THẢO LUẬN môn LUẬT NGÂN HÀNG PHẦN TÌNH HUỐNG

THẢO LUẬN MƠN LUẬT NGÂN HÀNG PHẦN TÌNH HUỐNG
Tình huống 1: Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Tây Dương được ngân hàng cấp
phép thành lập và hoạt động năm 2005. Tới đầu năm 2013, Ngân hàng có vốn điều
lệ là 5.000 tỷ đồng. Trong năm 2013, Ngân hàng Đại Tây Dương có một số hoạt động
sau:
a. Phát hành chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn 6 tháng với số tiền huy động lên đến
20 tỷ đồng.
Đây là hoạt động đúng vì Luật cho phép Ngân hàng thương mại được phát hành
chứng chỉ tiền gửi. Đây là hình thức nhằm huy động vốn của ngân hàng theo
ngun tắc có hồn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thoả thuận.
Chứng chỉ tiền gửi là một loại giấy tờ có giá có kỳ hạn ngắn hạn hoặc dài hạn.
CSPL: Khoản 13 Điều 4, Khoản 2 Điều 98 Luật các tổ chức tín dụng 2010.
b. Ký hợp đồng cho thuê tài chính với cơng ty vận tải Đại An để cho công ty Đại
An thuê 10 xe vận tải 50 chỗ theo chỉ định của công ty Đại An trong thời hạn
10 năm.
Đây là hoạt động sai vì Ngân hàng thương mại khơng được phép trực tiếp cấp tín
dụng dưới hình thức cho th tài chính, mà muốn làm được điều đó thì ngân hàng
Đại Tây Dương phải thành lập hoặc mua lại công ty con, công ty liên kết thì mới
có thể thực hiện ký hợp đồng cho th tài chính với cơng ty vận tải Đại An.
CSPL: khoản 2 Điều 103 Luật các tổ chức tín dụng 2010.
c. Sử dụng 20 tỷ trong phần vốn huy động từ hoạt động nhận tiền gửi tiết kiệm
để thành lập công ty An Tín nhằm kinh doanh trong lĩnh vực in ấn các loại
giấy tờ.
Hoạt động này của ngân hàng Đại Dương là sai
Vì theo khoản 1 Điều 103 Luật Các Tổ Chức tín dụng 2010 sửa đổi, bổ sung năm
2017 thì “ngân hàng thương mại chỉ được dùng vốn điều lệ và quỹ dự trữ để góp
vốn, mua cổ phần theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 6 Điều này”.
Mà tại khoản 3 lại quy định “ Ngân hàng thương mại được thành lập, mua lại
công ty con, công ty liên kết hoạt động trong lĩnh vực quản lý nợ và khai thác tài

sản, kiều hối, kinh doanh ngoại hối, vàng, bao thanh tốn, phát hành thẻ tín dụng,
tín dụng tiêu dùng, dịch vụ trung gian thanh tốn, thơng tin tín dụng”.
Mà cơng ty An Tín lại kinh doanh trong lĩnh vực in ấn các loại giấy không thuộc
các lĩnh vực quản lý nợ và khai thác tài sản, kiều hối, kinh doanh ngoại hối, vàng,
bao thanh tốn, phát hành thẻ tín dụng, tín dụng tiêu dùng, dịch vụ trung gian
thanh tốn, thơng tin tín dụng được quy định tại khoản 3 Điều này nên không
được.
CSPL: khoản 1, khoản 3 Điều 103 Luật Các tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi bổ
sung bởi Luật số 17/2017/QH14
d. Thành lập trung tâm môi giới bất động sản để thực hiện hoạt động mội giới
bất động sản.
Hoạt động này của ngân hàng Đại dương là sai
Vì ngân hàng Đại Dương không được kinh doanh bất động sản, trừ các trường hợp
quy định tại Điều 132 Luật Các tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Mà những trường hợp quy định tại Điều này cho phép TCTD thành lập lập trung
tâm môi giới bất động sản để phục vụ trực tiếp cho các hoạt động nghiệp vụ của tổ
chức tín dụng; Cho thuê (một phần trụ sở kinh doanh chưa sử dụng hết); Nắm giữ
bất động sản do việc xử lý nợ vay. Nhằm đảm bảo cho các hoạt động của ngân
hàng chứ không dùng để thực hiện hoạt động mội giới bất động sản.
CSPL: Điều 132 Luật Các tổ chức tín dụng 2010, sửa đổi bổ sung bởi Luật số
17/2017/QH14
Tình huống 2: Năm 1999, cơng ty TNHH Một Thành Viên Tài Chính Prudential
Việt Nam (“Prudential”) chính thức được thành lập và hoạt động theo đúng quy
định pháp luật hiện hành, với số vốn đầu tư 15 triệu USD. Trong năm 2018,
Prudential đã tiến hành một số hoạt động như sau:
a) Nhận tiền gửi tiết kiệm với kỳ hạn 6 tháng của các cá nhân, và tiền gửi của
các tổ chức trên địa bàn, có tổng số tiền là 50 tỷ đồng.
Sai. Đây là TCTD phi ngân hàng-Cơng ty tài chính nên khơng được nhận tiền gửi của cá
nhân theo điểm a khoản 1 Điều 108 Luật các TCTD 2010

b) Phát hành chứng chỉ tiền gửi với kỳ hạn 18 tháng để huy động vốn của tổ
chức với tổng giá trị của đợt phát hành là 60 tỷ đồng.
Đúng. Cơng ty tài chính được quyền huy động vốn trung, dài hạn qua phat hành chứng
chỉ tiền gửi huy động vốn của tổ chức theo điểm b khoản 1 Điều 108 Luật các TCTD
2010
c) Cho công ty A vay 20 tỷ đồng để đầu tư, xây dựng nhà máy chế biến hàng
xuất khẩu.
Một TCTD phi ngân hàng chỉ có thể cho cho một khách hàng vay với tổng mức dư nợ
thấp hơn 25% vốn tự có của TCTD (vốn tự có gồm giá trị thực của vốn điều lệ của tổ
chức tín dụng hoặc vốn được cấp của chi nhánh ngân hàng nước ngoài và các quỹ dự trữ,
một số tài sản nợ khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam). Mà công ty A
đã vay 20 tỷ đồng (thấp hơn 25% vốn tự có của cơng ty).Vì vậy, đây là hoạt động hợp
pháp của cơng ty Prudential.
Theo khoản 2 Điều 128 Luật các TCTD 2010
d) Bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp cho công ty B.
Bảo lãnh phát hành trái phiếu doanh nghiệp là hoạt động của cơng ty tài chính được quy
định tại khoản 4 Điều 111 Luật các TCTD 2010. Vì vậy đây là hoạt động hợp pháp của
cơng ty.
Tình huống 3: Cơng ty trách nhiệm hữu hạn Nguyên Vũ (“Công ty”) do ông Huỳnh
Nguyên làm giám đốc, đồng thời là người đại diện theo pháp luật của Công ty, được
thành lập và hoạt động theo đúng pháp luật hiện hành. Ngày 02/03/2017, Cơng ty có
u cầu xin vay 02 tỷ đồng tại Ngân hàng thương mại cổ phần Duyên Hải (“Ngân
hàng Duyên Hải”), với thời hạn vay là 12 tháng, lãi suất là 1,5%/tháng, và mục đích
sử dụng vốn vay là kinh doanh.
Hỏi:


1.Ông Nguyên và vợ là bà Thủy (đang trong thời kỳ hôn nhân) dùng căn hộ chung
cư ở quận 8, TP.HCM (được định giá là 950 triệu đồng) và quyền sử dụng của lơ đất

300 m2 ở quận Gị Vấp, TP.HCM, thuộc sở hữu của mình (được định giá là 4,5 tỷ
đồng), thế chấp để đảm bảo khoản vay trên của Cơng ty được khơng? Vì sao?
Trả lời:
Ơng Ngun và bà Thủy dùng căn hộ chung cư ở quận 8, TP.HCM (được định giá là 950
triệu đồng) và quyền sử dụng lơ đất 300 mét vng ở quận Gị Vấp, TP.HCM (được
định giá là 950 triệu đồng) để thế chấp cho khoản vay của Công ty với Ngân hàng Duyên
Hải phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 3 NĐ 163/2006/NĐ-CP quy định về giao dịch
bảo đảm, sửa đổi bổ sung bởi NĐ 11/2012/NĐ-CP:” Bên bảo đảm là bên dùng tài sản
thuộc sở hữu của mình, dùng quyền sử dụng đất của mình, dùng uy tín hoặc cam kết thực
hiện công việc đối với bên nhận bảo đảm để bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ dân sự của
chính mình hoặc của người khác, bao gồm bên cầm cố, bên thế chấp, bên đặt cọc, bên ký
cược, bên ký quỹ, bên bảo lãnh và tổ chức chính trị - xã hội tại cơ sở trong trường hợp tín
chấp”
Nhưng tài sản thế chấp đảm bảo cho khoản vay của ông Nguyên thỏa mãn các điều kiện
để trở thành tài sản vay thế chấp:
Thứ nhất, tài sản là căn hộ chung cư thuộc sở hữu của vợ chồng ông và lô đất 200m2
thuộc quyền sử dụng của ông theo quy định về pháp luật về đất đai.
Thứ hai, tài sản trên được phép giao dịch, pháp luật cho phép thế chấp.
Thứ ba, tài sản trên khơng có tranh chấp về quyền sở hữu, quyền sử dụng.
CSPL: Điều 4 Nghị định 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 về giao dịch bảo đảm, đã
được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 11/2012/NĐ-CP ngày 22/02/2012


Ngoài ra căn hộ và mảnh đất trên được quyền thế chấp thì phải đảm bảo một số điều kiện
sau:
- Đối với căn hộ chung cư ở quận 8 TPHCM
+ Có giấy chứng nhận theo quy định pháp luật
+ Khơng thuộc diện tranh chấp hay đang có khiếu nại...
+ Khơng bị kê biên thi hành án...
+ Khơng thuộc diện có quyết định thu hồi đất từ cơ quan nhà nước.

CSPL:khoản 1 Điều 188 Luật Đất đai 2013
- Đối với lô đất ở Gị Vấp TPHCM
+ Đất có giấy chứng nhận hoặc các giấy tờ hợp pháp khác để xác định tính xác thực của
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính liên quan
đến quyền sử dụng đất;
+ Đất nông nghiệp được Nhà nước giao trong hạn mức;
+ Đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất;
+ Đất được cho thuê trả tiền đất một lần cho cả thời gian thuê
+ Đất được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất;
+ Đất nhận chuyển đổi, nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế.
+ Đất không thuộc diện tranh chấp
CSPL:Khoản 1 Điều 179 Luật Đất đai 2013
2.Giả sử đến tháng 5 năm 2017, vợ chồng ơng Ngun, bà Thủy có nhu cầu vay vốn
để cho con trai du học nước ngoài với số tiền 300 triệu đồng tại Ngân hàng thương
mại cổ phần Đơng Nam (“Ngân hàng Đơng Nam”). Ơng Ngun, bà Thủy muốn sử
dụng quyền sử dụng lơ đất nói trên để thế chấp ở Ngân hàng Đông Nam, bảo đảm


cho khoản vay này. Căn cứ vào những quy định pháp luật hiện hành, anh (chị) hãy
hướng dẫn các thủ tục pháp lý cho ông Nguyên, bà Thủy để thực hiện nguyện vọng
nói trên.
Trả lời:
- Đầu điên là ơng Ngun, bà Thuỷ phải đáp ứng điều kiện để được thế chấp quyền sử
dụng

đất:

+ Căn cứ theo khoản 1 Điều 188 Luật đất đai 2013 thì người sử dụng đất được thực hiện
quyền thế chấp quyền sử dụng đất khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:
- Đất đai không có tranh chấp

- Quyền sử dụng đất khơng bị kê biên để đảm bảo thi hành án
- Phải còn thời hạn sử dụng đất (thế chấp trong hời hạn sử dụng đất).
+ Điều 188 Luật Đất đai 2013 quy định việc thế chấp quyền sử dụng đất phải đăng ký tại
cơ quan đăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính
• Trong thời hạn sử dụng đất.
- Khi thực hiện nhận thế chấp quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền
với đất, ngân hàng sẽ tiến hành những thủ tục sau với sự phối hợp cùng với khách hàng là
bên thế chấp:
+ Kiểm tra tính hợp pháp của tài sản thế chấp theo quy định tại Điều 188 Luật Đất đai
2013 về “Điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê
lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; Góp vốn bằng quyền sử dụng đất”,
gồm:
• Kiểm tra Giấy chứng nhận hoặc các giấy tờ hợp pháp khác quy định tại khoản 3 Điều
186 và khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai 2013 để xác định tính xác thực của giấy chứng
nhận quyền sử dụng đất, thời hạn sử dụng đất, nghĩa vụ tài chính liên quan đến quyền sử
dụng

đất.


• Kiểm tra lại chính quyền địa phương để xác định đất khơng có tranh chấp, quyền sử
dụng đất khơng bị kê biên để bảo đảm thi hành án.
• Kiểm tra thực địa, khảo sát, đo đạc và tiến hành định giá tài sản.
• Nhận bản gốc giấy chứng nhận hoặc các giấy tờ hợp pháp khác theo quy định của Luật
Đất đai 2013.
• Lập và ký hợp đồng thế chấp giữa ngân hàng và bên thế chấp (người có quyền sử dụng
đất), thực hiện công chứng hợp đồng thế chấp tại tổ chức hành nghề cơng chứng.
• Tiến hành việc đăng ký thế chấp tại văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc Sở tài
nguyên môi trường và Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất thuộc phòng tài nguyên
môi trường và Môi trường quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh. (Được hướng dẫn cụ

thể tại Thông tư liên tịch số 20/2011/TTLT-BTP-BTNMT của Bộ tư pháp – Bộ Tài
nguyên

môi

trường).

- Sau khi đã đăng ký thế chấp tại Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, các thủ tục thế
chấp quyền sử dụng đất vay ngân hàng đã hồn tất.
3. Giả sử khi khoản nợ của Cơng ty đến hạn nhưng Công ty kinh doanh thua lỗ
không trả được nợ cho Ngân hàng Duyên Hải; trong khi đó, khoản nợ của ông
Nguyên, bà Thủy chưa đến hạn, Ngân hàng Đơng Nam có được xử lý quyền sử dụng
lơ đất tại quận Gò Vấp là tài sản thế chấp để thu nợ hay khơng? Tại sao?
Như đã trình bày ở trên, Căn chung cư ở Quận 8 và lô đất ở Gò Vấp đã được thế chấp để
bảo đảm khoản vay tại Ngân hàng Duyên Hải. Đồng thời, lô đất ở Gò Vấp cũng được sử
dụng làm tài sản đảm bảo cho khoản vay tại Ngân hàng Đông Nam.
Hành vi thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất là trường hợp phải đăng ký giao dịch bảo
đảm – Điều 12 Nghị định 163/2006/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định
83/2010/NĐ-CP và NĐ 11/2012/NĐ-CP.
Ngân hàng Đông Nam được xử lý quyền sử dụng đất đối với lô đất tại Gò Vấp để thu hồi
nợ khi khoản nợ chưa đến hạn hay không?


Theo khoản 1 Điều 95 Luật Các tổ chức tín dụng 2010 thì tổ chức tín dụng có quyền thu
hồi nợ trước thời hạn khi phát hiện khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật, vi phạm
các quy định trong hợp đồng cấp tín dụng. Trong tình huống khơng nêu rõ nên giả sử
rằng phía Cơng ty khơng cung cấp sai sự thật hay vi phạm. Từ đó Ngân hàng Đông Nam
không thể thu hồi nợ trước thời hạn.
Nguyên tắc xử lý tài sản bảo đảm được quy định tại khoản 2 Điều 58 Nghị định
163/2006/NĐ-CP, việc xử lý tài sản này được thực hiện theo thỏa thuận của bên bảo đảm

và các bên nhận bảo đảm.
Hơn nữa, tại khoản 2 Điều 6 Nghị định này cũng chỉ rõ, các bên cùng nhận bảo đảm bằng
một tài sản có quyền thỏa thuận về việc thay đổi thứ tự ưu tiên thanh tốn cho nhau.
Lơ đất này là tài sản cùng được thế chấp tại hai ngân hàng là Duyên Hải (đã đến hạn) và
Đông Nam (chưa đến hạn trả nợ) để bảo đảm khoản nợ đã vay. Theo quy định thì Dun
Hải được thanh tốn trước khoản nợ (xử lý tài sản để thu hồi nợ). Nhưng vì Ngân hàng
Đông Nam muốn được xử lý tài sản khi khoản nợ chưa đến hạn nên Đơng Nam có thể
thỏa thuận về việc thay đổi thứ tự ưu tiên với Duyên Hải. Nếu khơng thỏa thuận được thì
tài sản sẽ được bán đấu giá theo quy định của pháp luật và thanh toán theo thứ tự ưu tiên
thanh toán.
4. Giả sử, sau khi thế chấp căn hộ chung cư tại quận 8 để làm tài sản bảo đảm, vợ
chồng ông Nguyên bà Thuỷ có được quyền cho thuê căn hộ nói trên hay khơng?
Ngân hàng có quyền u cầu kê biên và xử lý căn hộ chung cư này để thu hồi nợ
khơng trong trường hợp, hợp đồng th có thời hạn đến 30/05/2018. Giải thích và
đưa ra cơ sở pháp lý.
Vợ chồng ông Nguyên bà Thủy được quyền cho thuê căn hộ nói trên. Tuy nhiên, nếu việc
cho thuê này không được thông báo đến Ngân hàng Duyên Hải mà gây ra thiệt hại thì
phải bồi thường – Khoản 1 Điều 23 Nghị định 163/2006/NĐ-CP.


Khoản nợ đến hạn xử lý vào ngày 02/3/2018, tức là tài sản thế chấp có thể bị xử lý để thu
hồi nợ. Nên mặc dù hợp đồng cho thuê có thời hạn đến 30/5/2018 thì vẫn sẽ chấm dứt để
vợ chồng ông Nguyên bà Thủy thực hiện nghĩa vụ với Ngân hàng – Khoản 2 Điều 23
Nghị định 163/2006/NĐ-CP. Vì vậy, Ngân hàng có quyền xử lý căn chung cư tại Quận 8
để thu hồi nợ