Bài tiểu luận môn lịch sử báo chí Báo ngày nay

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUN TRUYỀN
VIỆN BÁO CHÍ

TIỂU LUẬN
MƠN: LỊCH SỬ BÁO CHÍ
TÊN TIỂU LUẬN:
TÌM HIỂU SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
MỘT TỜ BÁO VIỆT NAM HOẠT ĐỘNG TRƯỚC NĂM 1945

Họ và tên: NGUYỄN VĂN VÕ.
Chuyên ngành: Báo in.
Giáo viên hướng dẫn: PGS. TS. PHẠM THỊ THANH TỊNH.

Hà Nội, năm 2021
MỤC LỤC


2

STT
A.
B.
Chương 1
I.
II.
1.
2.
III.
Chương 2
Chương 3
Chương 4

Chương 5
C

NỘI DUNG

TRANG

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………...

4
5-6
7 - 25
7 - 14
7
8 - 13
8 - 12
12 - 13
13 - 14
14 - 19
19 - 21
21
21 - 25
26

KẾT LUẬN..................................................................

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


3

1. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ X, XI, XII, XIII Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.
2. Lịch sử Báo chí Thế giới, Phó giáo sư, Tiến sĩ Phạm Thị Thanh
Tịnh, Nhà xuất bản Chính trị-Hành chính, năm 2011.
3. Giáo trình lịch sử báo chí, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Trường
Giang, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, năm 2017.
4. Giáo trình lịch sử báo chí, tập 1, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị
Trường Giang, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, năm 2020.
5. Tổng quan lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam (1925-2010), Phó
Giáo sư Đào Duy Quát, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, năm 2010.
6. Lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hoàng
Linh, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, năm 2015.
7. Lịch sử báo chí Việt Nam (1865-1945), Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Quang
Hưng, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, năm 2018.
8. Lịch sử các chế độ báo chí ở Việt Nam, Phan Đăng Thanh, Trương
Thị Hoà, Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh.
9. Tài liệu Lược sử Báo chí Việt Nam từ 1865 đến nay của Viện
nghiên cứu phát triển Phương Đông (ORDI).

MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
2. Nội dung nghiên cứu đề tài


4

Bài tiểu luận nghiên cứu về tờ báo Ngày nay, kết cấu thành các phần
như sau: Các giai đoạn phát triển và đặc điểm của tờ báo; Người (nhóm)
sáng lập tờ báo; Phân tích 01 tác phẩm (nhiều tác phẩm), một trang của tờ

báo; Ý nghĩa, vài trò của tờ báo; Bài học kinh nghiệm rút ra từ sự ra đời,
phát triển của tờ báo.
3. Mục đích nghiên cứu đề tài
Tìm hiểu sự ra đời và phát triển của một tờ báo việt nam hoạt động
trước năm 1945, mà cụ thể là tờ báo Ngày nay là chủ đề hết sức ý nghĩa,
đặc biệt đối với những người làm báo hiện nay, với nguồn tài liệu tham
khảo quý giá, lâu đời và phong phú. Đây là vấn đề thiết thực với cuộc sống,
vì thế tơi đã tiến hành tìm hiểu nhằm phân tích, chứng minh những vấn đề
đặt ra sự ra đời và phát triển của tờ báo, vận dụng những bài học quý giá
vào thực tiễn làm báo hiện nay.
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Bài tiểu luận này tôi thực hiện chủ yếu bằng cách ứng dụng kiến thức đã
được học kết hợp với nghiên cứu sách báo và truy cập internet để tìm
kiếm thơng tin cho bài tiểu luận của mình. Ngồi ra có thể nói tới sự
hướng dẫn về cách làm một bài tiểu luận của quý thầy, cô và các bạn học.

NỘI DUNG
Chương 1
CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN VÀ ĐẶC ĐIỂM
CỦA TỜ BÁO NGÀY NAY


5

I. HOÀN CẢNH RA ĐỜI CỦA TỜ BÁO
Năm 1934 Nguyễn Trường Cẩm đứng tên xin phép ra báo Ngày Nay,
với tơn chỉ và mục đích là báo văn chương, khoa học, xã hội, mỹ thuật,
chính trị thường trực. Được nghị định Toàn quyền cho phép, Ngày Nay ra
số 1, ngày 30-1-1935
Báo Ngày Nay ra đời gắn liền với sự phát triển của báo Phong Hóa.

Báo Phong Hóa đầu tiên xuất bản hàng tuần từ ngày 16 tháng 6 năm 1932.
Do Nguyễn Xuân Mai làm giám đốc, Phạm Hữu Ninh ( một nghị viện, nhà
tư sản) là quản lý. Đây là một tờ báo hiền lành, vô thưởng vô phạt, nhạt
nhẽo nên các bạn thân bàn nhau ra một tờ báo trào phúng, lấy tên là Cười.
Đây là một loại làm ăn ế ẩm, ít người đọc có nguy cơ phải đóng cửa. Trong
lúc đó nhóm của Nguyễn Trường Tam tập hợp hình báo chưa xuất hiện ở
nước ta. Anh đứng tên xin phép Toàn quyền nhưng đợi mãi chẳng thấy nghị
định phê chuẩn. Báo Cười mà nhóm của Nguyễn Trường Tam là báo trào
phúng, đả kính, móc máy chế diễu vơ vàn chuyện đáng cười trong xã hội
thì khơng biết hậu quả sẽ ra sao? Đốn chừng đơn khơng được chấp nhận
nên nhóm của Nguyễn Trương Tam yêu cầu chủ báo Phong Hóa cho thuê
bao, đứng tên hai giám đốc là Nguyễn Xuâm Mai và Nguyễn Trường Tam.
Như vậy, từ số 11, ngày 25 tháng 8 năm 1932, báo Phong hóa chuyển cả
nội dung lẫn hình thức, chuyển thành một tờ báo văn học, xã hội, trào
phúng. Khổ báo mở rộng từ 24,5 x 32,3 cm thành 45,5 x 61,0 cm, ra ngày
thứ ba hàng tuần chuyển sang thứ 6 hàng tuần. Bạn đọc ngày càng đông,
con số in lên hàng vạn bản. Người biên tập càng say mê làm việc, tìm mọi
cách để xoay sở và ni sống tờ báo. Họ đã tổ chức ra Tự lực văn đoàn, có
nhà xuất bản Đời Nay, in thành sách những truyện đã đăng nhiều kì trên
báo, kinh doanh ni lẫn nhau.
Phong hóa bị một số viên quan lại có quyền thế sống luồn cúi, quen
xu nịnh quan trên, hách dich và ức hiếp dân, gây áp lực và làm cho nhà


6

cầm quyền ra nghị định cấm xuất bản 3 tháng, từ tháng 6 đến tháng 8 năm
1935.( Trên báo Phong Hóa, Hồng Đạo lấy bút hiệu là Tứ Ly, chun viết
những bài đả kích và châm biếm giới quan lại và bài trừ hủ tục trong xã hội
Việt Nam. Năm 1936, tờ Phong Hóa bị đóng cửa vì ơng viết bài động chạm

đến Tổng đốc Hà Đơng Hồng Trọng Phu
Đốn trước kiểu báo này khó sống lâu. Vì tuy khơng đương đầu với
chính quyền thực dân nhưng làm cho một số quan lai rất khó chịu. Nhóm
Phong Hóa đã tính đến một tờ báo dự phòng thay thế. Năm 1934 Nguyễn
Tường Cẩm đứng tên xin phép ra báo Ngày Nay và được chấp nhận. Báo
Ngày nay ra đời là một bước tính xa của Phong Hóa.
II. CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA TỜ BÁO
Khi mới ra đời Báo Ngày Nay xuất bản 10 ngày một kỳ, về sau ra
hàng tuần. Tiến trình phát triển của báo Ngày Nay có thể chia thành 3 thời
kỳ.
Thời kỳ từ số đầu đến tháng 6 năm 1936.
Thời kỳ từ tháng 7 năm 1936 đến tháng 8 năm 1939.
Thời kỳ từ tháng 9 năm 1939 đến tháng 9 năm 1940.
1. Thời kỳ từ số đầu đến tháng 6 năm 1936
1.1. Tình hình xã hội tác động vào quá trình phát triển của báo
Ngày Nay trong giai đoạn đầu
Công cuộc khai thác thuộc địa lần 2 của thực dân pháp tác động vào
nền kinh tế nước ta, tạo điều kiện khách quan cho sự thay đổi cơ cấu giai
cấp xã hội. Xã hội nước ta phân hóa thành nhiều giai cấp: Giai cấp tư sản
(phân hóa thành tư sản dân tộc và tư sản mại bản), giai cấp tiểu tư sản, giai
cấp địa chủ quý tộc phong kiến, giai cấp nông dân và giai cấp nông dân.
Mỗi giai cấp chịu sự áp bức bóc lột của thực dân Pháp khác nhau. Tư tưởng
và biện pháp đấu tranh chống thực dân Pháp cũng khác nhau. Riêng giai
cấp tư sản mại bản thì quyền lợi phụ thuộc vào Pháp, nên làm tay sai cho
Pháp.


7

Giai cấp tư sản nước ta ít về lực lượng, yếu về kinh tế, bị thực dân

Pháp chèn ép hạn chế sự phát triển. Thực dân Pháp cho tư sản Hà Nội một
vài quyền lợi có tính hình thức hơn là tính thực tế như cho họ tham gia Hội
đồng thành phố và Hội đồng tư vấn Bắc Kỳ.Họ được cử vào những vai trò
tưởng như chủ chốt, quan trọng nhưng chỉ là công cụ thực hiện ý đồ của
thực dân Pháp. Họ được cho phép ra đời một số tờ báo nhưng nội dung do
thực dân Pháp quản lý.
Những tàn dư của tư tưởng, đạo đức, chính trị được thực dân Pháp lợi
dụng không chỉ đàn áp phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân, mà
còn kiềm chế xu hướng tư sản, tiểu tư sản, nên họ cho ra một số tờ báo để
tuyên truyền cho Pháp,tuyên truyền cơng khai hóa và chính sách bảo hộ
cảu quốc mẫu.
Từ đầu những năm 20 của thế kỷ 20 phong trào đấu tranh chống Pháp
ở nước ta phát triển mạnh mẽ. Báo Thanh Niên, báo Búa Liềm, báo Lao
Động. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời dẫn dắt phong trào cách mạng path
triển.
Trước sự phát triển của phong trào cách mạng. Chính sách của thực
dân Pháp có sự kìm kẹp chặt chẽ với Báo chí. Những con mắt soi mói của
giới cầm quyền đã hạn chế sự phát triển cúa những tờ báo do tư sản Việt
Nam lập ra. Báo Ngày Nay cũng không phải ngoại lệ.
2.1. Sự phát triển của báo Ngày nay trong giai đoạn đầu
Ngay từ đầu những người chủ trương báo ngày nay đã tích lũy được
một số kinh nghiệm trong qua trinh hai năm làm báo Phong Hóa về tổ chức
và quản lý. Từ biên tập bài vở, mạng lưới cộng tác viên, tăng cường đội
ngũ cho đến các việc hành chính., trị sự, kể cả dùng phương pháp như thế
nào để duy trì báo sống tương đối lâu, khơng để giới cầm quyền kiếm cớ
bóp chết non.
Lúc đầu, như số 1, báo có bài thơng tin và bình luận về " bỏ kiểm
duyệt" và phóng sự " Trước vành móng ngựa" như một chuyên mục xuất

8

hiện liên tục trên báo với hơn một trăm bài. có phóng sự nhiều kì như " Lạc
vào động bà chúa Hàng Bạc" và " Trong làng chạy" của Trọng Lang. , có
những bài bàn về trang phục, thời trang. Nói chung các bài đều nhẹ nhàng
dễ thu được cảm tình độc giả nhiều vùng, nhiều lứa tuổi và nhiều tầng lớp
xã hội.
Vẫn truyện ngắn, truyện dài thêm chuyên mục mới “Bức tranh Vân
Cẩu”, “Dòng nước ngược” của Tú Mỡ đặt vào mục thơ chung bà về mỹ
thuật và cái đẹp trong hội họa…
Được sự cộng tác của nhiều nhà báo, nhà văn, họa sĩ có tên tuổi. Ngày
Nay đã hình thành được một đội ngũ những tên tuổi. Họ đi sâu vào những
mục sau đây:
- Xã luận có Hồng Đạo.
- Thời sự, thơng tin có Tứ Ly, Lê Ta, Nhị Linh, Đồn Phú Tứ.
- Phê bình có Thạch Lam, Thế Lữ, Khái Hưng.
- Phóng Sự có Trọng Lang, Nguyên Hồng.
- Kịch nói có Vy Huyền Đắc, Đồn Phú Tứ, Thạch Lam, Khái Hưng.
- Thơ có Thế Lữ, Tản Đà, Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Bính, Phạm
Văn Hạnh, thơ trào phúng có Tú Mỡ.
- Truyện dài, truyện ngắn có Khái Hưng, Nhất Linh, Thế Lữ, Đỗ Đức
Thu, Thạch Lam, Thanh Tịnh, Trần Tiêu…
- Tranh minh họa cóa Tơ Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí, Trần Bình Lộc.
Nói chung thời kỳ này, Ngày nay thể hiện được khunh hướng chính trị
của mình, vẫn là một tờ báo đề cao tự do tư sản, chống tập tục lạc hậu trong
phong kiến, lạc hậu trong gia đình và xã hội, châm biếm những cái lố lăng
trong đời sống thường ngày ở cả thành thị và nông thôn, từ giới quan lại
cao, nhà quyền quý đến lý toét, xã lệ ở nơi bùn lầy nước đọng.
Những điều đem ra phê phán là có thật. Nhưng các hiên tượng ngang
trái đó cịn xa xơi với những đòi hỏi co bản của xã hội. Những ung nhọt

đang làm nhức nhối cả dân tộc. Những lo toan nhỏ nhoi trong cuộc sống


9

hàng ngày của người lao động, qua báo Ngày Nay không thấy một tia hi
vọng , một hướng đi tới cái cao đẹp cho xã hội và con người. Với những
chủ trương biên tập báo Ngày Nay chúng ta không yêu cầu gì cao hơn
những gì họ chưa nghi tới, khơng làm được. Nhưng chúng ta có thể thấy
được những ưu điểm , khả năng tiềm tàng của họ, đồng thời cũng nhận thức
rõ những nhược điểm hạn chế để đánh giá đúng vị trí trong lĩnh vực báo chí
của nước ta thời kỳ này. Báo Ngày Nay trong thời kỳ đầu phát triển của
mình đã thu được nhiều thành tựu đáng kể. lượng công chúng ngày càng
đông đảo. Những tiến bộ xã hội chưa được nhận thấy ở trang báo của Ngày
nay. Đây là tình trạng bế tắc trong tư tưởng của các nhà văn, nhà báo đương
thời.
Tháng 12 năm 1936, trên báo Ngày Nay, Nhất Linh phát động phong
trào Ánh Sáng cùng nhóm Tự Lực Văn Đồn, chống lại các nhà ổ chuột ở
các khu lao động, phong trào thu hút được nhiều người tham gia và phát
triển mạnh mẽ.
2. Thời kỳ từ tháng 7 năm 1936 đến tháng 8 năm 1939
1.2. Tình hình xã hơi tác động đến sự phát triển của báo chí thời
kỳ này
Thời kỳ này các tờ báo cách mạng do Đảng Cộng sản chủ trương mở
cuộc tấn cơng chiếm lĩnh trận địa chính trị ở Hà Nội. Có vai trị quan trọng
khơi dậy phong trào đấu tranh của quần chúng. Phong trào quần chúng
được phát triển , củng cố dưới sự tuyên truyền và lãnh đạo của các tổ chức
Đảng, hình thành cao trào cách mạng mới có ảnh hưởng tích cực đến giới
báo chí thời kỳ này. Xu hướng dân chủ cấp tiến ngày càng có vị thế, có
tiếng nói mạnh mẽ trong xã hội. Những tư tưởng sai lầm, tư tưởng chính trị

phản động của các phái bảo hồng, bọn thỏa hiệp với giới thuộc địa Pháp,
ủng hộ chính sách tự trị Đông Dương kiểu Nhật bị lùi bước, trở nên lép vế.
Cuối tháng 10 năm 1938 bọn phản động thuộc địaliên kết với các nhóm có
xu hướng phát xít, chuẩn bị đón Nhật vào chống mặt trân dân chủ. Những


10

tờ báo trung gian hòa với phong trào cách mạng đang đi lên. Nhưng trước
tình hình mới đang có những dao động, phân hóa.
2.2. Sự phát triển của báo Ngày nay trong thời kỳ này
Trước những diễn biến mới của tình hình chính trị xã hội u cầu các
tờ báo phải có những bước đi thay đổi đẻ tồn tại. Từ tháng 7 năm 1936 ,
trên trang đầu, dưới chữ Ngày Nay, có chữ Tiểu Thuyết, Trơng Tìm, coi
như hai nội dung của báo. Đến số 25 ngày 13 tháng 9 năm 1936 có thêm :
Tiểu thuyết, Trào phúng, Trơng tìm.
Mục “Tiểu Thuyết”, lúc đầu đăng 4 kỳ hết một chuyện dài của Khải
Hưng, Nhất Linh, Hoàng Đạo, Thạch Lam, Thế Lữ. Mục " Trào Phúng" có
thơ châm biếm của Tú Mỡ và các tiểu phẩm khác… Mục " Hạt Sạn" nhặt
những từ ngữ lủng củng trên các báo khác để phê bình. Mục" Trơng Tìm"
bàn về các vấn đề chính trị,xã hội, văn hóa về sau có chun mục tiểu
phẩm " Bùn lầy nước đọng" nói về cuộc sống của nhân dân nơng thơn, và "
Trước vành móng ngựa" về những chuyện lố lăng trước tòa án.
Báo đăng nhiều phóng sự dài, ngắn, tùy bút, truyện ngắn sáng tác và
dịch của người nước ngồi và phê bình sách văn học.
Từ năm 1937, Báo đề cập đến những vẫn đề chính trị ngày càng
nhiều: tự do báo chí, tự do ngơn luận, tự do nghiệp đồn, những vấn đề
thck về thuộc địa và tự trị, đứng về phía mặt trận dân chủ trong đấu tranh
cử vào Viện dân biểu Bắc Kỳ…
Báo Ngày nay tham gia phong trào đấu tranh cho tự do báo chí và cho

phong trào cách mạng Việt Nam,. Báo Ngày này cùng với 17 tờ báo khác
như báo Tương Lai, Trung Bắc Tân Văn, Tinh Hoa, Cậu Ấm, Bắc Hà, Le
Travail, Rassemblement…ký một văn bản trực tiếp tiến tới hội nghị báo chí
giới Bắc Kỳ. Hội nghị báo là ý tưởng của một số nhà báo cách mạng. Hội
nghị được tổ chức để nhận định tình hình báo chí trong nước, nhận định sự
kìm kẹp của Pháp với báo chí nước nhà và từ đó tìm ra tiếng nói chung để
đấu tranh vì một báo chí tự do, đấu tranh cho cách mạng Việt Nam.


11

Tháng 9 năm 1938 bầu Viện trưởng Viện dân biểu Bắc Kỳ. Xứ ủy Bắc
Kỳ chủ trương đưa người của Mặt trận ra tranh cử, dùng báo để cổ động,
đưa cán bộ đi vào tổ chức để vận động. cử tri bỏ phiếu cho người của Mặt
trân.Nhưng không được mặt trận báo chí dân chủ rộng rãi làm hậu thuẫn
cho cuộc vận động. Báo tin tưc của Xứ ủy, nhân danh mặt trận dân chủ số
12, cơng bố Chương trình tối thiểuvề cuộc tuyển cử của toàn thể Mặt trận.
Trong mấy chục tờ báo ở Hà Nội duy chỉ có báo Ngày Nay hưởng ứng,
đăng lại nguyên văn " Chương trình tối thiểu" trong số 117, ngày 3 tháng 7
năm 1938. Trong làng báo Hà Nội chỉ có báo Ngày Nay là tờ báo đâu tranh
tích cực nhất cho cuộc bầu cử tiến hành theo tinh thần dân chủ , chống gian
lận và mua bán, đứng hẳn về phía Mặt trận dân chủ.
Báo Ngày Nay còn tham gia vào cuộc họp mặt, kí tên vào một bản
kiến nghị chung gửi lên tổng thống Pháp Anble Lơbroong ngày 1 tháng 7
năm 1939. Bản kiến nghị xin Tổng Thống ân xá cho chính trị phạm Đơng
Dương hiện cịn 1500 người bị tù chưa được tha. Bức thư gủi tổng thống
còn được in thành truyền đơn để mọi người kí tên để gửi sang Pháp. Đây là
một hình thức của Mặt trận báo chí dân chủ có đơng đảo đại diện báo chí
tham gia nhất từ trước đến nay.
Báo Ngày Nay tích cực tham gia vào cơng tác đấu tranh chính trị. thể

hiện lập trường của mình nghiêng về Mặt trận dân tộc. Ủng hộ cuộc đấu
tranh quần chúng nhân dân chống thực dân Pháp.
3. Thời kỳ từ tháng 9 năm 1939 đến tháng 9 năm 1940
3.1. Hoàn cảnh lịch sử tác động vào báo chí Việt Nam nói chung
và báo Ngày Nay nói riêng
Tháng 9 năm 1939 cuộc chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ với phát
sung đầu tiên là Đức tần công Ba Lan ( 3/9/1939). Chiến tranh lan nhanh ở
Châu Âu và lan nhanh ra toàn thế giới. Ở Pháp, bọn phản động cầm quyền
tiến công Đảng Cộng sản Pháp và các lực lượng dân chủ, tiến bộ. Ở Đông


12

Dương chính quyền thực dân do Catơru đứng đầu thực hiện chính sách thời
chiến của chủ nghĩa phát xít.
Các báo bị đặt ở chế độ kiểm duyệt , các đoàn thể dân chủ bị giải tán.
Đảng Cộng sản bị khủng bố, các nhóm cộng sản cơng khai chuyển vào hoạt
động bí mật. Báo chí của Đảng pahỉ ngừng xuất bản. Thời kỳ vận động dân
chủ kết thúc, thời kỳ chiến tranh cách mạng bắt đầu.
2.3. Sự phát triển của báo Ngày nay trong thời kỳ cuối
Từ năm 1940, chiến tranh thế giới làm cho nhiều trí thức Việt Nam
thất vọng với nền văn hóa phương Tây và tìm về văn hóa phương Đơng.
Văn hóa Việt Nam chuyển sang một giai đoạn khác, giai đoạn 1940-1945:
dung hịa văn hóa Đơng Tây. Hơn nữa, lúc này ngoài con đường cứu dân
cứu nước bằng sự sự canh tân đất nước, tức con đường văn hóa, thì cũng đã
hé mở thời cơ cứu nước, giải phóng dân tộc theo những con đường khác.
Trước tình hình đó, những cách tân văn hóa xã hội theo kiểu phương Tây
của Nhất Linh tỏ ra khơng cịn thích hợp. Tự Lực văn đoàn cũng đã làm
xong nhiệm vụ lịch sử của nó. Thế Lữ chuyển sang hoạt động kịch nói.
Nhất Linh và Hồng Đạo làm chính trị. Năm 1939, Nguyễn Tường Tam

thành lập đảng Hưng Việt (sau đổi tên là đảng Đại Việt Dân Chính). Vì
đảng chủ trương cơng khai chống Pháp và lật đổ triều đình Huế, cuối năm
1940, Hồng Đạo, Khái Hưng, Nguyễn Gia Trí bị Pháp bắt và bị đầy lên
Sơn La. Báo Ngày Nay trước đó qua những bài viết đã cơng khai ủng hộ
Mặt trận dân chủ. Vì thế khi tình hình trong nước rối ren. Lưc lượng phản
động phát triển mạnh. Tấn cơng mặt trận dân chủ với nhiều hình thức và
thủ đoạn. Báo Ngày Nay trong giai đoạn này bị kiểm duyệt gắt gao. Khi
Nhất Linh và Khái Hưng bị bắt Thạch Lam và Nguyễn Tường Bách tiếp tục
quản trị tờ Ngày Nay đến tháng 9 năm 1940 thì bị đóng cửa.
III. ĐẶC ĐIỂM CỦA TỜ BÁO
1. Hình thức


13

Tờ Ngày Nay số 1 (ra ngày 30-l-1935) bán giá 10 xu, bìa chụp hình
thiếu nữ mặc áo mùa xuân. Ngay trang đầu đã phi lộ: Ngày Nay là tờ báo
thứ hai của Tự Lực văn đồn... Chúng tơi đưa các bạn từ rừng ra bể, từ
thành thị đến thôn quê xem các trạng thái hiện có trong xã hội. Chúng tơi
sẽ đi nhận xét thấy sự thật, nói lại để các bạn hay và sẽ chụp nhiều ảnh in
xen vào bài để các bài này được rõ hơn... số đầu tiên trên trang bìa đã xuất
hiện chức danh Giám đốc Nguyễn Tường Cẩm (là anh thứ hai nhà văn Nhất
Linh), báo Ngày Nay đã thay đổi khác. Những phóng sự, những bức ảnh
thật đẹp mang hơi thở muôn mặt của đời sống dân quê. Ngoài các bài trong
chuyên mục, cịn thấy truyện tranh liên hồn Trong rừng sâu, do Thế Lữ
viết truyện, tranh vẽ của Cát Tường. Tuy không cịn mục trào phúng, nhưng
Ngày Nay thêm “phóng sự điều tra” rất sinh động (như nạn trộm cướp ở
làng quê, về khơng khí ngày tết, nạn khốn cùng dân q...), đặc biệt có
nhiều ảnh mỹ thuật chốn cả trang bìa rất bắt mắt. Đến tờ số 2 (ra ngày l02-1935) độc giả bất ngờ thấy trang nhất xuất hiện chủ bút mới: Chủ bút
Nguyễn Tường Lân - tức nhà văn Thạch Lam.

Báo Ngày Nay có nhiều chuyên mục hấp dẫn. Chun mục phục vụ
mục đích thơng tin xã hội giành cho cơng chúng như mục Xã Luận do
Hồng Đạo phụ trách, mục thời sự thơng tin có Tứ Ly, Lê Ta, Nhị Đình,
Đồn Phú Tứ phụ trách. Những mục phục vụ nhu cầu thị hiếu văn học là
một điểm nổi bật của tờ báo. Những mục như Phê bình văn học, phóng sự,
kịch nói, thơ, truyện dài, truyện ngắn, truyện tranh được đơng đảo bạn đọc
u thích. Báo cịn đăng mục quảng cáo cho các vở kịnh, các sự kiện. Dưới
đây hình ảnh bản qảng cáo vở kịch ơng Ký Cóp của Thế Lữ trên báo Ngày
nay (1938) và hình trang bìa báo Ngày Nay


14

Báo Ngày Nay được trang trí khoa học, bắt mắt thu hút sự chú ý của
độc giả. Những bào viết được minh họa bằng hình ảnh phù hợp do các họa
sĩ vẽ minh họa nổi tiếng như Tô Ngọc Vân, Nguyễn Gia Trí, Trần Bình
Lộc.
2. Nội dung
Báo Ngày Nay hoạt động trong tình hình chính trị xã hội trong và
ngồi nước có nhiều biến động. Bởi thế nên mỗi thời kỳ hoạt động của báo
có những nội dung khác nhau. Nhưng nhìn về mặt tổng quát báo Ngày Nay
thu hút được đông đảo độc giả nhờ những thông tin nhiều chiều ở mục Thời
sự, thông tin, những bài viết đầy tính nghệ thuật trong thể loại văn học :
tiểu thuyết, kịch, thơ, truyện ngắn, truyện dài, phê bình văn học… Mỗi một
bài viết ta có thể thấy sự đấu tranh của người cầm bút chống tập tục lạc hậu
phong kiến, lạc hậu trong gia đình và xã hội, châm biếm những cái lố lăng
trong đời sống thường ngày. Qua những bài viết thời kỳ này của các tác giả
như Nhất Linh, Hồng Đạo, Tản Đà, Xn Diệu… ta nhìn thấy một xã hội
rối ren, cuộc sống của con người bế tắc, khơng có ánh sáng cho tương lai.
Hồng Đạo có phóng sự " Trước vành móng ngựa" với hơn một trăm bài

đăng liên tục như một mục không thể thiếu trên báo Ngày Nay.
Giai đoạn thứ hai, báo Ngày Nay lên tiếng nói mạnh mẽ hơn ủng hộ
phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp và bè lũ tay sai. Những cây bút
báo Ngày Nay khơng cịn sự dè dặt như trước nữa. Họ lên tiếng công khai


15

đấu tranh đòi quyền lợi, đòi quyền tự do báo chí, quyền được tiếp cận
thơng tin, địi quyền lợi cho những người lao động cùng khổ. Nội dung của
những bài viết mang tính đấu tranh mạnh mẽ hơn. Ví dụ như báo Ngày Nay
đăng lại nguyên văn " Chương trình tối thiểu" trong số 117, ngày 3 tháng 7
năm 1938 để đấu tranh ủng hộ Xứ ủy Bắc Kỳ đưa người của mình ra tranh
cử vào chức Viện trưởng Viện dân biểu Bắc Kỳ. Các nhà văn rất xông xáo
trong hoạt động nghề nghiệp, tả xung hữu đột không chừa bất cứ một lãnh
địa nào trong đời sống. Họ cử phóng viên lên tận làng Trũng, nơi sinh ra vị
anh hùng Hoàng Hoa Thám lãnh tụ của cuộc khi nghĩa Yên Thế kháng
chiến chống Pháp, đã bị giết hại hơn hai mươi năm về trước. Họ gặp người
con trai của ơng là Hồng Văn Vi, lấy tài liệu cho phóng sự hai kỳ trên báo
Ngày Nay. Tác giả Việt Sinh (một bút danh khác của Thạch Lam) đã kể về
cuộc đời của người con còn lại của Đề Thám bằng phóng sự ảnh rất sinh
động. Có thê cũng từ đó mà bạn đọc ca nước mới hiểu thêm về con người
Đề Thám. Theo bài viết thì Hồng Văn Vi là con trai Đề Thám với người
vợ ba. Khi Đề Thám bị giết hại, Hoàng Văn Vi mới lên 5 tuổi. Ông này bị
Pháp bắt khi mới 7 tuổi và được giao cho quan Án Giáp ở Bắc Ninh nuôi,
cho đi học, nhưng trong cảnh quản thúc. 15 tuổi Hoàng Văn Vi được cho ra
Hà Nội học trường bách nghệ, nghề mộc. Năm 18 tuổi thì về quê là vợ là
con gái một vị bộ tướng của cha mình. Một điểm rất rõ ràng là trong khi
các bọn bồi bút và báo khác xuyên tạc thân thế sự nghiệp của Hoàng Hoa
Thám, thì các phóng viên báo Ngày Nay đã trung thực mô tả sự anh hùng

của Đề Thám mà không sợ đàn áp.
Nội dung báo Ngày Nay phong phú hơn, những tiếng cười khơng cịn
giản đơn như trước nữa, những tiếng cười sau những trang viết thể hiện
mọi mặt đời sống xã hội đã khiến người ta phải suy ngẫm. Đau nỗi đau đời,
đau nước. Tư tưởng đấu tranh đứng về Mặt trận dân chủ ngày càng thế hiện
rõ nét hơn. Tuy đã có những đấu tranh tiến bộ nhưng báo Ngày Nay nói
riêng và báo chí Việt Nam thời kỳ này vẫn mang nặng tính văn thơ, trữ


16

tình. Chúng ta chưa nhìn nhận ra một tư tưởng lập trường kiên định, chưa
nhìn thấy một tia hi vọng, một hướng đi tới cái cao đẹp cho xã hội và con
người.
Chương 2
NGƯỜI (NHÓM) SÁNG LẬP TỜ BÁO NGÀY NAY
Nhà xuất bản : Đời Nay.
Trụ sở báo : số 80 phố Quán Thánh - Hà Nội.
Ở số báo đầu tiên, trên măng sét đề giám đốc Nguyễn Tường Cẩm,
chủ bút: Nguyễn Tường Lân.
Sau này giám đốc đổi thành Nguyễn Tường Tam ( thay thế Nguyễn
Tường Cẩm), rồi Trần Khánh Giư thay thế Nguyễn Tường Tam làm giám
đốc. Nguyễn Văn Thức và Nguyễn Khoa Hoàn làm quản lý.
Báo Ngày Nay là cơ quan ngơn luận chính thức của nhóm Tự Lực Văn
Đồn sau khi báo Phong Hóa bị đóng cửa. Đây là cơ quan văn đồn, cơ
quan ngơn luận hồn tồn tự lực về mọi mặt: có nhà in riêng, có nhà phê
bình, có hội đồng cơng nhận và trao giải thưởng. Tự Lực Văn Đoàn được
thành lập năm 1934 bởi 7 thành viên : Nhất Linh (Nguyễn Tường Tam),
Khái Hưng (Trần Khánh Giư), Hoàng Đạo(Nguyễn Tường Long), Thạch
Lam (Nguyễn Tường Lân), Thế Lữ (Nguyễn Thứ Lễ), Xuân Diệu (Ngô

Xuân Diệu), Tú Mỡ (Hồ Trọng Hiếu), sau này có thêm Trần Tiêu (em của
Khái Hưng). Họ tập hợp nhau lại vì một lý tưởng muốn cống hiến cho văn
học, thông qua văn học mà đóng góp cho xã hội, và cùng chung sức nhau
xã hội hóa hoạt động sáng tác của họ, trong sự vận hành của cơ chế thị
trường văn học nghệ thuật đang dấy lên từ Nam ra Bắc thuở bấy giờ. Nghĩa
là họ chấp nhận sự cạnh tranh để sống cịn bằng nghề văn của mình. Họ
khơng chỉ biết đến tiểu thuyết, thơ ca mà còn ràng buộc với nhau trong việc
sống nhờ vào hai tờ báo và một nhà xuất bản. Họ khơng hy sinh mục đích
văn chương cao quý cho việc kiếm kế sinh nhai bằng mọi giá, nhưng việc


17

kiếm kế sinh nhai lại chính là điều kiện để họ giữ vững thiên chức văn học
như một “mục đích tự thân".
Tự lực văn đoàn là tổ chức văn học đầu tiên của nước ta mang đầy đủ
tính chất một hội đoàn sáng tác theo nghĩa hiện đại. Hội đoàn ấy bắt đầu
bằng tờ Phong Hóa bộ mới mà số đầu tiên phát hành vào ngày 8 tháng 9
năm 1932 - tức số 13 - đã lập tức biến một tờ báo vốn đang ế ẩm thành một
hiện tượng đột xuất trong làng báo Hà Nội lúc ấy. Theo Nguyễn Vĩ, ngay
số đầu tiên, tờ báo đã “bán chạy như tôm tươi” (Văn thi sĩ tiền chiến) báo
hiệu một cái gì thật mới mẻ đang xuất hiện trên đất Hà thành. Tự Lực Văn
Đồn chính thức tun bố thành lập vào tháng Ba năm 1934.
Bên cạnh các thành viên trong nhóm Tự Lực văn đồn báo Ngày nay
cịn một số thành viên khác như tranh minh họa cóa Tơ Ngọc Vân, Nguyễn
Gia Trí, Trần Bình Lộc, một số cây bút cộng tác chính như Vy Huyền Đắc,
Nguyễn Bính, Tản Đà,Huy Cận…
Chân dung và những đóng góp của những người phụ trách và
cộng tác viên báo Ngày Nay
TT

1

Tên
Nhất Linh

Vài nét về cuộc đời và những đóng góp cho
báo Ngày nay
Tên thật là Nguyễn Trường Tam .Ông sinh
ngày 25 tháng 7 năm 1905 tại huyện Cẩm
Giàng, tỉnh Hải Dương, nguyên quán làng
Cẩm Phơ, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Ơng là người thứ hai đi nghiên cứu báo chí ở
Pháp( sau Hồng Tích Chu) với mục đích cải
tiến báo chí trong nước. khởi đầu của ơng
khơng phải là nhà báo, mà ơng thích làm báo.
Nhất Linh từng là chủ bút những tờ báo lớn
Phong Hóa, Ngày Nay ... Ơng làm giám đốc
và là cây bút chính của báo, là linh hồn của
báo Ngày Nay.
Ơng là người thành lập Tự Lực văn đồn và là
cây bút chính của nhóm, là một nhà văn, nhà
báo với bút danh Nhất Linh, Đông Sơn (khi
vẽ) và cũng là chính trị gia nổi tiếng củaViệt


18

2

Khái Hưng

3

Hoàng Đạo

Nam trong thế kỷ 20.
Những định hướng của báo đều do Nguyễn
Trường Tam đảm nhiệm. Những thành viên
khác trong Tự Lực văn đồn đều coi ơng như
một người anh cả.
Nguyễn Trường Tam không chỉ là một người
biên tập, một cây bút báo Ngày Nay mà ở ơng
cịn trở thành một nhà quản lý giỏi, một nhà
chính trị nổi tiếng vì lấy được lịng người nhờ
"tính chân thực và lịng thành u nước của
mình".
Những tác phẩm tiêu biểu đăng trên báo Ngày
Nay: tiểu thuyết: Trống mái, Gia đình, Tiêu
Sơn tráng sĩ, Thoát ly, Hạnh ( viết cùng Khái
Hưng). Truyện ngắn: Tiếng suối reo.
Tên thật là Trần Khánh Giư, sinh năm 1896
tại làng Cổ Am, Vĩnh Bảo, Hải Dương.Khái
Hưng và Nhất Linh trở thành “đôi bạn” trong
văn học, nghiệp dĩ và cuộc sống. Về tính tình
“Khái Hưng cũng khơng tự kiêu tự đắc, tính
điềm và tao nhã, câu chuyện có vẻ thành thật
và lịch sự... Ít nói, tính điềm đạm, nhưng thỉnh
thoảng khơi hài đơi chút, và khơng làm mât
lịng ai. Về sáng tác, Khái Hưng “thẳng thắn
nhìn nhận rằng anh viết tiểu thuyết theo nhu

cầu và điều kiện văn nghệ của một thời đại mà
thôi”. Khái Hưng là thành viên của nhóm Tự
Lực văn đồn. Một cây bút chủ chốt trong báo
Ngày Nay, ông vừa viết truyện ngắn, truyện
dài, phê bình,kịch nói.
Những tác phẩm tiêu biểu của ơng : Cái Ve
(1936) cùng những tuyển truyện ngắn Giọc
đường gió bụi (1936), Tiếng Suối Reo (1937),
Ðồng Xu (1939), Ðợi chờ (1939), tiểu thuyết
Thốt Ly (1936) ngồi ra cịn một số tiểu
thuyết nổi tiếng viết cùng Nhất Linh.
Tên thật là Nguyễn Tường Long, sinh ngày
16 tháng 11 năm 1907 tại phố huyện Cẩm
Giàng, tỉnh Hải Dương. Ông là một người
mưu lược. Ông là thành viên của nhóm Tự
Lực văn đồn, có những đóng góp to lớn
trong quá trinh hoạt động của báo Ngày Nay.
Ơng biên tập bài vở, tìm ra những phương


19

4

Thạc Lam

pháp như thế nào để duy trì báo sống tương
đối lâu, khơng để giới cầm quyền kiếm cớ bóp
chết non. Ông phụ trách mảng xã luận của báo
Ngày Nay.

Những tác phẩm tiêu biểu: Trước vành móng
ngựa (phóng sự, 1938), Mười điều tâm niệm
(luận thuyết, 1939) ,Bùn lầy nước đọng (luận
thuyết, 1940). Nhà nghiên cứu Văn Tâm đánh
giá về hai tác phẩm tiêu biểu của Hồng Đạo
"Trước vành móng ngựa", là tập phóng sự đặc
sắc về tóa án. Tuy tác giả không mấy quan
tâm đến “luận đề”, nhưng sự thật giản đơn
được chọn lọc phản ánh, lại tự nói lên ý nghĩa
sâu xa của nó, từ đó có khả năng thuyết phục
độc giả một cách thấm thía về hiện thực dân
sinh và dân trí bi đát đương thời...Với "Mười
điều tâm niệm", Hồng Đạo có hồi bão
hướng dẫn lẽ sống đúng đắn cho thanh niên .
Thạch Lam sinh ngày 7 tháng 7 năm 1910 tại
Hà Nội, Là thành viên của Tự Lực văn đồn,
nhưng khác với Nhất Linh, Hồng Đạo, Khái
Hưng...ngịi bút của Thạch Lam có khuynh
hướng đi gần với cuộc sống của những người
dân bình thường nghèo khổ. Nhà văn Vũ
Bằng kể lại:Thạch Lam yêu sự sống hơn bất
kỳ ai. Anh quý từ cốc nước chè tươi nóng,
trang trọng đưa lên miệng uống một cách gần
như thành kính...như thể cảm ơn trời đất đã
cho mình sống để thưởng thức ngon lành như
vậy. Anh cẩn thận từng câu nói với cơ bán
hàng vì sợ lỡ lời...khiến người ta tủi thân mà
buồn. Thạch Lam đi đứng nhẹ nhàng… Anh
là một người độc đáo có tài lại khiêm nhường,
người nhỏ mà nhân cách lớn... Đến tháng 2

năm 1935, thì ơng được giao làm Chủ bút tờ
Ngày Nay. Ống có những đóng góp to lớn cho
báo Ngày Nay. Ông làm chủ bút,là một cây
bút viết truyện ngắn, viết kịch, đánh giá phê
bình tác phẩm văn học của tờ báo.
Những tác phẩm chính đăng trên báo Ngày
Nay: Gió đầu mùa (tập truyện ngắn, Nxb Đời
nay, 1937), Nắng trong vườn (tập truyện ngắn,
Nxb Đời nay, 1938), Ngày mới (truyện dài,


20

5

Thế Lữ

6

Xuân Diệu

7

Tú Mỡ

Nxb Đời nay, 1939).
Thế Lữ khai sinh là Nguyễn Đình Lễ sau đó
được đổi thành Nguyễn Thứ Lễ sinh ngày 6
tháng 10 năm 1907 - mất 3 tháng 6 năm
1989) là nhà thơ, nhà văn, nhà hoạt động sân

khấu Việt Nam. ở thành thành viên của nhóm
Tự Lực văn đồn kể từ khi mới thành lập, ơng
hầu hết hoạt động sáng tác văn chương trong
thời gian là thành viên của nhóm, đồng thời
cũng đảm nhận vai trị một nhà báo, nhà phê
bình, biên tập viên mẫn cán của các tờ báo
Phong hóa và Ngày nay. ơng tham gia viết
báo, biên tập cho tờ Phong hóa rồi tờ Ngày
nay . Với các bút danh Thế Lữ, Lê Ta, Mười
Ba Chàng, ông viết bài cho các chuyên mục
"Điểm báo", "Tin thơ", "Tin văn... vắn"... cho
báo Ngày nay. Ngoài các mục cố định, Thế
Lữ cịn có nhiều bài thơ, bài bình luận, phân
tích về các vấn đề văn chương, nghệ thuật, các
bài phê bình sách.
Những tác phẩm tiêu biểu: Bên đường thiên
lơi (1936),Lê Phong phóng viên (1937),Mai
Hương và Lê Phong (1937),Địn hẹn
(1937),Gói thuốc lá (1940).
Ơng tên thật là Ngơ Xn Diệu, cịn có bút
danh là Trảo Nha, q qn làng Trảo Nha,
huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh nhưng sinh tại
Gò Bồi, thơn Tùng Giản, xã Phước Hịa,
huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Xuân Diệu
sinh2 tháng 2 năm 1916 mất 18 tháng 12 năm
1985. Là một trong những nhà thơ lớn của
Việt Nam. là thành viên của Tự Lực văn đoàn,
Bên cạnh sáng tác thơ, ơng cịn tham gia viết
báo cho các tờ Ngày Nay và Tiên Phong. Ống
là một trong những cây bút chính của báo

Ngày Nay. Những tác phẩm của ông đăng trên
báo Ngày Nay chủ yếu là những bài thơ in
trong tập thơ " Thơ" (1938). Truyện ngắn
Phấn Thông Vàng.
Tên thật Hồ Trọng Hiếu là một nhà thơ trào
phúng Việt Nam. Tú Mỡ sinh ngày 14 tháng 3
năm 1900 tại phố Hàng Hòm (Hà Nội), Sau
khi gặp gỡ Nhất Linh (Nguyễn Tường Tam),


21

8

Đoàn Phú Tứ

9

Nguyên Hồng

10

Tản Đà

11

Huy Cận

được nhà văn này phát hiện năng khiếu làm
thơ trào phúng của ông, năm 1932, Tú Mỡ

tham gia Tự Lực văn đoàn, rồi được cử phụ
trách mục Giịng nước ngược trên tờ Phong
Hố, một tờ báo chuyên về hài hước và trào
phúng của bút nhóm này. Khi báo Ngày Nay
ra đời Tú Mỡ phụ trách mảng thơ trào phúng.
Tác phẩm chính: Dịng nước ngược (1934 và
1941).
Đoàn Phú Tứ sinh tại Hà Nội, quê quán: Tử
Nê, huyện Tiên Du (nay là huyện Tiên Sơn),
tỉnh Bắc Ninh. Ông đậu Tú tài Pháp năm
1932 sau đó, khi đang học dở trường Luật
năm thứ hai thì bỏ học đi làm báo. Ơng viết
cho các báo Phong hố, Ngày nay, Hà Nội
báo, Tinh hoa Đoàn Phú Tứ soạn kịch, hoạt
động sân khấu là chính và ít làm thơ, ngồi ra
ơng còn là dịch giả của nhiều tác phẩm của
các tác giả lớn phương Tây. Đồn Phú Tứ viết
kịnh nói và phụ trách mục thời sự, thông tin
cho báo Ngày Nay.
Những tác phẩm tiêu biểu: Màu thời gian
(thơ, 1941), Những bức thư tình (kịch, 1941),
Ghen (kịch, 1937), Mơ hoa (tập kịch ngắn,
1941).
Tên thật của ông là Nguyễn Nguyên Hồng,
sinh ngày 5 tháng 11 năm 1918 ở Nam Định.
Ông là một cây bút phóng sự tài hoa. ơng có
nhiều truyện ngắn và tiểu thuyết đăng báo và
rất thành công, ông là cộng tác viên của nhiều
tờ báo trong đó có báo Ngày Nay.
Tên thật Nguyễn Khắc Hiếu. Là một nhà thơ,

nhà văn và nhà viết kịch nổi tiếng của Việt
Nam.Trong văn đàn Việt Nam đầu thế kỷ 20,
Tản Đà nổi lên như một ngôi sao sáng, vừa
độc đáo, vừa dồi dào năng lực sáng tác. Ơng
là một cây bút phóng khống, xơng xáo trên
nhiều lĩnh vực.
Tản Đà viết bài cho nhiều báo. Ở báo Ngày
Nay ông cộng tác với mục thơ.
Huy Cận (tên khai sinh là Cù Huy Cận; 31
tháng 5 năm 1919 – 19 tháng 2 năm 2005), là
một trong những nhà thơ xuất sắc nhất của


22

12

Thanh Tịnh

13

Tơ Ngọc Vân

phong trào Thơ mới. Ơng là bạn tâm giao của
Xuân Diệu, một nhà thơ nổi tiếng khác của
Việt Nam.
Tác phẩm nổi tiêng : Tập thơ Lửa Thiêng
( năm 1940). Ông cộng tác với báo Ngày Nay
ở mục Thơ.
Thanh Tịnh sinh ngày 12 tháng 12 năm 1911

tại làng Dương Nỗ, ngoại ô Huế. Đỗ bằng
thành chung, năm 1933, ông đi làm ở các sở
tư rồi sau đó làm nghề dạy học. Thời gian này,
ông bắt đầu viết văn, làm thơ và cộng tác với
các báo Phong hóa, Ngày nay, Hà Nội báo,
Tiểu thuyết thứ Năm, Thanh Nghị, Tinh Hoa...
Ông cộng tác với báo Ngày Nay bằng những
truyện dài, truyện ngắn.
Tô Ngọc Vân (1906-1954) là một họa sĩ Việt
Nam nổi tiếng, tác giả bức Thiếu nữ bên hoa
huệ. Ông cịn có những bút danh Tơ Tử, Ái
Mỹ.Tơ Ngọc Vân sinh ngày 15 tháng 12 1908
tại làng Xuân Cầu, huyện Văn Giang, Hưng
Yên, nhưng lớn lên tại Hà Nội. Ống có nhiều
tác phẩm nổi tiếng. Ơng vẽ tranh minh họa,
hoạt họa cùng với các họa sĩ Nguyễn Gia Trí,
Trần Bình Lộc cho báo Ngày Nay.
Chương 3

PHÂN TÍCH 01 TÁC PHẨM (01 TRANG) CỦA TỜ BÁO NGÀY NAY
Hồng Đạo có phóng sự “Trước vành móng ngựa” với hơn một trăm
bài đăng liên tục như một mục không thể thiếu trên báo Ngày Nay. Phóng
sự của Hồng Đạo đã thể hiện được nội dung cốt lõi của sự phán ánh ở báo
Ngày Nay với xã hội đương thời. Dưới đây là một phóng sự trong “Trước
vành móng ngựa” với tên “Một chuyện quan trọng”.
Một Việc Quan Trọng
Tòa mất một buổi tối để xét xử vụ này. Ba ông trạng sự hung hồn cãi
cho bị cáo - tiên cáo nhân ( vừa là bị cáo vừa là tiên cáo). Ai cũng tưởng là
một việc rất quan trọng.

23

Mà thật là quan trọng. Hai bà cãi nhau, rồi xơ xát nhau, rồi chửi rủa
nhau, rồi nắm tóc nhau… Rồi hai người đều bị trọng thương: Một người
hơi sây sát tay cịn một người thấy mệt mỏi trong mình.
Phùng Thị Mỹ người nhỏ nhắn, con mắt sắc sảo đanh đá trong khn
mặt trịn, hầm hầm nói.
- Hơm đấy tơi gặo nó tại nhà bà Quảng Lợi. Nó bảo rằng chính nó sai
chồng nó chim chồng tơi để tơi uất tơi chết, nó mới hả.
Ơng Biện lý - Thế bây giờ bà nói ra được bà đã hả chưa?
Thị Mỹ - hơm ấy, tơi có một mình, tay tơi lại ẵm con, nó chửi tơi chán
rồi nó lại lấy ơ đánh tơi bị thương, hiện có giấy đốc tờ làm chứng.
Ơng Chánh án - Thế chị có đánh trả người ta khơng?
- Thưa khơng, nó vu oan con đấy ạ!
Ơng Biện lý : nếu nó đánh chị mà chị khơng đánh lại, thì chị là người
ít có. Chị có túm tóc nó khơng?
- Bẩm… khơng.
Nguyễn Thị Tý, người là địch thủ của Thị Mỹ, khn mặt dấu kín
trong chiếc khăn vuông thâm, chỉ để lộ ra cái mũi tẹt và cặp môi dầy, thỏ
thẻ:
- Bẩm quan lớn, Thị Mỹ tự nhiên nó chửi con, rồi nó lại đâm con vào
mặt…
- Thế chị khơng đánh lại nó chứ?
- Vâng.
- Biết mà! thế chị có cám ơn người ta khơng?
Thị Tý khơng hiểu, đứng im, nhìn cái vành móng ngựa.
Ơng Chánh án ( kết luận)- Thị Mỹ không đánh Thị Tý. Thị Tý khơng
đánh Thị Mỹ. Chẳng ai đánh ai cả. Cịn những vết thương nhẹ của cả hai
người, hẳn tự nhiên nó nổi lên.

Đỗ Thị Dần, em dâu Thị Tý, người mà Thị Mỹ đổi cho cái tiếng cướp
chồng mình, tự nhiên đứng lên:


24

- Thế nào, chị có đánh chị Mỹ khơng?
Bộ mặt lưỡi liềm của Thị Dần rung đông, cặp mắt to và sau càng thêm
to và sâu. Thị Dần sồn sồn nói:
- Bẩm, nó giá họa cho tơi. Hơm ấy tơi nằm ở nhà. Nó là em họ tơi,
chồng nó là em rể tơi, tơi khơng dính dáng gì đến chồng nó cả.
Ơng trạng sư ( của Thị Mỹ) - thế làm sao Thị Mỹ lại bắt được ảnh chị
ở túi áo chồng?
Thi Dần càng the thé lên:
- Ngày xưa tôi chơi với nó, nó lấy ảnh tơi nhét vào túi chồng nó để vu
oan cho tơi chứ gì?
- Bây giờ chồng Thị Mỹ có lại chơi nhà chị ln khơng?
- Tơi ở với anh tơi, chồng nó đến chơi với annh tơi, chứ chơi gì với
tơi.
À ra vậy, Thị Mỹ là con người đa nghi. Mà quan tòa cũng là người đa
nghi nốt. Không tin lời Thị Mỹ, thị Tý, ông cho gọi các người làm chứng
vào khai. Chín, mười bà giơ tay thề nói thật, bà thì bảo Thị Mỹ có đánh Thị
Tý, bà thì bảo Thi Tý có đánh thị Mỹ, bà thì bảo chẳng ai đánh ai cả…
Thành ra Thị Tý có đánh Thị Mỹ, mà lại khơng đánh Thị Mỹ. Thị Mỹ
có đánh Thị Tý, mà lại không đánh Thi Tý. Thật là một vụ nghi án rất quan
trọng.
Làm cho tôi lại tiếc chế độ đời xưa; hễ có đám cãi nhau, phết cho mỗi
người 3 roi rồi tha về.
Tuần sau, tòa tuyên án tha bổng cho Thị Mỹ lẫn Thị Tý. Thế là cả hai
người cùng không mất thể diện, vui vẻ ra về… đợi đến lần sau.

Nhà phê bình văn học Thụy Khuê cho rằng: "Những điều Hoàng Đạo
viết là viết cho tức khắc, về những chuyện đang xẩy ra trước mắt, phải giải
quyết ngay ngày hơm nay. Ơng khơng nghĩ đến tác phẩm để đời. Ơng cũng
khơng có thì giờ nghĩ đến cái Chân, cái Thiện, cái Mỹ, khi đất nước và dân
tộc ông đang cần những bài xã luận nảy lửa: Khi học sinh, sinh viên cần


25

một cẩm nang, cần một "thánh kinh" với những khẩu hiệu, ông viết Mười
điều tâm niệm. Khi dân chúng nghèo đói, thất học, là nạn nhân của những
phiên tồ khơng có luật sư biện hộ, ơng phanh phui những cảnh khơi hài bi
đát Trước vành móng ngựa. Khi tồn thể dân quê sống trong cảnh tối tăm,
dưới một hệ thống xã hội bất công đầy áp búc, ông tố cáo, ông đề nghị sửa
đổi cơ chế gây ra cảnh Bùn lầy nước đọng".
Những bài phóng sự trong Trước Vành Móng Ngựa là mục được rất
nhiều người đọc yêu thích. Những câu chuyện ấy với những nhan đề rất
như " Hối Hận"; " Một việc quan trọng". Những nhan đề có vẻ rất quan
trọng và nặng nề nhưng bên trong nó lại là một câu chuyện đáng để cười.
Có những vụ án chẳng đâu vào đâu, cũng có những vụ án lãnh án tù nặng
nhưng cuối cùng vẫn để lại cho độc giả một cái gợi cười. Những nhà phê
bình sau này thường dựa vào các bài viết của nhóm Tự Lực văn đồn đăng
trên báo Phong Hóa và báo Ngày Nay để nhận ra sự bế tắc của xã hội. Để
nhìn nhận những bước đi mới của dịng văn học Việt Nam giai đoạn 1930 1945.
Thời kỳ này báo chí nước ta hoạt động trong sự kiểm duyệt gắt gao
của thực dân Pháp. Bởi thế cho nên chúng ta cũng khơng thể u cầu
những bài viết có tính đấu tranh mạnh mẽ, kiên cường chống lại thực dân
Pháp và bè lũ tay sai. Và bài viết của Hoàng Đạo động chạm đến Tổng đốc
Hà Đơng Hồng Trọng Phu khiến báo Phong Hóa phải đóng cửa là một
minh chứng điển hình. Giai đoạn đầu của báo Ngày Nay có một nội dung

mang tính chính trị xã hội được nhiều người quan tâm ,hưởng ứng và ủng
hộ đó là tháng 12 năm 1936, trên báo Ngày Nay, Nhất Linh phát động
phong trào Ánh Sáng cùng nhóm Tự Lực văn đồn, xây dựng nhà rẻ tiền
cho người nghèo, chống lại các nhà ổ chuột ở các khu lao động.
Chương 4
Ý NGHĨA, VÀI TRÒ CỦA TỜ BÁO NGÀY NAY