Báo cáo " Quan hệ giữa mặt trận tổ quốc và nhà nước trong giai đoạn hiện nay " ppt

nghiên cứu - trao đổi
18 tạp chí luật học số 10/2008





Hoàng Thị Thuý Hằng *
t trn T quc Vit Nam ra i trong
thi kỡ cỏch mng dõn tc dõn ch
nhõn dõn v cỏch mng gii phúng dõn tc
nh mt phng thc t chc tp hp lc
lng cỏch mng. Tri qua gn 80 nm hỡnh
thnh v tn ti, Mt trn T quc ngy cng
khng nh v trớ thit yu ca mỡnh trong h
thng chớnh tr Vit Nam. Nu thi kỡ mi
thnh lp v bc vo hot ng, Mt trn
T quc ch cú mi quan h vi ng thỡ
n nay, Mt trn T quc ngy cng c
quan tõm trong mi quan h vi thnh viờn
khỏc ca h thng chớnh tr, ú l Nh nc.
Thm chớ, Mt trn T quc cũn c coi
nh l phng thc thc hin dõn ch xó
hi, cng nh khc phc nhng nhc im
trong t chc quyn lc ca b mỏy nh
nc Trong bi cnh hi nhp quc t,
chỳng ta ó v nờn tỏc ng gỡ n mi quan
h gia Mt trn T quc vi Nh nc.
Trong mi thi kỡ lch s nht nh, ph

thuc vo tỡnh hỡnh trong nc, th gii v
nguyn vng ca nhõn dõn, Mt trn dõn tc
c thnh lp vi hỡnh thc v tờn gi phự
hp nhm on kt, tp hp cỏc lc lng
thc hin nhim v chớnh tr ca dõn tc.
Chớnh vỡ vy, vi quan im v i on kt
dõn tc, di s lónh o ca ng cng sn
Vit Nam, Mt trn T quc Vit Nam ra
i l tt yu ca lch s, xõy dng trn
tuyn vng chc v lũng yờu nc, ca sc
mnh ni lc dõn tc nhm thc hin thnh
cụng cuc cỏch mng gii phúng dõn tc,
thng nht t nc.
Tuy nhiờn, khi núi n mt trn thỡ
nhiu nc, tng thi kỡ nht nh cng
tng xut hin hỡnh thc mt trn nh Mt
trn bỡnh dõn Phỏp, Mt trn dõn ch chng
phỏt xớt nhiu nc trong Chin tranh th
gii ln th 2, Chớnh hip Trung Quc hay
Mt trn xõy dng t nc Lo Song bn
cht ca vic ra i nhng mt trn ny l
phc v cho mc tiờu chớnh tr no ú nhm
to ra mt tuyn cỏc lc lng chớnh tr v
s gii tỏn sau khi mc tiờu chớnh tr ú ó t
c hoc tht bi. Nhng mt trn hỡnh
thc ny khụng phi l ng phỏi chớnh tr,
cng khụng phi l t chc xó hi m l mt
phng thc thc thi nhng nhim v chớnh
tr ca lc lng lónh o cỏch mng. Song
Vit Nam, Mt trn li cú nhng c thự

v mang bn cht khỏc. ú l Mt trn gn
lin vi truyn thng lch s ca dõn tc i
on kt dõn tc. i on kt dõn tc Vit
Nam khụng phi ch l sỏch lc ca lc
lng lónh o cỏch mng m cũn l s hin
thc hoỏ, ỳc rỳt kinh nghim t nhu cu
khỏch quan ca lch s dõn tc vỡ quyn li
ca nhõn dõn (t vic hp sc ng lũng tr
thu, chng gic ngoi xõm) v lch s dõn
tc Vit Nam ó chng minh ý ngha ỳng
n ca s ra i Mt trn T quc bng
M

* Qun u Hong Mai H Ni



nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 10/2008 19

việc góp phần quan trọng trong sự thành
công cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân
dân và giải phóng thống nhất đất nước.
Từ việc nhìn nhận vấn đề đại đoàn kết
dân tộc mang đặc trưng của đất nước và có ý
nghĩa quyết định đến việc thực hiện thành
công các nhiệm vụ của dân tộc nên trong bối
cảnh hiện nay, khi nói đến việc xây dựng
Nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do
dân và vì dân, Đảng, Nhà nước ta lại gắn với

vấn đề đại đoàn kết dân tộc, Mặt trận. Đây là
luận điểm đặc trưng của Việt Nam trong tổ
chức và thực hiện quyền lực nhân dân. Nếu
như trước kia, nỗi nhục mất nước đã thôi
thúc, tập hợp người dân yêu nước Việt Nam
vào Mặt trận thì nay, trong bối cảnh hội nhập
quốc tế, những bức xúc về mâu thuẫn lợi ích
kinh tế trong nước và quốc tế, của nghèo
nàn, lạc hậu đang thôi thúc và quy tụ người
dân yêu nước Việt Nam vì sự nghiệp đổi mới
đất nước. Đồng thời nhà nước pháp quyền
của dân, do dân và vì dân là nhà nước mà ở
đó quyền lực nhà nước phải được dựa trên
nền dân chủ thực sự, người dân làm chủ và
giám sát nhà nước, thông qua hai phương
thức trực tiếp và gián tiếp (thông qua đại
diện). Với tổ chức hệ thống chính trị hiện
nay của Việt Nam, Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam là thiết chế được coi là nơi hội tụ, phản
ánh đầy đủ nhất tâm tư, nguyện vọng của
nhân dân thuộc mọi giai tầng xã hội. Do vậy,
Mặt trận có điều kiện để thu thập những ý
kiến tâm huyết đóng góp vào sự nghiệp xây
dựng và phát triển đất nước, trong đó có
những ý kiến đóng góp cho Đảng, Nhà nước
nhìn thấy những “hạn chế” của mình để tự
đổi mới, cải cách theo hướng nhà nước pháp
quyền. Chính vì vậy, vai trò thiết yếu của
Mặt trận trong mối quan hệ với Nhà nước
trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền

Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế,
chính trị, xã hội của thế giới đã được kinh
nghiệm thực tiễn cũng như lí luận chứng
minh là vấn đề mang tính thời sự hiện nay.
Theo quy định của Hiến pháp và pháp
luật, mối quan hệ giữa Mặt trận Tổ quốc và
Nhà nước là quan hệ phối hợp để thực hiện
nhiệm vụ và quyền hạn của mỗi bên. Quan
hệ phối hợp này được thực hiện theo quy chế
phối hợp công tác do Uỷ ban Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam và cơ quan nhà nước hữu
quan ở từng cấp ban hành. Theo đó, trách
nhiệm và quyền hạn của Mặt trận Tổ quốc
được hiểu trên những nội dung sau:
- Phát huy khối đại đoàn kết toàn dân để
vận động toàn dân thực hiện các nhiệm vụ
chính trị, kinh tế-xã hội, an ninh quốc phòng
và đối ngoại của Nhà nước.
- Tuyên truyền, vận động nhân dân thực
hiện quyền làm chủ, thi hành chính sách,
pháp luật
- Tham gia xây dựng chính quyền nhân
dân thông qua các hoạt động như bầu cử,
xây dựng pháp luật, tham gia trực tiếp vào
một số hoạt động tố tụng (đối với các vụ án
có tính nhạy cảm về chính trị có tác động lớn
đến dư luận liên quan đến đối tượng là chức
sắc tôn giáo, người dân tộc ít người…. hay
đề xuất những kiến nghị với cơ quan tố tụng
có thẩm quyền trên cơ sở xem xét từ đơn thư

khiếu tố) hoặc tham gia gián tiếp vào các
hoạt động tố tụng như tham gia vào hội đồng
tuyển chọn thẩm phán, giới thiệu hội thẩm
nhân dân; giám sát đại biểu dân cử, cán bộ,


nghiên cứu - trao đổi
20 tạp chí luật học số 10/2008

cụng chc nh nc, c quan nh nc.
- c mi tham d cỏc phiờn hp ca
U ban thng v Quc hi, Chớnh ph, u
ban nhõn dõn, kỡ hp ca hi ng nhõn dõn
khi bn v cỏc vn cú liờn quan cú ý
kin xut, kin ngh v nhng vn cn
thit; c quan nh nc cú trỏch nhim xem
xột, tr li kin ngh ca Mt trn T quc
theo quy nh ca phỏp lut.
Nh nc cú trỏch nhim to iu kin
Mt trn T quc hot ng cú hiu qu.
Trờn c s Hin phỏp nm 1992, Quc
hi ó ban hnh Lut Mt trn T quc Vit
Nam nm 1999 v Chớnh ph ó ban hnh
nhiu vn bn phỏp lut quy nh v mi
quan h gia Mt trn vi cỏc c quan nh
nc trong vic thc hin quyn lc nhõn
dõn. Trờn thc t, trong thi gian qua, Mt
trn ó thc hin cú hiu qu trong nhiu ni
dung nh: t chc nhiu cuc tip xỳc c tri,
phi hp tham gia chun b v t chc thnh

cụng cuc bu c Quc hi khoỏ XII vi
99,64% c tri tham gia; tham gia v cú ý
kin ó c a vo lut nh Lut quc
tch (1998), B lut hỡnh s sa i, Ngh
nh s 154/2007/N-CP ngy 15/10/2007
v vic sa i, b sung mt s iu ca
Ngh nh ca Chớnh ph s 143/2003/N-
CP ngy 28/11/2003 quy nh chi tit thi
hnh mt s iu ca phỏp lnh khai thỏc v
bo v cụng trỡnh thy li, Ch th ca Th
tng Chớnh ph s 24/2007/CT-TTg ngy
01/11/2007 v vic tng cng chn chnh
vic thc hin cỏc quy nh ca phỏp lut v
phớ, l phớ, chớnh sỏch huy ng v s dng
cỏc khon úng gúp ca nhõn dõn, tham
gia hi ng tuyn chn thm phỏn, vic
trin khai Quy ch thc hin dõn ch xó,
phng, th trn Tuy nhiờn, vn cũn tn
ti nhiu bt cp biu hin ca s thiu bỡnh
ng, cha ng b trong phi hp nh: hiu
qu vic thc hin c ch giỏm sỏt ca Mt
trn T quc i vi cỏn b, cụng chc c
quan nh nc cũn thp, khú thc hin;
nhng ý kin, kin ngh ca ca c tri, khiu
t ca cụng dõn do Mt trn T quc phn
ỏnh sau khi xem xột cỏc n th thng
khụng c cỏc c quan nh nc hu quan
gii quyt trit ; hay trong quy trỡnh xõy
dng chớnh sỏch, phỏp lut, cỏc c quan
chc nng ca Chớnh ph c giao ch trỡ

chun b d tho tuy cú ly ý kin ca Ban
thng trc UBTMTTQ Vit Nam v cỏc
t chc thnh viờn nhng thng gi vn
bn quỏ mun, khụng thi gian v c s
gúp ý v hu nh khụng cú s phn hi
v s tip thu hoc hu nh cha tham gia
vo quỏ trỡnh t tng mt cỏch trc tip Vỡ
vy, Mt trn ta h nh t chc on th
hot ng ph thuc vo Nh nc Vỡ
vy, mc dự lch s cng nh c s phỏp lớ
ó t ra cho Mt trn v trớ c lp v bỡnh
ng i vi Nh nc, cng nh kỡ vng
vo mi quan h ny giỳp cho vic thc hin
nn dõn ch XHCN, thỳc y nhanh vic
xõy dng Nh nc phỏp quyn XHCN Vit
Nam trong giai on hi nhp quc t song
Mt trn thc hin nhim v ú ca mỡnh
cha tng xng ng thi Nh nc cng
cha to c c ch cn thit mi quan
h phi hp t hiu qu.
Chớnh vỡ vy, vic i mi phng thc
t chc thc hin mi quan h ny l vn
mu cht thỏo g cho nhng tn ti trờn. Núi


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 10/2008 21

cỏch khỏc, cn thit phi to cho mi quan
h phi hp trờn c ch phự hp vic thc

thi mi quan h mang li hiu qu cao.
Trc ht, ch cú Nh nc, bng chớnh
sỏch, phỏp lut mi to cho Mt trn c ch
hot ng cú hiu qu. C th l phi quy
nh rừ nhng vic m Mt trn T quc
c lm, c phộp hot ng trong cỏc
hot ng giỏm sỏt, xõy dng chớnh quyn
nhõn dõn (hin nay mi hu ht ch l
nhng quy nh mang tớnh nguyờn tc); ng
thi quy nh rừ trỏch nhim ca c quan
nh nc khi nhn c nhng yờu cu, kin
ngh, xut ca Mt trn T quc; cú ch
ti c th trong trng hp mt trong hai bờn
trong mi quan h khụng thc hin y
trỏch nhim ca mỡnh. Mun lm tt c
iu ny, cỏc c quan chuyờn mụn ca Nh
nc cn ch ng phi hp vi Mt trn T
quc r soỏt nhng vn bn quy nh v
quyn v trỏch nhim ca Mt trn trong mi
quan h vi cỏc c quan nh nc hu quan
tng bc b sung, hon chnh cỏc quy
nh ny.
Th hai, Mt trn T quc cn ch ng
xõy dng cỏc quy trỡnh c th cho tng ni
dung hot ng ca mỡnh nh quy trỡnh v
xem xột, thm tra, gii quyt n th v ụn
c thc hin sau khi cú kt lun ca c
quan nh nc, quy trỡnh v ly ý kin ca
nhõn dõn v nhng vn cn phn bin i
vi ng v c quan nh nc; quy trỡnh

giỏm sỏt i vi cỏn b, cụng chc v c
quan nh nc Cỏc quy trỡnh ny m bo
phi cht ch, cú tớnh kh thi, trỏnh vic t
chc thc hin mang tớnh hỡnh thc v c
cỏc c quan nh nc hu quan trong mi
quan h phi hp cam kt tụn trng. ng
thi, Mt trn cn khc phc tỡnh trng
hnh chớnh hoỏ, ci thin l li lm vic
ca b mỏy chuyờn trỏch theo hng gn
dõn, sỏt dõn, cú vy mi thc s uy tớn,
tớn nhim ngi dõn phn ỏnh ý kin ca
mỡnh trong vic giỏm sỏt, xõy dng chớnh
quyn nhõn dõn; cn xõy dng ch thụng
tin kp thi, thụng sut gia c quan Mt
trn T quc trung ng vi c quan Mt
trn T quc cỏc a phng, gia u ban
Mt trn T quc vi cỏc t chc thnh viờn
tng cng s ch o tp trung thng
nht ca cỏc cp lónh o Mt trn.
Ba l, Nh nc cn thc hin ch
m rng thụng tin theo hng dõn ch, cụng
khai (tr nhng thụng tin thuc bớ mt quc
gia) v vic lm ny phi c m bo
bng phỏp lut v m bo tớnh ch ng t
phớa c quan nh nc nhm m bo cho
ngi dõn iu kin thc hin nguyờn tc
dõn bit dõn bn, dõn lm, dõn kim tra.
Trong giai on hin nay, khi m xu th
hi nhp quc t v yờu cu xõy dng nh
nc phỏp quyn XHCN ó tr thnh nhim

v thit yu thỡ hn lỳc no ht trong mi
quan h gia Nh nc vi Mt trn, mi
bờn phi nhn thy rng bờn kia l iu kin
cn thit cho s tn ti v phỏt trin ca
mỡnh, do vy cn phi cú s ch ng tớch
cc i mi v phng thc hot ng.
Thc hin tt c iu ny, Mt trn mi
gi vng v trớ, vai trũ m lch s giao phú
cho mỡnh l mt thit ch giỏm sỏt, phn
bin xó hi i vi Nh nc, giỳp Nh
nc thc hin ỳng n v y quyn
lc ca nhõn dõn./.