- Trang chủ >>
- Cao đẳng - Đại học >>
- Luật
Hướng dẫn ôn thi môn lý luận chung về nhà nước và pháp luật
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (16.19 MB, 248 trang )
'
NVA
(DANH CHO SINH VIEN CHUYEN LU~T VAN BANG 1 VA VAN BANG 2)
'
NVA
(DANH CHO SINH VIEN CHUYEN LU~T VAN BANG 1 VA VAN BANG 2)
Ma sA: TPC/K- 18 - 04
Ma sA: TPC/K- 18 - 04
1772-2018/CXBIPH/01-105/TP
1772-2018/CXBIPH/01-105/TP
PGS. TS. NGUYEN THI HOI
PGS. TS. NGUYEN THI HOI
I
I
A
A
•
•
(DANH CHO SINH VIEN CHUYEN LU~T VAN BANG 1 VA VAN BANG 2)
(DANH CHO SINH VIEN CHUYEN LU~T VAN BANG 1 VA VAN BANG 2)
LOI GIOI THI¥U
LOI GIOI THI¥U
Trong h~ th6ng khoa h9c phap ly, Ly lu~n chung vS nha nu6c va
phap lu~t la khoa hQC CO' sa, cung C~p ly lu~n va phuang phap lu~n
cho cac khoa h9c phap ly chuyen nganh. Vi thS, trong chuang trinh
Trong h~ th6ng khoa h9c phap ly, Ly lu~n chung vS nha nu6c va
phap lu~t la khoa hQC CO' sa, cung C~p ly lu~n va phuang phap lu~n
cho cac khoa h9c phap ly chuyen nganh. Vi thS, trong chuang trinh
dao t~o cu nhan lu~t, Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la mon
hQC lu~t d~u tien rna h~u hSt sinh vien, hQC vien cua cac CO' sa dao t~o
lu~t h9c a nu6c ta phai tiSp xuc, lam quen. Bai vi, day la mon h9c
cung c~p cho nguai h9c nhfrng kiSn thuc ca ban vS nha nu6c va phap
lu~t, d~t nSn tang giup nguai h9c c6 thS tiSp thu duqc cac kiSn thuc
khoa hQC phap ly chuyen nganh. Do v~y, mu6n hQC t6t cac mon hQC
dao t~o cu nhan lu~t, Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la mon
hQC lu~t d~u tien rna h~u hSt sinh vien, hQC vien cua cac CO' sa dao t~o
lu~t h9c a nu6c ta phai tiSp xuc, lam quen. Bai vi, day la mon h9c
cung c~p cho nguai h9c nhfrng kiSn thuc ca ban vS nha nu6c va phap
lu~t, d~t nSn tang giup nguai h9c c6 thS tiSp thu duqc cac kiSn thuc
khoa hQC phap ly chuyen nganh. Do v~y, mu6n hQC t6t cac mon hQC
lu~t khac, sinh vien, h9c vien chuyen nganh lu~t c~n n~m duqc nhfrng
lu~t khac, sinh vien, h9c vien chuyen nganh lu~t c~n n~m duqc nhfrng
kiSn thuc CO' ban vS nha nu6c va phap lu~t do mon hQC nay cung c~p.
kiSn thuc CO' ban vS nha nu6c va phap lu~t do mon hQC nay cung c~p.
V 6i mong mu6n giup nguai h9c dS dang va thu~n lqi han trong
V 6i mong mu6n giup nguai h9c dS dang va thu~n lqi han trong
vi~c t6ng hqp, h~ th6ng h6a, khai quat h6a va n~m duqc nhfrng kiSn
vi~c t6ng hqp, h~ th6ng h6a, khai quat h6a va n~m duqc nhfrng kiSn
thuc CO' ban dS phl;tC Vl;t cho vi~c hQC t~p cac mon lu~t chuyen nganh
cling nhu dS on t~p va thi t6t mon Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap
lu~t, Nha xu~t ban Tu phap xu~t ban cu6n: "HuO'ng dan on va thi
mon Ly luQ,n chung v~ nha nuO'c va phap lu(it" (Danh cho sinh vien
chuyen lu~t van b~ng 1 va van b~ng 2). Cu6n sach duqc trinh bay theo
hu6ng chi r5 nhfrng kiSn thuc CO' ban rna nguai hQC c~n n~m duqc a
thuc CO' ban dS phl;tC Vl;t cho vi~c hQC t~p cac mon lu~t chuyen nganh
cling nhu dS on t~p va thi t6t mon Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap
lu~t, Nha xu~t ban Tu phap xu~t ban cu6n: "HuO'ng dan on va thi
mon Ly luQ,n chung v~ nha nuO'c va phap lu(it" (Danh cho sinh vien
chuyen lu~t van b~ng 1 va van b~ng 2). Cu6n sach duqc trinh bay theo
hu6ng chi r5 nhfrng kiSn thuc CO' ban rna nguai hQC c~n n~m duqc a
tUng v~n dS trong chuang trinh cua mon h9c, d6ng thai gqi y, hu6ng
d~n each v~n d1;tng nhfrng kiSn thuc do ds tra lai nhfrng cau hoi danh
gia c6 thS g~p trong khi on va thi hSt mon Ly lu~n chung vS nha nu6c
tUng v~n dS trong chuang trinh cua mon h9c, d6ng thai gqi y, hu6ng
d~n each v~n d1;tng nhfrng kiSn thuc do ds tra lai nhfrng cau hoi danh
gia c6 thS g~p trong khi on va thi hSt mon Ly lu~n chung vS nha nu6c
va phap
lu~t.
va phap
lu~t.
Nha nu6c va phap lu~t la hai hi~n tuqng xa h(>i hSt sue phuc t~p,
con nhiSu v~n dS tranh lu~n trong giai do~n hi~n nay. Vi v~y, Nha
Nha nu6c va phap lu~t la hai hi~n tuqng xa h(>i hSt sue phuc t~p,
con nhiSu v~n dS tranh lu~n trong giai do~n hi~n nay. Vi v~y, Nha
5
5
xu~t ban Tu phap va tac gia mong nh~n duqc nhfrng
y ki8n g6p y cua
xu~t ban Tu phap va tac gia mong nh~n duqc nhfrng
y ki8n g6p y cua
b(;ln dQC, nh~t la sinh vien va hQC vien cac truemg chuyen lu~t d~ cuf>n
b(;ln dQC, nh~t la sinh vien va hQC vien cac truemg chuyen lu~t d~ cuf>n
sach duqc hoan thi~n hon trong nhfrng lftn xu~t ban.
sach duqc hoan thi~n hon trong nhfrng lftn xu~t ban.
Hy VQng cu6n sachse la tai li~u hfru ich d6i v6i b(;ln dQC, nh~t la
sinh vien, hQc vien cac truemg chuyen lu~t.
Hy VQng cu6n sachse la tai li~u hfru ich d6i v6i b(;ln dQC, nh~t la
sinh vien, hQc vien cac truemg chuyen lu~t.
Tran trQng gi6i thi~u.
6
Tran trQng gi6i thi~u.
Ha N9i, thang 6 nam 2018
Ha N9i, thang 6 nam 2018
NHA XUAT BANTU PHAP
NHA XUAT BANTU PHAP
6
LOINOIDAU
LOINOIDAU
Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la khoa hQc va mon hQc
phap ly dfiu tien nguai hQC dUQ'C lam quen, dUQ'C nghien CUu nen vi~c
t6ng hqp, h~ th6ng hoa, khai quat hoa va n~m duqc nhfmg kiSn thuc
CO' ban cua mon hQC nay, n~m duqc nhfmg khai ni~m CO' ban vS nha
nUOC Va phap lu~t do mon hQC nay cung cftp la VO cung kh6 d6i v6i
nguai hQc, nhftt la d6i v6i sinh vien lu~t nam thir nhftt. N~m duqc kiSn
thirc da kh6 nhung trinh bay, diSn d~t duqc nhfmg kiSn thirc d6 cho
nguai khac hiSu, d~c bi~t la trong khi lam bai thi, l~i cang kho khan
gftp b()i. NhiSu sinh vien n~m duqc kiSn thirc nhung khi thi vftn khong
duqc diSm cao chi vi khong biSt each tra lai cau hoi, khong bist each
lam bai. Kinh nghi~m tn;rc tiSp giang d~y m6n hQc Ly lu~n chung v6
nha nu6c va phap lu~t a Truang D~i hQc Lu~t Ha N ()i va a m()t s6 ca
sa dao t~O lu~t hQC khac gfin ba illUO'i nam vita qua da cho tac gia thfty
r6 diSu d6.
Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la khoa hQc va mon hQc
phap ly dfiu tien nguai hQC dUQ'C lam quen, dUQ'C nghien CUu nen vi~c
t6ng hqp, h~ th6ng hoa, khai quat hoa va n~m duqc nhfmg kiSn thuc
CO' ban cua mon hQC nay, n~m duqc nhfmg khai ni~m CO' ban vS nha
nUOC Va phap lu~t do mon hQC nay cung cftp la VO cung kh6 d6i v6i
nguai hQc, nhftt la d6i v6i sinh vien lu~t nam thir nhftt. N~m duqc kiSn
thirc da kh6 nhung trinh bay, diSn d~t duqc nhfmg kiSn thirc d6 cho
nguai khac hiSu, d~c bi~t la trong khi lam bai thi, l~i cang kho khan
gftp b()i. NhiSu sinh vien n~m duqc kiSn thirc nhung khi thi vftn khong
duqc diSm cao chi vi khong biSt each tra lai cau hoi, khong bist each
lam bai. Kinh nghi~m tn;rc tiSp giang d~y m6n hQc Ly lu~n chung v6
nha nu6c va phap lu~t a Truang D~i hQc Lu~t Ha N ()i va a m()t s6 ca
sa dao t~O lu~t hQC khac gfin ba illUO'i nam vita qua da cho tac gia thfty
r6 diSu d6.
Thvc tS cho thfty, chuang trinh mon hQc Ly lu~n chung vS nha
nu6c va phap lu~t cua cac CO' sa dao t~O lu~t hQC khac nhau khong
hoan toan gi6ng nhau v6 tfit ca cac vfin d6 duqc d6 c~p cung nhu tr~t
1\!. s~p xSp cac vftn dS d6, song l~i gi6ng nhau m()t s6 vftn dS ca ban.
Vi thS, cu6n sach nay kh6ng dS c~p tftt ca cac vftn dS trong chuang
trinh mon hQC Ly lu~n chung v6 nha nu6c va phap lu~t cua m()t CO' sa
dao t~o lu~t hQC C\l thS rna chi dS c~p nhfmg vfin dS CO' ban trong
chuang trinh Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t t~i hfiu hSt cac
CO' sa dao t~o lu~t hQC nu6c ta. M~c du thir 1\! s~p xSp cac vftn dS
duqc neu trong sach co ths khac vai thu 1\! s~p xsp cac vfin d6 do
trong chuang trinh mon hQC cua cac CO' sa dao t~o lu~t hQC C\l thS,
song d6 dSu la nhfmg vfin dS ca ban cua mon hQc Ly lu~n chung v6
nha nu6c va phap lu~t a hfiu hSt cac CO' sa dao t~o lu~t hQC hi~n nay.
Thvc tS cho thfty, chuang trinh mon hQc Ly lu~n chung vS nha
nu6c va phap lu~t cua cac CO' sa dao t~O lu~t hQC khac nhau khong
hoan toan gi6ng nhau v6 tfit ca cac vfin d6 duqc d6 c~p cung nhu tr~t
1\!. s~p xSp cac vftn dS d6, song l~i gi6ng nhau m()t s6 vftn dS ca ban.
Vi thS, cu6n sach nay kh6ng dS c~p tftt ca cac vftn dS trong chuang
trinh mon hQC Ly lu~n chung v6 nha nu6c va phap lu~t cua m()t CO' sa
dao t~o lu~t hQC C\l thS rna chi dS c~p nhfmg vfin dS CO' ban trong
chuang trinh Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t t~i hfiu hSt cac
CO' sa dao t~o lu~t hQC nu6c ta. M~c du thir 1\! s~p xSp cac vftn dS
duqc neu trong sach co ths khac vai thu 1\! s~p xsp cac vfin d6 do
trong chuang trinh mon hQC cua cac CO' sa dao t~o lu~t hQC C\l thS,
song d6 dSu la nhfmg vfin dS ca ban cua mon hQc Ly lu~n chung v6
nha nu6c va phap lu~t a hfiu hSt cac CO' sa dao t~o lu~t hQC hi~n nay.
7
7
a
a
a
a
Vi thS, cu6n sach nay c6 thS tra thanh cu6n "cam nang kiSn thuc ca
ban" giup cho sinh vien, hQc vien chuyen lu~t, du h't h~ van b~ng 1 hay
van b~ng 2, co ths tham khao ds h~ th6ng hoa va n~m duqc nhfrng
kiSn thuc ca ban trong qua trinh hQc, lam bai t~p, d~c bi~t la trong qua
trinh on va thi mon Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t.
Vi thS, cu6n sach nay c6 thS tra thanh cu6n "cam nang kiSn thuc ca
ban" giup cho sinh vien, hQc vien chuyen lu~t, du h't h~ van b~ng 1 hay
van b~ng 2, co ths tham khao ds h~ th6ng hoa va n~m duqc nhfrng
kiSn thuc ca ban trong qua trinh hQc, lam bai t~p, d~c bi~t la trong qua
trinh on va thi mon Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t.
Cach gi6i thi~u cac n()i dung ca ban va huang d~n each tra lCri
nhfrng cau hoi Cl;t thS theo ti'mg vftn dS cua sach c6 thS b6 sung, lam
sang to han, Cl;t thS han cac kiSn ~hue duqc dS c~p trong Giao trinh va
bai giang cua ghing vien, nha v~y, c6 thS h6 trq d~c lvc cho vi~c n~m
kiSn thuc trong khi hQc, lam bai t~p, on va thi cua nguai hQc, giup hQ
c6 thS d~t duqc kSt qua hQc t~p t6t nhu mong mu6n.
Cach gi6i thi~u cac n()i dung ca ban va huang d~n each tra lCri
nhfrng cau hoi Cl;t thS theo ti'mg vftn dS cua sach c6 thS b6 sung, lam
sang to han, Cl;t thS han cac kiSn ~hue duqc dS c~p trong Giao trinh va
bai giang cua ghing vien, nha v~y, c6 thS h6 trq d~c lvc cho vi~c n~m
kiSn thuc trong khi hQc, lam bai t~p, on va thi cua nguai hQc, giup hQ
c6 thS d~t duqc kSt qua hQc t~p t6t nhu mong mu6n.
M~c du da rftt c6 g~ng hoan thi~n nhung do ly lu~n chung vS nha
M~c du da rftt c6 g~ng hoan thi~n nhung do ly lu~n chung vS nha
nuac va phap lu~t con co nhisu quan diSm khac nhau nen cu6n sach
nuac va phap lu~t con co nhisu quan diSm khac nhau nen cu6n sach
kh6 tranh khoi nhfrng thiSu s6t nhftt dinh. Tac gia mong nh~n duqc y
kiSn gop y cua b~n dQc dS cu6n sach duqc hoan thi~n han trong nhfrng
l~n xuftt ban sau.
kh6 tranh khoi nhfrng thiSu s6t nhftt dinh. Tac gia mong nh~n duqc y
kiSn gop y cua b~n dQc dS cu6n sach duqc hoan thi~n han trong nhfrng
l~n xuftt ban sau.
Tran trQng gi6i thi~u cu6n sach cling b~n dQC.
8
Tran trQng gi6i thi~u cu6n sach cling b~n dQC.
Ha N9i, thang 6 niim 2018
Ha N9i, thang 6 niim 2018
PGS.TS. Nguy~n Thj Hfli
PGS.TS. Nguy~n Thj Hfli
8
N<)IDUNG
A.KHAIQUATVEPHUONG
N<)IDUNG
HQC
A.KHAIQUATVEPHUONG
HQC
Mu6n hQC t6t mon nay, m6i sinh vien cftn phai xac dinh r5 y thtrc,
thai dQ hQC t~p nghiem me, cham chi va kien tri theo phuang phap sau:
Mu6n hQC t6t mon nay, m6i sinh vien cftn phai xac dinh r5 y thtrc,
thai dQ hQC t~p nghiem me, cham chi va kien tri theo phuang phap sau:
1. Tru6c khi dSn 16p, dQc Giao trinh, ghi l~i dinh nghla, d~c di~m
cua hi~n tuQ'Ilg duqc xem xet va khai quat nhfrng n9i dung ca ban da
duqc chi dfin trong DS cuang mon hQc. G~ch chan nhfrng ill, C\lm tU
khong hi~u, khong 1\I giai thich duqc va nhfrng cau hoi mu6n duqc
giai dap trong gia ly thuySt va thao lu~n.
1. Tru6c khi dSn 16p, dQc Giao trinh, ghi l~i dinh nghla, d~c di~m
cua hi~n tuQ'Ilg duqc xem xet va khai quat nhfrng n9i dung ca ban da
duqc chi dfin trong DS cuang mon hQc. G~ch chan nhfrng ill, C\lm tU
khong hi~u, khong 1\I giai thich duqc va nhfrng cau hoi mu6n duqc
giai dap trong gia ly thuySt va thao lu~n.
2. Trong gia ly thuySt, chu y nghe va ghi l~i nhfrng lai thfty co
giai thich, phan tich, nhfrng vi d\l thfty co neu, b6 sung nhfrng n9i dung
thfty coma r9ng, c~p nh~t kiSn thtrc.
2. Trong gia ly thuySt, chu y nghe va ghi l~i nhfrng lai thfty co
giai thich, phan tich, nhfrng vi d\l thfty co neu, b6 sung nhfrng n9i dung
thfty coma r9ng, c~p nh~t kiSn thtrc.
3. Trong gia thao lu~n, tich eve tham gia tranh lu~n, thao lu~n v6i
cac b~n, trao d6i vai thfty co d~ co th~ hi~u va n~m ch~c v~n dS, m~nh
d~n nha thfty co va cac b~n giai dap giup nhfrng n9i dung, nhfmg v~n
dS chua thvc sv hi~u r5.
3. Trong gia thao lu~n, tich eve tham gia tranh lu~n, thao lu~n v6i
cac b~n, trao d6i vai thfty co d~ co th~ hi~u va n~m ch~c v~n dS, m~nh
d~n nha thfty co va cac b~n giai dap giup nhfrng n9i dung, nhfmg v~n
dS chua thvc sv hi~u r5.
4. Lam dS cuang chi tiSt cho tUng cau hoi on t~p (do B9 mon
cung c~p ho~c a cu6i chuang cua Giao trinh) vS m6i v~n dS sau khi
kSt thuc gia ly thuyst va gia thao lu~n.
4. Lam dS cuang chi tiSt cho tUng cau hoi on t~p (do B9 mon
cung c~p ho~c a cu6i chuang cua Giao trinh) vS m6i v~n dS sau khi
kSt thuc gia ly thuyst va gia thao lu~n.
B. cAc vAN DE
co BAN
I. DOI TU<}NG VA PHUONG
LY LU~N CHUNG VE NHA NUOC VA
B. cAc vAN DE
NGHIEN CUU CUA
LU~T
Trong v~n dS nay c6 3 n9i dung chinh cftn n~m la:
- DAi tuQ11g nghien
phap
quat v~ h~ thAng
co BAN
I. DOI TU<}NG VA PHUONG
LY LU~N CHUNG VE NHA NUOC VA
NGHIEN CUU CUA
LU~T
Trong v~n dS nay c6 3 n9i dung chinh cftn n~m la:
cua
- DAi tuQ11g nghien
phap
tro cua
Ly
9
quat v~ h~ thAng
cua
tro cua
Ly
9
HuO'ng dan on va thi mon Ly lu~n chung vJ nha nuuc va phap lu~t...
HuO'ng dan on va thi mon Ly lu~n chung vJ nha nuuc va phap lu~t...
lu~n Chung V~ nha DU'O'C va phap lu~t dfii VOO CaC khoa hQC phap ly
chuyen nganh.
lu~n Chung V~ nha DU'O'C va phap lu~t dfii VOO CaC khoa hQC phap ly
chuyen nganh.
Cau hoi danh gia dftu tien c6 thS g~p trong vftn dS nay la: Trinh
bay dfii tll'Qllg va phll'ong phap nghien cth! ciia Ly lu~n chung v~
nha DU'O'C va phap lu~t. Cach tni lai cau hoi nay nhu sau:
Cau hoi danh gia dftu tien c6 thS g~p trong vftn dS nay la: Trinh
bay dfii tll'Qllg va phll'ong phap nghien cth! ciia Ly lu~n chung v~
nha DU'O'C va phap lu~t. Cach tni lai cau hoi nay nhu sau:
1. Dai tU'(Ing nghien CUu cua
phap luijt
Ly luijn
chung v~ nha nU'UC va
1. Dai tU'(Ing nghien CUu cua
phap luijt
Ly luijn
chung v~ nha nU'UC va
D6i tuqng nghien CUu cua Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
lu~t la cac vftn dS rna khoa h9c nay dS c~p. N6i m()t each khai quat thi
khoa h9c nay nghien cliu vS nha nu&c va phap lu~t, song n6 khong
nghien CUu tftt ca cac vftn dS vS nha nu&c va phap lu~t rna chi nghien
cliu m()t s6 vftn dS sau:
D6i tuqng nghien CUu cua Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
lu~t la cac vftn dS rna khoa h9c nay dS c~p. N6i m()t each khai quat thi
khoa h9c nay nghien cliu vS nha nu&c va phap lu~t, song n6 khong
nghien CUu tftt ca cac vftn dS vS nha nu&c va phap lu~t rna chi nghien
cliu m()t s6 vftn dS sau:
nuac va phap Iu~t dS
- Sv phat sinh, phat triSn, t6n tc;ti va thay thS cua cac kiSu nha
ru do khai quat hoa va neu len quy Iu~t phat sinh
va phat triSn cua nha nuac va phap Iu~t.
nuac va phap Iu~t dS
- Nhfing d~c tinh chung, CO' ban va nhfing biSu hi~n chu ySu cua
nha nu&c va phap lu~t trong dai s6ng xa h()i nhu ban chftt, chuc nang,
vai tro, hinh thuc ... , bao g6m sv· biSu hi~n a rung kiSu nha nuac, phap
lu~t C\1 thS trong lich sir va anha nu&c, phap lu~t Vi~t Nam hi~n nay.
- Nhfing d~c tinh chung, CO' ban va nhfing biSu hi~n chu ySu cua
nha nu&c va phap lu~t trong dai s6ng xa h()i nhu ban chftt, chuc nang,
vai tro, hinh thuc ... , bao g6m sv· biSu hi~n a rung kiSu nha nuac, phap
lu~t C\1 thS trong lich sir va anha nu&c, phap lu~t Vi~t Nam hi~n nay.
- M6i quan h~ giua nha nu&c va phap lu~t v&i nhau va v&i m()t
s6 hi~n tuqng xa h9i khac nhu: kinh ts, chinh tri, cac t6 chuc xa h()i,
dc;to due ...
- M6i quan h~ giua nha nu&c va phap lu~t v&i nhau va v&i m()t
s6 hi~n tuqng xa h9i khac nhu: kinh ts, chinh tri, cac t6 chuc xa h()i,
dc;to due ...
Tom lq,i: Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t la h~ th6ng tri
thuc vS nhfing quy lu~t phat sinh, phat triSn d~c thu, nhfing d~c tinh
chung va nhfing biSu hi~n chu ysu cua nha nuac va phap Iu~t noi
chung, cua nha nu&c va phap lu~t Vi~t N am n6i rieng.
Tom lq,i: Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t la h~ th6ng tri
thuc vS nhfing quy lu~t phat sinh, phat triSn d~c thu, nhfing d~c tinh
chung va nhfing biSu hi~n chu ysu cua nha nuac va phap Iu~t noi
chung, cua nha nu&c va phap lu~t Vi~t N am n6i rieng.
2. PhU'O'ng phap nghien CUu cua Ly luijn chung v~ nha nU'UC va
phap luijt
2. PhU'O'ng phap nghien CUu cua Ly luijn chung v~ nha nU'UC va
phap luijt
a. Ca
phap lutJ,t
Ca
10
sa phuong phap lutJ,n cua Ly lutJ,n chung vJ nha nuac va
- Sv phat sinh, phat triSn, t6n tc;ti va thay thS cua cac kiSu nha
ru do khai quat hoa va neu len quy Iu~t phat sinh
va phat triSn cua nha nuac va phap Iu~t.
a. Ca
phap lutJ,t
sa phuang phap lu~n cua Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
Ca
10
sa phuong phap lutJ,n cua Ly lutJ,n chung vJ nha nuac va
sa phuang phap lu~n cua Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
PGS. TS. Nguyin Thj HBi
PGS. TS. Nguyin Thj HBi
lu~t la l~p truemg xu~t phat, quan diSm tiSp c~n va nghien CUu cua
nganh khoa hQc nay, bao g6m quan diSm duy v~t bi~n chtmg, duy v~t
lich su, tu tu&ng H6 Chi Minh va duemg 16i, chinh sach cua Dang ta.
DiSu d6 c6 nghla, Ly lu~n chung nghien CUu t~t ca cac v~n dS vS nha
nu6c va phap lu~t tren CO' sa quan diSm duy v~t bi~n chtmg, duy v~t
lich su, tu tu&ng H6 Chi Minh va duemg 16i cua Dang. Vi dt;t, quan h~
giua nha nuac va phap lu~t vai kinh ts duqc xem xet theo quan dism
cua chu nghla duy v~t lich su vS quan h~ giua CO' sa h~ t~ng v6i kiSn
true thuqng t~ng cua xa h<)i.
lu~t la l~p truemg xu~t phat, quan diSm tiSp c~n va nghien CUu cua
nganh khoa hQc nay, bao g6m quan diSm duy v~t bi~n chtmg, duy v~t
lich su, tu tu&ng H6 Chi Minh va duemg 16i, chinh sach cua Dang ta.
DiSu d6 c6 nghla, Ly lu~n chung nghien CUu t~t ca cac v~n dS vS nha
nu6c va phap lu~t tren CO' sa quan diSm duy v~t bi~n chtmg, duy v~t
lich su, tu tu&ng H6 Chi Minh va duemg 16i cua Dang. Vi dt;t, quan h~
giua nha nuac va phap lu~t vai kinh ts duqc xem xet theo quan dism
cua chu nghla duy v~t lich su vS quan h~ giua CO' sa h~ t~ng v6i kiSn
true thuqng t~ng cua xa h<)i.
b. Cac phuang phap nghien cZ:CU c~ thi
b. Cac phuang phap nghien cZ:CU c~ thi
Phuang phap nghien CUu Cl;t thS cua Ly lu~n chung la nhfrng each
thuc rna khoa hQc nay su dt;tng dS lam sang to nhfrng v~n dS thu9c d6i
tuqng cua minh.
Phuang phap nghien CUu Cl;t thS cua Ly lu~n chung la nhfrng each
thuc rna khoa hQc nay su dt;tng dS lam sang to nhfrng v~n dS thu9c d6i
tuqng cua minh.
Phuang phap phan tich la phuang phap chia cac v~n dS phuc t~p
thanh nhfrng b9 ph~n, nhfrng ySu t6 dan gian dS nghien CUu va lam
sang to v~n dS. Vi dl;t: lam sang to cac khai ni~m vS nha nu6c va phap
lu~t b~ng vi~c phan tich cac d~c dism cua chung.
Phuang phap phan tich la phuang phap chia cac v~n dS phuc t~p
thanh nhfrng b9 ph~n, nhfrng ySu t6 dan gian dS nghien CUu va lam
sang to v~n dS. Vi dl;t: lam sang to cac khai ni~m vS nha nu6c va phap
lu~t b~ng vi~c phan tich cac d~c dism cua chung.
Phuang phap tbng hqp thuemg su dl;tng khi lien kSt cac ySu t6 da
phan tich, khai quat hoa d€ neu len kSt lu~n.
Phuang phap tbng hqp thuemg su dl;tng khi lien kSt cac ySu t6 da
phan tich, khai quat hoa d€ neu len kSt lu~n.
Phuang phap trim tuqng hoa khoa hQC la dung cac thao tac tu duy
de tach cai chung ra khoi cai rieng, t~m thai g~t bo cai rieng d€ giu lfiy
cai chung nh~m xay d\ffig nen nhfrng khai ni~m chung, vi d1;t, ds c~p
ban chfit, kiSu nha nu6c ...
Phuang phap trim tuqng hoa khoa hQC la dung cac thao tac tu duy
de tach cai chung ra khoi cai rieng, t~m thai g~t bo cai rieng d€ giu lfiy
cai chung nh~m xay d\ffig nen nhfrng khai ni~m chung, vi d1;t, ds c~p
ban chfit, kiSu nha nu6c ...
Phuang phap xa h9i hQC hi thong qua phong v~n, dam tho~i, d6i
tho~i, diSu tra xa h9i hQc. . . dS tim hiSu du lu~n xa h9i vS m9t vfin d@
nao do, vi d1;t, tim hisu v@ y thuc phap lu~t. ..
Phuang phap xa h9i hQC hi thong qua phong v~n, dam tho~i, d6i
tho~i, diSu tra xa h9i hQc. . . dS tim hiSu du lu~n xa h9i vS m9t vfin d@
nao do, vi d1;t, tim hisu v@ y thuc phap lu~t. ..
Phuang phap so sanh la tim ra nhfrng diSm tuang d6ng va khac
bi~t giua nha nuac va phap lu~t vai cac hi~n tuqng xa h9i khac d€ hisu
sau vs ban ch~t va d~c dism cua chung.
Phuang phap so sanh la tim ra nhfrng diSm tuang d6ng va khac
bi~t giua nha nuac va phap lu~t vai cac hi~n tuqng xa h9i khac d€ hisu
sau vs ban ch~t va d~c dism cua chung.
11
11
Hu6'ng dan on va thi mon Ly luQ-n chung vJ nha nuuc va phap luQ-t...
Hu6'ng dan on va thi mon Ly luQ-n chung vJ nha nuuc va phap luQ-t...
N go~ti ra, con c6 cac phuong phap nghien ctru khac nhu giaj thich
phap lu~t, lich su, h~ th6ng ...
N go~ti ra, con c6 cac phuong phap nghien ctru khac nhu giaj thich
phap lu~t, lich su, h~ th6ng ...
Cau hoi khac lien quan d~n v~n dS nay c6 thS g~p la: Phan tich
vai tro ciia khoa hqc Ly lu~n chung v~ nha nU'O'c va phap lu~t dAi
voo cac khoa hqc phap ly chuyen nganh. f)~ tn11Cri cau hoi nay c&n
trinh bay cac n()i dung sau:
Cau hoi khac lien quan d~n v~n dS nay c6 thS g~p la: Phan tich
vai tro ciia khoa hqc Ly lu~n chung v~ nha nU'O'c va phap lu~t dAi
voo cac khoa hqc phap ly chuyen nganh. f)~ tn11Cri cau hoi nay c&n
trinh bay cac n()i dung sau:
1. GiOi thi?u khai quat vJ Ly luQ,n chung vJ nha nuuc va phap
fuljt VU cac khoa h(JC phap fy chuyen nganh
1. GiOi thi?u khai quat vJ Ly luQ,n chung vJ nha nuuc va phap
fuljt VU cac khoa h(JC phap fy chuyen nganh
Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t va cac khoa hQc phap ly
chuyen nganh dSu la nhfrng khoa h<;>c thu()c h~ th6ng khoa hQc phap
ly. Trong d6:
Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t va cac khoa hQc phap ly
chuyen nganh dSu la nhfrng khoa h<;>c thu()c h~ th6ng khoa hQc phap
ly. Trong d6:
- Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la h~ th6ng tri thuc vS
nhfrng quy lu~t phat sinh, phat triSn d~c thu, nhfrng d~c tinh chung,
nhfrng biSu hi~n chu y~u cua nha nu&c va phap Iu~t noi chung, cua
nha nu6c va phap lu~t Vi~t Nam n6i rieng.
- Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t la h~ th6ng tri thuc vS
nhfrng quy lu~t phat sinh, phat triSn d~c thu, nhfrng d~c tinh chung,
nhfrng biSu hi~n chu y~u cua nha nu&c va phap Iu~t noi chung, cua
nha nu6c va phap lu~t Vi~t Nam n6i rieng.
- Khoa h<;>c phap ly chuyen nganh nhu lu~t dan sv, lu~t hon nhan
va gia dinh, lu~t hinh S\f. . . la h~ th6ng nhfrng quan diSm, khai ni~m,
k~t lu~n hinh thanh tren CO' sa nghien CUu cac quy ph~m phap lu~t cua
m()t nganh lu~t nh~t dinh trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am.
- Khoa h<;>c phap ly chuyen nganh nhu lu~t dan sv, lu~t hon nhan
va gia dinh, lu~t hinh S\f. . . la h~ th6ng nhfrng quan diSm, khai ni~m,
k~t lu~n hinh thanh tren CO' sa nghien CUu cac quy ph~m phap lu~t cua
m()t nganh lu~t nh~t dinh trong h~ th6ng phap lu~t Vi~t N am.
2. Phiin tich C{l thJ vai tro cua khoa h!Jc Ly luljn chung vJ nha
nuuc va phap luljt ilBi vOi cac khoa h!Jc phap ly chuyen nganh
2. Phiin tich C{l thJ vai tro cua khoa h!Jc Ly luljn chung vJ nha
nuuc va phap luljt ilBi vOi cac khoa h!Jc phap ly chuyen nganh
Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t c6 vai tro cung c~p ca sa
ly lu~n va phuong phap lu~n cho cac khoa hQC phap ly chuyen nganh,
bai vi:
Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t c6 vai tro cung c~p ca sa
ly lu~n va phuong phap lu~n cho cac khoa hQC phap ly chuyen nganh,
bai vi:
- Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t nghien ctru vS nha
nu6c va phap lu~t m()t each chung nh~t, khai quat va toan di~n nh~t.
N 6 nghien ctru ho~t d()ng cua nha nu6c va S\f diSu chinh cua phap lu~t
tren t~t ca cac llnh VlJC ho~t d(}ng CO' ban cua dai s6ng, n6 nghien CUu
vS nha nu6c va phap lu~t dbng thai, song song v6i nhau. Tren ca sa
- Ly lu~n chung vS nha nu6c va phap lu~t nghien ctru vS nha
nu6c va phap lu~t m()t each chung nh~t, khai quat va toan di~n nh~t.
N 6 nghien ctru ho~t d()ng cua nha nu6c va S\f diSu chinh cua phap lu~t
tren t~t ca cac llnh VlJC ho~t d(}ng CO' ban cua dai s6ng, n6 nghien CUu
vS nha nu6c va phap lu~t dbng thai, song song v6i nhau. Tren ca sa
12
12
PGS. TS. Nguyin Thj Hai
PGS. TS. Nguyin Thj Hai
nghien ctru d6, Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t neu len nhilng
khai ni~m, kSt lu~n, quan diSm, quy lu~t ca ban vS nha nu&c va phap
lu~t. Tftt ca cac khai ni~m, kSt lu~n, quan diSm, quy lu~t d6 tra thanh
CO' SO ly lu~n va phuang phap lu~n cho cac khoa hQC phap ly chuyen
nganh. Ch~ng h~n, khi nghien CUu vS cac hi~n tuQ'llg phap ly CO' ban
nhu quy ph~m phap lu~t, quan h~ phap lu~t, vi ph~m phap lu~t ... , Ly
lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t gi&i thi~u C\1 thS vS khai ni~m,
cac dftu hi~u, d~c diSm, cftu thanh ... cua cac hi~n tuQ'llg tren. Cac khai
ni~m, dftu hi~u, d~c diSm ... d6 tra thanh CO' saly lu~n va phuang phap
lu~n chung cho cac khoa h9c phap ly chuyen nganh.
nghien ctru d6, Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t neu len nhilng
khai ni~m, kSt lu~n, quan diSm, quy lu~t ca ban vS nha nu&c va phap
lu~t. Tftt ca cac khai ni~m, kSt lu~n, quan diSm, quy lu~t d6 tra thanh
CO' SO ly lu~n va phuang phap lu~n cho cac khoa hQC phap ly chuyen
nganh. Ch~ng h~n, khi nghien CUu vS cac hi~n tuQ'llg phap ly CO' ban
nhu quy ph~m phap lu~t, quan h~ phap lu~t, vi ph~m phap lu~t ... , Ly
lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t gi&i thi~u C\1 thS vS khai ni~m,
cac dftu hi~u, d~c diSm, cftu thanh ... cua cac hi~n tuQ'llg tren. Cac khai
ni~m, dftu hi~u, d~c diSm ... d6 tra thanh CO' saly lu~n va phuang phap
lu~n chung cho cac khoa h9c phap ly chuyen nganh.
- Cac khoa h9c phap ly chuyen nganh chi nghien cliu ho~t d(>ng
cua nha nu&c va sv diSu chinh cua phap lu~t trong m(>t ITnh VlJC CO'
ban cua dai s6ng nen khi nghien CUu cac v~n dS thu(>c d6i tuQ'llg cua
minh, cac khoa hQC nay dSu phai dva tren CO' sa cac khai ni~m, kSt
lu~n, quan diSm khoa h9c do Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t
cung c~p, dbng thai, kSt qua nghien CUu cua cac khoa hQC phap ly
chuyen nganh l~i minh ho~, lam ro them, C\1 thS han cac khai ni~m,
kSt lu~n, quan diSm khoa hQC rna Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
lu~t da neu ra. Vi d\1, dva tren CO' sa cac kiSn thtrc vS dinh nghia, d~c
diSm va CO' c~u cua quy ph~m phap lu~t rna Ly lu~n chung vS nha
nUOC va phap lu~t neu len, cac khoa hQC lu~t dan SlJ, lu~t hon nhan va
gia dinh, lu~t hinh S\I. . . se xay dvng nen dinh ngh1a, d~c diSm va CO'
cftu cua quy ph~m phap lu~t dan sv, quy ph~m phap lu~t hon nhan va
gia dinh, quy ph~m phap lu~t hinh SlJ. . . Chinh cac kiSn thtrc vS quy
ph~m phap lu~t dan S\1', quy ph~m phap lu~t hon nhan va gia dinh, quy
ph~m phap lu~t hinh sv ... do cac khoa h9c phap ly chuyen nganh cung
c~p se minh hQa, lam r6 va sau s~c them cac kiSn thuc cua Ly lu~n
chung vS nha nu&c va phap lu~t. Vi thS, khoa h9c nay thuang duqc
gQi t~t la Ly lu~n chung vi n6 cung cftp ca saly lu~n chung cho tftt ca
cac khoa hQC phap ly chuyen nganh.
- Cac khoa h9c phap ly chuyen nganh chi nghien cliu ho~t d(>ng
cua nha nu&c va sv diSu chinh cua phap lu~t trong m(>t ITnh VlJC CO'
ban cua dai s6ng nen khi nghien CUu cac v~n dS thu(>c d6i tuQ'llg cua
minh, cac khoa hQC nay dSu phai dva tren CO' sa cac khai ni~m, kSt
lu~n, quan diSm khoa h9c do Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap lu~t
cung c~p, dbng thai, kSt qua nghien CUu cua cac khoa hQC phap ly
chuyen nganh l~i minh ho~, lam ro them, C\1 thS han cac khai ni~m,
kSt lu~n, quan diSm khoa hQC rna Ly lu~n chung vS nha nu&c va phap
lu~t da neu ra. Vi d\1, dva tren CO' sa cac kiSn thtrc vS dinh nghia, d~c
diSm va CO' c~u cua quy ph~m phap lu~t rna Ly lu~n chung vS nha
nUOC va phap lu~t neu len, cac khoa hQC lu~t dan SlJ, lu~t hon nhan va
gia dinh, lu~t hinh S\I. . . se xay dvng nen dinh ngh1a, d~c diSm va CO'
cftu cua quy ph~m phap lu~t dan sv, quy ph~m phap lu~t hon nhan va
gia dinh, quy ph~m phap lu~t hinh SlJ. . . Chinh cac kiSn thtrc vS quy
ph~m phap lu~t dan S\1', quy ph~m phap lu~t hon nhan va gia dinh, quy
ph~m phap lu~t hinh sv ... do cac khoa h9c phap ly chuyen nganh cung
c~p se minh hQa, lam r6 va sau s~c them cac kiSn thuc cua Ly lu~n
chung vS nha nu&c va phap lu~t. Vi thS, khoa h9c nay thuang duqc
gQi t~t la Ly lu~n chung vi n6 cung cftp ca saly lu~n chung cho tftt ca
cac khoa hQC phap ly chuyen nganh.
13
13
HU'Ung dfln on va thi mon Ly luQ,n chung vJ nha nU'O'c va phap luQ,t...
HU'Ung dfln on va thi mon Ly luQ,n chung vJ nha nU'O'c va phap luQ,t...
II. NGUON GOC VA KIEU NHA NUOC
II. NGUON GOC VA KIEU NHA NUOC
Nhfrng ki~n thtrc
Nhfrng ki~n thtrc
CO'
ban c~n n~m duqc trong vfin d@ nay g6m:
CO'
ban c~n n~m duqc trong vfin d@ nay g6m:
- Djnh nghia va d~c di~m cua nha nU'O'c;
- Djnh nghia va d~c di~m cua nha nU'O'c;
- Quan di~m cua chu nghia Mac - Lenin v~ nguan g6c nha ntl'O'c;
- Quan di~m cua chu nghia Mac - Lenin v~ nguan g6c nha ntl'O'c;
- Khai ni~m ki~u nha ntl'O'c;
- Khai ni~m ki~u nha ntl'O'c;
- Quan di~m cua chu nghia Mac - Lenin v~ S\f thay th~ ki~u
nha nU'ffC.
- Quan di~m cua chu nghia Mac - Lenin v~ S\f thay th~ ki~u
nha nU'ffC.
Nhfrng ki~n thtrc tren c6 thS giup tra lai duqc m()t s6 cau hoi lien
quan d~n ngu6n g6c va kiSu nha nu6c. Ch~ng h~n, n~m ch~c duqc
dinh nghia va d~c diSm cua nha nu&c thi co ths tra lai duqc cac cau
hoi nhu phan tich khai ni~m nha nu&c, phan tich cac d~c trung cua nha
nu&c, phan bi~t nha nu&c v&i cac t6 chtrc xa h9i khac. Cach tra lai hai
cau hoi phan tich khai ni~m nha nu&c va phan tich cac d~c trung cua
nha nu&c thi nhu nhau, ttrc la ctsu neu dinh nghia nha nu&c va phan
tich tUng d~c trung cua nha nu&c. Cach tra lai cau hoi phan bi~t nha
nu6c v&i cac t6 chtrc xa h9i khac thi khong chi neu dinh nghia, d~c
diSm cua nha nu&c rna con phai neu dinh nghia cac t6 chtrc xa h9i
khac va dva vao tUng d~c trung cua nha nu6c rna chi ra nhfrng S\f khac
bi~t gifra nha nu&c v&i cac t6 chtrc xa h()i khac.
Nhfrng ki~n thtrc tren c6 thS giup tra lai duqc m()t s6 cau hoi lien
quan d~n ngu6n g6c va kiSu nha nu6c. Ch~ng h~n, n~m ch~c duqc
dinh nghia va d~c diSm cua nha nu&c thi co ths tra lai duqc cac cau
hoi nhu phan tich khai ni~m nha nu&c, phan tich cac d~c trung cua nha
nu&c, phan bi~t nha nu&c v&i cac t6 chtrc xa h9i khac. Cach tra lai hai
cau hoi phan tich khai ni~m nha nu&c va phan tich cac d~c trung cua
nha nu&c thi nhu nhau, ttrc la ctsu neu dinh nghia nha nu&c va phan
tich tUng d~c trung cua nha nu&c. Cach tra lai cau hoi phan bi~t nha
nu6c v&i cac t6 chtrc xa h9i khac thi khong chi neu dinh nghia, d~c
diSm cua nha nu&c rna con phai neu dinh nghia cac t6 chtrc xa h9i
khac va dva vao tUng d~c trung cua nha nu6c rna chi ra nhfrng S\f khac
bi~t gifra nha nu&c v&i cac t6 chtrc xa h()i khac.
Cach tra lai cau hoi: Phan tich khai ni~m nha nU'O'c
tich cac d~C trll'ng cua nha nU'O'C) nhu sau:
Cach tra lai cau hoi: Phan tich khai ni~m nha nU'O'c
tich cac d~C trll'ng cua nha nU'O'C) nhu sau:
(ho~c
Phan
1. Neu djnh nghia nha nU'O'c
Nha nu&c la t6 chtrc quysn lvc d~c bi~t cua xa h9i, bao g6m m9t
l&p nguai duqc tach ra mxa h9i cts chuyen thvc thi quysn lvc, nh~m
t6 chtrc va quan ly xa h()i, phvc V\1 lqi ich chung cua toan xa h9i cling
nhu lqi ich cua lvc luqng c~m quysn.
14
(ho~c
Phan
1. Neu djnh nghia nha nU'O'c
Nha nu&c la t6 chtrc quysn lvc d~c bi~t cua xa h9i, bao g6m m9t
l&p nguai duqc tach ra mxa h9i cts chuyen thvc thi quysn lvc, nh~m
t6 chtrc va quan ly xa h()i, phvc V\1 lqi ich chung cua toan xa h9i cling
nhu lqi ich cua lvc luqng c~m quysn.
2. Phlin tich cac d~c trU'ng cua nha nU'Uc
2. Phlin tich cac d~c trU'ng cua nha nU'Uc
a. Nha nuac !a t6 chuc quyJn hcc tl(ic bi?t cua xa h(ji
a. Nha nuac !a t6 chuc quyJn hcc tl(ic bi?t cua xa h(ji
- Nha nu6c la m()t trong cac t6 chtrc cua xa h9i nhung c6 quySn
- Nha nu6c la m()t trong cac t6 chtrc cua xa h9i nhung c6 quySn
14
PGS. TS. Nguyln Thj HJi
PGS. TS. Nguyln Thj HJi
quan ly xa h<)i. D6 quan ly xa h<)i, nha nu6c phai c6 quySn h.rc. QuySn
l\fc nha nu6c la kha nang va sue m~nh cua nha nu6c c6 thS b~t cac t6
chtrc va ca nhan trong xa h<)i ph:!ti pht;tc rung y chi cua n6.
quan ly xa h<)i. D6 quan ly xa h<)i, nha nu6c phai c6 quySn h.rc. QuySn
l\fc nha nu6c la kha nang va sue m~nh cua nha nu6c c6 thS b~t cac t6
chtrc va ca nhan trong xa h<)i ph:!ti pht;tc rung y chi cua n6.
- QuySn h;rc nha nu6c t6n t~i trong m6i quan h~ giua nha nu6c v6i
cac ca nhan, t6 chtrc trong xa h<)i. Trong m6i quan h~ nay, nha nu6c la
chu thS cua quysn 1\fc, cac ca nhan, t6 chtrc khac trong xa h9i la d6i
tuQTig cua quySn 1\fc fty, hQ phai pht;tc rung y chi cua nha nu6c;
- QuySn h;rc nha nu6c t6n t~i trong m6i quan h~ giua nha nu6c v6i
cac ca nhan, t6 chtrc trong xa h<)i. Trong m6i quan h~ nay, nha nu6c la
chu thS cua quysn 1\fc, cac ca nhan, t6 chtrc khac trong xa h9i la d6i
tuQTig cua quySn 1\fc fty, hQ phai pht;tc rung y chi cua nha nu6c;
- QuySn l\fc nha nu6c cling t6n t~i trong m6i quan h~ giua nha
nu6c v6i cac thanh vien cling nhu cac ca quan cua n6, trong d6 thanh
vien phai pht;tc rung t6 chuc, cftp du6i phai pht;tc rung cftp tren.
- QuySn l\fc nha nu6c cling t6n t~i trong m6i quan h~ giua nha
nu6c v6i cac thanh vien cling nhu cac ca quan cua n6, trong d6 thanh
vien phai pht;tc rung t6 chuc, cftp du6i phai pht;tc rung cftp tren.
- Quysn h;rc nha nuac co tac d9ng bao trum len toan xa h9i, tai
illQi t6 chuc, ca nhan, illQi khu V\fC lanh th6 va cac llnh V\fC CO' ban cua
dai s6ng: kinh tS, chinh tri, van h6a, giao dt;tc ...
- Quysn h;rc nha nuac co tac d9ng bao trum len toan xa h9i, tai
illQi t6 chuc, ca nhan, illQi khu V\fC lanh th6 va cac llnh V\fC CO' ban cua
dai s6ng: kinh tS, chinh tri, van h6a, giao dt;tc ...
- DS quan ly xa h<)i, nha nu6c c6 m<)t 16p nguai tach ra khoi lao
d<)ng san xuftt dS chuyen th\fc thi quySn l\fc nha nu6c, hQ tham gia vao
b<) may nha nu6c dS lam hinh thanh nen m<)t h~ th6ng cac CO' quan nha
nu6c ill trung uang t6i dia phuang, trong d6 c6 cac ca quan b~o l\fc,
cu5ng chs nhu quan d9i, canh sat, toa an ...
- DS quan ly xa h<)i, nha nu6c c6 m<)t 16p nguai tach ra khoi lao
d<)ng san xuftt dS chuyen th\fc thi quySn l\fc nha nu6c, hQ tham gia vao
b<) may nha nu6c dS lam hinh thanh nen m<)t h~ th6ng cac CO' quan nha
nu6c ill trung uang t6i dia phuang, trong d6 c6 cac ca quan b~o l\fc,
cu5ng chs nhu quan d9i, canh sat, toa an ...
QuySn l\fc va b<) may chuyen th\fc thi quySn l\fc d6 thi trong xa
h<)i chi m<)t minh nha nu6c c6 nen quySn 1\fc nha nu6c la d~c bi~t, nha
c6 quySn l\fc va b<) may chuyen th\fc thi quySn l\fc d6 rna nha nu6c c6
ths diSu hanh va quan ly xa h9i, thiSt l~p va giu gin tr~t 1\I xa h9i,
pht;tc Vt;L va bao v~ lqi ich chung cua toan xa h<)i cling nhu lqi ich cua
l\fc luQTig cftm quySn.
QuySn l\fc va b<) may chuyen th\fc thi quySn l\fc d6 thi trong xa
h<)i chi m<)t minh nha nu6c c6 nen quySn 1\fc nha nu6c la d~c bi~t, nha
c6 quySn l\fc va b<) may chuyen th\fc thi quySn l\fc d6 rna nha nu6c c6
ths diSu hanh va quan ly xa h9i, thiSt l~p va giu gin tr~t 1\I xa h9i,
pht;tc Vt;L va bao v~ lqi ich chung cua toan xa h<)i cling nhu lqi ich cua
l\fc luQTig cftm quySn.
b. Nha nuac thl!C hi?n vi?c quan ly dan cu thea liinh th6
b. Nha nuac thl!C hi?n vi?c quan ly dan cu thea liinh th6
N Su nhu cac t6 chuc xa h<)i khac t~p hqp va quan ly dan cu theo
ml).c dich, chinh kiSn, ly tu6ng, nghS nghi~p, d9 tu6i ho~c gi6i tinh ...
thi nha nu6c luon lfty vi~c quan ly dan cu theo lanh th6 lam diSm xuftt
phat. N guai dan khong phan bi~t huySt th6ng, dan t<)c, gi6i tinh ... ctr
N Su nhu cac t6 chuc xa h<)i khac t~p hqp va quan ly dan cu theo
ml).c dich, chinh kiSn, ly tu6ng, nghS nghi~p, d9 tu6i ho~c gi6i tinh ...
thi nha nu6c luon lfty vi~c quan ly dan cu theo lanh th6 lam diSm xuftt
phat. N guai dan khong phan bi~t huySt th6ng, dan t<)c, gi6i tinh ... ctr
15
15
Hu6'ng dan on va thi mon Ly lu{in chung vJ nha nu6'c va phap lu{it...
Hu6'ng dan on va thi mon Ly lu{in chung vJ nha nu6'c va phap lu{it...
s6ng tren rn()t khu vvc lanh th6 nhftt dinh thi chiu sv quan ly cua rn()t
nha nu6c nhfit dinh va do v~y, hQ thvc hi~n quy~n va ngllla V\l d6i v6i
nha nu6c a nai rna hQ CU' tru.
s6ng tren rn()t khu vvc lanh th6 nhftt dinh thi chiu sv quan ly cua rn()t
nha nu6c nhfit dinh va do v~y, hQ thvc hi~n quy~n va ngllla V\l d6i v6i
nha nu6c a nai rna hQ CU' tru.
Nha nu6c thvc hi~n vi~c quan ly dan cu trong ph~rn vi lanh th6
quBc gia CUa rninh cfing theo dia ban CU' tru cua hQ hay theo cac dan vi
hanh chinh- lanh th6. Nha nu6c phan chia lanh th6 thanh cac dan vi
hanh chinh- lanh th6 va quan ly toan bQ dan CU' CUa rninh theo tUng
dan vi do, vi ths, nha nu6c la t6 chuc co ca sa xa h9i va ph~rn vi tac
d()ng r()ng 16n nhftt trong qu6c gia.
Nha nu6c thvc hi~n vi~c quan ly dan cu trong ph~rn vi lanh th6
quBc gia CUa rninh cfing theo dia ban CU' tru cua hQ hay theo cac dan vi
hanh chinh- lanh th6. Nha nu6c phan chia lanh th6 thanh cac dan vi
hanh chinh- lanh th6 va quan ly toan bQ dan CU' CUa rninh theo tUng
dan vi do, vi ths, nha nu6c la t6 chuc co ca sa xa h9i va ph~rn vi tac
d()ng r()ng 16n nhftt trong qu6c gia.
c. Nha nuac ndm giu va thl;fC thi chit quyJn qu6c gia
c. Nha nuac ndm giu va thl;fC thi chit quyJn qu6c gia
Chu quy~n qu6c gia la khai ni~rn chi quy~n quySt dinh t6i cao cua
qu6c gia trong quan h~ d6i n9i va quy~n d9c l~p tv quyst cua qu6c gia
trong quan h~ dBi ngo~i.
Chu quy~n qu6c gia la khai ni~rn chi quy~n quySt dinh t6i cao cua
qu6c gia trong quan h~ d6i n9i va quy~n d9c l~p tv quyst cua qu6c gia
trong quan h~ dBi ngo~i.
HiSn phap cua cac nu6c tuyen b6 chu quy~n qu6c gia thu()c v~
nhan dan, nhung nhan dan uy quy~n cho nha nu6c thvc hi~n nen nha
nu6c la d~i di~n chinh thuc cho toan qu6c gia, dan t()c trong cac quan
h~ d6i n()i va d6i ngo~i. Trong quan h~ dBi n()i, quy dinh cua nha nu6c '
co gia tri b~t bu9c phai ton trQng ho~c thvc hi~n d6i v6i cac t6 chuc va
ca nhan c6 lien quan; nha nu6c c6 th@ cho phep cac t6 chuc xa h()i
khac duqc thanh l~p va ho~t d()ng ho~c nha nu6c cong nh~n sv t6n t~i
va ho~t d()ng hqp phap cua cac t6 chuc xa h()i khac. Trong quan h~ dBi
ngo~i, nha nuac co toan quy~n xac dinh va thvc hi~n cac du0ng 16i,
chinh sach dBi ngo~i cua rninh. Cac t6 chuc khac chi duqc tharn gia
vao nhfrng quan h~ d6i ngo~i rna nha nu6c cho phep.
HiSn phap cua cac nu6c tuyen b6 chu quy~n qu6c gia thu()c v~
nhan dan, nhung nhan dan uy quy~n cho nha nu6c thvc hi~n nen nha
nu6c la d~i di~n chinh thuc cho toan qu6c gia, dan t()c trong cac quan
h~ d6i n()i va d6i ngo~i. Trong quan h~ dBi n()i, quy dinh cua nha nu6c '
co gia tri b~t bu9c phai ton trQng ho~c thvc hi~n d6i v6i cac t6 chuc va
ca nhan c6 lien quan; nha nu6c c6 th@ cho phep cac t6 chuc xa h()i
khac duqc thanh l~p va ho~t d()ng ho~c nha nu6c cong nh~n sv t6n t~i
va ho~t d()ng hqp phap cua cac t6 chuc xa h()i khac. Trong quan h~ dBi
ngo~i, nha nuac co toan quy~n xac dinh va thvc hi~n cac du0ng 16i,
chinh sach dBi ngo~i cua rninh. Cac t6 chuc khac chi duqc tharn gia
vao nhfrng quan h~ d6i ngo~i rna nha nu6c cho phep.
d. Nha nuac ban hanh phap lut},t va dung phap lut},t lam cong Cl;l
quan ly xa h9i
d. Nha nuac ban hanh phap lut},t va dung phap lut},t lam cong Cl;l
quan ly xa h9i
Nha nu6c ban hanh phap lu~t, me la h~ th6ng cac quy t~c xu sv
chung c6 gia tri b~t bu()c phai ton trQng ho~c thvc hi~n dBi v6i cac t6
chuc va ca nhan c6 lien quan trong ph~rn vi lanh th6 qu6c gia.
Nha nu6c ban hanh phap lu~t, me la h~ th6ng cac quy t~c xu sv
chung c6 gia tri b~t bu()c phai ton trQng ho~c thvc hi~n dBi v6i cac t6
chuc va ca nhan c6 lien quan trong ph~rn vi lanh th6 qu6c gia.
16
16
PGS. TS. Nguyln
Hai
PGS. TS. Nguyln
Hai
Nha nu6c bao dam cho phap lu~t duqc tht.rc hi~n b~ng nhiSu bi~n
phap: tuyen truySn, ph6 biSn, giao dt)c, thuySt pht)c, t6 chuc tht.rc hi~n,
d9ng vien, khen thuang, ap d\lng cac bi~n phap cu5ng chs nha nuac,
do do, phap lu~t duqc triSn khai va thvc hi~n m9t each r9ng rai trong
toan xa h(>i.
Nha nu6c bao dam cho phap lu~t duqc tht.rc hi~n b~ng nhiSu bi~n
phap: tuyen truySn, ph6 biSn, giao dt)c, thuySt pht)c, t6 chuc tht.rc hi~n,
d9ng vien, khen thuang, ap d\lng cac bi~n phap cu5ng chs nha nuac,
do do, phap lu~t duqc triSn khai va thvc hi~n m9t each r9ng rai trong
toan xa h(>i.
Nha nu6c sir d\lng phap lu~t dS quan ly xa h(>i, diSu chinh cac
quan h~ xa h(>i theo ffi\lC dich CUa nha nu6c va phap lu~t la ffiQt trong
nhfing cong C\l quan ly CO hi~u qua nhftt CUa nha nUOC.
Nha nu6c sir d\lng phap lu~t dS quan ly xa h(>i, diSu chinh cac
quan h~ xa h(>i theo ffi\lC dich CUa nha nu6c va phap lu~t la ffiQt trong
nhfing cong C\l quan ly CO hi~u qua nhftt CUa nha nUOC.
tl. Nha nuac quy tltnh va thvc hi?n vi?c thu thui
tl. Nha nuac quy tltnh va thvc hi?n vi?c thu thui
ThuS la khoan tiSn hay hi~n v~t rna nguai dan bu(>c phai n9p cho
nha nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c la m9t b9 may duqc
tach ra khoi lao d(>ng san xuftt trt.rc tiSp dS chuyen thvc hi~n chtrc nang
quan ly xa h9i nen no phai duqc nuoi du5ng ru ngu6n thus do dan cu
dong gop, khong co thus b9 may nha nuac khong thS t6n t~i duqc va
thuS luon la qu6c sach cua m<;>i nha nu6c. ThuS con la ngu6n cua cai
quan tr<;>ng ph\lc V\l cho vi~c phat triSn cac m~t cua dai s6ng. Ngoai
thus, nha nuac con co quysn phat hanh tiSn, cong trai, vi ths, nha
nu6c c6 lvc luQllg v~t chftt to 16n, khong chi c6 thS trang trai cho cac
ho~t d(>ng cua n6, nhfing ho~t d(>ng CO' ban cua xa h(>i, rna con c6 thS
h6 trq m(>t ph~n kinh phi ho~t d(>ng cho m(>t s6 t6 chuc khac.
ThuS la khoan tiSn hay hi~n v~t rna nguai dan bu(>c phai n9p cho
nha nu6c theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c la m9t b9 may duqc
tach ra khoi lao d(>ng san xuftt trt.rc tiSp dS chuyen thvc hi~n chtrc nang
quan ly xa h9i nen no phai duqc nuoi du5ng ru ngu6n thus do dan cu
dong gop, khong co thus b9 may nha nuac khong thS t6n t~i duqc va
thuS luon la qu6c sach cua m<;>i nha nu6c. ThuS con la ngu6n cua cai
quan tr<;>ng ph\lc V\l cho vi~c phat triSn cac m~t cua dai s6ng. Ngoai
thus, nha nuac con co quysn phat hanh tiSn, cong trai, vi ths, nha
nu6c c6 lvc luQllg v~t chftt to 16n, khong chi c6 thS trang trai cho cac
ho~t d(>ng cua n6, nhfing ho~t d(>ng CO' ban cua xa h(>i, rna con c6 thS
h6 trq m(>t ph~n kinh phi ho~t d(>ng cho m(>t s6 t6 chuc khac.
Nhfing d~c trung tren chi m9t minh nha nu6c c6 va thS hi~n d~y
du khai ni~m nha nu6c.
Nhfing d~c trung tren chi m9t minh nha nu6c c6 va thS hi~n d~y
du khai ni~m nha nu6c.
D6i v6i cau hoi: Phan bi~t nha
khac thi each tra lai nhu sau:
D6i v6i cau hoi: Phan bi~t nha
khac thi each tra lai nhu sau:
DU'cYC
vm cac tA chuc xa h()i
nghia
DU'cYC
vm cac tA chuc xa h()i
nghia
- Dinh nghla nha nu6c (da neu tren)
- Dinh nghla nha nu6c (da neu tren)
- Dinh nghla cac t6 chuc xa h(>i khac.
- Dinh nghla cac t6 chuc xa h(>i khac.
Cac t6 chuc xa h9i khac la cac t6 chtrc tt.r nguy~n cua nhfing
nguai c6 cung m\[c dich, chinh kiSn, ly tu6ng, nghS nghi~p, d9 tu6i
Cac t6 chuc xa h9i khac la cac t6 chtrc tt.r nguy~n cua nhfing
nguai c6 cung m\[c dich, chinh kiSn, ly tu6ng, nghS nghi~p, d9 tu6i
17
17
Ly luljn chung v~ nha nuuc va phap luljt...
Ly luljn chung v~ nha nuuc va phap luljt...
gi&i tinh ... duqc thanh l~p va ho~t d9ng nh~m d~i di~n va bao v~
ich cho cac h<)i vien cua chung.
Nha nu&c khac v6i cac t6 chuc xa h9i khac
trung CO' ban cua n6. Cl) thS:
gi&i tinh ... duqc thanh l~p va ho~t d9ng nh~m d~i di~n va bao v~
ich cho cac h<)i vien cua chung.
anhfrng
Nha nu&c khac v6i cac t6 chuc xa h9i khac
trung CO' ban cua n6. Cl) thS:
Ta chuc xii hpi khac
la
t6 chir.c quyJn ll;fC tl(lc bi?t
t6 chuc c6 CO' sa xa h<)i va ph~m vi tac dSu hyp han nha nu6c,
r<)ng 16n nhftt trong qu6c gia.
chi t6i m<)t b9 ph~n cua
dan cu.
1\Tha nu&c c6 m<)t lap nguai tach ra khoi
lao d<)ng san xu~t dS chuyen thvc thi
quysn Ivc nha nu&c, h9 tham gia vao b9
may nha nu&c cts lam hinh thanh nen
h~ th6ng cac CO' quan nha nUOC tlr
trung uong t&i dia phuong, trong d6 c6
cac ca quan b~o h,rc, cu5ng chS nhu quan
canh sat, toa an ... Nha co quysn lvc
b9 may chuyen thvc thi quysn lvc do
nha nu&c co ths disu hanh va quan ly
h<)i, thi~t l~p va gifr gin tr~t tl;r xa h<)i,
18
Ta chuc xii hpi khac
- Cac t6 chuc xa h9i
khac cling c6 quySn lvc
chuc quySn lvc chung chung song quySn lvc
toa_n xa h9i, quysn lvc cua nha nu&c do chi co tac d9ng tai
d<)ng bao trum len toan xa h9i, t6i cac h9i vien trong t6
tb chuc, ca nhan, IDQi khu VlJC lanh chuc do va khong ffiQt
qu6c gia Va cac linh V\fC CO' ban cua t6 chuc nao CO bQ may
s6ng: kinh t~, chinh tri, van h6a, giao rieng dS chuyen thvc
... MQi ca nhan va t6 chuc dang s6ng thi quySn lvc nhu nha
ho~t d<)ng trong ph~m vi lanh th6 nu6c. Ca sa xa h9i va
qu6c gia dSu phai phl)c tUng quySn lvc ph~m vi tac d<)ng cua
y chi cua nha nu&c. Do d6, nha nu6c cac t6 chuc xa h9i khac
anhfrng
la
t6 chir.c quyJn ll;fC tl(lc bi?t
- Cac t6 chuc xa h9i
khac cling c6 quySn lvc
chuc quySn lvc chung chung song quySn lvc
toa_n xa h9i, quysn lvc cua nha nu&c do chi co tac d9ng tai
d<)ng bao trum len toan xa h9i, t6i cac h9i vien trong t6
tb chuc, ca nhan, IDQi khu VlJC lanh chuc do va khong ffiQt
qu6c gia Va cac linh V\fC CO' ban cua t6 chuc nao CO bQ may
s6ng: kinh t~, chinh tri, van h6a, giao rieng dS chuyen thvc
... MQi ca nhan va t6 chuc dang s6ng thi quySn lvc nhu nha
ho~t d<)ng trong ph~m vi lanh th6 nu6c. Ca sa xa h9i va
qu6c gia dSu phai phl)c tUng quySn lvc ph~m vi tac d<)ng cua
y chi cua nha nu&c. Do d6, nha nu6c cac t6 chuc xa h9i khac
t6 chuc c6 CO' sa xa h<)i va ph~m vi tac dSu hyp han nha nu6c,
r<)ng 16n nhftt trong qu6c gia.
chi t6i m<)t b9 ph~n cua
dan cu.
1\Tha nu&c c6 m<)t lap nguai tach ra khoi
lao d<)ng san xu~t dS chuyen thvc thi
quysn Ivc nha nu&c, h9 tham gia vao b9
may nha nu&c cts lam hinh thanh nen
h~ th6ng cac CO' quan nha nUOC tlr
trung uong t&i dia phuong, trong d6 c6
cac ca quan b~o h,rc, cu5ng chS nhu quan
canh sat, toa an ... Nha co quysn lvc
b9 may chuyen thvc thi quysn lvc do
nha nu&c co ths disu hanh va quan ly
h<)i, thi~t l~p va gifr gin tr~t tl;r xa h<)i,
18
PGS. TS. Nguy$n Thj HJi
PGS. TS. Nguy$n Thj HJi
phvc V\l va bao v~ lqi ich chung cua toan
xa h()i cling nhu lqi ich cua lgc luqng
'
'
camquyen.
phvc V\l va bao v~ lqi ich chung cua toan
xa h()i cling nhu lqi ich cua lgc luqng
'
'
camquyen.
- Nha nuac thl!C hi?n vi?c quan ly dan cu - Cac t6 chuc xa h()i
thea liinh th6
khac thuang t~p hqp va
Nha nu6c luon lfty vi~c quan ly dan cu quan ly dan cu theo
theo lanh th6 lam diSm xuftt phat. Nguai mvc dich, chinh ki~n,
dan khong phan bi~t huy~t th6ng, dan ly tu6ng, nghS nghi~p,
t()c, gi6i tinh ... cu s6ng tren m()t khu VlJC d9 tu6i ho~c gi&i
lanh th6 nhftt dinh thi chiu S\T quan ly cua tinh ...
- Nha nuac thl!C hi?n vi?c quan ly dan cu - Cac t6 chuc xa h()i
thea liinh th6
khac thuang t~p hqp va
Nha nu6c luon lfty vi~c quan ly dan cu quan ly dan cu theo
theo lanh th6 lam diSm xuftt phat. Nguai mvc dich, chinh ki~n,
dan khong phan bi~t huy~t th6ng, dan ly tu6ng, nghS nghi~p,
t()c, gi6i tinh ... cu s6ng tren m()t khu VlJC d9 tu6i ho~c gi&i
lanh th6 nhftt dinh thi chiu S\T quan ly cua tinh ...
m()t nha nu6c nhftt dinh va do v~y, hQ
thvc hi~n quySn va ngllla V\l d6i vai nha
nu6c 6 nai rna ho. cu tru. Nha nu6c thuc
.
hi~n vi~c quan ly dan cu trong ph~m vi
lanh th6 qu6c gia cua minh cling theo dia
ban CU' trU cua hQ hay theo cac dan vi
hanh chinh - lanh th6. N6 phan chia lanh
th6 thanh cac dan vi hanh chinh va quan
ly dan CU' theo cac dan vi do.
m()t nha nu6c nhftt dinh va do v~y, hQ
thvc hi~n quySn va ngllla V\l d6i vai nha
nu6c 6 nai rna ho. cu tru. Nha nu6c thuc
.
hi~n vi~c quan ly dan cu trong ph~m vi
lanh th6 qu6c gia cua minh cling theo dia
ban CU' trU cua hQ hay theo cac dan vi
hanh chinh - lanh th6. N6 phan chia lanh
th6 thanh cac dan vi hanh chinh va quan
ly dan CU' theo cac dan vi do.
- Nha nuac n&m giu va thl!C thi chit - Cac t6 chuc xa h()i
'
r
quyen quae gia
khac chi duqc thanh
Chu quySn qu6c gia la khai ni~m chi l~p, t6n t~i va ho~t
quySn quy~t dinh t6i cao cua qu6c gia d()ng m()t each hqp
trong quan h~ d6i n9i va quysn d9c l~p phap khi duqc nha
tv quy~t trong quan h~ d6i ngo~i. Nha nu6c cho phep ho~c
nu6c la d~i di~n chinh thuc cho toan cong nh~n, dtlng thai
qu6c gia, dan t()c trong cac quan h~ d6i chi c6 thS nhan danh
n()i va d6i ngo~i. Trong quan h~ d6i n()i, chinh t6 chuc d6 khi
quy dinh cua nha nu6c c6 gia tri b~t tham gia vao cac quan
bu()c phai ton trQng ho~c thvc hi~n d6i h~ d6i n()i, d6i ngo~i va
chi duqc tham gia vao
- Nha nuac n&m giu va thl!C thi chit - Cac t6 chuc xa h()i
'
r
quyen quae gia
khac chi duqc thanh
Chu quySn qu6c gia la khai ni~m chi l~p, t6n t~i va ho~t
quySn quy~t dinh t6i cao cua qu6c gia d()ng m()t each hqp
trong quan h~ d6i n9i va quysn d9c l~p phap khi duqc nha
tv quy~t trong quan h~ d6i ngo~i. Nha nu6c cho phep ho~c
nu6c la d~i di~n chinh thuc cho toan cong nh~n, dtlng thai
qu6c gia, dan t()c trong cac quan h~ d6i chi c6 thS nhan danh
n()i va d6i ngo~i. Trong quan h~ d6i n()i, chinh t6 chuc d6 khi
quy dinh cua nha nu6c c6 gia tri b~t tham gia vao cac quan
bu()c phai ton trQng ho~c thvc hi~n d6i h~ d6i n()i, d6i ngo~i va
chi duqc tham gia vao
19
19
Huung dftn on va thi mon Ly luQ,n chung v~ nha nuuc va phap luQ,t...
Huung dftn on va thi mon Ly luQ,n chung v~ nha nuuc va phap luQ,t...
v6i cac t6 chuc va ca nhan c6 lien quan; quan h~ d6i ngo~i nao
nha nu&c co ths cho phep cac t6 chuc xa rna nha nu&c cho phep.
h<)i lchac duqc thanh l~p va ho~t d<)ng
ho~c nha nu6c cong nh~n S\I t6n t~i va
ho~t d<)ng hqp phap cua cac t6 chuc xa
h<)i lchac. Trong quan h~ d6i ngo~i, nha
nu&c co toan quysn xac dinh va thvc
hi~n cac duang 16i, chinh sach d6i ngo~i
cuaminh.
v6i cac t6 chuc va ca nhan c6 lien quan; quan h~ d6i ngo~i nao
nha nu&c co ths cho phep cac t6 chuc xa rna nha nu&c cho phep.
h<)i lchac duqc thanh l~p va ho~t d<)ng
ho~c nha nu6c cong nh~n S\I t6n t~i va
ho~t d<)ng hqp phap cua cac t6 chuc xa
h<)i lchac. Trong quan h~ d6i ngo~i, nha
nu&c co toan quysn xac dinh va thvc
hi~n cac duang 16i, chinh sach d6i ngo~i
cuaminh.
- Nha nubc ban hanh phap lutJ,t va dung - Cac t6 chuc xa h<)i
phap lu(it lam c6ng c~ quan ly khac chi c6 quySn ban
xii h9i
hanh cac quy dinh du6i
- Nha nubc ban hanh phap lutJ,t va dung - Cac t6 chuc xa h<)i
phap lu(it lam c6ng c~ quan ly khac chi c6 quySn ban
xii h9i
hanh cac quy dinh du6i
Phap lu~t la h~ th6ng cac quy t~c xu S\I
chung c6 gia tri b~t bu<)c phai ton trQng
ho~c thvc hi~n d6i v6i cac t6 chuc va ca
nhan c6 lien quan trong ph~m vi lanh th6
qu6c gia. Nha nu&c bao dam cho phap
lu~t duqc thvc hi~n b~ng nhiSu bi~n
phap: tuyen truySn, ph6 bisn, giao dvc,
thuySt phvc, t6 chuc thvc hi~n, d<)ng
vien, khen thu6ng, ap dvng cac bi~n
phap cu5ng chS nha nu&c. Nha nu&c sir
dvng phap lu~t dS quan ly xa h9i, disu
chinh cac quan h~ xa h<)i theo mvc dich
cua nha nu6c va phap lu~t la m<)t trong
nhfrng cong C\1 quan ly CO hi~u qua nh~t
cua nha nu6c.
Phap lu~t la h~ th6ng cac quy t~c xu S\I
chung c6 gia tri b~t bu<)c phai ton trQng
ho~c thvc hi~n d6i v6i cac t6 chuc va ca
nhan c6 lien quan trong ph~m vi lanh th6
qu6c gia. Nha nu&c bao dam cho phap
lu~t duqc thvc hi~n b~ng nhiSu bi~n
phap: tuyen truySn, ph6 bisn, giao dvc,
thuySt phvc, t6 chuc thvc hi~n, d<)ng
vien, khen thu6ng, ap dvng cac bi~n
phap cu5ng chS nha nu&c. Nha nu&c sir
dvng phap lu~t dS quan ly xa h9i, disu
chinh cac quan h~ xa h<)i theo mvc dich
cua nha nu6c va phap lu~t la m<)t trong
nhfrng cong C\1 quan ly CO hi~u qua nh~t
cua nha nu6c.
d~ng diSu 1~, chi thi,
nghi quySt c6 gia tri b~t
bu<)c phai ton trQng va
thvc hi~n v6i cac h<)i
vien trong t6 chuc;
d6ng thai bao dam cho
cac quy dinh do duqc
thvc hi~n b~ng sv tv
giac cua cac h<)i vien
va b~ng cac hinh thuc
kY lu~t cua t6 chuc.
d~ng diSu 1~, chi thi,
nghi quySt c6 gia tri b~t
bu<)c phai ton trQng va
thvc hi~n v6i cac h<)i
vien trong t6 chuc;
d6ng thai bao dam cho
cac quy dinh do duqc
thvc hi~n b~ng sv tv
giac cua cac h<)i vien
va b~ng cac hinh thuc
kY lu~t cua t6 chuc.
- Nha nubc quy iltnh va thvc hi?n vi?c - Cac t6 chuc xa h<)i
thu thui
khac ho~t d<)ng tren ca
- Nha nubc quy iltnh va thvc hi?n vi?c - Cac t6 chuc xa h<)i
thu thui
khac ho~t d<)ng tren ca
ThuS la khoan tiSn hay hi~n v~t rna s& ngu6n kinh phi do
cac h<)i vien dong g6p
ThuS la khoan tiSn hay hi~n v~t rna s& ngu6n kinh phi do
cac h<)i vien dong g6p
20
20
PGS. TS. Nguyin Thj Hai
PGS. TS. Nguyin Thj Hai
nguai dan bu<)c phai n<)p cho nha nu6c ho~c ill ngu6n tai trq
theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c la cua nha nu6c, cac t6
m<)t b<) may duqc tach ra khoi lao d<)ng chuc qu6c tS ...
san xuat tiVc tiSp dS chuyen thvc hi~n
chuc nang quan ly xa h<)i nen n6 phai
duqc nuoi du5ng tlr ngu6n cua cai do
dan cu dong gop, khong co thus b9 may
nha nuac khong ths t6n t~i duqc va thu6
luon la qu6c sach cua mQi nha nu6c.
Thu6 con la ngu6n cua cai quan trQng
ph\lc V\l cho vi~c phat triSn cac m~t cua
dai s6ng. N goai thu6, nha nu6c con c6
quy~n phat hanh ti~n, cong trai, vi ths,
nha nu6c c6 lvc luqng v~t chat to 16n,
khong chi co ths trang trai cho cac ho~t
d<)ng cua n6, nhfrng ho~t d<)ng ca ban
cua xa h<)i, rna con co ths h6 trq m9t
ph~n kinh phi ho~t d<)ng cho m<)t s6 t6
chuc khac.
nguai dan bu<)c phai n<)p cho nha nu6c ho~c ill ngu6n tai trq
theo quy dinh cua phap lu~t. Nha nu6c la cua nha nu6c, cac t6
m<)t b<) may duqc tach ra khoi lao d<)ng chuc qu6c tS ...
san xuat tiVc tiSp dS chuyen thvc hi~n
chuc nang quan ly xa h<)i nen n6 phai
duqc nuoi du5ng tlr ngu6n cua cai do
dan cu dong gop, khong co thus b9 may
nha nuac khong ths t6n t~i duqc va thu6
luon la qu6c sach cua mQi nha nu6c.
Thu6 con la ngu6n cua cai quan trQng
ph\lc V\l cho vi~c phat triSn cac m~t cua
dai s6ng. N goai thu6, nha nu6c con c6
quy~n phat hanh ti~n, cong trai, vi ths,
nha nu6c c6 lvc luqng v~t chat to 16n,
khong chi co ths trang trai cho cac ho~t
d<)ng cua n6, nhfrng ho~t d<)ng ca ban
cua xa h<)i, rna con co ths h6 trq m9t
ph~n kinh phi ho~t d<)ng cho m<)t s6 t6
chuc khac.
Cach tra lai cau hoi: Phan tich quan di~m cua chu nghia Mac Lenin v~ ngufin g6c nha nu&c nhu sau:
Cach tra lai cau hoi: Phan tich quan di~m cua chu nghia Mac Lenin v~ ngufin g6c nha nu&c nhu sau:
Theo quan diSm cua chu nghla Mac - Lenin thi nha nu6c nay sinh
tlr xa h<)i va la san phfim c6 di~u ki~n cua xa h<)i loai nguai. Nha nu6c
khong ra dai ngay tlr khi xa h<)i loai nguai m6i xuat hi~n rna chi ra dai
khi xa h<)i da phat triSn d6n giai do~n nhat dinh. D6 la giai do~n c6 S\I
phan chia con nguai thanh giai cap, thanh ke giau, nguai ngheo, thanh
nguai tv do, chu nova no 1~, thanh ke giau c6 di b6c l<)t va ke ngheo
kh6 bi b6c l<)t, tUc la thanh nhfrng lvc luqng xa h<)i c6 kha nang kinh
ts va dia vi xa h9i khac bi~t nhau, mau thu&n va dau tranh vai nhau;
d6ng thai CO S\I tich 1\1 cua cai va t~p trung quy~n 1\IC vao tay m{)t s6 it
Theo quan diSm cua chu nghla Mac - Lenin thi nha nu6c nay sinh
tlr xa h<)i va la san phfim c6 di~u ki~n cua xa h<)i loai nguai. Nha nu6c
khong ra dai ngay tlr khi xa h<)i loai nguai m6i xuat hi~n rna chi ra dai
khi xa h<)i da phat triSn d6n giai do~n nhat dinh. D6 la giai do~n c6 S\I
phan chia con nguai thanh giai cap, thanh ke giau, nguai ngheo, thanh
nguai tv do, chu nova no 1~, thanh ke giau c6 di b6c l<)t va ke ngheo
kh6 bi b6c l<)t, tUc la thanh nhfrng lvc luqng xa h<)i c6 kha nang kinh
ts va dia vi xa h9i khac bi~t nhau, mau thu&n va dau tranh vai nhau;
d6ng thai CO S\I tich 1\1 cua cai va t~p trung quy~n 1\IC vao tay m{)t s6 it
21
21
Hu&ng dan on va thi mon Ly luljn chung v~ nha nuuc va phap luljt...
Hu&ng dan on va thi mon Ly luljn chung v~ nha nuuc va phap luljt...
nguai, illQt lgc luQUg xa h()i nao d6. Trong ljch su xa h()i loai nguai da
c6 thai lc)r chua c6 nha nu&c, d6la thai kY c()ng san nguyen thuy, song
tftt ca nhfrng nguyen nhan va diSu ki~n d~n dSn S\f ra dai cua nha nu&c
l:~ti nay sinh trong thai ky nay. Qua trinh hinh thanh nha nu&c di~n ra
nhu sau:
nguai, illQt lgc luQUg xa h()i nao d6. Trong ljch su xa h()i loai nguai da
c6 thai lc)r chua c6 nha nu&c, d6la thai kY c()ng san nguyen thuy, song
tftt ca nhfrng nguyen nhan va diSu ki~n d~n dSn S\f ra dai cua nha nu&c
l:~ti nay sinh trong thai ky nay. Qua trinh hinh thanh nha nu&c di~n ra
nhu sau:
- Trong xa h()i c()ng san nguyen thuy, con nguai s6ng v&i nhau
thanh 1img bfty nguai nguyen thuy r6i tiSn dSn cac don vi nhu thi t()c,
bao t()c, b() l~c va lien illinh cac b() l~c. Thi t()c la illQt nh6ill nguai
cung huyst t9c vs phia nu va khong co quysn lfty nhau, h9 co illQt ba
illy t6 chung. Thi t()c duqc t6 chtrc theo huySt th6ng va h1c dftu la thi
t9c ill~u quysn, rue la quan h~ huyst t9c va thua kS duqc tinh theo illy,
vS sau la thi t()c pht,l quySn. Khi dan s6 tang len thi ill6i thi t()c dftu tien
d6l~i chia nho ra thanh cac thi t()c con va thi t()c illy tr& thanh bao t()c;
cling theo each thtrc do bao t9c phat trisn thanh b9 l~c va don vi t6
chtrc cao nhftt cua xa h()i la lien illinh cac b9 l~c. Nhu v~y, cac don vi
t6 chtrc trong xa h()i c()ng san nguyen thuy bao g6ill thi t()c, bao t()c,
b9 l~c va lien illinh cac b9 l~c, chung duqc hinh thanh va duqc duy tri
b&i cac quan h~ huyst t9c.
- Trong xa h()i c()ng san nguyen thuy, con nguai s6ng v&i nhau
thanh 1img bfty nguai nguyen thuy r6i tiSn dSn cac don vi nhu thi t()c,
bao t()c, b() l~c va lien illinh cac b() l~c. Thi t()c la illQt nh6ill nguai
cung huyst t9c vs phia nu va khong co quysn lfty nhau, h9 co illQt ba
illy t6 chung. Thi t()c duqc t6 chtrc theo huySt th6ng va h1c dftu la thi
t9c ill~u quysn, rue la quan h~ huyst t9c va thua kS duqc tinh theo illy,
vS sau la thi t()c pht,l quySn. Khi dan s6 tang len thi ill6i thi t()c dftu tien
d6l~i chia nho ra thanh cac thi t()c con va thi t()c illy tr& thanh bao t()c;
cling theo each thtrc do bao t9c phat trisn thanh b9 l~c va don vi t6
chtrc cao nhftt cua xa h()i la lien illinh cac b9 l~c. Nhu v~y, cac don vi
t6 chtrc trong xa h()i c()ng san nguyen thuy bao g6ill thi t()c, bao t()c,
b9 l~c va lien illinh cac b9 l~c, chung duqc hinh thanh va duqc duy tri
b&i cac quan h~ huyst t9c.
- Ca s& kinh tS cua xa h()i duqc d~c trung b~ng chS d9 s& hfru
chung vs tu li~u san xuftt va san phftill lao d()ng, "Ccd gi cung nhau
lam ra va dung chung, thi ccd tlo la tai san chung" 1• MQi thanh vien
cua thi t9c dsu ttJ do, co dia vi xa h9i nhu nhau, khong co ke giau
nguai ngheo, ke th6ng tri va nguai bi th6ng tri. Binh d~ng la nguyen
t~c xu sv cao nhftt trong lao d()ng cling nhu trong phan ph6i san phftill.
N Sn kinh tS cua n6 la nSn kinh tS ttJ nhien, ttJ cftp va ttJ me, san b~n va
hai luqm. "Sv phan cong lao tlr)ng hoan toan con co tinh chdt tv
nhien, no chi au()'C thvc hi?n giua nam va nu thai. Dan ong thi tlanh
gi(lc, tli san bdn va tlanh ca, tim nguyen li?u dung lam thuc an va kiim
nhimg cong clj cdn thiit cho vi?c tlo. Dan ba cham soc vi?c nha, chi
- Ca s& kinh tS cua xa h()i duqc d~c trung b~ng chS d9 s& hfru
chung vs tu li~u san xuftt va san phftill lao d()ng, "Ccd gi cung nhau
lam ra va dung chung, thi ccd tlo la tai san chung" 1• MQi thanh vien
cua thi t9c dsu ttJ do, co dia vi xa h9i nhu nhau, khong co ke giau
nguai ngheo, ke th6ng tri va nguai bi th6ng tri. Binh d~ng la nguyen
t~c xu sv cao nhftt trong lao d()ng cling nhu trong phan ph6i san phftill.
N Sn kinh tS cua n6 la nSn kinh tS ttJ nhien, ttJ cftp va ttJ me, san b~n va
hai luqm. "Sv phan cong lao tlr)ng hoan toan con co tinh chdt tv
nhien, no chi au()'C thvc hi?n giua nam va nu thai. Dan ong thi tlanh
gi(lc, tli san bdn va tlanh ca, tim nguyen li?u dung lam thuc an va kiim
nhimg cong clj cdn thiit cho vi?c tlo. Dan ba cham soc vi?c nha, chi
1
Xem: "Ngu6n gbc cua gia ainh, cua dzj ar} tu hfru va cua nha nuac", Ph. Ang-ghen,
1
Xem: "Ngu6n gbc cua gia ainh, cua dzj ar} tu hfru va cua nha nuac", Ph. Ang-ghen,
Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1972, tr. 263.
Nxb. Sv th~t, Ha N<)i, 1972, tr. 263.
22
22
biin thuc an va chudn bt cid m¢-c: h9 lam hip,
aJu lam chit trong lfnh VlfC hoq,t a{Jng rieng cua
la chit sa hfru nhfing cong ClJ do minh chi tq,o
gia ainh la nJn kinh ti c{Jng san chung cho nhidu
biin thuc an va chudn bt cid m¢-c: h9 lam hip,
aJu lam chit trong lfnh VlfC hoq,t a{Jng rieng cua
la chit sa hfru nhfing cong ClJ do minh chi tq,o
gia ainh la nJn kinh ti c{Jng san chung cho nhidu
Tuy each t6 chuc xa h()i con don gian nhu
nhu cfiu quan ly, diSu hanh cac ho~t d9ng chung
v~y, quySn h,rc va m9t h~ th6ng thvc hi~n
du con r~t don gian. Ca quan quySn lvc cao
d6ng thi t()c, bao g6m t~t ca cac thanh vien
t()c, nam cling nhu nfr. H()i d6ng nay ban b~c
t~p ths vs t~t ca cac v~n ds quan tr9ng cua thi
san xu~t, quySt dinh v~n dS chiSn tranh ho~c hoa
n()p IS v~t xin xa t()i, vi~c bao thu cho nhfmg
giSt h~i ... Trong H()i d6ng m9i nguai dSu c6
quySt nhu nhau nen cac quySt dinh cua H()i
cua cac thanh vien va c6 tinh ch~t b~t bu()c
hi~n d6i v&i m9i nguai. H9 thvc hi~n chung
cling c6 nhiing bi~n phap cu5ng chS nh~t
nhiing nguai vi ph~m cac quySt dinh d6.
Tuy each t6 chuc xa h()i con don gian nhu
nhu cfiu quan ly, diSu hanh cac ho~t d9ng chung
v~y, quySn h,rc va m9t h~ th6ng thvc hi~n
du con r~t don gian. Ca quan quySn lvc cao
d6ng thi t()c, bao g6m t~t ca cac thanh vien
t()c, nam cling nhu nfr. H()i d6ng nay ban b~c
t~p ths vs t~t ca cac v~n ds quan tr9ng cua thi
san xu~t, quySt dinh v~n dS chiSn tranh ho~c hoa
n()p IS v~t xin xa t()i, vi~c bao thu cho nhfmg
giSt h~i ... Trong H()i d6ng m9i nguai dSu c6
quySt nhu nhau nen cac quySt dinh cua H()i
cua cac thanh vien va c6 tinh ch~t b~t bu()c
hi~n d6i v&i m9i nguai. H9 thvc hi~n chung
cling c6 nhiing bi~n phap cu5ng chS nh~t
nhiing nguai vi ph~m cac quySt dinh d6.
H()i d6ng bftu ra tU trn6ng va thu ITnh.
d6ng chi d~o cac ho~t d()ng chung va chi huy
t9c. Nhiing nguai nay co quysn lvc r~t 16n . ._._._....._.. . . . .
khong phai dva vao m9t b9 may cu5ng chs
CQng d6ng, tren ca SO uy tin ca nhan, S\I tin . ._. _. __._. _.,.,. . . . .
thanh vien trong thi t()c. Tu trn6ng va thu ITnh
lao d()ng va hu6ng thv nhu nhfmg nguai khac,
lqi, hQ chiu S\I kiSm tra cua H()i d6ng thi t()c
miSn. Cach thuc t6 chuc va thvc hi~n quySn
lien minh cac b9 l~c cling tuong tv nhu a thi
H()i d6ng bftu ra tU trn6ng va thu ITnh.
d6ng chi d~o cac ho~t d()ng chung va chi huy
t9c. Nhiing nguai nay co quysn lvc r~t 16n . ._._._....._.. . . . .
khong phai dva vao m9t b9 may cu5ng chs
CQng d6ng, tren ca SO uy tin ca nhan, S\I tin . ._. _. __._. _.,.,. . . . .
thanh vien trong thi t()c. Tu trn6ng va thu ITnh
lao d()ng va hu6ng thv nhu nhfmg nguai khac,
lqi, hQ chiu S\I kiSm tra cua H()i d6ng thi t()c
miSn. Cach thuc t6 chuc va thvc hi~n quySn
lien minh cac b9 l~c cling tuong tv nhu a thi
F-.
-'-"·-''--ll.'JJlJLJ-,
2
Xem: "Ngubn g6c cua gia ainh, c~{a chi a(J tu ln7:u va CLta nha nu6·c", Ph.
tr. 262.
F-.
-'-"·-''--ll.'JJlJLJ-,
AHQ-!Inf:rL
2
Xem: "Ngubn g6c cua gia ainh, c~{a chi a(J tu ln7:u va CLta nha nu6·c", Ph.
tr. 262.
AHQ-!Inf:rL
HU'O'ng ddn on va thi mon Ly lu(in chung v~ nha nU'Uc va phap lu(it...
HU'O'ng ddn on va thi mon Ly lu(in chung v~ nha nU'Uc va phap lu(it...
t~p trung quySn hrc cao hon vi tham gia vao H9i d6ng cua cac t6 chuc
nay chi g6m tU tru6ng va thu rmh quan S\1' CUa cac thi tQC.
t~p trung quySn hrc cao hon vi tham gia vao H9i d6ng cua cac t6 chuc
nay chi g6m tU tru6ng va thu rmh quan S\1' CUa cac thi tQC.
Trong xa h9i nguyen thuy, lvc luqng san xu~t tuy phat triSn r~t
ch~m ch~p song khong ngirng. Nha v~y, xa h9i da trai qua ba lftn phan
cong lao d9ng xa h9i 16n. Lftn thu nh~t: Chan nuoi tra thanh m9t
nganh san xu~t; lftn thu hai: Thu cong nghi~p tach khoi nong nghi~p
va lftn thu ba: Thuong nhan xu~t hi~n.
Trong xa h9i nguyen thuy, lvc luqng san xu~t tuy phat triSn r~t
ch~m ch~p song khong ngirng. Nha v~y, xa h9i da trai qua ba lftn phan
cong lao d9ng xa h9i 16n. Lftn thu nh~t: Chan nuoi tra thanh m9t
nganh san xu~t; lftn thu hai: Thu cong nghi~p tach khoi nong nghi~p
va lftn thu ba: Thuong nhan xu~t hi~n.
- Cac lftn phan cong lao d9ng d6 da dftn dSn nhiSu h~ qua lam
thay d6i xa h9i. D6 la:
- Cac lftn phan cong lao d9ng d6 da dftn dSn nhiSu h~ qua lam
thay d6i xa h9i. D6 la:
+ NSn kinh tS da chuySn tU nSn kinh tS tv nhien, tv c~p va 1l;r me,
san b~n va hai luQlll sang nSn kinh tS san xu~t va trao d6i. Cac nganh
nghS san xu~t khac nhau lfin luqt xu~t hi~n va phat triSn: chan nuoi,
tr6ng trQt, thu cong nghi~p, thuong nghi~p. NSn san xu~t hang hoa da
ra dai va phat triSn.
+ NSn kinh tS da chuySn tU nSn kinh tS tv nhien, tv c~p va 1l;r me,
san b~n va hai luQlll sang nSn kinh tS san xu~t va trao d6i. Cac nganh
nghS san xu~t khac nhau lfin luqt xu~t hi~n va phat triSn: chan nuoi,
tr6ng trQt, thu cong nghi~p, thuong nghi~p. NSn san xu~t hang hoa da
ra dai va phat triSn.
+ Sa hfru tu nhan xu~t hi~n dS thay thS cho sa hfru cong c9ng cua
thi t9c va ngay cang duqc cung c6, hie dfiu la tu hfru vs gia sue va sau
la tu hfru vs ru9ng d~t va cac tai san khac.
+ Sa hfru tu nhan xu~t hi~n dS thay thS cho sa hfru cong c9ng cua
thi t9c va ngay cang duqc cung c6, hie dfiu la tu hfru vs gia sue va sau
la tu hfru vs ru9ng d~t va cac tai san khac.
+ Sv phan hoa xa h9i xu~t hi~n va ngay cang sau s~c. D6 la nhfrng
sv phan h6a sau:
+ Sv phan hoa xa h9i xu~t hi~n va ngay cang sau s~c. D6 la nhfrng
sv phan h6a sau:
Thu nhdt, nhfrng nguai trong cling thi t9c, b9 l~c duqc phan hoa
thanh nhfrng nh6m nguai lam cac nganh nghS khac nhau, c6 nhu cftu
va lqi ich khac nhau.
Thu nhdt, nhfrng nguai trong cling thi t9c, b9 l~c duqc phan hoa
thanh nhfrng nh6m nguai lam cac nganh nghS khac nhau, c6 nhu cftu
va lqi ich khac nhau.
Thu hai, cong C\l san xu~t duqc cai tiSn, tU d6 da dSn d6 d6ng sau
d6 la d6 s~t. Nang su~t, hi~u qua lao d9ng, nhu cftu va gia tri sue lao
d9ng ngay cang tang, mbinh trong chiSn tranh gifra cac thi t9c, b9 l~c
duqc gifr l~i dS lam no 1~ nen no 1~ da xu~t hi~n va ngay cang dong
hon. Xa h9i c6 sv phan hoa thanh nguai tv do va no 1~.
Thu hai, cong C\l san xu~t duqc cai tiSn, tU d6 da dSn d6 d6ng sau
d6 la d6 s~t. Nang su~t, hi~u qua lao d9ng, nhu cftu va gia tri sue lao
d9ng ngay cang tang, mbinh trong chiSn tranh gifra cac thi t9c, b9 l~c
duqc gifr l~i dS lam no 1~ nen no 1~ da xu~t hi~n va ngay cang dong
hon. Xa h9i c6 sv phan hoa thanh nguai tv do va no 1~.
Thu ba, sv xu~t hi~n cua sa hfru tu nhan da dftn dSn sv phan hoa
xa h9i thanh ke giau va nguai ngheo. Cling v6i sv xu~t hi~n cua
Thu ba, sv xu~t hi~n cua sa hfru tu nhan da dftn dSn sv phan hoa
xa h9i thanh ke giau va nguai ngheo. Cling v6i sv xu~t hi~n cua
24
24
PGS. TS. Nguyin Thj HBi
PGS. TS. Nguyin Thj HBi
thuong nhan, CUa S\f sa hfru 1\f do va hoan toan VS ru(>ng d~t thi df>ng
tiSn, n~n cftm c6 ru(>ng d~t, n~n cho vay n~ng lai xu~t hi~n lam cho S\f
phan hoa giau ngheo, phan hoa thanh nguai 1\f do va no 1~ cang them
sau s~c; cua c~H trong xa h(>i c6 S\f tich tl,l va t~p trung vao tay m(>t s6
it nguai, dan ngheo va no 1~ tang len r~t dong.
thuong nhan, CUa S\f sa hfru 1\f do va hoan toan VS ru(>ng d~t thi df>ng
tiSn, n~n cftm c6 ru(>ng d~t, n~n cho vay n~ng lai xu~t hi~n lam cho S\f
phan hoa giau ngheo, phan hoa thanh nguai 1\f do va no 1~ cang them
sau s~c; cua c~H trong xa h(>i c6 S\f tich tl,l va t~p trung vao tay m(>t s6
it nguai, dan ngheo va no 1~ tang len r~t dong.
Gia dinh rieng re b~t dftu tra thanh don vi kinh tS cua xa h(>i. Sv
lien minh va hqp nh~t cua nhiing b(> l~c cling than t(>c da dfin dSn S\f
hqp nh~t nhiing lanh th6 rieng cua cac b(> l~c thanh lanh th6 chung cua
b(> t(>c. Thu ITnh quan sv cua b(> t(>c tra thanh m(>t vien chuc cftn thiSt,
thuang tf\(c, d~i h(>i nhan dan duqc thanh l~p.
Gia dinh rieng re b~t dftu tra thanh don vi kinh tS cua xa h(>i. Sv
lien minh va hqp nh~t cua nhiing b(> l~c cling than t(>c da dfin dSn S\f
hqp nh~t nhiing lanh th6 rieng cua cac b(> l~c thanh lanh th6 chung cua
b(> t(>c. Thu ITnh quan sv cua b(> t(>c tra thanh m(>t vien chuc cftn thiSt,
thuang tf\(c, d~i h(>i nhan dan duqc thanh l~p.
ChiSn tranh xay ra lien mien lam tang them quySn lvc cua thu
ITnh quan S\f va t~p quan Iva ch<;>n nhiing nguai kS thua cac thu ITnh
quan S\f trong cling m(>t gia dinh hinh thanh, lam cho quySn lvc cua
thu llnh quan S\f dan dftn tra thanh m(>t quySn lvc thS t~p, d6 la CO' sa
cua vuong quy€n thS t~p va quy t9c ths t~p.
ChiSn tranh xay ra lien mien lam tang them quySn lvc cua thu
ITnh quan S\f va t~p quan Iva ch<;>n nhiing nguai kS thua cac thu ITnh
quan S\f trong cling m(>t gia dinh hinh thanh, lam cho quySn lvc cua
thu llnh quan S\f dan dftn tra thanh m(>t quySn lvc thS t~p, d6 la CO' sa
cua vuong quy€n thS t~p va quy t9c ths t~p.
Tinh tr~ng nhiing nguai trong cling thi t(>c, b(> l~c th6ng nh~t v&i
nhau vS quySn lqi va chung s6ng tren cling m(>t lanh th6 rna chi c6
minh h9 cu trU khong con nfra. Tren vling lanh th6 d6 da c6 nguai cua
cac thi t(>c, b(> l~c khac nhau cling chung s6ng; h9 duqc phan chia
thanh nguai 1\f do va no 1~, thanh nhiing nguai giau c6 di b6c l(>t va
nhiing nguai ngheo kh6 bi b6c l(>t, nhiing nguai c6 nhu cftu, lqi ich
xung d(>t v&i nhau. Nhiing nguai giau c6, chu no da lqi dt;tng dia vi
kinh ts cua minh kh6ng chs b9 may quan ly cua xa h9i chu ySu vi lqi
ich cua h<;> va tra thanh lvc luqng th6ng tri, nhiing nguai ngheo va no
1~ tra thanh lvc luqng bi tri, mau thufin va d~u tranh giua hai lvc luqng
d6 xufit hi~n va ngay cang gay g~t hon.
Tinh tr~ng nhiing nguai trong cling thi t(>c, b(> l~c th6ng nh~t v&i
nhau vS quySn lqi va chung s6ng tren cling m(>t lanh th6 rna chi c6
minh h9 cu trU khong con nfra. Tren vling lanh th6 d6 da c6 nguai cua
cac thi t(>c, b(> l~c khac nhau cling chung s6ng; h9 duqc phan chia
thanh nguai 1\f do va no 1~, thanh nhiing nguai giau c6 di b6c l(>t va
nhiing nguai ngheo kh6 bi b6c l(>t, nhiing nguai c6 nhu cftu, lqi ich
xung d(>t v&i nhau. Nhiing nguai giau c6, chu no da lqi dt;tng dia vi
kinh ts cua minh kh6ng chs b9 may quan ly cua xa h9i chu ySu vi lqi
ich cua h<;> va tra thanh lvc luqng th6ng tri, nhiing nguai ngheo va no
1~ tra thanh lvc luqng bi tri, mau thufin va d~u tranh giua hai lvc luqng
d6 xufit hi~n va ngay cang gay g~t hon.
Tru&c thvc tr~ng tren, chS d(> thi t(>c to ra b~t lvc, khong du kha
nang diSu hanh va quan ly xa h(>i. Nhu cftu khach quan cua S\f quan ly
xa hQi CO S\f phan hoa, mau thufin va d~u tranh giai C~p d6 doi hoi phai
c6 m(>t t6 chuc m&i, c6 sue m~nh quan ly va cu5ng chS l&n hon thi
Tru&c thvc tr~ng tren, chS d(> thi t(>c to ra b~t lvc, khong du kha
nang diSu hanh va quan ly xa h(>i. Nhu cftu khach quan cua S\f quan ly
xa hQi CO S\f phan hoa, mau thufin va d~u tranh giai C~p d6 doi hoi phai
c6 m(>t t6 chuc m&i, c6 sue m~nh quan ly va cu5ng chS l&n hon thi
25
25
