HUTECH
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC K THUT CÔNG NGH TP. HCM
KHÓA LUN TT NGHIP
NÂNG CAO CHT LNG KIM TOÁN HÀNG TN
KHO TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TI CÔNG TY TNHH KIM TOÁN Á CHÂU
Ngành: K toán
Chuyên ngành: K toán – Kim toán
Ging viên hng dn : THS. TRNH NGC ANH
Sinh viên thc hin : TRNG VNH THNG
MSSV: 0854030274 Lp: 08DKT3
TP. H Chí Minh, 2012
HUTECH
BM05/QT04/T
ii
Khoa: K TOÁN – TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
PHIU GIAO TÀI KHÓA LUN TT NGHIP
(Phiu này đc dán trang đu tiên ca quyn báo cáo KLTN)
H và tên sinh viên: Trng Vnh Thng
Ngành : K toán
Chuyên ngành: K toán – Kim toán
Tên đ tài : Nâng cao cht lng kim toán hàng tn kho trong kim toán Báo cáo
tài chính ti công ty TNHH kim toán Á Châu.
Các d liu ban đu : Các bài báo đin t liên quan, báo cáo thc tp tt nghip,
file h s kim toán ca công ty và h s kim toán mu ca Hi KTV hành ngh
Vit Nam (VACPA).
Các yêu cu ch yu :
Kt qu ti thiu phi có:
1)
2)
3)
4)
Ngày giao đ tài: ……./…… /……… Ngày np báo cáo: ……./…… /………
Ch nhim ngành
(Ký và ghi rõ h tên)
TP. HCM, ngày … tháng … nm ……….
Ging viên hng dn chính
(Ký và ghi rõ h tên)
Ging viên hng dn ph
(Ký và ghi rõ h tên)
HUTECH
iii
LI CAM OAN
Em là Trng Vnh Thng, sinh viên lp 08DKT3 khóa 2008-2012, chuyên
ngành K toán – Kim toán. Em xin cam đoan khóa lut tt nghip này do chính em
vit da trên nhng c s lý thuyt đã đc hc, kt hp vi lý lun thc tin và các
vn bn pháp quy có liên quan mà em đã tip thu trong quá trình thc tp ti công ty
TNHH kim toán Á Châu di s hng dn ca Th.S Trnh Ngc Anh.
Các s liu, biu bng đc em rút ra t quá trình tip cn thc tin, cng nh
đc cung cp t các anh/ch tr lý kim toán, KTV ti công ty TNHH kim toán Á
Châu.
Em xin chu trách nhim v li cam đoan này.
TP. H Chí Minh, ngày tháng nm 2012
Tác gi
Trng Vnh Thng
Lp 08DKT3 (2008-2012)
HUTECH
iv
LI CM N
Sau thi gian gn sáu tháng làm vic thc t ti Công ty TNHH Kim toán Á
Châu, tuy thi gian nghiên cu và làm vic không nhiu nhng nh s quan tâm ch
dn tn tình, ca Ban giám đc và các anh, ch tr lý kim toán, kim toán viên đã
to điu kin cho em đc tìm hiu thc t và bit đc rt nhiu điu không có
trong sách v. Nhng kin thc thc tin đó s rt có ích cho công vic ca em sau
này.
Em xin chân thành cm n quý Thy, Cô khoa K toán – Tài chính – Ngân
hàng, khoa Qun tr kinh doanh, Trng i hc K thut Công ngh Thành ph
H Chí Minh đã tn tình ging dy, truyn đt cho em nhng kin thc quý báu
trong sut thi gian em theo hc ti trng, đc bit là Cô Th.s Trnh Ngc Anh đã
quan tâm hng dn, ch bo mt cách tn tình to điu kin thun li cho em hoàn
thành khóa lun này.
Em cng xin gi li cm n sâu sc s giúp đ ca Ban Giám đc công ty
Kim toán Á Châu, các anh, ch tr lý kim toán, kim toán viên, KTV đã ht lòng
ch dn to mi điu kin thun li cho em hoàn thành khóa lun tt nghip.
Cui cùng, em xin kính gi đn quý Thy, Cô trng i hc K thut Công
ngh Thành ph H Chí Minh và các Anh, Ch công ty kim toán Á Châu li chúc
sc khe, công tác tt và lòng bit n sâu sc!
TP. HCM, ngày tháng nm 2012
Sinh viên thc hin
HUTECH
v
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN
HUTECH
vi
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN PHN BIN
HUTECH
vii
MC LC
PHIU GIAO TÀI KHÓA LUN TT NGHIP ii
LI CAM OAN iii
LI CM N iv
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN HNG DN v
NHN XÉT CA GIÁO VIÊN PHN BIN vi
MC LC vii
CÁC T VIT TT xiv
CÁC KÝ HIU KIM TOÁN QUY C xv
DANH SÁCH CÁC S S DNG xvi
DANH SÁCH CÁC BNG S DNG xvi
LI M U 1
1.Tính cp thit ca đ tài 1
2.Tình hình nghiên cu 1
3.Mc đích nghiên cu 2
4.Nhim v nghiên cu 2
5.Phng pháp nghiên cu 2
6.D kin nghiên cu 2
7.Kt cu ca KLTN 2
CHNG 1: C S LÝ LUN CA QUY TRÌNH KIM TOÁN HÀNG
TN KHO TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 3
1.1. V trí, ni dung và đc đim HTK 3
1.1.1. Khái nim HTK 3
1.1.2. c đim ca khon mc HTK 3
1.1.3. Yêu cu v vic lp và trình bày khon mc HTK trên BCTC 4
1.1.3.1. Xác đnh giá gc ca HTK 4
1.1.3.2. Hch toán HTK 6
1.1.3.3. Phng pháp đánh giá HTK 7
1.1.3.4. Trình bày và công b HTK 8
1.2. Mc tiêu kim toán HTK 9
1.2.1. Mi quan h gia HTK và giá vn hàng bán 9
HUTECH
viii
1.2.2. Mc tiêu kim toán HTK 10
1.3. Quy trình kim toán mu do VACPA ban hành 10
1.3.1. Giai đon lp k hoch kim toán 12
1.3.1.1. Xem xét chp nhn khách hàng và đánh giá ri ro hp đng 12
1.3.1.2. Hp đng / Th hn kim toán 13
1.3.1.3. Phân công KTV 14
1.3.1.4. Kim tra tính đc lp ca KTV 16
1.3.1.5. Trao đi vi BG đn v v k hoch kim toán 17
1.3.1.6. Tìm hiu khách hàng và môi trng hot đng 18
1.3.1.7. Tìm hiu chính sách k toán và chu trình kinh doanh quan trng 18
1.3.1.8. Phân tích s b BCTC 20
1.3.1.9. ánh giá h thng KSNB cp đ doanh nghip 21
1.3.1.10. Trao đi vi BG và các cá nhân có liên quan v gian ln 21
1.3.1.11. Trao đi vi B phn Kim toán ni b/ Ban Kim soát v gian ln 22
1.3.1.12. Xác đnh mc trng yu (k hoch – thc hin) 23
1.3.1.13. Xác đnh phng pháp chn mu, c mu (k hoch/ thc hin) 25
1.3.1.14. Tng hp k hoch kim toán 25
1.3.2. Giai đon thc hin kim toán (Phn C, D, E, F, G) 26
1.3.2.1. Kim tra h thng KSNB 26
1.3.2.2. Chng trình kim toán mu 27
1.3.2.3. Soát xét tng hp khác 31
1.3.2.3.1. Kim tra tính tuân th pháp lut và các quy đnh liên quan 31
1.3.2.3.2. Soát xét các bút toán tng hp 32
1.3.2.3.3. Kim toán nm đu tiên – S d đu nm tài chính 33
1.3.2.3.4. Soát xét các giao dch vi các bên liên quan 33
1.3.2.3.5. Soát xét s kin phát sinh sau ngày kt thúc nm tài chính
(trc ngày phát hành BCKiT) 34
1.3.2.3.6. Kim tra các thông tin khác trong tài liu có BCTC đã đc
kim toán 35
1.3.2.3.7. Soát xét tài sn, n tim tàng và các cam kt 36
1.3.2.3.8. Soát xét thay đi chính sách k toán, c tính k toán và sai sót 36
1.3.3. Giai đon tng hp, kt lun và lp báo cáo 37
HUTECH
ix
1.3.3.1. Phê duyt và phát hành BCKiT và Th qun lý 38
1.3.3.2. Soát xét cht lng ca thành viên BG đc lp 38
1.3.3.3. Soát xét giy t làm vic chi tit 39
1.3.3.4. BCTC và Báo cáo kim toán nm nay 40
1.3.3.5. Báo cáo lu chuyn tin t trc và sau điu chnh 40
1.3.3.6. Các bút toán điu chnh và các bút toán không điu chnh 40
1.3.3.7. Tng hp kt qu kim toán 41
1.3.3.8. Các vn đ cn gii quyt trc ngày phát hành BCKiT 41
1.3.3.9. Th gii trình ca BG khách hàng. 42
1.3.4. Các s kin sau ngày ký BCKiT 42
1.3.4.1. Các s kin phát sinh đn ngày ký BCKiT 42
1.3.4.2. S kin xy ra sau ngày ký BCKiT nhng trc ngày công b BCTC . 43
1.3.4.3. Sau khi BCTC đã đc công b 43
1.3.4.4. Trng hp đn v đc kim toán phát hành chng khoán 43
CHNG 2: THC TRNG CA CÔNG TÁC KIM TOÁN HÀNG TN
KHO TI CÔNG TY KIM TOÁN Á CHÂU 44
2.1. Gii thiu khái quát v công ty kim toán Á Châu 44
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty kim toán Á Châu 44
2.1.2. Th trng khách hàng 45
2.1.3. Phng châm hot đng 45
2.1.4. c đim, mô hình t chc ti Công ty kim toán Á Châu 46
2.1.5. Các dch v chuyên ngành ca Công ty TNHH kim toán Á Châu 46
2.1.5.1. Dch v Kim toán 47
2.1.5.2. Dch v K toán 47
2.1.5.3. Dch v T vn tài chính 47
2.1.5.4. Dch v T vn Thu và pháp lý 48
2.1.5.5. Dch v Nhân s 48
2.1.5.6. Dch v Phn mm 48
2.1.6. Chính sách k toán áp dng ti Công ty
49
2.1.7. Tình hình hot đng nm 2011 ca công ty TNHH kim toán Á Châu. . 49
2.1.8. Thun li và khó khn ca Công ty TNHH kim toán Á Châu 50
HUTECH
x
2.1.9. nh hng phát trin 50
2.2. Minh ha quy trình kim toán chu trình HTK ti công ty TNHH kim toán
Á Châu 51
2.2.1. Giai đon lp k hoch 51
2.2.1.1. ánh giá kh nng nhn li mi kim toán 51
2.2.1.2. Ký hp đng kim toán / Th hn kim toán 53
2.2.1.3. Tìm hiu ngành ngh kinh doanh, công tác k toán ti khách hàng 54
2.2.1.4. Phân tích s b BCTC 58
2.2.1.5. ánh giá chung v h thng KSNB ca khách hàng 63
2.2.1.6. Xác đnh mc trng yu 63
2.2.1.7. Xác đnh phng pháp chn mu và c mu cho khon mc HTK . 64
2.2.1.8. Tng hp k hoch kim toán 65
2.2.1.9. Nhn xét v giai đon lp k hoch kim toán 65
2.2.2. Giai đon thc hin kim toán 66
2.2.2.1. Kim tra h thng KSNB HTK 66
2.2.2.2. Thit k và thc hin các th nghim kim soát 67
2.2.2.3. Kim tra c bn HTK 69
2.2.2.3.1. Chng trình kim toán HTK 69
2.2.2.3.2. Thc hin các th tc phân tích HTK 71
2.2.2.3.3. ánh giá li mc trng yu ca khon mc HTK 73
2.2.2.3.4. Chng kin kim kê HTK 74
2.2.2.2.5. Kim tra đi chiu s liu chi tit HTK 76
2.2.2.3.6. Kim tra các nghip v mua-bán hàng trong k 78
2.2.2.3.7. Kim tra vic đánh giá HTK 79
2.2.2.3.8. Kim tra hàng gi đi bán và hàng đang đi đng 83
2.2.2.3.9. Kim tra vic lp d phòng gim giá HTK 83
2.2.2.3.10. Kim tra vic chia ct niên đ 83
2.2.2.3.11. Kim tra vic trình bày 84
2.2.2.3.12. Lp bng tng hp li 84
2.2.2.3.14. Hoàn thành Memo gi cho khách hàng 86
2.2.2.3.15. Hoàn thành Working Paper phn hành HTK 88
HUTECH
xi
2.2.2.3.16. Các s kin phát sinh sau ngày kt thúc nm tài chính 88
2.2.2.3.17. Nhn xét v quy trình thc hin kim toán 88
2.2.3. Tng hp kt lun và lp báo cáo 89
2.2.3.1. Tng hp kt qu kim toán 89
2.2.3.2. Th gii trình ca Giám đc Yaho 89
CHNG 3: NHN XÉT VÀ KIN NGH NHM HOÀN THIN QUY
TRÌNH KIM TOÁN HÀNG TN KHO TRONG KIM TOÁN BCTC TI
CÔNG TY TNHH KIM TOÁN Á CHÂU 90
3.1. Nhng yu t khách quan nh hng đn công ty TNHH kim toán Á Châu 90
3.1.1. Thun li 90
3.1.2. Khó khn 90
3.2. Mt s nhn xét chung v công ty TNHH kim toán Á Châu 91
3.3. Nhn xét v quy trình kim toán HTK ti công ty TNHH kim toán Á Châu 93
3.3.1. u đim 93
3.3.2. Tn ti 95
3.4. Nhng kin ngh nhm hoàn thin quy trình kim toán HTK 96
3.4.1. V phía công ty kim toán 97
3.4.2. V phía B Tài chính, Hip hi ngh nghip 99
KT LUN 100
TÀI LIU THAM KHO 101
PH LC 103
Ph lc A.1. Chp nhn khách hàng mi và đánh giá ri ro hp đng [A110] . 107
Ph lc A.2 Chp nhn, duy trì khách hàng c và đánh giá ri ro hp đng
[A120] 110
Ph lc A.3. Hp đng kim toán [A210] 114
Ph lc A.4. Th hn kim toán [A212] 116
Ph lc A.5. Biên bn thanh lý hp đng kim toán [A213] 118
Ph lc A.6. Th gi khách hàng v k hoch kim toán [A230] 120
Ph lc A.7. Danh mc tài liu cn khách hàng cung cp [A240] 127
Ph lc A.8. Phân công nhim v nhóm kim toán [A250] 130
Ph lc A.9. Cam kt tính đc lp ca thành viên nhóm kim toán [A260] 131
Ph lc A.10. Soát xét các yu t nh hng đn tính đc lp ca KTV [A270] 133
HUTECH
xii
Ph lc A.11. Bin pháp đm bo tính đc lp ca thành viên nhóm kim toán
[A280] 135
Ph lc A.12. Trao đi vi BG đn v v k hoch kim toán [A290] 136
Ph lc A.13. Tìm hiu khách hàng và môi trng hot đng [A310] 138
Ph lc A.14. Tìm hiu chu trình HTK –giá thành – giá vn [A430] 142
Ph lc A.16. ánh giá chung v h thng KSNB ca đn v [A610] 146
Ph lc A.17. Trao đi vi BG và các các nhân liên quan đn gian ln [A620]
156
Ph lc A.18. Trao đi vi b phn kim soát ni b [A630] 157
Ph lc A.19. Xác đnh mc trng yu [A710] 158
Ph lc A.20. Xác đnh phng pháp chn mu và c mu [A810] 159
Ph lc A.21. Tng hp k hoch kim toán [A910] 162
Ph lc A.22. Kim tra h thng HSNB chu trình HTK – giá thành – giá vn
[C310] 164
Ph lc A.23. Bng s liu tng hp HTK [D510] 165
Ph lc A.24. Chng trình kim toán HTK [D530] 169
Ph lc A.25. Chng trình quan sát, chng kin kim kê HTK [D531] 171
Ph lc A.26. Phiu kim kê HTK [D532] 172
Ph lc A.27. Kim tra tính tuân th pháp lut và các quy đnh liên quan [H110]
174
Ph lc A.28. Soát xét các bút toán tng hp [H120] 175
Ph lc A.29. Kim tra nm đu tiên – S d đu nm [H130] 177
Ph lc I- A.30. Soát xét giao dch vi các bên liên quan [H140] 180
Ph lc A.31. Soát xét các s kin phát sinh sau ngày kt thúc nm tài chính
[H150] 182
Ph lc A.32. ánh giá kh nng hot đng liên tc [H160] 184
Ph lc A.33. Kim tra các thông tin khác trong tài liu có BCTC đã đc kim
toán [H170] 185
Ph lc A.34. Soát xét các khon n tim tàng và các cam kt [H180] 187
Ph lc A.35. Soát xét thay đi chính sách k toán, c tính k toán và sai sót
[H190] 188
Ph lc A.36. Phê duyt phát hành BCKiT và Th qun lý [B110] 190
Ph lc A.37. Soát xét cht lng ca thành viên BG đc lp [B120] 191
HUTECH
xiii
Ph lc A.38. Tng hp kt qu kim toán [B410] 193
Ph lc A.39. Th gii trình ca BG đn v đc kim toán [B440] 195
Ph lc B.1. Chp nhn khách hàng mi và đánh giá ri ro hp đng [A110] . 198
Ph lc B.2. Th hn kim toán Yaho [A212] 200
Ph lc B.3. Danh mc tài liu cn Yaho cung cp [A240] 205
Ph lc B.4. Soát xét các yu t nh hng đn tính đc lp và đo đc ngh
nghip ca KTV [A270] 207
Ph lc B.5. Tìm hiu v Yaho và môi trng hot đng [A300] 209
Ph lc B.6. Tìm hiu chu trình HTK – Giá thành – Giá vn Yaho [A430] 213
Ph lc B.7. ánh giá chung v h thng kim soát ni b ca Yaho [A610] 217
Ph lc B.8. Xác đnh mc trng yu [A710] 218
Ph lc B.9. Tng hp k hoch kim toán Yaho [A910] 220
Ph lc B.10. Kim tra h thng KSNB chu trình HTK – Giá thành – Giá vn
[C310] 222
Ph lc B.11. Chng trình kim toán HTK [D530] 226
Ph lc B.12. Chng trình quan sát, chng kin kim kê HTK [D531] 229
Ph lc B.13. Kim tra vic ghi nhn giá xut NVL, thành phm 230
Ph lc B.14. Các s kin phát sinh sau ngày kt thúc nm tài chính Yaho [H150]
232
Ph lc B.15. Th gii trình ca BG Yaho [B440] 234
Ph lc B.16. Tng hp kt qu kim toán [B410] 235
HUTECH
xiv
CÁC T VIT TT
Vit tt y đ Vit tt y đ
BCKiT
Báo cáo kim toán
KTV
Kim toán viên
BCTC
Báo cáo tài chính
L
(Ngi) lao đng
BG
Ban giám đc
LIFO
Nhp sau – Xut trc
BQT
Ban qun tr
LN
Li nhun
CKT
(Bng) cân đi k toán
NCTT
Nhân công trc tip
CPS
(Bng) cân đi phát sinh
NVLTT
Nguyên vt liu trc tip
CMKiT
Chun mc kim toán
PNK
Phiu nhp kho
CMKT
Chun mc k toán
PXK
Phiu xut kho
CP
Chi phí
QL
(Th) qun lý
DDCK
D dang cui k
SPDD
Sn phm d dang
DDK
D dang đu k
SXC
Sn xut chung
GTGT
Giá tr gia tng
SXKD
Sn xut kinh doanh
HQT
Hi đng qun tr
TK
Tài khon
HTK
Hàng tn kho
TS
Tài sn
ISA
Intenational Standard on
Auditing
VACPA
Vietnam Association of
Certified Publics
Accountants
KH
Khách hàng
VAS
Vietnam Accounting
Standards
KQHKD
(Báo cáo) kt qu hot
đng kinh doanh
VCSH
Vn ch s hu
KSNB
Kim soát ni b
VSA
Vietnamese Standards of
Auditing
HUTECH
xv
CÁC KÝ HIU KIM TOÁN QUY C
Ký hiu
Ý ngha
√
Ký hiu này đin trong ô vuông () đ th hin có tài liu lu trong h s
kim toán hoc th hin d kin nêu ra là đúng
X
Ký hiu này đin trong ô vuông () đ th hin không có tài liu lu
trong h s kim toán hoc th hin d kin nêu ra là sai
N/A Không áp dng / None applicable
BS Khp vi s liu trên Bng CKT/ Agreed to balance sheet: Ký hiu
này đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp vi
s liu trên Bng CKT
PL
Khp vi s liu trên BC KQHKD/ Agreed to profit and loss
statement: Ký hiu này đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s
liu đó phù hp vi s liu trên BC KQHKD
PY
Khp vi s liu trên BCKT nm trc/ Agreed to Previous year ‘s
report: Ký hiu này đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu
đó phù hp vi s liu trên BCTC đã kim toán nm trc
TB Khp vi s liu trên Bng CPS/ Agreed to trial balance: Ký hiu này
đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp vi s
liu trên Bng CPS
LS Khp vi s liu trên Bng s liu tng hp/ Agreed to leadsheet: Ký
hiu này đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp
vi s liu trên Bng s liu tng hp
GL Khp vi s liu trên S Cái/ Agreed to general ledger: Ký hiu này đt
sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp vi s liu
trên S Cái tài khon
SL Khp vi s liu trên s chi tit/ Agreed to sub- ledger: Ký hiu này đt
sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp vi s liu
trên s chi tit tài khon
AC Khp vi s liu trên Th xác nhn/ Agreed to audit confirmation: Ký
hiu này đt sau s liu đ th hin KTV đã đi chiu s liu đó phù hp
vi s liu trên th xác nhn do KTV gi
HUTECH
xvi
DANH SÁCH CÁC S S DNG
S đ 1.1. Mi liên h gia chu trình hàng tn kho vi các chu trình khác 10
S đ 1.2. Quy trình kim toán mu do VACPA ban hành nm 2010 11
S đ 2.1. C cu t chc công ty TNHH Kim toán Á Châu 46
DANH SÁCH CÁC BNG S DNG
Bng 1.1. Chng trình kim toán mu các phn hành D, E, F, G 28
Bng 1.2. Chng trình kim toán mu các phn hành B 38
Bng 2.1. Bng phân tích bin đng Tng tài sn ca công ty Yaho 59
Bng 2.2. Bng phân tích bin đng Tng tài sn ca công ty Yaho 60
Bng 2.3. Bng phân tích kt qu hot đng kinh doanh ca công ty Yaho 61
Bng 2.4. Bng tng hp phân tích các t s tài chính ca công ty Yaho 63
Bng 2.5. Phân tích t trng tài sn trên Tng tài sn 72
Bng 2.6. Danh sách NVL chính và thành phm Yaho 72
Bng 2.7. Phân tích bin đng chi tit tng mt hàng HTK ca Yaho 73
Bng 2.8. Phiu kim kê HTK Yaho 75
Bng 2.9. Bng tính chi phí xut nguyên vt liu chính 80
Bng 2.10. Bng tp hp chi phí d dang cui k Yaho 81
Bng 2.11. Bng tính chi phí đnh mc thành phm 82
Bng 2.12. Bng tính chi phí thc t thành phm 82
Bng 2.13. Bng tính giá thành thc t thành phm 83
Bng 2.14. Th tc chia ct niên đ 84
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
T trc đn nay, báo cáo tài chính luôn là đi tng ch yêu ca kim toán
đc lp. Báo cáo tài chính nh là bc tranh phn ánh kt qu hot đng, cng nh
mi khía cnh trong quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Theo điu 02
chun mc kim toán Vit Nam (VAS) s 545 - Kim toán vic xác đnh và trình
bày giá tr hp lý: “Kim toán viên và công ty kim toán phi thu thp đy đ bng
chng kim toán thích hp v vic đn v đc kim toán đã xác đnh và trình bày
giá tr hp lý theo quy đnh ca chun mc k toán và ch đ k toán”, đm bo
tính trung thc và hp lý ca khon mc hàng tn kho nói riêng và báo cáo tài chính
nói chung.
Trên báo cáo tài chính ca các doanh nghip, đc bit là các doanh nghip sn
xut-thng mi, hàng tn kho thng là mt khon mc có giá tr ln, các nghip
v phát sinh xoay quanh hàng tn kho rt phong phú, phc tp. S phc tp này nh
hng đn công tác t chc hch toán cng nh vic ghi chép hng ngày, làm tng
kh nng xy ra sai phm đi vi hàng tn kho. Thêm vào đó, các nhà qun tr
doanh nghip thng có xu hng phn ánh tng giá tr hàng tn kho so vi thc t
nhm mc đích tng giá tr tài sn doanh nghip, minh chng cho vic m rng quy
mô sn xut hay tim nng sn xut trong tng lai…Ngoài ra, các sai phm xy ra
ti hàng tn kho có nh hng ti rt nhiu ch tiêu khác nhau trên báo cáo tài chính
ca doanh nghip.
Vì vy, kim toán hàng tn kho là mt trong nhng phn hành quan trng trong
kim toán báo cáo tài chính mà kim toán viên cn chú trng kim tra. Mt khác,
công vic kim toán hàng tn kho cng là mt công vic khó khn, phc tp và còn
nhiu vn đ bt cp.
2. Tình hình nghiên cu
Da vào kt qu đt đc t báo cáo thc tp tt nghip, em tip tc thu thp,
tham kho tài liu đ phát trin lên thành khóa lun tt nghip.
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 2
3. Mc đích nghiên cu
Kt hp các chun mc k toán Vit Nam, chun mc kim toán Vit Nam và
các vn bn hng dn ngh nghip do Hi Kim toán viên hành ngh Vit Nam
hng dn, ban hành kt vi kinh nghim thc tin trong quá trình kim toán hàng
tn kho ti các doanh nghip, qua đó tin hành so sánh, kin ngh mt s gii pháp
nhm nâng cao công tác kim toán khon mc hàng tn kho. Bên cnh đó, vic
nghiên cu còn giúp em tích ly thêm kinh nghim trong quá trình hc tp và làm
vic.
4. Nhim v nghiên cu
Tìm hiu quy trình kim toán hàng tn kho ti công ty TNHH kim toán Á
Châu.
5. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp áp dng xuyên sut trong khóa lun này là phng pháp phân tích,
thu thp và kim tra chi tit s liu, h s, s sách k toán ca đn v đc kim
toán.
6. D kin nghiên cu
D kin kt qu nghiên cu s đa ra mt s kin ngh và gii pháp nhm nâng
cao cht lng công tác kim toán hàng tn kho.
7. Kt cu ca KLTN
Chng I:
C s lý lun ca quy trình kim toán hàng tn kho trong kim toán báo
cáo tài chính.
Chng II: Thc trng công tác kim toán hàng tn kho ti công ty TNHH kim
toán Á Châu.
Chng III:
Nhn xét và mt s gii pháp nhm hoàn thin quy trình kim toán
hàng tn kho trong kim toán báo cáo tài chính ti công ty kim toán .
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 3
CHNG 1: C S LÝ LUN CA QUY TRÌNH KIM TOÁN HÀNG
TN KHO TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1. V trí, ni dung và đc đim HTK
1.1.1. Khái nim HTK
HTK là tài sn ngn hn, chim t trng ln và đóng vai trò quan trng trong
quá trình sn xut, kinh doanh ca mt doanh nghip.
Theo Chun mc k toán Vit Nam (VAS) s 02 – HTK, quy đnh HTK là
loi tài sn:
- “c gi đ bán trong k sn xut, kinh doanh bình thng;
- ang trong quá trình sn xut, kinh doanh d dang;
- Nguyên liu, vt liu, công c dng c đ s dng trong quá trình sn xut, kinh
doanh hoc cung cp dch v”.
Theo Chun mc k toán quc t (IAS) s 2 – HTK còn quy đnh: “i vi
nhà cung cp dch v, HTK gm có chi phí dch v có khon doanh thu tng ng cha
đc ghi nhn (chng hn các công vic đang tin hành ca KTV, nhà thit k, lut s…)”
1.1.2. c đim ca khon mc HTK
HTK là mt b phn tài sn ngn hn trong doanh nghip, chim t trong khá
ln trong tng tài sn lu đng ca doanh nghip.
HTK trong doanh nghip đc hình thành t nhiu ngun khác nhau, vi giá
gc khác nhau do chi phí khác nhau hình thành HTK. Vic xác đnh đúng, đ các
yu t chi phí cu thành nên giá gc HTK s góp phn hch toán đúng, đ, hp lý
giá gc HTK.
HTK tham gia vào toàn b hot đng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip,
trong đó các nghip v k toán xy ra thng xuyên và luôn bin đi v mt hình
thái hin vt, chuyn hóa thành nhng tài sn ngn hn khác, nh tin t, sn phm
d dang hay thành phm…
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 4
HTK bao gm nhiu loi đa dng vi nhng đc đim khác nhau v tính cht
thng phm và điu kin bo qun. Do vy, HTK phi đc bo qun, tn tr
nhng đa đim có điu kin phù hp đ tránh tình trng h hao, mt mát, đ công
vic kim kê, qun lý, bo qun và s dng thun li.
Vic xác đnh cht lng, tình trng và giá tr HTK luôn là công vic khó
khn, phc tp. Có nhiu loi HTK rt khó phân loi và xác đnh giá tr, nh các tác
phm ngh thut, các th loi linh kin đin t, đ c, kim khí quý…
1.1.3. Yêu cu v vic lp và trình bày khon mc HTK trên BCTC
1.1.3.1. Xác đnh giá gc ca HTK
Theo VAS 02 – HTK, “HTK đc tính theo giá gc nhng trong trng hp giá tr
thun có th thc hin đc ca HTK thp hn giá gc thì giá ca HTK phi tính theo giá
tr thun có th thc hin đc”.
Giá tr thun có th thc hin đc: Là giá bán c tính ca HTK trong k
sn xut, kinh doanh bình thng tr (-) chi phí c tính đ hoàn thành sn phm và
chi phí c tính cn thit cho vic tiêu th chúng.
Theo đó, giá gc ca HTK đc xác đnh qua các trng hp sau:
a) i vi vt t, hàng hóa mua ngoài
á
=
á
(
ó đ
)
+
í á
ê
+
á
ô à
á
( ó)
- Trong đó:
Chi phí liên quan thng gm: chi phí vn chuyn bc xp, bo qun, phân
loi, bo him…vt t, hàng hóa t khi mua v đn kho doanh nghip.
Các khon thu không hoàn li gm: thu tiêu th đc bit, thu nhp khu và
thu GTGT (nu có).
Các khon gim tr gm: gim giá hàng mua do không đúng quy cách, phm
cht, hàng mua tr li, chit khu thng mi…
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 5
b) i vi sn phm d dang
Giá tr sn phm d dang bao gm hai yu t: chi phí nguyên vt liu trc tip
và chi phí ch bin (chi phí nhân công và chi phí sn xut chung). Trong thc t có
các cách c tính giá tr sn phm d dang sau:
- c tính giá tr sn phm d dang theo chi phí nguyên vt liu trc tip;
- c tính giá tr sn phm d dang theo sn lng hoàn thành tng đng;
- c tính giá tr sn phm d dang theo giá thành đnh mc (giá thành k
hoch).
c) i vi vt t, thành phm t sn xut ch bin
Có tt c 6 phng pháp tính giá thành sn xut nh sau:
- Phng pháp tính giá thành gin đn (trc tip);
- Phng pháp tính giá thành theo h s;
- Phng pháp loi tr chi phí sn xut ca sn phm ph khi toàn b chi phí
sn xut sn phm chính;
- Phng pháp tính giá thành theo đn đt hàng;
- Phng pháp tính giá thành theo đnh mc;
- Phng pháp tính giá thành phân bc;
Phng pháp có tính giá thành bán thành phm (kt chuyn tun t) và;
Phng pháp không tính giá thành bán thành phm (kt chuyn song
song).
d) i vi vt t, hàng hóa hình thành t các ngun khác, nh: do ch s
hu góp vn khi thành lp doanh nghip, khi tng vn, khi nhn vn góp liên
doanh…Trong nhng trng hp này, giá gc vt t, hàng hóa s là giá đc các
bên liên quan chp nhn thông qua trao đi, đàm phán.
Theo VAS 02 – HTK, chi phí không đc tính vào giá gc HTK, gm:
“(a) Chi phí nguyên liu, vt liu, chi phí nhân công và các chi phí sn xut, kinh
doanh khác phát sinh trên mc bình thng;
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 6
(b) Chi phí bo qun HTK tr các khon chi phí bo qun HTK cn thit cho quá
trình sn xut tip theo và chi phí bo qun quy đnh đon 06;
(c) Chi phí bán hàng;
(d) Chi phí qun lý doanh nghip.”
1.1.3.2. Hch toán HTK
Theo ch đ k toán hin hành, k toán HTK đc hch toán theo mt trong
hai phng pháp sau:
* Phng pháp kê khai thng xuyên
* Phng pháp kim kê đnh k
Theo điu 07 VAS s 01 – Chun mc chung quy đnh v tính nht quán trong
hch toán k toán:
“Các chính sách và phng pháp k toán doanh nghip đã chn phi
đc áp dng thng nht ít nht trong mt k k toán nm”.
Theo khon 1, điu 07 Lut K toán s 03/2003/QH11 ngày 17/06/2003 quy
đnh:
“Các quy đnh và phng pháp k toán đã chn phi đc áp dng nht quán trong
k k toán nm; trng hp có s thay đi v các quy đnh và phng pháp k toán đã
chn thì đn v k toán phi gii trình trong BCTC.”
Cn c vào Lut k toán, Chun mc k toán Vit Nam và đc đim hot đng
sn xut kinh doanh, yêu cu qun lý, doanh nghip đc phép la chn phng
pháp hch toán HTK thích hp.
Hch toán HTK theo phng pháp kê khai thng xuyên
Phng pháp kê khai thng xuyên theo dõi và phn ánh thng xuyên liên
tc, có h thng tình hình “nhp-xut-tn kho” ca HTK trên s k toán. Cui k,
giá tr HTK đc xác đnh theo công thc sau:
á
ỳ
=
á
đ ỳ
+
á
ỳ
Tr á
ỳ
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 7
Hch toán HTK theo phng pháp kim kê đnh k
Hch toán theo phng pháp kim kê đinh k là phng pháp mà k toán ch
theo dõi các nghip v nhp kho trong k. Cui k, cn c vào kt qu kim kê thc
t đ bit s lng và phn ánh giá tr hàng hóa vt t tn kho trên s k toán, t đó
xác đnh giá tr vt t hàng hóa xut kho trong k theo công thc:
á
ỳ
=
á
đ ỳ
+
á
ỳ
á
ỳ
Khi áp dng phng pháp kim kê đnh k, các tài khon k toán nhóm HTK
(tài khon loi 15…) ch s dng đ phn ánh tr giá hàng hóa vt t tn kho đu k
và cui k. K toán s dng TK.611 “Mua hàng”, TK.631 “Giá thành sn xut” và
TK.632 “Giá vn hàng bán” đ phn ánh tình hình bin đng tng gim HTK trong
k.
1.1.3.3. Phng pháp đánh giá HTK
Theo điu 13 VAS s 02 – “HTK” quy đnh v vic đánh giá HTK. Vic tính
tr giá HTK đc áp dng theo mt trong bn phng pháp sau:
(a) Phng pháp thc t đích danh;
(b) Phng pháp bình quân gia quyn cui k, tc thi;
(c) Phng pháp nhp trc, xut trc;
(d) Phng pháp nhp sau, xut trc.
Phng pháp thc t đích danh đc áp dng đi vi doanh nghip có ít
loi mt hàng hoc mt hàng n đnh và nhn din đc.
Theo phng pháp bình quân gia quyn, giá tr ca tng loi HTK đc
tính theo giá tr trung bình ca tng loi HTK tng t đu k và giá tr tng loi
HTK đc mua hoc sn xut trong k. Giá tr trung bình có th đc tính theo thi
k hoc vào mi khi nhp mt lô hàng v, ph thuc vào tình hình ca doanh
nghip.
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 8
Phng pháp nhp trc, xut trc áp dng da trên gi đnh là HTK
đc mua trc hoc sn xut trc thì đc xut trc, và HTK còn li cui k là
HTK đc mua hoc sn xut gn thi đim cui k. Theo phng pháp này thì giá
tr hàng xut kho đc tính theo giá ca lô hàng nhp kho thi đim đu k hoc
gn đu k, giá tr ca HTK đc tính theo giá ca hàng nhp kho thi đim cui
k hoc gn cui k còn tn kho.
Phng pháp nhp sau, xut trc áp dng da trên gi đnh là HTK đc
mua sau hoc sn xut sau thì đc xut trc, và HTK còn li cui k là HTK
đc mua hoc sn xut trc đó. Theo phng pháp này thì giá tr hàng xut kho
đc tính theo giá ca lô hàng nhp sau hoc gn sau cùng, giá tr ca HTK đc
tính theo giá ca hàng nhp kho đu k hoc gn đu k còn tn kho.
1.1.3.4. Trình bày và công b HTK
Theo điu 27 VAS 02 – HTK, quy đnh HTK trong BCTC doanh nghip phi
trình bày:
“(a) Các chính sách k toán áp dng trong vic đánh giá HTK, gm c phng pháp
tính giá tr HTK;
(b) Giá gc ca tng s HTK và giá gc ca tng loi HTK đc phân loi phù hp
vi doanh nghip;
(c) Giá tr d phòng gim giá HTK;
(d) Giá tr hoàn nhp d phòng gim giá HTK;
(e) Nhng trng hp hay s kin dn đn vic trích lp thêm hoc hoàn nhp d
phòng gim giá HTK;
(f) Giá tr ghi s ca HTK (giá gc tr (-) d phòng gim giá HTK) đã dùng đ th
chp, cm c đm bo cho các khon n phi tr.”
Ch tiêu d phòng gim giá HTK đc trình bày bng s âm th hin phn
thit hi c tính do HTK b gim giá và đc tính vào chi phí sn xut, kinh doanh
trong k.
HUTECH
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Trnh Ngc Anh
SVTH: Trng Vnh Thng Trang 9
Theo VAS 02 – HTK, yêu cu: “HTK phi đc trình bày theo giá thp hn gia
giá gc và giá tr thun có th thc hin đc.”
Tuy nhiên, đi vi nguyên vt liu,
công c dng c tn kho đ s dng cho mc đích sn xut sn phm, đn v vn
phi trình bày theo giá gc nu giá tr thun có th thc hin đc ca các khon
này thp hn giá gc nhng giá bán ca sn phm do chúng góp phn cu to nên
vn bng hoc cao hn giá thành sn xut ca sn phm.
Các nguyên tc trích lp và s dng các khon d phòng gim giá HTK ti
doanh nghip đc trình bày trong Thông t 228/2009/TT-BTC v vic
“Hng dn
trích lp và s dng các khon d phòng gim giá HTK, tn tht các khon đu t tài
chính, n phi thu khó đòi và bo hành sn phm, hàng hóa, công trình xây lp ti DN”
và
Thông t 34/2011/TT-BTC v vic sa đi thông t 228/2009/TT-BTC.
1.2. Mc tiêu kim toán HTK
1.2.1. Mi quan h gia HTK và giá vn hàng bán
Gia HTK và giá vn hàng bán có mi liên h trc tip rt mt thit. Mi quan
h này khin cho kim toán HTK thng đc tin hành đng thi vi kim toán
giá vn hàng bán. Khi thu thp đc bng chng đy đ và thích hp đ xác minh
v s trung thc và hp lý ca vic trình bày khon mc HTK trên BCKT, KTV
cng đng thi có đc nhng c s hp lý đ rút ra kt lun v s trung thc và
hp lý ca giá vn hàng bán trên BCKQHKD.
i vi các doanh nghip thng mi và doanh nghip sn xut, HTK gi vai
trò trung gian trong quá trình chuyn hóa các ngun lc ca đn v thành kt qu
kinh doanh. Do vai trò trung gian gia các chu trình kinh doanh nên HTK có liên
quan đn hu ht các chu trình này. Trong đó, HTK đc bit có liên h mt thit đn
các chu trình bán hàng – thu tin, chu trình mua hàng – tr tin và chu trình tin
lng…