PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
1
ẢNHHƯỞNGCỦAUSDOLLARINDEX
ĐẾNKHỦNGHOẢNGTÀICHÍNHTOÀNCẦU
ThS.ĐỗKiềuOanh
1.USDollarIndexlàgì?
USDIndex(USDX)rađờitháng3‐1973khicáccườngquốckinhtếthờikỳđóđồngýthả
nổiđồngtiềncủamình.Giátrịbanđầucủachỉsốnàylà100.Chođếnnay,USDXđạtđỉnhcao
nhất
là165điểmvàđáythấpnhấtlà70điểm.USDXlàchỉsốdùngđểđogiátrịđồngUSD
trênthịtrườngthếgiới.ChỉsốnàycònđượcgọilàWeightedIndex,nghĩalàcácthànhviên
cấutạ
onàychỉsốcómộtgiátrịkhácnhau.
USDXđượccấutạobởisáuthànhviênlà:EUR(euro),JPY(yênNhật),GBP(bảngAnh),
CAD(đôlaCanada),SEK(kronaThụyĐiển),CHF(francThụyS ĩ).Mặc
dùnhiềuđồngtiền
kháckhôngphảithànhviêncủaUSDXnhưngviệcnóchuyểnđộngtheocácđồngtiềnthành
viêncủachỉsốnàycũngsẽphảnánhvàomứcđộcungcầucủađồng
USDtrênthịtrườngthế
giới.
CôngthứctínhUSDX:
USDX (USD Index) = 50.14348112 × EURUSD^(‐0.576) × USDJPY^(0.136) × GBPUSD^(‐
0.119)×USDCAD^(0.091)×USDSEK^(0.042)×USDCHF^(0.036)
Chỉsốnàythayđổiliênt ục24htrongngàyvà5ngàytrongtuầnvàchỉngừngthayđổi
khithịtrườngtiềntệđóngc
ửa.
CáchđọcUSDX:
VídụhômnayUSDIndexlà75thìcónghĩalàgiátrịcủađồngUSDhômnaychỉcòncó
75%sovớigiátrịcủađồngUSDnăm1973.
Hình1:Tỷtrọngcácngoạitệ
trongrổtiềntệđểtínhchỉsốUSDX
Tỷtrọngcủachỉsốnàylàsốhànghóaxuấtnhậpkhẩugiữahaiquốcgiavớinhauvàlàsự
traođổihốiđoáigiữahaiđồngtiền
tạothànhmộtcặptiềntệ.Nếumộtđồngtiềntrongcặp
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
2
tiềntệyếuđi,nósẽlàmchênhlệchlượnghànghóaxuấtnhậpkhẩugiữahaiquốcgianày.
Lượnghànghóaxuấtnhậpkhẩukhôngchỉđơnthuầnlàhànghóaxuất nhập
quacảngcác
nướcmàcònbiểu hiệnkhảnăngcạnhtranhkinhtếcủaquốcgia.Khảnăngnàycàngcaothì
giátrịđồngtiềnquốcgiađócànglớn.
Vớivaitrònhưtrên
cóthểcoiUSDXlàmộtchỉbáoquantrọngchosứckhỏecủanềnkinh
tếMỹvàthếgiới.Rõràngđâylàmộtchỉsốphảnánhmộtcáchtươngđốisứcmạnhcủa
đồng
USDsovớicácđồngngoạitệmạnhkhácvànócònkéotheosựảnhhưởngtớithịtrườngtiền
tệ,thịtrườngvốn,thịtrườngchứngkhoán,thịtrườnghànghóamàđặcbiệ
tlàthịtrườngvàng
vàdầuthô.
Chínhvìvậy,khiđisâuvàotìmhiểubiếnđộngcủachỉsốUSDX,chúngtacũngxemxét
đếnsứcmạnhcủađồng USDvàquađócóthểtìm
ramốiliênhệ hữu cơvớicuộckhủng
hoảngtàichínhtoàncầu2007‐2009.
2.Phântí ch biếnđộng củaUSDXvàảnhhưởngcủa nókhủnghoảngtàichínhtoàncầu
2007‐2009
Đồthị1:BiếnđộngcủaUSDXtừ1/2007đến11/2009
Đồthị2:BiếnđộngcủachỉsốDowJonesIndustrials
từ1/2007đến11/2009
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
3
Đồthị3:BiếnđộngcủachỉsốStandardandPoors
từ1/2007đến11/2009
Đồthị4:BiếnđộngcủachỉsốNasdaqComposite
từ1/2007đến11/2009
Đồthị5:BiếnđộngcủachỉsốFTSE100(chứngkhoánAnh)
từ1/2007đế
n11/2009
Đồthị6:BiếnđộngcủachỉsốDAX(chứngkhoánĐức)
từ1/2007đến11/2009
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
4
Đồthị7:BiếnđộngcủachỉsốNikkei225(chứngkhoánNhật)
từ1/2007đến11/2009
Đồthị8:BiếnđộngcủachỉsốHangseng(chứngkhoánHongkong)từ1/2007đến11/2009
Nhìnvàođồthị1củaUSDX,tacóthểdễ
dàngnhậnthấyUSDXthiếtlậpđáyvàokhoảng
giữatháng2năm2008vàcóxuhướngđilênrồilạixuốnglạivàokhoảngtháng6năm2008.
Dướigócđộphântíchkỹthu
ật,USDXđãthiếtlậpmôhình2đáyđểchuẩnbịchomộtchukỳ
tăngtrưởng.Tuynhiên,khitanhìnsangđồthịcủamộtsốchỉsốchứngkhoánchínhtrênthế
giớinhư:chỉsốDow
JonesIndustrials,NasdaqCompositevàS&P500củaMỹ,FTSE100của
Anh,DAXcủaĐức,CAC40củaPháp,Nikkei225củaNhậtvàHangsengcủaHồngKông,ta
cóthểthấyrõthờiđiểmnàylàth
ờiđiểmbắtđầucơnácmộngsụtgiảmtrênthịtrườngchứng
khoántoàncầu.Tươngứngvớinhậnxétởtrên,dườngnhưkhibướcvàokhủnghoảngthì
mỗikhiUSDX
tăngđãkéotheochứngkhoángiảm.
MốiliênhệgiữaUSDXvớivàngvàdầuthômớithựcsựphứctạp.Trongmộtsốthời
điểm,chúngsonghànhvớinhau.Nhưngởnhữ
ngthờiđiểmkhác,chúnglạinghịchbiếnvới
nhau.Điềunàythểhiệnsựkỳvọngtráichiềucủacácnhàđầutưvàotriểnvọngcủanềnkinh
tế.Khingườita
vẫnlongạivềsuythoáikéodàithìvànglànơitrúẩntốtchodòngtiềnthông
minh.Vànglúcnàythểhiệnnhucầudựtrữcủanó.Vàdầulúcnàymấtgiádodựbáo
nhucầu
sửdụngthấpvìkinhtếkhôngpháttriển.Mặtkhác,nếutacoivànglàmộtloạitiềntệđặcbiệt
thìmộtkhiUSDXgiảmlàvànglêngiá.Nóicáchkháclàt ỷgiá
giữahai“đồngtiền”USDvà
vànglànghịchbiến.
Trongmộtthếgiớiphẳnghiệnnay,nơimàcácnguồnvốnđượcluânchuyểnmộtcáchr ất
nhanhchóngvàlinhhoạtthì
sựbiếnđộngcủaUSDX,giávàng,giádầuvàcácchỉsốchứng
khoánđượccoilàhànthửbiểu đosứckhỏecủanềnkinhtếmỗiquốcgiacũngnhưnềnkinh
tếthếgi
ới.Thêmvàođó,vớitưcáchlàđồngtiềnphổbiếnđượcsửdụngvàdựtrữthìgiátrị
đồngUSDmàbiểuhiệnlàchỉsốUSDXcóthểđượccoilàmộtcôngcụtốtđểphântíchkinh
tế
nóichungcũngnhưđểdựbáobiếnđộngcủanềnkinhtếthếgiới.Xétmộtcáchtoàndiện,ta
cóthểnóirằngsuythoáivàkhủnghoảnglàmchỉsốUSDXbiếnthiên.Và,mệnhđề
ngượcmà
tacóthểtínhđếnkhidựbáolàmộtkhiUSDXthayđổitheomộtxuhướngnàođóvàđạtđến
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
5
mộtngưỡngnàođósẽtácđộngđếnsựpháttriểncủanềnkinhtếhaynóicáchkháclàtác
độngđếnkhủnghoảngtàichínhvàrộnghơnlàkhủnghoảngkinhtế.
Đểcócáinhìn
sâuhơnvềkhủnghoảng,tacóthểđiểmlạimộtdiễnbiếnchínhcủacuộc
khủnghoảngtàichínhtoàncầu2007‐2009:
Tháng8‐2007,mộtsốtổchứctíndụngcủ
aMỹnhưNewCenturyFinancialCorporation
phảilàmthủtụcxinphásản.Mộtsốkhácthìrơivàotìnhtrạngcổphiếucủamìnhmấtgiá
mạnhnhưCountrywideFinancialCorporation.Nhiềungườigửitiền
ởcáctổchứctíndụng
nàyđãlosợvàđếnrúttiền,gâyrahiệntượngđộtbiếnrúttiềngửikhiếnchocáctổchứcđó
càngthêmkhókhăn.Nguycơkhanhiếmtíndụ
nghìnhthành.Cuộckhủnghoảngtàichính
thựcthụchínhthứcnổra.
TừMỹ,rốiloạnnàylansangcácnướckhác.ỞAnhquốc,ngânhàngNorthernRockbị
chaođảovìngườigửitiềnx
ếphàngđòirúttiềngửicủamìnhra.
Trướctìnhhìnhđó,CụcDựtrữLiênbangMỹđãtiếnhànhcácbiệnphápnhằmtăngmức
độthanhkhoảncủathịtrườngtíndụngch
ẳnghạnnhưthựchiệnnghiệpvụthịtrườngmở
muavàocácloạicôngtráiMỹ,tráiphiếucơquanchínhphủMỹvàtráiphiếucơquanchính
phủMỹđảmbảotheotíndụngnhàở.
Tháng9/2007,CụcDựtrữLiênbangcòntiếnhành
giảmlãisuấtchovayquađêmliênngânhàng(Fedfundrates)từ5,25%xuống4,75%.Trong
khiđó,NgânhàngTrungươngchâuÂuđãbơm205tỷDollarMỹvàoth
ịtrườngtíndụngđể
nângcaomứcthanhkhoản.
Tháng12‐2007,cuộckhủnghoảngtiếnsangnấctrầmtrọnghơnkhinhữngbáocáokinhtế
cuốinămchothấysựđiềuchỉ
nhcủathịtrườngbấtđộngsảndiễnralâuhơndựtínhvàquy
môcủa khủnghoảngcũngrộnghơndựtính.Tìnhtrạngđóitíndụngtrởnênrõ ràng.Hệ
thốngd
ựtrữliên bangcốgắnggiảmmạnhlãisuấtliênngânhàngvàotháng12‐2007vàtháng
2‐2008nhưngkhôngcóhiệuquảnhưmongđợi.
Tháng3‐2008,Ngân hàngdựtrữliênbangNewYorkcốcứuBearSterns,
nhưngkhông
nổi.CôngtynàychấpnhậnđểJPMorganChasemualạivớigiá10dollarmộtcổphiếu,nghĩa
làthấphơnrấtnhiềuvớigiá130,2dollarmộtcổphiếulúcđắt
giánhấttrướckhikhủnghoảng
nổra.ViệcNgânhàngdựtrữliênbangNewYorkcứukhôngnổiBearSternsvàbuộclòngđể
côngtynàybịbánđivớigiáquárẻđãkhiếnchosựlo
ngạivềnănglựccanthiệpcủachính
phủcứuviệncáctổchứctàichínhgặpkhókhăn.SựsụpđổcủaBearSternđãđẩycuộckhủng
hoảnglênnấcthangtrầmtr
ọnghơn.
Tháng8‐2008,đếnlượtLehmanBrothers,mộttổchứctàichínhvàoloạilớnnhấtvàlâu
đờinhấtcủaMỹ,bịphásản.TiếpsauLehmanlàmộtsốcôngtykhác.Tháng
9‐2008,Thượng
việnHoaKỳthôngquaĐạoluậtỔnđịnhKinhtếKhẩncấp2008chophépbộtrưởngTàichính
HoaKỳchitới700tỷUSDcứunềntàichínhcủanướcnàybằngcách
mualạicáckhoảnnợxấu
củangânhàng,đặcbiệtlàcácchứngkhoánđảmbảobằngbấtđộngsản.
GiáchứngkhoánHoaKỳbắtđầugiảmdần.S ựđổvỡtàichínhlênđến
cựcđiểmvào
tháng 10 năm 2008 khi ngay cảnhững ngân hàng khổng lồ và lâuđời từng sống sót qua
những cuộc khủng hoảng tài chính và kinh tế trướcđây, như Lehman Brothers, Morgan
Stanley,
Citigroup,AIG,…cũnglâmnạn.Tìnhtrạngđóitíndụngxuấthiệnlàmchokhuvực
kinhtếthựccủaHoaKỳcũngrơivàotìnhthếkhókhăn,điểnhìnhlàcuộckhủnghoảngcủa
ngànhchếtạoôtôHoaKỳnăm2008.
ChỉsốbìnhquâncôngnghiệpDowJoneslúcđóngcửangày9‐3‐2009là6.547,05,mức
thấpnhấtkểtừtháng4‐1997.Chỉtrongvòng6tuầnlễ,ch
ỉsốnàysụttới20%.
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
6
CácthịtrườngchứngkhoánlớncủathếgiớiởNewYork,London,Paris,Frankfurt,Tokyo
đềucóthờiđiểmsụtgiá lớnlịchsử.
ỞchâuÂu,chỉsốFTSE100xuốngcòn3525.50ChỉsốDAXngày6
‐3‐2009chỉcòn3658điểm
sovới8067,3198ngày27‐12‐2007.ChỉsốCAC40ngày2‐3‐2009cũngxuốngmứcthấpkỷlục
2534,45điểm.
NhậtBảncómộthệthốngtàichínhtươ
ngđốivữngvàngđãtrảiquamộtthờikỳtáicơcấu
saukhủnghoảng1996‐19 97.Tuynhiên,tácđộngtiêucựctừkhủnghoảngtàichínhHoaKỳvẫn
khiếnchothịtrườngchứngkho áncủanướcnàyrốiloạn.Ch ỉsốgiácổphiếubìnhquânNi k keiđã
xuốngmứcthấplịchsử70 11vàongày 10‐3‐2008.
Nhiềutổchứctàichínhcủacácnướcpháttriển,nhấtlàcácn ướcởchâuÂu,cũngtham
giavàothịtrườngtíndụngnhàởthứcấpởHoaKỳ.Chínhvìvậy,bóngbóngnhàởcủaHoa
Kỳbịvỡcũnglàmcáctổchứctàichínhnàygặp
nguyhiểmtươngtựnhưcáctổchứctàichính
củaHoaKỳ.NhữngnướcchâuÂubịrối loạntàichínhn ặngnhấtlàAnh,Iceland,Ireland,Bỉ
vàTâyBanNha.
Ngaytừtháng9‐2007,Northern
RockcủaAnhbịtìnhtrạngđộtbiếnrúttiềngửivàhậu
quảlàphảichịuquốchữuhóa.Độtbiếnrúttiềngửicònlàmcăngthẳngcácngânhàngkhác
củan
ướcnày.Sangnăm2008,đếnlượtBradford&BingleyplccủaAnhphảichịuchianhỏ
thành2côngtyriêngbiệt.CácngânhàngkhácphảichịuđổichủsởhữubaogồmCatholic
BuildingSociety,Alliance&
Leicester.LondonScottishBankvàDunfermlineBuildingSociety
phảichịusựgiámsátđặcbiệtcủaChínhphủAnh.
ỞIcelandđãxảyramộtcuộckhủnghoảngngânhàngtrêndiệnrộng.NgayquýInăm
2008, GDP của Iceland giảm 1,5%, mức giảm lớn nhất kể từ năm 1983 tới thờiđiểm này.
Glitnir, Straumur Investment Bank, Reykjavík Savings Bank phải chịu quốc hữu hóa.
Kaupthing,Landsbankicủanướcnàyphải
chịuđặtdưới sựquảnlýcủacơquangiámsáttài
chínhquốcgia.
Đầunăm2008,xếphạngtíndụngcủaNgânhàngIrelandbịgiảm,khiếnchogiácổphiếu
củangânhàng
nàysụtghêgớm,giácổphiếutạithờiđiểmđầutháng3‐2008giảmtới99%so
vớigiáđỉnhcaovàonăm2007.Đầunăm2009,AngloIrishBankbịquốchữuhóa.AlliedIrish
Bankscũngphảichịutìnhtrạngcổphiếumấtgiághêgớmvàphảichấpnhậncảicáchđểnhận
đượckhoảnvaytáicơcấucủaChínhphủ.
Cuốin ăm2008,Fortis
củaBỉbắtđầubịbándần,chỉcònlạicácbộphậnkinhdoanhdịch
vụbảohiểm.Dexiachịukhoảnlỗ3,3tỷeurovàphảixinChínhphủBỉchovayđểcủngcố.
ỞHàLan,đểđảmbảoh ệsốantoànvốn,INGGroupđãphảixinChínhphủHàLancho
vay.
ỞĐức,ngaytừđầunăm2008,ngườitapháthiệnrarằngBayernLBđãchịunhữngkhoản
lỗlớndothamgiavàothịtrườngtíndụngnhàởthứcấpởHoaKỳ.Sauđó,ngânhàngnàyđã
phảicầuxinsựgiúpđỡcủaChínhphủLiênbangĐức.
Trongsuốtthờigiandiễnrakhủnghoảng,dường
nhưsựthốngtrịthếgiớicủađồngđôla
đangtrởlại.ChỉsốUSDXtăngliêntụcvàđạtđỉnh88.463vàongày17‐11‐2008.DowJoneslần
đầuđóngcửadưới8000tại7552điểm.
Trongvòng4tuầnsauđó,vàongày15‐12‐2008,USDX
rơixuốngđáy77.688.Và,nhưmộtsựcứurỗithầnkỳ,DJtăngtrởlạivàđạtđỉnh8800sau5
tuần tăng liên ti
ếp. Người ta bắtđầu nói rằng khủng hoảngđã qua thờiđiểmtồi tệ nhất
nhưngcơnácmộngthựcsựmớichỉbắtđầu.USDXbấtngờlạităngtrở
lại.Viễncảnhvềmột
đồngđôlamạnhnhưngnềnkinhtếMỹquáyếuđãkéoDJxuốngdướimức7000điểmvà
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
7
chạmmức6470.11vàotrungtuầntháng3‐2009.Thếgiớiđảolộn.Cácthểchếtàichínhhùng
mạnhrungchuyểnvàsụpđổ.
Đồthị9:Biếnđộngcủagiávànggiaongay
từ1/2007đến11/2009
Đồthị10:
BiếnđộngcủagiádầuthôWestTexasIntruments
từ1/2007đến11/2009
Đỉnhcaocủacuộckhủnghoảngtàichínhlàtháng9và10nhưnggiávànglúccaonhất
đầutháng10chỉđạtđỉnh920USD/oz,
vẫnkhôngthểđạtđượccáckỷlụccũlà1.032và988
USD/ozcùngtrongnăm2008,bấtchấpnhucầuđầutưantoànvàmộtkhigiáUSDvẫncòn
mạnhthìvàngkhómàlặplạ
ikỷlụccũ.
Tuynhiênnếunóigiávàngđầutháng10rẻhơnsovớithờiđiểmtháng3‐2008khivàng
đạtgiá1.032USD/ozlạikhôngchínhxácbởivìUSDIndexvàothờiđiểmđ
óchỉcó76điểmso
vớithờiđiểmđầutháng10đạt83điểm.Nhưthế,giávàngthờiđiểmđầutháng10tínhtương
quansẽxấpxỉvớigiátạithờiđiểmtháng3.
Quyluậtvàngtăngtừtháng10hàngnămđếngiữanămsauđangbịthayđổibằngxu
hướnggiảmgiákhicácđỉnhvàđáym ộtgiaiđoạntănggiảmcủavàngđangthấp
hơncácgiá
trịcũvàvàngkhómàtăngcaonếukhônggắnvớisựsuyyếucủađồngUSD.
Mỗilầngiávàngđilênmộtítcácnhàđầutưlạiđuanhaubánra,một
phầnvìthualỗcác
thịtrườngkhác(nhưTTCK),mộtphầnnhàđầutưcầnUSDđểmuahànghóa(phầnlớnhàng
hóađượcđịnhgiábằngUSD)vàquantrọnglàcầntiềnđểtạothanhkhoả
n.
VớiTTCK,việcgiátrịđồngUSDtănggiásẽlàmgiátrịcủachứngkhoántạiMỹtrởnên
“đắt”hơnbìnhthường,cũnglàlýdođểcácNĐTbánchứngkhoánrađẩyTTCKMỹti
ếptục
đixuốngtrongthờigiangầnđâyđồngthờiảnhhưởngluônđếnTTCKcácquốcgiakhác.
Ngoàira,nềnkinhtếyếukémsẽlàmnhucầuxăngdầu,vàngnguyênliệugi
ảm,vàngnữ
trang,vàngvậtchấtvàchứngkhoánkémhấpdẫncũnglàmđồngUSDtănggiá.
PhầnII:Cácvấnđềkinhtếvàkinhdoanh
8
Nhưvậy,ảnhhưởngcủaUSDXđếnkhủnghoảngtàichínhthếgiới2007‐2009làrấtlớn.
ChỉsốUSDXđượccấuthànhbởimộtrổtiềntệbaogồm6đồngngoạitệmạnhvàphổbiến
nhấttrênthếgiới.Nóchiphốicáchoạtđộngsảnxuất,đầutư,xuấtnhậpkhẩutrêntoànthế
giớivàảnhhưởngđếntấtcảcáchoạtđộngkinhtế
khác.BiếnđộngcủaUSDXthểhiệnbiến
độngcủanềnkinhtếMỹcũngnhưbiếnđộngcủacácnềnkinhtếchủchốttrênthếgiớimà
đồngtiềncủanóđạidiện.
MộtkhiUSDXbiếnthiêntheođúnggiátrịnộitạicủanótứclàthể
hiệnsựcânbằngtươngđốitrongrổtiềntệ.Khiđócácnềnkinhtếchủchốtđượccoilàđ
ã
phụchồiquacơnsuythoái.Vànhưmộttấtyếu,USDXsẽlạibiếnđộngtheochukỳkinhtế
mớitheohànhtrìnhbấttậncủanó.
Tàiliệuthamkhảo
1. www.kitco.com
2. www.netdania.com
3. www.vietstock.com.vn
4. www.vietcurrency.com
5. www.vneconomy.com.vn
6. www.finance.yahoo.com
7. www.bloomberg.com