khởi nghiệp cho sinh viên đại học

Khdi nghiep d sinh vien dai hoc:

Kinh nghiem quo'c te
va gai y cho Viet Nam
ThS. NGUYEN THCI THOY
Trudng Dai hoc Kinh te quoc dcin

Khdi nghidp diCcanh 3 vfi'n truyan thfi'ng la v$t chS't, tri thiJc va nhan Itfc. Nhieu nghidn ctfu
trgn the'gidi da chdng minh drfgtc chtfdng trinh giao due Ididi nghiep tai cac
trddng dai hgc co tac dfing rS^t tich cdc tdi ti^m nang Ididi nghi$p cua sinh
vien, gop phin tang trddng icinh ti, chuyd'n dfi'i cd ca'u Idnh tfi', giam ngheo
doi, tao ra nhieu vific lam.
VAI TRO
CUA CAC TRl/CfNC D A I H O C

nganh dao tao vl khdi nghiep boSc cd mfin hoc khdi
nghiep trong chffdng tnnh dao tao.

Theo cac hpc gid Baron, Ajzen,
K I N H N G H I E M TREN T H E CICfl
Krueger (2007), dffa tren md hinb If
thuyfi't ve hanh vi bdp Iy, thi khdi nghifip
Kinh nghifm d Anh
ih mpt qud tnnh bdt diu tff cd nhan tich
Cbinh phli Anh rat coi trpng vific gia tang khdi
luy kie'n thffc, kinh ngbiem, hifi'u bifit de nghiep. Cac trU'dng dai hpc Anh la nhan td'di dau trong
c6 dffdc hem nang khdi nghiep. Tiem chffdng trinh tbiic da'y tinb than dinh hffdng kinb doanh,
nang khdi nghifip (entrepreneurship dac bifit Id khfi'i cdc tnfdng thufic ngdnh kinh tfi'va quan
potential) tbeo Shapero (1981) la nhffng tri kinh doanh Theo eufic dieu tra tai cac cd sd dao
cd nhdn san sang di tifin pbong trong vific tao dai hpc (higher educahon) d Anh do Vifin Doanb

nim bat cdc cd bdi kinh doanb ha'p dan nghifip nhd va Khdi nghiep (ISBE) cung phfi'i hdp vdi
ma hp nhan bifi't dffdc.
Uy ban Quo'c gia ve Giao due kbdi nghifip (NCEE) tff
Tiem nang khdi nghiep se ddn tdi nam 2006 tdi nam 2010, d 116/129 cd sd giao due dai
dif dinh kbdi nghiep! Mfit ca nban cd hpc ciia Anb cho tha'y: 80% cd sd dao tao dai hpc cd
du" dinh khdi nghifip thi tie'n tdi se thffc chuyen ngdnb kbdi nghifip hoac cd it nbat la 1 mdn hpc
hi0n c^c hanh vi xuc tifi'n boat ddng khdi vl khdi nghifip trong chu'dng tnnh day hpc, Cdc trffdng
nghidp trong tffdng lai khi cd bdi kinb thudc khd'i ky thudt cung cho sinh vifin hpc mfin khdi
nghiep nhff mfit mdn Iffa chpn trong chffdng trinh dao
doanh dp tdi.
Sinh vifin chffa tfi't nghiep la nhdm tao de thuc day vific thffdng mai hda cac nghifin cffu ddi
ngu'di dang trong giai doan diu cua Iffa mdi ky thuat, cdng nghe.
Bfin canh dd. 91% trU'dng cd cac boat ddng ngoai
chpn ngbi nghifip. Do vay, cdc trffdng
dai hoc tac dfing vdo chi hu'dng, tff tin khda dfi' bfi trd cho sinb vifin ky nang, hifi'u bie't ve kbdi
cda sinh vifin ngay tff khi cdn ngdi ghe' nghifip, nhff: td chffc hfii thao ve kbdi nghifip (79%), to
nhii trffdng, giup dinh hinh tff duy va dinh chffc cudc thi vifi't ke'hoach kinh doanh (60%), cupc thi
hifdng tinh than doanh nhan cho sinh hinh thanh y tffdng kinh doanh.., (Bieu do I). Cdc hoat
vien trong tffdng Iai. Thiic da'y tilm nang dfing ngoai khda nay cung cap cdc cd hpi cho sinh vifin
khdi nghifip cua sinh vien dai hoc rd't cd y pbat trien ky nang vd tinb than iff tin ve kha nang khdi
nghia cho cdc boat ddng khdi nghifip sau nghifip. Cac hoat dpng nay dffdc nha trffdng ldi trd hoac
dffdc dai tho bdi cdc quy dau tff bfin ngoai.
ngiy ra trffdng.
Ngoai ra, cdc cd sd dao tao thffdng cd mdi lien kfii
Hi^n nay, da cd khoang 1.500 cac
Inldng dai hpc tren thfi' gidi cd chuyfin chat che vdi cpng ddng doanh nghiep. ling cffdng kCi
I mmiiu^ and Fortv.iM Rcvi

97

rSHiM RA THE GICJl

phdng cho thue gid re/mffdn tai khuon
vifin trffdng (72%), ngoai ra, cac trffdng
dai hpc d Anh ciing tao nhilu dieu kifin
giiip dd doanh nghifip mdi vdi cdc tff vaii
hd h-d ky thudt, tai chinh (Bieu do 2).
Vdi dau tff vd hd hd nhff vdy, kfi't qud
la sinh vifin Anb da tao lap ra 2.371 doanh
nghifip mdi nam hpc 2008 - 2009; 3.277
doanh nghiep trong nam hoc 2009 - 2010.
Tinh trung binb cd 22 doanb nghifip mdi
dffdc sinb vifin tbanb lap d mfii trffdng dai
hpc tai Anh giai doan nam 2008 - 2009,
con so nay tang len 28 doanh nghiep mdi
trong giai doan nam 2009 - 2010.
Kinh nghifm d My
Cdc trffdng dai hpc d My rat thanh
cdng trong viec gia tang tiem nang khdi
nghifip de thffdng mai hda cac sang kiln
cdng
nghfi va gidi phdp ky thudt. Cac
B I E U D 6 1 : C A C H O A T DONQ N G O A I K H O A V E K H 6 I NGHIEP
trffdng dai hoc d My nhff Hpc vifin Cfing
B0%-| j 2 M
nghfi
MIT,
hdng nam cd Ichodng 150 cfing
7 « |

70%-'"
ty mdi dffdc thanh lap. Hien nay, MIT co
tong
sd'5.000
doanh nghifip da dffdc thanh
50% - ^
40% • " "
lap tuyfi'n dung 1,1 trifiu nhdn vifin vd c6
30%-'"
doanb thu trung binh nam Ien tdi 230 ty
20%-'"
lOK-""
USD. 6 My, nam 1985 cbi cd 253 hffdng
dai hpc cd khda hpc khdi nghifip hong
Hpi Ihao Sy kien TTii viel Tlii Y Tro chm Hogt
chffdng trinh, dfi'n nam 1993 da cd 441
doanh ke hoach luong mo hinh aong he
nhan
kinh
kmh
doanh ve khoi
trffdng va hifin nay la 1.200 trffdng cao
dang vd dai hpc My cd cac khda ddo tao
khdi nghiep va dilu hdnh doanh nghiep
B I E d D 6 2 : CAC HO TRO C U A c A c CO SCi D A O T A O
nhd. Khdng chi sinh vien trffdng kinh
D A I HOC v i : KHCil NGHIEP
doanh dffdc hoc cdc mdn ve khdi nghifip,
ma cac sinh vifin ky thudt cflng cd the Iffa
chpn mon hpc nay. Chuyfin ngdnh dao tao

khdi nghifip d My cd so' Iffdng sinh vien
hpc rd't dfing, chi sau chuyfin ngdnh qudn
tri kinh doanh. Cdc chffdng tnnh dao tao
khdi nghiep deu cd dinb hffdng cung cap
cdc ky nang can tbiet cbo sinb vifin de gia
nhdp thi trffdng, cd khac biet so vdi cac
chffdng trinh dao tao qudn tri kinb doanh
truyen tbd'ng. Cdc khda hpc cung chu
\-w\n-. D,,i,i :>ii: trpng tdi ren luyfin, xdy dffng ky nang ddm

nfii dfi' dffa sinh vifin vao Iam viec, tifi'p tbu kinh ngbiem
thffc tfi^ trong cdc doanh nghifip mdi khdi nghifip.
0 Anh, cdc trffdng dai hpc cd thi huy ddng rat da
dang cac nguon tai cbinh khdc nhau de pbuc vu cho cdc
boat dpng dinh hffdng sinb vien ve khdi nghiep. 41%
sfi' trffdng cd quy rifing d l phuc vu boat dpng hd trd
kbdi nghiep. Ngoat ra, cdn cd cdc nguon khdc, nhff: tai
trd tff Chinb pbu theo hdp ddng (38%), cac quy diu tff
tff nhan hdae cua Nha nffdc, cac nha tai hd, tff quy cua
EU... Cdc trffdng dai hoc cGng tang cffdng kfiu gpi cdc
nha bao tam, cac chffdng trinh hd trd cda Cbinb phii de
tai trd vd'n cho cac doanh nghiep mdi thanh lap trong
khufin vifin trffdng.
Cdc trffdng deu cung cd'p cdc h§ trd cin thie't ve
kfi't ca'u ha ting cho thanh lap doanb ngliiep mdi, nhff:
vffdn ffdm doanh nghiep (51 % sd' trffdng), cung cap hd
hd tbanb lap trang web doanh nghifip mdi (75%), van

^

'

\

BIEU DO 3: CAC P H a d M G PHAP GIANQ D ^ Y K H ^ I NGHIEP PHO B I E N 6 CAC TRtTCJlSG D A I HOC MY
Tro chai mo phong Iren may
Vien doanh nj^iiiep nho
Tham quan doanh ngiiiep
Bill tap Iren lop
Thirc lap
Njiliien ciru kha ih]
Cac d y a n t i ^ i e n ciru
Chu doanh nghiep giang bai
B^ii l^ip llnh huong
Khach men
U p k^ hoach kinh doanh
Thao luan

98


phdn, lanh dao, phat trien sdn pham mdi,
sdng tao vd ddi mdi ky thuat. Cac khda
hpc ky nang khdc cflng dirpc quan tam la
Iffa chpn ngbe nghiep, nguon tai chinb cbo
khdi sff, bdo vfi y tffdng, thdch thffc d mdi
giai doan khdi nghifip...
Ngodi ra, phffdng pbap gidng day khdi
sff d cdc trffdng dai hpc tai My thffdng chii
hong tdi vific thffc banh qua thdo ludn trfin

ldp (60% so khda hpc sff dung), yeu cau
sinh vifin lam bdi ldp thie't ldp kfi' hoach
kinh doanh (57%), khach mdi la cdc chii
doanb nghifip tre hoac nhflng sinh vifin
da ra tnfdng mdi thanh ldp doanh nghiep
(52%). NhiJhg phffdng pbap gidu tinb thffc
tifin nay giiip cho sinh vifin My ra't nang
dfing va tie^p tbu dupc nbieu ky nang,
kinh ngliiem thffc tifin, O mpt sfi' trffdng,
cac gidng vien cdn Uen he cho sinh vifin
di thffc tap tai cdc doanb nghifip mdi md
de hp hieu cac van de cdn giai quyfi't, cac
nbiem vu cua doanb nhan ichi dieu hdnh
doanh nghifip mdi (Biiu dd 3).
G^IY CHO VIETNAM
Trfin cd sd nghien ciih cdc bai hpc
thanh cdng tff kinh nghiem cua Anb va
My trong thiic day tinb than doanb nban
va dim nang khdi nghifip cho sinh vifin
5 cic trffdng dai hpc tren thfi' gidi, cd the
dffa ra mfit sfi' gdi y ban dau cbo cac cd sd
ddo tao dai hpc d Viet Nam.
Mgt la, can xdy dffng cdc trung tam
ifdm doanh nghifip trong cac trffdng
dai hpc vdi muc dicb ho trd cdc doanb
nghifip mdi thanh ldp. Hifin nay, d Vifit
Nam chi cd duy nha't I trung tam ffdm
doanh nghiep dang boat dpng tai trffdng
Dai hpc Bdch kboa Ha Ndi. Bfin canh
do, tang cffdng tinh ffng dung, thffc lien

trong huyin thu kifi'n thffc, ky nang bang
viec dp dung cdc phffdng phdp giang
day cd lifin be nhilu tdi thffc te'. Do'i vdi
cdc trffdng thufic khd'i ngdnh kinh tfi' vd

quan tri kinb doanb thi dp dung cac phffdng phap nhff
Ihao luan, bai tap tinh hud'ng, thifi't lap kfi' hoach idnh
doanh...; cac khfi'i ngdnb ky thuat thi tang cffdng gid
thffc hanh, ldm dd dn, dff aa.. Tang cffdng tinh chti ddng
trong hpc tap cua sinb vien; yfiu cau sinh vifin tff tim
kifi'm tdi lifiu ve cdc doanb nghifip va trinh bay lai mfi
hinh boat ddng, cd chfi', pham vi va Idi ich cua nd, cdc
doanb nghifip ndy cd the d trfin thfi' gidi hoac dang boat
ddng tai Viet Nam. Khi dffdc tff tim hieu, smh vifin se
cd nguon thfing tin phong phli bdn va cd the hffng thii
vdi td'm gffdng thanh cdng cua cdc chu doanh nghiep.
Sinb vien se dfldc tff do khai thac cdc y tffdng mdi va
phdn bien cdc y tffdng trong nhdm dfi' hinh tbanb doanb
nghiep trong tffdng Iai.
Hai Id, dfla mdn hpc khdi nghiep vao day trong cac
trffdng dai hpc, cd khd'i icinh tfi', quan tri kinh doanb lan
kbdi ky thuat. Hien nay, d Vifit Nam chffa cd trffdng dai
bpe nao ddo tao chuyfin nganh khdi nghiep, trong khfi'i
trffdng ky thudt cbi cd Dai hpc Bdch idioa Da Ndng va
trffdng Dai hpc Hong Dffc la cd dao tao ngdn ban ve lap
dff an kinh doanh cbo sinh vien ky thuat. Chinh vi Ie dd,
vific nghien cffu ffng dung vao thffc te cdn ban chfi' d Viet
Nam. Cdc trffdng dai hpc Vifit Nam cung nfin suy ngbi
ve vific binh thanh chuyfin nganh dao tao khdi nghiep d
mpt sd'd-ffdng thudc khd'i kinb tfi'va quan tri kinh doanh.

Ba la, tang cfldng va chu trpng hdn nffa vific ddo tao
cac ky nang mim cho sinb vifin nhfl cac ky nang giao
tifi'p, thuye't tnnh. Ianh dao, qudn tri nil ro, gidi quyfi't
va'n de... Hifin nay, cac trffdng dai hpc d Viet Nam mdi
cbi quan tam tdi dao tao kie'n thffc ly thuyfi't, bd ngd
phan ddo tao ky nSng, nfin sinh vifin ibfldng thie'u tff tin
khi phdi sff dung cdc ky nang nay trong cudc sdng. Han
chfi' nay can sdm dffdc khac phuc.
Bdn Id, cdc trffdng dai hpc nfin to chffc thu'dng xuyfin
cdc hoat dpng ngoai khda dinh hffdng kinh doanh, nhff:
td chffc cac cupc thi vifi't kfi' hoach kinh doanh, cac cupc
thi sdng tao y tfldng, cdc cudc hdi thao va khdi ^nghifip,
cac bufi'i giao Iffu doanh nhdn - sinh vifin d l truyen
nhiet huye't kinh doanh vd say mfi khdi nghifip cbo sinb
vifin. Ngoai ra, cac trfldng dai hpc cung nen la dau md'i
kfiu gpi, tbu hiit cdc ngudn tai trd tff cdc nha hao tam,
cdc quy dau tff, xa hdi, cdc doanh nghifip dfi' hinb thanh
nen mfil quy tdi chinh cho ididi nghifip. Quy nay se sdn
sang phuc vu cho y tffdng kinb doanh, cbo thfldng mai
hda cac cai tifi'n ky thuat trong sinb vien.Q

TAI L i t U THAM KHAO
1. Nguyen Thanh Dfi (2009). Hogt dgng uam tao doanh nghiep trong cdc trudng dgi hgc Viet
%m, Nxb Kinh tfi" qud'c ddn, Ha Nfii
, ,
, _,
2. David H. Edu ard B. Roberts, Charles E. Eesley (2007). Entrepreneurs from technology-based
mivcrsilies • Evidence from MIT, Research Policy 36 (768-788)
3 David Rae Lvnn Martin. Valerie Antcliff. Paul Hannon (2012). Enterprise and entrepreneurship
in English higher education: 2010 and beyond. Journal of Small Business and Enterprise Developmenl.

Vol. 19 No. 3.2012
,
,
. . , , , ^r
4. George Solomon (2009). An examination of entepreneur.ship education in tlie United btalcs.
Jiiumal of Small Business and Enlerpnse Development, Vol. 14. No 2
faonumy .ind h"(irf>.a-.i Ki^

99