Tăng cường kiểmn soát gian lận thương mại tại cục chống bôn lậu tổng cục hải quan

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

BẢO VỆ LUẬN VĂN
THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Đề tài:
Tăng cường kiểm sốt gian lận thương mại tại Cục Điều tra
chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

1


Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với tồn cầu hóa và gia tăng thương mại giữa các nước, vấn đề gian lận
thương mại là vấn đề mà tất cả các quốc gia đều phải đối mặt trong đó có Việt Nam.

Gian lận thương mại đã và đang diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều phương
thức, thủ đoạn tinh vi, khó lường.

Chính vì vậy, cần phải có giải pháp đồng bộ nhằm tăng cường kiểm soát gian lận
thương mại tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

2


Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu: Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam.
Nhiệm vụ:
Một là, hệ thống hóa các vấn đề lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về hoạt động kiểm
soát gian lận thương mại trong lĩnh vực hải quan;
Hai là, phân tích tình hình kiểm sốt gian lận thương mại tại Cục Điều tra chống

buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam giai đoạn 2013 - 2017;
Ba là, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường kiểm soát gian lận
thương mại tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam.
3


Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: Những vấn đề về kiểm soát gian lận thương mại tại Cục
Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam.
Phạm vi: Luận văn làm rõ thực trạng kiểm soát gian lận thương mại tại
Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam giai
đoạn 2013 - 2017, đề xuất phương hướng và giải pháp đến 2020, tầm
nhìn đến 2025.
4


Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận: Chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử, luận văn sử dụng các phương pháp
cụ thể:
- Phương pháp trừu tượng hóa khoa học;
- Phương pháp phân tích, tổng hợp;
- Phương pháp thống kê;
- Phương pháp thu thập, xử lý dữ liệu thứ cấp;
- Phương pháp logic kết hợp với phương pháp lịch sử.
5


Kết cấu luận văn
Chương 3

Chương 2
Chương 1
Cơ sở lý luận và
thực tiễn về kiểm
soát
gian
lận
thương mại trong
lĩnh vực hải quan

Thực trạng kiểm
sốt
gian
lận
thương mại tại
Cục
Điều
tra
chống bn lậu
thuộc Tổng cục
Hải quan Việt
Nam

Phương hướng và
giải pháp tăng
cường kiểm soát
gian lận thương
mại tại Cục Điều
tra chống buôn
lậu thuộc Tổng

cục Hải quan Việt
Nam

6


Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát gian lận thương mại
trong lĩnh vực hải quan

1.1. Một số vấn đề cơ bản về gian lận thương mại trong lĩnh vực hải quan

1.2. Khái niệm, đặc điểm, nội dung, nhân tố ảnh hưởng và sự cần thiết kiểm soát
gian lận thương mại trong lĩnh vực hải quan
1.3. Kinh nghiệm của Hải quan một số quốc gia về kiểm soát
gian lận thương mại trong lĩnh vực hải quan và bài học kinh nghiệm đối với Hải
quan Việt Nam

7


Khái niệm GLTM trong lĩnh vực hải quan
GLTM trong lĩnh vực hải quan là hành vi gian lận các luồng sản phẩm
XNK bằng cách lợi dụng sơ hở của luật pháp, chính sách và quản lý
của các cơ quan Nhà nước để lẩn tránh việc kiểm tra, kiểm soát của
Hải quan nhằm trốn tránh nghĩa vụ thuế đối với Nhà nước và thu lợi
bất chính cho riêng mình.


Hậu quả của GLTM trong lĩnh vực hải quan
+ Làm sai lệch quản lý kinh tế vĩ mô, phá vỡ cạnh tranh lành mạnh

giữa hàng nội và hàng ngoại nhập, gây thất thu thuế.
+ Gây rối loạn và xáo trộn về trật tự an ninh, an toàn xã hội.
+ Ảnh hưởng về mặt kinh tế, văn hóa xã hội, chính trị.
+ Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.


Khái niệm kiểm soát GLTM
trong lĩnh vực hải quan
Kiểm soát GLTM trong lĩnh vực hải quan là hoạt động nghiệp vụ của
cơ quan Hải quan sử dụng các biện pháp tuyên truyền,ban hành quy
định nghiệp vụ, giám sát trực tuyến, hợp tác quốc tế và kiểm tra thực
tế hàng hóa nhập khẩu để phát hiện các hành vi gian lận thương mại
của các cá nhân, tổ chức trong quá trình làm thủ tục nhập khẩu hàng
hóa.


Nội dung kiểm soát GLTM trong lĩnh vực Hải quan
+ Tuyên truyền các kiến thức về GLTM trong lĩnh vực Hải
quan
+ Chỉ đạo, cảnh báo, kiểm tra hướng dẫn nghiệp vụ kiểm soát
hải quan
+ Thực hiện các chuyên đề, kế hoạch kiểm sốt GLTM
+ Giám sát trực tuyến hàng hóa xuất nhập khẩu
+ Phối hợp và hợp tác quốc tế về kiểm soát GLTM


Các nhân tố ảnh hưởng đến cơng tác kiểm
sốt GLTM trong lĩnh vực hải quan
+ Hệ thống văn bản pháp luật, chính sách thương mại và chính sách xuất
nhập khẩu

+ Đặc điểm, địa hình biên giới giữa các quốc gia
+ Năng lực cán bộ thực thi cơng tác kiểm sốt GLTM trong lĩnh vực hải
quan
+ Mức độ trang bị cơ sở vật chất, kỹ thuật cho công tác chống GLTM
+ Tâm lý của người tiêu dùng, của xã hội và thái độ của các đối tượng thực
hiện hành vi GLTM qua biên giới
+ Sự phối hợp giữa lực lượng Hải quan với các cấp, các ngành có liên quan


Kinh nghiệm của Hải quan một số quốc gia về
kiểm soát GLTM trong lĩnh vực hải quan đối với
Việt Nam

+ Kinh nghiệm của Hoa Kỳ
+ Kinh nghiệm của Nhật Bản
+ Kinh nghiệm của Hàn Quốc


Chương 2: Thực trạng kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải
quan Việt Nam
Khái quát về Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục
Hải quan

2.1

2.2

2.3

Thực trạng kiểm soát gian lận thương mại tại Cục Điều
tra
chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam giai
đoạn 2015-2017
Đánh giá chung kiểm soát gian lận thương mại tại
Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải
quan Việt Nam
14
14


2.2. Thực trạng kiểm soát gian lận thương mại tại Cục Điều tra
chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam giai đoạn 2015-2017

+ Về công tác tuyên truyền
+ Về chỉ đạo, cảnh báo, kiểm tra hướng dẫn nghiệp vụ
+ Về thực hiện các chuyên đề, kế hoạch
+ Về giám sát hải quan trực tuyến
+ Về phối hợp và hợp tác quốc tế
15


2.3. Đánh giá chung kiểm soát gian lận thương mại tại Cục Điều tra
chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

HẠN CHẾ
- Triển khai các văn bản qui định về biện pháp
- Về kết quả thực hiện công tác tuyên truyền
nghiệp vụ cơ bản ở một số đơn vị cịn mang tính
- Kết quả thực hiện chỉ đạo, cảnh báo, kiểm tra hình thức, chưa nghiên cứu kỹ các văn bản hướng

dẫn, khơng nắm chắc các quy trình nghiệp vụ.
hướng dẫn nghiệp vụ
- Công tác phối hợp của các Bộ, Ngành, địa phương
- Kết quả thực hiện các chuyên đề, kế hoạch
chưa thật sự chủ động.
- Kết quả thực hiện công tác giám sát trực tuyến - Hợp tác trao đổi thông tin, hỗ trợ điều tra xác minh
các vụ GLTM cơ quan Hải quan hai nước còn mang
- Kết quả thực hiện công tác phối hợp và hợp tác tính sự vụ.
- Phối hợp với các lực lượng chức năng trong cơng
quốc tế
tác kiểm sốt GLTM tại địa bàn chưa chặt chẽ.
THÀNH TỰU ĐẠT ĐƯỢC

16


Chương 3: Phương hướng và giải pháp tăng cường
kiểm soát
gian lận thương mại tại Cục Điều tra chống buôn lậu
thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam
3.1. Dự báo xu hướng gian lận thương mại trong nước và
thế giới thời gian tới
3.2. Mục tiêu và phương hướng tăng cường kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam
3.3. Giải pháp tăng cường kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

17

3.2. Mục tiêu và phương hướng tăng cường kiểm soát gian
lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan
 Mục tiêu
Việt Nam
- Phấn đấu đạt ít nhất 90% siêu thị và trung tâm thương mại tại các thành phố trên địa bàn trọng
điểm không bày bán cơng khai hàng hóa có nguồn gốc GLTM.
- 100% cơng chức làm cơng tác kiểm sốt GLTM được thường xun đào tạo, cập nhật kiến thức về
phịng, chống bn lậu, sản xuất, kinh doanh hàng giả và GLTM.
- 100% công chức được giao nhiệm vụ kiểm soát GLTM biết ứng dụng cơng nghệ thơng tin trong
cơng tác kiểm tra, kiểm sốt.
 Phương hướng
- Hoàn thiện cơ sở pháp lý liên quan đến hoạt động kiểm soát GLTM để đưa vào áp dụng
- Triển khai đạt hiệu quả các đề án, chương trình, kế hoạch về tăng cường năng lực cho lực lượng
hải quan chuyên trách kiểm soát GLTM.
- Tăng cường trang bị, sử dụng và vận dụng các trang thiết bị, phương tiện hiện đại phục vụ công
tác chống GLTM.
- Tăng cường công tác phối hợp giữa Hải quan với các lực lượng chức năng.
18


3.3. Giải pháp tăng cường kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

1

2

Tăng cường nâng

Hoàn thiện hệ thống
văn bản pháp luật về
kiểm

sốt

GLTM

trong lĩnh vực hải
quan

4

3
Thay đổi các chính

Tăng cường cơng tác
tun truyền

sách đầu tư, phân bổ
kinh phí đào tạo cho
hoạt động đào tạo
nghề đảm bảo hiệu
quả.

cao

hiệu

quả

phối hợp và hợp
tác quốc tế trong
công tác
chống GLTM

19


3.3. Giải pháp tăng cường kiểm soát gian lận thương mại
tại Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải quan Việt Nam

5

Nâng

6
cao

độ

Tăng cường trang bị cơ

năng lực của đội ngũ

sở vật chất kỹ thuật

Tăng cường thanh tra, kiểm

Hải quan trong cơng hiện đại cho cơng tác

sốt của cơ quan chức năng

tác

đối với cán bộ Hải quan

chống

thương mại

trình

7

gian

lận

chống gian lận thương
mại

20


Kết luận
• Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.
Cùng với việc gia nhập vào các tổ chức kinh tế quốc tế,
đặc biệt là WTO, dần dần các rào cản thương mại do các
quốc gia thiết lập nên sẽ được xóa bỏ để tham gia vào

nền kinh tế toàn cầu với sân chơi chung. Đây là thời kỳ
tình hình GLTM tại biên giới có chiều hướng gia tăng và
diễn biến phức tạp.
• Tuy nhiên, những kết quả đạt được vẫn chưa đáp ứng
được yêu cầu thực tế đặt ra. Để nâng cao năng lực, hiệu
quả trong kiểm sốt GLTM hàng hóa qua biên giới, thời
gian tới, Cục Điều tra chống buôn lậu thuộc Tổng cục Hải
quan tiếp tục vừa đáp ứng mục tiêu tạo thuận lợi trong


Trân trọng cảm ơn!
22