Bản đồ chiến lược quản lý và phát triển y tế

CâuLạcBộQuảnLýChấtLượng-AnTồnNgườiBệnh
GiớiThiệu


BảnĐồChiếnLược
CảiTiếnYTếTinhGọn
LeanHealthcareStrategyMap

TrầnĐặngMinhTrí,CFA,MBA

CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí



LỜITỰA
Trongnhữngnămqua,mơitrườnghoạtđộngytếViệtNamngàycàngsơiđộngvàphứctạpvớimột
rừngcácbiếnsố:từnhucầucủangườibệnhđếnucầucủaBHYT,từcáctiêuchícủacơquanquản
lýnhànướcđếncácbộtiêuchuẩnchấtlượngquốctế.Cơngviệccủangườilàmquảnlývàcảitiếny
tếcũngvìvậymàngàycàngkhókhănhơn.Cóbaonhiêulàcơngcụđãđượcđưara,nhưngđâuthật
sựlàgiảipháphiệuquả?
Quatậpsáchvàcáchộithảovề‘BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTếTinhGọn’,chúngtơimongchiasẻ
mộthệthốngcácgiảiphápquảnlýytếtíchhợp,nhằmhỗtrợcácqđồngnghiệptrênconđườngcải
tiếnhoạtđộngtạitổchứccủamình.
BS.AtulGawande,GiáoSưYTếCơngtạivàPhẫuThuậtViêntạiĐạiHọcYHarvard,nóirằng:ThếKỷ
20là‘thếkỷcủaphântử’(centuryofthemolecule).Ngànhykhoađạtđượcnhữngbướctiếnlớn
thơngquaviệcchianhỏcácvấnđề.Chúngtađitừgiảiphẫucơquan,đếntếbào,rồiDNA.Từcácbác
sĩ đa khoa, chúng ta phát triển ra những bác sĩ chun khoa, rồi chun gia ngành hẹp (superspecialist).
NhưngThếKỷ21là‘thếkỷcủahệthống’(centuryofthesystem).Ngàynaychúngtađãcóthểchữa
trịnhữngbệnhlýsiêuphứctạp,nhưngsaisótytếvẫncao,vàchiphíytếthìtăngphimã.Tháchthức
củathếkỷ21là:Làmsaoxâydựngđượcmộthệthốngytếantồnvàbềnvững,đểmangnhữngtiến
bộykhoađếnvớimỗibệnhnhân?1
Vấnđềchấtlượngytếvàchiphíytếkhơngphảilà“lỗihệthống”củariêngViệtNam,màlà“thách
thứcthếkỷ”(challengeofthecentury)tồncầu.NộidungBảnĐồChiếnLược(BĐCL)đượcđúckếttừ
bàihọccảitiếncủanhữngtổchứcytếhàngđầuthếgiới-nhưClevelandClinic,ThedaCarevàVirgina
MasonMedicalCenter(HoaKỳ),RamsayHealthCare(Úc,Anh,Pháp,Malaysia,Indonesia)vàAravind
EyeCareSystem(ẤnĐộ).Đồngthời,vớiphongtràocảitiếnytếngàycànglanrộngkhắpmọimiền
đấtnước,chúngtơicócơhộihọchỏitừnhữngkinhnghiệmthựctiễncủaqđồngnghiệp,quadiễn
đànCâuLạcBộQuảnLýChấtLượng-AnTồnNgườiBệnh(CLBQLCL-ATNB).

Chúngtơihivọngsẽtiếptụcnhậnđượcphảnhồicủaqđồngnghiệp,đểBĐCLngàycànghữudụng
chongànhytếViệtNam.

1
Nguồn:
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang2


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí





16.000ThànhViêncủaCLBQLCL-ATNBKhắpMọiMiềnĐấtNước(Tháng7–2017)

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang3


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí





TRẦNĐẶNGMINHTRÍ
Email:
Facebook:DimitryTran
LinkedIn:

CơngTác
•
•
•
•
•

2012–nay:TưVấnChiếnLược(StrategyConsultant)-TậpĐồnYTếRamsayHealthCare
(hơn200bệnhviệntạiÚc,Anh,Pháp,MalaysiavàIndonesia)
2012–nay:GiảngViênQuảnLýYTế(HealthcareManagementLecturer)-ChươngTrìnhĐào
TạoPhiLợiNhuậnHọcMãi(ĐạiHọcYSydney-ĐạiHọcYHàNội)
2014–nay:GiámĐốcĐiềuHành(ManagingDirector)–QuỹĐầuTưTrueNorthCapital
2014–nay:ThànhViênHộiĐồngQuảnTrị(DirectoroftheBoard)–CơngTyPhầnMềmBệnh
ÁnĐiệnTử(ElectronicMedicalRecord)MediRecords.com
2010-2014:TrưởngPhịngPhátTriểnĐầuTư(BusinessDevelopmentDirector)–QuỹĐầuTư
YTếPaulRamsayGroup

HọcVấn

•
•
•
•
•


ThạcSỹQuảnTrịKinhDoanhCấpCao(ExecutiveMBA)–ĐạiHọcNewSouthWales(Úc)
ChươngTrìnhĐàoTạoQuảnTrịCấpCao(ExecutiveEducation)–ĐạiHọcHarvard(Mỹ)
ChứngChỉChunGiaPhânTíchTàiChính(CharteredFinancialAnalyst)–HọcViệnCFA(Mỹ)
ThủKhoaCửNhânThươngMại(BachelorofCommerce)–ĐạiHọcBond(Úc)
ThủKhoaCửNhânTàiChính(BachelorofFinance)–ĐạiHọcBond(Úc)


BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang4


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

GIỚITHIỆU
Tậpsáchnàygồmhaiphầnchính.
• TrongChương1–ĐạiCương,chúngtasẽtìmhiểuconđườngcảitiếncủanhữngtổchứcy
tếhàngđầuthếgiới,vàcácgiảipháptiềmnăngchongànhytếViệtNam–làmsaođểđạt
được:

o Chấtlượngdịchvụytếcao
o Hàilịngbệnhnhâncao
o Hàilịngnhânviêncao
o BềnvữngtàichínhtrongmơitrườngBảoHiểmYTế
• Sauđó,trongChương2chúngtasẽtíchhợpnhữngbàihọcnàythànhmộthệthốngquảnlý
thốngnhất,gọilàBảnĐồChiếnLược(BĐCL)–làmsaođểtừnghoạtđộng,củatừngnhân
viênytế,tạitừngkhoaphịngtrongbệnhviện(BV)sẽtươnghỗlẫnnhauvàcùnghướngđến
mụctiêuchungcủatổchức.





BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang5


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

MỤCLỤC
LỜITỰA.......................................................................................................................................................2
TRẦNĐẶNGMINHTRÍ................................................................................................................................4
GIỚITHIỆU..................................................................................................................................................5
CHƯƠNG1–ĐẠICƯƠNG..........................................................................................................................8
Bài1–CácTổChứcYTếHàngĐầu........................................................................................................9

1.ClevelandClinic............................................................................................................................10
2.AravindEyeCareSystem..............................................................................................................11
3.VirginiaMasonMedicalCenter....................................................................................................15
4.RamsayHealthCare.....................................................................................................................16
Kết....................................................................................................................................................18
Bài2–CácCơngThứcCảiTiến.............................................................................................................19
1.ChấtLượngYTếLàGì?................................................................................................................20
2.LàmSaoĐểNgườiBệnhĐượcAnTồn?.....................................................................................22
3.HàiLịngNgườiBệnhLàGì?........................................................................................................26
4.TiêuChuẩnHốCơngViệcNhưThếNào?...................................................................................27
5.XâyDựngThươngHiệuTổChứcYTếNhưThếNào?...................................................................30
6.CáchNàoĐểLàmHàiLịngNhânViên?.......................................................................................32
7.LàmSaoĐểĐạtĐượcSựBềnVữngvềTàiChính?......................................................................34
Kết....................................................................................................................................................36
Bài3-YTếTinhGọn............................................................................................................................37
1.CáiGốccủaTinhGọn...................................................................................................................37
2.TừNgànhSảnXuấtSangYTế......................................................................................................38
Kết....................................................................................................................................................39
Bài4–GiớiThiệuBảnĐồChiếnLược..................................................................................................40
1.TháchThứcQuảnLý.....................................................................................................................40
2.AidùngBảnĐồChiếnLược?........................................................................................................42
Kết....................................................................................................................................................45
CHƯƠNG2–TÍCHHỢP............................................................................................................................47
Bài5–CáiGốcCủaChiếnLược............................................................................................................48
1.TạiSaoCảiTiếnLạiThấtBại?.......................................................................................................48
2.SứMệnh.......................................................................................................................................49
3.MụcTiêu.......................................................................................................................................49
4.GiáTrịCốtLõi...............................................................................................................................50
Kết....................................................................................................................................................52
Bài6–CácNguồnLực..........................................................................................................................54

1.BànVềConNgười........................................................................................................................54
2.VậtTưVàCơSở...........................................................................................................................56
Kết....................................................................................................................................................57
7.ThơngTinvàTriThức.......................................................................................................................58
1.DữLiệuQuyTrình.........................................................................................................................58
2.DữLiệuKhoaHọc&3.DữLiệuLâmSàng....................................................................................58
4.DữLiệuNhânSự...........................................................................................................................59
5.DữLiệuKháchHàng.....................................................................................................................60
6.DữLiệuRủiRo..............................................................................................................................61
7.DữLiệuPhápLý&QuảnTrị.........................................................................................................61
8.DữLiệuThiếtBị/VậtTư..............................................................................................................61

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang6


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

9.DữLiệuTàiChính.........................................................................................................................62
10.DữLiệuChiếnLược....................................................................................................................63
Kết....................................................................................................................................................63
Bài7–YếuTốQuảnLývàLãnhĐạo....................................................................................................64
1.TríTuệCảmXúc............................................................................................................................65
2.PhươngPhápQuảnLý..................................................................................................................67
3.VănHốTổChức..........................................................................................................................70

Kết....................................................................................................................................................72
Bài8–TừHàiLịngNhânViênđếnHàiLịngNgườiBệnh...................................................................73
1.HàiLịngNhânViên......................................................................................................................73
2.ChấtLượngYTế...........................................................................................................................74
3.HàiLịngNgườiBệnh...................................................................................................................76
Kết....................................................................................................................................................77
Bài11–KiếnTạoGiáTrị.......................................................................................................................79
1.XâyDựngThươngHiệu................................................................................................................79
2.BàiTốnTàiChính.......................................................................................................................79
Kết....................................................................................................................................................79
Bài12–TácĐộngMơiTrường.............................................................................................................80
Bài13–QuảnLýRủiRo........................................................................................................................81
1.RủiRoLàGì?................................................................................................................................81
2.RủiRoLâmSàng...........................................................................................................................81
3.LàmSaoĐểQuảnLýRủiRo?........................................................................................................82
4.BảnĐồChiếnLượcQuảnLýRủiRoNhưThếNào?......................................................................82
Kết....................................................................................................................................................84
Bài14-ChiếnLượcLàViệcCủaAi.......................................................................................................85
ChuyệnLênMặtTrăng.....................................................................................................................85
HàiLịngNhânViên..........................................................................................................................85
BảnĐồChiếnLược...........................................................................................................................85
NgườiLaoCơngBệnhViện..............................................................................................................86
Kết....................................................................................................................................................87
TạmBiệt....................................................................................................................................................88

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang7


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí


CHƯƠNG1–ĐẠICƯƠNG
“Ifyouwanttobethebest,youmustlearnfromthebest.”
“Nếubạnmuốnđạtđượcđỉnhcao,bạncầnhọctừnhữngđỉnhcao.”
1. CácTổChứcYTếHàngĐầu
2. CácCơngThứcCảiTiến
3. TạiSaoCầnÁpDụngYTếTinhGọn





BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang8

CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

Bài1–CácTổChứcYTếHàngĐầu



CácTổChứcYTếHàngĐầuThếGiới
Tậpsáchnàylàkếtquảcủaviệcnghiêncứuvàtổnghợpcácyếutốdẫnđếnsựthànhcơngcủanhiều
tổchứcytếhàngđầuthếgiới.BVđakhoaởmộtđấtnướcđãpháttriểnnhưClevelandClinic(Hoa
Kỳ),vàBVchunkhoaởmộtnướcđangpháttriểnnhưAravindEyeCareSystem(ẤnĐộ).BVđịa
phươngvớichỉmộtcơsởnhưVirginiaMasonMedicalCenter,vàcảtậpđồnytếđaquốcgiavớihơn
200BVởbachâulụcnhưRamsayHealthCare.
Điểmchungcủacáctổchứcnàylà:
•
•

•

Họđượccơngnhậnrộngrãivềchấtlượngytếhàngđầu,trongítnhất10nămliêntiếp.
HọđãgiảiquyếtthànhcơngcáctháchthứcmàngànhytếViệtNam(vàcảnềnytếthếgiới)
đangđốimặt:
o ChấtLượngYtế
o HàiLịngNgườiBệnh
o HàiLịngNhânViên
o BềnVữngTàiChính
Cáchệthốngquảnlýcủahọđãđượcnghiêncứubởinhiềusáchvở,từđóchúngtacóthể
rútranhữngbàihọcchongànhytếViệtNam.

Trongbàiviếtnàychúngtasẽlàmquenvớinhữngtổchứcytếnày,vàconđườnghọđiđếnthành
cơng.
1.
2.
3.
4.


ClevelandClinic
AravindEyeCareSystem
VirginaMasonMedicalCenter
RamsayHealthCare



BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang9


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

1.ClevelandClinic
ClevelandCliniclàBVđakhoa1.440giườngthànhlậpnăm1921tạibangOhio,HoaKỳ.Cleveland
ClinicthườngxunđượcxếphàngđầunướcMỹvềkếtquảlâmsàng–vídụnhưsố1vềTimMạch,
số2vềTiếtNiệu,số2vềTiêuHố,số3vềchấnthươngchỉnhhình2.

Tuycókếtquảđiềutrịrấttốt,nhưngchođếnđầuthậpniên2000Clevelandlạikhơngđượcđánhgiá
caovềmứcđộHàiLịngNgườiBệnh.Nhậnđịnhthườngthấylàcácnhânviênytế(NVYT)củaCleveland
Cliniccótrìnhđộlâmsàngcaonhưngthườnggiaotiếptheokiểu“bềtrên”vàítcảmthơng(empathy)
vớingườibệnh(NB).
Năm2006,BS.TobyCosgrove,ChủTịchHộiĐồngQuảnTrịvàCEOcủaClevelandClinic,đượcTrường
KinhDoanhHarvard(HarvardBusinessSchool)mờiđếnnóichuyệnvớicácsinhviên.3

BS.TobyCosgrovetạiClevelandClinic4



Phầnđầucủabàigiảngdiễnrarấttốt,nhưngkhiđếnphầnthứhaisaugiờgiảilaothìcómộthọcsinh
giơtayxinphátbiểu:“ThưaBS.Cosgrove,cáchđâymấynămchacủatơicầnphẫuthuậtvanhailá
(mitralvalvesurgery).GiađìnhchúngtơibiếtđếnClevelandClinicvàdanhtiếngcủaBVtronglĩnhvực
TimMạch(số1nướcMỹ).TuynhiênchúngtơiđãkhơngđếnBVcủaơng,bởivìchúngtơinghenói
NVYTởđókhơngbiếtcảmthơngvớiNB(youhadnoempathy).ChúngtơiđãđiBVkhác,mặcdùlàhọ
khơngxếphạngcaonhưClevelandClinic.”
Trongcuốnsách‘TheClevelandClinicWay’(ConĐườngcủaClevelandClinic),BS.Cosgrovekểlạirằng:
Ngườihọcsinhđónhìnthẳngvàomắttơivàhỏi:“ThưaBS.Cosgrove,ởClevelandCliniccácơngcó
dạyvềlịngcảmthơnghaykhơng?”
“Tơibịhạđován(Iwasfloored).Chưatừngcóaihỏitơiđiềunày,nêntơichẳngbiếttrảlờilàmsao.
Gầnđây,ClevelandClinicvừamớibắtđầuthựchiệnchiếndịch‘NgườiBệnhLàTrênHết’(“Patients
First”)–tậptrungvàoviệcchămsóctốthơnchoNBvàgiađìnhcủahọ.Tuynhiênchúngtơikhơngcó
dạysựcảmthơng,vàchúngtơikhơngđểtâmxemcảmxúccủamỗibệnhnhânlàgì.”
Trong10nămsauđó,BS.CosgrovevàtấtcảNVYTtạiClevelandClinicquyếttâmcảithiệnsựHàiLịng
củaNgườiBệnh.HọthànhlậpchươngtrìnhđàotạogiaotiếpchoNVYT,đặcbiệtlàcácBS;họkiếntạo
vănhốphụcvụtrongBV;vàquantrọnghơnhếtlàhọkhơngchỉ‘hơkhẩuhiệu’vềviệcđặtNBlên

2

3

TheClevelandClinicWay,Chương5

4



BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang10


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

hàngđầu,màthậtsựtìmcáchcảithiệntrảinghiệmcủaNB.
Conđườngcảitiếncủahọđượctổngkếttrongbacuốnsáchkinhđiểnvềquảnlýytế.Đếnnăm2014,
TổngThốngObamatựhàotunbốrằng“ClevelandCliniclàmộttrongnhữnghệthốngytếtốtnhất
thếgiới.”



BaCuốnSáchvềConĐườngCảiTiếncủaClevelandClinic

BS.CosgrovekếtluậnvềtrảinghiệmcủaNBnhưsau:
“Ngườitasẽqnđiềubạnnói,ngườitasẽqnđiềubạnlàm,nhưngngườita
sẽkhơngbaogiờqncảmxúcmàbạntạorachohọ.”(MayaAngelou)

2.AravindEyeCareSystem
Năm1976,BS.GovindappaVenkataswamy(thườngđượcgọitắtlàBS.V.)58tuổi.Ơngvềhưutừvị
trítrưởngkhoamắttạiBVĐạiHọc(ĐH)MaduraivàdùngtiềntúiđểmởmộtBVnhỏvới11giường
ngaytạinhàmình.Tấtcảcácnhàbăngđềutừchốichoơngvaytiền,doơngđãlớntuổivàơngđềxuất
mộtmơhìnhkinhdoanhrất“qidị”.Trongsố11giườngtạiBVcủamình,ơngchỉtínhphídịchvụtừ
nămgiường,từnhữngNBcókhảnăngchitrả.ThunhậptừnhữngNBnàygiúpBVchămsóctừthiện
choNBnghèonằmởsáugiườngcịnlại.Ơnggọimơhìnhnàylàdịchvụytế“tàitrợchéo”(crosssubsidization).
MọingườiđềunghĩlàBVcủaBS.V.sẽmauchóngphásản,vìchẳngkháchhàngnàolạimuốntrảtiền
thaychocảnhữngNBkhác.Tuynhiên,dodanhtiếngmấychụcnămvềtrìnhđộlâmsàngvàsựcảm
thơngvớiNBcủaBS.V.,nămgiường“tínhphí”tạiBVmắtcủaơnglncókháchhàng.Cịnsáugiường
“từthiện”thìđươngnhiênlàlnkínchỗ.

BS.V.vàCácNBĐượcGiảiPhẫuCườmMắtTạiAravind5




5

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang11

CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

ĐếnkhiBS.V.quađờinăm2006,thìtổchứcykhoaAravinddoơngthànhlậpđãcóhơn4.000giường
khắpẤnĐộvàChâuPhi–thựchiệnhơn350.000cagiảiphẫumắtmộtnăm.Hơn60%NBđượcđiều
trịdướimứcchiphí,hoặchồntồnmiễnphí6,đúngtheotơnchỉtừthiệncủaBS.VkhithànhlậpBV.
TheonghiêncứucủatạpchíchunngànhnhãnkhoaIOVS7năm2013thìngaycảnhữngNBkhơng
đượcđiềutrịmiễnphícũngchitrảrấtthấptạiBVmắtAravind.Chiphítrọngóichomộtcaphẫuthuật
cườmmắtlàdưới1triệuVNĐ–baogồmUSD29.02(khoảngVNĐ660.000)chiphíBV,cộngvớichi
phíthuỷtinhthểvớigiátừUSD12.80(VNĐ290.000–doAravindtựsảnxuất).
Tuymứcgiáthấpnhưvậy,nhưngkếtquảđiềutrịcủaAravindlndẫnđầuthếgiới.Theonghiêncứu
năm2001củaHiệpHộiNhãnKhoaHồngGiaAnh,thìtỉlệbiếnchứngtạiAravindchỉbằngmộtnửa
consốtạicácBVcủaAnhQuốc–nơicóchiphíđiềutrịcaohơnhàngmấychụclần.8


TỉLệBiếnChứngKhiPhẫuThuậtCườmMắt:SoSánhAravindvàcácBVAnhQuốc
Aravindlàmđượcđiềuthầnkỳnàylànhờviệcthiếtlậpquytrình,vàkiểmsốthiệusuấtsửdụngvật
tư&nhânsựcựckỳchặtchẽ.CáccơsởytếcủaAravindcónhữngthiếtbịhiệnđạicầnthiết,nhưng
khơnglộnglẫy.Nhờcáchtổchứccơngviệclogic(mỗiphẫuthuậtviêncùnglúccó2bànmổ,2ĐDphụ
tá,6bộdụngcụ),cácBStạiAravindcóthểthựchiện6-8cacườmmắttrongmộtgiờ(sovới1camỗi
giờtạicácBVkhác).Thêmvàođó,tấtcảnhữngcơngviệchànhchínhvàhướngdẫnNBđượcgiaocho
mộtđộingũcácysĩphụtácóchiphíthấp,nhằmtiếtkiệmthờigianchocácBSvàĐD.Nhờhiệusuất
laođộngcaonày,AravindcóthểgiảmchiphíchoNB,trongkhivẫntrảmứclươngrấtcạnhtranhcho
NVYT,vàcóngânsáchđểtáiđầutưvàmởrộngBV.
ỞẤnĐộ,dùNBđụcthuỷtinhthểgiàuhaynghèothìhọcũngmuốnđếnBVcủaBS.V.điềutrị,bởivì
Aravindcóchấtlượngđiềutrịhàngđầuthếgiới.Ngườicókhảnăngchitrảthìnằmphịngđơncó
toiletvàmáylạnh.DoanhthutừnhữngNBnàydùngđểhổtrợđiềutrịgiảmgiávàmiễnphíchongười
nghèo,nằmchiếuphịngquạttrần.Nhưngvềmặtlâmsàngthìhồntồnkhơngcósựphânbiệt.NB
nàocũngđượcquantâmvàđiềutrịnhưnhau,vớicùngmộtđộingũBSvàĐDchămsóc.NVYTkhắp

ẤnĐộđềumuốnđếnlàmviệcvớiAravindvìnơiđâyhọđượcđàotạonhữngkỹthuậtmớinhất,vàcó
cơhộithựchànhvớisốlượngNBrấtlớn.

6
DrivingDownTheCostofHigh-QualityCare(McKinsey)
7

8
DrivingDownTheCostofHigh-QualityCare(McKinsey)
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang12


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

TinhthầngiảmlãngphílàmộtphầncủamụctiêunhânbảntạiAravind.MỗiNVYTđềubiếtrằng,từng
giâyphút,từngcáigăngtaymàBVcóthểtiếtkiệm,sẽgópphầngiúpchothêmmộtNBđượcgiảiphẫu
từthiện.
SựthànhcơngcủaAravindlàbàihọcchocảthếgiới.Aravindđượcchọnlàmmộtcơsởgiáodụccho
ĐHYHarvard,vàhằngnămcácGS.HarvardđềusanghọchỏinghiêncứucáchmàAravindtốiưucả
chiphívàchấtlượngđiềutrị.

ChiNhánhBVAravindtạiBangTamilNedu,ẤnĐộ

PhịngGiảiPhẫucủaAravind9

BS.V.mongmuốnmơhìnhytếnhânbảncủaAravindđượclanrộngtồncầu.Vìvậyơnghồntồn
khơng“giấunghề”vềbíquyếtthànhcơngcủamình.Aravindsẵnsàngchiasẻmơhìnhhoạtđộng,
phươngphápquảnlýtàichính,vàngaycảthiếtkếkiếntrúccủaBVvớicácnhànhiêncứuquacáctập
sáchhướngdẫn.
MơhìnhytếtừthiệnkhơngchỉcóởẤnĐộ,màởnhiềunướckhác.TạiChâuÂuvàHoaKỳ,cácBV
danhtiếnghầuhếtđềulànhữngtổchứcphilợinhuận(not-for-profit).Lợinhuậntừhoạtđộngcủa
BVđượcdùngđểtáiđầutư,giảmgiáthành,vàcảithiệnđờisốngNVYT,chứkhơngdùngđểtrảcổtức
chonhàđầutư.


9

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang13


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

CácSáchHướngDẫncủaAravind10



MơhìnhnàycũngđãthànhcơngởcácnướcChâuÁ.VídụnhưBVTzuChidoHộiPhậtGiáoTừTế
NhânTừGiúpĐỡ)ởĐàiLoanthànhlập.HộiphậtgiáoTzuChicótưtưởng"dạyngườigiàu,cứungười
nghèo"(instructingtherich,savingthepoor).Xuấtpháttừnhữngnăm1960,donhữngbànộitrợĐài
LoanđónggópchúttiềndưđichợmỗingàyđểSưBàChứngNghiêm(Cheng-Yen)làmtừthiện.Tư
tưởngtừthiệncủaHộiPhậtGiáoTừTếpháttriểnmạnhmẽquathờigianvànayđãcóhàngtriệu
thànhviênở50nước.Từnăm1976,HộibắtđầuxâyBVvàchămsócytếkhắpthếgiới.Vớitinhthần
TừTế,HộithuhútđượcrấtnhiềuBSvàĐDgiỏithamgia.TrụsởchínhcủaBệnhViệnTzuChitạiĐài
BắcrấtnổitiếngvềTếBàoGốc,xếphạngnhấtnăm2016tạichâuÁvềchấtlượngytếvàxếp13thế
giới-hơncảBV.BethIsraeldanhtiếngcủaMỹ.CácdịchvụytếcủaTừTếđềumiễnphíchongười
nghèothơngquadoanhthutừngườigiàu,vàtiềnđónggóptừthiệntừmạnglưới10triệuthànhviên
hảotâm.

BVPhậtGiáoTzuChitạiĐàiBắc,ĐàiLoan11



Tronglýthuyếtquảntrịtổchức,thunhậpvừađúngvàvừađủlàđiềukiệncần(hyginefactor)đểđộng
viênnhânviên.Nhưngsaumộtmứcnhấtđịnhthìlươngcaohơnchưachắc(vàthườnglàkhơng)giúp
kếtquảhoạtđộngtốthơn.Cơhộigiúpđỡngườikhác,đượclàmviệcvớicácđồngnghiệpgiỏivàcó
tâm,vàđượccơngnhậnvềcácđónggópcơngíchcủamìnhlànhữngđiềukiệnđủđểtạorakếtquả
làmviệcưuviệt(motivatingfactor).

10

11

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang14


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

HệthốngytếAravindvàTzuChilànhữngmơhìnhthànhcơng.Họtrảlươngđúngvàđủchonhânviên
ytếvàtậptrungthuhútnhữngngườicótàivàcócảtâm.Tuylươngkhơngsiêucao,nhưnghọlạiđạt
đượcchấtlượngytếhàngđầuthếgiớivìmọinhânviênđềutậntâmtậnsức.Ởđây,hồntồnkhơng
cóxungđộtlợiíchgiữanhàđầutư,nhàquảnlý,nhàcungcấpthiếtbị,nhânviênytếvàngườibệnh.
KhimộtgiáosưđạihọcHarvardhỏiBS.V.,độnglựcnàogiúpơngxâydựnghệthốngBVAravindchữa
mắtmiễnphíchohàngtrămngànngườimỗinăm?LàBVtưmàchữatừthiệnchohơn60%bệnhnhân
ơngkhơngsợngườitalợidụngsao,thìơngnói:
"Mộtkhitâmhồncủatakhơnlớn
Sẽthấymìnhtrongvạnvậtthếgian
Sẽkhơngcịnailợidụngai
Bởigiúpngười,chínhlàtagiúpta
Bởichữalànhchongười,chínhlàtachữalànhchota."

3.VirginiaMasonMedicalCenter
TrungTâmYTếVirginiaMasontạibangWashington(HoaKỳ)làmộtBVphilợinhuậnthànhlậpnăm
1920.BVcó336giườngvà400BSlàmviệctrong45khoachẩnđốn,nộivàngoại.

BS.NộiKhoaGaryKaplan,CEOcủaVirginiaMasonMedicalCenter

Năm2000,khiBS.KaplanđượcbầulàmCEOthìVirginiaMasonđanggặpnhiềutháchthức.Khókhăn
nhấtlàkinhtế:năm1998và1999làlầnđầutiêntronglịchsửhoạtđộngVirginiaMasonbịlỗ(chi
nhiềuhơnthu)-lênđếnhàngchụctriệuđơlaMỹ–vàtinhthầnnhânviêncũngvìvậymàđixuống
nghiêmtrọng.NguycơcaolàcácBShàngđầusẽrờibỏBV.Mứcđộcạnhtranhcàngngàycàngtăng
bởivìVirginiaMasonởmộtkhuvựccủathànhphốSeatleđượcgọilà“ngọnđồithuốc”(pill-hill),có
nhiềubệnhviệncùngnằmtrongbánkínhmộtdặm.
Vớitinhthần“CảiCáchHayLàChết”,BS.Kaplanđãkiếntạovănhốquảnlýminhbạch,dẹpbỏcác
nhómlợiích,vàmangđộingũNVYTsangNhậthọcphươngphápquảnlýTinhGọn(Lean)từnhàmáy
xehơiToyotađểvừatăngcườngchấtlượngytế(tinh),lạivừagiảmchiphíchoBV(gọn).Trongsuốt
qtrìnhcảitiếnBS.KaplakêugọiNVYTtrongmọicấpthamgiacảitiến,vàbảođảmlàsẽkhơngaisẽ
bịmấtviệc.
Sau5nămthìVirginiađãthànhcơng,vàtrởthànhBVđiđầunướcMỹvàthếgiới.Năm2015lànăm
thứ10liêntiếpmàVirginiaMasondànhđượcdanhhiệu"BệnhViệnTốtNhấtNướcMỹ"(xemhình).
Vớithươnghiệuchấtlượngnày,VirginiaMasoncàngngàycàngthuhútnhiềubệnhnhânvàvựcdậy
tìnhhìnhtàichính.TừmứclỗhàngchụctriệuĐơLakhiBS.KaplantrởthànhCEOnăm2000,năm2014
VirginiaMasoncódoanhthuhơn1tỉĐơLavàlợinhuậngần50triệuĐơLa(mộtmứclờirấtcaocho
mộtbệnhviệnphilợinhuận).
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang15


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

VirginiaMasonĐượcVinhDanhlàBVHàngĐầuCủaThậpNiên
SausựthànhcơngcủaVirginiaMason,mơhìnhhoạtđộngcủaBVđãđượcnhiềungườinghiêncứu.
BảnthânBVcũngthànhlậphọcviệnVirginiaMasonInstitute12đểchiasẻphươngphápquảnlýTinh
Gọncủamình.



CácSáchNghiênCứuvềMơHìnhYTếTinhGọncủaVirginiaMason



SựthànhcơngcủaVirginiaMasonlàđếntừvănhốcảitiến.TuyđãlàBVhàngđầunướcMỹtrong10
nămliêntục,nhưngVirginaMasonkhơngngủqntrênchiếnthắngmàlntìmcơhộiđểlàmtốt
hơn.Họđitừviệcápdụngtinhgọnchotừngdịchvụytế,đếntừngphịngban,từngnhómdịchvụ,và
cuốicùnglàcảbệnhviện.Vìvậy,tunngơn(motto)doBS.KaplanđặtrachoVirginiaMasonlà:
“Conđườngtinhgọnlàconđườnghọchỏi.Mỗiconngười,mỗigiâyphút,cảitiến
khơngngừngnghỉ.”

4.RamsayHealthCare
RamsayHealthCarelàmộttrongnhữngtậpđồnBVlớnnhấtthếgiới.Khisosánhvềdoanhthu,số
giườngbệnh,sốlượngnhânviên,haysốlượngBV,thìRamsaylnnằmtrongTop5tồncầu.
RamsayHealthCaredoơngPaulRamsaythànhlậpnăm1964,vớimộtbệnhviệnđầutiêntạiSydney
(Úc).Vìbảnthânkhơngphảilàngườilàmlâmsàng,ơngRamsaynóirằng:“NVYTlàchìakhốthành
cơngcủaviệckinhdoanhngànhytế”.Ơnglnnhắcnhởcácnhânviênquảnlýcủamình:“trách
nhiệmcủanhàđầutưvàngườilàmlãnhđạoytếlàchămsócchonhânviên,tạođiềukiệnđểnhân

12

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế

Trang16


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

viênchămsócchongườibệnh”.

ƠngPaulRamsay–NgườiSángLậpTậpĐồnRamsayHealthCare



Ơngđặtratơnchỉchotậpđồnlà:“Conngườichămsócchoconngười”(peoplecaringforpeople).
ƠngRamsaylnchútrọngđếnđiềukiệnlàmviệccủaNVYT,từbữaăntrưa,chỗđậuxe,đếnsựan
tồnvàsẵnsàngcủavậttưthiếtbịytế.Khitậpđồnmởrộngranhiềuquốcgia,vàdùtuổiđãcao,
nhưngơnglntựmìnhđếnthămcácbệnhviện,vàgặpgỡtừngNVYTlàmviệcchomình.Mỗingười
làmquảnlýBVđượclựachọndựatrêntháiđộcưxửcủahọvớicácđồngnghiệp.KháchđếnthămBV
lnngạcnhiênkhithấytrongBVcảngànNVYTnhưngmỗiCEOđềubiếttêntuổivàhồncảnhgia
đìnhcủatừngngười.VănhốtơntrọngNVYTtạiRamsayđượcthểhiệnquaviệcCEOđiăntrưavới
cáctrưởngkhoa,vàuốngcafévớicảanhbảovệ.SựtơntrọngnàygiúpNVYTlàmviệchếtlịngvìtổ
chức,vàtạonênsựthànhcơngtronghơn50nămcủatậpđồnRamsay.


CácBVcủaTậpĐồnYTếRamsayHealthCareKhắpThếGiới
Khiơngquađờinăm2014,tậpđồnđãcóhơn200BVvàcơsởytếởnămquốcgia.Ramsaylàtổ
chứcytếlớnnhấtÚcvàPhápvàlớnnhìởAnh.TạiChâuÁ,RamsayđãcómặtởIndonesiavàMalaysia.

Ởmỗiquốcgia,cácBVcủaRamsaylnxếphạngcaonhấtvềchấtlượng.Vớitinhthầnnhânbảncủa
ngànhy,trongdichúcơngRamsayđểlạigầnnhưtồnbộtàisảnhơn3tỉUSDcủamìnhchomộtquỹ
từthiệnvềnghiêncứuykhoa.
Trongvideophỏngvấnnhândịpkỉniệm50nămthànhlậptậpđồnRamsay,ơngđượchỏi:“Ơnglà
mộttrong5ngườigiàunhấtnướcÚc.Vậybíquyếtlàmgiàutronglĩnhvựcytếcủaơnglàgì?”Ơngtrả
lời:
“BạncứhếtmìnhchămsócNhânViênvàNgườiBệnh,tiềnbạctựnhiênsẽtới.”
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang17


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

Kết
Quabốnvídụtrên,chúngtacóthểthấynhiềubàihọchữudụngtừnhữngtổchứcytếhàngđầuthế
giớichongànhytếViệtNam.
•
•
•

•

ClevelandClinic,từmộtBVchỉtậptrungvàoyếutốlâmsàng,đãđầutưvềsựcảmthơngđể
trởthànhtổchứchàngđầuvềHàiLịngNB.
AravindEyeCareSystem,khơngchỉkhơnglobịBảoHiểmYTế(BHYT)xuấttốn,màcịncó

thểđiềutrịdướichiphívàmiễnphícho60%sốlượngNB.
VirginiaMason,từviệcthấtthuhàngchụctriệuUSDmỗinăm,đãtrởthànhthươnghiệuhàng
đầuHoaKỳvàtrởnênbềnvữngvềtàichính,nhờgiảmlãngphíbằngphươngphápquảnlýY
TếTinhGọn.
RamsayHealthCarechứngminhrằngchấtlượng,thươnghiệu,doanhthutrongngànhytế
đềuđếntừviệcngườilàmquảnlýtậptrungchămsócvàphụcvụNVYT.

Trongbàiviếtsau,chúngtasẽtổnghợpcácbàihọcnàythànhnhững“cơngcụcảitiến”đểmangnó
vàothựctếcảitiếnytếViệtNam.




BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang18


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

Bài2–CácCơngThứcCảiTiến


BảngTínhĐiểmNguyCơNhồiMáuCơTim(TIMI)13

Trongcơngviệchằngngày,ngườilàmngànhyđãrấtquenthuộcvớicác“cơngthứclâmsàng”,vídụ
nhưnhữngbảngtínhđiểmđểchẩnđốn(scoringsystem),haynhữngquytrìnhđiềutrịchuẩn
(standardclinicalpathways).Cáccơngcụnàylàkếtquảtổnghợpkếtquảnghiêncứutừnhiềulĩnh
vựcchunngành,đểhỗtrợNVYTápdụngkiếnthứcykhoatrongmơitrườnglàmviệc.
Khithựchiệncảitiếnytế,chúngtacũngcầnnhững“cơngthứcquảnlý”để“giảimã”cáchoạtđộng
củaBV.Trongbàiviếtsốhainày,chúngtasẽđếnvớibảycơngthức-liênquanđếnnhữnglĩnhvực
màngànhytếViệtNamđangquantâm:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

ChấtLượngYTếLàGì?
LàmSaoĐểNBĐượcAnTồn?
LàmSaoĐểLàmHàiLịngNB?
TiêuChuẩnHốCơngViệcNhưThếNào?
LàmSaoXâyDựngThươngHiệuTổChức?
LàmSaoĐểLàmHàiLịngNhânViên?
LàmSaoĐểĐạtĐượcBềnVữngTàiChính?




13

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế

Trang19


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

1.ChấtLượngYTếLàGì?


ĐịnhNghĩaChấtLượngYTếTheoĐạiHọcVirginiaCommonwealth(HoaKỳ)
Nguồn:
Đâylàmộtcâuhỏikhó.Trongngànhytếcónhiềunhómlợiích(stakeholders).Nếuchúngtahỏi
ngườibệnh(NB),bácsĩ(BS),điềudưỡng(ĐD),nhàquảnlý,hayngườihoạchđịnhchínhsách:“chất
lượngytếlàgì”,thìkhảnăngcaolàmỗinhómsẽcómộtcâutrảlờikhácnhau.Hìnhvẽphíatrênlà
mộtvídụvềtínhđachiềucủachấtlượngytế:
1. PatientSatisfaction:HàiLịngNB
2. AffordableCare:GiáThànhPhảiChăng
3. Communication:GiaoTiếpVớiNB
4. OccupationalSaftey:AnTồnChoNVYT
5. CareCoordination:HợpTácChămSócVớiCácTổChứcYTếKhác
6. Research:NghiênCứuKhoaHọc
7. PatientSafte:AnTồnNB
8. CommunityCollaboration:HợpTácVớiCộngĐồngDânCư

Mộtđịnhnghĩakháphổbiếnkhác,doTổChứcYTếThếGiới(WHO)đềnghị,baogồmsáuyếutố:14
1. Effective:HiệuQuả-chămsóchiệuquảdựatrênykhoabằngchứng

2. Efficient:HiệuSuất-tốiưuhốviệcsửdụngtàingunvàgiảmthiểulãngphí
3. Accessible:DễTiếpCận–đúnglúc,đúngnơi,đúngkỹthuật
4. Acceptable/PatientCentered:DễChấpNhận-phùhợpvớivănhốvànhucầucủaNB
5. Equitable:CơngBằng-giữacácnhómNB
6. Safe:Antồn-giảmthiểurủirochoNB
Cáccơngthứcnàyrấthay,nhưngkhóápdụngtrongthựctếhoạtđộnghằngngàycủaBVbởivìchúng
qdàivàkhơngchỉraquanhệgiữacácyếutố.ĐiềunàykhiếnchoNVYTbịrối:“Thếtơicầnphảilàm
gì?Khicácyếutốnàyxungkhắcvớinhau,tơinênưutiênyếutốnào?”
Saunhiềuthờigiannghiêncứu,chúngtơichorằngcơngthứcchấtlượngcủatổchứcytếVirginia
MasonMedicalCentertạiHoaKỳ(xembài1)làhữudụngnhất:

14

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang20


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí



CơngThứcChấtLượngcủaVirginiaMason15
Cơngthứcchấtlượngnàybaogồmbốnyếutố:
•
•

•
•

ĐiềuTrịPhùHợp-đúngbằngchứngvàđúnglúc
KếtQuảchoNgườiBệnh-sựtiếntriểnvềsứckhoẻcủangườibệnhtừtrướcvàsauđiềutrị
ChấtLượngDịchVụ-tơntrọngbệnhnhân,thơngtinkịpthời,chấtlượngănởphùhợpvới
điềukiện
GiảmLãngPhí-loạibỏbảyloạilãngphítrongytếđểtănggiátrịchongườibệnhvàlợinhuận
chobệnhviện

LãngPhí
VíDụ
1.LãngPhíHànhĐộng Dượcsĩmất20phútđểđinhiềunơitìmmộtloạithuốc
2.LãngPhíThờiGian
Độigiảiphẫuđợi20phútđểbắtđầucamổdomộtngườiđitrễ/thiếtbị
khơngsẵnsàng(vàkhơnglàmgìkhácđượctrongthờigianđó)
3.LãngPhíDiChuyển 25%bệnhnhânbịtrảlạichomộtkhoatrongvịng36giờtừkhinhập
viện
4.LàmĐiLàmLại
KĩthuậtviênX-Rayphảinhậplại20-30%thơngtinvìđơnucầucủa
bácsĩghisainộidungcầnchụp
5.LàmNhiềuHơnCần Điềudưỡngghicùngmộtthơngtinhơhấpcủabệnhnhânvào4nơikhác
Thiết
nhautronghồsơ
6.LàmDư
Giấytờnhậpviệncó7(trongsố16)trangvơích
7.DưVậtTư
Muaqnhiềuthuốctrongkhogâylãngphíkhithuốchếthạn
7CácLoạiLãngPhíTrongYTế
ChúngtacóthểthấyVirginiaMasonhiểusâusắcvềcácyếutốđặcthùcủangànhytếkhithiếtlậpra

cơngthứcnày:
•

•

•

•

•

Nóđềcaoyếutốthượngtơncủayhọc,đólàĐiềuTrịPhùHợp(chẩnđúngbệnh,điềutrịđúng
vàkịpthời).Vìđâylàmộtphươngtrìnhnênnếuyếutốnàybằng0(đaubênphảimàmổbên
trái),thìcảphươngtrìnhsẽbằng0.
NóhướngsựtậptrungcủanhânviênvàogiảmLãngPhíhơnlàgiảmChiPhí.Cónhữngđiều
trịcóchiphícaonhưngkhơnglãngphí,vìnóhiệuquả.Nhưng7loạiLãngPhítrongytếthì
nhânviênnàocũngcóthểxácđịnhvàthamgialoạibỏ.
NóđềcậpđếnChấtLượngDịchVụ,nhắcnhởnhàquảnlývàcảnhânviênrằngngườibệnh
cũnglàkháchhàng.CungcáchvàmơitrườngdịchvụsẽảnhhưởngtrựctiếpđếnChấtLượng.
MộtbácsĩgiỏinhưnghaylớntiếngvớibệnhnhânthìkhơngthểcóChấtLượngtốiưuđược.
KếtQuảcuốicùngchoNgườiBệnhcũngrấtquantrọng.NhưngCơngThứcnàythểhiệnsự
nhìnnhậncơngbằngcủanhàquảnlývớiđộingũbácsĩvàđiềudưỡng,làĐiềuTrịPhùHợp
đơikhicũngkhơngcókếtquảnhưýmuốn.
VàquantrọnghơnhếtlànóchochúngtathấyđượcquanhệgiữabốnthànhtốcủaChất
LượngYTế.

Cácbạncóthểxemmộtbàiviếtchitiếtcủachúngtơivềchủđềnàytạilinksau:

15

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang21


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí



2.LàmSaoĐểNgườiBệnhĐượcAnTồn?
CácĐịnhNghĩa

SỰKIỆN
XÉMSAI
(NEARMISS)

BIẾNCHỨNG
YKHOACĨ
THỂTRÁNH
ĐƯỢC
(PREVENTABLE
ADVERSE
EVENT)

SAISĨTYTẾ
(ERROR)

BIẾNCHỨNG
YKHOAKHƠNG
TRÁNHĐƯỢC
(NON-PREVENTABLE
ADVERSEEVENT)

NGƯỜIBỆNHBỊHẠI
(HARM)

CácĐịnhNghĩaVềAnTồnNB16
•

•
•

•

•

•



SaiSótYTế(MedicalError)–Mộthệthốngcàngphứctạpthìnguycơsaisótcàngcao.Giáo
SưngànhantồnytếcủaĐHYJohnsHopkins,PeterPronovost(vàlàchađẻcủaBảngKiểm
AnTồnYTế),nóirằng:vớisựbùngnổcủakhoahọc,trongviệcchẩnđốnvàcơngnghệđiều
trị,cácBVđãtrởthànhnhữngđỉnhcaocủasựphứctạp.SaisótytếxảyrakhiNVYT,thiếtbị,
haytổchứcytếthựcthikhơngđúngtheodựtính(ĐiềuTrịkhơngPhùHợp–nhưcóđềcập
trongCơngThứcChấtLượngcủaVirginiaMasonMedicalCenterởphầntrên).

NgườiBệnhBịHại(Harm)–NBbịhạikhisứckhoẻcủahọbịgiảmsútdonhữnghoạtđộng
củatổchứcytế.
KhihaivịngtrịnnàygiaonhauthìchúngtacómộtBiếnChứngYKhoaCóThểTránhĐược
(PreventableAdverseEvent).ĐâylàkhiSaiSótYTếdẫnđếnHậuQuảChoNB.Vídụnhưviệc
kêđơnPenicillintrênmộtNBđãcótiềnsửdịứngthuốc,gâyrasốcphảnvệ.
NếuSaiSótYTếxảyra,nhưngNBkhơngbịhại(v.d.nhưĐDkịpthờipháthiệnratiềnsửdị
ứngcủaNBtrướckhigiaothuốcPenicillin),thìgọilàmộtsựkiệnXémSai(NearMiss).
o NhữngsựkiệnnàyphổbiếntrongtổchứcytếhơnlàcácSựCốYKhoaCóThểTránh
Được.Dùkhơngcóhậuquả,nhưngđâyvẫnlàSaiSótYTế,vàchúngtacầnghinhận
đểtìmcáchcảitiến.
o Cómộtsốtàiliệugọiđâysựkiện“SắpSai”.Chúngtơichorằngtừnàylàkhơnghồn
tồnphùhợp,bởivìcáiSaiSót(Error)nàyđãdiễnrarồi,chứkhơngphảilà“sắp”.Chỉ
maymắnlàchưacóhậuquả(Harm)choNBmàthơi.
o NhữngsựkiệnXémSainàylàmộtmỏvàngdữliệuvàcơhộiđểtổchứcytếphântích
vàtìmcơhộicảitiến,trướckhihậuquảthựcsựxảyratrongtươnglai.Đâylàlýdovì
saoviệcthựchiệnBáoCáoRủiRo(RiskRegister)làrấtquantrọngtrongtổchứcytế.
Khái niệm màu cam, Biến Chứng Y Khoa Khơng Tránh Được (Non-Preventable Adverse
Event),lànhữngbiếnchứngđãđượcNVYTtiênliệu,vàNBchấpnhậnrủironàykhithamgia
điềutrị.
MụctiêucủaviệcthựchiệnAnTồnNgườiBệnh(PatientSafety)làgiảmthiểuphầnmàuđỏ
trênbiểuđồVennởphíatrên–nhữngBiếnChứngYKhoaCóThểTránhĐược(Preventable


16
ĐHYTếCơngJohnsHopkins
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang22

CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

AdverseEvent).
Vớicácđịnhnghĩađãrõràng,trongphầnsauchúngtasẽtìmhiểulàmsaođểxâydựngHệThốngBền
VữngđểbảovệAnTồnNgườiBệnh.
HệThốngBềnVững

QuanĐiểmHệThốngvềSaiSótYTế17



Ởhìnhtrên,ĐHJohnsHopkinsgiảithíchqtrìnhdẫnđếnmộtSựKiệnXémSai,vàmộtSựCốYKhoa
CóThểTránhĐược.VídụnhưmộthaynhiềusaisótcủaThiếtBị,củaNgườiThựcThihaycủaTổChức,
dẫnđếntìnhhuốngnguyhiểm.NếutổchứccóHệThốngAnTồnBềnVững,thìsẽcósựcanthiệpđể
giảiquyếtvấnđề,vàhoạtđộngđượcquayvềbìnhthường.TuynhiênnếuHệThốngAnTồnkhơng
tồntại,hoặclàkhơnghoạtđộngtốt(mongmanhnhưchiếckhiênbịnứtvỡ),thìnguycơsẽtiếpdiễn.
ĐếnlúcnàythìNBvàNVYTchỉbiết“phóthácchomayrủi”.Nếucóngườikịpthờinhậnrasaisót(ví
dụnhưthuốcsaiđãđượcchovàokimtiêm,nhưngNVYTkịpthờinhậnrasaisótdomàusắchayđộ
đậmđặccủathuốckhácvớikỳvọng),thìchúngtasẽcómộtSựKiệnXémSai(NearMiss).Nhưngnếu
khơngaicanthiệp,thìSựCốYKhoaCóThểTránhĐượcsẽxảyra,vàNBsẽbịhại.
Mộtthiếtbịytếdùđượcbảotrìtốtđếnđâucũngcónguycơhỏnghócbấtngờ.MộtNVYTdùcógiỏi
đếnđâucũngsẽcólúcmắcsaisót.Mộttổchứcdùcónhữngquytrìnhrấttốt,nhưngkhơngthểtiên
lượngđượctấtcảcáckhảnăngsaisóttrongthựctế.Nhữngtổchứcytếcóchấtlượngtốtlànhững
HệThốngYTếBềnVững(ResilientHealthcareSystem)18,đượcthiếtkếđểcókhảnăngduytrìsựAn
TồnNBngaycảkhicósaisótxảyra.
HọcViệnCảiTiếncủaCơQuanKiểmĐịnhChấtLượngYTếtạiÚc(ACHS–tổchứccótráchnhiệmđưa

ravàgiámsátviệcthựchiệncáctiêuchíchấtlượng–tươngtựnhư83TiêuChícủaViệtNam,hayJCI
củaMỹ),dùnghìnhảnhcáibátđểgiảithíchsựcầnthiếtcủaviệcxâydựngHệThốngYTếBềnVững.


17
ĐHYTếCơngJohnsHopkins
18

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang23


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

HệthốngmongmanhkhiếnNVYTvàNBhoangmang.
HỆTHỐNGMONGMANH
(VULNERABLESYSTEM)

SỰCỐYKHOACĨTHỂTRÁNHĐƯỢC
(PREVENTABLEADVERSE EVENT)



Vìbấtkỳsaisótnhỏnàocũngcóthểdẫnđếnsựcố.
HỆTHỐNGMONGMANH

(VULNERABLESYSTEM)
SAISĨTYTẾ
(ERROR)

SỰCỐYKHOACĨTHỂTRÁNHĐƯỢC
(PREVENTABLEADVERSE EVENT)



Chúngtacầnkiếntạohệthốngbềnvững.

HỆTHỐNGBỀNVỮNG
(RESILIENTSYSTEM)

SỰCỐYKHOACĨTHỂTRÁNHĐƯỢC
(PREVENTABLEADVERSE EVENT)



Vớinhữngràocảnbảovệgiúpgiữantồn,bấtchấp
nhữngsaisótcóthểxảyra.
SAISĨTYTẾ
(ERROR)

HỆTHỐNGBỀNVỮNG
(RESILIENTSYSTEM)

SỰCỐYKHOACĨTHỂTRÁNHĐƯỢC
(PREVENTABLEADVERSE EVENT)

MơHình“CáiBát”vềAnTồnTrongYTế19




19
HọcViệnCảiTiếncủaCơQuanKiểmĐịnhChấtLượngYTếÚc(ACHS)
BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang24


CâuLạcBộQuảnLýChấtLượngvàAnTồnNgườiBệnh

TrầnĐặngMinhTrí

VănHốAnTồn
Sau20nămnghiêncứu,ngànhytếthếgiớiđãnhậnrarằngAnTồnNB(vàantồnchocảtổchứcvà
NVYT)khơngchỉlàmột“dựán”haytráchnhiệmcủamộtcánhânhayphịngban.Đểđạtđượckết
quảantồnbềnvững,AnTồnNBphảitrởthànhVănHốcủatổchức.Trongmỗiquyếtđịnhvàhành
động,mỗiNVYTtừngườithựchiệnđiềutrịchămsóc,đếnngườiquảnlýcầnđặtracâuhỏi“Saisótgì
cóthểxảyratrongtươnglai?”,vàtừđókiếntạocácHệThốngAnTồnkểkiểmsốtnhữngrủirođó.
CáckinhnghiệmkiếntạoVănHốAnTồnđượcCơQuanNghiênCứuYTếvàChấtLượngHoaKỳ
(AHRQ)tổnghợptrongbảyđiểmnhưsau:

7YếuTốcủaVănHốAnTồn
1. Nhìn nhận bản chất của hoạt động của chúng ta là có nguy cơ cao (high-risk)
2. Đặt an tồn là một một mục tiêu hàng đầu trong các chính sách và quy trình

3. Đánh giá các sai sót là “sai sót hệ thống” (system failure), chứ khơng phải thất bại của
cá nhân
4. Đầu tư các nguồn lực cần thiết cho vấn đề an tồn, ví dụ như thời gian và công nghệ
5. Nhận thức rằng môi trường làm việc “an tồn“ khơng có nghĩa là sẽ khơng bao giờ có
sai sót (error-free)
6. Báo cáo tất cả những sự kiện và sự cố “xém sai” (near misses), và bảo đảm một
môi trường làm việc “không đổ thừa” (blame-free) và “không trừng phạt”
(retaliation-free)
7. Thiết lập các quy trình cho việc kiểm định chéo giữa các đồng nghiệp (peer-review) và
nghiên cứu nguyên nhân gốc rễ (root-cause-analysis, RCA)

LàmSaoKiếnTạoVănHốAnTồn20



ViệcxâydựngVănHốAnTồnlàconđườngdài.Sau20nămthìđasốcáctổchứcytếtạicácđất
nướcpháttriểnvẫnchưađếnnơi.Trongmộtkhảosáttạihộithảonăm2017củaCLBQLCL-ATNBthì
yếutốsố1vàsố6củaVănHốAnTồnđượccoilàquantrọngnhấttrongviệckiếntạoHệThốngBền
VữngtạiViệtNam.Đặcbiệtlàlàmsaotạoramơitrườnglàmviệc“khơngđổlỗi”(blame-free),để
NVYTkhơngphải“sốngtrongtưthếphịngthủ”,sẵnsàngchiasẻthơngtinvềcácrủirovàsựcốmà
khơngsợbịtrừngphạt,giúpchotổchứcngàycàngantồnhơn.

20

BảnĐồChiếnLượcCảiTiếnYTế



Trang25