Báo cáo "Về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong những quy định của Luật đất đai " potx

đặc san về luật đất đai năm 2003
Tạp chí luật học

3





ThS. Nguyễn Thị Dung *
in nay, khi xem xột, ỏnh giỏ tớnh hin
i i vi mt h thng qun lớ t ai
ngi ta thng da trờn ba tiờu chớ c bn:
- Mng li ta a chớnh quc gia v
bn a chớnh;
- H thng ng kớ t ai v cp giy
chng nhn quyn s dng t;
- H thng quy trỡnh, quy phm trong vic
gii quyt tranh chp t ai.
iu ú thy vic gii quyt tranh chp
t ai cú ý ngha quan trng nh th no i
vi s vn hnh ca c ch qun lớ t ai
thng nht.
Trong bi vit ny chỳng tụi khụng ch dng
li nhng quy nh v gii quyt tranh chp
m cũn cp vn gii quyt khiu ni, t
cỏo v t ai, tuy ú l cỏc s vic khỏc nhau
nhng li cú nhng mi liờn h nht nh vi
nhau. Cng cn phi nhn mnh rng tranh

chp, khiu ni, t cỏo v t ai u l nhng
hin tng thng xy ra trong xó hi, cú Nh
nc, cú phỏp lut v cú s vi phm phỏp lut.
Thc t ụi khi ngi ta khụng phõn bit rừ
gia tranh chp v khiu ni v t ai. iu ny
khụng ch xy ra cỏc ch th tranh chp m
thm chớ i vi c nhng c quan cú thm
quyn gii quyt. nhiu a phng, ni dung
v vic l tranh chp t ai nhng ng s li
gi n n c quan nh nc cú thm quyn
ngh gii quyt v ghi l n khiu ni. C quan
cú thm quyn th lớ h s v ban hnh quyt
nh gii quyt khiu ni, trong khi thc cht l
quyt nh gii quyt tranh chp t ai. Vic
ra quyt nh gii quyt tranh chp hay khiu
ni cú s khỏc nhau v hỡnh thc vn bn v
ni dung v vic song t c kt qu
u phi da vo cỏc chng lớ, ỏp dng h
thng phỏp lut phỏn quyt ai cú quyn s
dng khu t, s dng n õu, quyt nh ú
l ỳng hay sai
- i vi quyt nh gii quyt tranh chp,
c quan cú thm quyn gii quyt vic tranh
chp gia nguyờn n, b n v yờu cu h
thc hin quyt nh gii quyt ca mỡnh.
- Trong gii quyt khiu ni thỡ c quan
cú thm quyn xem xột ni dung quyt nh
hnh chớnh b khiu ni cụng nhn ton
b, cụng nhn mt phn hay khụng cụng
nhn ni dung ca quyt nh hnh chớnh ú

v ban hnh quyt nh gii quyt khiu ni
phự hp phỏp lut.
mt khớa cnh nht nh, mun hn ch
tỡnh trng khiu ni, ng nhiờn phi gii
quyt tranh chp t ai hoc ban hnh quyt
nh hnh chớnh v t ai ỳng quy nh phỏp
lut (tr loi khiu ni v hnh vi hnh chớnh).
Kt qu iu tra, xỏc minh phi trung thc,
khỏch quan. Kin thc phỏp lut, s am hiu
cỏc vn xó hi s l c s vng chc cho
H

* Ging viờn chớnh Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc lut H Ni


đặc san về luật đất đai năm 2003
4
Tạp chí luật học

vic gii quyt tranh chp, khiu ni v t ai.
Khỏc vi tranh chp, khiu ni v t ai,
bn cht ca nhng v t cỏo l ch ra v thụng
bỏo cho c quan cú thm quyn bit kp thi
x lớ, ngn chn hnh vi vi phm phỏp lut. Tuy
nhiờn, cú mt s trng hp ng s trong cỏc
v tranh chp, khiu ni v t ai li t cỏo cỏn
b cụng chc cú hnh vi tiờu cc trong khi thi
hnh cụng v.
1. Gii quyt tranh chp t ai

Gii quyt tranh chp t ai l ni dung
quan trng trong hot ng qun lớ nh nc v
t ai, nhm bo v quyn s hu ca Nh
nc, bo v quyn v li ớch hp phỏp ca
ngi s dng t.
Vi ý ngha ú trong cỏc vn bn phỏp lut
t ai u cú quy nh ni dung gii quyt
tranh chp t ai v thm quyn gii quyt
tranh chp t ai. õy chỳng ta s xem xột
vn di ba gúc :
- Th nht, cú s so sỏnh trong nhng
quy nh v thm quyn gii quyt tranh chp
t ai ca cỏc vn bn phỏp lut t ai qua
tng thi kỡ.
- Th hai, mc ỏp ng i vi
nhng yờu cu m thc t t ra ca nhng
vn bn ú.
- Th ba, hng hon thin trong iu kin
hin nay.
Nu bt u t Quyt nh s 201/CP ngy
01/7/1980 ca Hi ng Chớnh ph v vic
thng nht qun lớ rung t v tng cng
cụng tỏc qun lớ trong c nc thỡ cú tỏm ni
dung cn phi thc hin v thm quyn gii
quyt cỏc vic tranh chp v rung t c
quy nh trong ni dung th by.
Cú th thy rừ rng tiờu chớ phõn nh
thm quyn gii quyt tranh chp gia cỏc c
quan l yu t ch th tham gia tranh chp qua
quy nh sau õy:

- Cỏc vic tranh chp v rung t gia
c quan nh nc, cỏc c s quc doanh, cỏc
hp tỏc xó, cỏc on th nhõn dõn (gi tt l
c quan t chc) vi nhau u do h thng c
quan chp hnh ca Nh nc t di lờn
trờn gii quyt.
- Cỏc v tranh chp xy ra gia cỏc cụng
dõn vi nhau hoc gia mt bờn l c quan,
t chc v mt bờn l cụng dõn s do to ỏn
xột x.
(1)

Phỏt trin quy nh núi trờn, Lut t ai
nm 1988 ó quy nh v hot ng gii quyt
tranh chp t ai ti iu 21. Tuy cú d liu
v phõn nh mt cỏch y , c th hn
Quyt nh s 201/CP nhng tiờu chớ phõn
nh thm quyn gii quyt tranh chp t ai
vn ch dng li yu t ch th.
iu ny th hin quy nh cỏc tranh
chp v quyn s dng t do u ban nhõn
dõn ni cú t gii quyt:
1. U ban nhõn dõn xó, th trn gii
quyt tranh chp gia cỏ nhõn vi cỏ nhõn.
2. U ban nhõn dõn huyn gii quyt
tranh chp gia cỏ nhõn vi t chc v gia
cỏc t chc thuc quyn mỡnh qun lớ.
3. U ban nhõn dõn qun, th xó, thnh
ph thuc tnh gii quyt tranh chp quy nh
ti khon 1, khon 2 iu ny.

4. U ban nhõn dõn tnh, thnh ph trc
thuc trung ng gii quyt tranh chp gia
cỏ nhõn vi t chc v gia cỏc t chc vi
nhau nu t chc ú thuc quyn mỡnh qun lớ
hoc trc thuc trung ng (iu 21).
(2)

Nh vy, khi quy nh v hot ng


đặc san về luật đất đai năm 2003
Tạp chí luật học

5

gii quyt tranh chp t ai, phỏp lut mi
ch dng li mt vi nột chm phỏ so vi ũi
hi ca thc t y bin ng, phc tp vi
nhng tranh chp t ai xy ra muụn hỡnh,
muụn v trờn nhiu gúc khỏc nhau. Song ú
cng l nhng hn ch khú trỏnh khi ca thi
kỡ m cỏc quan h phỏp lut t ai ch n
thun l nhng quan h hnh chớnh.
- n Lut t ai nm 1993, quy nh v
hot ng gii quyt tranh chp t ai vn
dng li quy nh v thm quyn gii quyt
tranh chp nhng ó th hin mt bc tin ht
sc quan trng, m ng cho nhng quy nh
sau ny, khi a ra s kt hp ca hai yu t
phõn nh thm quyn gii quyt tranh chp l:

- Ch th tham gia tranh chp;
- Hỡnh thc vn bn xỏc nhn quyn s
dng t cho ch th ú.
ng thi m thờm mt con ng mi
trong hot ng gii quyt tranh chp t ai
nhng li ht sc cú hiu qu m cht liu
xõy dng nờn con ng ú l s thng
lng trong ni b qun chỳng nhõn dõn.
- iu 38 Lut t ai nm 1993 ó a
to ỏn nhõn dõn cỏc cp vo h thng cỏc c
quan cú thm quyn gii quyt tranh chp
quyn s dng t, khi quy nh:
- Cỏc tranh chp v quyn s dng t m
ngi s dng t cha cú giy chng nhn
quyn s dng t ca c quan nh nc cú
thm quyn thỡ do u ban nhõn dõn gii quyt
theo phõn cp t u ban nhõn dõn cp huyn
tr lờn.
- Cỏc tranh chp v quyn s dng t m
ngi s dng t ó cú giy chng nhn ca
c quan nh nc cú thm quyn v tranh
chp v ti sn gn lin vi quyn s dng
t thỡ do to ỏn gii quyt.
Cn phi thy rng u ban nhõn dõn l c
quan qun lớ nh nc v t ai va l c quan
cú thm quyn gii quyt tranh chp t ai thỡ
s thun li cho vic xỏc minh, thu thp chng
c. Song u ban nhõn dõn l c quan hnh phỏp
m li gii quyt tranh chp t ai nh mt c
quan t phỏp thỡ s khụng trỏnh khi tỡnh trng

va ỏ búng va thi cũi. Hn na, cỏc quyt
nh ca u ban nhõn dõn hiu qu thi hnh rt
thp vỡ khụng c m bo bng cỏc bin phỏp
cn thit. Vi nhng lớ do nh vy, Lut t ai
nm 1993 ó th hin xu th tt yu v vic giao
trỏch nhim cho to ỏn nhõn dõn gii quyt tt
c cỏc tranh chp t ai - khi m chỳng ta hon
thin xong vn cp giy chng nhn quyn
s dng t. Xột c v lớ lun v thc tin u
thy rng quyt nh xột x ca to ỏn cú hiu
lc thi hnh trit hn so vi quyt nh gii
quyt tranh chp ca u ban nhõn dõn bi nú
c m bo thi hnh bng mt h thng c
quan thi hnh ỏn. To ỏn l c quan duy nht cú
thm quyn xột x, xột x c lp v ch tuõn
theo phỏp lut, vi i ng cỏn b cú trỡnh
chuyờn mụn nghip v. Khi ra quyt nh gii
quyt tranh chp to ỏn phi tuõn theo nhng
nguyờn tc nh: Xột x cụng khai, m bo
quyn bỡnh ng cho cỏc ng s
Cng nh nhng quan h xó hi trong cỏc
lnh vc khỏc, quan h phỏp lut t ai ó tri
qua cỏc giai on lch s y bin ng v phc
tp. Vỡ th tuy ó cú quy nh tng i rừ rng
v thm quyn gii quyt tranh chp t ai gia
u ban nhõn dõn v to ỏn nhng mt s cỏc
thut ng c s dng trong iu 38 cng cn
phi c gii thớch v quy nh c th chi tit
hn, ỏp ng nhng ũi hi m thc tin cuc

đặc san về luật đất đai năm 2003
6
Tạp chí luật học

sng t ra. Vớ d, hiu th no l giy chng
nhn quyn s dng t do c quan nh nc cú
thm quyn cp hoc cỏc trng hp tranh chp
v ti sn gn lin vi quyn s dng t. ú l
nguyờn nhõn ca s ra i mt vn bn hng
dn - Thụng t liờn tch s 02/TTLT ngy
28/7/1997 ca TANDTC, VKSNDTC, TCC
hng dn v thm quyn ca to ỏn nhõn dõn
v u ban nhõn dõn trong vic gii quyt cỏc
tranh chp quyn s dng t theo khon 3 iu
38 Lut t ai nm 1993.
Vi mc ớch nh vy nhng Thụng t s
02/TTLT li gõy ra s khụng thng nht v cỏch
hiu khi quy nh: Giy chng nhn quyn s
dng t phi l giy do c quan qun lớ t ai
trung ng phỏt hnh (TCC) theo Lut t
ai nm 1993 (thng gi l bỡa ) v do c
quan nh nc cú thm quyn cp cho ngi s
dng t). Vy nhng giy chng nhn quyn
s dng t do c quan qun lớ t ai trung
ng trc kia phỏt hnh (cng gi l bỡa )
v c c quan nh nc cú thm quyn cp
theo quy nh ca Lut t ai nm 1988 thỡ c
quan no gii quyt? S khụng rừ rng ny
ó gõy nờn vic ựn y trỏch nhim gia to

ỏn nhõn dõn v y ban nhõn dõn trong vic
gii quyt cỏc tranh chp t ai. Trong
chng mc nht nh gii thớch ti Thụng t
s 02/TTLT l khụng thng nht vi khon 3
iu 38 ca Lut t ai. khc phc tỡnh
trng ny ngy 03/01/2003 TANDTC,
VKSNDTC, TCC ban hnh Thụng t s
01/TTLT thay th Thụng t s 02/TTLT hng
dn v thm quyn ca to ỏn nhõn dõn trong
vic gii quyt cỏc tranh chp liờn quan n
quyn s dng t. Gii thớch Thụng t ny v
giy chng nhn quyn s dng t do c quan
nh nc cú thm quyn cp l hon ton rừ
rng v thng nht vi tinh thn ca khon 3
iu 38 Lut t ai. Thụng t s 01/TTLT ó
b sung thờm mt cn c phõn nh thm
quyn gii quyt tranh chp liờn quan n
quyn s dng t l i tng tranh chp. Khi
ngi s dng t ó cú mt trong nhng giy
t c quy nh ti khon 2 iu 3 Ngh nh
s 17/1999/N-CP ngy 29/3/1999, vic tranh
chp ai l ngi cú quyn s dng t thỡ do y
ban nhõn dõn gii quyt, cũn tranh chp v hp
ng chuyn quyn s dng t thỡ do to ỏn
nhõn dõn th lớ gii quyt.
Phỏt trin nhng quy nh trong Quyt nh
s 201/CP ngy 1/7/1980, Lut t ai nm
1988, Lut t ai nm 1993 v Thụng t s
01/TTLT ó a ra 3 tiờu chớ quan trng
phõn nh thm quyn gii quyt tranh chp t

ai gia u ban nhõn dõn v to ỏn nhõn dõn l:
- Ch th tranh chp;
- Hỡnh thc vn bn xỏc nhn quyn s
dng t;
- i tng tranh chp.
Bc u hỡnh thnh nờn c ch thng
nht v hp lớ trong vic gii quyt tranh
chp t ai. ú thc s l thnh qu ca c
quỏ trỡnh phỏt trin v hon thin nhng quy
nh ca phỏp lut v thm quyn gii quyt
tranh chp t ai.
Rừ rng quy nh v gii quyt tranh chp
t ai trong Lut t ai nm 2003, v c bn
ó k tha c nhng quy nh trc ú vi
nhng iu khon c th cú tờn gi rừ rng.
Song cng ch mi dng li tớnh nguyờn tc
m cha a ra c quy nh y trong vic
gii quyt tranh chp t ai, vi nhng trỡnh t,
th tc cn thit, hng dn nhng ngi cú liờn


đặc san về luật đất đai năm 2003
Tạp chí luật học

7

quan thc hin cỏc quyn v ngha v ca mỡnh.
V nh vy cú mt khong trng phỏp lut vn
cha c lp y. Tuy nhiờn, tụi cng cho rng
vo thi im hin ti, khi m cỏc quan h t

ai cha tht s i vo trt t n nh, cỏc tranh
chp t ai xy ra rt a dng, vi nhiu cung
bc khỏc nhau, nhng ti liu l c s phỏp lớ
cho vic gii quyt tranh chp cng khụng
ng b, thiu s thng nht thỡ vic thc hin
yờu cu ú l iu khụng d dng.
- V ho gii tranh chp t ai.
Nh nc khuyn khớch cỏc bờn tranh
chp t ai t hũa gii hoc gii quyt tranh
chp t ai thụng qua ho gii c s.
- Tranh chp t ai m cỏc bờn khụng t
hũa gii c thỡ gi n n u ban nhõn dõn
xó, phng, th trn ni cú t tranh chp.
Quy nh núi trờn ó th hin s khuyn
khớch ca Nh nc nhm giỳp cỏc bờn tỡm ra
mt gii phỏp tt nht gii quyt nhng mõu
thun, bt ng trong quỏ trỡnh s dng t bng
s t nguyn, t tho thun. Khi cỏc bờn khụng
th t hũa gii, thng lng c vi nhau thỡ
vic gii quyt tranh chp s thụng qua ho gii
c s. Nu hũa gii c s vn khụng t
c s thng nht thỡ cỏc bờn cú quyn yờu cu
u ban nhõn dõn xó, phng, th trn ni cú t
tranh chp c giỳp . U ban nhõn dõn
xó, phng, th trn s phi hp vi Mt trn t
quc Vit Nam v cỏc t chc thnh viờn ca
Mt trn, cỏc t chc xó hi khỏc hũa gii
tranh chp t ai. Thi hn hũa gii l 30 ngy
lm vic k t ngy u ban nhõn dõn cp xó
nhn c n. Kt qu hũa gii phi c lp

thnh biờn bn cú ch kớ ca cỏc bờn tranh chp
v xỏc nhn ca u ban nhõn dõn xó, phng,
th trn. Quy nh nh vy l tng i hp lớ,
th hin vai trũ ca chớnh quyn cp c s ng
thi xỏc nhn ý kin ca cỏc bờn trc chớnh
quyn, trc cỏc t chc on th, m bo lũng
t trng v ý thc t giỏc chp hnh v nhng
vn m cỏc ng s ó tha nhn.
Gii quyt tranh chp t ai bng hũa gii
m bo c quyn t nh ot cho cỏc bờn
tham gia tranh chp, phự hp vi truyn thng
o lớ tng thõn tng ỏi ca dõn tc, bo m
on kt trong ni b nhõn dõn, gi c tỡnh
lng ngha xúm. Hn na, nhng ngi tham
gia hũa gii l nhng ngi cựng sng trong mt
cng ng dõn c, cú quan h tng i gn gi
thng xuyờn vi cỏc bờn tranh chp, hiu rừ
c nguyờn nhõn dn ti tranh chp, thm chớ
c nhng vn t nh. Vỡ th, khi cú s hng
dn, giỳp , h cú th t c s tho thun,
t nguyn gii quyt tranh chp trờn c s cụng
bng v ỳng phỏp lut. õy l bin phỏp mm
do nhng mang tớnh xó hi cao v m bo
c hiu qu. Nu hũa gii thnh cú ngha l
gii quyt xong v tranh chp, khụng nhng hn
ch c s phin h, tn kộm cho cỏc bờn
ng s m cũn gim bt c cụng vic cho
cỏc c quan cú trỏch nhim gii quyt tranh
chp. ỳng nh li dy ca Ch tch H Chớ
Minh thu sinh thi: Xột x ỳng l tt nhng

khụng phi xột x thỡ cng tt. V m bo
cho cụng tỏc hũa gii t c kt qu tt nờn
quy nh trỡnh t, th tc v trỏch nhim, quyn
hn ca cỏc thnh phn tham gia cụng tỏc ho
gii nhm phỏt huy hn na vai trũ ca cỏc t
chc, on th ti a phng.
- V thm quyn gii quyt tranh chp t ai.
Phỏt trin iu 38 ca Lut t ai nm
1993, iu 136 tip tc phõn nh thm quyn
gii quyt tranh chp t ai gia u ban nhõn


đặc san về luật đất đai năm 2003
8
Tạp chí luật học

dõn v TAND da trờn giy chng nhn quyn
s dng t v tranh chp v ti sn cú liờn quan
ti t:
1) i vi tranh chp v quyn s dng
t m ng s cú giy chng nhn quyn s
dng t hoc cú mt trong cỏc loi giy t quy
nh ti khon 1, 2 v 5 iu 50 ca Lut ny
v tranh chp v ti sn cú liờn quan ti t thỡ
do TAND gii quyt.
2) Tranh chp v quyn s dng t m
ng s khụng cú giy chng nhn v quyn
s dng t hoc khụng cú mt trong cỏc loi
giy t quy nh ti cỏc khon 1, 2 v 5 iu 50
ca Lut ny thỡ c gii quyt nh sau:

a. Trng hp ch tch u ban nhõn dõn
huyn, qun, th xó, thnh ph thuc tnh gii
quyt ln u m mt bờn hoc cỏc bờn ng
s khụng ng ý vi quyt nh gii quyt thỡ cú
quyn khiu ni n ch tch u ban nhõn dõn
tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii
quyt; quyt nh ca ch tch u ban nhõn dõn
tnh, thnh ph trc thuc trung ng l quyt
nh gii quyt cui cựng.
b. Trng hp ch tch u ban nhõn dõn
tnh, thnh ph trc thuc trung ng gii quyt
ln u m mt bờn hoc cỏc bờn ng s
khụng ng ý vi quyt nh gii quyt thỡ cú
quyn khiu ni n B trng B ti nguyờn v
mụi trng; quyt nh ca B trng B ti
nguyờn v mụi trng l quyt nh gii quyt
cui cựng.
So vi iu 38 Lut t ai nm 1993 thỡ
iu 136 Lut t ai nm 2003 ó cú nhng
quy nh c th hn v cú s tỏch bch rừ rng
v phm vi thc hin chc nng ca hai h
thng c quan ny, trỏnh tỡnh trng ựn y
trỏch nhim gia cỏc c quan khi gii quyt
tranh chp ng thi m rng thờm thm quyn
cho TAND v thu hp thm quyn gii quyt
tranh chp ca u ban nhõn dõn. U ban nhõn
dõn ch gii quyt nhng tranh chp m ngi
s dng t khụng cú giy chng nhn quyn s
dng t v khụng cú nhng giy t quy nh ti
khon 1, 2 v 5 iu 50. Loi tranh chp ny ch

c gii quyt theo con ng hnh chớnh v
dng li hai cp trong ú cp th hai l cp
gii quyt cui cựng. iu ny khỏc vi quy
nh trc õy l khi ng s ó c gii
quyt tranh chp ln u m h khụng ng ý
vi quyt nh gii quyt ú thỡ cú th la chn
mt trong hai con ng hoc l tip tc khiu
ni lờn c quan chớnh quyn cp trờn hoc l
khi kin ra to dn n tỡnh trng mt tranh
chp t ai sau khi ó c gii quyt c
quan hnh chớnh li c a ra xột x nhiu
cp to ỏn. ú l iu ht sc bt hp lớ m
Lut t ai nm 2003 ó khc phc c. Tuy
nhiờn, i tng m h thng u ban nhõn dõn
vn phi tip nhn gii quyt tranh chp
hin nay l nhng ngi s dng t lõu di
nhng khụng cú cỏc loi giy t m phỏp lut
quy nh. õy chớnh l loi tranh chp kộo di
nht trong thc t.
Mt vn na cng cn phi lm rừ m c
Lut t ai nm 1993 v Lut t ai nm 2003
u khụng cp mt tỡnh hung khi th lớ v
ỏn, nu to ỏn phỏt hin vic cp giy chng
nhn quyn s dng t khụng ỳng trỡnh t,
th tc cng nh vi phm nhng quy nh
khỏc ca phỏp lut thỡ c quyn ra quyt
nh hy b giy chng nhn quyn s dng
t. Vy sau khi hy b giy chng nhn
quyn s dng t to ỏn cú tip tc gii quyt
v tranh chp ny hay khụng. Nu tip tc gii

đặc san về luật đất đai năm 2003
Tạp chí luật học

9

quyt thỡ trỏi vi iu 38 Lut t ai nm
1993 v iu 136 Lut t ai nm 2003.
Nhng nu hiu l to ỏn ó th lớ gii quyt vi
v tranh chp ó c cp giy chng nhn
quyn s dng t m trong quỏ trỡnh ú phỏt
hin ra giy chng nhn quyn s dng t
khụng hp l thỡ ra quyt nh hu giy chng
nhn quyn s dng t v tip tc xột x
gii quyt v tranh chp t ai. Nh vy, to ỏn
s gp khụng ớt khú khn khi khụng cú y
c s phỏp lớ trong iu kin h thng phỏp lut
khụng ng b.
- V gii quyt tranh chp t ai liờn quan
n a gii hnh chớnh.
iu 137 gi nguyờn nh iu 39 Lut t
ai 1993 v cú quy nh thờm trỏch nhim ca
B ti nguyờn v mụi trng v cỏc c quan
qun lớ t ai cỏc cp trong vic cung cp cỏc
ti liu cn thit v phi hp vi cỏc c quan
nh nc cú thm quyn gii quyt cỏc
tranh chp t ai liờn quan n a gii hnh
chớnh. õy l quy nh i vi ng a gii
ó c hoch nh theo Ch th s 364/CT

ngy 6/4/1991 ca Ch tch Hi ng b
trng v a gii hnh chớnh tnh, huyn, xó.
Trong thc t, nu tuyn a gii hnh chớnh
cha c hoch nh cũn tranh chp thỡ phi
gii quyt theo tinh thn ca Ch th s
364/CT ch khụng phi thc hin theo quy
nh ti Lut t ai.
2. V gii quyt khiu ni t ai
Phỏp lnh gii quyt khiu ni, t cỏo c
ban hnh nm 1991 v ngy 2/12/1998 Quc
hi thụng qua Lut khiu ni, t cỏo, Ngh nh
s 67/CP nm 1999 v hng dn thi hnh
Lut khiu ni, t cỏo v Ngh nh s 62/CP
nm 2002 v sa i mt s iu ca Ngh
nh s 67/CP. ú l nhng c s phỏp lớ quan
trng gii quyt vn khiu ni t cỏo núi
chung v khiu ni, t cỏo v t ai núi riờng.
iu 138 quy nh vic gii quyt khiu ni
v t ai c thc hin theo trỡnh t sau:
- Ngi s dng t gi n khiu ni n
u ban nhõn dõn ó ra quyt nh hnh chớnh
hoc cú hnh vi hnh chớnh b khiu ni, u
ban nhõn dõn ó ra quyt nh hnh chớnh
hoc cú hnh vi hnh chớnh b khiu ni cú
trỏch nhim gii quyt ln u;
- Trng hp ng s khụng ng ý vi
quyt nh gii quyt ln u thỡ cú quyn gi
n khiu ni n u ban nhõn dõn cp trờn trc
tip hoc khi kin ra TAND. Quyt nh gii
quyt khiu ni ca u ban nhõn dõn cp trờn

trc tip l quyt nh gii quyt cui cựng.
- Trng hp u ban nhõn dõn tnh, thnh
ph trc thuc trung ng l cp gii quyt
khiu ni ln u m ng s khụng ng ý thỡ
cú quyn khi kin ra TAND.
- Vic gii quyt khiu ni v t ai khụng
bao gm trng hp khiu ni v quyt nh
hnh chớnh gii quyt tranh chp t ai.
Quy nh nh vy ó khc phc c im
yu trong Lut t ai nm 1993 v gii quyt
khiu ni l: Tỡnh trng t gii quyt tranh chp
t ai li chuyn sang gii quyt khiu ni v
quyt nh hnh chớnh; tỏch bch gia gii quyt
khiu ni v t ai v gii quyt tranh chp v
t ai; khc phc c mõu thun gia Lut
t ai v Lut khiu ni, t cỏo trong cỏc quy
nh v gii quyt tranh chp v gii quyt cỏc
khiu ni quyt nh hnh chớnh hoc hnh vi
hnh chớnh v qun lớ t ai.
3. V gii quyt t cỏo v t ai
c quy nh trong iu 139. õy ch l


đặc san về luật đất đai năm 2003
10
Tạp chí luật học
quy nh cú tớnh cht dn chiu. Vic thc hin
quyn t cỏo ca cụng dõn c gii quyt theo
quy nh ca phỏp lut v khiu ni, t cỏo. Quy
nh nh vy l hp lớ song cú th b sung thờm

phn ch th c quyn t cỏo, khụng ch dng
li mt loi ch th l cỏ nhõn m nờn b sung
thờm: T chc, h gia ỡnh, cỏ nhõn cho phự
hp vi vic xỏc nh cỏc thnh phn ch th
trong quan h phỏp lut t ai.
Túm li: Vic tranh chp, khiu ni, t cỏo
v t ai ó v ang l vn bc xỳc nhiu
a phng, ũi hi phi gii quyt mt cỏch
nhanh chúng kp thi gi vng trt t xó hi
v an ninh chớnh tr, c bit l xõy dng lũng
tin ca nhõn dõn vo ng li chớnh sỏch phỏp
lut ca Nh nc. Chc chn cỏc quy nh v
gii quyt tranh chp khiu ni, t cỏo v t ai
trong Lut t ai nm 2003 s gúp phn khụng
nh vo s nghip núi trờn.
Song bờn cnh ú theo chỳng tụi vn cũn
mt s vn cn phi c trao i thờm.
Th nht: iu 135 th hin s khuyn
khớch ca Nh nc i vi vic ho gii tranh
chp t ai trờn c s t nguyn, bỡnh ng t
tho thun v li ớch ca nú nh ó c phõn
tớch nhng iu 136 li quy nh: Tranh chp
t ai ó c hũa gii ti u ban nhõn dõn
xó, phng, th trn m mt bờn hoc cỏc bờn
ng s khụng nht trớ thỡ c gii quyt nh
sau: tip ú l s phõn nh thm quyn gia
u ban nhõn dõn v TAND theo tiờu chớ cú hay
khụng cú giy chng nhn quyn s dng t v
cỏc loi giy t khỏc m phỏp lut tha nhn.
iu ny cho chỳng ta hiu rng ho gii tranh

chp t ai l th tc bt buc i vi mi
tranh chp t ai v ch khi ó tri qua th tc
ú m khụng t c s nht trớ thỡ cỏc bờn
ng s mi cú quyn yờu cu c quan nh
nc cú thm quyn gii quyt theo quy nh
ca phỏp lut.
Th hai: Ti khon 2 iu 136 ch quy nh
thm quyn gii quyt tranh chp ca u ban
nhõn dõn khi cỏc bờn ng s khụng cú giy
chng nhn quyn s dng t hoc khụng cú
mt trong cỏc loi giy t quy nh ti khon 1,
2 v 5 iu 50 m khụng a ra cn c xỏc
nh i vi v vic tranh chp t ai no thuc
thm quyn gii quyt ln u ca u ban nhõn
dõn qun, huyn, th xó, thnh ph thuc tnh
hoc ca u ban nhõn dõn tnh, thnh ph trc
thuc trung ng nh khon 2 iu 38 Lut t
ai nm 1993. V nh vy i vi loi tranh
chp ny ng s s khụng bit gi n v õu
yờu cu c gii quyt, u ban nhõn dõn cp
huyn hay u ban nhõn dõn cp tnh? Cú th suy
lun rng thm quyn gii quyt loi tranh chp
ny cn c vo thm quyn giao t, cho thuờ
t. C quan no cú thm quyn giao t, cho
thuờ t i vi i tng no thỡ cú thm quyn
gii quyt tranh chp t ai i vi i tng
ú. Bi vỡ õy l c quan qun lớ t ai khi gii
quyt tranh chp c quan ny s xỏc nh ai l
ngi cú quyn s dng t cụng nhn v
cp giy chng nhn quyn s dng t cho h

hoc thu hi phn t s dng trỏi phỏp lut.
Song s l khú xỏc nh nu tranh chp xy ra
gia cỏ nhõn, h gia ỡnh vi t chc. Cú l cn
phi cú vn bn hng dn thờm v nhng
vn nh vy./.

(1).Xem: Quyt nh s 201/CP ngy 1/7/1980 ca
Hi ng Chớnh ph v tng cng thng nht qun lớ
t ai trong phm vi c nc.
(2).Xem: Lut t ai c Quc hi khoỏ 8 kỡ hp th 3
thụng qua ngy 29/12/1987, Nxb. Bn , nm 1997.