Bài giảng chăm sóc người bệnh viêm khớp dạng thấp đỗ thị linh

CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH VIÊM 
KHỚP DẠNG THẤP
GV: Đỗ Thị Linh


1. Khái niệm
­ Viêm khớp dạng thấp là một bệnh mãn 
tính tiến triển dẫn đến biến dạng khớp
­ Về ngun nhân: được cho là bệnh tự 
miễn
­ Đối tượng mắc:thường ở phụ nữ tuổi 
trung niên
­ Hậu quả: khơng gây chết người nhưng gây 
tàn phế mất khả năng lao động


Nguyên nhân
 Là

bệnh tự miễn, có sự tham gia của nhiều yếu tố:

-

Yếu tố tác nhân gây bệnh : virus

-

Yếu tố cơ địa : có liên quan HLADR 24

-

Liên quan đến tuổi, giới: phụ nữ thường mắc nhiều
hơn, thường bắt đầu từ tuổi trung niên

-

Yếu tố di truyền: viêm khớp dạng thấp có yếu tố
gia đình

-

Yếu tố thuận lợi: Chấn thương, mệt mỏi, lạnh ẩm
kéo dài...


3. Triệu chứng
3.1. Lâm sàng
3.1.1 Biểu hiện tại khớp:
­ Viêm 1 hoặc nhiều khớp cùng 1 lúc.
­ Viêm các khớp bàn ngón gần: Cổ tay, 
bàn ngón tay, khuỷu, gối, cổ chân, bàn 
ngón chân.
­ Đối xứng 2 bên


­ Đau tăng về đêm gần sáng, hoặc khi 
thay đổi thời tiết.
­ Dấu hiệu cứng khớp buổi sáng rõ.
­ Ngón tay hình thoi, bàn tay gió thổi.
­ Khớp gối có thể có dịch.

3.1.2. triệu chứng tồn thân và ngồi
khớp
- Có thể nổi hạt dưới da quanh khớp
viêm lâu.
- Viêm gân Achille.
- Teo cơ vùng khớp viêm.
- Nổi hạch to, đau.
- Dây chằng giãn gây lỏng lẻo khớp.



Tồn thân
- Kém ăn, rối loạn tiêu hố.
- Sốt nhẹ, đợt cấp có thể sốt cao.
- Mệt mỏi, gầy sút, da xanh, niêm mạc
nhợt.


3.2. Cận lâm sàng
- Công thức máu: HC giảm, bạch cầu
tăng.
- Tốc độ lắng máu tăng, sợi huyết tăng.
- XN miễn dịch, sinh thiết
- Xquang: Có thể thấy hình ảnh sau:
+ Mất vôi ở đầu xương.

4. Tiến triển và biến chứng
 Thường

tiến triển mãn tính với những hậu quả tại
khớp và tồn thân : dính và biến dạng khớp, teo
cơ, mất vận động và dẫn đến tàn phế

 Biến

chứng

-

Nhiễm khuẩn phụ nhất là lao

-

Các tai biến do dùng thuốc điều trị VKDT

-

Chèn ép thần kinh

-

Biến chứng tim thận và mắt


5. Điều trị
 Nghỉ

ngơi trong thời gian sưng đau nhiều, tăng cường
tập luyện, vận động, xoa bóp để tránh cứng khớp

 Chế

độ ăn: nhiều đạm, nhiều calo, vitamin

 Dùng
 Kết

nhóm thuốc giảm đau, chống viêm, thuốc dãn cơ

hợp với y học cổ truyền: châm cứu,...

 Vật

lý trị liệu : xoa bóp, đắp nến, tắm suối nước
nóng,...

 Những

trường hợp có di chứng khớp, teo cơ, biến
dạng cần kết hợp với ngoại khoa, vật lý để chỉnh hình


 CHĂM SĨC


Chẩn đốn chăm sóc



Lập kế hoạch chăm sóc



NB đau nhiều tại khớp do viêm
khớp, thay đổi cấu trúc khớp



Làm giảm, hết đau khớp cho NB



Tăng khả năng vận động cho
NB



Giảm lo lắng cho NB



Giảm khả năng vận động do
đau khớp tiến triển kéo dài



Lo lắng do đau khớp kéo dài
làm giảm khả năng lao động



Tăng cường dinh dưỡng cho
NB



Thiếu hụt dinh dưỡng do ăn
kém, chưa đủ chất



Cung cấp kiến thức cho NB



Thiếu kiến thức tự chăm sóc và
hạn chế biến chứng


Làm giảm hết đau cho NB
-

Trong thời gian đau khớp khun NB giảm các hoạt động 
liên quan đến khớp

-

Tăng cường thời gian nghỉ ngơi, để khớp ở tư thế thích 
hợp

-

Áp dụng nhiệt trị liệu : chườm nóng, chườm lạnh

-

Cung cấp cho NB phương tiện hỗ trợ như nạng, thanh nẹp

-

Hướng dẫn Nb sử dụng các loại thuốc phù hợp, tránh các 
tác dụng phụ


Đảm bảo cho bệnh nhân chế 
độ dinh dưỡng phù hợp
-

Hướng dẫn cho bệnh nhân lựa chọn những thực phẩm 
cung cấp nhiều năng lượng

-

Ăn tăng vitamin, sắt để giúp bệnh nhân để phục hồi tổ 
chức

-

Chế biến thức ăn hợp khẩu vị

-

Chia nhỏ khẩu phần ăn

-

Hạn chế calo với những người béo phì để giảm trọng 
lượng tránh gây gánh nặng cho khớp, hạn chế tổn thương


Tư vấn, giáo dục sức khỏe
-

Cung cấp cho người bệnh những kiến thức cơ bản về 
bệnh

-

Tư vấn cho bệnh nhân về chế độ dinh dưỡng

-

Tư vấn về chế độ nghỉ ngơi, vệ sinh hàng ngày.

-

Hướng dẫn bệnh nhân một số biện pháp làm giảm đau.

-

Khuyên bệnh nhân khám sức khỏe định kỳ