Luận văn:Giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp trên địa bàn huyện Việt Yên Tỉnh Bắc Giang pdf

Bộ giáo dục và đào tạo
trờng đại học nông nghiệp hà nội



NGUYN TH DUNG



GII PHP NNG CAO CHT LNG
NGUN NHN LC TRONG NễNG NGHIP
TRấN A BN HUYN VIT YấN TNH BC GIANG


Luận văn thạc sĩ kinh tế




Chuyên ngành: kinh tế nông nghiệp
Mã số: 60.31.10
Ngời hớng dẫn khoa học: ts. NGUYN TT THNG



Hà Nội - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
i

LỜI CAM ðOAN


Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả trong luận văn là hoàn toàn trung thực và chưa ñược
công bố trong bất cứ công trình nào khác. Các thông tin trích dẫn trong luận văn
ñều ñược chỉ rõ nguồn gốc.


TÁC GIẢ LUẬN VĂN





Nguyễn Thị Dung












Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tôi xin gửi tới
thầy giáo, TS. Nguyễn Tất Thắng, người ñã ñịnh hướng, trực tiếp hướng dẫn và
ñóng góp ý kiến cụ thể cho kết quả cuối cùng ñể tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Kinh tế và PTNT,
Khoa Sau ñại học – Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội cùng toàn thể các thầy
giáo, cô giáo ñã trực tiếp giảng dạy, và giúp ñỡ tôi trong suốt quá trình học tập
và nghiên cứu.
Cho phép tôi ñược gửi lời cảm ơn tới Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc
Giang, UBND huyện Việt Yên, Phòng Nông nghiệp, Phòng Thống kê, Phòng
Tài nguyên Môi trường, UBND các xã Minh ðức, Quảng Minh, Vân Trung, các
hộ gia ñình ñã cung cấp số liệu cần thiết, giúp tôi trong thời gian nghiên cứu tại
ñịa bàn.
Xin chân thành cảm ơn sự giúp ñỡ, ñộng viên của tất cả bạn bè, ñồng
nghiệp, gia ñình và những người thân ñã giúp ñỡ, ñộng viên, khích lệ trong suốt
quá trình học tập và nghiên cứu.

Hà Nội, ngày tháng năm 2010
Tác giả


Nguyễn Thị Dung




Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp

iii


MỤC LỤC
1. MỞ ðẦU 1
1.1. Tính cấp thiết của ñề tài 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 3
1.2.1. Mục tiêu chung 3
1.2.2. Mục tiêu cụ thể 3
1.3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 3
1.3.1. ðối tượng nghiên cứu 3
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu 4
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 5
NGUỒN NHÂN LỰC NÔNG NGHIỆP 5
2.1. Cơ sở lý luận về nguồn nhân lực nông nghiệp 5
2.1.1. Khái niệm 5
2.1.2. ðặc ñiểm của nguồn nhân lực trong nông nghiệp 7
2.1.3. Phân loại Nguồn nhân lực nông nghiệp 8
2.1.4. Cơ sở hình thành nguồn nhân lực nông nghiệp 10
2.1.5. Quản lý nguồn nhân lực nông nghiệp trong phát triển kinh tế xã hội .15
2.1.6. Phân bố nguồn nhân lực nông nghiệp 17
2.1.7. ðào tạo nguồn nhân lực nông nghiệp 20
2.1.8. Nội dung của nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp 21
2.1.9. Vai trò của nâng cao chất lượng Nguồn nhân lực nông nghiệp nông
thôn trong quá trình công nghiệp hoá- hiện ñại hoá của nước ta 25
2.1.10. Các yếu tố ảnh hưởng ñến nguồn nhân lực nông nghiệp 28
2.1.11. Sự cần thiết khách quan phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong
nông nghiệp 29
2.2. Cơ sở thực tiễn về nguồn nhân lực nông nghiệp 31

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
iv


2.2.1. Các chủ trương, Chính sách của ðảng, Nhà nước nhằm nâng cao chất
lượng nguồn nhân lực trong nông nghiệp trong quá trình phát triển nông
nghiệp nông thôn 31
2.2.2. Thực trạng nguồn nhân lực nông nghiệp Việt Nam 33
2.2.3. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp của một
số nước trong khu vực và trên thế giới 34
2.2.4. Những bài học rút ra từ kinh nghiệm nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực nông nghiệp ở các nước ñối với Việt Nam 39
2.3. Các công trình nghiên cứu có liên quan ñến ñề tài 42
2.4. Những nhận xét rút ra từ việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về
nguồn nhân lực nông nghiệp 46
3. ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 47
3.1. ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu 47
3.1.1. ðiều kiện tự nhiên 47
3.1.2 ðặc ñiểm kinh tế xã hội 50
3.1.3. Kết quả sản xuất kinh doanh của huyện Việt Yên 52
3.2. Phương pháp nghiên cứu 54
3.2.1. Chọn ñịa bàn và ñiểm nghiên cứu 54
3.2.2. Phương pháp thu thập số liệu 54
3.2.3. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu 57
3.2.4. Phương pháp phân tích 58
3.3. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích 60
3.3.1. Nhóm chỉ tiêu chất lượng nguồn nhân lực 60
3.3.2. Nhóm chỉ tiêu số lượng nguồn nhân lực 61
3.3.3. Một số chỉ tiêu sử dụng và ñánh giá nguồn nhân lực của một quốc gia,
một vùng 62

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 63

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
v


4.1. Thực trạng về nguồn nhân lực trong nông nghiệp của huyện Việt Yên 63
4.1.1. Tình hình chất lượng và số lượng nguồn nhân lực của huyện 63
4.1.2. Tình hình sử dụng nguồn nhân lực nông nghiệp của huyện Việt Yên .83
4.1.3.Công tác ñào tạo nguồn nhân lực của huyện Việt Yên 88
4.2. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng ñến nguồn nhân lực trong nông nghiệp
93
4.2.1. ðường lối, chủ trương, chính sách của ðảng 93
4.2.2. Thùc tr¹ng t×nh h×nh kinh tÕ x héi 96
4.2.3. Quy hoạch phát triển kinh tế xã hội của ñịa phương, vùng 98
4.2.4.Quan hệ cung cầu về lao ñộng 106
4.2.5. ðánh giá nguồn nhân lực trong nông nghiệp của huyện 110
4.3. ðánh giá các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp
huyện Việt Yên ñã thực hiện trong những năm vừa qua 113
4.4.1. Phát triển nguồn nhân lực 114
4.4.2. Phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn 117
4.4.3. Giáo dục - ðào tạo 120
4.4.4. Chăm sóc sức khoẻ nhân dân 121
4.4. ðịnh hướng, giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân
lực nông nghiệp huyện Việt Yên trong thời gian tới 121
4.4.1. ðịnh hướng 121
4.4.2. ðề xuất những giải pháp phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp của
huyện Việt Yên 122
5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 135
5.1 Kết luận 135

5.2. Kiến nghị 136
TÀI LIỆU THAM KHẢO 138

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Cơ cấu dân số và nguồn nhân lực Việt Nam từ 1979 ñến 2009 13
Bảng 3.1 ðặc ñiểm thời tiết khí hậu của huyện Việt Yên 49
B¶ng 3.2 T×nh h×nh biÕn ®éng ®Êt ®ai, d©n sè vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
cña huyÖn ViÖt Yªn (2007 – 2009) 53
Bảng 3.3 Số hộ ñược lựa chọn ở các xã ñiều tra 56
Bảng 4.1 Tình hình nguồn nhân lực của huyện (2007 -2009) 64
Bảng 4.2. Số lượng, chất lượng cán bộ công chức huyện qua 3 năm 2007 - 2009 65
Bảng 4.3. Số lượng, chất lượng cán bộ xã, thôn tại 3 xã ñiều tra 67
B¶ng 4.4. T×nh h×nh sè l−îng nguån nh©n lùc n«ng nghiÖp cña huyÖn (2007 – 2009) 68
Bảng 4.5 Tình hình chất lượng nguồn nhân lực nông nghiệp của huyện (2007 – 2009) 71
Bảng 4.6. ðặc ñiểm cơ bản của các hộ ñiều tra năm 2009 73
Bảng 4.7. Tình hình phân bố nguồn nhân lực tại 3 xã 75
Bảng 4.8. Trình ñộ văn hoá, sức khoẻ của nguồn nhân lực trong các hộ ñiều tra 77
Bảng 4.9. Tỷ lệ học sinh bỏ học ở từng cấp tại 3 xã ñiều tra 79
Bảng 4.10. Kinh nghiệm sản xuất trong các hộ nông dân 82
Bảng 4.11. Tình hình sử dụng nguồn nhân lực của huyện (2007 – 2009) 84
Bảng 4.12. Tình hình sử dụng ñội ngũ cán bộ quản lý nông nghiệp 85
B¶ng 4.13. Tình hình sử dụng nguồn nhân lực trong nông nghiệp tại các hộ
ñiều tra năm 2009 87
Bảng 4.14. Số lượng cán bộ quản lý nông nghiệp ñào tạo năm 2009 89
Bảng 4.15. Số lượng người tham gia ñào tạo nguồn nhân lực trong nông
nghiệp tại huyện (2007 - 2009) 90

Bảng 4.16. Hỗ trợ kinh phí ñào tạo nguồn nhân lực trong nông nghiệp của huyện 91
Bảng 4.17. Tình hình phân bổ kinh phí hỗ trợ ñào tạo nguồn nhân lực trong
nông nghiệp của huyện 91
Bảng 4.18 Các cơ sở dạy nghề 92

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
vii


Bảng 4.19. Nhu cầu và khả năng ñầu tư cho học tập trong các hộ ñiều tra 93
Bảng 4.20. Các chỉ tiêu trong giai ñoạn quy hoạch 100
Bảng 4.21. Lao ñộng ñã qua ñào tạo ñến năm 2020 102
Bảng 4.22. Nhu cầu ñào tạo của ñội ngũ cán bộ xã qua kết quả ñiều tra tại 3 xã 105
Bảng 4.23. Nhu cầu ñào tạo nghề của lao ñộng 3 xã 106
Bảng 4.24. Dự báo dân số trung bình ñến năm 2020 huyện Việt Yên 107
Bảng 4.25. Dự báo nhu cầu lao ñộng 108
Bảng 4.26. Nhu cầu làm việc một số nhân lực sau khi ñào tạo trong lĩnh vực
nông nghiệp 109
Bảng 4.27. Phân tích SWOT nguồn nhân lực của huyện 110

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
viii


DANH MỤC SƠ ðỒ VÀ BIỂU ðỒ

Sơ ñồ 1.1. Phân loại dân số và nguồn lao ñộng 11
Sơ ñồ 3.1. Sơ ñồ vị trí huyện Việt Yên 49
Biểu ñồ 4.1 Cơ cấu nguồn lao ñộng nông nghiệp phân theo giới tính 71

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp
ix


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BQ : Bình quân
CC : Cơ cấu
CN : Chăn nuôi
CN-XD : Công nghiệp – xây dựng
CN-TTCN : Công nghiệp -Tiểu thủ công nghiệp
CNH : Công nghiệp hóa
CNKT : Công nhân kỹ thuật
CTCP : Công ty cổ phần
GTSX : Giá trị sản xuất
HðH : Hiện ñại hóa
KT-XH : Kinh tế - xã hội
KHKT : Khoa học kỹ thuật
NN : Nông nghiệp
NNL : Nguồn nhân lực
NK : Nhân khẩu
Lð : Lao ñộng
TBKT : Tiến bộ kỹ thuật
TM-DV : Thương mại – dịch vụ
TN : Thu nhập
TT : Trồng trọt
UBND : Ủy ban nhân dân
SL : Số lượng