Vấn đề giáo dục lý luận mác lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh saynhaburi cộng hòa dân chủ nhân dân lào hiện nay

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào là một trong những cơ
quan thuộc Trung ương Đảng Nhân dân cách mạng Lào và Chính phủ Lào; là
cơ quan chuyên trách cấp Trung ương tương đương với các Ban của Đảng và
Bộ của Chính phủ. Trường có nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công
chức đang đương chức của Đảng và Nhà nước, từ các địa phương của tỉnh
không chỉ giỏi về chuyên mơn, nghiệp vụ mà trước hết phải có phẩm chất
chính trị, tư tưởng, đạo đức cách mạng, lập trường giai cấp gắn bó với sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước CHDCND Lào.
Trong thời kỳ xây dựng và phát triển đất nước theo hướng cơng nghiệp
hố, hiện đại hố hiện nay, cơng tác nghiên cứu lý luận phải tập trung vào
những vấn đề liên quan đến cơ sở lý luận về đường lối, cải thiện nền dân chủ
nhân dân, tạo điều kiện để từng bước tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước
CHDCND Lào, đồng thời tăng cường cơng tác chính trị-tư tưởng. Những điều
đó được Đảng Nhân dân cách mạng Lào đặc biệt quan tâm và coi trọng, nhất
là việc giáo dục chính trị-tư tưởng đối với đội ngũ cán bộ, học viên. Văn kiện
Đại hội IX của Đảng Nhân dân cách mạng Lào đã chỉ ra: “Để nâng cao chất
lượng cơng tác chính trị-tư tưởng, chúng ta phải tích cực đổi mới và chỉnh lại
nội dung giáo trình, chương trình dạy và học lý luận chính trị ở các trường
trong hệ thống trường Đảng, Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp và
dạy nghề”.
Thực tiễn cho thấy, chất lượng giáo dục chính trị-tư tưởng tại trường
chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào, trong đó có giáo dục lý luận MácLênin, những năm qua có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, cịn có
những hạn chế, bất cập về chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục; về
số lượng, chất lượng đội ngũ giảng viên, những người làm công tác giáo dục;


2
về phương tiện, cơ sở vật chất... Tình hình đó đặt ra phải nâng cao hơn nữa

chất lượng giáo dục lý luận Mác-Lênin để góp phần xây dựng nhận thức, bản
lĩnh, hình thành thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa
trong mỗi học viên.
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, nhất là sau sự
sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu đã gây nên
những biến động to lớn trong phạm vi toàn thế giới thì việc giáo dục chủ
nghĩa Mác-Lênin cho nhân dân, cho cán bộ, học viên lại càng được tăng
cường. Mặc dù hiện nay, thành quả của công cuộc đổi mới ở một số nước xã
hội chủ nghĩa bước đầu đạt được những thành tựu to lớn, đã phần nào khơi
phục lịng tin của nhân dân vào chủ nghĩa xã hội, thế nhưng, để củng cố niềm
tin vững chắc, việc giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin vẫn phải được tiếp tục
quan tâm.
Trong Văn kiện Đại hội VII của Đảng Nhân dân cách mạng Lào khẳng
định sự trung thành với chủ nghĩa Mác-Lênin, khẳng định sự lựa chọn con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Lào là đúng đắn, sáng tạo. Đại hội IX của
Đảng tiếp tục khẳng định tính đúng đắn, vai trò và những giá trị bền vững của
chủ nghĩa Mác-Lênin trên phạm vi thế giới, chủ nghĩa Mác-Lênin và đường
lối, chính sách của Đảng Nhân dân cách mạng Lào có ý nghĩa quyết định
trong việc xây dựng thành công CNXH ở nước CHDCND Lào.
Trong giáo dục lý luận Mác - Lênin, mục đích quan trọng nhất là nhằm
hình thành và phát triển thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cộng sản
chủ nghĩa. Vì vậy, giáo dục lý luận Mác - Lênin với tính cách là khoa học về
thế giới quan và phương pháp luận phải trở thành nội dung cốt lõi nhất, trung
tâm nhất. Với lý do đó, tác giả chọn đề tài: “Vấn đề giáo dục lý luận Mác Lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi Cộng hòa Dân chủ
Nhân dân Lào hiện nay” làm luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Triết học.


3
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Hiện nay, việc nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý luận MácLênin đã có rất nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu ở những góc độ khác nhau.

“Nâng cao trình độ lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho cán
bộ đảng viên trong công cuộc đổi mới hiện nay”, Luận văn chuẩn hoá Thạc sĩ
khoa học Triết học của Hoàng Thị Xuân Thanh 1998; “Giảng dạy triết học
Mác-Lênin với việc nâng cao năng lực tư duy biện chứng cho sinh viên các
trường đại học”, (Qua khảo sát một số trường đại học ở Hà Nội), Luận văn
Thạc sĩ Triết học của Hoàng Thuỳ Lân, năm 2004; “Vấn đề giáo dục lý luận
Mác-Lênin cho sinh viên các trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh biên giới
phía Bắc Việt Nam hiện nay”, Luận văn Thạc sĩ Triết học của Hoàng Thị
Hương, năm 2005; “Giáo dục lý luận Mác-Lênin với việc hình thành và phát
triển nhân cách ở sinh viên Việt Nam trong điều kiện kinh tế thị trường hiện
nay”, Luận văn thạc sĩ triết học của Hoàng Anh, năm 2006;…
Ngồi ra cịn có nhiều bài viết đăng trên các tạp chí như: Tác giả
Nguyễn Lương Bằng: “Đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận Mác-Lênin ở
các trường đại học hiện nay”, Tạp chí Lý luận chính trị, số 7-2000; Tác giả
Trần Tất Hưng: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận Mác-Lênin”, Tạp
chí Giáo dục số 30, tháng 5-2002; Tác giả Lương Minh Cừ: “Một số ý kiến về
cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho sinh viên hiện nay”, Tạp chí Giáo
dục, số 60, tháng 6-2003; Tác giả Chăn Tha Vong Phun Thi Bua Thoong:
“Một số vấn đề về cơng tác chính trị-tư tưởng của Đảng Nhân dân cách mạng
Lào trong giai đoạn hiện nay”, Tạp chí Cộng sản số 32, tháng 11-2003; Tác
giả Lương Gia Ban: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về lý luận và học tập lý luận”,
Tạp chí Triết học, số 1-2004; “Một số ý kiến trao đổi về phương pháp giảng
dạy các môn khoa học lý luận Mác-Lênin ở đại học và cao đẳng” của tập thể tác
giả Lê Xuân Nam, Lê Thanh Sinh, Nguyễn Thanh, Lương Minh Cừ, Hoàng
Trung (Đồng chủ biên), Nxb TP. Hồ Chí Minh, năm 2002; “Một số vấn đề lý


4
luận và thực tiễn về dạy và học môn Mác-Lênin trong các trường đại học”do
Nguyễn Duy Bắc chủ biên, Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội, năm 2004.

Với các cách tiếp cận khác nhau, các cơng trình trên đều hướng tới việc
nâng cao hiệu quả giáo dục lý luận Mác - Lênin trong các trường đại học, cao
đẳng. Tuy nhiên, đây là những vấn đề rộng lớn cần phải đi sâu nghiên cứu
thêm. Việc nâng cao chất lượng giáo dục lý luận Mác - Lênin cho sinh viên ở
trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào cho đến hiện nay vẫn chưa có
cơng trình nào đi sâu nghiên cứu một cách có hệ thống.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích
Trên cơ sở phân tích thực trạng giáo dục lý luận Mác-Lênin cho học viên
ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay, luận văn đưa ra
phương hướng và một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục
lý luận Mác - Lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ
- Nêu lên tầm quan trọng của việc giáo dục lý luận Mác-Lênin và
những yếu tố tác động đến quá trình giáo dục này.
- Làm rõ thực trạng và những vấn đề đặt ra của việc giáo dục lý luận Mác Lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.
- Đề ra một số phương hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên ở trường chính trị
tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Những hoạt động của công tác giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học
viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu thực trạng và chất lượng giáo dục lý luận Mác - Lênin tại
trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.


5
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn

5.1. Cơ sở lý luận
Trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, quan điểm đường lối
chính sách của Đảng Nhân dân cách mạng Lào, thông qua giảng dạy các bộ
môn khoa học Mác - Lênin ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào,
đồng thời có sự kế thừa các cơng trình nghiên cứu khoa học, bài viết có liên
quan đã được cơng bố trong và ngồi nước.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp phương pháp phân tích - tổng hợp, lịch
sử - lôgic, điều tra xã hội học…
6. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
Luận văn có những đóng góp sau:
- Phân tích thực trạng giáo dục lý luận Mác - Lênin ở trường chính trị
tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.
- Góp phần đánh giá chất lượng và khẳng định giáo dục lý luận MácLênin là một bộ phận quan trọng không thể thiếu được trong giáo dục toàn
diện cho đội ngũ cán bộ ở các trường Đảng nói chung, ở trường chính trị tỉnh
Saynhaburi CHDCND Lào nói riêng.
- Đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
của giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh
Saynhaburi CHDCND Lào hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn có ý nghĩa thiết thực cho trường chính trị tỉnh Saynhaburi
CHDCND Lào trong việc nâng cao chất lượng giáo dục lý luận Mác - Lênin.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
gồm 3 chương, 6 tiết.


6
Chương 1

TẦM QUAN TRỌNG VÀ NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG
ĐẾN GIÁO DỤC LÝ LUẬN MÁC - LÊNIN CHO HỌC VIÊN
Ở TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH SAYNHẠBURI CỘNG HỒ
DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY
1.1. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC LÝ LUẬN MÁC - LÊNIN
CHO HỌC VIÊN Ở TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH SAYNHABURI CỘNG HOÀ
DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO HIỆN NAY

1.1.1. Quan niệm về giáo dục lý luận Mác - Lênin
1.1.1.1. Khái niệm lý luận Mác - Lênin
Giáo dục lý luận Mác - Lênin có vai trị to lớn trong việc hình thành thế
giới quan và phương pháp luận khoa học cho cán bộ, đảng viên, quần chúng
nhân dân. Giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin là nội dung quan trọng giúp cho
học viên trên cơ sở đó, nắm vững và hiểu rõ đường lối chính sách của đảng,
nắm vững được quy luật khách quan của quá trình cách mạng. Điều này có ý
nghĩa vơ cùng quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ thành quả
cách mạng xã hội chủ nghĩa, phát triển con người với tư cách là chủ thể của
quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Trong công cuộc xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa
ở nước CHDCND Lào, một nhiệm vụ to lớn đang đặt ra là cùng với quá trình
xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, phải từng bước xây dựng, hình thành thế
giới quan khoa học, thế giới quan xã hội chủ nghĩa ở mỗi con người, ở mỗi
cộng đồng. Đây là một nhiệm vụ đặt ra như một tất yếu lịch sử.
Trong quá trình hình thành cách mạng Lào, Đảng Nhân dân cách mạng
Lào xác định “Giáo dục lý luận chính trị và tư tưởng của Đảng có vị trí, vai
trị hết sức quan trọng đối với việc tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lênin, các
chủ trương đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước cho cán


7

bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân”. Do đó, Đảng Nhân dân cách mạng
Lào rất quan tâm đến công tác giáo dục lý luận chính trị, trước hết là thực
hiện trong tồn Đảng và sau đó trong tồn thể xã hội tuỳ theo nhu cầu, trình
độ của các đối tượng để hành thành tiến hành phù hợp. Có thể nói, cơng tác
giáo dục chính trị là tư tưởng đã góp phần to lớn vào sự nghiệp thành cơng
của cách mạng và luôn luôn được Đảng Nhân dân cách mạng Lào tiến hành
thành xuyên liên tục. Nghị quyết của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IV)
“Về xun nhiệm vụ trước mắt và quy cách chủ yếu của công tác giáo dục lý
luận chính trị và tư tưởng đạt được những thành tựu đáng kể bằng các hình
thức… đã bố trí cho cán bộ, đảng viên học tập các mơn cơ bản của chủ nghĩa
Mác - Lênin và đường lối chính sách của Đảng” [55].
Chủ nghĩa Mác - Lênin khơng phải là tên gọi ngay từ đầu, thuật ngữ
“Chủ nghĩa Mác” xuất hiện vào đầu những năm 80 của thế kỷ XIX. Sở dĩ lấy
tên Mác vì chính Mác là người đặt nền móng đầu tiên xây dựng lên.
Ph.Ăngghen đã viết: “Nếu khơng có Mác thì lý luận thật khó mà được như
ngày nay. Vì vậy, lý luận đó mang tên Mác là điều chính đáng” [23, tr.248].
Tháng 2 năm 1848, tác phẩm Tuyên ngôn của Đảng cộng sản do C.Mác và
Ph.Ăngghen viết được xuất bản lần đầu tiên tại Ln Đơn đã đánh dấu sự chín
muồi ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác.
Giữa những năm 20 của thế kỷ XIX, thuật ngữ “Chủ nghĩa Mác Lênin” xuất hiện ở Nga, nhấn mạnh sự kế tục xuất sắc chủ nghĩa Mác và đánh
dấu một giai đoạn phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác của Lênin trong giai
đoạn cách mạng mới. I.V. Xtalin đã nhận xét và viết: “Chủ nghĩa Lênin là chủ
nghĩa Mác trong thời đại chủ nghĩa đế quốc và cách mạng vô sản” là sự “phát
triển chủ nghĩa Mác trong những điều kiện mới” [38, tr.6], là hình thức cao
của chủ nghĩa Mác. Từ đó, thuật ngữ chủ nghĩa Mác - Lênin đã được các
Đảng cộng sản và công nhân quốc tế thừa nhận.


8
Ở Việt Nam, vào năm 1924 người đầu tiên sử dụng thuật ngữ chủ nghĩa

Mác chính là Nguyễn Ái Quốc. Khi vận dụng chủ nghĩa Mác vào cách mạng
Việt Nam, Người đã từng nhắc nhở: Dù sao cũng không thể cấm bổ sung cơ
sở lịch sử “của chủ nghĩa Mác bằng cách đưa thêm vào đó những tư liệu mà
Mác ở thời mình mà khơng thể có được” [25, tr.465]. Cịn thuật ngữ chủ
nghĩa Mác - Lênin thì được người dùng khi viết cuốn sách gối đầu giường cho
những người cách mạng Việt Nam. Cuốn “Đường cách mệnh” (1927), trong
đó người khẳng định cách mạng Việt Nam là “phải theo chủ nghĩa Mã Khắc
Tư và Lênin” [26, tr.280]. Như vậy, từ năm 1924, với sự cố gắng không mệt
mỏi của Nguyễn Ái Quốc, chủ nghĩa Mác - Lênin đã được truyền bá sâu rộng
vào Việt Nam, cùng với tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành nền tảng, kim chỉ
nam cho mọi hành động của Đảng và nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Ở Lào, kế tục sự nghiệp và sứ mệnh lịch sử của Đảng Đơng dương do
Hồ Chí Minh sáng lập. Từ khi thành lập đến nay (22/3/1955) Đảng Nhân dân
cách mạng Lào luôn luôn trung thành với chủ nghĩa Mác - Lênin, lấy chủ
nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng, kim chỉ nam, vận dụng và phát triển một
cách sáng tạo vào những điều kiện cụ thể ở Lào.
Để hoàn thành được sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp vơ sản với tư
cách là một giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất trong lịch
sử, tất yếu phải có hệ tư tưởng của mình, phải trang bị cho mình vũ khí lý
luận trong cuộc đấu tranh giải phóng giai cấp, giải phóng nhân loại. Lênin
nói: “Chỉ Đảng nào được một lý luận tiên phong hướng dẫn thì mới có khả
năng làm trịn vai trò tiên phong” [16, tr.32] hệ tư tưởng của giai cấp vơ sản
chính là chủ nghĩa Mác - Lênin.
Chủ nghĩa Mác - Lênin với ba bộ phận cấu thành là triết học, kinh tế
chính trị học và chủ nghĩa xã hội khoa học là một học thuyết có hệ thống lý
luận và phương pháp luận lơgíc chặt chẽ. Những phát kiến của các nhà sáng


9

lập ra chủ nghĩa Mác - Lênin về quan điểm duy vật lịch sử, lý luận về giá trị
thẳng dư, vai trị sứ mệnh của giai cấp vơ sản là những ý kiến có ý nghĩa vạch
thời đại mở ra con đường đi lên của các quốc gia dân tộc và của cả nhân loại.
Những vấn đề chiến lược và sách lược của cách mạng vô sản, của con đường
xây dựng xã hội chủ nghĩa được các ông đưa ra là những định hướng quan
trọng đối với sự nghiệp cách mạng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước
khác như trên thế giới. Lý luận Mác - Lênin là “cẩm nang” cho các Đảng
Cộng sản là những người cách mạng trong q trình suy nghĩ và tìm tịi giải
pháp để giải quyết các vấn đề lịch sử cụ thể mà cuộc đấu tranh cách mạng của
mỗi nước và của thời đại đặt ra.
Chủ nghĩa Mác - Lênin đã kế thừa tất cả những giá trị tư tưởng và văn
hoá của nhân loại đã có trước đó, là sự khái quát, đúc kết những kinh nghiệm
và tri thức lý luận trên lĩnh vực khác nhau. Lý luận Mác - Lênin luôn luôn gắn
liền với thực tiễn phong trào cách mạng, thực tiễn vận động của lịch sử, sự
phát triển khoa học kỹ thuật, cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận chống lại các
học thuyết tư sản, chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa xét lại, cải lương. Sức mạnh
của lý luận Mác - Lênin chính là ở chỗ nó gắn bó hữu cơ với thực tiễn xã
hội, được kiểm nghiệm, bổ sung và phát triển trong thực tiễn. Có thể thấy
rằng Mác và Ăngghen khơng xây dựng học thuyết của mình theo kiểu học
thuyết như Hêghen, như Adamsmit hay Ricacđô, và đã đạt tới một hệ thống
lý luận khoa học về triết học, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa xã hội khoa
học. Vì vậy, ta gọi đây là ba môn khoa học, ba bộ phận cấu thành của chủ
nghĩa Mác. Hệ thống lý luận đó khơng chỉ là quan điểm, lập trường của
Mác, Ăngghen và Lênin mà nó chính là thế giới quan, nhân sinh quan,
quan điểm, lập trường của giai cấp vơ sản trên tồn thế giới. Hệ thống lý luận
ấy được mang tên Mác - Lênin.
Vì vậy, có thể hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin và lý luận Mác - Lênin có
nội dung tương đồng nhau, có thể dùng như nhau và cùng chỉ một học thuyết

10
về cách mạng vơ sản và con đường giải phóng giai cấp vô sản và quần chúng
nhân dân lao động, xây dựng một chế độ xã hội cộng sản chủ nghĩa, đồng thời
khẳng định vai trò kế tục xuất sắc, sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác trong
những điều kiện, hoàn cảnh cách mạng mới của Lênin. Nhiệm vụ của các
Đảng cộng sản hiện nay, ngoài việc bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, quan trọng
hơn là vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh nước mình,
ngày càng bổ sung, hồn thiện và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin và đây
cũng là nhiệm vụ của các bộ môn học Mác - Lênin.
1.1.1.2. Khái niệm về giáo dục
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt mà bản chất của nó là
truyền đạt lĩnh hội những kiến thức và kinh nghiệm của các thế hệ lồi người.
Nhờ đó, các thế hệ nối tiếp nhau kế thừa, bổ sung và phát triển những kiến
thức và kinh nghiệm của thế hệ trước, trên cơ sở đó mà nhân loại ngày càng
phát triển.
Ngày nay, giáo dục được coi là một yếu tố giải phóng tiềm năng con
người, được coi như là quốc sách trong nhiều quốc gia, nó trực tiếp thúc đẩy
sự phát triển kinh tế xã hội, đào tạo lớp người có đủ khả năng giải quyết các
mâu thuẫn của thời đại. Phát triển giáo dục trở thành đòn bẩy phát triển kinh
tế xã hội bền vững.
Trong Từ điển tiếng Việt có định nghĩa: Giáo dục đó là hoạt động nhằm
tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của đối
tượng giáo dục, để đối tượng dần dần có được những phẩm chất và năng lực
cần thiết đáp ứng được yêu cầu giáo dục đặt ra.
Dưới góc độ triết học, giáo dục được xem là một quá trình hai mặt, một
mặt đó là sự tác động từ bên ngồi vào đối tượng giáo dục, mặt khác (chủ yếu
hơn) là thông qua sự tác động này mà làm cho đối tượng tự biến đổi bản thân
mình, tự hồn thiện, tự nâng mình lên qua giáo dục.

11
Vậy, giáo dục lý luận Mác - Lênin có nghĩa là quá trình tác động vào
đối tượng giáo dục bằng cách giải thích, tuyên truyền những nguyên lý của
chủ nghĩa Mác - Lênin, phân tích một cách khoa học những khái niệm, những
quy luật, những quan điểm…nhằm làm cho đối tượng nắm được những kiến
thức về lý luận Mác - Lênin, trên cơ sở đó, xây dựng cơ sở cho nhận thức và
niềm tin vững chắc vào con đường đi lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng
sản. Giáo dục lý luận Mác - Lênin giúp hình thành và nâng cao phẩm chất
chính trị và đạo đức cách mạng, hướng dẫn đối tượng giáo dục những hiểu
biết ấy vào thực tiễn cách mạng.
Giáo dục lý luận Mác - Lênin, theo Lênin, chủ yếu là đem lại cho quần
chúng nhân dân lao động những hiểu biết về quy luật phát triển của xã hội, về
thế giới quan khoa học, biến nó thành niềm tin, lý tưởng, những nguyên tắc
đạo đức, giúp gạt bỏ những tàn dư của tư tưởng cũ, lạc hậu, tiếp thu tư tưởng
mới, tư tưởng tiên tiễn.
Theo Hồ Chí Minh, giáo dục lý luận Mác - Lênin tác động trực tiếp
đến con người, đến tư tưởng, đạo đức và khả năng thực hành công việc của
mỗi người, giúp họ khắc phục những tư tưởng lạc hậu, nâng cao tư tưởng
chính trị, tinh thần tự giác và tính tích cực trong q trình cải tạo và xây
dựng xã hội mới.
1.1.2. Giáo dục lý luận Mác - Lênin là một nội dung quan trọng
trong chương trình giáo dục ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi Cộng
hồ Dân chủ Nhân dân Lào
Với tư cách là cơ quan trực thuộc Trung ương Đảng Nhân dân cách
mạng Lào và Chính phủ, trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào có
nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, công chức đang đương chức
của Đảng và Nhà nước, các cơ quan đoàn thể quần chúng; nghiên cứu lý luận,
khoa học chính trị, lý luận cách mạng và thực tiễn để phục vụ việc học tập giảng dạy và góp phần vào việc nghiên cứu làm cho đường lối chính sách của
Đảng, Nhà nước được cụ thể hố và hồn chỉnh hơn.

12
Với chức năng là cơ quan giảng dạy lý luận Mác - Lênin cho học viên ở
trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào, thì nội dung giáo dục bao
giờ cũng phải phù hợp với mục đích đề ra. Với tư cách là một môn khoa học
độc lập, các chuyên ngành khoa học Mác - Lênin, về bản chất, có những mục
đích u cầu riêng mà cơng tác giảng dạy mơn khoa học này phải hướng vào
để phấn đấu.
Ngoài ra, nội dung giáo dục lý luận Mác - Lênin bao gồm cả đường lối
quan điểm của Đảng về các lĩnh vực đời sống xã hội mà mọi học viên đều
phải học, phải đạo tạo, bồi dưỡng với những hình thức thích hợp, nhằm xây
dựng cho người học khả năng vận dụng đúng đắn và sáng tạo chủ nghĩa MácLênin, đường lối chính sách của Đảng trong nhận thức cũng như hoạt động
thức tiễn.
Chủ tích Hồ Chí Minh từng nói rằng:
Chủ nghĩa Mác - Lênin soi phương hướng, đường lối cho
chúng ta đi. Có phương hướng đúng thì làm việc mới đúng. Hết
lòng hết sức phụng sự nhân dân, phụng sự Tổ quốc; bất kỳ việc to
việc nhỏ cũng nhằm mục đích ấy; đó là chủ nghĩa Mác - Lênin. Nếu
khơng hết lòng hết sức phụng sự nhân dân, tự kiêu, tự đại, tự tư tự
lợi, như thế là trái với chủ nghĩa Mác - Lênin. Ai đi nhầm đường thì
chúng ta giúp họ đi vào con đường chính [28, tr.138].
Chủ nghĩa Mác - Lênin cịn có tầm quan trọng đặc biệt bởi nó vạch ra
con đường đúng đắn nhất cho cuộc đấu tranh quần chúng chống áp bức bóc
lột, giải phóng xã hội, giải phóng con người. Tư tưởng cách mạng của học
thuyết là là cách mạng triệt để. Giải phóng triệt để tồn xã hội khỏi mọi hình
thức áp bức, xây dựng xã hội mới - xã hội cộng sản. Chỉ có chủ nghĩa cộng
sản mới đạt tới mục tiêu cao cả là cứu nhân loại, đem lại hạnh phúc cho mọi
người, không phân biệt chủng tộc và nguồn gốc, đem lại sự tự do, bình đẳng,
bác ái, ấm no và hạnh phúc.

13
Chủ nghĩa Mác - Lênin là lý trí đồng thời cịn là tình cảm nữa. “Hiểu
chủ nghĩa Mác - Lênin là phải sống với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao
nhiêu sách mà sống khơng có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác
- Lênin được” [31, tr.554].
Vậy, thực chất của giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên ở trường
chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào là đưa một lý luận khoa học tiên tiến
nhất nhằm hình thành ở đội ngũ cán bộ tri thức tương lai của đất nước có đủ
phẩm chất chính trị, bản lĩnh và trí tuệ để bảo vệ và xây dựng đất nước trong
thời kỳ cơng nghiệp hố, hiện đại hoá về mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã
hội đồn kết hài hồ, dân chủ, cơng bằng, văn minh”.
Đây là những nội dung khơng chỉ định tính trong việc nâng cao nhận
thức lý luận cho học viên mà còn định hướng, định lượng cho học viên hành
động, cũng chính là một biểu hiện của nội dung giáo dục lý luận gắn liền với
thực tiễn, học đi đôi với hành. Hồ Chí Minh viết: “Những chính sách và nghị
quyết của Đảng đều vì lợi ích của nhân dân. Vì vậy, đạo đức cách mạng của
đảng viên là bất kỳ khó khăn đến mức nào cũng phải kiên quyết làm đúng
chính sách và nghị quyết của Đảng” [29, tr.288]. “Vì vậy, các cơ các chú phải
chịu khó học tập lý luận Mác - Lênin, học tập đường lối chính sách của Đảng,
đồng thời phải học tập văn hóa, kỹ thuật và nghiệp vụ". “Có học tập đường
lối, nghị quyết mới thực hiện được nhiệm vụ cách mạng mà nhân dân ta hiện
nay đòi hỏi mỗi đảng viên phải tuyệt đối tin tưởng vững chắc vào đường lối,
chủ trương của Đảng” [31, tr.91- 92].
Giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên ở trường chính trị tỉnh
Saynhaburi CHDCND Lào địi hỏi người đi giáo dục - những giảng viên
lý luận Mác - Lênin, trước hết phải có hệ thống và sự hiểu biết rộng về
những vấn đề mới nhất của đường lối, chính sách, pháp luận của Đảng và
Nhà nước.

14
Theo đó, giảng viên là người trực tiếp truyền đạt những kiến thức khoa
học, hướng dẫn người học nâng cao nhận thức tư tưởng và năng lực tổ chức
thực hiện các nhiệm vụ cách mạng. Người giảng viên không những truyền đạt
mà còn làm sáng tỏ những luận cứ khoa học và hơn thế nữa là hướng dẫn
người học cách thức vận dụng kiến thức vận dụng thực tiễn. Thông qua đội
ngũ giảng viên, những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối chủ
trương chính sách, pháp luật và nhiều quy định của Đảng và Nhà nước đến
với người học một cách chủ động, sáng tạo và có nhiều thuận lợi hơn khi vận
dụng vào thực tiễn. Người học ở đây lại chủ yếu là cán bộ lãnh đạo, quản lý
chủ chốt của Đảng và Nhà nước đã chuyển những kiến thức vào hoạt động
thực tiễn. Trong công tác giáo dục và học tập các môn khoa học Mác - Lênin
cho học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào, cần phải chú
trọng đến việc giáo dục các mặt: Đạo đức cách mạng, học đi đôi với hành. Vì
có học tập lý luận Mác - Lênin mới củng cố hoạt động cách mạng, giữ vững
được lập trường, nâng cao sự hiểu biết, giỏi về chuyên môn mới làm tốt được
nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã giao.
Như vậy, giáo dục lý luận Mác - Lênin là một nội dung tất yếu quan trọng
trong quá trình giáo dục ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào.
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học có vai trị to lớn đối với sự phát
triển kinh tế, xã hội, con người thì lý luận Mác - Lênin cho học viên là một
yếu tố hợp thành quan trọng trong nền giáo dục nói chung, nhất là ở các
trường Đảng nước CHDCND Lào hướng đến việc xây dựng những thế hệ học
viên có nhân cách trong sáng, có lập trường tư tưởng chính trị vững vàng, đáp
ứng địi hỏi ngày càng cao trong quá trình hội nhập và phát triển đất nước với
mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Nhiệm
vụ ấy trước hết thuộc về giáo dục lý luận Mác - Lênin. Vậy, giáo dục lý luận
Mác - Lênin có vai trị gì đối với học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi
CHDCND Lào hiện nay.

15
1.1.3. Giáo dục lý luận Mác - Lênin làm hình thành ở học viên một
thế giới quan, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa và phương pháp luận
khoa học
Mỗi ngành khoa học đều góp phần hình thành thế giới quan và phương
pháp luận khoa học cho người học ở mức độ khác nhau. Thế giới quan là toàn
bộ những nguyên tắc, quan điểm, niềm tin quy định phương hướng hành động
và quan hệ của từng người, của một tập đoàn xã hội, của một giai cấp hay một
xã hội nói chung đối với thực tại. Nói cách khác, thế giới quan là toàn bộ hệ
thống tri thức, những quan niệm của con người về thế giới và về vị trí của
chính con người trong thế giới đó. Thế giới quan giải đáp những vấn đề về
mục đích, ý nghĩa cuộc sống của con người. Nó có vai trị quan trọng trong
cuộc sống mỗi người, mỗi giai cấp, mỗi cộng đồng và mỗi xã hội nói chung.
Thế giới quan định hướng cuộc sống, chi phối nhận thức và hoạt động thực
tiễn của con người.
Trong thế giới quan có sự thống nhất giữa trí thức và niềm tin, lý trí và
tình cảm. Tri thức chỉ ra nhập vào thế giới quan khi chuyển thành niềm tin của
con người và trên cơ sở đó nhờ có niêm tin, tri thức mới trở thành cơ sở cho
hành động. Nhờ có niềm tin, con người có thể vượt qua mọi khó khăn trong
cuộc sống để phấn đấu cho một tương lai cao đẹp.
Trong lịch sử nhân loại, thế giới quan đã được thể hiện dưới những
hình thức khác nhau, trong đó, chủ yếu là hình thức huyền thoại, tôn giáo và
triết học. Khác với huyền thoại và tôn giáo, triết học là lý luận chung về thế
giới. Ngay từ khi mới ra đời, triết học đã tồn tại như là hệ thống những quan
điểm lý luận chung nhất về thế giới và vị trí của con người trong thế giới đó.
Chỉ có triết học mới có thể giải quyết được những vấn đề chung của thế giới
mà không một ngành khoa học cụ thể nào có thể làm được. Ở đây triết học
đóng vai trị là cơ sở lý luận, là “hạt nhân” lý luận của thế giới quan. Triết học

là sự thể hiện thế giới quan bằng lý luận, là sự thể hiện cô đọng và tập trung
thế giới quan của một giai cấp, một cộng đồng xã hội, một thời đại nhất định.


16
Như vậy, việc giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên ở các hệ
thống trường chính trị tỉnh trong cả nước nói chung, ở trường chính trị tỉnh
Saynhaburi CHDCND Lào nói riêng có vị trí đặc biệt quan trọng trong quá
trình hình thành và phát triển thế giới quan khoa học - thế giới quan duy vật
biện chứng - cho học viên. Bởi vì các mơn khoa học Mác - Lênin, đặc biệt là
triết học Mác - Lênin nghiên cứu những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã
hội và tư duy, cung cấp cho học viên một cách nhìn khoa học đối với hiện
thực khách quan và khẳng định vai trị, vị trí của con người trong việc nhận
thức và cải tạo thế giới. Từ đó giúp cho mỗi học viên có thái độ đúng đắn,
khoa học đối với hiện thực, có lập trường chính trị vững vàng, có khả năng
nhận biết, phân tích các vấn đề mới nảy sinh trên tinh thần thế giới quan của
chủ nghĩa Mác- Lênin.
Giáo dục lý luận Mác - Lênin còn góp phần xây dựng nhân sinh quan
cộng sản chủ nghĩa cho học viên, xây dựng cho họ những quan niệm về cuộc
đời, về ý nghĩa và mục đích của cuộc sống, từng bước xây dựng và bồi
dưỡng, trang bị cho họ những kiến thức cơ bản về chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, về lý luận cách mạng xã hội chủ nghĩa và
về kinh tế chính trị học mácxít. Chẳng hạn, triết học Mác - Lênin nghiên cứu
những quy luật chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy, cung cấp cho học
viên một cách nhìn khoa học đối với hiện thực khách quan và khẳng định vai
trị, vị trí của con người trong việc nhận thức và cải tạo thế giới.
Giáo dục lý luận Mác - Lênin không chỉ cung cấp cho học viên thế giới
quan, nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa mà còn cung cấp cho họ phương
pháp nhận thức và hành động một cách khoa học đó là phương pháp biện
chứng. Ăngghen đã nói: “Tồn bộ của quan điểm của C.Mác không phải là

một học thuyết, mà là một phương pháp, nó khơng đưa ra những giáo điều
định sẵn, mà là những điểm xuất phát cho việc nghiên cứu thêm và phương
pháp cho việc nghiên cứu này” [24, tr.545]. Lênin cũng cho rằng: “Những


17
người mácxít chắc chắn là chỉ vay mượn những của học thuyết Mác những
phương pháp quý báu mà nếu không có thì khơng thể hiểu được những quan
hệ xã hội” [15, tr.239].
Có thể khẳng định: thơng qua học tập các môn khoa học Mác - Lênin
cho học viên, ở các góc độ, khía cạnh khác nhau của mỗi mơn học, tạo ra cho
họ những điều kiện thuận lợi trong việc học tập, nghiên cứu các môn khoa
học chuyên ngành và các môn khoa học khác. Cho nên phải giáo dục cho họ
hệ thống tri thức lý luận cơ sở vững chắc cho sự hình thành thế giới quan và
phương pháp luận khoa học Mác - Lênin, từ đó giúp họ nâng cao nhận thức lý
luận, ý thức chính trị, làm cho họ nhạy bén với thực tiễn, xử lý tốt các tình
huống xảy ra trong thực tiễn, sống có lý tưởng, có ước mơ để học tập và cống
hiến cho sự nghiệp cao hơn.
Giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên góp phần đào tạo để có
được một đội ngũ cán bộ trẻ, định hướng các giá trị, chuẩn mực tư tưởng, đạo
đức lối sống mới và có phẩm chất chính trị vững vàng.
Nhiệm vụ quan trọng nhất của trường chính trị tỉnh Saynhaburi
CHDCND Lào hiện nay là đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn, nâng cao trình độ để
tạo ra những cán bộ lãnh đạo, cán bộ khoa học trẻ để trang bị kiến thức lý
luận cơ bản cần thiết về chính trị; đường lối chính sách của Đảng, pháp luật
của Nhà nước cho cán bộ cấp trung - cao cấp của Đảng, Nhà nước và đoàn thể
quần chúng nhân dân… đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới của đất nước
theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
C.Mác và Ph.Ăngghen là những người sáng lập ra chủ nghĩa xã hội
khoa học rất coi trọng việc giáo dục thế hệ trẻ. Khi nói về vai trị những người

trẻ tuổi và ý nghĩa quan trọng của việc giáo dục thanh niên, C.Mác viết: “Dù
sao thì những người cơng nhân tiên tiến nhất cũng hoàn toàn nhận thức được
rằng tương lai của giai cấp họ và do đó của cả loài người hoàn toàn tuỳ thuộc
vào việc giáo dục thế hệ công nhân đang lớn lên” [21, tr.262]. Từ quan điểm


18
coi trọng người là trung tâm, là chủ thể sáng tạo ra lịch sử và đồng thời cũng
là sản phẩm của lịch sử, các ông đã coi giáo dục là biện pháp hàng đầu nhằm
đào tạo con người với những phẩm chất cao quý với tư cách là chủ thể sáng
tạo có ý thức. Vậy, giáo dục lý luận Mác - Lênin đã trở thành một nội dung
quan trọng, một bộ phận không thể thiếu trong hệ thống các trường chính trị
nói chung và nhất là ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào nói
riêng. Lênin viết:
Nhà trường của chúng ta phải đem lại cho thanh niên những kiến
thức cơ bản, dạy cho họ biết tự đào tạo ra những quan điểm cộng
sản và phải đào tạo cho họ thành những người có học thức. Nhà
trường của chúng ta phải làm cho thanh niên trong khi học tập, trở
thành những người tham gia cuộc đấu tranh giải phóng những người
bị bóc lột [19, tr.372].
Như vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin khơng chỉ là vũ khí lý luận để cải tạo
thế giới mà cịn là vũ khí lý luận để cải tạo con người. Xét về chiều sâu bản
chất nhân văn, chủ nghĩa Mác - Lênin là khoa học làm người, là khoa học góp
phần hình thành phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống mới cho con
người. Hồ Chí Minh khẳng định rằng:
Nhân dân ta từ lâu đã sống với nhau có tình có nghĩa như thế. Từ
khi có Đảng ta lãnh đạo và giáo dục, tình nghĩa ấy càng cao đẹp
hơn, trở thành tình nghĩa đồng bào, đồng chí, tình nghĩa năm
châu bốn biển một nhà. Hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là phải sống
với nhau có tình có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống

khơng có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin
được [25, tr.554].
Trong suốt tiến trình cách mạng, Đảng Nhân dân Cách mạng Lào luôn
luôn xác định vai trị quan trọng của cơng tác giáo dục tư tưởng - lý luận.
Như vậy, trước hết phải làm thật tốt công tác giáo dục tư tưởng - lý luận


19
trong Đảng, làm cho Đảng thực sự là một Đảng Cách mạng, có nền tảng tư
tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin, có đường lối, chính sách đúng đắn. Từ đó,
Đảng tiến hành cơng tác giáo dục tun truyền lý luận trong các tầng lớp
nhân dân, đặc biệt là đối với cán bộ chủ chốt, cán bộ trẻ tương lai đang học
tại các trường Đảng, đại học, cao đẳng, trung học chun nghiệp và dạy
nghề… V.I. Lênin viết: “Khơng có lý luận cách mạng cũng khơng thể có
phong trào cách mạng” [16, tr.30].
Để tiếp tục thực hiện đường lối đổi mới, Đại hội toàn quốc lần thứ IX
của Đảng Nhân dân cách mạng Lào rất chú trọng tăng cường giáo dục, nâng
cao bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ cho cán bộ, đảng viên và đội ngũ cán
bộ trẻ trong toàn quốc về mặt nhận thức lý luận lẫn hoạt động thực tiễn, nâng
cao ý thức tự lực tự cường, tinh thần trách nhiệm, ý thức chấp hành tổ chức
kỷ luật, ý thức tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng,
kiên quyết chống tham dũng, lãng phí, tệ nạn xã hội gây mất ổn định xã hội,
những biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, sự suy thối về tư tưởng chính trị, đạo
đức, lối sống… cần xây dựng lực lượng cán bộ gương mẫu, có phẩm chất
chính trị, tư tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống mới, có ý thức tổ chức kỷ
luật và năng lực, có ý thức đồn kết, có tinh thần tập thể, có lịng u nước
nồng nàn, trung thành với tổ quốc, với nhân dân, phấn đấu vì sự nghiệp xây
dựng chủ nghĩa xã hội.
Thông qua công tác giáo dục lý luận Mác - Lênin ở trường chính trị
tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào là môi trường đào tạo học viên cho các cơ

quan đồn thể, tạo nguồn trí tuệ cho đất nước khơng chỉ giỏi về chun
mơn nghiệp vụ mà cịn phải có phẩm chất chính trị, tư tưởng đạo đức và
lối sống mới… gắn với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Do đó, giáo
dục lý luận Mác - Lênin trở thành một bộ phận quan trọng không thể thiếu
trong chương trình đào tạo học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi
CHDCND Lào.


20
1.2. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC GIÁO DỤC LÝ LUẬN MÁC LÊNIN CHO HỌC VIÊN Ở TRƯỜNG CHÍNH TRỊ TỈNH SAYNHABURI CỘNG
HỒ DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO

1.2.1. Nhóm yếu tố bên ngoài nhà trường
1.2.1.1. Chủ trương của Đảng và Nhà nước Cộng hoà Dân chủ
Nhân dân Lào về giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên
Trong thời kỳ mới, để đáp ứng được yêu cầu của cách mạng hơn lúc
nào hết, sự nghiệp giáo dục là hàng đầu, có nhiệm vụ cải tạo tồn bộ hệ thống
giáo dục, khắc phục những yếu kém lạc hậu trì trệ của hệ thống đó, mở ra
hướng đi mới cho sự nghiệp giáo dục tồn diện. Chủ tịch Kay-Sỏn- Phơm-ViHản đã nhấn mạnh rằng: Đưa giáo dục đi trước một bước, có nghĩa là đồng
thời phải phấn đấu thực hiện ba nhiệm vụ: Xố mù chữ, nâng cao trình độ văn
hố, nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật cơng nghệ cho nhân dân lao động
các bộ tộc; Đào tạo người trẻ tuổi trở thành con người mới, trở thành người kế
thừa sự nghiệp cách mạng của Đảng và của nhân dân Lào; Bồi dưỡng đội ngũ
công nhân, đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ, cán bộ quản lý kinh
tế - văn hoá trung với nước hiếu với dân, với cách mạng.
Giáo dục đào tạo phải gắn liền dạy chữ với dạy nghề, trong đó dạy
người là mục đích cao nhất. Chủ tịch Kay-Sỏn-Phơm-Vi-Hản cịn nhấn mạnh
rằng: Chiến lược giáo dục là hạt nhân của chiến lược về người. Nhiệm vụ của
nền giáo dục nước ta là xây dựng nguồn nhân lực có tiềm năng về mặt trí tuệ,
phát triển giá trị về mặt tinh thần và vật chất cho xã hội, vừa xây dựng cơ sở

vật chất vững chắc cho việc phát triển kinh tế và quốc phịng của đất nước ta,
cái đó là mục đích và mục tiêu tổng thể của việc cải cách nền giáo dục.
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng Nhân dân Cách mạng
Lào đã chỉ rõ việc nâng cao chất lượng cơng tác chính trị - tư tưởng và việc
quan tâm củng cố công tác nghiên cứu lý luận. Nhiệm vụ quan trọng nhất của
công tác chính trị - tư tưởng là xây dựng cơ sở lý luận, chính trị - tư tưởng


21
khoa học để định hướng đúng đắn cho các việc: xây dựng đường lối, chính
sách thích hợp với thực tế của đất nước; phát huy cao độ nội lực đất nước
và khai thác các nhân tố tích cực của thời đại, của dân tộc, tiến bước vững
chắc lên chủ nghĩa xã hội; làm cho hệ tư tưởng Mác - Lênin và đường lối
của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào giữ vai trò chi phối trong đời sống tư
tưởng, tinh thần của tồn xã hội. Cơng tác này được tiến hành bằng nhiều
hình thức, phương pháp đa dạng, phong phú trên cơ sở tuân thủ lý luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, nguyên tắc xây dựng Đảng, quy luật vận động và
phát triển của xã hội.
Như vậy, để thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội IX của Đảng Nhân dân
Cách mạng Lào đề ra, các trường trong hệ thống trường Đảng, Đại học, cao
đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề… cần thiết phải thực hiện nâng
cao chất lượng và hiểu quả giảng dạy các môn khoa học Mác - Lênin, nhất là
phải tích cực đổi mới và chỉnh lại các nội dung giáo trình, chương trình dạy
và học lý luận chính trị, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà
nước, vận dụng sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh.
1.2.1.2. Sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội trong nước
Xuất phát từ những yếu tố kinh tế - xã hội tác động đến các trường
Đảng, Đại học… trong nước nói chung, trường chính trị tỉnh Saynhaburi
CHDCND Lào nói riêng trong cơng tác giáo dục chính trị - tư tưởng, trong đó

có giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên chính là những yếu tố khách
quan bên ngoài nhà trường. Sự tác động của những yếu tố này là ở những
mức độ khác nhau, sự tác động đó có thể thuận chiều, cũng có thể khơng
thuận chiều. Nhưng nhìn chung điều kiện kinh tế - xã hội đã có sự tác động
rất mạnh đến vấn đề giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên.
Sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội đối với công tác giáo dục lý
luận Mác - Lênin cho học viên có một ý nghĩa rất quan trọng, vì nó giúp


22
chúng ta đề ra những định hướng, những giải pháp, nội dung thích hợp cho
q trình hoạt động giảng dạy các mơn khoa học đó. Đồng thời những thay
đổi về đời sống vật chất, tinh thần của học viên luôn tác động vào nhà trường.
Bởi vì mức sống và điều kiện sống của học viên ở mức độ khác nhau, một số
học viên ở các huyện, làng… còn gặp nhiều khó khăn. Các điều kiện để phát
triển kinh tế - xã hội còn nhiều hạn chế. Một số địa phương còn tồn tại các
phong tục tập quán cũ, giữa các cộng đồng, thành thị và nơng thơn có sự
chênh lệch về mức sống, điều kiện sống từ đó nảy sinh nhiều vấn đề bức xúc
về mặt xã hội. Học viên vốn là một lực lượng rất nhạy cảm với những vấn đề
kinh tế - xã hội. Sau đố sự tác động này bao giờ cũng nhanh chóng lan toả
trong mơi trường giáo dục, trong đời sống tư tưởng và tinh thần của học viên.
Như vậy, vấn đề giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên phải quan
tâm đến sự tác động này. Bởi vì, sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội là
biểu hiện cho mối liên hệ giữa nhà trường và đời sống xã hội. Lênin viết:
“Chúng ta không tin vào việc rèn luyện, giáo dục và học tập nếu việc đó chỉ
đóng khung trong nhà trường và tách rời cuộc sống sôi nổi” [ 19, tr.372]. Cơ
chế thị trường đã thúc đẩy nền kinh tế phát triển nhưng đồng thời cũng làm
nảy sinh những yếu tố tiêu cực đến giáo dục, tư tưởng của học viên, cán bộ,
giảng viên ở các trường chính trị. Một mặt kinh tế phát triển sẽ tạo ra những
điều kiện cần thiết để trang bị, thúc đẩy sự nghiệp giáo dục phát triển, mặt

khác, nền kinh tế đó làm cho thị trường lao động được mở rộng, nhu cầu học
tập tăng lên, đòi hỏi giáo dục phải phục vụ đắc lực cho nó, phải kịp thời
điều chỉnh cơ cấu và qui mơ, nâng cao trình độ đào tạo đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao. Trong các lĩnh vực khác, đã có người cho rằng khơng nên
đề cao các mơn lý luận Mác - Lênin, chỉ nên coi đó là mơn học thuyết Mác
- Lênin trong trường phái chính trị, để từ đó học viên tự rút ra những điều
kiện cần thiết cho họ. Hoặc có người cho rằng trong nền kinh tế thị trường
các công ty, doanh nghiệp, xí nghiệp khi tuyển dụng lao động khơng cần


23
đến phẩm chất chính trị - tư tưởng, vì vậy, chỉ cần đào tạo học viên giỏi về
chuyên môn là đủ.
Sự tác động của điều kiện kinh tế - xã hội đã góp phần khiến tâm lý e
ngại học các môn khoa học Mác - Lênin đã được khắc phục hơn, học viện có
phần tập trung, học với tinh thần vừa chấp hành quy chế đào tạo, vừa ý thức
tìm hiểu lý luận, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước. Tinh
thần học tập đó chính là xuất phát từ niềm tin của các cán bộ lãnh đạo, cán bộ
trẻ là học viên tương lai của đất nước.
1.2.1.3. Sự tác động của yếu tố thời đại
Trong đầu thế kỷ XXI đã có nhiều biến động. Khoa học và cơng nghệ
sẽ có bước tiến nhảy vọt. Tồn cầu hố kinh tế là một xu thế khách quan, lơi
cuốn ngày càng nhiều nước tham gia. Sự hội nhập quốc tế ngày càng toàn
diện, sâu sắc và diễn ra mạnh mẽ trên tất cả các lĩnh vực. CHDCND Lào với
những thành tựu kinh tế to lớn do hội nhập quốc tế đem lại đã góp phần
khơng nhỏ trong việc hình thành, xây dựng một nền văn hoá tiên tiến và đậm
đà bàn sắc dân tộc Lào, thực hiện tốt hội nhập, nhưng khơng hồ tan.
Xu thế tồn cầu hố kinh tế cùng với việc phát triển các phương tiện
truyền thông đã tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu và hội nhập văn hoá,
đồng thời cũng diễn ra cuộc đấu tranh để bảo tồn bản sắc dân tộc. Sự bùng nổ

của kinh tế tri thức đã thể hiện bản lĩnh của mỗi quốc gia dân tộc khơng cịn
căn cứ vào những chỉ số thuần tuý tăng trường kinh tế mà còn thể hiện bản
sắc của mỗi dân tộc trước cộng đồng quốc tế. Nhưng tình hình quốc tế ảnh
hưởng lớn nhất đến giáo dục lý luận Mác - Lênin vẫn là sự sụp đổ chế độ xã
hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu dẫn đến sự khủng hoảng hệ
thống xã hội chủ nghĩa trên thế giới.
Trong hoạt động hội nhập quốc tế, CHDCND Lào đã thực hiện bản lĩnh
của một dân tộc anh hùng khi chủ động trong hội nhập quốc tế. Chính sự tự
tin, năng động đó đã tạo cơ sở nền tảng cho những thắng lợi to lớn có ý nghĩa


24
quyết định tới cục diện của cách mạng Lào. Năm 2005, Hội nghị cấp cao của
các nhà lãnh đạo Asean được tổ chức thành công tại Viêng Chăn đã trực
tiếp giới thiệu với bạn bè trong khu vực và các quốc gia trên thế giới hình
ảnh một đất nước Lào thân thiện, tươi đẹp, giàu bản sắc dân tộc, quyết rũ
và năng động với tiềm năng to lớn để phát triển kinh tế. Chính sự hội nhập
và giao lưu trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá, xã hội… đã làm cho nền
kinh tế của Lào có bước phát triển vượt bậc, tạo điều kiện cho việc xây
dựng, phát triển cơ sở hạ tầng, đời sống của nhân dân được nâng cao, chính
trị được giữ vững, quốc phịng an ninh được tăng cường, quan hệ đối ngoại
được mở rộng, vị thế của đất nước ngày càng được khẳng định và nâng cao
trên chiến trường quốc tế.
Đứng trước những biến đổi của thế giới, các cán bộ đảng viên, học viên
hiện nay có ý thức hơn về tầm quan trọng của vấn đề hồ bình và ổn định, của
mơi trường, dân số, trăn trở với cái nghèo đất nước, ý thức được về việc giữ
gìn bản sắc văn hố dân tộc trong sự mở cửa với quốc tế, biết tiếp thu những
văn hố của nhân loại, có ý thức vươn lên để nắm được khoa học và công
nghệ hiện đại. Nhưng đứng trước sự khủng hoảng của các nước xã hội chủ
nghĩa cũng đã tác động đến lòng tin vào chủ nghĩa xã hội dẫn đến dao động

về định hướng chính trị trong một bộ phận cán bộ giảng viên, cán bộ trẻ tương
lai của đất nước. Nhất là những tác động của mặt trái của cơ chế thị trường,
vấn đề lợi ích cá nhân đã được đẩy lên mức tuyệt đối hoá, làm cho một bộ
phận cán bộ đảng viên trong đó khơng ít cán bộ lãnh đạo chủ chốt bị tha hoá,
lợi dụng chức quyền để mưu cầu lợi ích riêng, sa sút về đạo đức, lối sống, xa
rời lý tưởng cao đẹp của Đảng, của các bộ tộc.
Như vậy, chúng ta phải hết sức cảnh giác, tận dụng tối đa các cơ hội
thuận lợi do hội nhập quốc tế đem lại để phát triển đất nước, đồng thời kiên
quyết ngăn chặn, loại trừ những tệ nạn xã hội, những ảnh hưởng tiêu cực nảy
sinh trong quá trình hội nhập.


25
Chính vì vậy, bối cảnh của thời đại vừa tạo thời cơ lớn, vừa đặt ra
những thách thức; vừa có những ảnh hưởng tích cực, vừa có những ảnh
hưởng tiêu cực đến công tác giáo dục lý luận Mác - Lênin cho học viên, nhất
là học viên ở trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào.
1.2.2. Nhóm yếu tố bên trong nhà trường
1.2.2.1. Sự tác động của đội ngũ giảng viên trực tiếp giảng dạy lý
luận Mác - Lênin trong trường chính trị tỉnh Saynhaburi Cộng hồ Dân
chủ Nhân dân Lào
Xuất phát từ yêu cầu và nhiệm vụ đào tạo và bồi dưỡng cán bộ của
trường chính trị tỉnh Saynhaburi CHDCND Lào, đội ngũ giảng viên trước
hết phải là những người có trình độ chun mơn cao, có phương pháp tư duy
biện chứng, có đạo đức lối sống trong sáng, điều đó sẽ có ảnh hưởng tích
cực tới học viên. Với vai trị là chủ thể trực tiếp trong q trình giảng dạy,
truyền đạt những kiến thức khoa học, hướng dẫn người học nâng cao nhận
thức tư tưởng và năng lực tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, người
giảng viên khơng những truyền đạt mà cịn làm sáng tỏ những luận cứ khoa
học và hơn thế nữa là hướng dẫn người học cách thức vận dụng kiến thức

vào thực tiễn.
Nói đến đội ngũ làm cơng tác giáo dục lý luận Mác - Lênin, trước hết
phải nói tới đội ngũ giảng viên Mác - Lênin. Họ là yếu tố cơ bản quyết định
đến chất lượng và hiểu quả của quá trình giảng dạy của các mơn khoa học
Mác - Lênin, Đường lối chính sách của Đảng, giác ngộ lý tưởng cho học viên.
Khi giảng viên có trình độ chun mơn, có phương pháp sư phạm và có nghệ
thuật giao tiếp tốt sẽ làm cho học viên rất hào hứng với bài giảng, tiếp nhận tri
thức một cách chủ động, củng cố niềm tin vững chắc vào những tri thức khoa
học Mác - Lênin, tạo động lực tinh thần vươn lên trong cuộc sống. Thông qua
hoạt động giảng dạy của giảng viên mà tác động đến tư tưởng, tình cảm, lơi
cuốn học viên say mê học tập các môn khoa học này.