Bài giảng ôn tập ngữ văn 9

Tuần 14 - Tiết 69:

ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
Các phương châm hội thoại

PC về lượng

PC về chất

PC quan hệ

PC cách thức

PC lịch sự

Nói có nội dung
-Không nói điều:
-Nói đúng đề -Nói
tài ngắn gọn,
-Cần tế nhị và
ội dung lời +Không
nói
tin là-Tránh lạc đề rành mạch
tôn trọng người
ừa đủ , không
đúng

-Tránh mơ hồkhác.
thừa, không
+Không có bằng
thiếu. chứng
Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

-Con bò nhà tôi
ạn làm bài tập
-Con có ăn quả
-Cháu làm ơn chỉ
-Bạn chỉ dùm
chưa? vừa đẻ ra một con
táo mẹ để trên
dùm bác đường
mình bài tập này
ừ lúc mặc cái
chim bồ câu.
bàn không? đến ga tàu đi
được không?
ùo mới này, tôi
lối nào?
-Tớ được 8 điểm

ưa làm bài tập.
-Đến ngã tư, rẽ
môn văn.
phải.


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
Bài tập 2/ SGK-190:
SGK-190
Tình
1: tình
Khoảng
10giao
giờtiếp
tối,trong
bácđó
só
Hãy huống
kể một
huống
nhận
được
mộtmột
cú số
điện
thoại châm
của ông
có một

hoặc
phương
hội
khách
quen
sống
quê.
Giọng ông
thoại nào
đóđang
không
đượcở
tuân
thủ.
khách hốt hoảng:
-Bác só ơi, thằng bé nhà tôi vừa nuốt cây
bút bi của tôi rồi. Mời bác só đến ngay
cho.
-Đường đến nhà ông xa quá, lại đang mưa
bão, có lẽ phải vài tiếng đồng hồ nữa
tôi mới tới được.
-Thế
trong
khiphương
chờ đợi
bác só
tôi phải làm
 Vi
phạm
châm

quan
gì?hệ.
-Thì ông dùng tạm bút chì vậy!


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

Từ ngữ xưng hô
Ngôi thứ I

Ngôi thứ II

Ngôi thứ III

á ít : tôi, tớ mình…
-Anh, cậu, bạn…
-Anh ấy, cậu ấy, bạn ấ
á nhiều: chúng
-Các
tôi,anh, các
-Các
cậu,
anh ấy, các bạn a
úng mình…
các bạn…

Ông, bà, cha, -Ông,

mẹ,
bà, cha, mẹ,
-Ông ấy, thầy ấy,
hầy, cô…
thầy, cô, bác só,
bác só ấy…
giám đốc…


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
Bài tập 2/ SGK-190:
Phương
châm
xưngxưng
hô:hô thường tuân
Trong tiếng
Việt,
-Xưng
khiêm:
Tự xưng
mình
một
cách, hô
thủ theo
phương
châm
“xưng

khiêm
khiêm
nhường.
tôn”. Em
hiểu phương châm đó như thế
-Hô
tôn:
đối thoại một cách
nào?
Cho Gọi
ví dụngười
minh hoạ.
Ví dụ:
tôn kính. Tự xưng: chúng tôi  Khiêm
Tự xưng: Quả nhân (người kém cỏi)
tốn tốn
Vua
Một Khiêm
người
Gọi các
nhà sư:
cao tăng
Gọi người
khác:
q ông, q bà
Tôn
kính kính
Tôn

– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại
Bài tập 2/ SGK-190
Bài tập 3/SGK-190:
3/SGK-190
Thảo
vấn Việt
đề:rất
Vì đa
sao
trong
-Từ
ngữluận
trong tiếng
dạng
và
tiếngphú.
Việt, khi giao tiếp người nói
phong
phải hết sức chú ý đến sự lựa
-Tuỳ thuộc vào tình huống giao tiếp và
chọn từ ngữ xưng hô?
mối quan hệ giữa người nói với người
nghe.
-Nếu không lựa chọn từ ngữ xưng hô thì
không đạt được mục đích giao tiếp.

– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

ch dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp

Cách dẫn trực tiếp
Cách dẫn gián tiếp
ắc lại lời nói, ý nghó
-Nhắc
của
lại lời nói, ý nghó cu
ời khác một cách
người
nguyên
khác một cách khô
.
nguyên vẹn.
ët trong dấu ngoặc-Không
kép. đặt trong dấu
ngoặc kép.
-Ví dụ:
-Ví dụ:
Nam nói: “Ngày mai,
Bạn
tôiNam nói rằng ngày m
về quê.”
bạn ấy sẽ về quê.

– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

ch dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp

Bài tập 2/SGK-190,191:
ển lời đối thoại thành lời dẫn gián tiếp:
Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh, cả
thủy lẫn bộ cùng ra đi. Ngày 29 đến Nghệ An,
vua Quang Trung cho vời người cống só ở huyện
La Sơn là Nguyễn Thiếp đến hỏi rằng quân
Thanh sang đánh, nếu nhà vua đem binh ra
Thiếp
lờikhả
rằng
bấythắng
giờ trong
nước
chống trả
cự thì
năng
hay thua
nhưtrống
thế
không,
lòng người tan rã.Quân Thanh ở xa tới
nào.

đây, không biết tình hình quân ta yếu hay mạnh,
không hiểu rõ thế nên đánh nên giữ ra sao.
Vua Quang Trung đi ra chuyến này, không quá
mười ngày, quân Thanh sẽ bị dẹp tan.


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

ch dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp
Bài tập 2/SGK-190,191:
Phân tích sự thay
đổi:

Trong lời đối thoại
Trong lời dẫn gián tiế

Từ xưng hô:
-Tôi (ngôi thứ nhất)
-Nhà vua (ngôi thứ ba
-Từ
-Chúa công(ngôi -Vua
thứ Quang
2)
Trung
(ngôi thứ ba)
-Tiên sinh (ngôi thứ
-Tónh

2) lược
Từ chỉ địa -Đây
điểm:
-Tónh lược
-Từ
Từ chỉ thời
-Bây
gian:giờ
-Bấy giờ
-Từ


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
Các phương châm hội thoại

PC về lượng

PC về chất

PC quan hệ

PC cách thức

PC lịch sự

Nói có nội dung
-Không nói điều:
-Nói đúng đề -Nói

tài ngắn gọn,
-Cần tế nhị và
ội dung lời +Không
nói
tin là-Tránh lạc đề rành mạch
tôn trọng người
ừa đủ , không
đúng
-Tránh mơ hồkhác.
thừa, không
+Không có bằng
thiếu. chứng
Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

Ví dụ

-Con bò nhà tôi
ạn làm bài tập
-Con có ăn quả
-Cháu làm ơn chỉ
-Bạn chỉ dùm
chưa? vừa đẻ ra một con
táo mẹ để trên
dùm bác đường

mình bài tập này
ừ lúc mặc cái
chim bồ câu.
bàn không? đến ga tàu đi
được không?
ùo mới này, tôi
lối nào?
-Tớ được 8 điểm
ưa làm bài tập.
-Đến ngã tư, rẽ
môn văn.
phải.


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

Từ ngữ xưng hô
Ngôi thứ I

Ngôi thứ II

Ngôi thứ III

á ít : tôi, tớ mình…
-Anh, cậu, bạn…
-Anh ấy, cậu ấy, bạn ấ
á nhiều: chúng

-Các
tôi,anh, các
-Các
cậu,
anh ấy, các bạn a
úng mình…
các bạn…

Ông, bà, cha, -Ông,
mẹ,
bà, cha, mẹ,
-Ông ấy, thầy ấy,
hầy, cô…
thầy, cô, bác só,
bác só ấy…
giám đốc…


– Tiết 69 – Tiếng việt : Ôn tập phần tiếng Việt

I. Các phương châm hội thoại
II. Xưng hô trong hội thoại

ch dẫn trực tiếp, cách dẫn gián tiếp

Cách dẫn trực tiếp
Cách dẫn gián tiếp
ắc lại lời nói, ý nghó
-Nhắc
của

lại lời nói, ý nghó cu
ời khác một cách
người
nguyên
khác một cách khô
.
nguyên vẹn.
ët trong dấu ngoặc-Không
kép. đặt trong dấu
ngoặc kép.
-Ví dụ:
-Ví dụ:
Nam nói: “Ngày mai,
Bạn
tôiNam nói rằng ngày m
về quê.”
bạn ấy sẽ về quê.