương mại điện tử

10


Sinh viên: ........................................

Chương 2: PHÁT TRIỂN DỰ ÁN
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Bộ môn Thương mại điện tử
Khoa HTTTKT và TMĐT

NỘI DUNG CHƯƠNG 2





CÁC ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG
QUY TRÌNH PHÁT TRIỂN DỰ ÁN TMĐT
TÌM HIỂU QUY TRÌNH KỸ THUẬT MỞ RỘNG
ĐÁNH GIÁ VÀ NGHIÊN CỨU TÍNH KHẢ THI
CỦA DỰ ÁN PTHT TMĐT

@Bộ môn Thương mại điện tử

11


Sinh viên: ........................................

CÁC ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG

Động lực phát triển hệ thống TMĐT:
– Vấn đề (Problem)
– Cơ hội (Opportunity)
– Chỉ thị (Directive)

23

ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG TMĐT


VẤN ĐỀ
–
–

Có rất nhiều vấn đề có thể xảy ra trong quá
trình hoạt động kinh doanh
Vấn đề thường xuất hiện ở các doanh
nghiệp đã có sẵn hệ thống TMĐT

 Q

@Bộ mơn Thương mại điện tử

trình này liên tục xảy ra

12


Sinh viên: ........................................

ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG TMĐT


CƠ HỘI
–

–

Cơ hội thường được xuất hiện kèm theo

một điều kiện hoàn tồn mới, khi có ý tưởng
kinh doanh mới sẽ là động lực rất lớn để
phát triển thành công một hệ thống TMĐT.
Một số hệ thống TMĐT thành công từ ý
tưởng mới như Uber, Grab, Foody, Grabr.io
…

ĐỘNG LỰC PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG TMĐT
 CHỈ

THỊ

Chỉ thị từ phía lãnh đạo tổ chức
– Chỉ thị từ Chính phủ
– Chỉ thị có thể là từ đối tác kinh doanh
–

@Bộ môn Thương mại điện tử

13


Sinh viên: ........................................

QUY TRÌNH PT DỰ ÁN TMĐT
Các hoạt động cơ bản cần thực hiện khi hình
thành một dự án PTHT TMĐT:

Lập kế hoạch và đánh giá
Kiểm soát và ra quyết định


Phân bổ nguồn lực


Quản trị rủi ro

QUY TRÌNH PT DỰ ÁN TMĐT
Lập kế hoạch và đánh giá
- Bản kế hoạch dự án cho biết:
-

-

@Bộ môn Thương mại điện tử

Kế hoạch chi tiết của các hoạt động cần
được hoàn thành để phát triển một HT cụ
thể
Các nguồn lực sẽ được phân bổ để thực
hiện chúng

14


Sinh viên: ........................................

QUY TRÌNH PT DỰ ÁN TMĐT
Kiểm sốt và ra quyết định
- Một dự án khi thực hiện thường gặp
nhiều cơ hội và thách thức hơn so

với dự kiến
- Cần phải kiểm tra các quyết định
đưa ra

QUY TRÌNH PT DỰ ÁN TMĐT
Cấu hình và Phân bổ nguồn lực
- Các nguồn lực cần được phân bổ cả cho
việc phát triển cũng như vận hành và hỗ
trợ của dự án.
- Các nguồn lực cần được phân bổ để phù
hợp với những nhu cầu hiện tại và trong
tương lai của dự án.

@Bộ môn Thương mại điện tử

15


Sinh viên: ........................................

TẬP HỢP THƠNG TIN PHÁT TRIỂN
Có nhiều phương pháp thu thập thông tin phát
triển. Mỗi phương pháp là một cách cụ thể để
hồn thành một q trình, việc lựa chọn liên
quan đến sự cân nhắc về:
-

Kinh nghiệm và sự tự tin của mỗi cá nhân về mỗi
phương pháp
Các cơng cụ và hỗ trợ có sẵn cho mỗi phương pháp

Ưu và nhược điểm của các phương pháp
Hoàn cảnh sử dụng các phương pháp
Các ràng buộc (thời gian, tiền và các nguồn khác) khi
lựa chọn và sử dụng các phương pháp

XÁC ĐỊNH HƯỚNG GIẢI QUYẾT

Bất kể lúc nào thông tin được tập hợp, một
câu hỏi được đặt ra sẽ là thu thập được
bao nhiêu. Các nhà phát triển thường
muốn một sự hướng dẫn cụ thể để người
dùng và những người tham gia khác khơng
thể đưa ra có bao nhiêu thơng tin cần tập
hợp và bao nhiêu giải pháp cần xem xét.

@Bộ môn Thương mại điện tử

16


Sinh viên: ........................................

KIỂM TRA TÍNH KHẢ DỤNG

Kiểm tra tính khả dụng bao gồm:
- Xác định cái gì cần kiểm tra
- Triển khai một thử nghiệm để đánh giá
- Kiểm soát, kiểm tra với số lượng đối
tượng kiểm tra thích hợp
- Đánh giá bài kiểm tra

ĐÁNH GIÁ VÀ NGHIÊN CỨU TÍNH KHẢ THI
CỦA DỰ ÁN PTHT TMĐT

Khái niệm
- Tính khả thi liên quan tới khả năng mà
một hệ thống có thể có được hoặc
được phát triển nhằm đáp ứng một mục
tiêu nào đó trong một điều kiện mơi
trường nhất định

@Bộ mơn Thương mại điện tử

17


Sinh viên: ........................................

CÁC KHÍA CẠNH ĐÁNH GIÁ TÍNH KHẢ THI



Tính khả thi về chức năng (tính khả dụng)



Tính khả thi về mặt kỹ thuật



Tính khả thi về mặt kinh tế

NGHIÊN CỨU TÍNH KHẢ THI VỀ MẶT CHỨC NĂNG

Tổng thể tính khả thi về mặt chức năng:
– Khơng khả thi
– Khó có thể làm được
– Thực hiện dễ dàng và kết quả tốt

@Bộ môn Thương mại điện tử

18


Sinh viên: ........................................

TÍNH KHẢ THI VỀ MẶT KỸ THUẬT

Các mức khả thi về kĩ thuật có thể bao
gồm:
•

Khơng khả thi

•

Khả thi nhưng có khó khăn đáng kể

•

Khả thi hồn tồn

TÍNH KHẢ THI VỀ MẶT KỸ THUẬT
 Khả

thi về xử lý

 Khả

thi về dữ liệu

 Khả

thi về phát triển

@Bộ môn Thương mại điện tử

19


Sinh viên: ........................................

TÍNH KHẢ THI VỀ MẶT KINH TẾ
Để có tính khả thi về mặt kinh tế, một HT phải
đảm bảo:
•

Có chi phí thấp hơn tổng chi cực đại cho
phép

•

Vượt qua được lợi ích ở mức kì vọng thấp
nhất

•

Đáp ứng được tất cả những kì vọng về khả
năng thu lợi

Câu hỏi ôn tập chương 2

40

@Bộ môn Thương mại điện tử

20


Sinh viên: ........................................

Chương 3: Phân tích hệ thống
THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ

Bộ môn TMĐT
Khoa HTTTKT và TMĐT

41

Tài liệu



Bài giảng
- Chương 3 – Phân tích hệ thống TMĐT
- Website: />


Tài liệu tham khảo
Cuốn Developing e-Commerce Systems
Nhà xuất bản Prentice Hall, 2001
Tác giả Jim Carter; Chương 5,6,7,8

42

@Bộ môn Thương mại điện tử

21


Sinh viên: ........................................

Nội dung


Phân tích các yêu cầu của hệ thống TMĐT



Hệ thống hóa phân tích

43

Phân tích hệ thống TMĐT


Phân tích hệ thống TMĐT (PTHT) là việc
thiết lập một tình huống kinh doanh
(business case) cho một hệ thống TMĐT
hay nói cách khác là xây dựng mơ hình
tổng thể của một hệ thống TMĐT cần xây
dựng

44

@Bộ môn Thương mại điện tử

22


Sinh viên: ........................................

Các yếu tố cơ bản của hệ thống TMĐT
 Tác

vụ (what)
 Người dùng (who)
 Nội dung (how)
 Công cụ (with what)

45

Xác định các yêu cầu


Khái niệm
“Yêu cầu là những bản thuyết minh hay sự mô
tả những nhu cầu, đòi hỏi của người dùng và
những đối tượng liên quan, dự định sẽ được
hệ thống đang được phát triển đáp ứng”

46

@Bộ môn Thương mại điện tử

23


Sinh viên: ........................................

Xác định các yêu cầu


Các loại yêu cầu
–

Yêu cầu của các tác vụ:
 những

–

việc cần thực hiện?

Yêu cầu về tính khả dụng:
 cách

thức tiến hành các việc đó?

47

Xác định các yêu cầu



Phương thức mô tả yêu cầu phổ biến: nêu ra
các giới hạn hoặc giải pháp cụ thể.
Ưu điểm của phương pháp:
–
–
–

Nhanh chóng
Dễ dàng
Cụ thể

48

@Bộ mơn Thương mại điện tử

24

Sinh viên: ........................................

Nội dung của xác định yêu cầu


Xác định tác vụ



Xác định người dùng



Xác định nội dung



Xác định công cụ

49

Phân tích các yêu cầu


Mỗi thành phần hệ thống đã được xác định
cần được phân tích và mơ tả để hiểu rõ mối
quan hệ giữa chúng và mối quan hệ với yêu
cầu đặt ra cho hệ thống

50

@Bộ môn Thương mại điện tử

25