tìm hiểu tình hình sử dụng và gây trồng lâm sản trên đất canh tác của người dân xã Đắk Liêng, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk,

Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
1


Chng 1.
GII THIU

Rng là tài nguyên vô cùng qúy giá, nó cung cp rt nhiu sn phm có li li cho
cuc sng nh:g xây nhà; làm bàn gh, dc liu đ cha bnh, thc phm hng ngày, cho
cây xanh bóng mát. Do đó “Vào rng” đc xem nh là mt mt hat đng không th thiu
và gn lin vi cuc sng tinh thn và vt cht đi vi cng đng dân c sng gn rng .
Tùy theo tng nhóm h giàu nghèo, mà h có mc đ ph thuc vào rng khác nhau, vic
tìm hiu s ph thuc vào LSNG có th giúp chúng ta hiu thành phn nào tác đng vào
rng mnh m nht, đ t đó có nhng bin pháp qan lý cng nh chính sách u đãi, hay
to điu kin đ phát trin LSNG ti ch, nhm gíup h có ngun thu nhp n đnh, vic
làm này rt có ý ngha đi vi nhóm h dân nghèo, trung bình, là nhng h dân đã và đang
sng nh nhiu vào LSNG.
Tuy hin nay cuc sng đã có phn đc ci thin nhng rng vn là ngi bn đem
đn nhng nét vn hóa, xã hi, kinh t cho ngi dân ni đây. Tuy hin nay cuc sng đã
có phn đc ci thin nhng rng vn là ngi bn đem đn nhng nét vn hóa, xã hi,
kinh t cho ngi dân ni đây. Nhng sn phm t rng nói chung và lâm sn ngòai g nói
riêng, đc ngi dân thu hái có giá tr rt cao trong cuc sng, cng nh trong đi sng
vn hóa tinh thn ca ngi dân. Ngòai ra lâm sn ngòai g cng là sn phm hàng hóa
nhm làm tng thu nhp ca cng đng dân c sng ph thuc vào rng. Cuc sng ngày
càng phát trin thì nhn thc ca con ngi v lâm sn ngòai g cng khác đi, h chung
nhng sn phm có ngun gc t nhiên hn là nhng sn phm đc điu ch t nhng
nguyên vt liu khác, do đó vic mua bán lâm sn trên th trng càng tr nên mnh m và
sôi đng hn. Và tht s lâm sn ngòai g là mt ngun tài nguyên có giá tr trong vic phát
trin kinh t, xã hi, bo v môi trng, do đó nhu cu s dng đi vi các lòai đc sn đó
ngày càng cao hn.

Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
2
Trong bi cnh hin nay, vi hàng lat các chính sách bo v rng đc áp dng thì
các vn quc gia, các khu bo tn ngày mt nhiu, vic qun lý khai thác các lai lâm sn
ca cán b kim lâm ngày mt cht ch hn. Vic đó khin cho ngi dân gp rt nhiu khó
khn trong cuc sng. Vy ngi dân sng gn rng, h phi khai thác, s dng các lai
lâm sn nh th nào đ lâm sn ngòai g va có vai trò tích cc trong vic xóa đói gim
nghèo, va phi đm bo cho mc tiêu bo v và bo tn đc các c quan, ban, ngành đt
ra? ó là vn đ cp bách đã thôi thúc cho mc tiêu ca đ tài đc đt ra nhm tìm hiu
tình hình s dng và gây trng lâm sn trên đt canh tác ca ngi dân xã k Liêng,
huyn Lk, tnh k Lk, đ đm bo luôn cung cp lâm sn ngòai g cho th trng mt
cách lâu dài trong bi cnh qun lý rng nghiêm ngt nh hin nay.

Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
3



CHNG 2
TNG QUAN VÀ A IM NGHIÊN CU
2.1 Tng quan
2.1.1 Khái nim v LSNG
Có rt nhiu khái nim v lâm sn ngòai g, đnh ngha này có th thay đi ph
thuc vào đu kin kinh t, xã hi, vào quan đim s dng, pht trin tài nguyên và nhu cu
khác. Tuy nhiên đ làm rõ hn, theo tài liu và tác gi nc ngòai, thì có mt s khái nim
v lâm sn ngòai g có th đa ra đ chúng ta tham kho có th đa ra đ chúng ta tham
kho:
• Lâm sn ngoài g là nhng sn phm không phi g có ngun gc sinh vt, đc
khai thác t rng t nhiên hoc rng trng có giá tr nhiu mt, góp phn phát trin
kinh t-xã hi.
1

• Lâm sn ngòai g là tt c nhng sn phm có ngun gc sinh vt không k g, cng
nh nhng dch v có đc t rngvà đt rng. Dch v trong đnh ngha này là
nhng hat đng t du lch sinh thái, làm dây leo, thu gom nha, và các hat đng
liên quan đn thu hái và ch bin các sn vt này
2
.
• Lâm sn ngòai g bao gm “tt c sn phm sinh vt (tr g tròn công nghiêp, g
làm dm, g làm bt giy) có th ly ra t h sinh thái t nhiên, rng trng đc

dùng trong gia đình, mua bán, hoc có ý ngha tôn giáo, vn hóa xã hi. Vic s
dng h sinh thái cho mc đích gii trí, bo tn thiên nhiên, qun lý vùng
đm….thuc v lnh vc dch v ca rng”
3
.
• Lâm sn ngòai g bao gm các nguyên liu có ngun gc sinh vt, không phi g,
đc khai thác t rng đ phc v con ngi. Chúng bao gm thc phm, thuc, gia
v, tinh du, nha, nha m, tanin, thuc nhum, cây cnh, đng vt hoang dã ( còn

1

2
FAO,1995
3
Wickens,1991
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
4
sng hay sn phm ca chúng), ci, các nguyên liu thô nh tre, na, mây song, g
nh và si
4
.
2.1.2. Tng quan v lâm sn ngoài g ca Vêt Nam
Vit Nam, là quc gia có tim nng phát trin lâm sn ngoài g  khu vc Châu Á,
hin có gn 1,6 triu ha rng đc sn, vi tng sn lng hàng nm lên đn trên 40.000 tn.
Trong đó, các nhà khoa hc đã phát hin có 3.830 loài cây thuc, 500 loài cây tinh du, 620
loài nm, 820 loài to, 186 loài thc vt đc hu ch có  Vit Nam, 823 loài đc hu ch có
 ông Dng. Lâm sn ngoài g Vit Nam đã đc xut khu sang gn 90 nc và vùng
lãnh th, giai đon 2005-2007 giá tr xut khu lâm sn ngoài g đem li ngun thu 400-500
triu USD, bng gn 20% tng giá tr xut khu đ g. Khai thác, ch bin lâm sn ngoài g

đã thu hút hàng trm nghìn lao đng, ch yu là  nông thôn, min núi góp phn đáng k
vào xoá đói, gim nghèo  các đa phng có rng và đt rng.
Hng phát trin lâm sn ngoài g ca Vit Nam đn nm 2020, s có giá tr sn
xut lâm nghip; giá tr lâm sn ngoài g xut khu tng bình quân 10-15% và đn nm
2020 đt 700-800 triu USD/nm, bng 30-40% giá tr xut khu g.
Tuy nhiên, vic s dng rng ch yu da vào khai thác t nhiên sn có, ít quan tâm
đn bo tn và phát trin lâm sn ngoài g. iu này dn đn ngun tài nguyên rng  khu
vc ngày càng cn kit, tt yu s làm suy gim tính đa dng sinh hc ca rng và nh
hng tiêu cc đn cuc sng ca ngi dân sng da vào rng.
Nhng hn ch ch yu trong qun lý nhà nc v lâm sn ngoài g hin nay là:
Toàn vùng cha có quy hoch, k hoch tng th v phát trin lâm sn ngoài g, các
loi lâm sn ngoài g cha thc s đc quan tâm bo tn, phát trin và khai thác.
Nhng nm gn đây Nhà nc tuy đã có chính sách giao rng và đt lâm nghip cho
t chc, h gia đình và cá nhân đ rng có ch thc s. Tuy nhiên ch mi chú ý đn
phát trin v cây g, còn vi lâm sn ngoài g vn b th ni cha đc quan tâm
thc s.


4
J.H.De Beer,1996
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
5
Nhiu lâm trng quc doanh đc giao qun lý s dng hàng nghìn ha rng t
nhiên, nhng hoàn toàn không quan tâm và không có nng lc sn xut kinh doanh
lâm sn ngoài g. Ví d: Tây Nguyên có khong 70% din tích rng đã có ch,
nhng cha có đng lc kinh t đ ch rng tham gia tích cc vào vic bo v và
phát trin rng nói chung và lâm sn ngoài g nói riêng.
2.1.3. Các d án h tr trong vic phát trin và bo tn LSNG
 bo tn và phát trin ngun lâm sn ngoài g cho vn rng t nm 1998- 2004,

huyn Cm Xuyên đã đc s h tr ca D án lâm sn ngoài g nhm: Xây dng và th
nghim các mô hình trình din v bo tn và phát trin lâm sn ngoài g bn vng, góp
phn tng thu nhp và ci thin đi sng cho cng đng đa phng sng gn rng, nâng
cao nhn thc cho cng đng v tm quan trng ca lâm sn ngoài g. Mô hình đã trin
khai theo phng thc trng mây thâm canh kt hp vi vic phát trin lâm sn ngoài g
nhiu tng. ây là mô hình nông, lâm kt hp ly mây tt làm cây ch đo. Trong thi gian
ch mây khép tán, nông dân có th trng xen các loi cây ngn ngày khác nh : khoai mài,
hng bài, nhân trn, chè vng và các loi cây nông nghip nh sn, ngô, khoai lang, lc,
các cây che bóng làm giá đ cho mây nh cây thng mc, dó trm T mô hình lâm sn
nhiu tng này, ngi nông dân có th tn dng c v din tích đt, không gian ánh sáng,
tng thu nhp thng xuyên và cui cùng là tng hiu qu kinh t trên 1 đn v din tích
gieo trng. T nhng h tr ban đu ca d án, chng trình khuyn nông nh t chc tp
hun, hng dn k thut, h tr cây ging phân bón và t chc cho các h nông dân đi
tham quan hc tp  các đi phng, thy đc hiu qu t cây mây đa li, nhiu h đã
tham gia tích cc.
Lâm sn ngoài g (LSNG) là mt lnh vc có vai trò quan trng trong phát trin
kinh t xã hi nc ta, nhng đn nay vn cha đc quy hoch phát trin tng th, các loi
LSNG nc ta cha thc s đc quan tâm khai thác, bo tn và phát trin. Trc thc
trng đó, mt d án mang tên “H tr chuyên ngành lâm sn ngoài g” do Vin Vin Khoa
hc Lâm nghip (B NN&PTNT) phi hp vi T chc Bo tn Thiên nhiên quc t
(IUCN) thc hin đã đc trin khai nhm tìm li giá tr ca LSNG, giúp ngi dân có cách
khai thác và phát trin hp lý. D án do Chính ph Hà Lan tài tr và đc thc hin trong
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
6
thi gian 5 nm (2002-2007). Sau hn 2 nm trin khai thc hin ti 5 tnh là Qung Ninh,
Bc Giang, Hà Tnh, Qung Bình và Qung Tr, D án đã thc s đóng góp ln vào công
cuc xoá đói gim nghèo, ci thin đi sng cho ngi dân sng da vào rng.
2.1.4. Hng ti mc tiêu phát trin LSNG bn vng
 phát trin sn xut lâm sn ngoài g góp phn xoá đói, gim nghèo vùng dân tc

và min núi Nhà nc cn thc hin mt s gii pháp nh:
+Giao quyn tài sn v lâm sn ngoài g cho ch rng. Tài nguyên lâm sn ngoài g
phi có ch thc s, c th. Ngun tài nguyên lâm sn ngoài g t nhiên đang b cn kit là
do tình trng khai thác vô ch by lâu nay, không đc qun lí. Nhà nc tuy đã có chính
sách giao rng và đt lâm nghip cho h gia đình, cá nhân và t chc đ rng có ch, nhng
ch mi chú ý đn làm ch v cây g, tre còn vi lâm sn ngoài g vn b th ni. Ngay
trong rng đã có ch, ai cng có th vào khai thác lâm sn ngoài g di bt k hình thc
nào. (C quan lâm nghip tnh cp giy phép cho mt ch khai thác lâm sn ngoài g trong
mt vùng, mt vài xã, thm chí toàn huyn). Các lâm trng quc doanh đc giao qun lí
s dng hàng triu ha rng t nhiên, nhng hoàn toàn không quan tâm và không có nng
lc sn xut kinh doanh lâm sn ngoài g (tr tre na).  chn chnh tình trng tài nguyên
lâm sn ngoài g vô ch Nhà nc cn có chính sách quy đnh cho h gia đình và cng
đng đc quyn s hu v lâm sn ngoài g  nhng din tích rng h đã đc giao, đc
khoán (ngi ngoài mun khai thác phi đc s tho thun ca ch rng - có th phi n
chia sn phm khai thác đc vi ch rng) và chính quyn phi bo h quyn này khi b
xâm phm.
+C quan lâm nghip đa phng hng dn và tr giúp cho h gia đình, cng đng
điu tra v tài nguyên lâm sn ngoài g, lp k hoch khai thác hp lý và bo v. Tng
kt kinh nghim dân gian và nghiên cu k thut khai thác bn vng, tin ti k thut
gây nuôi nhng loi lâm sn ngoài g có giá tr kinh t cao, to thu nhp ln. T chc
mng li khuyn lâm và khuyn công, khuyn th v lâm sn ngoài g (bao gm c ch
bin, bo qun sau thu hoch và th trng). Cn có bin pháp thu hút các h, c s kinh
doanh, ch bin lâm sn ngoài g trên đa bàn huyn, tnh (tu theo ngành hàng: song
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
7
mây, dc liu, thc phm…) vào mng li này nh: h tr kinh phí t chc các lp
tp hun cho nông dân v k thut khai thác, gây trng, ch bin và th trng, phát
hành tài liu, t bm tuyên truyn v tng ngành hàng lâm sn ngoài g. Mt khác, cn
nghiên cu th trng v lâm sn ngoài g, bt đu t th trng tiu vùng - thng đã

hình thành t lâu đi, phn ánh tim nng lâm sn ngoài g ca đa phng. La chn
mt hàng lâm sn ngoài g có u th cnh tranh (giá c, khi lng tiêu th, phng
thc tiêu th). Sa đi b sung mt s chính sách nhm khuyn khích phát trin sn xut
kinh doanh lâm sn ngoài g nh: Bãi b giy phép khai thác lâm sn ngoài g (tr loi
có tên trong danh mc hn ch hoc cm khai thác, công b c th, rng rãi đn tng
huyn, xã); Min thu tài nguyên rng đi vi nhng lâm sn ngoài g đ khuyn khích
khai thác, gây trng (có th thi hn t 10-15 nm, khi đa phng không còn đói
nghèo); Ngân hàng chính sách cho h gia đình vay vn không lãi, thi hn vay bng 2
ln chu k gây trng và khai thác mt hàng lâm sn ngoài g đc khuyn cáo phát trin
ti đa phng; Min gim thu buôn chuyn, thu VAT đi vi hot đng buôn bán,
ch bin lâm sn ngoài g trên đa bàn  nhng huyn còn t l đói nghèo cao. Các bin
pháp v min gim thu tài nguyên, thu sn xut kinh doanh là nhm tng giá thu mua
nguyên liu lâm sn ngoài g cho nông dân, do đó cn có c ch giám sát đ bo đm có
li cho nông dân tránh tình trng các li ích do chính sách li chy ht vào túi ngi
buôn bán, c s ch bin kinh doanh lâm sn ngoài g.

2.2 a đim nghiên cu

2.2.1 V trí đa lý - kinh t ca huyn Lk
Huyn Lk nm v phía ông Nam ca Tnh kLk. Huyn nm trong phm vi to
đ đa lý t 12
0
9’36” đn 12
0
28'54” v Bc và 107
0
54’45” đn 108
0
30’10” kinh ông; cách
TP Buôn Ma Thut 54 km; cách thành ph à Lt 155 km v phía ông Nam theo quc l

27, có tng din tích t nhiên là 1.256 km
2
bao gm 1 th trn Liên Sn và 10 đn v hành
chính xã:
Yang Tao, Bông Krang, k Liêng, k Phi, k Nuê, Buôn Tría, Buôn Triêk,
Krông Nô, Nam Ka và Ea Rbin.

Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
8
Ranh gii:
- Phía Bc giáp huyn Krông Ana và Krông Bông, tnh kLk
- Phía Tây giáp huyn Krông Nô, tnh k Nông
- Phía Nam giáp huyn Lc Dng và Lâm Hà, tnh Lâm ng
- Phía ông giáp huyn Krông Bông, tnh k Lk.

2.2.2 c đim t nhiên và tài nguyên thiên nhiên
2.2.2.1 Thi tit khí hu
Huyn Lk nm phía đông Trng Sn, kp gia Cao nguyên Buôn Ma Thut và
vùng núi Ch Jang Sin, khí hu chu nh hng ca ch đ khí hu gió mùa Tây Nam và
mang tính cht khí hu cao nguyên nhit đi m và đc thù ca thung lng, mi nm có hai
mùa rõ rt: Mùa ma bt đu t tháng 5 đn ht tháng 10 tp trung trên 94% lng ma
hàng nm; mùa khô t tháng 11 đn tháng 5 nm sau, lng ma không đáng k, trong đó
tháng 2 hu nh không ma, lng ma trung bình thp hn so vi các vùng xung quanh
vi lng ma t 1800-1900mm, nguyên nhân do b che khut bi khi núi Ch Jang Sin 
phía ông Nam. Riêng ch đ ma  các xã phía Tây Nam huyn có lng ma t
1.900mm - 2.100mm, cao hn so vi các đa bàn khác trên huyn.
Ch đ nhit:
* Nhit đ trung bình nm: 24 - 25
0

C
* Nhit đ cao nht (xy ra vào tháng 3, 4): 38
0
C
* Nhit đ thp nht ( xy ra vào tháng 12, 1): 10
0
C
Ch đ ma:
Ma trên đa bàn Huyn mang đc đim mùa ma ca Tây Trng Sn. Hàng nm
mùa ma bt đu t tháng 5 đn ht tháng 10, lng ma chim 85 – 90% lng ma c
nm. S ngày ma trung bình trong mùa ma khong 20 ngày/tháng, thm chí có tháng
ma tt c các ngày.
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
9
Mùa khô bt đu t tháng 11 đn ht tháng 4 nm sau. Lng ma mùa khô không
đáng k ch chim 10 – 15% tng lng ma hàng nm. Vào mùa khô ma ch có  cui
hoc đu mùa; thi k gia mùa lng ma không đáng k, nhiu nm không có ma, nu
có thì thi gian ma ch khong vài ngày và lng ma khong di 10mm/tháng.
Lng ma trung bình nhiu nm trên khu vc nghiên cu dao đng t 1.800 –
2.100 mm, lng ma tng dn t vùng thp lên vùng cao.
Hn na, huyn Lk là vùng chu nh hng mnh ca khí hu Tây Trng Sn vì
vy các tháng t 5-8 có lng ma rt ln, nht là tháng 8. Lng ma ln gây nên l trên
hai con sông ln Krông Ana và Krông Knô to nên l cho vùng Lk.
2.2.2.2. Tài nguyên đt
a hình vùng Lk đc phân chia ra hai loi chính:
- Kiu đa hình núi cao đc hình thành bi dãy núi cao Ch Yang Sin bao bc chy
t ông Bc xung Tây Nam, đ cao trung bình 800 - 1000m so vi mc nc bin, đ dc
trung bình t 20- 25
0

- Kiu đa bình vùng trng đc to thành bi các vt cht phù sa trên núi và phù sa
lu vc ca các con sông ln Krông Ana và Krông Nô, đa hình vùng trng phân b ch
yu  trung tâm và phía Tây Bc, phía Bc đa hình cao dn, xut hin nhiu đi núi hình
bát úp xen k vi nhng vùng bng, tip giáp vi vùng cao nguyên Buôn Ma Thut. 
dc trung bình 3 - 8
0
, đ cao trung bình 400 - 500m , đa hình có xu th thp dn v phía
ông Nam - Tây Bc.
i vi th nhng thì trên đa bàn huyn Lk có 10 loi đt, phát trin ch yu trên
nn đá m Granit và phin sét, cát bt kt và mt s ít là nhng vùng rìa sót, đt Bazan, do
nh hng ca hot đng phun trào Bazan hình thành cao nguyên Buôn Ma Thut.
- Nhóm đt Feralit phát trin trên Bazan: phân b ch yu  xã k Phi và mt ít
ri rác  Liên Sn, chim 1,45% din tích t nhiên. ây là nhóm đt giàu dinh dng,
thích hp cho các loi cây trng công nghip lâu nm nh cà phê, và cây n qu nhit đi.
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
10
- Nhóm đt Feralít chim 76,79% din tích t nhiên, phân b ch yu  nhng vùng
đa hình đi núi, chim 61% din tích nhóm đt.
- Nhóm đt phù sa: chim 17,87% din tích t nhiên, đây là nhóm đt cho u th
phát trin các loi cây trng lng thc thc phm, đc bit là lú nc, mía, rau qu các
loi. Trên đa bàn huyn loi đt phù sa đc bi thng xuyên chim 62,2% din tích
nhóm đt này, phân b tp trung  vùng trng Buôn Tría, Buôn Triêk, k Liêng. Din tích
còn li thuc nhóm này phân b ri rác và có nhng hn ch nht đnh cho s dng sn xut
nông nghip, nh đt phù sa úng nc, phù sa có tng loang l đ vàng cn phi có bin
pháp xây dng đng rung, ch đng ngun nc vào ra đ đm bo nhu cu nc cho cây
trng.
2.2.2.3 Tài nguyên rng
Theo Báo cáo rà soát quy hoch 3 loi rng tnh k Lk do Vin Quy hoch Nam

Trung b lp cui nm 2006, huyn Lk có 78.698 ha đt lâm nghip, chim 62,65% din
tích đt t nhiên. Rng ca huyn Lk có nghiu loi g quý nh trc, cm lai, giáng
hng, thông ng vt rng phong phú và đa dng có voi, heo, nai, gu, kh, bò rng
Din tích rng rng t nhiên là 71.691,1ha chim t l 93,13% đt lâm nghip; rng
trng 2.822,5ha chim 3,58%, din tích đt cha có rng 4.184,4ha chim t l 3,29%.
Huyn có 3 đn v lâm nghip đóng chân trên đa bàn: Ban qun lý lch s môi
trng H Lk, Ban qun lý rng đc dng Nam Ka và Lâm trng Lk, trong đó có 2 khu
rng đc dng rt phong phú và đa dng v s lng, chng loài, cha nhiu ngun gen
đng thc vt quý him mang tính đa dng sinh hc, có gía tr và ý ngha rt ln cho công
tác nghiên cu khoa hc.
2.2.3 c đim v dân s, dân c, ngun nhân lc và các vn đ xã hi ca huyn
2.2.3.1 Tình hình dân s và lao đng
Theo kt qu thng kê nm 2005 dân s ca toàn huyn Lk 57.761 ngi, trong đó
dân s thành th 6.655 ngi chim 11,52% còn li ch yu là dân s nông thôn 51.106
ngi chim 88,48%. Mt đ dân s trung bình toàn huyn là 46 ngi/km
2
. Dân s phân
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
11
b không đu trên các xã, chênh lch mt đ gia ni cao nht và ni thp nht lên ti 29
ln. Mt đ dân s cao nht  th trn Liên Sn (522 ngi/km
2)
, thp nht là  xã Bông
Krang (18 ngi/km
2
). T l tng dân s t nhiên liên tc gim qua các nm: T 2,23%
nm 2001 xung 2,16 nm 2002, 2,17% nm 2003, 2,06 nm 2004 và 2,05 % nm 2005.
Tng s ngi trong đ tui lao đng 28.932 ngi chim 50,09% dân s toàn
huyn

. Trong đó s ngi có kh nng lao đng 27.339 ngi và s ngi mt kh nng lao
đng 1.593 ngi. S ngi ngoài đ tui thc t có tham gia lao đng toàn huyn là 1.886
ngi, trong đó trên đ tui lao đng 1.029 ngi và di đ tui lao đng 857 ngi.
2.2.3.2 Ngun nhân lc
Trình đ dân trí ca ngi dân trong vùng còn thp, lc hu và ch yu là lao đng
chân tay trong các lnh vc nông nghip, lâm nghip. Lao đng trong lnh vc nông – lâm
nghip chim t l ln 90,10% (23.803/26.418 ngi) nhng phn ln có trình đ thp, lao
đng trong ngành công nghip- xây dng chim 1,31% (347 ngi), còn li là lao đng làm
vic trong ngành kinh t-xã hi khác chim 8,58% (2.268 ngi). Toàn huyn có 1.361
ngi có trình đ đi hc, cao đng, trung cp làm vic trong các c quan nhà nc, ch
yu tp trung trong lnh vc giáo dc đào to chim 44,26% (722 ngi) trong các lnh vc,
nhng so vi lao đng toàn huyn ch chim t l 2,73% . ây là mt t l thp so vi mc
bình quân chung ca c nc.
2.2.4 Nhng nét chính v Buôn Liêng, xã k Liêng, huyn Lk
Buôn Liêng hay còn đc gi là buôn c M’Liêng, xã c Liêng nm sát bên h Lk
và tip giáp vi nhng cánh rng nguyên sinh, đây đc xem là nhng đim du lch ni
ting, hp dn vào loi bc nht  Tây nguyên. Vi điu kin đa hình nh th nên rt có li
cho vic ti tiêu, trng trt. Giao thông phát trin, đã có đng xi-mng đi vào buôn,
đng vào ry vn là đng đt nhng đi li cng rt d dàng.

Nét đc đáo ca buôn M’Liêng là đng bào M Nông  đây còn gìn gi đc nhiu
tp quán sinh hot vn hóa truyn thng ht sc quí báu nh l hi, ngh th công, ngh dt
th cm; nhiu vt dng sinh hot nh gh Kpal, trng H’gr, chiêng, ché c. Và đc bit
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
12
100% h dân  buôn M’Liêng còn  trong nhng np nhà dài truyn thng, trong đó có
nhng ngôi nhà đc xây ct bng nhng vt liu t rng, ging ht nh nhng ngôi nhà
mà t tiên h dng cách ngày nay hàng trm nm. trc đây khi nhng cánh rng đi ngàn
di dãy núi Ch Yang Sin còn nhiu g quí, bà con buôn M’Liêng đã dùng nhng chú voi

lc lng ca buôn mình vào rng kéo g v mi dng lên đc nhng ngôi nhà dài vng
chc th này ngay bên h Lk.
Nói v cuc sng ca bà con trong buôn, Ngày trc, bà con thng vào rng sn
bn, hái lm và ch yu làm lúa ry, ta bp. Nay bà con đã bit trng lúa nc hai v.
Nhà nào cng có rung lúa, ry bp và nuôi đc nhiu bò, heo nên cuc sng cng đã
khm khá hn, nhà nc không còn phi cu tr thng xuyên na. Tuy nhiên, ngi dân
cng lo lng vì nhng ngh truyn thng nh dt th cm, làm gm trc đây nay s dn b
mai mt. Nhng hin nay đã có nhng d án phc hi buôn c giúp bà con tìm li đc
nhng ngh truyn thng. Sau này khi khôi phc đc nhng ngh truyn thng, bà con
buôn M’Liêng va gìn gi đc vn hóa ca t tiên ông bà, li có thêm vic làm ci thin
đi sng.
2.2.5 ánh giá chung trên toàn huyn Lk
Vi dân s 57.761 ngi và ngun lao đng 26.418 ngi (chim 45,73%), huyn
Lk có tim nng di dào v lc lng lao đng.
Trên đa bàn có tuyn quc l 27 thông vi thành ph à Lt và h thng mng li
đng nông thôn tng đi phát trin, to nên mng li đng huyt mch vn chuyn
trao đi hàng hóa và hình thành tuyn du lch thiên nhiên à Lt - Lk - Buôn Ma Thut
Bên cnh đó vn có nhng hn ch nh s phân tán ca dân c trong vùng là mt
thách thc ln trong vic phát trin c s h tng, đc bit là giao thông ti các xã vùng sâu,
vùng xa cng nh vic cp nc sinh hot cho ngi dân trong vùng.
Lc lng lao đng có trình đ chuyên môn còn rt thp (ch chim 4,7% dân s
trong đ tui lao đng) trong khi đó, ch yu (95,3%) là lao đng chân tay (tp trung ch
yu trong khi ngành nông lâm nghip). Nhng đc đim này s là nhng thách thc ln
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
13
đi vi s phát trin kinh t xã hi trong vùng.
i sng ngi dân còn nghèo, khó khn (t l đói vn  mc cao 49,41% theo tiêu
chí mi). Nhân t này s gây nhiu khó khn trong hu ht các mt ca quá trình phát trin
kinh t, xã hi và an ninh quc phòng.

S đa dng v thành phn dân tc và vn hoá cng nh s khác nhau v trình đ
nhn thc ca các dân tc (đc bit là các dân tc thiu s) cng tim n nhiu thách thc
trong bc đng phát trin kinh t xã hi ca huyn, đc bit là vic ph bin và áp dng
các kin thc v khoa hc, k thut, công ngh vào sn xut.











Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
14
CHNG 3
NI DUNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
3.1 Ni dung nghiên cu
3.1.1 Ni dung ng vi mc tiêu 1
- Xác đnh ý ngha và s đóng góp ca lâm sn ngòai g này trong sinh k ca ngi
dân đa phng.
- Tìm hiu thu nhp t LSNG cha li này trong tng thu nhp trong h thng canh tác
ca ngi dân theo tng nhóm h: giàu, trung bình, nghèo.
3.1.2 Ni dung ng vi mc tiêu 2
Tìm hiu vic s dng và mô t hình thái mt s lâm sn ngòai g hin din trong h
thng canh tác ca ngi dân.
• Xác đnh các loài cây cha li: đc tính, hình thái

• Lit kê và s b phân lai các lòai LSNG đang đc khai thác và s dng
theo mc đích s dng

3.1.3. Ni dung ng vi mc tiêu 3
Phân tích kh nng và mc đ s dng mt s lòai lâm sn ngòai g vào h thng
canh tác nh là cây trng chính theo tng nhóm h.
• Tìm hiu nguyên nhân ca vic s dng LSNG cho ngi dân theo
+ giá tr v nhu cu s dng ti ch
+ giá tr cho nhu cu buôn bán: phân tích dòng th trng ca sn phm đó.
+ giá tr v môi trng
• Phng cách, hình thc, v trí và mc đích cha li trong h thng canh tác
• Phân tích u tiên cho các lai LSNG trên đa vào nh là cây trng chính trên h
thng canh tác theo các nhóm h khác nhau.
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
15
3.2 Phng pháp nghiên cu
3.2.1 Thông tin th cp
Thông tin đc thu thp t cán b xã, cán b kim lâm hay t các tài liu khác
đã đc nghiên cu ti đa phng v tình hình sn xut, dân s, vn hóa, xã hi, tôn giáo
và tài nguyên ti đa đim nghiên cu.
3.2.2 Thông tin s cp
Các công c đc s dng:
• Phng vn bao gm bán cu trúc và cu trúc đc s dng đ tho lun , trao đi vi
các nhóm liên quan nh: cán b xã, buôn, cc kim lâm và ngi dân trong thôn.
Phng vn bán cu trúc đc thc hin đ trao đi vi
+ cán b xã v tình hình vn hóa, kinh t, xã hi chung ca huyn.
+ cán b buôn đ hiu rõ v tình hình sn xut nng lâm nghip, dân s tng s
h, kinh t ca buôn.
+ Cán b kim lâm nhm xác đnh các lâm sn ngòai g hin din  xã và nhng

lai mà ngi dân s dng và buôn bán nhiu.
Phng vn cu trúc đc thc hin đi vi ngi dân trong buôn v 2 ni dung
chính đó là:
+ tình hình sn xut, din tích đt đai, thu nhp hàng nm ca gia đình, nhng
khó khn thun li ca ngi dân nhm nm đc mc phát trin v kinh t ca ngi
dân trong buôn.
+ tìm hiu v mc đ vào rng thu hái lâm sn ngòai g, nhng giá tr mà lai đó
đã mang li cho gia đình, cui cùng là kh nng v s gây trng lâm sn ti đt nhà và
đt ry ca ngi dân. Qua ni dung này giúp chúng ta hiu đc mc đ ph thuc vào
rng và kh nng phát trin lâm sn ngòai g ti ch.
• Xp hng các nhóm h da trên mc thu nhp bình quân trong nm, din tích đt đai
ca h, sau đó thc hin so sánh vi nhng mc chun ca xã. Vic xp hng đc
thc hin cùng vi công c trc quan đ xác đnh c s vt cht trong gia đình.
• Lch thi v khai thác LSNG đc điu tra  ngi dân đ thy đc s khai thác
LSNG ph thuôc vào mùa, thi gian nông nhàn hay quanh nm.
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
16
• Phân tích SWOT đi sâu vào nhng vn đ khó khn, thun li mà có nh hng
nhiu đn đi sng đ t đó nhn thy đc kh nng và s chp nhn ca vic cha
li các lai LSNG trong h thng canh tác ca ngi dân

Bng 3.1 :Tóm tt mc tiêu – ni dung nghiên cu – công c s dng
Mc tiêu Ni dung Công c
Xác đnh ý ngha
và s đóng góp ca
lâm sn ngòai g
này trong sinh k
ca ngi dân đa
phng.

+ Xác đnh ý ngha và s đóng góp
ca lâm sn ngòai g này trong sinh k
ca ngi dân đa phng.

+ phng vn bán
cu trúc và cu trúc
nông h.
+ xp hng giàu
nghèo

Tìm hiu vic s
dng và mô t hình
thái mt s lâm sn
ngòai g hin din
trong h thng
canh tác ca ngi
dân.
+ Xác đnh các loài cây cha li: đt
tính, hình thái
+ Lit kê và s b phân lai các lòai
LSNG đang đc khai thác và s dng
trong h thng canh tác
+ phng vn bán
cu trúc nông h và
cán b kim lâm.
+ lch thi v khai
thác LSNG.
Phân tích kh nng
và mc đ s dng
mt s lòai lâm sn

ngòai g vào h
thng canh tác nh
là cây trng chính
theo tng nhóm h.
+ Tìm hiu nguyên nhân ca vic cha
li và mc đ s dng LSNG ca
ngi dân
+ Phng cách, hình thc, v trí và
mc đích cha li trong h thng canh
tác
+ Phân tích u tiên cho các lai LSNG
trên đa vào nh là cây trng chính
trên h thng canh tác theo các nhóm
h khác nhau.
+ phng vn bán
cu trúc nông h.
+ quan sát thc t.
+ Tho lun nhóm
+ Phân tích SWOT
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
17


3.2.3 Phng pháp phân tích và x lý thông tin.
• Thu thp s liu v s lng khai thác, s dng, thành phn khai thác LSNg t cán
b kim lâm. Da vào đó ta đa ra các nhn đnh v s thay đi (tng hay gim) đi
vi s lng LSNG mà ngi dân khai thác.
• Xp hng giàu nghèo, t các s liu v din tích đt đai, c s vt cht hin có cùng
vi công c trc quan đ phân mc giàu, trung bình, nghèo, t đó ln lt cho đim

và đa ra bng phân lai cui cùng.
iu tra thu nhp theo nm ca tng nhóm h dân đã đc xp hng  trên, đ tính
thu nhp bình quân thì chúng tôi đã phng vn v din tích canh tác, giá bán 1 đn v
sn phm và s lng sn phm ngi dân thu đc trong 1 v. Còn thu nhp t
LSNG thì chúng tôi đã phng vn v mc đ đi rng, s lng thu hái, giá thành ca
sn phm ca ngi dân.
• Sau đây là giá bán ca 1 đn v sn phm trong chn nuôi, trng trt và thu hái
LSNG ca ngi dân:
Bng 3.2: Giá bán ca 1 đn v sn phm trong chn nuôi, trng trt và thu hái
LSNG
Ngun thu nhp t S lng bán Giá bán cho 1 kg (hay
1 con)
Rung 6-7 t /sào/v 3.500-5000đ/kg
Ry 7-9 t /sào/v 1200đ/kg
Trâu 0-0.8con/nm 9-11 triu/con
Bò 0.2-3con/nm 3-4 triu/con
Heo 1-6con/nm 420.000đ/con
Dê 1-8con/nm 1triu/con
Mng 10-40kg/ngày 2000-3000đ/kg ti
30.000-50.000đ/kg khô
ót Tùy thuc vào s lng khai 3000-5000đ/kg
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
18
thác đc
Nm Mèo Tùy thuc vào s lng khai
thác đc
25000đ/bó
Song mây Tùy thuc vào s lng khai
thác đc

2700đ/bó

Qua bng trên và phn mm Excel s giúp ta tính đc thu nhp bình quân trong
nm cho các h dân . Nhng thu nhp cho mi nhóm h s khác nhau vì nó ph thuc
vào din tích đt canh tác, s lng gia súc mà mi h có đc.
i vi thu nhp t LSNG ph thuc nhiu vào mc đ đi rng, nhng h nào đi
càng nhiu thì s thu hái càng nhiu lâm sn, đc bit là khi đn mùa khai thác. Nhng
khai thác mng đc xem là ngun thu nhp chính t LSNG ca ngi dân, nu vào
rng nhiu thì có th thu 30-40kg/ngày và thu liên tc trong 4 tháng mùa ma. i vi
đót và song mây thì cho thu nhp ít hn mng trung bình t 10.000-15.000đ/ngày.
• Phân tích u tiên cho LSNG có trong h thng canh tác đc thông qua vic phân
tích SWOT cho tng h. Sau đó tin hành phân tích SWOT chung cho nhng h có
trng LSNG trên đt canh tác, nhng ch yu tp trung vào nhóm h trung bình và
nghèo. Vic phân tích này nhm xác đnh kh nng canh tác LSNG đó có phù hp
vi điu kin kinh t và lao đng trong h hay không.







Comment [NQB1]: ây đc xem
nh phn kt qu. Cách x l y nh th nào
đ có đc bng này đoc gi là phng
pháp. Nên đa ra phn kt qu
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
19
CHNG 4

KT QU NGHIÊN CU VÀ THO LUN

4.1 Thc trng sn xut nông nghip và khai thác LSNG ca ngi dân  đa phng
buôn Liêng, xã k Liêng.
4.1.1 Tình hình sn xut nông nghip.
V hat đng nông nghip thì hu ht nhà nào trong buôn cng làm rung, ry và
chn nuôi. Do tn dng đc ngun nc t nhiên t h Lk, nên buôn Liêng có din tích
trng lúa rt ln, ch yu là lúa 2 v mi nm. Vic trng lúa đã góp rt nhiu vào tng thu
nhp, giúp ngi dân ci thin đi sng. Din tích làm ry thì ít hn, ch yu là trng ngô,
mì và mt s lai rau rng, thng đc canh tác vào đu mùa ma. Bên cnh đó ngi dân
còn chn nuôi nh: bò, trâu, dê, heo, mt phn đ cung cp thc phm, mt phn thì bán khi
s lng đàn tng.

4.1.2 Tình hình s dng LSNG ca ngi dân.
Hin nay, LSNG  buôn Liêng cng nh  huyn Lk vn rt đa dng v lòai, và
phong phú v s lng mi lòai. Khi đn đây thì Khi đn đây thì LSNG nhiu nht mà đi
đn đâu chúng ta cng có th nhn thy đc đó chính là L ô, tre, na, mng và các lai
rau nh lá Giang, lá Bt Ngt, lá Bép, rau Dn. Nhng lai này dng nh h dân nào cng
s dng đ làm vt dng, thc phm, buôn bán, s lng s dng nhiu hay ít là ph thuc
vào mc thu nhp ca tng h. Bên cnh đó cng có nhng lai rt him gp, cn đc gây
trng thêm nh c T Gai, c Mài,  Trng, Bi Li nht, lan á, lan Thài Lài, Gió Dây.
Nói chung LSNG ca huyn vn cha đn mc báo đng, nhng chúng ta cng cn quan
tâm nhiu trong vn đ bo v và gây trng, đ lâm sn không b thuyên gim v s lng
cá th nói riêng và lòai nói chung.
Qua quá trình điu tra thì chúng tôi đã tìm hiu đc, thì chúng tôi đã tìm hiu đc
mt s lai và s lng LSNG mà ngi dân thng thu hái t rng v, thì chúng tôi tin
hànhvà chúng tôi đã tin hành phân lai các nhóm LSNG theo mc đích s dng nh sau:
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
20

Bng 4.1: Phân lai các nhóm LSNG theo mc đích s dng
Nhóm S lng
lòai
Công dng nhóm lòai
Nhóm LSNG dùng làm thc
phm
21 a s là các lai lá, rau, mng và c,
dùng đ n, làm gia v hay bán.
Nhóm LSNG dùng làm dc
liu
10 V, qu, r thng đc ly v nu ly
nc hay ngâm ru đ cha tr nhng
bnh thông thng.
Nhóm LSNG dùng làm vt
dng trong nhà
6 a s là dùng làm hàng rào, chung
tri gia súc t tre; na thì đc đan lát
làm vách nhà, thúng; bông ót thì
đc làm chi.
Nhóm LSNG cho mc đích
gii trí
7 a s là cây g ln, đc trng cho
bóng mát hay làm cnh trong nhà.
Các lai LSNG phc v cho
mc đích khác
5 Thng đc dùng đ nhum vi, sut
cá hay làm men ru Cn
Nhn xét v kt qu bng này?

Buôn Liêng thuc vùng đm ca vn quc gia Ch Yang Sing, và hin nay vi tình
hình phá rng phc tp, va đ làm ry va đ bán nhng lai lâm sn quý him nên vùng
đm ca vn quc gia đang phi đi mt vi tình trng b tàn sát vi tc đ khng khip.
Ch qua 10 nm mà đã có ít nht 3000 ha rng b xóa s do đó s lng LSNG quý  đa
phng đã gim đi nh Chà vá chân đen, g pmu. Nhng nhng lai LSNG khác nh tre,
na, l ô, các lai rau, qa thì tr lng vn cha đn mc báo đng. Nhng hin ti vn có
s canh tranh v vic vào rng thu hái LSNG khi đn mùa gia các buôn làng. Vì đúng vào
mùa đó thì s ngi khai thác tng, nhiu hn hn so vi s lng lâm sn mà rng có
đc, đt bit là khi đn mùa khai thác mng. Nhng vic sn bt thú rng ca ngi dân
thì gim hn, qua phng vn ngi dân thì chúng tôi đc bit là do s qan lý quá cht ca
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
21
cán b kim lâm  đa phng. Và cng 1 phn là do s lng thú rng đã gim mnh, đi
rng rt ít gp.

4.2 S đóng góp t thu nhp LSNG vào tng thu nhp ca tng nhóm h dân
4.2.1 Bng tiêu chí phân hng theo mc sng ca tng nhóm h.
Tt c ngi dân  buôn Liêng đu sng da vào các ngun chính là canh tác lúa
nc, bp và chn nuôi. Tuy vy, ngi dân vn rt thng vào rng vì rng vn còn nhng
sn phm là LSNG có giá tr cho cuc sng và cho buôn bán. Nhng lúc vào mùa khai thác
LSNG hay trên đng đi ry v thì ngi dân s đem nhng lai lâm sn cn thit cho cuc
sng v nhà đ n và bán. Tuy nhiên, s lng ly LSNG và mc đ vào rng ph thuc rt
nhiu vào mc thu nhp hng nm ca ngi dân.
Tng s h  buôn Liêng là 108 h, ch yu là dân tc M’nông gm 105 h. Tuy
nhiên my nm gn đây thì có 1 s h ngi Kinh di dân vào đây đ lp nghip, nhng vi
s lng rt ít ch vi 3 h trong tng 108 h. Sau khi thc hin công c xp hng thì buôn
gm có 3 h giàu, 16 h khá, 67 h trung bình và 32 h nghèo.
(Biu đ t l phân hng, sau sau biu đ, rút ra nhn xét)
Vic sp xp, phân hng mc sng đc da trên các tiêu chí đc lit kê trong bng

sau.
Bng 4.2: Các tiêu chí phân nhóm h ti buôn Liêng
Nhóm giàu (3 h) Nhóm khá (16 h) Nhóm trung bình (67
h)
Nhóm nghèo (32
h)
Din tích canh tác
Rung 1-1.5ha.
Ry 0.5-0.7ha
Bò:12å25 con
Trâu: 6å8 con
Dê: 11å13 con
Voi: có
Heo: 8å10 con
Din tích canh tác
0.8-1ha.
0.4-0.6ha
Bò: 8å10 con
Trâu: 3å4 con
Dê: 8å11 con

Heo: 6å8 con
Din tích canh tác
0.4-0.7ha
0.4-0.5ha
Bò: 3å5 con
Trâu: 1å2 con
Dê: 4å6 con

Heo: 4å6 con

Din tích canh tác
0.1-0.3ha.
0.2-0.4ha
Bò: 1å2 con
Trâu: không có
Dê: 2å4 con

Heo: 1å3 con
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
22
Nhà : xây kiên
c,vt dng đy đ,

Máy công nông: có

Thu nhp bình
quân:
35å50triu/nm

Nhà : nhà g hoc
xây kiên c,vt
dng đy đ.
Máy công nông: có

Thu nhp bình
quân:
23å28triu/nm
Nhà : nhà g,vt
dng trong nhà tng

đi đy đ.
Máy công nông: thuê
hay làm gp công.
Thu nhp bình
quân:
17å21 triu/nm
Nhà : g hay
na,vt dng thiu
thn.
Máy công nông:
không có.
Thu nhp bình
quân:
5å7.5triu/nm.

Bng 4.2 đã nói lên tình hình lên tình hình kinh t ca buôn Liêng ch yu là làm
rung, ry, chn nuôi và vn còn mt s ngi dân không có đt canh tác thì phi làm thuê
cho nhng h khác. Bên cnh nhng h có thu nhp n đnh, có din tích rung và ry ln,
điu kin vt cht khá đy đ, Nhn thì vn còn có nhng h cha có nhà xây kiên c, đt
canh tác còn ít, cuc sng còn gp nhiu khó khn, đó là nhóm nhng h trung bình và
nghèo có thu nhp thp. Do đó ngi dân thuc nhóm này vn sng gn lin rt nhiu vi
rng, đó chính là mi quan tâm hàng đu ca chúng ta, nhm can thip, gii quyt cho cuc
sng ca h cng nh giúp ích cho vic bo tn LSNG  đa phng.
4.2.2. S khác nhau v thu nhp theo các nhóm h
4.2.2.1. S khác nhau theo tng thu nhp  các nhóm h
Cùng vi bng tiêu chí và vic s dng công c phng vn, trc quan, chúng tôi đã tin
hành tính tng thu nhp bình quân theo nm t các ngun nh làm rung, ry, chn nuôi và
buôn bán LSNG ca tng nhóm h

Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình


Qua bng so sánh thu nhp ca tng nhóm trên đã cho thy thu nhp bình quân hàng
nm gia các nhóm là không đng đu và chênh lch rt ln. C th là nhóm h nghèo,
tng thu nhp c nm ch có 7.009.000 đng, rt nh so vi tng thu nhp c nm ca nhóm
h giàu là 58.545.000 đng. Lý do chính là ngi dân nhóm thu nhp thp là din tích canh
tác rung và ry quá ít. a s thu nhp ca ngi dân  buôn có đc t làm rung là ch
yu, k đn là làm ry và chn nuôi. Nhng ngành ngh này đã giúp cho ngi dân có
ngun thu nhp n đnh và đã giúp ích nhiu cho trang tri cuc sng. T đó cng giúp ta
bit đc ngun thu nhp chính trong nm ca ngi dân đ có nhng chính sách có li
cho vic trng trt và đu ra sn phm, đ ngi dân có đc cuc sng n đnh.
4.2.2.2. S khác nhau trong các ngun thu nhp gia các nhóm h
mmmm
0
Giàu Khá Trung
Bình
Nghèo
5000
10000
15000
20000
25000
30000
Chn nuôi
Rung

Ry
LSNG

Biu đ 4.3: So sánh các ngun thu nhp bình quân ca các nhóm h/nm
T biu đ 4.3 ta thy: ngun thu nhp ch yu ca 3 nhóm ngi dân giàu, khá, trung bình
là t vic canh tác rung, ry và chn nuôi. Lý do chính là nó va đm bo cho an ninh
lng thc va cho thu nhp bng tin đ xoay vòng vn. S tin thu nhp t vic trng lúa
ch yu tp trung  nhóm h giàu là 26.200.000 đng/nm, khá là 18.500.000 đng/nm.
Vi các h giàu, khá thì h ch thu hái LSNG vi mc đích là b sung vào thc n hàng
ngày nu s lng quá nhiu thì h mi đem ra bán, trao đi vi nhau, hay đ làm cây cnh
SVTH: Trn Hà Kim Anh
23
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
SVTH: Trn Hà Kim Anh
24
trang trí trong nhà. Thu nhp t LSNG ca nhóm giàu ch có 375.000đ và nhóm khá là
560.000đ trong tng thu nhp ca h trong nm.
Thu nhp t trng trt và chn nuôi đi vi nhóm h nghèo chim t l rt khiêm
tn, vì đa s ngi thuc nhóm này không có hay rt ít din tích đt rung ry, và vn đu
t không có nên s lng gia súc trong chn nuôi cng không nhiu. Vi ngun thu nhp
nh vy thì nhng h dân sng ven rng không đ trang tri cho cuc sng gia đình, do đó
h đã sng gn lin vi rng và không th không ph thuc vào nhng sn phm t rng
ngòai g. Nh là song mây, nm, đót đc ly nhiu hay ít là ph thuc vào s lng và
mc đ đi rng ca ngi dân. Nhng đc bit hn c là thu hach t mng rng vì đó là
ngun đóng góp quan trng nht vào thu nhp ca h dân có thu nhp thp. Riêng vi nhóm
h nghèo thì con s này không nh, đã làm tng thu nhp ca nhóm h này là 2.260.000
đng/nm, chim 32% trong tng thu nhp. K đn là nhóm trung bình có thu nhp t
LSNG hàng nm 785.000 đng, chim 3% tng thu nhp. Nh vy ta có th kt lun rng
mc đ ph thuc vào LSNG ca ngi dân sng gn rng tng dn t nhóm h giàu đn
nhóm h nghèo.

4.3. Tình hình s dng lâm sn ngòai g hin din trong h thng canh tác ca
ngi dân.
4.3.1 Tình hình khai thác LSNG chung ca ngi buôn Liêng
Do có din tích đt nông nghip khá ln nên ngi dân buôn Liêng, xã k Liêng
ch yu sng da vào canh tác rung, ry, chn nuôi, ngòai ra thì h vn vào rng đ thu
hái LSNG đ s dng làm thc phm hng ngày, làm vt dng trong gia đình. Ngi dân
thng vào rng khai thác LSNG khi đn mùa, khi nông nhàn, khi cn thit hay là mi ngày
khi đi làm ry v. H ly LSNG bng nhiu dng c, nhng đa s là nhng cng c thô s
mà mi gia đình đu có nh cuc, dao, búa, xà gc. Sau đây là nhng lai LSNG thng
đc khai thác nht mà chúng tôi đã tin hành đu tra.



Bng 4.4 : Lch thi v khai thác lâm sn ngòai g
Khóa lun tt nghip GVHD: Th.S Nguyn Quc Bình
Tháng Các lai
LSNG
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Các lai
mng
Các lai
nm
Các lai rau

Song mây

Tre

SVTH: Trn Hà Kim Anh
25

L ô

Bông đót

Ci

Các lai cây
và lá làm
thuc.

Các lai c



Qua bng lch thi v khai thác thì chúng ta thy rng hu ht ngi dân đi khai
thác LSNG quanh nm, nhng lúc nông nhàn cng nh nhng lúc có mùa v. Có nhng
lâm sn cho sn phm theo mùa nh: mng, nm, bông đót. Khi ti mùa mng thì tt c mi
ngi đu vào rng b mng, nhng h có kinh t khá hn thì thuê nhân công đi thu hái
mng. Khi ht mùa mng thì ngi dân s tip tc khai thác bông đót vào cui mùa ma,
vào lúc này thì ngi dân cng đi ly các lai c nh c Mài, c T gai, khi thy v c đã
mng và chín mng thì s ly. Bên cnh đó còn có lâm sn đc ly quanh nm nh: các
loi rau, các lai làm gia v, mt s lai dc liu, đc hái khi ngi dân đi ry v. Mt
th na cng đc thu hach quanh nm và cng rt quan trng đi vi ngi dân đó là ci.
Ci đc thu nht mi lúc, khi đi làm v, lúc rãnh ri và mi ngi đu làm đc k c
ngi già và tr em.