Giáo trình Xây gạch 2 (Nghề Kỹ thuật xây dựng Trình độ CĐTC)

ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH AN GIANG

TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG

GIÁO TRÌNH

Xây gạch 2
NGHỀ KỸ THUẬT XÂY DỰNG
Trình độ trung cấp/cao đẳng
(Ban hành theo quyết định số: 568 /QĐ – CĐN ngày 21 tháng 5 năm 2018
của hiệu trưởng trường cao đẳng nghề An Giang)

Năm 2018


Giáo trình xây gạch 2
LỜI GIỚI THIỆU
- Tầm quan trọng của môđun Xây gạch 2
+ Nghề xây gạch làm việc tại các cơng trình xây dựng dân dụng và cơng
nghiệp, các cơng trình giao thơng, thủy lợi… Cơng việc của họ là xây gờ, bậc
thang, bậc tam cấp, cuốn cung tròn đối xứng, tường cong, bể nước…, các chi tiết
trang trí xây bằng gạch chỉ, gạch ống, gạch thẻ, gạch block, đá và các vật liệu
khác.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật và cấu tạo của khối xây gạch.
+ Để trở thành một thợ xây thành cơng địi hỏi phải có kiến thức đọc và phân
tích, triển khai bản vẽ và có kỹ năng thực hành thành thạo, tác phong công
nghiệp, tỉ mỉ và gọn gàng ngăn nắp.
- Thời gian giảng dạy của môn Xây gạch 2 đối với trình độ Cao đẳng nghề là
128 giờ
- Tóm tắt tồn bộ nội dung mơđun
+Bài 1 Xây gờ thẳng

+ Bài 2 Xây gờ cong
+ Bài 3 Xây bậc tam cấp
+ Bài 4 Xây bậc cầu thang
+ Bài 5 Xây cuốn cung tròn đối xứng
+ Bài 6 Xây tường cong
+ Bài 7 Xây hầm tự hoại
+ Bài 8 Xây gạch trần
- Chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong khoa Xây dựng trường Cao đẳng nghề
An giang đã góp ý.
An giang, ngày tháng năm 2020
Tham gia biên soạn
Đoàn Trọng Thức

Trang 1


Giáo trình xây gạch 2

ĐỀ MỤC

MỤC LỤC
TRANG

1. LỜI GIỚI THIỆU ........................................................................................ 1
2. MỤC LỤC..................................................................................................... 2
3. GIÁO TRÌNH MƠ ĐUN .............................................................................. 4
BÀI 1 XÂY GỜ THẲNG ................................................................................. 8
1/ Các yêu cầu kỹ thuật của gờ .........................................................................
2/ Trình tự và phương pháp xây gờ thẳng .........................................................
Câu hỏi ôn tập ..................................................................................................

BÀI 2 XÂY GỜ CONG .................................................................................. 11
1/ Các yêu cầu kỹ thuật của gờ .............................................................................
2/ Tác dụng của gờ ...............................................................................................
3/ Trình tự và phương pháp xây gờ thẳng .............................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 3 XÂY BẬC TAM CẤP ......................................................................... 14
1/ Công tác chuẩn bị .............................................................................................
2/ Yêu cầu kỹ thuật ..............................................................................................
3/ Phương pháp xây..............................................................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 4 XÂY BẬC CẦU THANG .................................................................... 17
1/ Cấu tạo cầu thang .............................................................................................
2/ Phương pháp xây cầu thang..............................................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 5 XÂY CUỐN CUNG TRÒN ĐỐI XỨNG............................................ 20
1/ Công tác chuẩn bị .............................................................................................
2/ Phạm vi ứng dụng ............................................................................................
3/ Phương pháp xây..............................................................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 6 XÂY TƯỜNG CONG ......................................................................... 23
1/ Xây tường cong tiếp xúc tường thẳng ...............................................................
2/ Xây tường cong tròn đều ..................................................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 7 XÂY HẦM TỰ HOẠI ......................................................................... 26
I/ Cấu tạo hầm tự hoại ..........................................................................................
1/ Đáy bể ..............................................................................................................
2/ Thành bể ..........................................................................................................
II/ Kỹ thuật hầm tự hoại .......................................................................................
Trang 2

Giáo trình xây gạch 2
1/ Đáy bể ..............................................................................................................
2/ Thành bể ..........................................................................................................
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
BÀI 8 XÂY GẠCH TRẦN ............................................................................. 31
I/ Khái niệm, cấu tạo mạch vữa ............................................................................
1/ Khái niệm.........................................................................................................
2/ Cấu tạo mạch vữa .............................................................................................
II/ Yêu cầu kỹ thuật khối xây ...............................................................................
1/ Yêu cầu vật liệu................................................................................................
2/ Yêu cầu về chất lượng khối xây .......................................................................
III/ Trình tự và phương pháp xây gạch trần ..........................................................
1/ Chuẩn bị dụng cụ, vật liệu ................................................................................
2/ Trình tự và phương pháp xây ...........................................................................
IV/ Các sai phạm khi xây gạch trần
Câu hỏi và bài tập.................................................................................................
4. TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 33

Trang 3


Giáo trình xây gạch 2

CHƯƠNG TRÌNH MƠ ĐUN
Tên mơ đun: XÂY GẠCH 2
Mã mô đun: MĐ22
Thời gian thực hiện mô đun: 128 giờ (Lý thuyết: 31 giờ; thực hành, thí
nghiệm, thảo luân: 87 giờ; kiểm tra: 10 giờ).
I.VI ̣ TRÍ , TÍ NH CHẤT CỦ A MƠ ĐUN:

1. Vị trí: Mơ đun M22 được bố trí học chung các mơn học chung và kỹ
thuật cơ sở. Mô đun M22 được bố trí học sau mơ đun M21 & học trong học kì II
2. Tính chất: Là mơ đun học chun môn quan trọng bắt buộc. Thời gian
học bao gồm cả lý thuyết và thực hành.
II. MỤC TIÊU CỦA MÔ ĐUN:
1. Kiến thức:
- Trình bày được các quy trình xây & phương pháp xây gờ, xây bậc, xây
cuốn cung tròn đối xứng, xây tường cong, xây bể.
- Phân tích được các sai phạm thường gặp khi xây gờ, xây bậc, xây cuốn
cung tròn đối xứng, xây tường cong, xây bể.
- Nêu được các chỉ tiêu đánh giá chất lượng của khối xây gạch.
2. Kỹ năng:
- Thực hiện các công việc; xây gờ, xây bậc, xây cuốn cung tròn đối xứng,
xây tường cong, xây bể.
- Phát hiện và xử lý được các sai hỏng khi thực hiện công việc.
- Kiểm tra, đánh giá chất lượng các công việc xây.
3. Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Có tính tự giác trong học tập, hợp tác tốt khi thực tập theo nhóm.
- Tn thủ thực hiện vệ sinh cơng nghiệp, có ý thức tiết kiệm vật liệu và
bảo quản dụng cụ thực tập.
III. NỘI DUNG CỦA MÔ ĐUN:
1. Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian:

Số
TT
1

Tên chương, mục

Tổng

số giờ

Bài 1 Xây gờ thẳng
1. Cấu tạo, tác dụng của gờ
thẳng
2. Các yêu cầu kỹ thuật của gờ

16

Thời gian (giờ)
Thực hành, thí
Lý
nghiệm, thảo
thuyết
luận, bài tập
4

Tổng
số
giờ

12

Trang 4


Giáo trình xây gạch 2
Số
TT

2

3
4

5

6
7

Tên chương, mục

Tổng
số giờ

3.Trình tự và phương pháp xây
gờ thẳng
4. Các sai phạm khi xây gờ
thẳng
5. Quy định an toàn khi xây gờ
Bài 2 Xây gờ cong
1. Cấu tạo, tác dụng của gờ cong
2. Các yêu cầu kỹ thuật của gờ
3.Trình tự và phương pháp xây
gờ cong
4. Các sai phạm khi xây gờ cong
5. Quy định an toàn khi xây gờ
cong
Kiểm tra lần I
Bài 3 Xây bậc tam cấp

1. Cấu tạo, tác dụng của bậc
2. Các yêu cầu kỹ thuật của bậc
tam cấp
3.Trình tự và phương pháp xây
bậc tam cấp 3 phía
4. Các sai phạm khi xây bậc tam
cấp
Bài 4 Xây bậc cầu thang
1. Cấu tạo, tác dụng của bậc
2. Các yêu cầu kỹ thuật của bậc
cầu thang
3.Trình tự và phương pháp xây
bậc cầu thang
4. Các sai phạm khi xây bậc cầu
thang
Kiểm tra lần II
Bài 5 Xây cuốn cung tròn đối
xứng
1. Cấu tạo, tác dụng của cuốn

12

Thời gian (giờ)
Thực hành, thí
Lý
nghiệm, thảo
thuyết
luận, bài tập

3

4

12

12

3

9

2

số
giờ

9

4
16

4
8

Tổng

6

4

4

Trang 5


Giáo trình xây gạch 2
Số
TT

Tên chương, mục

2. Các yêu cầu kỹ thuật của
cuốn
3.Trình tự và phương pháp xây
cuốn cung trịn đối xứng
8 Bài 6 Xây tường cong
1. Khái niệm, phân loại
2. Các yêu cầu kỹ thuật của
tường cong
3.Trình tự và phương pháp xây
tường cong tiếp xúc với tường
thẳng
4.Trình tự và phương pháp xây
tường cong tròn đều
5. Các sai phạm khi xây tường
cong
9 Bài 7 Xây hầm tự hoại
1. Cấu tạo hầm tự hoại
2. Các yêu cầu kỹ thuật
3.Trình tự và phương pháp xây

4. Các sai phạm khi xây hầm tự
hoại
5. Quy định an toàn khi xây
10 Bài 8 Xây gạch trần ( xây không
trát)
1. Khái niệm, cấu tạo và phạm
vi sử dụng
2. Các yêu cầu kỹ thuật của khối
xây gạch trần
3.Trình tự và phương pháp xây
mảng tường bằng gạch trần
4. Các sai phạm khi xây gạch
trần
11 Kiểm tra lần III
Ôn tập hết mơn

Tổng
số giờ

Thời gian (giờ)
Thực hành, thí
Lý
nghiệm, thảo
thuyết
luận, bài tập

16

4

12

24

6

18

12

3

9

2
2

2

Tổng
số
giờ

2
Trang 6


Giáo trình xây gạch 2
Số
TT

Tên chương, mục

Tổng
số giờ

Tổng cộng:

128

Thời gian (giờ)
Thực hành, thí
Lý
nghiệm, thảo
thuyết
luận, bài tập
31

87

Tổng
số
giờ
10

Trang 7


Giáo trình xây gạch 2
Bài 1

XÂY GỜ THẲNG

Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Mô tả được cấu tạo, tác dụng của gờ thẳng.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật của gờ.
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây gờ thẳng.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ gờ thẳng.
+ Xây được gờ thẳng đạt các yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ:
+ Cẩn thận trong khi xây để tránh lật gờ.
Nội dung chính:
1. YÊU CẦU KĨ THUẬT
- Gờ phải đúng vị trí, hình dáng, kích thước thiết kế.
- Gờ phải có độ nhơ ra đều nhau so với mặt tường.
2. PHƯƠNG PHÁP XÂY
Xây gờ cửa sổ (gờ thẳng nằm ngang)
+ Kiểm tra xác định cốt đặt gờ: đo từ cốt chuẩn trên cơng trình theo
phương thẳng đứng tới vị trí mặt dưới của gờ. Nên xác định cốt ở hai đầu rồi
căng dây kiểm tra tổng thể toàn bộ cốt trên chiều dài gờ, vạch dấu ghi lại.
+ Xây 2 viên mỏ ở 2 phía gờ:
Đo từ cốt chuẩn trên cơng trình theo phương thẳng đứng tới vị trí mặt
dưới của gờ. Nên xác định cốt ở hai đầu rồi căng dây kiểm tra tổng thể toàn bộ
cốt trên chiều dài gờ, vạch dấu ghi lại.
Xây 2 viên mỏ ở hai phía đầu gờ: Lấy cữ đánh dấu độ nhơ ra của hai viên
mỏ cho đều nhau. Có thể vạch vào cạnh viên gạch.
Xây 2 viên mỏ.
+ Xây những viên gạch nằm giữa 2 mỏ:
Căng dây ăn khớp với mép ngoài và ở macwtj dưới của 2 viên gạch mỏ.

Do căng dây nên 2 viên mỏ dể thay đổi vị trí, cho nên phải đè gạch giữ cho 2
viên mỏ ổn định.
Lấy vữa phết vào cạnh viên gạch xây: người thợ một tay cầm nghiêng
viên gạch, một tay cầm dao lấy vữa phết vào cạnh viên xây về phía tiếp xúc với
viên đã xây.

Trang 8


Giáo trình xây gạch 2

Đặt vào vị trí: Tay cầm viên xây ở một cạnh, đặt nằm ngang áp mặt có
vữa vào viên đã xây.

Điều chỉnh viên xây cho ăn dây và ngang bằng đảm bảo cạnh dưới của
viên gạch ăn với dây. Khi điều chỉnh chỉ được dùng dao gõ vào vị trí gối lên
tường của viên xây gờ. Phải đổ đầy vữa vào khi chỉnh xong.
Dùng gạch đè tạm giữ ổn định cho
viên vữa xây
Khi xây còn lại 5 – 6cm dùng gạch
ướm để điều chỉnh mạch không bị nhỡ
gạch.
+ Xây viên cuối cùng: Rải và gạt
vữa lên cạnh của một viên đã xây, phếch
vữa vào một cạnhcủa viên định xây. Tay
cầm ở đầu viên gạch, đặt thẳng từ trên
xuống rồi điều chỉnh vào đúng vị trí.
Kiểm tra và miết kỹ các mạch vữa, chú ý mặt tiếp xúc với viên gạch xây ở
phía trong gờ, mạch ở dạ gờ nơi tiếp xúc với tường.
Trường hợp gờ dài, sau khi đã xây 2 viên mỏ 2 đầu phải căng dây để xây

2 mỏ trung gian, khoảng cách giữa chúng nhỏ hơn 3m.
Chú ý: Do gờ là bộ phận dễ mất ổn định, cho nên không được va đập vào
gờ mới xây, không chống đỡ từ trên xuống dưới gờ, không đứng trên gờ để làm
việc khác.
Trang 9


Giáo trình xây gạch 2
Câu hỏi và bài tập
1. Hãy nêu yêu cầu kĩ thuật xây gờ thẳng?
2. Hãy trình bày phương pháp xây gờ thẳng?
3. Một sinh viên thực hiện công việc xây tường gạch ống dày 100, dài 3000, cao
1200 kết hợp xây gờ thẳng. Gờ thẳng cao 800, độ nhô ra 70, xây bằng gạch thẻ
trong thời gian là 7 giờ

Trang 10


Giáo trình xây gạch 2
Bài 2
XÂY GỜ CONG

Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Mô tả được cấu tạo, tác dụng của gờ cong.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật của gờ.
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây gờ cong.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ gờ cong.
+ Xây được gờ cong đạt các yêu cầu kỹ thuật.

- Thái độ:
+ Cẩn thận trong khi xây để tránh lật gờ.
Nội dung chính:
1. YÊU CẦU KĨ THUẬT
- Gờ phải đúng vị trí, hình dáng, kích thước thiết kế.
- Gờ phải có độ nhơ ra đều nhau so với mặt tường.
2. TÁC DỤNG GỜ CONG
Gờ cong thường được xây trên cửa sổ, cửa đi hoặc trên tường nhằm mục
đích trang trí.
3. PHƯƠNG PHÁP XÂY
Gờ cong là loại gờ xây bằng gạch được xây thành vòm trên cửa. Trước
khi xây phải làm ván khuôn liên kết giằng giữ ổn định, chắc chắn. Điều chỉnh
ván khuôn đúng cao độ thiết kế bằng nêm dưới chân cột chống.

Sau khi dựng xong ván khuôn tiến hành lấy dấu điểm giữa của gờ cong,
giữa điểm giữa của gờ trên ván khuôn, xác định số viên cần xây từ viên khóa ở
giữa về mỗi bên đánh dấu lại trên ván khuôn .
Tiến hành xây gờ cong như sau:
Xây 2 viên ở hai bên chân gờ, hướng vào tâm của gờ.
Tại tâm gờ đóng 1 đinh (có thể ở trên tường), nếu bán kính cong của gờ
lớn , trường hợp bán kính cong của gờ nhỏ phải đóng một thanh gỗ ngang qua ơ
Trang 11


Giáo trình xây gạch 2
trống của cữa và xác định tim gờ trên thanh gỗ đó. Buộc sợi dây vào vị trí của
tim gờ.
Các viên tiếp theo phải xây từ hai gối đỡ gờ vào giữa. Dùng sợi dây buộc
qua tim, kiểm tra xem các viên xây đã được hướng tâm chưa mà điều chỉnh cho
phù hợp.

Khi xây viên gạch khóa cuối cùng phải ướm và chém gạch theo hình nêm.
Phết vữa vào hai mặt bên của viên khóa. Đặt theo phương thẳng đứng và chèn
thật căng. Thao tác đặt viên khóa: Khi xây cần chú ý cho các viên gạch cùng
hướng về một tâm. Như vậy viên gạch càng vào gần giữa càng có xu hướng
đứng dần. Viên nêm cuối cùng ở giữa thì đặt thẳng đứng.
Mạch vữa xây gờ cong có dạng hình nêm. Đầu to ở trên có chiều dày ≤
2,5cm, đầu nhỏ ở dưới có chiều dày từ 0,5 – 1cm.
Đối với những gờ cong trên cửa, tường đặt gờ chính là lanh tơ tạo cửa. Người
thợ chỉ việc kiểm tra và gia công cho đúng hình dáng gờ rồi xây gờ lên trên.
Đối với những gờ cong xây trên tường phẳng, tường đặt gờ phụ thuộc vào
hình dáng gờ. Khi xây đến cốt đặt gờ phải xác định tâm của bán kính cong để
xây tường đặt gờ.

Sau khi xây xong tường đặt gờ dùng vữa có mác ≥ 50 trát tạo ra cong trịn
đều trên mặt tường đặt gờ. Dựa vào tường đặt gờ xây gờ ở phía trên.
Trang 12


Giáo trình xây gạch 2
Câu hỏi và bài tập
1. Hãy nêu yêu cầu kĩ thuật xây gờ cong?
2. Hãy nêu tác dụng xây gờ cong?
2. Hãy trình bày phương pháp xây gờ cong?
3. Một sinh viên thực hiện công việc xây tường gạch ống dày 100, dài 3000, cao
1200 kết hợp xây gờ cong. Gờ cong có bán kính 400, độ nhô ra 70, xây bằng
gạch thẻ trong thời gian là 7 giờ

Trang 13

Giáo trình xây gạch 2

Bài 3
XÂY BẬC TAM CẤP

Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Mô tả được cấu tạo, tác dụng của bậc tam cấp.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật của bậc tam cấp.
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây bậc tam cấp.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ bậc tam cấp.
+ Xây được bậc tam cấp đạt các yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ:
+ Cẩn thận, tỷ mỷ, chính xác khi đo, vạch dấu chia bậc.
Nội dung chính:
Nền nhà (cốt ± 0.00) thường được làm cao hơn đất thiên nhiên. Để cho
việc sử dụng được tiện lợi ta phải xây bậc lên xuống( bậc tam cấp). Tam cấp có
số bậc phụ thuộc vào chiều cao của cốt nền (cốt ± 0.00), chiều cao mỗi bậc 15 ÷
20cm, mặt bậc 25 ÷ 35cm
1. Cơng việc chuẩn bị
a. Kiểm tra ngang bằng và độ cao của nền
b. Xác định điểm giữa O của bậc tam cấp
c. Xác định và vạch kích thước bậc:
+ Bậc thứ 1
Từ điểm giữa O của bậc đo về hai phía bằng ½ kích thước chiều dài bậc
xác định được 2 điểm A và B.
Từ A và B dùng dọi hoặc thước tầm và nivô xác định điểm A1, B1 dưới
chân tường móng.

Chia độ cao của mỗi bậc trên đường thẳng AA1 và BB1.
Kẻ A1C và B1D bằng khích thước của bậc thứ nhất và vng góc với
tường móng khi đó A1CDB1 là đường bao của đợt thứ 1.

Trang 14


Giáo trình xây gạch 2

+ Xác định kích thước bậc thứ 2: cũng như xá định kích thước bậc thứ 1
2. Yêu cầu kỹ thuật
Bậc phải xây đúng vị trí, kích thước.

Các bậc phải đều nhau về chiều rộng, chiều cao, cạnh bậc phải thẳng, mặt
bậc phải ngang bằng.
3. Phương pháp xây
+ Xây bậc thứ nhất:
Xây một lượt bao quanh đườn vạch kích thước của bậc dưới cùng
Xây các viên mỏ số 1 và điều chỉnh cao độ trùng với mạch dấu cao độ A2
của bậc 1.
Xây các viên mỏ số 2, dùng nivô điều chỉnh thăng bằng với viên mỏ số 1.
Căng dây giữa viên mỏ số 1 và 2 để xây các viên ở gữa.
Xây các viên ở phía trong theo trình tự từ trong ra ngồi, lớp 1 đến lớp 2.
Trang 15


Giáo trình xây gạch 2
+ Xây bậc thứ 2:
Việc lấy dấu và trình tự cũng như bậc thứ nhất. Để khơng làm long mạch
bậc thứ nhất cần lót ván đứng để xây.

Chú ý:
Lớp trên của mỗi bậc nhất thiết phải đặt gạch dọc theo chiều rộng của bậc.
Khi xây xong phải có biện pháp bảo vệ cho bậc khơng bị long lật. Trường
hợp xây không láng phải đợi cho vữa co ngót xong mới tiến hành bắt mạch bằng
vữa ximăng cát tỉ lệ 1 : 3.

Câu hỏi và bài tập
1. Hãy nêu yêu cầu kĩ thuật xây bậc tam cấp?
2. Hãy trình bày cơng tác chuẩn bị xây bậc tam cấp?
3. Hãy trình bày phương pháp xây bậc tam cấp?
4. Một sinh viên thực hiện công việc xây bậc tam cấp bằng gạch thẻ, chiều dài
bậc 2000, chiều cao mặt bậc 150, bề rộng mặt bậc 300 trong thời gian là 7 giờ

Trang 16


Giáo trình xây gạch 2

Bài 4
XÂY BẬC CẦU THANG

Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Mô tả được cấu tạo, tác dụng của bậc cầu thang.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật của bậc cầu thang.
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây bậc cầu thang.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ bậc cầu thang.
+ Xây được bậc cầu thang đạt các yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ:

+ Cẩn thận, tỷ mỷ, chính xác khi đo, vạch dấu chia bậc.
Nội dung chính:
1. Cấu tạo cầu thang
Cầu thang có các bộ phận sau:
Cầu thang -1
Thân thang bậc lên xuống -2
Sàn chiếu nghỉ chiếu tới -3
Lan cang cầu thang -4

Để đi lại được dễ dàng, bậc thang thường có chiều cao h=15÷18cm và bề
rộng bậc từ 25÷30cm.
2. Phương pháp xây bậc cầu thang
- Chia bậc:
Thường phải căn cứ vào kích thước cụ thể của đan cầu thang đã thi cơng
để chia bậc. Do q trình thi cơng kích thước này có thể bị sai lệch so với thiết
kế, phương pháp chia bậc để xây như sau:
Từ B dựng đường thẳng đứng BY, từ A dựng đường nằm ngang AX gặp
BY tại O.
Trang 17


Giáo trình xây gạch 2
Đo khoảng cách BO, AO.
Chia BO cho số chiều cao bậc, AO cho số mặt bậc đánh dấu tạo các điểm
1’, 2’, 3’… và 1”, 2”, 3”…
Kẻ đường nằm ngang qua 1’, 2’… Đường thăng đứng qua 1”, 2”, 3” cắt
nhau tại điểm 1, 2, 3 là vị trí các mũi bậc cần xây
Xác định mũi bậc trên cốt thang: tại các vị trí mũi bậc đã xác định ở trên
từng buồn thang, dùng thước dài hoặc dây đặt vng góc với tường buồn thang,
điều chỉnh cho thước, dây ngang bằng. Chỗ tiếp xúc giữa thước, dây với cốt

thang là vị trí mũi bậc tương ứng trên cốt thang.

- Xây bậc:

trên.

Bậc được xây từ dưới lên trên. Phải bắc ván lên bậc dưới để đứng xây bậc

Xây 2 viên mỏ ở 2 đầu theo vạch dấu mũi bậc đã có.
Căng dây xây các viên ở giữa
Nói chung xây bậc cầu thang sau khi đã chia bậc xong cũng giống như
xây bậc tam cấp. Nhưng với những viên ở lớp dưới của mỗi bậc thường phải
Trang 18


Giáo trình xây gạch 2
chém vát cạnh thì mới xây được. Khi xây bậc thang xong phải có biện pháp bảo
đảm không cho người qua lại trong thời gian từ 4 – 5 ngày, đề phòng long mạch
hay hư hỏng.
Câu hỏi và bài tập
1. Hãy nêu cấu tạo cầu thang? Vẽ hình minh họa?
2. Hãy trình bày phương pháp xây bậc cầu thang?
3. Hai sinh viên thực hiện công việc xây bậc cầu thang bằng gạch thẻ. Cho biết:
chiều cao cầu thang h = 1500, chiều dài cầu thang l = 3000 trong thời gian là 7
giờ

Trang 19


Giáo trình xây gạch 2

Bài 5
XÂY CUỐN CUNG TRỊN ĐỐI XỨNG

Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Mô tả được cấu tạo, tác dụng của cuốn.
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật của khối xây cuốn .
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây cuốn.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ cấu tạo cuốn .
+ Xây được cuốn đạt các yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ:
+ Cẩn thận, tỷ mỷ, chính xác khi thực hiện các bước công việc.
+ Tuân thủ thời gian được tháo dỡ ván khuôn cuốn và thận trọng khi tháo dỡ
khuôn cuốn để khơng xảy ra mất an tồn lao động.
Nội dung chính:
1. CƠNG TÁC CHUẨN BỊ
+ Vật liệu:
Xây gạch lanh tơ cuốn phải già, không cong vênh, rạn nứt.
Vữa xây phải dẻo, mác không nhỏ hơn 25.
Phương tiện khác: gồm các ván khn, cây chống để đỡ phía dưới lanh tơ
trong q trình xây.
2. PHẠM VI ỨNG DỤNG
+ Lanhtơ cuốn thường gặp khi xây vịm cửa nhà thờ, đình chùa, lăng tẩm,
cuốn cầu thang gạch … có thể áp dụng đối với cửa rộng 1,8m.

3. PHƯƠNG PHÁP XÂY
Lanhtơ cuốn cung trịn đối xứng
Lanhtơ cuốn là loại Lanhtơ gạch được xây thành vịm trên cửa. Trước khi

xây phải làm ván khuôn liên kết giằng giữ ổn định, chắc chắn. Điều chỉnh ván
khuôn đúng cao độ thiết kế bằng nêm dưới chân cột chống.
Trang 20


Giáo trình xây gạch 2
Sau khi dựng xong ván khn tiến hành lấy dấu điểm giữa của cuốn, giữa
điểm giữa của cuốn trên ván khuôn, xác định số viên cần xây từ viên khóa ở
giữa về mỗi bên đánh dấu lại trên ván khuôn .
Tiến hành xây Lanh tô cuốn cung tròn đối xứng như sau:
Xây 2 viên ở hai bên chân Lanh tô, hướng vào tâm của Lanhtô.
Tại tâm Lanhtơ đóng 1 đinh (có thể ở trên tường), nếu bán kính cong của
lanh tơ lớn , trường hợp bán kính cong của Lanh tơ nhỏ phải đóng một thanh gỗ
ngang qua ô trống của cữa và xác định tim Lanh tơ trên thanh gỗ đó. Buộc sợi
dây vào vị trí của tim Lanh tơ.
Các viên tiếp theo phải xây từ hai gối đỡ Lanh tô vào giữa. Dùng sợi dây
buộc qua tim, kiểm tra xem các viên xây đã được hướng tâm chưa mà điều
chỉnh cho phù hợp.
Khi xây viên gạch khóa cuối cùng phải ướm và chém gạch theo hình nêm.
Phết vữa vào hai mặt bên của viên khóa. Đặt theo phương thẳng đứng và chèn
thật căng. Thao tác đặt viên khóa cũng như xây Lanhtơ vỉa nghiêng.

 Một số chú ý khi xây Lanh tơ gạch
Nói chung Lanh tô cần xây một đợt cho
xong. Đối với các cuốn lớn được phép ngừng
tạm khi đã xây ở 2 đầu vào giữa đến mức góc
được chắn ở tâm về mỗi bên là 300 phần vòng
cung còn lại phải xây xong trong một đợt thi
công tiếp theo.
Sau khi xây xong cần tưới ẩm, bảo

dưỡng để vữa xây phát triển ở cường độ bình
thường.
Phải thường xuyên kiểm tra chất lượng
của ván khuôn, cột chống.

Trang 21


Giáo trình xây gạch 2
Thời gian giữ ván khn bảo đảm cho vữa xây đạt 70 % cường độ đối với
Lanh tô nhỏ hơn 1,2m và đạt 100% cường độ đối với Lanh tô lớn hơn 1,2m theo
bảng sau:
Số
TT

Kết cấu Lanhtơ

Mác vữa
25
25
25

Nhiệt độ
khơng khí
(0C)
>10
5-10
1-5

Thời gian

giữ khn
(ngày)
12
18
24

1

Lanhtơ bằng, Lanhtơ
gạch có cốt thép

2

Lanhtơ cuốn bằng và
cuốn vịm

25
25
25

>10
5-10
1-5

5
8
10

Câu hỏi và bài tập
1. Hãy nêu phạm vi ứng dụng xây cuốn cung tròn đối xứng? Vẽ hình minh họa?

2. Hãy trình bày phương pháp xây cuốn cung trịn đối xứng? Vẽ hình minh họa?
3. Một sinh viên thực hiện công việc xây tường dày 200 kết hợp xây cuốn cung
tròn đối xứng. Xây cuốn cung trịn đối xứng xây bằng gạch thẻ, bán kính cung
tròn 300. Xây tường mỗi bên dài 600, cao 700 trong thời gian là 7 giờ

Trang 22


Giáo trình xây gạch 2
Bài 6
XÂY TƯỜNG CONG
Mục tiêu của bài:
- Kiến thức:
+ Trình bày được khái niệm, phân loại xây tường cong.
+ Nêu được các yêu cầu kỹ thuật của khối xây tường cong .
+ Trình bày được trình tự và phương pháp xây tường cong.
- Kỹ năng:
+ Đọc được bản vẽ tường cong.
+ Xây được tường cong đạt các yêu cầu kỹ thuật.
- Thái độ:
+ Cẩn thận, tỷ mỷ, chính xác khi xác định hình dáng, kích thước tường cong trên
mặt móng.
Nội dung chính:
1. XÂY ĐƯỜNG CONG TIẾP XÚC VỚI ĐƯỜNG THẲNG
Dựa vào thiết kế để xác định tâm
O của đoạn đường cong 4-3.
Lấy O làm tâm quay cung 4-3 có
bán kính 0-4 là bán kính của đoạn
tường cong.
Lấy bán kính trừ đi chiều dày

tường ta có cung 1-2.
Căng dây lèo để tạo trục tâm O,
O1.
Dựa vào đường bao vạch dấu
tiến hành xây lớp thứ nhất.
Các lớp gạch tiếp theo căn cứ vào lớp gạch thứ nhất để xây.
Trong q trình xây các lớp tiếp theo có dùng nivô đặt thẳng đứng dọc
theo mặt cong để kiểm tra.
Xây được từ 3 tới 5 lớp kiểm tra lại bán kính cong bằng cách đo từ trục
tâm O, O1 ra đến mép trong và mép ngoài của đoạn tường vừa xây so sánh với
bán kính xem có đảm bảo hay không nếu không đạt phải sửa chữa kịp thời .
2. XÂY TƯỜNG CONG TRÒN ĐỀU.
+ Xác định tâm O của đoạn đường cong cần xây.
+ Vẽ đường bao của đường cần xây:
Lấy O là tâm vẽ đường trịn có bán kính bằng bán kính của đường cong
cần xây.
Trang 23


Giáo trình xây gạch 2
Lấy O làm tâm vẽ đường trịn thứ 2 có bán kính bằng bán kính tường
cong trừ đi bề dày tườn b.

tròn).

Căng dây lèo để xác định trục tâm của tường cong cần xây.
+ Xây lớp gạch thứ nhất.
Dựa vào đường bao vừa vẽ ta xây lớp gạch thứ nhất (tương tự xây trụ

+ Các lớp gạch tiếp theo căn cứ vào lớp gạch thứ nhất để xây.

+ Xây được từ 3 – 5 lớp tiến hành kiểm tra.
Dùng sợi dây đánh dấu A, B, C trong đó AB=BC=R(Bán kính cong của
đường).
Kéo ngang qua mặt tường vừa xây sao cho B luôn tiếp xúc với trục tâm
OO1.
A, C phải tiếp xúc với mặt ngoài của tường vừa xây. Nếu chưa đạt phải
sửa chữa kịp thời.

Trang 24