Báo cáo " Về quyền được sống trong môi trường trong lành ở Việt Nam hiện nay " doc

nghiên cứu - trao đổi
22 tạp chí luật học số 11/2011



ThS. BI C HIN *
1. Khỏi quỏt v quyn c sng trong
mụi trng trong lnh
Chc nng ca mụi trng t nhiờn trờn
trỏi t l to cõn bng sinh thỏi nhm duy
trỡ s sng v hot ng bỡnh thng ca
con ngi cng nh sinh vt. Cũn tớnh hu
ớch ca chỳng th hin ch mụi trng
cho ta khụng khớ th, t xõy dng
nh ca, trng cõy, chn nuụi; cung cp cỏc
loi ti nguyờn khoỏng sn phc v cho sn
xut v cuc sng hin i ca con ngi;
mụi trng cng l ni cha ng, ng
hoỏ cỏc cht thi ca con ngi v sinh
vt. Vi chc nng v tớnh hu ớch nh vy,
ngay t ban u mụi trng t nhiờn l iu
kin v c s bo m s sinh tn, phỏt
trin ca con ngi v cỏc sinh vt trờn trỏi
t. Tuy nhiờn, cựng vi s phỏt trin ca
xó hi loi ngi, t bit t nhng nm 70
ca th k XX n nay, s phỏt trin nh v
bóo ca cụng nghip dn n nhiu loi ti
nguyờn thiờn nhiờn b khai thỏc cn kit,
nn ụ nhim, suy thoỏi mụi trng xy ra

nh hng tiờu cc n mụi sinh v s phỏt
trin lõu bn ca nhiu quc gia phỏt trin
cng nh ang phỏt trin. Do vy vn
sng trong mụi trng trong lnh ó thc s
c t ra cp bỏch nhiu quc gia trờn
th gii, c bit l Vit Nam khi ang
trong tin trỡnh cụng nghip hoỏ, hin i
hoỏ t nc.
Theo ngha rng thỡ mụi trng l ton
b núi chung nhng iu kin t nhiờn v xó
hi trong ú con ngi hay mt sinh vt tn
ti, trong mi quan h vi con ngi hay
sinh vt y.
(1)
Di gúc phỏp lớ, mụi
trng t nhiờn c hiu bao gm cỏc yu
t t nhiờn v vt cht nhõn to bao quanh
con ngi, cú nh hng n i sng, sn
xut, s tn ti, phỏt trin ca con ngi v
sinh vt (khon 1 iu 3 Lut bo v mụi
trng nm 2005).
Cũn mụi trng trong lnh, theo chỳng
tụi, l mụi trng sch p, thun khit,
khụng cú ụ nhim, suy thoỏi mụi trng,
trong mụi trng ú con ngi v sinh vt
sng thoi mỏi, sng kho mnh, sng hu
ớch v sng hi ho vi thiờn nhiờn.
Ngy nay, sng trong mụi trng trong
lnh l quyn con ngi quan trng. Cú th
núi, quyn con ngi cha ng cỏc giỏ tr

chung c c th gii ghi nhn v bo v,
nú l quyn t nhiờn v mang tớnh lch s.
Cựng vi s phỏt trin ca xó hi, cỏc giỏ tr
ca quyn con ngi ngy cng c m
rng v bo v. Ban u, quyn con ngi
gm nhng quyn c bn nh quyn c
sng, quyn c t do sau ú, nhiu
quyn quan trng khỏc cng c coi l giỏ
tr chung ca nhõn loi (quyn con ngi),
* Vin nh nc v phỏp lut
Vin khoa hc xó hi Vit Nam


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2011 23
trong ú cú quyn c sng trong mụi
trng trong lnh. Di gúc ng ngha,
"quyn con ngi l nhng nhu cu, li ớch
t nhiờn, vn cú v khỏch quan ca con
ngi c ghi nhn v bo v trong phỏp
lut quc gia v cỏc tho thun phỏp lớ quc
t".
(2)
Theo Vn phũng Cao u Liờn hp
quc thỡ quyn con ngi l nhng bo
m phỏp lớ ton cu cú tỏc dng bo v cỏc
cỏ nhõn v cỏc nhúm chng li nhng hnh
ng hoc s b mc m lm tn hi n
nhõn phm, nhng s c phộp v t do c
bn ca con ngi.

(3)

T nhng dn gii trờn, chỳng tụi cho
rng quyn c sng trong mụi trng
trong lnh l nhng nhu cu, li ớch t nhiờn,
vn cú v khỏch quan ca con ngi c
sng trong mụi trng sch p, thun khit,
cht lng vi h sinh thỏi cõn bng, khụng
cú ụ nhim, suy thoỏi hay s c mụi trng
nh hng n sc kho, tớnh mng v hot
ng bỡnh thng ca con ngi c phỏp
lut quc gia cng nh phỏp lut quc t ghi
nhn v bo v.
bỡnh din quc t, quyn c sng
trong mụi trng trong lnh ó c ghi
nhn trong nhiu vn kin, cụng c quc t,
nh: Tuyờn ngụn th gii v nhõn quyn
nm 1948; Ngh quyt ca i hi ng
Lip hp quc nm 1962 v s phỏt trin
kinh t v bo v thiờn nhiờn, Cụng c
quc t v cỏc quyn chớnh tr, dõn s; Cụng
c quc t v cỏc quyn kinh t, vn hoỏ v
xó hi nm 1966, Tuyờn b Stockholm v
mụi trng con ngi nm 1972, Tuyờn b
Rio dJaneiro v mụi trng v phỏt trin
nm 1992, Tuyờn b Johannesburg nm
2002 v phỏt trin bn vng v Hi ngh v
chng bin i khớ hu nm 2009 ti
Copenhagen Trong ú Tuyờn b
Stockholm v mụi trng con ngi nm

1972 ln u tiờn ch rừ: con ngi cú
quyn c sng trong mt mụi trng cht
lng, cho phộp cuc sng cú phm giỏ v
phỳc li m con ngi cú trỏch nhim bo
v, ci thin cho th h hụm nay v mai
sau
(4)
Tuyờn b Rio d Janeiro cng tip tc
khng nh: Con ngi l trung tõm ca
cỏc mi quan tõm v s phỏt trin lõu di.
Con ngi cú quyn c hng mt cuc
sng hu ớch, lnh mnh v hi ho vi
thiờn nhiờn. Qua ú, chỳng ta thy sng
trong mụi trng trong lnh c coi l
quyn con ngi chớnh thc c ghi nhn
trong Tuyờn b Stockholm v mụi trng
con ngi nm 1972 v c cng c, phỏt
trin trong cỏc vn kin quc t sau ny.
nc ta, trc khi tin hnh s nghip
i mi, nn kinh t cũn phỏt trin t cung,
t cp, nh l
(5)
Nhng thi kỡ ny, s
phỏt thi t cỏc nh mỏy, xớ nghip nhiu khi
li c xem nh biu tng cho s phỏt
trin ca t nc.
Sau khi tin hnh s nghip i mi,
(12/1986), chỳng ta y mnh phỏt trin nn
kinh t hng hoỏ nhiu thnh phn, Tuy
nhiờn, s phỏt trin t, thiu quy hoch ó

dn ti mụi trng nc, t ai, khụng khớ
nhiu khu vc nc ta b ụ nhim nng n.
iu ny cng d hiu bi vic bo m tng
trng liờn tc mc cao m khụng tn phỏ
mụi trng l bi toỏn khụng d. Hn na,
sc ộp phi tng trng cú th buc chỳng ta
phi y mnh vic khai thỏc ti nguyờn


nghiên cứu - trao đổi
24 tạp chí luật học số 11/2011
thiờn nhiờn ng thi ct gim hoc trỡ hoón
nhng khon u t cho mụi trng.
(6)
Xu
th ny tỏc ng xu n quyn c sng
trong mụi trng trong lnh ca nhõn dõn.
Nhn thc c nhng nguy c ny, vn
bo v mụi trng, bo m quyn c
sng trong mụi trng trong lnh ó c
khng nh v cp trong K hoch quc
gia v mụi trng v phỏt trin bn vng
1991 - 2000, nh hng chin lc phỏt
trin bn vng Vit Nam nm 2006, Chin
lc bo v mụi trng quc gia n 2010
v nh hng n nm 2020.
2. Phỏp lut Vit Nam v bo m quyn
c sng trong mụi trng trong lnh
Nhng nm qua, Nh nc ta ó ban
hnh h thng cỏc vn bn quy phm phỏp

lut bo m quyn c sng trong mụi
trng trong lnh, cú th k ra nh: Hin
phỏp nm 1992 (sa i nm 2001); Lut
bo v mụi trng (BVMT) nm 2005; Lut
a dng sinh hc nm 2008; Lut bo v v
phỏt trin rng 2004; B lut hỡnh s (sa
i, b sung nm 2009); Lut khoa hc v
cụng ngh nm 2000; Lut thu ti nguyờn
nm 2009; Lut t ai nm 2003; Lut du
khớ (sa i, b sung nm 2008); Lut
khoỏng sn nm 2010; Lut ti nguyờn nc
1998; Lut doanh nghip nm 2005; Lut
thu sn nm 2003; Phỏp lnh bo v v
kim dch thc vt nm 2001; Phỏp lnh an
ton v kim soỏt bc x nm 1996; Phỏp
lnh phớ v l phớ 2001; Lut bo v sc
kho nhõn dõn 1989; Lut ờ iu, Lut
BVMT nm 1993, Cỏc lut trờn, c bit
l phỏp lut v bo v mụi trng ó gúp
phn quan trng vo vic bo v mụi trng
t nhiờn núi chung v m bo cho con
ngi c sng trong mụi trng trong
lnh núi riờng.
Lut BVMT nm 1993 ó th ch hoỏ
quyn c sng trong mụi trng trong
lnh Li núi u ca Lut v cỏc ch nh,
quy nh v phũng nga, ngn chn ụ nhim,
suy thoỏi mụi trng (Chng II, Chng
III); v bỏo cỏo ỏnh giỏ tỏc ng mụi
trng (Chng IV) ca Lut ny. Tuy

vy, sau hn mi nm thc hin, Lut
BVMT nm 1993 ó bc l nhiu thiu sút,
bt cp, cỏc quy nh cũn thiu c th v
cha rừ rng nờn khú ỏp dng trong thc
tin; cha ỏp ng c nhng yờu cu bo
m quyn c sng trong mụi trng
trong lnh trong thi kỡ y mnh cụng
nghip hoỏ, hin i hoỏ t nc v hi
nhp quc t. Trong bi cnh ú, vic sa
i Lut BVMT nm 1993 bo v quyn
ny l rt cn thit.
(7)

Trong Lut BVMT nm 2005, nguyờn
tc quyn con ngi c sng trong mụi
trng trong lnh vn tip tc c tha
nhn v m rng. Mc dự cha c ghi
nhn thnh nguyờn tc riờng song nú c
th hin qua: Nguyờn tc phỏt trin bn
vng, nguyờn tc coi trng phũng nga ụ
nhim, suy thoỏi mụi trng, nguyờn tc s
dng cỏc cụng c kinh t trong hot ng
bo v mụi trng, nguyờn tc xó hi hoỏ
hot ng bo v mụi trng hay nguyờn tc
ngi gõy ụ nhim phi tr tin v c
c th hoỏ vo cỏc quy nh ca Lut. Cú th
núi cỏc nguyờn tc ny cú mi quan h cht
ch vi nhau, l c s ca nhau, biu hin
thụng qua nhau, vic thc hin tt nguyờn

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2011 25
tc ny s gúp phn vo m bo cho
nguyờn tc kia v ngc li, c th:
- Quyn sng trong mụi trng trong
lnh th hin qua nguyờn tc phũng nga ụ
nhim, suy thoỏi mụi trng. Nguyờn tc
ny th hin qua quy nh v cỏc hnh vi b
cm; v ỏnh giỏ mụi trng chin lc,
ỏnh giỏ tỏc ng mụi trng (TM), cam
kt bo v mụi trng hay cỏc quy nh v
bo v mụi trng theo lnh vc sn xut,
kinh doanh nhm phũng nga ụ nhim, suy
thoỏi mụi trng. Cỏc quy nh ny ca Lut
gúp phn quan trng vo quỏ trỡnh bo v
mụi trng sng trong lnh, sch p.
- Quyn sng trong mụi trng trong
lnh th hin qua nguyờn tc phỏt trin bn
vng. Ni dung nguyờn tc ny ch rừ phỏt
trin kinh t phi i ụi vi bo v mụi
trng. a bo v mụi trng vo trong
ton b quỏ trỡnh phỏt trin kinh t-xó hi v
vn hoỏ t khõu lp chin lc, quy hoch,
k hoch phỏt trin cỏc cp n lp, phờ
duyt v thc hin d ỏn u t c th
Va bo v mụi trng theo ngnh, va bo
v theo lnh vc, khu vc gúp phn m
bo gi gỡn mụi trng trong lnh khụng ch
cho hụm nay m cho c cỏc th h mai sau.

- Quyn sng trong mụi trng trong
lnh qua nguyờn tc xó hi hoỏ hot ng
bo v mụi trng l vic huy ng sc
mnh ca khụng ch ca Nh nc m ca
ton dõn vo quỏ trỡnh bo v mụi trng.
Lut BVMT nm 2005 ó m ra kh nng
cho cỏc ch th thuc cỏc thnh phn kinh t
tham gia vo quỏ trỡnh ỏnh giỏ tỏc ng
mụi trng (TM) (iu 21); khuyn khớch
v to iu kin cho cỏc t chc cú nng lc
tham gia vo qun lớ, x lớ cht thi (iu
70), vo hot ng quan trc mụi trng
(iu 95); bo m quyn c bit thụng
tin v mụi trng ca mi t chc, cỏ nhõn
(iu 104, iu 105); cao vai trũ ca cỏc
on th, t chc xó hi v mi ngi dõn
trong hot ng bo v mụi trng (iu
124) Bờn cnh ú, bo v mụi trng
c trong lnh, Lut cng quy nh c th
v nguyờn tc ngi gõy ụ nhim phi bi
thng thit hi, khc phc ụ nhim, phc
hi mụi trng nhm iu chnh nhng hnh
vi lm ụ nhim, suy thoỏi mụi trng.
Hn na, bo v cú hiu qu mụi
trng trong lnh, Lut BVMT nm 2005
cao trỏch nhim ca cỏc c quan nh nc
trong quỏ trỡnh ny. C th, Lut ó quy nh
rừ hn trỏch nhim ca cỏc c quan nh
nc v cỏc ch th khỏc trong hot ng
bo v mụi trng. Lut BVMT nm 2005

dnh Chng XIII quy nh v trỏch nhim
ca Chớnh ph, B ti nguyờn v mụi trng,
B k hoch v u t, B nụng nghip v
phỏt trin nụng thụn, B cụng nghip, B
thu sn, B õy dng, B giao thụng-vn
ti, B y t, B quc phũng, B cụng an v
cỏc b, c quan ngang b khỏc, ca u ban
nhõn dõn cỏc cp (iu 122), Mt trn t
quc Vit Nam trong hot ng bo v
mụi trng.
(8)

Cỏc quy nh phỏp lut trờn ó gúp phn
phũng nga ụ nhim, suy thoỏi, bo v mụi
trng gúp phn bo m quyn c sng
trong mụi trng trong lnh ca nhõn dõn.
Tuy nhiờn, cỏc quy nh ny trờn thc tin
vn cha thc hin c nhim v bo v
quyn c sng trong mụi trng trong


nghiên cứu - trao đổi
26 tạp chí luật học số 11/2011
lnh m mi ch dng mc ghi nhn v
bo m. Cú th d dng nhn thy qua thc
trng mụi trng t, nc, khụng khớ
nc ta vn tip tc b xung cp nhanh, vi
mc nghiờm trng ỏng bỏo ng. Cụng
tỏc bo v mụi trng ang ng trc
nhng thỏch thc gay gt. Vớ d: ễ nhim

mụi trng Thch Sn, Lõm Thao, Phỳ
Th tỏc ng, nh hng ln n sc kho
con ngi dn ti cỏc bnh nan y nh ung
th, vụ sinh, cỏc bnh v hụ hp, tiờu hoỏ,
nóo b ; v VEDAN x thi ra sụng Th
Vi lm thit hi cho sc kho v ti sn ca
nhõn dõn hng trm t ng, ụ nhim mụi
trng nhng khu vc ny phi mt nhiu
nm mi cú th khc phc c. Hay ụ
nhim mụi trng xy ra nhiu dũng sụng
ln, nh: sụng Tụ Lch, sụng Cu, sụng
ỏy, sụng Nhu, sụng ng Nai, sụng Hu,
sụng Vm C ụng
(9)
Khụng ch th, mụi
trng khụng khớ cng ang b ụ nhim
nghiờm trng, c bit cỏc ụ th ln.
H Ni, Thnh ph H Chớ Minh, Biờn Ho
(éng Nai) nng bi cao gp 2 - 2,5 ln
tiờu chun cho phộp.
(10)
iu ú cho thy
quyn c sng trong mụi trng trong
lnh ca nhõn dõn vn b xõm hi nhiu
ni, nhiu lỳc, cú ni mc nghiờm
trng, tỏc ng tiờu cc n i sng ca
mt b phn nhõn dõn v gõy tỏc hi lõu di
n s phỏt trin kinh t-xó hi ca t
nc. S d cú thc trng trờn l do nhng
nguyờn nhõn sau:

Mt l cha cú nhn thc ỳng n v
tm quan trng ca vic bo v mụi trng
trong lnh, vn cũn quan im ch chỳ trng
phỏt trin kinh t
(11)
(GDP), khụng chỳ ý n
mụi trng. õy cú c nhn thc ca lónh
o trong cỏc c quan nh nc v ý thc
ca ngi dõn trong vic gi gỡn, bo v mụi
trng cha cao.
Hai l cụng tỏc qun lớ nh nc v bo
v mụi trng cũn nhiu yu kộm. Thc t
cho thy cỏc c quan ny cha quyt lit,
trit trong x lớ cỏc hnh vi lm ụ nhim
mụi trng ngay t khi phỏt hin cú hnh vi
lm ụ nhim m v VEDAN l vớ d in
hỡnh gõy ra nhng thit hi nghiờm trng.
Ba l phỏp lut v bo v mụi trng,
bo v quyn c sng trong mụi trng
trong lnh vn cũn cha hon thin v
thiu ng b.
- Quyn c sng trong mụi trng
trong lnh cha c ghi nhn l quyn c
bn trong Hin phỏp cng nh cha tr
thnh nguyờn tc chớnh thc ca Lut
BVMT hin hnh. Do vy thiu c s phỏp
lớ ng b, thng nht bo m quyn
c sng trong mụi trng trong lnh ca
nhõn dõn;
- Thiu nhng c s phỏp lớ v xỏc nh

thit hi v trỏch nhim bi thng thit hi
do hnh vi lm ụ nhim mụi trng gõy ra;
v bo v cỏc lu vc sụng b ụ nhim, suy
thoỏi ; vic s dng cỏc d liu ca quan trc
mụi trng xỏc nh thit hi do ụ nhim,
suy thoỏi mụi trng vn cha hiu qu ;
- Vic thi hnh phỏp lut bo v mụi
trng cũn cha trit , thiu tớnh rn e. Vớ
d: cỏc quy nh v x lớ hỡnh s vi hnh vi
lm ụ nhim mụi trng hu nh cha c
ỏp dng;
- Vai trũ ca to ỏn (ni bo m cụng lớ)
trong vic bo m quyn con ngi c


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2011 27
sng trong mụi trng trong lnh vn cha
c th hin;
- Cụng tỏc xó hi hoỏ hot ng bo v
mụi trng vn cha t c hiu qu nh
mong mun
3. Mt s kin ngh nhm bo m
quyn con ngi c sng trong mụi trng
trong lnh nc ta hin nay
khc phc nhng tn ti trờn ng
thi tin ti bo v quyn con ngi c
sng trong mụi trng trong lnh cú hiu
qu, cn thc hin mt s gii phỏp sau:
Th nht, cn cao quyt tõm chớnh tr

trong hot ng bo v quyn c sng
trong mụi trng trong lnh bng cỏch nõng
cao nhn thc ca cỏc nh lónh o v quyn
ny. iu ny rt quan trng bi nu khụng
cú nhn thc ỳng thỡ khụng cú chớnh sỏch
ỳng, khụng th t chc thc hin cú hiu
qu cỏc gii phỏp ra. Hn na, chỳng ta
ó v ang tin ti xõy dng nh nc phỏp
quyn xó hi ch ngha thỡ vic tuõn th
phỏp lut ca cỏc thnh viờn trong xó hi l
yờu cu cp bỏch.
Th hai, cn ghi nhn quyn c sng
trong mụi trng trong lnh l quyn c bn
trong Hin phỏp v l mt trong nhng
nguyờn tc chớnh thc c ghi nhn trong
Lut BVMT cú c s c th hoỏ nguyờn
tc ny trong cỏc quy nh ca Lut.
Th ba, cn nghiờn cu hon thin cỏc
quy nh v phũng nga, ngn chn, khc
phc, x lớ ụ nhim, suy thoỏi mụi trng,
nh: v ỏnh giỏ mụi trng chin lc
(MC); tng cng khõu hu kim i vi
ỏnh giỏ tỏc ng mụi trng (TM); tiờu
chun mụi trng; bo v mụi trng theo
ngnh, lnh vc; bo tn a dng sinh hc;
trỏch nhim ca cỏc c quan cú thm quyn
trong bo v mụi trng; xỏc nh thit hi
do hnh vi lm ụ nhim mụi trng Bờn
cnh ú, nghiờn cu tng th phỏp lut v
bo v mụi trng, tin hnh h thng hoỏ

cỏc vn bn phỏp lut quy nh v vn
ny nhm xõy dng cỏc quy nh thng nht,
ng b gia Lut BVMT vi cỏc lut liờn
quan. Vớ d nh: Lut a dng sinh hc, Lut
u t, Lut du khớ, Lut bo v v phỏt
trin rng, Lut t ai nhm to thun li
cho quỏ trỡnh thc thi quyn c sng trong
mụi trng trong lnh.
Th t, cn nghiờn cu quy nh v ỏp
dng trỏch nhim hỡnh s i t chc gõy ụ
nhim mụi trng nh: pht tin, ỡnh ch
hot ng hoc chm dt hon ton hot
ng ca doanh nghip gõy ụ nhim, suy
thoỏi mụi trng. Vn ny hin vn cú
tranh lun. Cú quan im cho rng ch cn
ỏp dng trỏch nhim hỡnh s i vi cỏ nhõn,
tc l khi doanh nghip no ú gõy ụ nhim
mụi trng thỡ ngi ng u phỏp nhõn ú
phi chu trỏch nhim hỡnh s l . Nhng
thc t cho thy vic x thi cỏc cht gõy ụ
nhim ra ngoi mụi trng ch yu do cỏc
hot ng sn xut trc tip ca cỏc nh
mỏy, xớ nghip khụng ỏp dng cỏc bin phỏp
phũng nga, cụng ngh x lớ cht thi gõy ra.
Mt logic d thy l khi doanh nghip lm ụ
nhim mụi trng gõy ra thit hi thỡ trỏch
nhim thuc v ngi ng u nhng sau
khi x lớ trỏch nhim ngi ng u xong,
nu doanh nghip ú vn khụng ỏp dng cỏc
bin phỏp phũng nga, khụng u t mỏy

múc mi, khụng u t trang thit b x lớ


nghiên cứu - trao đổi
28 tạp chí luật học số 11/2011
cht thi s li lm ụ nhim mụi trng khi
tip tc hot ng. Do vy, chỳng tụi cho
rng bờn cnh vic ỏp dng trỏch nhim dõn
s, trỏch nhim hnh chớnh, vn cn ỏp dng
trỏch nhim hỡnh s i vi nhng doanh
nghip, t chc ny.
Th nm, c th hoỏ hn na nguyờn tc
xó hi hoỏ hot ng bo v mụi trng
cng nh nõng cao ý thc ca ngi dõn
trong bo v mụi trng v to iu kin
thun li cho mi cỏ nhõn, t chc tham gia
hiu qu vo quỏ trỡnh ny.
Th sỏu, y mnh hot ng cú hiu
qu ca c quan qun lớ nh nc v mụi
trng. Cỏc c quan ny phi thng xuyờn
quan trc mụi trng, ỏnh giỏ s thay i
ca mụi trng qua cỏc d liu, qua tng
thi kỡ, thanh tra cỏc c s sn xut cú nguy
c lm ụ nhim mụi trng gõy tn hi cho
sc kho v ti sn ca nhõn dõn. Khi phỏt
hin c hnh vi vi phm thỡ phi nhanh
chúng x lớ theo quy nh ca phỏp lut,
trỏnh trng hp khụng x lớ mc cỏc
hnh vi lm ụ nhim mụi trng kộo di
Th by, tng cng vai trũ ca to ỏn

nh cụng c c bit quan trng nhõn dõn
thc hin quyn c sng trong mụi trng
trong lnh ca mỡnh. T khi Nh nc Vit
Nam dõn ch cng ho ra i nm 1945 n
nay, hu nh to ỏn nc ta cha xột x v
vic no liờn quan n hnh vi lm ụ nhim
trng. iu ú lm gim nim tin ca nhõn
dõn vo h thng ny. Thc tin bo v mụi
trng bng con ng to ỏn nhiu quc
gia cho thy, nu xột x cỏc v vic ny trờn
c s khỏch quan, cụng bng s gúp phn
quan trng bo v quyn c sng trong
mụi trng trong lnh ca nhõn dõn.
Th tỏm, trong quỏ trỡnh phỏt trin cn
gn kt cht ch, hu c gia cỏc chin
lc, chớnh sỏch phỏt trin kinh t vi chin
lc, chớnh sỏch bo v mụi trng. Mụi
trng cn c xem xột mt cỏch tng th
trong quỏ trỡnh xõy dng phỏp lut cng
nh quỏ trỡnh lp quy hoch, k hoch phỏt
trin kinh t-xó hi n xõy dng cỏc d ỏn
u t c th nhm phũng nga ụ nhim,
suy thoỏi mụi trng./.

(1).Xem: Vin ngụn ng hc, T in ting Vit, Nxb.
Nng - Trung tõm t in hc, 1997, tr. 618.
(2).Xem thờm: Giỏo trỡnh lớ lun v phỏp lut v
quyn con ngi, Nxb. i hc quc gia H Ni
2009, tr. 41, 42.
(3). United nations, UNJCHR, Freequently Asked

Questions on a Human Rights- based Approach to
Development Cooperation, New York an Geneva,
2006, tr. 8.
(4).Xem: Tuyờn b ca Hi ngh Liờn hp quc v
mụi trng con ngi, Nguyờn tc 1, tr. 11, trong
cun Cỏc cụng c quc t v bo v mụi trng.
Nxb. Chớnh tr quc gia, H Ni, 1995.
(5). Vớ d mi gia ỡnh ch nuụi mt, hai con ln, g
nờn mụi trng cha b ụ nhim n mc cú th nh
hng trc tip n i sng ca con ngi.
(6).Xem thờm: TS. inh Dng S, Khụng cũn mụi
trng trong lnh, giu cú l vụ ngha, ngun:

-lanh-giau-co-la-vo-nghia/40201159/124/
(7).Xem thờm: PGS.TS. Phm Hu Ngh, Nguyờn tc
phỏt trin bn vng, ti nghiờn cu khoa hc cp
Vin, Vin nh nc v phỏp lut, 2008.
(8).Xem thờm: PGS.TS. Phm Hu Ngh, tld.
(9).Xem: Nhng con sụng cht, ngun:

nhunggiongsongchet02.htm#4
(10).Xem: Bỏo ng tỡnh trng ụ nhim vỡ bi, ngun:
.
(11).Xem thờm: TS. Nguyn S Dng, tld.