Viêm phổi hít phải ở người già pot

Viêm phổi hít phải ở
người già

Người bị rối loạn nuốt cũng nên chú ý: nghỉ ngơi trước ăn
30 phút; ngồi khi ăn; ăn miếng nhỏ, thức ăn mềm thích
hợp; không nói chuyện, xem tivi, đọc báo…
Viêm phổi do rối loạn nuốt là tình trạng phổi bị viêm nhiễm
do hít phải các chất "ngoại lai" từ hầu họng xuống hoặc từ dạ
dày - thực quản trào ngược vào phổi. Các chất "ngoại lai" này
có thể là nước bọt, đờm dãi, các dịch tiết hầu họng, thức ăn,
nước uống và dịch vị (nếu bệnh nhân bị hội chứng trào
ngược).
Viêm phổi do rối loạn nuốt được chia làm hai nhóm chính:
viêm phổi với các tổn thương chủ yếu do dịch vị trào ngược
hay còn được gọi là hội chứng Mendelson và viêm phổi do
sặc thức ăn, dịch tiết hầu họng thường có nhiễm khuẩn kèm
theo (loại viêm phổi này hay gặp ở người già).

Sặc khi ăn uống ở người già dễ gây viêm phổi do hít phải
Nguyên nhân do đâu?
Viêm phổi do rối loạn nuốt có nguyên nhân chủ yếu là do
những "dị vật" nước bọt, mẩu thức ăn, đờm dãi, dịch vị trào
ngược rơi vào trong phổi. Các loại "dị vật" này sẽ gây nên
các phản ứng viêm cũng như tạo tiền đề cho vi khuẩn xâm
nhập phổi. Nhiễm khuẩn khi bị sặc thức ăn, nước bọt, dịch
tiết hầu họng gần như là chắc chắn do trong nước bọt, dịch
hầu họng đã có một số lượng đáng kể vi khuẩn sinh sống và
thức ăn, nước uống cũng không phải hoàn toàn "vô khuẩn".
Thêm nữa, khi lọt vào phổi, các loại "dị vật" này sẽ làm phổi

tổn thương thông qua các phản ứng viêm nhiễm và đây là
điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển.
Cảnh giác với
các triệu chứng
ho, sặc
Ai dễ bị viêm phổi do rối loạn
nuốt?
Người dễ bị viêm phổi do rối loạn
nuốt là người đang có các nguyên
nhân gây rối loạn nuốt. Có nhiều
nguyên nhân gây rối loạn nuốt ở
người già như các thương tổn thần
kinh - cơ do nhồi máu não, xuất
huyết não, bệnh Parkinson, xơ cứng
cột bên teo cơ, đa u tủy xương,
nhược cơ, sa sút trí tuệ. Sau đó là
một số các nguyên nhân khác như
tuyến giáp to, phì đại đốt sống cổ,
Biểu hiện của
viêm phổi do rối
loạn nuốt bao
gồm các triệu
chứng từ nhẹ
đến nặng như ho
nhiều. Ho, sặc
xuất hiện sau
khi nuốt nước
bọt, trong khi
đang ăn uống.
Nhiều trường

hợp rối loạn
nuốt nặng nên
bệnh nhân bị ho
sặc dữ dội với
các biểu hiện của suy hô hấp: tím tái, thở rít, co thắt thanh
môn và có thể tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Sau
túi thừa Zenker, ung thư Các rối
loạn tâm lý, bệnh mô liên kết (viêm
đa cơ, loạn dưỡng cơ ), các di
chứng do phẫu thuật vùng hầu -
họng, xạ trị, thuốc cũng có thể gây
rối loạn nuốt ở người già. Những
bệnh nhân đang được nuôi dưỡng
bằng ống thông dạ dày, ống thông
hỗng tràng qua đường mũi hoặc
miệng, bệnh nhân đã hoặc đang có
ống nội khí quản, ống mở khí quản
không được chăm sóc tốt cũng có
thể dễ dàng bị viêm phổi do sặc do
rối loạn nuốt và trào ngược dạ dày -
thực quản.
khi một lượng các chất tiết đường hô hấp, thức ăn vào phổi,
các triệu chứng viêm sẽ xuất hiện như ho khạc đờm vàng, sốt
cao, đau ngực, khó thở, làm xét nghiệm máu thấy có bạch
cầu, CRP, procalcitonin tăng cao chứng tỏ có nhiễm khuẩn.

Chụp Xquang hoặc cắt lớp lồng ngực sẽ thấy hình ảnh phổi
tổn thương viêm. Bên phổi hay bị viêm do rối loạn nuốt là
bên phổi phải bởi phế quản gốc phổi phải to hơn, thẳng và
dốc hơn bên trái nên dị vật dễ vào hơn. Các triệu chứng của

viêm phổi do rối loạn nuốt cũng có thể mờ nhạt do đáp ứng
miễn dịch kém ở người già hoặc cũng có thể hết sức nặng nề
như viêm phổi áp-xe hóa, viêm phổi có sốc nhiễm khuẩn
hoặc gây suy hô hấp nặng do tổn thương lan rộng sang hai
bên phổi.

Điều trị và dự phòng
Điều trị viêm phổi do rối loạn nuốt trước hết là điều trị các
viêm nhiễm ở phổi như dùng kháng sinh (nên kết hợp một
kháng sinh nhóm beta lactam với một kháng sinh nhóm
aminoside hoặc quinolon), cho các thuốc long đờm, chống
viêm, bồi phụ đầy đủ nước, điện giải, thăng bằng kiềm toan
và đảm bảo một chế độ dinh dưỡng tốt.
Tiếp theo là khắc phục tình trạng sặc do rối loạn nuốt như tìm
dạng thức ăn thích hợp, ví dụ bệnh nhân khó nuốt thức ăn
cứng thì chuyển chế độ thức ăn mềm hơn, bệnh nhân hay sặc
chất lỏng thì chuyển chế độ ăn đặc
Điều trị phục hồi chức năng nuốt bằng "liệu pháp nuốt" gồm
ba phương pháp: hỗ trợ bù khi nuốt, luyện tập tăng cường
chức năng các cơ nhai - nuốt và luyện tập khi đang trong quá
trình nuốt. Liệu pháp này nhằm làm giảm khả năng sặc thức
ăn vào phổi và tránh ứ đọng thức ăn trong miệng.
Phẫu thuật cắt cơ nhẫn - hầu để làm thông thoáng đường thức
ăn xuống thực quản cũng có thể được áp dụng. Nuôi dưỡng
bằng đường tĩnh mạch, mở thông dạ dày - hỗng tràng qua nội
soi được chỉ định cho một số trường hợp nặng.
Người bị rối loạn nuốt cũng nên chú ý: nghỉ ngơi trước ăn 30
phút; ngồi khi ăn; ăn miếng nhỏ, thức ăn mềm thích hợp;
không nói chuyện, xem tivi, đọc báo… làm mất tập trung khi
đang ăn. Tránh dùng thuốc an thần, gây ngủ ngoài chỉ định.

Làm rỗng dạ dày bằng các thuốc như erythromycin,
motilium Làm vệ sinh răng miệng thường xuyên để tránh
viêm phổi hít phải và hết sức chú ý nếu bệnh nhân đang ăn bị
sặc phải biết cách cấp cứu như một hội chứng dị vật thâm
nhập đường thở.