Lễ hội Yên Tử - Nơi phát tích của thiền phái Trúc Lâm pot

Lễ hội Yên Tử - Nơi phát
tích của thiền phái Trúc
Lâm

Ðịa điểm: Diễn ra ở vùng núi Yên Tử thuộc xã Thượng Yên
Công, thị xã Uông Bí
Thời gian: Hàng nãm được tổ chức bắt đầu từ ngày 10 tháng
giêng và kéo dài hết tháng 3 (âm lịch)
Ý nghĩa: Yên Tử là trung tâm Phật giáo của nước Ðại Việt
thuở trước, nơi phát tích của thiền phái Trúc Lâm. Du khách
đến lễ hội chùa Yên Tử để được tách mình khỏi thế giới trần
tục, thực hiện cuộc hành hương tôn giáo giữa thiên nhiên
hùng vĩ.


Yên Tử là trung tâm Phật giáo của nước Ðại Việt thuở trước,
nơi phát tích của thiền phái Trúc Lâm. Du khách đến lễ hội
chùa Yên Tử để được tách mình khỏi thế giới trần tục, thực
hiện cuộc hành hương tôn giáo giữa thiên nhiên hùng vĩ.
Ca dao có câu:
"Trãm nãm tích đức, tu hành
Chưa đi Yên Tử, chưa thành quả tu"

Trong quần thể di tích Yên Tử rộng lớn hiện có 11 chùa và
hàng trăm am tháp. Chùa Ðồng ở trên đỉnh cao nhất (1.068m
so với mặt nước biển). Lên chùa Ðồng, du khách cảm tưởng
như đi trong mây (”nói cười ở giữa mây xanh” - Nguyễn
Trãi). ở Yên Tử có ngọn tháp cổ cao ba tầng bằng đá, niên
đại ”Cảnh Hưng thập cửu niên - 1758”. Cũng không đâu có

rừng tháp như khu Tháp Tổ ở Yên Tử gắn liền với những sự
tích huyền thoại về ông vua nhà Trần và phái Thiền Trúc
Lâm.


Thú vui ”như hội” là leo núi, lên đỉnh cao nơi có chùa Ðồng.
Trên đường đi, chốc chốc lại gặp ngôi chùa, ngọn tháp, con
suối, rừng cây mỗi nơi là một truyện cổ tích sâu lắng tình
người. Lên đến đỉnh cao sau khi thắp nén nhang, ai nấy đều
cảm thấy như mình đang đứng giữa trời, lòng lâng lâng thoát
tục. Khi trời quang mây tạnh, từ nơi đây có thể phóng tầm
mắt dõi nhìn khắp vùng Ðông Bắc.


Bài viết góp phần cung cấp thông tin thêm về lễ hội này:

Yên Tử , ngày xưa đuợc gọi là Tượng Sơn (Núi Voi) có lẽ
bởi hình dáng núi giống như một con voi khổng lồ. Sử sách
cũ lại gọi Yên Tử là Bạch Vân Sơn (núi mây trắng) phủ trên
đỉnh núi. Có tài liệu còn ghi là Tổ Sơn (có lẽ là núi cao nhất
trong khu vực).


Gần 1000 năm trước, sử sách đã ghi lại rằng, Yên Tử được
coi là "phúc địa thứ 4 của Giao Châu". Nhiều tài liệu cũ đều
thống nhất ghi nhận "Năm Tự Ðức thứ 3, núi Yên Tử được
liệt vào hàng danh sơn, chép trong điển thờ ".

Phải chăng, chính sự linh thiêng huyền bí ấy mà từ xưa các
tín đồ đạo phật Việt Nam đã đến Yên Tử dựng am cỏ cầu

kinh niệm Phật. Cũng vì thế mà từ thế kỷ thứ 10, đạo sĩ An
Kỳ Sinh (Yên Kỳ Sinh) đã đến nơi này tu hành và đắc đạo.
Những năm sau đó, nhiều thế hệ tăng ni phật tử Việt Nam
tiếp tục tìm đến Yên Tử tu hành, xây dựng chùa tháp và
nhiều công trình khác.

Ðặc biệt, từ thời Trần đã đầu tư xây dựngYên Tử thành khu
quần thể kiến trúc chùa tháp có qui mô lớn. Khởi đầu là ông
Trần cảnh (vua Trần Thái Tông) đến Yên Tử tháng 4 năm
Bính Thân (1236). Sau đó, Trần Nhân Tông (Trần Khâm)-
ông vua anh hùng của 2 cuộc khách chiến đại thắng quân
Nguyên-Mông (1285-1288) mang lại thanh bình cho đất
nước, vào lúc triều đại đang hưng thịnh vẫn nhường ngôi cho
con để yên tâm nghiên cứu đạo Phật và tìm đến Yên Tử tu
hành.


Năm 1299 (cách đây hơn 700 năm ), Trần Nhân Tông đã xây
dựng nên dòng thiền Trúc Lâm bằng cả một hệ thống lý
thuyết và hành động gắn đạo với đời. Ông được coi là vị Sư
Tổ thứ nhất của Phật phái Trúc Lâm mang Phật danh Ðiều
Ngự Giác Hoàng. Kế tục sự nghiệp của ông là Sư Tổ Pháp
Loa và Huyền Quang Tôn Giả. Cả 3 vị được gọi chung là
Trúc Lâm Tam Tổ. Từ đó, Yên Tử trở thành kinh đô tư tưởng
của Phật phái Trúc Lâm, đánh dấu sự phát triển triết học và
tư tưởng của dân tộc Việt Nam trong các thế kỷ 12, 13, 14.
Gắn liền với lịch sử phát triển dòng thiền Trúc Lâm tại Yên
Tử là việc xây dựng và hình thành một quần thể các công
trình kiến trúc gồm 11 chùa và hàng trăm am, tháp, mộ, bia,
tượng Quần thể kiến trúc đồ sộ này được đặt trong một tổng

thể cảnh quan hùng vĩ, thơ mộng trải dài gần 20km tạo thành
Khu Di tích Lịch sử và Danh thắng Yên Tử mang tầm quốc
gia.

Không biết lễ hội Yên Tử được hình thành từ bao giờ, chỉ
biết rằng, n_ từ thế kỷ 17-18, trên đỉnh Yên Tử, ở độ cao
1.068m đã hiện diện một ngôi chùa (Thiên Trúc Tự) mái lợp
ngói đồng, trong chùa có 2 tượng đồng, cạnh chùa là một
phiến đá lớn bằng phẳng được gọi là Bàn cờ Tiên cùng với
một chữ Phật khốt lớn khắc vào vách đá Tất cả đều nói lên
sự linh thiêng, huyền bí và sức cuốn hút kỳ diệu của Yên Tử.
Hiện nay, chùa cũ không còn, dấu tích để lại là một khám thờ
nhỏ đã được làm lại bằng đồng vào tháng 4/1994.


Hàng năm, Lễ hội Yên Tử được tổ chức từ ngày mùng 10
tháng Giêng âm lịch và kéo dài trong 3 tháng mùa xuân. Sau
phần nghi lễ long trọng được chính quyền địa phương tổ
chức n_ dưới chân núi Yên Tử là cuộc hành hương của hàng
vạn người đến với đỉnh cao nhất của Yên Tử-chùa Ðông.
Ðường lên đỉnh Yên Tử uốn lượn, gập ghềnh, luồn dưới
những bóng cây đại thụ, xuyên qua những vạt rừng thông,
trúc

Với thời gian trung bình 3 giờ leo núi vất vả mới có thể đến
được chùa Ðông, đường lên đỉnh Yên Tử là một cuộc thử
thách đức tinh, kiểm chứng lòng thành với Phật. Ðến được
chùa Ðồng, những tín đồ của Phật có cảm giác mãn nguyện
như đến được cội nguồn cõi Phật. Dường như nơi đây là chốn
đào viên để Tiên, Phật đánh cờ, luận đàm kinh kệ, truyền cho

các bậc hiền triết của trần gian.

Rải đều trên các cung bậc của hành trình Hội xuân Yên Tử là
những cụm kiến trúc chùa, bia, am, tháp Lúc náu mình
trong rừng cổ nguyên sinh, khi phô bày giữa không gian
thoáng đãng, nhiều lúc ẩn hiện trong mây, huyền ảo như
trong chuyện cổ tích, vừa quyến rũ du khách, vừa khích lệ
tinh thần chinh phục. Ðến đỉnh Yên Tử du khách có cảm giác
như lên tới cổng trời cưỡi mây nhìn xuống hạ giới. Phóng
tầm mắt ra phía đông là Vịnh Hạ Long mênh mông với hàng
ngàn đảo đá nhấp nhô như chuỗi ngọc. Nhìn về phía nam là
TP. Hải Phòng với dòng sông Ðá Bạch, Bạch Ðằng lững lờ
như một dải sa tanh lấp lánh. Trông về Tây là đồng bằng trù
phú Hải Dương, Bắc Ninh, còn phía Băc điệp trùng rừng
núi Tất cả gợi lên niềm phấn khích tự hào, lâng lâng trong
niềm vui chiến thắng và chinh phục.


Vào dịp lễ hội, trong dòng người thập phương đổ về Yên Tử,
có nhiều người hành hương tìm đến cõi Phật để thể hiện đức
tin, cầu lộc, cầu tài. Có những người đến Yên Tử để ngưỡng
cảm ý chí thông tuệ và đức độ thanh cao của các bậc cha ông.
Có người về Yên Tử để du xuân, vãn cảnh, thưởng ngoạn
không khí thanh bình. Nam nữ thanh niên đi Yên Tử để khám
phá, chinh phục. Nhiều Việt kiều về nước tìm dến Yên Tử
đắm mình trong những giá trị nhân văn, tinh hoa dân tộc. Rất
nhiều khách nước ngoài đã biết đến Yên Tử như một điểm
hấp dẫn du lịch tôn giáo, lịch sự, văn hóa và sinh thái.

Bất kỳ ai đến với lễ hội Yên Tử, nhất là đến được chùa Ðồng
đều cảm thấy choáng ngợp bởi sự kỳ vĩ của thiên nhiên.
Những giá trị tinh thần, văn hoá của tổ tiên; sự dâng hiến tinh
khiết, trong hoa lá Ðâu phải vô tình mà Yên Tử làm nơi
hành đạo.