Bài thảo luận mức độ nguy hại môi trường của công ty VEDAN

BÀI THẢO LUẬN-HÀ
CÔNG TY VEDAN:
Công ty thực phẩm Vedan, 100% vốn của Đài Loan, xây dựng nhà máy năm 1991
tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, cách TP HCM 75 km. Đến nay, các hạng
mục đã đưa vào sản xuất gồm có: nhà máy Xút - Clo, nhà máy bột ngọt, nhà máy
tinh bột, nhà máy tinh bột biến đổi, nhà máy lysine...
Ngày 13-9-2008, Cục Cảnh sát môi trường (C36) Bộ Công an cho biết vừa phối
hợp với Đoàn kiểm tra liên ngành của Bộ Tài nguyên – Môi trường bắt quả tang
nhà máy của Công ty cổ phần Hữu hạn Vedan Việt Nam (gọi tắt là Công ty Vedan,
huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai) xả một lượng nước thải lớn chưa qua xử lý ra
sông Thị Vải.
Đặc biệt hơn Vedan từng là đơn vị có “lịch sử” liên quan việc xả nước thải chưa
qua xử lý ra sông.
Năm 1994 ngay sau khi đi vào hoạt động, công ty đã thải chất gây ô nhiễm môi
trường xuống sông Thị Vải làm thủy sản chết hàng loạt. Công ty Vedan đã lắp đặt
một “hệ thống xử lý” có chủ ý: hệ thống bơm nhiều tầng nấc có các van đóng - mở
linh hoạt và dẫn ra một đường ống “bí mật” được cắm sâu trong lòng đất trực chỉ
ra sông Thị Vải.
Chỉ cần một cái lắc tay nhẹ nhàng, toàn bộ nước thải, lẽ ra đi vào hệ thống vận
hành, sẽ đổ thẳng xuống dòng sông vô tội, mà bằng mắt thường khó mà phát hiện
được. Theo dư luận người dân quanh khu vực, hầu như hệ thống này chỉ làm việc
vào quá nửa khuya, lúc mọi người đã yên giấc.
Năm 2005, Vedan đã đồng ý đền bù nông dân nuôi trồng thủy sản Đồng Nai và Bà
Rịa - Vũng Tàu 15 tỷ đồng.
Năm 2006, đoàn kiểm tra của Bộ Tài nguyên - môi trường từng “hỏi thăm” đột
xuất Công ty Vedan. Vào thời điểm này, Công ty Vedan có ba hệ thống xử lý nước
thải khác nhau: hệ thống xử lý nước thải chế biến tinh bột biến tính bằng công
nghệ UASB (gọi tắt là hệ thống UASB), xử lý nước thải chế biến tinh bột bằng hệ
thống hồ sinh học tự nhiên, hệ thống xử lý nước thải sinh học sản xuất lysin từ mật
rỉ đường. dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý và xả thải “hiện đại”, nhưng tất cả là
nhằm đối phó, đúng hơn là ngụy trang với cơ quan chức năng Trung ương và địa

phương. Theo nhận định của đoàn thanh tra, hệ thống này không đảm bảo các tiêu
chuẩn kỹ thuật cần thiết cho việc xử lý kỹ th uật, nếu không nói là làm cho có.
Vì thế nước thải sau xử lý của hệ thống UASB còn lưu lại hàm lượng cyanure ở
mức vượt tiêu chuẩn cho phép thấp nhất là bảy lần và cao nhất 34 lần, trong khi
tiêu chuẩn VN giới hạn hàm lượng loại chất độc hại này có trong nước thải sau xử
lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít.
Mức độ nguy hại cho môi trường chưa dừng lại ở đó. Trong nước thải sau xử lý
của hệ thống hồ sinh học ở Công ty Vedan, cơ quan chức năng còn phát hiện có
mẫu nước thải mà hàm lượng chất cyanure chứa trong đó vượt tiêu chuẩn VN đến
5.600 lần - một mức gây ô nhiễm độc hại rất lớn. Trong nước thải sau hệ thống xử
lý này, nhiều chất ô nhiễm khác như BOD (nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu cầu
oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng tiêu
chuẩn về vi sinh vật gây bệnh vượt tiêu chuẩn (mức cao nhất) đến 1.460 lần. Ngoài
ra, nước thải sau xử lý của hệ thống xử lý nước thải sản xuất lysin còn hàm lượng
cyanure, BOD, COD… vượt tiêu chuẩn một vài lần.
Cũng tại đợt kiểm tra trong năm 2006 của Bộ Tài nguyên - môi trường, đoàn kiểm
tra đã phát hiện ở Công ty Vedan có hiện tượng xả trực tiếp nước thải không qua
xử lý vào sông Thị Vải. Sau khi phân tích nước thải tại cống thoát nổi thuộc bộ
phận sản xuất phân vi sinh của Công ty Vedan, cơ quan chức năng đánh giá tuy
khối lượng nước thải nhỏ nhưng hàm lượng các chất ô nhiễm rất cao. Như cyanure
vượt tiêu chuẩn 76 lần, trong khi nhiều chất gây ô nhiễm khác vượt tiêu chuẩn từ
vài chục đến hàng trăm lần…
Năm 2008 Vedan lại bị phát hiện xả chất thải chưa qua xử lý vào sông Thị vải với
1 hệ thống đường ống chằng chịt như trận đồ bát quái, với thủ đoạn tinh vi nên
phải sau rất nhiều tháng theo dõi Cục cảnh sát môi trường mới bắt được quả tang
được hành vi này.
HÀNH ĐỘNG CỦA VEDAN XÉT DƯỚI GÓC ĐỘ ĐẠO ĐỨC KINH DOANH
VÀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI
Đạo đức kinh doanh: Rõ ràng, với những hành vi của Công ty Vedan, vấn đề đạo
đức kinh doanh đã hoàn toàn bị bỏ qua. Hay nói cách khác, vì mục tiêu lợi nhuận,

Vedan đã sẵn sàng chà đạp lợi ích của cộng đồng, gây hại cho cộng đồng. Nghịch
lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống Vedan và các doanh nghiệp, là
nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ. Vì vậy, như
một tờ báo đã nói, phản bội lợi ích của cộng đồng cũng có nghĩa là Vedan tự tìm
cho mình con đường diệt vong ở Việt Nam. Qua vụ việc trên đây cho thấy việc
công ty Vedan vi phạm đã rõ. Song, xét về mặt đạo đức trong kinh doanh có thể
nhận thấy Vedan là một doanh nghiệp lớn nhưng chưa phải là doanh nghiệp có
thiện trí trong đạo đức kinh doanh vì việc xả chất thải độc hại ra môi trường là vi
phạm pháp luật nhưng họ vẫn làm đến khi bị phát hiện bắt quả tang thì việc khắc
phục hậu quả và bồi thường thiệt hại cho người dân họ lại “cò cưa” từng tí một.
Chúng ta nhìn lại vụ công ty BP của Mỹ sau khi bị sự cố vụ tràn dầu ngoài ý muốn
vừa qua. Song họ đã rất hợp tác với chính quyền cũng như người dân để khắc phục
hậu quả sau sự cố.
Hành động của Vedan đã vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc và chuẩn mực của
đạo đức kinh doanh:
1.Tính trung thực:
Hành đọng xả nước thải không qua xử lý cuae vedan là hành đông gian dối, xảo trá
với thủ đoạn tinh vi: thiết kế hệ thống xả thải như 1 trận đồ bát quái với các
đường ống nổi chìm với các van đóng mở linh hoạt và 2 trụ bơm được cắm sâu
xuống sông thị vải, chất thải được tuồn xuống sông vào ban đêm. Qua hành đọng
này theo tính toán, Vedan đã “ăn không” tiền phí bảo vệ môi trường khoảng 127 tỷ
đồng, không phải bỏ ra chi phí đầu tư ban đầu khoảng 143 tỷ đồng để xử lý dịch
thải và nước thải có nồng độ ô nhiễm cao cũng như chi phí vận hành hằng năm để
các hệ thống xử lý này hoạt động đúng quy chuẩn là 210 tỷ đồng…
Vedan trốn tránh trách nhiệm bảo vệ môi trường, kiếm lợi 1 cách bất chính.
Ngoài ra còn gian dối trong việc tự đăng kí lượng chất thải loại B trong khi thực tế
chất lượng nước thải qua hệ thống xử lý của họ không đạt mức đó
Công ty không lập hồ sơ đăng kí phát sinh ami ăng( là chất thải nguy hại) với cơ
quan quản lý
Năm 2006 khi thanh tra cục bảo vệ môi trường- Bộ tài nguyên và Môi trường trong

lần kiểm tra hàng loạt DN trên địa bàn được cho là đã xả thải ra sông Thj vải phát
hiện vedan dù có xây dựng 3 hệ thống xử lý và xả thải hiện đại nhưng không đảm
bảo tiêu chuẩn kĩ thuật, tất cả chỉ là nhằm đối phó đúng hơn là ngụy trang với cơ
quan chức năng và địa phương, chỉ là làm cho có
2.Tôn trọng con người:
Hành đọng xả nước thải chưa qua xử lý của Vedan đã bỏ qua đạo đức kinh doanh,
đã kiếm lời trên sức khỏe của người dân, chà đạp lên lợi ích của cộng đồng, gây
hại cho cộng đồng. Nghịch lý là ở chỗ, cộng đồng lại chính là cái nôi nuôi sống Vedan
là nguồn cung cấp nguyên liệu và là người tiêu dùng sản phẩm của họ, người dân ở
đây là lao động của họ
Bằng chứng:
Theo các nhà khoa học thì với sản phẩm là bột ngọt, tinh bột, nước đường, xút
(NaOH), axit (HCl), phân bón… thì chất thải độc hại nhất, đáng sợ nhất mà Vedan
thải ra chính là CYANURE. Theo khoa học chứng minh Cyanure là một trong các
chất độc có tác dụng nhanh nhất và dễ gây chết người nhất. Hít cyanure có thể gây
tử vong trong vòng vài phút. cyanua là một hợp chất hoá học có độc tính xếp trong
Bảng A. Một liều nhỏ vài mg có thể giết chết một người lớn. Bình thường, cyanua
tồn tại ở dạng tinh thể muối. Nhưng tính chất nguy hiểm, khiến nó được đánh giá ở
mức độ 8/10, là do tính dễ hòa tan trong nước. Đây là một hoá chất cấm sử dụng
nhưng đang được dùng tràn lan làm chất tẩy rửa, trong đó có ngành công nghiệp
chế biến. Một biến thể của nó là Kali Cyanua gây độc bằng cách ngăn chặn sự trao
đổi chất của tế bào khi nó tạo liên kết hóa học với các heme trong máu (như
hemoglobin), làm cho các tế bào không lấy được Oxy và bị hủy hoại. Theo tiêu
chuẩn Việt Nam, giới hạn hàm lượng loại chất cực độc này có trong nước thải sau
xử lý phải nhỏ hơn 0,1 mg/lít khi những nghiên cứu khoa học cho thấy, cyanua có
thể là tác nhân gây đột biến gen như chất độc da cam/diôxin.
Đó chính là chất cực độc mà Vedan đã thải ra môi trường Việt Nam trong nhiều
năm qua. Những kết quả điều tra cho thấy có những mẫu nước thải mà Vedan đầu
độc dòng Thị Vải có chứa hàm lượng chất cyanua vượt tiêu chuẩn tới 76 lần.
Các chất ô nhiễm khác như BOD (ảnh hưởng tới nhu cầu oxy sinh học), COD (nhu

cầu oxy hóa học), amoniac… đều vượt tiêu chuẩn cho phép rất nhiều lần. Riêng
đối với tiêu chuẩn về vi sinh vật gây bệnh, các chất độc mà Vedan thải ra, đã vượt
tiêu chuẩn thậm chí đến 1.460 lần. Hình ảnh đáng sợ nhất tại dòng sông Thị Vải,
dài chỉ 78km, là suốt 15km đi qua Vedan, đến ngay cả rong rêu cũng không sống
được. Hệ thực vật bên sống biến đổi một cách khác thường. Và dòng nước ngầm ở
độ sâu 50m dưới sông Thị Vải chứa quá nhiều thành phần vượt mức cho phép để
có thể dùng làm nước sinh hoạt. Cục phó Cục Tài nguyên nước, ông Lê Bắc Huỳnh
có lần đã phát biểu đầy chua chát: Thị Vải đã trở thành dòng sông chết.
Ô nhiễm nhất trong toàn bộ lưu vực đó là sông Thị Vải, trong đó có một đoạn sông
dài trên 10 km gọi là “dòng sông chết”. Đây là đoạn sông từ sau khu vực hợp lưu
Suối Cả - sông Thị Vải khoảng 2 km đến khu công nghiệp Mỹ Xuân.
Tại đây, nước bị ô nhiễm hữu cơ trầm trọng, có màu nâu đen và bốc mùi hôi thối
cả ngày lẫn đêm, cả khi thủy triều. Theo kết quả khảo sát của Bộ Tài nguyên và
Môi trường, giá trị DO ở đây thường xuyên dưới 0,5 mg/l, có nơi chỉ 0,04 mg/l.
Với giá trị DO gần như bằng 0 như vậy, các loài sinh vật hầu như không còn khả
năng sinh sống, các nhà khoa học đã gọi đoạn sông này là “đặc sệt sự chết!”.
Theo tính toán sơ bộ của các nhà chuyên môn, với tổng lượng nước thải hàng ngày
vào khoảng hơn 4.000 m3 của một công ty sản xuất tầm cỡ như Vedan, nếu
“không thèm” xử lý một ngày, có thể bỏ túi hàng trăm triệu đồng.
Đó là sai phạm cả về đạo lý, có thể coi là tội ác trong kinh doanh. Bởi lẽ, một vụ
giết người, có thể gây ra cái chết của một người, hai người…và thủ phạm dưới bàn
tay nghiệp vụ của cơ quan điều tra, có thể điểm mặt chỉ tên. Nhưng sự ô nhiễm
trầm trọng dẫn đến cái chết của một dòng sông làm tổn hại sức khoẻ, thẩm thấu và
di truyền bệnh tật cho biết bao con người, bao thế hệ của cả một vùng đất, chưa ai
có thể thống kê và hình dung hết được,
Hành động của Vedan là hành động kiếm lời trên sức khỏe của người dân. Hàng
chục ngàn nông dân khốn khổ. Và không ít những con người tật bệnh trong một
môi trường đến giấc mơ cũng có mùi của cyanua.
Ví dụ về ảnh hưởng đến cs của người dân
Ngô Thanh Phong, người nuôi tôm ở Phước An, Long Thành cho biết: "Ở đây chả

ai lưu bất cứ giấy tờ gì liên quan đến mua bán tôm cả. Giờ có được đền bù cũng
chả chứng minh được mình đã mua vào bao nhiêu, lúc chết thiệt hại thế nào".
Những gì Phong nói minh chứng cho thực trạng phổ biến hiện nay của người dân
nuôi chồng thủy sản ở khu vực Long Thành. Họ hoàn toàn không lưu giữ bất cứ
thông tin, giấy tờ nào liên quan đến việc làm ăn của mình và chỉ đến khi gặp
chuyện mới chẳng biết đường nào mà đền bù.