giáo án bài địa hình và khoáng sản - địa lý 5 - gv. ng thiên bình

GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
Bài 2: ĐỊA HÌNH VÀ KHOÁNG SẢN
i. mục tiêu
Sau bài học, HS có thể:
• Dựa vào bản đồ (lược đồ) nêu được một số đặc điểm chính của địa hình,
khoáng sản nước ta.
• Kể tên và chỉ được vị trí một số dãy núi, đồng bằng lớn của nước ta trên bản
đồ (lược đồ).
• Kể tên một số loại khoáng sản của nước ta và chỉ trên bản đồ vị trí các mỏ
than, sắt, a - pa - tít, dầu mỏ.
ii. đồ dùng dạy - học
• Bản đồ địa lí tự nhiên Việt Nam.
• Lược đồ địa hình Việt Nam; Lược đồ một số khoáng sản Việt Nam.
• Các hình minh hoạ trong SGK.
• Phiếu học tập của HS.
iii. các hoạt động dạy - học chủ yếu
Hoạt động dạy Hoạt động học
kiểm tra bài cũ - giới thiệu bài mới
- GV gọi 3 HS lên bảng, yêu cầu trả lời
các câu hỏi về nội dung bài cũ, sau đó
nhận xét và cho điểm HS
- 3 HS lần lượt lên bảng trả lời các câu
hỏi sau:
+ Chỉ vị trí địa lí của nước ta trên lược
đồ Việt Nam trong khu vực Đông
Nam á và trên quả địa cầu.
+ Phần đất liền của nước ta giáp với
những nước nào? Diện tích lãnh thổ là
bao nhiêu ki - lô - mét vuông?
+ Chỉ và nêu tên một số đảo và quần đảo
của nước ta.

GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
- Giới thiệu bài: Trong tiết học này
chúng ta cùng tìm hiểu về địa hình,
khoáng sản của nước ta và những
thuận lợi do địa hình và khoáng sản
đem lại.
Hoạt động 1
địa hình việt nam
- GV yêu cầu 2 HS ngồi cạnh nhau cùng
quan sát lược đồ địa hình Việt Nam
và thực hiện các nhiệm vụ sau:
+ Chỉ vùng núi và vùng đồng bằng của
nước ta.
+ So sánh diện tích của vùng đồi núi với
vùng đồng bằng của nước ta.
+ Nêu tên và chỉ trên lược đồ các dãy
núi của nước ta. Trong các dãy núi
đó, những dãy núi nào có hướng tây
bắc - đông nam, những dãy núi nào có
hình cánh cung?
+ Nêu tên và chỉ trên lược đồ các đồng
- HS nhận nhiệm vụ và cúng nhau thực
hiện.
Kết quả làm việc tốt là:
+ Dùng que chỉ khoanh vào từng vùng
trên lược đồ.
+ Diện tích đồi núi lớn hơn đồng bằng
nhiều lần (gấp khoảng 3 lần).
+ Nêu tên đến dãy núi nào thì chỉ vào vị
trí của dãy núi đó trên lược đồ:

• Các dãy núi hình cánh cung là: Sông
Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông
Triều (ngoài ra còn dãy Trường Sơn
Nam).
• Các dãy núi có hướng tây bắc - đông
nam là: Hoàng Liên Sơn, Trường Sơn
Bắc.
+ Các đồng bằng: Bắc Bộ, Nam Bộ,
duyên hải miền Trung.
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
bằng và cao nguyên ở nước ta.
- GV gọi HS trình bày kết quả thảo luận
trước lớp.
- GV nhận xét và giúp HS hoàn thiện
câu trả lời.
- GV hỏi thêm cả lớp: Núi nước ta có
mấy hướng chính, đó là những hướng
nào?
- GV tổ chức cho một số HS thi thuyết
trình các đặc điểm về địa hình Việt
Nam trên bản đồ địa lí tự nhiên Việt
Nam.
- GV tuyên dương cả 3 HS đã tham gia
thi, đặc biệt khen ngợi bạn được cả
lớp bình chọn.
+ Các cao nguyên: Sơn La, Mộc Châu,
Kon Tum, Plây - ku, Đắk Lắk, Mơ
Nông, Lâm Viên, Di Linh.
- 4 HS lần lượt lên bảng thực hiện 4
nhiệm vụ trên, cả lớp theo dõi, nhận

xét và bổ xung ý kiến (nếu cần)
- 1 HS phát biểu ý kiến, cả lớp nghe và
bổ xung ý kiến (nếu cần):
Núi nước ta có hai hướng chính đó là
hướng tây bắc - đông nam và hình vòng
cung.
- 3 HS xung phong lên bảng thi thuyết
trình (vừa thuyết trình vừa chỉ trên bản
đồ), HS cả lớp theo dõi nhận xét và bình
chọn bạn thuyết trình hay, đúng nhất.
- GV kết luận: Trên phần đất liền của nước ta,
4
3
diện tích là đồi núi nhưng chủ
yếu là đồi núi thấp. Các dãy núi của nước ta chạy theo hai hướng chính là tây bắc
- đông nam và hướng vòng cung.
4
1
diện tích nước ta là đồng bằng, các đồng bằng
này chủ yếu do phù sa của sông ngòi bồi đắp nên.
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
Hoạt động 2
khoáng sản việt nam
- GV treo lược đồ một số khoáng sản
Việt Nam và yêu cầu HS trả lời các
câu hỏi sau:
+ Hãy đọc tên lược đồ và cho biết lược
đồ này dùng để làm gì?
+ Dựa vào lược đồ và kiến thức của em,
hãy nêu tên một số loại khoáng sản ở

nước ta. Loại khoáng sản nào có
nhiều nhất?
+ Chỉ những nơi có mỏ than, sắt, a - pa -
tít, bô - xít, dầu mỏ.
- HS quan sát lược đồ, xung phong trả
lời câu hỏi. Mối HS chỉ trả lời 1 câu
hỏi, các học sinh khác theo dõi và bổ
xung cho bạn để có câu trả lời đúng
nhất:
+ Lược đồ một số khoáng sản Việt Nam
giúp ta nhận xét về khoáng sản Việt
Nam (có các loại khoáng sản nào?
Nơi có loại khoáng sản đó?).
+ Nước ta có nhiều loại khoáng sản như
dầu mỏ, khí tự nhiên, than, sắt, thiếc,
đồng, bô - xít, vàng, a - pa - tít,
Than đá là loại khoáng sản có nhiều
nhất.
+ HS lên bảng chỉ trên lược đồ, chỉ đến
vị trí nào thì nêu trên vị trí đó.
• Mỏ than: Cẩm Phả, Vàng Danh ở
Quảng Ninh.
• Mỏ sắt: Yên Bái, Thái Nguyên,
Thạch Khe (Hà Tĩnh).
• Mỏ a - pa - tít: Cam Đường (Lào Cai)
• Mỏ bô - xít có nhiều ở Tây Nguyên.
• Dầu mỏ đã phát hiện các mỏ Hồng
Ngọc, Rạng Đông, Bạch Hổ, Rồng
trên Biển Đông
- HS làm việc theo cặp, lần lượt từng HS

trình bày theo các câu hỏi trên, HS kia
theo dõi và nhận xét, sửa chữa, bổ
sung phần trình bày cho bạn.
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
- GV nhận xét các câu trả lời của HS,
sau đó yêu cầu HS vừa chỉ lược đồ
trong SGK vừa nêu khái quát về
khoáng sản ở nước ta cho bạn bên
cạnh nghe.
- GV gọi HS trình bày trước lớp về đặc
điểm khoáng sản của nước ta.
- GV nhận xét, hoàn thiện phần trình
bày của HS.
- 1 HS lên bảng thực hiện yêu cầu, HS
cả lớp theo dõi và bổ sung ý kiến.
- GV nêu kết luận: Nước ta có nhiều loại khoáng sản như: than, dầu mỏ, khí tự
nhiên, sắt, thiếc, đồng, bô - xít, vàng, a - pa - tít, trong đó than đá là loại khoáng
sản có nhiều nhất ở nước ta và tập trung chủ yếu ở Quảng Ninh.
Hoạt động 3
những ích lợi do địa hình và khoáng sản mang lại cho nước ta
- GV chia HS thành các nhóm nhỏ, phát
cho mỗi nhóm 1 phiếu học tập và yêu
cầu các em cùng thảo luận để hoàn
thành phiếu.
- HS chia tành các nhóm, mỗi nhóm
khoảng 4 em, nhận nhiệm vụ và triển
khai thảo luận để hoàn thành phiếu
sau:
phiếu học tập
Bài: Địa hình và khoáng sản

Nhóm:
Hãy cùng trao đổi với các bạn trong nhóm để hoàn thành các bài tập sau:
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
1.Hoàn thành các sơ đồ sau theo các bước
Bước 1: Điền thông tin thích hợp vaod chỗ " "
Bước 2: Vẽ mũi tên để hoàn thành sơ đồ.
a)
b)
2. Theo các em chúng ta phải sử dụng đất, khai thác khoáng sản như thế nào
cho hợp lí? Tại sao phải làm như vậy?


- GV theo dõi HS làm việc và giúp đỡ
các nhóm gặp khó khăn.
- GV yêu cầu 2 nhóm HS lên bảng trình
bày kết quả thảo luận, mỗi nhóm trình
bày theo 1 bài tập. GV theo dõi HS
báo cáo và sửa chữa hoàn thiện câu
trả lời của HS.
- Nêu khó khăn và nhờ GV giúp đỡ (nếu
có).
- 2 nhóm HS lên bảng và trình bày kết
quả thảo luận, các nhóm khác theo dõi
và bổ sung ý kiến (nếu cần).
Đáp án:
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
- GV nhận xét kết quả làm việc của HS,
tuyên dương các nhóm làm việc tốt.
1. a) nông nghiệp (trồng lúa)
b) khai thác khoáng sản; công nghiệp

Vẽ mũi tên theo chiều →
2. Sử dụng đất phải đi đôi với việc bồi
bổ đất để đất không bị bạc màu, xói
mòn
Khai thác và sử dụng khoáng sản phải
tiết kiệm, có hiệu quả vì khoáng sản
không phải là vô tận.
- GV kết luận: Đồng bằng nước ta chủ yếu do phù sa của sông ngòi bồi đắp, từ
hàng nghìn năm trước nhân dân ta đã trồng lúa trên các đồng bằng này, tuy nhiên
để đất không bạc màu thì việc sử dụng phải đi đôi với bồi bổ cho đất. Nước ta có
nhiều loại khoáng sản có trữ lượng lớn cung cấp nguyên liệu cho nhiều ngành
công nghiệp, nhưng khoáng sản không phải là vô tận nên khai thác và sử dụng cần
tiết kiệm và hiệu quả.
củng cố, dặn dò
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi "Những nhà quản lí khoáng sản tài ba".
• Chuẩn bị: Lược đồ khoáng sản Việt Nam không có kí hiệu các loại khoáng sản
(2 bản); các miếng bìa nhỏ cắt, vẽ theo hình các kí hiệu của các loại khoáng sản
than, sắt, a - pa - tít, bô - xít, dầu mỏ.
• Cách chơi, luất chơi: Chọn 2 đội tham gia chơi, mỗi đội 5 HS. Phát cho mỗi HS
một số miếng bìa hình kí hiệu khoáng sản, mỗi em chỉ cầm kí hiệu của một koại
khoáng sản. Yêu cầu các em trong đội tiếp nối nhau dán các kí hiệu của khoáng
sản lên lược đồ. Nhóm nào làm nhanh, dán đúng vị trí là nhóm thắng cuộc, được
nhận danh hiệu "Những nhà quản lí khoán sản tài ba".
- GV tổng kết bài: Trên phần đất liền của nước ta,
4
3
diện tích là đồi núi,
4
1
diện

tích là đồng bằng. Nước ta có nhiều khoáng sản như than ở Quảng Ninh, a - pa -
tít ở Lào Cai, sắt ở Hà Tĩnh, bô - xít ở Tây Nguyên, dầu mỏ và khí tự nhiên ở biển
Đông,
GIÁO ÁN ĐỊA LÝ 5
- GV dặn dò HS vè nhà học bài, chỉ lại vị trí của các dãy núi, các mỏ khoáng sản
trên lược đồ và chuẩn bị bài sau.