Thực trạng và giải pháp để đẩy lùi tình trạng nhiễm HIV ở trẻ em lang thang thành phố

LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, ở các thành phố lớn của Việt Nam chúng ta thấy có rất nhiều trẻ em
lang thang kiếm sống, các em chủ yếu là đến từ các vùng nông thôn và làm đủ mọi
nghề để kiếm sống như đánh giầy, bán báo,làm cửu vạn…Trong số các em vì không
có đủ kiến thức và kinh nghiệm nên đã có rất nhiều em tiêm chích ma tuý và lây
nhiễm HIV, có nhiều em đang mang trong mình căn bệnh thế kỷ nhưng các em
không hề hay biết và vì vậy đã vô tình truyền bệnh cho người khác và ngày càng
làm gia tăng tỉ lệ người nhiễm HIV. Đó là một vấn đề đáng báo động, nó đã gieo
một hồi chuông cảnh báo đối với toàn xã hội khi mà ngày càng có nhiều trẻ em
lang thang và nhiễm HIV.Trẻ em là tương lai của đất nước và vì vậy để giải quyết
vấn đề này phải được coi là trách nhiệm của toàn xã hội chứ không phải là công
việc của riêng ai.
Là nhóm sinh viên khoa marketing trường ĐHKTQD trong khuôn khổ của môn
học Marketing xã hội và tính cấp bách của xã hội chúng tôi đã chọn đề tài: "Thực
trạng và giải pháp để đẩy lùi tình trạng nhiễm HIV ở trẻ em lang thang thành
phố” làm nội dung nghiên cứu. Mục đích của chúng tôi là phân tích thực trạng và
tìm nguyên nhân nhiễm HIV ở trẻ em lang thang thành phố, từ đó xây dựng nên các
giải pháp để làm giảm tình trạng này, giúp các em có cuộc sống tốt đẹp hơn trong
tương lai và giảm tình trạng nhiễm HIV ở Việt Nam.
Đề tài của chúng tôi bao gồm các nội dung như sau:
I.Thực trạng nhiễm HIV của trẻ em lang thang thành phố
II. Phạm vi áp dụng chương trình marketing xã hội
III. Chiến lược marketing đề xuất.
Trong quá trình thực hiện đề tài chúng tôi cũng xin chân thành gửi lời cảm ơn đến
cô giáo Ths.Doãn Hoàng Minh đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo để đề tài nghiên
cứu được hoàn thành
1
1
Mục Lục
Lời mở đầu Trang
I. Thực trạng tình trạng nhiễm HIV ở trẻ em lang thang ……..2

II. Phạm vi áp dụng ……………………………………............5
III.Chiến lược marketing đề xuất ……………………………...6
1. Phân đoạn thị trường mục tiêu………………………………………..6
2. Các thành phần của chương trình marketing xã hội…………………..9
3. Đánh giá và kiểm tra chương trình …………………………………..19
Kết Luận…………………………………………………………..21
2
2
I. Thực trạng tình hình lây nhiễm HIV ở trẻ em lang thang thành phố
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”. Trẻ em chính là tương lai của đất
nước, tương lai của dân tộc. Trẻ em có được nuôi dưỡng tốt, có đủ sức khỏe và
được giáo dục tốt thì mới có tương lai tốt, mới tạo ra tương lai tươi sáng cho đất
nước.
Tuy nhiên có một thực trạng đáng báo động hiện nay đó là số lượng trẻ vị
thành niên nhiễm HIV ngày một nhiều, tốc độ gia tăng ngày càng nhanh.Theo
UNAIDS, vào cuối năm 2004 ước tính có 121.000 trẻ em đang cùng sống với
HIV/AIDS tại Châu á và Thái Bình Dương, chỉ riêng năm 2005 ước tính có khoảng
47.000 trẻ mới bị nhiễm. Theo số liệu của Tổng cục thống kê 1/3 dân số Việt Nam
hiện nay đang ở độ tuổi từ 10 đến 24 tuổi, tương đương với khoảng 24 triệu người.
Dự báo trong vòng 10 năm tới, số người trẻ tuổi sẽ chiếm phần lớn nhất của dân số
Việt Nam. Với việc Việt Nam mở rộng cửa hội nhập với thế giới thì bên cạnh những
cơ hội, các thách thức mới cũng xuất hiện như HIV/AIDS, buôn lậu, ma túy... Mà
những người trẻ tuổi luôn là những người chịu tác động trước tiên trước mỗi thách
thức.
Hiện nay ở Việt Nam đã có 76.000 ca HIV dương tính được báo cáo, trong
đó có tới hơn 70% những người bị mắc có độ tuổi dưới 30 (Theo thống kê của Bộ Y
tế cuối năm 2005, Việt Nam chỉ có khoảng 8.500 trẻ dưới 15 tuổi nhiễm HIV, trong
đó trẻ em đường phố chiếm đại đa số). Số lượng ca mắc mới ngày càng tăng nhanh
trong khi những người trẻ tuổi lại không được trang bị đầy đủ kiến thức để đối mặt
với hiểm họa này. Những quan niệm sai lầm về giáo dục giới tính, về HIV/AIDS, về

việc tuyên truyền sử dụng bao cao su vẫn đang tồn tại. Bên cạnh đó là sự kỳ thị, xa
lánh, sợ hãi của những người xung quanh đối với nạn nhân của căn bệnh thế kỉ
HIV/AIDS. Sự phân biệt đối xử đang ngày một lan rộng đặc biệt là với các nạn
nhân trẻ tuổi. Họ thường bị bỏ rơi tại bệnh viện, trại cải tạo mà ít có sự quan tâm,
chăm sóc, giúp đỡ của cộng đồng.
3
3
Mặt khác hiện nay các chương trình xã hội nhằm mục đích tuyên truyền,
giáo dục để đẩy lùi HIV/AIDS đặc biệt là tình trạng lây nhiễm HIV/AIDS ở trẻ em
đường phố hoạt động không hiệu quả, chưa dành được sự quan tâm đúng mức từ
phía cộng đồng. Các giáo dục viên đường phố vẫn còn thụ động với công tác này.
Họ khá e ngại khi phải đối mặt với trẻ có nguy cơ bị nhiễm HIV và việc nhận chăm
sóc trẻ đường phố bị nhiếm HIV cũng chỉ là những tấm lòng hảo tâm của một vài cá
nhân chứ chưa có chính sách dành cho đối tượng này. Có một số điểm khám sức
khỏe miễn phí nhưng chưa phát huy tác dụng, hoạt động không liên tục, nhân viên y
tế không thân thiện...
Khi xây dựng chương trình này, chúng tôi muốn nhắm tới 2 mục đích:
- Mục đích trước mắt:
+ Thu hút sự quan tâm, giúp đỡ của cộng đồng dành cho trẻ em lang
thang đường phố
+ Giáo dục, nâng cao khả năng tự bảo vệ của các em trước sự tấn
công của HIV/AIDS đặc biệt là những em nghiên ma túy.
+ Cung cấp các dịch vụ, phương tiện... cho các em để các em có thể
tự phòng tránh
- Mục đích lâu dài:
+ Đẩy lùi HIV/ AIDS ra khỏi cộng đồng
+ Hạn chế và tiến tới xóa bỏ tình trạng trẻ em nông thôn bỏ ra thành
phố kiếm sống, trẻ bỏ nhà đi lang thang.
Đối tượng công chúng mục tiêu mà chúng tôi lựa chọn cho chương trình
marketing xã hội này chính là: Những trẻ em lang thang đường phố, đặc biệt là

những đứa trẻ nghiện ma túy xuất phát từ những nguyên nhân cơ bản sau:
- Theo báo cáo của tổ chức WHO, cuối năm 2001 ở Việt Nam có khoảng
2500 trẻ em nhiễm HIV nhưng đến đầu năm 2006 đã có 8500 trẻ nhiễm. Đây là
4
4
những con số đáng báo động. Nó cho thấy tốc độ gia trẻ nhiễm HIV ngày càng
nhanh và sự đe dọa của hiểm họa HIV/ AIDS với trẻ em ngày càng lớn
- Trong số 8500 trẻ bị nhiễm HIV/ AIDS trẻ đường phố chiếm tỷ lệ đại đa số.
(Thống kê của Bộ Y tế). Đây là những đứa trẻ dưới 16 tuổi kiếm sống bằng nhiều
nghề khác nhau như ăn xin, bán báo, bán vé số, đáng giầy, bán hàng rong, trộm cắp,
móc túi, bán dâm...
- Kết quả điều tra tại Hà Nội cho thấy 69% trẻ em nhiễm HIV do tiêm chích
ma túy, 13% do mẹ truyền sang con, 2.9% do lây qua đường tình dục...
- Trẻ em đường phố rất dễ bị lây nhiễm HIV/ AIDS vì không có thông tin,
không có kiến thức về căn bệnh nguy hiểm này trong khi cuộc sống của các em rất
đơn độc, phải ngủ ngoài đường, không ai bảo vệ, phải tự kiếm kế mưu sinh nên rất
dễ bị lôi kéo sử dụng ma túy, bán thân để kiếm sống và thỏa mãn cơn nghiện. Các
em không đủ khả năng tự bảo vệ để tránh khỏi nguy cơ lây nhiễm HIV.
- Kiến thức về HIV của trẻ em đường phố rất hạn chế. Có đến 20% trên 400
trẻ được hỏi cho rằng AIDS là bệnh của người lớn, trẻ em không bị AIDS. Các em
này cũng cho rằng bệnh này có thể chữa khỏi. Điều này càng chứng tỏ trẻ em đường
phố có nguy cơ lây nhiễm HIV rất cao và chưa được quan tâm đúng mức, chưa
được giáo dục, phổ biến các kiến thức để tự bảo vệ bản thân và cộng đồng.
- Đôi khi những đứa trẻ nghiện ma túy cũng có ý thức sợ nhiễm HIV muốn
đi cai nghiện nhưng chúng không biết phải làm như thế nào lại không có tiền...
II. Phạm vi áp dụng
Chương trình Marketing xã hội này sẽ được triển khai trước tiên ở 2 thành
phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh bởi vì đây là hai trung tâm kinh tế
lớn nhất của cả nước, nơi tụ họp của hầu hết trẻ lang thang đường phố. Trong số tẻ
em lang thang đường phố có tới 3/4 trẻ là từ các vùng nông thôn nghèo bỏ ra thành

phố. Chúng bị cuộc sống giàu sang ở thành phố cuốn hút, lôi kéo. Theo thống kê
5
5
hiện nay chỉ riêng thành phố Hồ Chí Minh đã có tới hơn 10.000 trẻ em lang thang
đang bị đại dịch HIV đe dọa
Mặt khác đây là các thành phố lớn có nhiều điều kiện tốt hơn về nhân lực, tài
chính, phương tiện... để triển khai chương trình. Từ những thành công của chương
trình có thể nhân ra các thành phố, địa phương khác dễ dàng hơn.
III.Chiến lược marketing đề xuất:
1.Phân đoạn đối tượng mục tiêu:

Hoàn cảnh bình thường Lang thang đường phố
Trẻ em
Người trưởng thành
Tình trạng nhiểm HIV của trẻ em đường phố có quan hệ trực tiêp hoặc
gián tiêp đến không ít các đối tượng,thành phần trong xã hội.Vì vậy để thu được
hiệu quả như mong muốn,chúng ta phải xác định hết sức rõ ràng các đoạn công
chúng mục tiêu của chương trình Marketing xã hội
Trong số các đối tượng trẻ em lang thang thì có không ít các trường hợp đã
bị nhiễm HIV từ các nguyên nhân khác nhau. Bên cạnh đó cũng có các đối tượng
chưa bị nhiễm HIV.Vơí phạm vi của đề tài chúng tôi lựa chọn các đói tưọng trẻ em
lang thang đường phố chưa bị nhiểm HIV làm công chúng mục tiêu.Gia đình, nhà
trường, đoàn thanh niên, hội phụ nữ,các cán bộ an ninh cơ sở…là các đoạn công
chúng ảnh hưởng.
6
6
a.Công chúng mục tiêu:
Trẻ em lang thang là một nhóm xã hội hết sức nhạy cảm.Đại đa số các em
bị thất học, từ nông thôn lên thành phố kiếm sống, phải chịu nhiều sức ép từ cuộc
sống, cộng với sự mặc cảm sẵn có với xã hội bên ngoài làm cho các đối tượng này

trở lên rất khó tiêp cận.
Các đói tượng này có độ tuổi dao động khoảng từ 8 đến 16 tuổi.Hầu hết các
em đều có trình độ văn hoá thấp, bỏ học sớm .Trong số các đối tượng này cũng đã
có một số em có đôi chút hiểu biết về HIV/AIDS,các con đường lây truyền cũng
như biện pháp phòng tránh.Tuy nhiên con số này là rất nhỏ, nếu không muốn nói là
hiếm hoi.
Số trẻ em lang thang thường cú nhiều biến động.Nhúm trẻ này đến rồi đi,
khi cỏc em lang thang trờn hố phố kiếm sống, khi làm việc trong những điều kiện
tương đối ổn định và đụi khi cỏc em kiếm sống bằng cỏc hoạt động rất đỏng ngờ.
Một số trẻ về quờ giỳp đỡ gia đỡnh trong dịp mựa màng rồi lại đến ỏc thành phố vỡ
vậy nờn rất khú kiểm soỏt
Trung tâm truyền thông sức khoẻ thành phố Hà Nội vừa tiến hành một
cuộc khảo sát trực tiếp bằng cách phỏng vấn trực tiếp khoảng 400 trẻ em lang thang
đường phố.Kết quả cho thấy, đa số các em đều không biết dùng chung bơm kim
tiêm khi sử dụng ma tuý, quan hệ tình dục không an toàn với nhiều người là đối
diện với nguy cơ bị lây nhiễm HIV.Thậm chí một số em còn cho rằng, AIDS là căn
bệnh của người lớn và hoàn toàn có thể chữa khỏi. Điều này đem đến cho chúng ta
một thực trạng hết sức đáng báo động: mỗi trẻ em lang thang đều có nguy cơ bị lây
nhiễm hay có thể lây nhiểm HIV cho người khác, trong khi chúng không hề có một
chút kiến thức nào để phòng tránh.
Các trẻ em này hầu hết đều có hoàn cảnh đặc biệt, gia đình khó khăn,phải
gánh chịu sức ép kiếm tiền nuôi sống bản thân và gia đình. Dẫu đã có một số em
nhận thức đựơc nguy cơ của mình song vì nhiều lí do khỏc nhau mà lí do lớn hơn cả
7
7
là sức hút vật chất trước mắt nên đành nhắm mắt đưa chân.Vì thế khả năng đưa các
em trở về nhà từ bỏ cuộc sống lang thang là rất nhỏ.Thực tế thì đã có các chương
trình gom trẻ em lang thang đem trả về gia đình song chỉ một thời gian ngắn sau khi
trở về gia đình các em lại tiếp tục bỏ nhà lên thành phố tái lang thang. Đã có những
trường hợp trẻ em lang thang đường phố được các anh chị giáo dục viên đường phố

hướng dẫn cách phòng tránh HIV song nếu còn nhớ thì cũng do nguyên nhân này
hay nguyên nhân khác mà các em bỏ qua, không hề áp dụng chúng.
Cho dù số lượng bao nhiêu hay hoàn cảnh sinh sống như thế nào thì mỗi trẻ
em lang thang đều ở trong tình trạng hết sức dễ bị tổn thương. Đường phố với
những hiểm hoạ khôn lường sẽ có những tác động tiêu cực đến sự phát triển của
bản than các em. Những bài học từ đường phố ngày càng tàn nhẫn hơn với các em.
Trẻ em đường phố không được đến trường học, không được chăm sóc sức khoẻ
thich đáng, không được chăm lo phát triển tinh thần và hỗ trợ để trở thành những
công dân khoẻ mạnh và toàn diện và đặc biệt là các em luôn phải đối mặt với nguy
cơ HIV/AIDS rình rập sãn sang bổ xuống đầu bất cứ lúc nào.
b,Công chúng ảnh hưởng:
Nguy cơ mà nhóm công chúng mục tiêu nêu trên phải đối mặt là hệ quả tất
yếu của vấn nạn lao động trẻ em-một vấn đề xã hội nhức nhối đang được ra.Đây là
một vấn đề có liên quan đến không ít các lực lượng xã hội mà nổi bật nhất đó là bản
thân các gia đình(người chủ gia đình: cha, mẹ,ông, bà…)có con em bỏ nhà ra thành
phố hay các cơ quan đoàn thể,trường học cơ sở.
*Các bậc cha mẹ:
Như đã nói ở trên, đại đa số trẻ em lang thang đường phố đều có hoàn cảnh
gia đình hết sức khó khăn,cha mẹ mất sớm hay ốm đau bệnh tật.Song bên cạnh đó
cũng có không ít các bậc cha mẹ chỉ vì cái lợi nhỏ trước mắt mà bắt con cái mình
phải bỏ nhà lên thành phố kiếm tiền, đánh mất tương lai.Trình độ hiểu biết của họ là
8
8