Tác động trực tiếp từ nước ngoài tới tăng trưởng kinh tế việt nam

Chii bien: TS. Le
Xuan
Bi
,
,
,.
,,
TAC
flONG
CUAflAU
TU
TRUC
TIEP
NUaCNGOAI
Tal
TANG
TRUONG
KINH
TE
o
VIET
NAM
•
Nhom
tac
gia:
TS. Nguyen Thj
Tu~
Anh
ThS.

VU
XWln
Nguyet H6ng
ThS. Trfin Tmln Thang
TS. Nguyen
M?nh Hili
NHA XUAT BAN KHOA
HQC
VA KY
THU~T
HA NQI - 2006
TAC £lONG
CUA
FDI T6'1 TANG TRU'ONG KINH
T~
OVI~T
NAM
Lui
cam on
3
Cu6n
sach
duoc
bien
soan
dira tren
k~t
qua
nghien ciru

v~
"Tac
dong
cua
d&u
nr
tnrc
tiep mroc ngoai toi tang
tnrong
kinh
t~
0
Vi
~t
Nam
"
cua
t?P
th~
tac
gia
thuoc
Vien
Nghien
ciru
quan
Iy
kinh
te
Trung

irong
(ClEM)
thuc
hien
trong
khuon
kh6
cua
D\T
an
CIEM-SIDA
v~
"Nang
cao
nang
luc
nghien
ctru
chinh
sach
d~
thuc
hien
Chie~\u9'~
phat
trien kinh
te-xa hQi
cua
Vi~t
Nam

thai ky 2001-2010".
Nh6m
tac
gia
chan
thanh
cam
on
CO'
quan
hop
tac
phat
tri~n

Tl1\lY
di~n
(SIDA)
dfi tai
tro
cho
nghien ciru va
xu~t
ban
cuon
sachnay,
cam
an
S\T
hop

tac
cua
C\lC D&u
tu
Niroc ngoai,
Cue
Phat
tri~n
Doanhnghiep -
BQ
Ke
hoach
va
D&unr trong viec tien
hanh
dieu
tra
doanh
n
'gh~p
trong
mroc
va
doanh
nghiep
c6 v6n
d&u
tu
mroc ngoai
phuc

vu cho nghien ciru.
Dong
thai,
t?P
th~
tac gia cling
xin
bay to
lai
cam
an
d~n:
TS.
Nguyen
Anh
Tuan,
ThS.Le
Hai
Van
(Cue
D&u
tu
Nurre ngoai -BQ
K~
hoach
va DAu tu),
GS.TSKH.
Nguyen
M<;1i
(Chuyen

gia
cao
dp
-Van
phong
Chinh
phu),
TS.Le
Dang
Doanh
(Chuyen 'gia cao
cap
- BQ
Ke
hoach va
Dau
tir),
TS.Vo
Tri
Thanh
(Vien
nghien
ciru
quan
Iykinh te
TW),
ThS.Nguy~n
Vo
Hung
(Vien

Chi~n
hroc
va
Chinh
sach
khoa hoc
cong
nghe - BQ
Khoa
hoc
va
Cong
nghe),
Ths.Nguyen
Thi
Hanh
(Phong
Thuong
mai va
cong
nghiep
Viet
Nam)
v~
nhirng
binh
luan
xac
dang va
thi~t

thuc
trong
qua
trinh
hoan
thien nghien ciru.
Chu
bien
va
hieu
dinh
chinh
cuon
sach
nay
la TS. Le
Xuan
Ba,
Ph6
Vien
Truong
Vi~n
Nghien
ciru
quan
ly
kinh
t~
TW;
Truong

nh6m
nghien
elm
la
TS.Nguy~n
Thi
Tue
Anh
; va Thir ky
cua
nh6m
nghien
ciru
la
ThS.
Tr&n
Toan
Thfulg.
Hd N9i, thong 3 nam 2006
T~p
th~
tac ghi
TAC DONG COA FDI T6'1 TANG TRU'O'NG KINH TE 0' vier NAM
Ml)C
Ll)C
GiOi
thi~u
5
9

~
CHUONG 1:
DAu
TU
TRl/C
TIEP
NU6'C
NGOAI a
VI~T
NAM
TU
1988
DEN NAY 13
I.
DAu
TU
TR()'C TIEP NUOC NGOA.ITh.I
vIET
NAM
v);
VAl TRO
CVA
KHU V()'C CO VON
DAu
TUNUOC
NGOA.I DOl VOl
NEN
KINH TE 13
1.1. TAng
quan

di~n
bi~n
thu
hut
va
thirc
hi~n
FDI
t~i
Vi~t
Nam
giai
doan
1988-2003 13
1.1.1 Cac giai doan phat trien 13
1.1.2.
M9t
s6 d?e
di~m
ella FDI tai
Viet
Nam
16
1.2.
Vai
tro
cua
khu
VlfC
FDI

vo'i
n~n
kinh
t~
Vi~t
Nam
19
1.2.1. FDI d6i
voi
v6n dfru nr xa h9i va
tang
tnrong
kinh
t~
20
1.2.2. FDI voi viec nang eao nang lire san xufit cong nghiep va
xufit khftu
21
1.2.3. FDI d6i voi viec lam va cai thien nguon
nhan
lire 22
1.2.4. FDI voi nguon thu ngan sach
Nha
mroc va cac can d6i
VI
ma 23
II.TONG
QUAN
CHiNH
SACH

THU
HUT
FDI a
VmT
NAM
24
2.1.
Khung
khA
chinh
sach
thu
hut
FDI
24
2.2.
Chuyen
bi~n
v~
nh~n
tlnrc
va
quan
di~m
cua
Vi~t
Nam
v~
vai
tro

cua
FDI
27
2.3. So
sanh
chinh
sach
thu
hut
FDI
hi~n
hanh
cua
Vi~t
Nam
vo'i
mQt s6 nurrc 29
2.4.
Nhiing
cam
k~t
qu6c
t~
ciia
Vi~t
Nam
v~
dAu to' nurrc ngoai 34
CHUONG
2: KHUNG KHO PHAN

'rtcn
I. co SO
LY
THUYET
VE
TAc
DONG
CVA
FDI
TRUONG
36
TOI
TANG
36
1.1.
Cac
kenh
tac
dQng 36
1.2.
Coo
sO'
Iy
thuyet
v~
tac
dQng
ciia
FDI
t6'i

tang
truong
thong
qua
kenh
dAu to' 37
6
TAC DONG COA FDI TO'I TANG TRU'ONG KINH TE 0
VI~T
NAM
1.3.
Coo
sO'
Iy
thuy~t
danh
gia
tac
dQng
trim
ella FDI 42
1.3.1. Co
ch~
sinh ra tac d9ng tran 42
1.3.2. Mo hinh
uoc
IUQ11g
47
II. DIEM QUA MOT SO NGHIEN C(;"U DINH
LUONG

VE
TAc
DONG CUA FDI TOI TANG TRU'ONG KINH TE 52
CHUaNG
3:
TAc
DONG
CVA
FDI
Tal
TANG
TRUONG
QUA
KENH
DAu
TU
55
I. MO HINH DANH GIA
TAc
DONG 55
II. SO
LIeU
56
III.
KET
QuA
DANH GIA 57
CHU'ONG 4: T
Ac
DONG

TRA.N
CVA
DAu
TU
TRljC
TIEP
NUOC
NGOAI
64
I. MOT SO PHAN TICH DINH TINH 64
1.1.
Thong
tin
chung
v~
m~u
di6u
tra
64
1.2.
Lao
dQng, vBn dftu
nr
va kM
qua
san
xuAt
kinh
doanh
ella

doanh
nghi~p
65
1.3.
Nh~n
dang
cac
bi~u
hi~n
ella
tac
dQng
trim
69
II. DANH GIA DINH
LUONG
TAc
DONG
TMN
78
2.1. SB
Ii~u
78
2.2."FDI
va
nang
su~t
lao
dQng ella
doanh

nghi~p
noi
chung
81
2.2.1. Mo hinh 81
2.2.2.
K~t
qua va danh gia 84
2.3.
Tac
dQng
tran
ella
FDI
to-i
nang
su~t
lao
dQng ella
doanh
nghiep
trong
nurrc 90
2.3.1.
Mo hinh 90
2.3.2.
K~t
qua va danh gia 94
2.3.
Kha

nang
h~p
thl}
tac
dQng
tran
ella
doanh
nghi~p
trong
nutrc
101
CHUaNG
5:
KET
LU~N
vA
KIEN
NGHJ
CHiNH
SACH
107
5.1. MQt sB
k~t
lu~n
5.2.
Ki~n
ngh]
chinh
sach

TAC DONG COA FDI T6'1 TANG TRU'ONG KINH TE 0
VI~T
NAM
DANH Ml)C
DO
THJ
7
D6 th] 1:
Dfru
tir
true
ti~p
mroc ngoai giai doan 1988-2003 14
D6 thi 2: Luong v6n FDI 06 vao
Vi~t
Nam va Trung Qucc so voi
luong FDI vao khu vue Dong, Nam va Dong Nam A
16.
D6 th] 3: Co
du
v6n FDI phan theo nganh 18
D6 thi 4: FDI thuc hien so voi tong
ofru
tu toan xa
hQi
va so voi
GOP)
20
D6 th] 5:Tai khoanv6n va dong FDIvao
Vi~t

Nam giaidean 1993-2002 23
D6 th] 6: Ooanh thu /lao
oQng
cua doanh nghiep 68
DANH Ml)C cAc
BlED
Bi~u
1: Nhfrng thay 06i chu
y~u
trong ehinh sach thu hut FOl trong
cac thai ky sira d6i Luat
Dfru
tir
nuoc ngoai tai
Vi~t
Nam 25
Bi~u
2: So sanh nhfmg ehinh sach thu hut FDI chu yeu gifra Viet
Nam va mot
s6 mroc trong khu vue va chuyen 06i 30
Bi~u
3:
K~t
qua uoc luong tac dong cua FOl toi tang truong giai
doan 1988-2003 59
Bi~u
4: FDI voi t6ng
dfru
tir
va nang

su~t
ella FOI 63
Bi~u
5: S6 luong doanh nghiep
oi~u
tra 65
Bi~u
6: Quy mo lao
oQng
ella doanh nghiep 65
Bi~u
7: Ty
I~
von e6 dinh/lao dong cua cac doanh nghiep 67
Bi~u
8:
Ty
I~
lao dong chuyen di so voi t6ng s6 lao dong trung
binh trong 3 narn 70
Bi~u
9: Nguon tuyen dung lao dong ella cac doanh nghiep trong mroc 71
Bi~u
10:
Ty
I~
lao dong co ky nang cua cac doanh nghiep 73
Bi~u
II:
Ty

I~
chi eho R&D so voi doanh thu 74
Bi~u
12: Nguon eung
dp
nguyen lieu ella doanh nghiep FOl 75
Bi~u
13: Co
du
tieu thu san pham ella doanh nghiep FOI 76
Bi~u
14: Danh gia
v~
sire ep canh tranh 77
Bi~u
15: Thong tin co'ban
v~
FDI trong nganh cong nghiep
eh~
bi~n
79
8
TAc
DONG COA FDI TO'I TANG TRU'O'NG KINH TE
O'VII;T
NAM
Bi~u
16:
K~t
qua

mo hinh danh gia tac dQng
cua
FDI toi
nang
su~t
lao dQng
cua
t~t
ca doanh nghiep 86
Bi~u
17:
K~t
qua
danh gia tac dong cua
FDI
toi
NSLD
cua
DN
trong ruroc voi
bi~n
tytrong 99
Bi~u
18:
K~t
qua
rno hinh danh gia tac dong
cua
FDI toi
NSLD

cua
doanh nghiep
trong
mroc voi
tytrongl
va tytrong2 100
Bi~u
19:
K~t
qua
rna hinh tac dong trim
qua
kha
nang
h~p
thu 107
DANH
Ml)C
cAc
HOP
HQp 1: Tac dong canh tranh
cua
FDI toi
doanh
nghiep
trong
nuoc
48
cAc Tit VIET TAT
APEC

ASEAN
ClEM
DN
DNNN
DNTN
EU
FDI
GOP
IMF
JETRO
KCN
KH&DT
MFN
R&D
TCTK
UNClAD
UNOP
USO
WTO
XNK
Di~n
dan
hop
tac kinh
t~
CMu
A-
Thai
Binh
Duong

Hiep hQi cac qu6c gia
Dong
Narn
A
Vien
Nghien
ClI'U
quan
Iy
kinh
t~
trung
irong
Ooanh
nghiep
Doanh
nghiep nha mroc
Ooanh
nghiep ttr nhan
Lien rninh
CMu
Au
DAu
tir
true
ti~p
niroc ngoai
Tong
san pharn
trong

mroc
Quy
ti~n
t~
qu6c
t~
T6 chirc
Ngoai
thuong
cua
Nh~t
~an
Khu
cong
nghiep
K~
hoach
va DAu nr
Ch~
dQt6i hue quoc
Nghien ClI'U va trien khai
T6ng
CI;lC
Th6ng
ke
HQi nghi
cua
Lien
hop
quoc

v~
thuong
mai
va
phat
trien
T6 chirc
phat
tri~n
Lien
hop
quoc
Do la
My
T6 chirc
thuong
mai
th~
gioi
Xuat nhap khau
rAe
DONG
eOA
FOI TO'I TANG TRU'ONG KINH
T~
0 vier NAM
GIOITHItu
9
Trang
g~n

20
nam
ti~n
hanh
cong
cuoc
D6i
moi,
Viet
Nam
dil
dat
duoc
nhtmg
thanh
tuu
kha
thuyet
phuc
v~
kinh
t~
va
xa
hQi.
T6c
dQ
tang
tnrong
kinh

t~
dat
trung
binh 7,3% giai dean 1990-2004,
GDP
thuc
binh
quan
d~u
nguoi
tang
trung
binh 5,7%
hang
nam
va ty
I~
ngheo
giam
tir
g~n
80%
nam
1986
xuong
con
24%
vao
nam
2004.

Trong
hon
mot
thap
ky qua,
Vi~t
Nam
luon
duoc
xep
vao
nhorn mroc co
t6c
dQ
tang
truong
cao,
d6ng
thai
co thanh
tich giarn
ngheo
nhanh
tren
th~
gioi.
Thanh
tiru
tren
day

la
d~u
hieu
t6t
cua
qua
trinh
chuyen
d6i kinh
t~
va la
k~t
qua
cua
cac
chinh
sach
rna Viet
Nam
dil va
dang
thuc
hi9n
truce
nhfmg
thay
d6i
nhanh
chong
cua

nen
kinh
t~
th~
gioi,
d~c
biet
la xu
th~
toan
du
hoa.
Ngay
ttl' cuoi
th?p
ky 80,
Vi~t
Nam
da
thuc
hien
chu
tnrong
hQi
nhap
kinh
t~,
b~t
d~u
bang

viec
thong
qua
Luat
D~u
tu
Nurre
ngoai
vao
nam
1987,
ti~n
hanh
ky
k~t
cac
hiep
dinh
thirong
mai
song
phuong
va
da
phuong,
g~n
day
nh~t
la
Hiep

dinh
thirong mai
Vi~t-MY.
Vi~t
Nam
da
tro
thanh thanh
vien
cua
ASEAN
tir
nam
1995,
cua
APEC
tir
nam
1998,
tham
gia
Di~n
dan
kinh
t~
A-Au
(ASEM)
vao
nam
2001 va

dang
chuan
b]
d~
gia
nhap
WTO.
Ben
canh
rna
cira
cho
thuong
mai, ciing nhir
nhieu
quoc
gia
dang
phat
trien
khac,
Viet
Nam
da va
dang
tich CI,I'C cai thien
moi
tnrong
dAu tir, truce
h~t

la
khung
kh6
phap
lu?t nharn
thu
hut
nguon
v6n
dAu nr true
ti~p
mroc
ngoai.
Vi~t
Nam
da ky
hiep
djnh
song
phuong
v~
khuyen
khich
va bao hQ
dftu
tir
voi 45
nuoc
va
vung

lanh th6,
trong
do
pham
vi
di~u
chinh
cua
cac
hi~p
djnh
d~u
rna
rong
hon
so voi nhfrng
quy
dinh
hien
hanh
cua
Luat
DAu
tu
Nurre ngoai tai
Vi~t
Nam.
Cac
n6 hrc
cua

Chinh
phu
Viet
Nam
da dern lai
nhu'ng
k~t
qua
dang
khfch
I~
v~
thu
hut
v6n
FDI
vao
Vi~t
Nam.
Tfnh
d~n
20112/2004,
Vi~t
Nam
da thu
hut
dugc
6.072
dl,l'
an

vai
t6ng
v6n
dang
ky
d~t
khoang
49,2 ty USD.
D~n
nay,
khu
VI,I'C co
v6n
dAu
tu
nuac
ngoai
du"9'c
cong
nMn
la mQt bQ
ph?n
du
thanh
clla
n~n
kinh
t~
vai
dong

gop
vao
GDP
ngay
cang
tang,
uac
d~t
14% vao
nam
2004.
Ngoai
ra,
khu
VI,I'C co v6n dAu
tu
nuac
ngoai
con
t~o
them
vi~c
lam,
gop
ph
An
tang
kim
ng~ch
xu~t

kh~u
va
chuy~n
d6i co
du
kinh
t~
trong
nuac
va
dong
gop
cho
Ngan
sach
Nha
nuac.
M~c
du dil
d~t
dugc
nhu'ng
k~t
qua
nh~t
dinh,
nhi~u
y
ki~n
cho

r~ng
Vi~t
Nam
v&n
chua
t?n dl,lng t6i uu cac co
h('>i
thu
hut
FDI va
chua
t6i da
dugc
10
TAe
DONG
eOA
FDI
rot
TANG TRU'ONG KINH TE 0 vrsrNAM
loi ich rna
ofru
tu true
ti~p
mroc ngoai co
th~
mang lai.
CO'
sa
d~n

o~n
cac
nhan xet tren
la
di~n
bien
b~t
thuong
v~
dong v6n FDI chay vao
Vi~t
Nam,
ty
I~
FDI thuc hien so voi v6n dang ky can thap, t?P trung FDI chi trong mot
s6 nganh, vung, kha nang tuyen dung lao 09ng can khiern t6n v.v
Phfrn
Ian
cac dir an FDI co quy rna nho, cong nghe sir
dung
chu
y~u
co nguon goc tu'
Chau
A,
O:;1t
rmrc trung binh,
O?C
biet la Viet Nam chua duoc chon la diem
ofru

tu cua phan Ian cac
cdng
ty da quoc gia co tiern nang Ian
v~
cong nghe
va
s~n
sang chuyen giao cong
ngh~
va tri thirc. Thuc trang nay cung voi ap
lire canh tranh ngay cang gay
g~t
han
v~
thu hut FDI cua Trung Quoc va cac
nuoc trong khu
VI)'C
O?tra thach thirc Ian cho Viet Nam.
FDI co
th~
anh huang toi
n~n
kinh
t~
a
t~t
ca cac linh vue kinh
t~,
van
hoa va xa hoi. Tuy nhien, 06i voi cac nuoc dang phat trien,

nh~t
la cac mroc
ngheo, ky vQng
Ian
nh~t
cua viec thu hut FDI chu
y~u
la nham muc tieu tang
tnrong kinh
teo
Ky vong nay dirong nlur duoc
th~
hien trong tu tuong cua
cac nha kinh
te va cac nha hoach djnh chinh sach voi ba Iy do chinh:
M(Jt
la,
FDI gop phan vao tang thang du cua tai khoan von, gop
phAn
cai thien can
can
thanh toan noi chung va 6n djnh kinh
t~
VI
mo.
Hai
la, cac mroc dang
phat trien thuong co
ty
I~

tich lily v6n
th~p
va vi vay, FDI duoc coi la mot
nguon
v6n quan trong
o~
b6 sung v6n'ofru
tir
trong nuoc
nh~m
muc tieu tang
truong kinh
teo
Ba la, FDI
t:;10
co
hQi
cho cac mroc ngheo tiep c?n cong nghe
tien
tien han,
d~
dang chuyen giao cong nghe han, thuc oay qua trinh phc
bien kien thirc, nang cao ky nang quan Iy va trinh
oQ
lao dong
V.V
Tac dong
nay duoc xem la cac tac dong tran
v~
nang

su~t
Clla
FDI, gop phfrn
Eun
tang
nang
su~t
clla cac doanh nghi9P trong
nuac
va cu6i cung la oong gop vao
tang
truang
kinh
t~
noi chung. Tren
th~c
t~
khong phai
nuac
nao cling
O:;1t
ougc
cling mQt luc hai
m~lc
tieu nay. MQt s6
nuac
tim hut
ougc
dong v6n
FDI kha Ian nlmng tac oQngtran

hAu
nhu khOng xay ra. 6 mQttinh
th~
khac,
v6n
FDI d6 vao m9t
nLl'aC
co
th~
lam tang v6n
o~u
tu
cho
n~n
kinh tS nhung
oong gop
clla ngu6n v6n nay vao tang
tmang
la
th~p.
Ca hai trucmg hgp tren
o~u
Ol1'gc
coi la khong thanh cong vai chfnh sach thu hut FDI hay chu'a t?n
dVng
tri~t
o~
va
la~g
phf ngu6n

1~l'c
nay duai goc
oQ
tang
truang
kinh
teo
Th~c
tr:;1ng
nay
khi~n
cho cac nha kinh
t~
ngay cang quan tam
nhi~u
han tai
vi9C
oanh gia tac oQng cua FDI tai tang truang kinh to,
O?C
bi9t la clla cac
nuac
oang phat tri6n, thong qua hai kenh tac oQng
o~
C?P
atren.
TAe DONG
ellA
FDI TO'ITANG TRU'O'NG KINH
T~
O'VI~T

NAM
11
V6'i
cac
l?p luan va
ti~p
c?n
tren
day,
cuon
sach
nay
khong
d~
C?P
t~t
ca
tac dong cua FDI toi
n~n
kinh
t~,
rna se t?P trung
vao
phan tich tac dong cua
FDI
t6'i
tang
tnrong
kinh
t~

thong qua hai
kenh
quan trong
nh~t
la v6n dau
tu
va cae tac
dong
tran. Trong
khuon
kh6 co han
cua
cuon
sach,
cac
tac gia t?P
trung
vao
danh
gia tac
dong
tran trong nganh
cong
nghiep
ch~
bien, t?P trung
sau han vao vao ba nhorn nganh la det-rnay,
ch~
bien thuc pharn va Co' khi-
di~n

tir. Ba nhom nganh nay vira co vai chu dao trong nganh cong nghiep
ch~
bi~n
cua
Vi~t
Nam, vira la cac nganh thu hut manh FDI trong thai gian qua.
Tren
th~
gioi dil co kha nhieu nghien ciru danh gia tac dong cua FDI toi
tang twang kinh
t~
va thirong
suo
dung phuong phap phan tich dinh luong d€
kiem dinh va luong hoa cac tac dong nay. 0 Viet Nam cac nghien ciru
v~
FDI noi chung la kha nhieu, tuy nhien chi co mot s6 nghien ciru di sau xem
xet tac dong cua FOI toi
tang twang kinh
t~.
Nguy~n
Mai (2003), Freeman
(2002) va
Nguy~n
Thj Phuong Hoa (2001) dil nghien ciru tong quat hoat
dong FDI
a Viet Nam cho toi narn 2002 va d6u di
d~n
k~t
luan chung rang

FOI co tac dong tich
CI,l'C
t6i tang twang kinh
t~
thong qua kenh dau tu va
cai thien nguon nhan hrc, Tac
d9ng trim cua FDI cling
xu~t
hien anganh
cong nghiep
ch~
bien nho di chuyen lao dong va ap lire canh tranh. Nguyen
Thj
Huang va Bui Huy Nhuorig (2003) rut ra
mQt
s6 bai hoc cho
Vi~t
Nam
bang each so sanh chinh sach thu
hut FDI aTrung
Quoc
va Viet Nam trong
thai ky 1979-2002. Doan Ngoc Phuc (2003) phan tfch thuc trang cua FDI
trong
thai ky 1988-2003 va
k~t
1u?n
tang twang kinh
t~
a

Vi~t
Nam phu
thuoc nhieu vao khu vue co
v6n FO!.
Xet
v~
phuong phap luan, hau
h~t
cac nghien cuu
v~
FOI aViet Nam
suo
dl,lng
phuang phap phan tich dinh tfnh, t6ng
k~t
tinh hinh FDI vao
Vi~t
Nam
dt,ra
vao s6
1i~u
th6ng ke. Cac
k~t
lu?n
v~
tac
dQng
cua FOI
d~n
tang

twang
kinh
t~
chu
y~u
dt,ra
vao ty
trQng
cua FDI so v6i t6ng
c1au
tu xil
hQi
va dong
gop
cua khu
Vl,l'C
co v6n FOI vao GOP
ho~c
viw t6c
dQ
tang gia trj san
xu~t
cua nganh. Nghien
cU'u
cua Nguy€n Thi Phuo'ng Hoa (2004) la
mQt
trong s6
r~t
it nghien
CLru

dung
ca
hai phuong phap dinh Hnh va djnh luqng. Tuy
- nhien, nghien
Cll'U
nay chi luqng hoa duqc tac
dQng
cua FDI t6i tang
twang
cua cac tinh
Vi~t
Nam
nh&m
ml,lc
dich cu6i cung la tim m6i quan
h~
giCi'a
FOI va x6a d6i giam ngheo. Cac nghien
Cll'U
djnh Iuqng khac
d~
ki~m
djnh
tac dQngtran cua FDI hau
nhll'
r~t
it. Sv
thi~u
v~ng
cac nghien

Cll'U
su
dl,lng
phuong phap phan tich dinh Iuqng thong qua mo hinh hoa c6
th~
Ia do
thi~u
cac du'
Ii~u
dn
thi~t
ho~c/va
thi~u
tin tuang vao s6
Ii~u
s~n
co.
12
TAC DONG COA FDI TO'ITANG TRU'ONG KINH TE
OVI~T
NAM
K~t
qua
nghien
ClI'U
trinh
bay
trong
cuon
sach

nay
se
kh~c
phuc
phan
nao
diem
y~u
tren
bang
each
Slr
dung
each
ti~p
can
rong
han,
k~t
hop
ca
hai
phuong
phap
la
phan
tich
djnh
tinh
sir

dung
s6
lieu
thong ke thir
dp
va So'
dp
va
phan
tich
dinh
luong.
Viec
Iva
chon
sir
dung
k~t
hop
cac
phuong
phap
tren
th~
hien
sir
kh6
khan
trong
sir

dung
don
le
cac
cong
cu
dinh
luong
trong
truong
hop
cua
Viet
Nam
do s6 lieu
dung
cho
pharr
tich
thuong
chua
o~y
au
va oQ
tin
C?y
khong
cao.
Ngoai
phan

gioi
thieu,
cuon
sach
duoc
thi~t
k~
g6m
5
chuang.
Chuang
1
trinh
bay
birc
tranh
t6ng
quat
v~
FDI
a
Vi~t
Nam
k~
tir
1988
o~n
nay
va
danh

gia
So'
bQ vai tro
cua
FDI
toi
phat
trien
kinh
t~
- xii hQi.
Chuang
nay
cling
neu
ra nhirng
thay
06i
quan
trong trong
chinh
sach
thu
hut
FDl
cua
Viet
Nam
qua
cac

thai
ky
khac
nhau
va so
sanh
voi
mQt s6
mroc
trong
khu
V\l'C
va
tren
th~
gioi.
Chuang
2
trinh
bay
phuong
phap
luan
duoc
sir
dung
o~
danh
gia
tac

dong
cua
FDl
toi
tang
tnrong
kinh
t~
thong
qua
kenh
o~u
tu
va
kenh
tac
dong
tran.
Trong
chuang
nay,
cac
tac
gia
se
o~
c~p
ky Co'
sa
Iy

thuyet
cua
m6i
quan
h~
gili'a
FDI
va
tang
truong
kinh
t~
bang
each
Slr
dung
mo
hinh
tang
tnrong.
Tren
Co'
sa
06
xay
dung
mo
hinh
danh
gia

tac
oQng
cua
FDl
toi
tang
truong
kinh
t~
thong
qua
kenh
o~u
tu,
Chuang
2 cling
o~
c~p
toi
Co'
ch~
sinh ra
tac
oQng tran,
cac
kenh
truyen
dong
va dira ra
khung

kh6
phan
tich
cac
tac
oQng tran
tren
Co'
sa
ti~p
thu
mQt s6 mo
hinh
ail
duoc
sir
dung
tren
th~
gioi.
Dua
vao
khung
kh6
phan
tich
a
Chuang
2,
toan

bQ
phan
phan
tich
dinh
luong
tac
oQng
cua
FDI
toi
tang
tnrong
duoc
trinh
bay
a
Chuang
3.
Chuang
4
t~p
trung
vao
phan
tich
cac
y~u
t6
anh

huang
toi
nang
su&t lao
dong
cua
doanh
nghiep;
tac
oQng
tran
cua
FDl
tai
nang
su&t lao
oQng
cua
doanh
nghi~p
trong
nuac
n6i
chung
va
trong
3
nh6m
nganh
Iva

ch9n
n6i rieng.
Truac
khi
ti~n
hanh
phiin tfch
oinh
lugng
sU'
d\lng s6
li~u
chfnh thu'c
tu
cUQc
Di~u
tra
Doanh
nghi~p
nam
2001
cua
T6ng
cvc
Th6ngke
(TCTK),
Chuang
4
con
phiin

tich
k~t
qua
oi~u
tra
60
doanh
nghi~p
c6
v6n
FDI
oang
ho~t
oQng
trong
nganh
ch~
bi~n
va 33
doanh
nghi~p
trong
nuac
cung
nganh
do
nh6m
tac
gia
thv'c

hi~n.
K~t
qua
oi~u
tra
nay
nh&m b6
sung
cho
k~t
qua
phan
tich
oinh
lugng,
song
cling la rnQt
phuang
phap
o~
xac
oinh
cac
bi~u
hi~n
cua
tac
oQng
tran
va

nh~n d~ng
cac
kenh
truy~n
tac
oQng
tran
trong
m~u
oi~u
tra.
Chuang
5
trinh
bay
cac
ph<it
hi~n
chfnh
cua
Nghien
cuu,
tren
Co'
sa
06
oua
ra mQt s6
k~t
lu?n

va
ki~n
nghi
chfnh
sach
nh&rn t6i
oa
h6a
Igi fch rna
FDI
c6
th~
mang
I~i
va o:1y
m~nh
thu
hut
dong
v6n
FDI
vao
Vi~t
Nam.
TAC DONG COA FDI TO'I TANG TRU'ONG KINH
T~
0 VII;T NAM
CHUaNG
1
DAu

TUTRl/C
TIEP
NUOC
NGoAI
OVIJtT
NAM
TU
1988
DEN
NAY
13
I.
DAu
TU'
TRl/C
TlEP
NUOC
NGoAI
T~I
VI~T
NAM
vA
VAl
TRO
CVA
KHU
Vl/C
CO VON
DAu
TU

NUOC
NGoAI
DOl
Val
NEN
KINH
TE
1.1.
Tang
quan
di~n bi~n
thu
hut
va
thuc
hi~n
FDI
t~i
Vi~t
Nam
giai
doan
1988-2004
1
1.1.1. Cdc giai doan phtit triin
K~
tir khi Luat
D~u
tu
mroc ngoai

nam
1987 co hieu luc, Viet
Nam
dii
dat duoc kSt
qua
kha
quan trong thu hut luong vim FDI. Tinh dSn
31/12/2004, Viet
Nam
dii thu hut
duoc
6.164
du
an voi
tong
v6n dang ky
va tang them
2
dat khoang 59,8 ty USD.
Dang
chu
y,
tong
s6
v6n
thirc
hien tinh
dSn hSt
nam

2004 chiern
g~n
50,1% t6ng v6n FDI dii dang ky va
tang them. Tuy nhien,
IU6ng
v6n
d~u
tu
FDI hang
nam
vao Viet
Nam
di~n
bien that thuong, khong 6n dinh,
diftc
biet la nr nam 1997
tro
Iai day sau
khi Viet
Nam
dii dat toi dinh cao thu hut FDI vao
nam
1996 (D6 thi 1).
I
N~u
khong eo trieh ngucn khac,
t<1t
ca s6
li~u
trong muc nay diroc

l<1y
nr nguon
ehinh
thirc cua Tong eve Th6ng ke, nien giam thong ke tir cac nam 2000-2004 va tren
Website .
2 KS ca v6n cua doanh nghiep Viet Nam. Theo TCTK, dong gop ella phia
Vi~t
Nam
eo xu huang giarn
d~n
trong tbng v6n dang ky: bang 22,6% trung binh giai doan 1988-
1990,28,1%
giai doan 1991-1995,27,7% giai doan 1996-2000 va chl eon
x<1p
xi 8%
giai dean 2001-2004.
14
TAc DQNG COA FDI TOI TANG TRU'ONG KINH TE 0
VIE;T
NAM
Db th] 1: Dfiu
tu
true
ti~p
mro'c ngoai giai
doan
1988-2004
900
800
700

600
,~
500
":J.
i
400-:~
,
,R11I,~,~"~,~f
!~~
00
~~~~~w~~~~~~~~~~~
"C?l "C?l
,,<1) ,,<1) ,,<1) ,,<1)
,,<1)
,,<1) ,,<1) ,,<1) ,,<1) ,,<1)
'j,C:S 'j,C:S 'j,C:S 'j,C:S
'j,'J
12000
10000
~
8000
::J
<~.
6000
~
4000
2000
1
o i
, / /

1"Won
da'ng
ky
c=:::JV6n
trulc
hien
-o-So
dL! a/n
Nguon: T6ng cue Th6ng
ki2
(2004).
C6
th~
phan
chi a
qua
trinh
thu
hut
von
FDI
V':lO
Vi~t
Nam
trong
15
nam
qua
thanh
ba

giai
doan
chu
y~u
sau:
Ec 1988
din
1996:
trong
giai
doan
nay,
von
FDI
dE>
vao
Vi~t
Nam
lien
t\IC
tang
voi
t6c
d9
nhanh
ca
v~
s6
du
an, s6

v6n
dang
ky
moi
tang
va
dat
mire
dinh
diem
g~n
8,9 ty USD
vao
nam
1996.
K~t
qua
nay
phan
nao
la do ky
vong
cua
cac
nha
d~u
tu
mroc
ngoai
d6i

voi
mot
nen
kinh
t~
moi
mo
cira, co
quy
mo
dan
s6
kha
Ian
voi
tren
70
trieu
nguoi
va
thi
twang
tieu
thu
d~y
tiem
nang.
£)~c
di~m
cua

giai
dean
nay la
von
thirc
t~
giai
ngan
tang
v~
tuyet
d6i
va
tirong d6i,
nhung
ty
i~
vfm giai
ngan
thap,
mot
phan
do day la giai
doan
d~u,
mot
phan
do
t6c
d9

tang
v6n
dang
ky
cao
han.
Tic
1997
c1dn
1999:
dac
tnrng
boi
su
giam
sut
manh
cua
dong
von
FDI
dE>
vao
Viet
Nam,
chu
y~u
do
tac
dong

cua
CU9C
khung
hoang
tai
chinh
chau
A
va
do
moi
twang
d~u
ur' a
Vi~t
Nam
tro
nen kern
h~p
d~n
3 Moi
tnrong
d~u
tu thuong
duoc
sir dung
d~
mo ta nhirng khia canh
th~
eh~

co
th~
anh
huong
toi viec ra quyet djnh
d~u
tir
va qua trinh thuc hien
d~u
tir
cua doanh nghiep,
f)~
danh gia moi
tnrong
d~u
tu, thuong cac chi s6 sau day hay
duoc
lira chon: quy dinh
rAe
DONG GOA FDI TO'I TANG TRU'O'NG KINH TE ovrsr NAM
15
han so voi
cac
mroc trong
khu
VlJC,
nhat
Ia
Trung
Quoc. MQt nguyen

nhan co
th~
la do Luat
£)~u
tir
mroc ngoai
sua
d6i
nam
1996 dil
giam
di
rnQt
s6
uu
dili d6i
voi
nha
d~u
tu
nuoc
ngoai", V
6n
FDI
dang
ky
moi
giam
trung
binh

toi
24%/nam,
trong khi
von
giai
ngan
giam
voi
t6c
dQ
cham han,
trung
binh
khoang
14%,
gop
phan
thay d6i SlJ
tuong
quan
giira
v6n
giai
ngan
va
von
dang
kyo
Tir
nam

1999
tro
di,
v6n
giai
ngan
luon
virot
von
dang
ky moi.
Tic 2000
din
2003:
von
giai
ngan
co
xu
huang tang, nhirng
voi
t6c
dQ
cham,
trong
khi v6n va s6 dir an
dang
ky rnoi
bi~n
dong

thAt thirong,
Nam
2002
duoc
ghi
nhan
la
nam
co s6
v6n
dang
ky thAp nhat,
nhung
s6
du an cao
nhElt
hay
quy mo von/dtr an la
th~p
nhat.
TiC
nam 2004 (tin giiia nam 2005:
tong
von
dang
ky
tang
tren
30%
so

voi
narn 2003
(cua
rieng
phia
mroc ngoai
tang
28,4%),
tong
v6n
thirc
hien tuy
nhien
chi tang 7,6%.
T6c
dQ tang
nhanh
von
FDI
nam
2004
va 6
thang
d~u
nam
2005
mot
phan
la do
ket

qua
cua
cai
thien
moi
tnrong
d~u
tu
bing
viec
sua
d6i, b6 sung
mot
s6
dieu
cua
Luat
£)~u
tir
mroc
ngoai".
Ngoai ra,
Chinh
phu
cho
phep
d~u
nr
gian
ti~p

vao
35
nganh,
dong
thai
rna
cira
han
mot
s6
nganh
do
Nha
mroc dQc
quyen
narn gift
tnroc
day
nhu
dien lire, bao
hiem,
ngan
hang,
vi~n
thong
cho
d~u
nr
mroc
ngoai va

cho
phep
chuyen
d6i
doanh
nghiep co
von
d~u
tu
mroc
ngoai
sang
cong
ty c6 phan.
Narn
2004,
Vi~t
Nam
dil
chu
trong
han
toi
cong
tac
xuc
tien
d~u
tir
a

trong
va
ngoai
mroc.
chinh. Ngoai ra, cac
y~u
t6 khac nhtr quan lieu,
b~t
6n djnh
v~
xa h9i va chinh trj,
xu
Iy
vi pharn
hQ'P
d6ng v.v. cling
duoc
5U
dung
nhu
la cac chi 56
d~
danh gia (Globalization,
Growth and Poverty
- World bank, 2002).
4 Co
th~
xem a
Bi~u
1. Tuy nhien, day cling la mot

Iy
do gay tranh cai. Boi co ykien
cho
ring
cac doanh nghiep trong mroc khong diroc huang uu dai
nhi~u
bing
doanh
nghi~p
FDI. Chinh 5ach uu dai khac nhau co
th~
t~o,
ra moi truemg
c~nh
tranh bM binh
ding
gifra cac doanh
nghi~p
trong va ngoai nu&c.
5
Quy~n
kinh doanh
duQ'C
rna r9ng
han
nhu til do lila ch9n dll an,
1\1'a
ch9n d6i tac
d~u
tu, hlnh thuc, dia

di~m
d~u
tu va
dan
gifm h6a thu
t\1C
dp
phep.
16
TAC DONG COA FDI TO'I TANG TRU'O'NG KINH TE 0' vrarNAM
Til sau khung hoang tai chinh ti€n
t~
chau A cac mroc trong khu
V\IC
da cai thien manh me moi tnrong
d~u
nr de thu hut
v6n
FDI. Cling til
moe nay, chinh sach v€
FDI
cua
Vi~t
Nam
cling co nhi€u thay d6i. Tuy
nhien, nhieu nha
d~u
tir
mroc ngoai cho rang, mac du thay d6i nhirng cac
quy dinh luat phap cua

Vi~t
Nam
v~n
thieu minh bach, thieu
nh~t
quan,
hieu lire thuc thi phap luat thap. Nhfrng yeu t6 nay lam tang chi phi
d~u
tir
va kinh doanh va lam cho moi tnrong
d~u
tir
6 Viet
Nam
tro
nen
kern
h~p d~n
han
so voi tnroc va so voi mot s6 mroc trong khu
V\IC,
nh~t
la so
voi Trung
Qu6c
6
(D6 thi 2).
D6 th] 2: Lu6ng
van
FDI

dBvao
Vi~t
Nam va
Trung
Quac
so vOi lu6ng
FDI
vao
khu
v'!c Dong, Nam va Dong
Nam
A
Tri~u
USD
139000
119000
99000
79000
59000
39000
19000
-1000
1992-1997
1998 1999 2000
2001
70.0%
60.0%
55.
%
50.0%

40.0%
30.0%
20.0%
0.0%
2002 2003

N,D va DN A
"."
Trung
qud~
"Vi~tnam
!r-
T.quoc- %ca vung
1f-
VN -% ca vun
Nguon:
UNCTAD,
WorldInvestment Report
2004,
1.1.2. M{jt
sa
d(ic diim
cua
FDI
t(li n«Nam
VJ quy rna v6n tren 1 dl! an: Nhin chung cac du an FDI vao
Vi~t
Nam
d€u co quy mo vira va 006, trung blnh cho ca giai
dean

1988-2003
chi 6 mire 8,3 trieu USD/d\I an. Dang chu
y,
sau khi dat rmrc 23 trieu
6 Xem: M6i truang tJ6u tu tai Vie: Nam qua goc nhin cua nha tJ6u
tu
nuac
ngoai,
Tap chi Kinh
t~
va
DV'
bao, 561/2004. tr. 18-19.
TACDONG
CUA
FOI TO'I TANG TRU'ONG KINH TE 0 VIt;T NAM
17
USD/d\l an vao
nam
1996 nr 2000
tro
lai day quy mo
v6n
cua
du
an ngay
cang nho, chi
armrc diroi 5 trieu USD va
d~n
nam

2003 con 2,5 trieu
USD, nhimg
da tang len thanh 3,1 trieu trong
nam
2004. Theo thong ke,
hien moi co khoang 80 trong
t6ng s6 500 cong ty xuyen quoc gia hang dfiu
th~
gioi co mat tai Viet
Nam
? trong khi
cua
Trung Quoc la 400 cong tl.
V€ hinh thuc sohiiu: do nhieu ly do trong do co viec
han
ch~
thanh
l~p
doanh nghiep FDI voi 100%
v6n
dfiu nr mroc ngoai, cac dir an FDI
dang ky a
Vj~t
Nam
cho
d~n
gifra thap ky 90
chu
y
~

u
diroi hinh thirc lien
doanh gifra doanh nghiep nha mroc (DNNN) va
nha
dfiu
tir
mroc ngoai,
Tinh
d~n
cuoi nam 1998, s6
du
an lien
doanh
chiem
toi 59 % tong s6
dI,T
an va 69% tong s6
von
dang kyoTir
nam
1997, han
che
nay da diroc xoa
bo va tac dong
manh
toi chuyen dich
co
du
s6 dir an FDI theo hinh thirc
So'

htru.
Hien
tai, hinh thirc lien doanh giam
xuong
con
chiem 42,5%
t6ng
v6n
dang ky, trong khi hinh thirc
du
an co 100%
von
mroc ngoai
chiem 45,5%,
con
lai la
dI,T
an
BOT
va
hop
d6ng
hop
tac kinh doanh.
Trang cac dir
an lien doanh, s6
dI,T
an lien
doanh
gifra nha dfiu nr mroc

ngoai voi
doanh
nghiep ngoai
nha
mroc ciing tang len dang
k~.
V€ co cdu d6u
tu
theo nganh: cac
du
an FDI
chu
y~u
t?P trung vao
linh
V\lC
cong
nghiep, gop phan khong 006 vao
qua
trinh chuyen d6i
co
du
kinh
t~
theo
huang
cong nghiep hoa. D6 thi 3 mo ta
co
du
dfiu nr

FDI theo nganh tinh
d~n
cu6i nam 2004 cho thay cac
du
an FDI thuoc
linh
VlJC
cong
nghiep chiern toi
79%
t6ng s6
du
an,
78%
t6ng
v6n
dang
ky
va
77,3%
t6ng
v6n
giai ngan.
Nang
nghiep la nganh
thu
hut
duoc
it
nh:1t

du
an FDI,
k~
ca s6
du
an, s6
v6n
dang ky va
v6n
thirc hien. Dang
chu y,
n~u
nhu
trong nhirng nam 90, FDI
huang
vao nhirng nganh cong
7 B
('>
K
~
hoach va B
Au
tir, Chinh sdch ddu til'nutrc ngoai trong tidn trinh Hoi nhdp
kinh d quoc d.
Bao
cao
t~i
HQi thao qu6c
t~:
"

V
i
~
t
Nam
s~n
sang
gia
nh~p
WTO",
thang 6/2003.
8
ClEM
va
UNDP,
"Chfnh
sach
ph<it
tri
@n
kinh
t~:
Kinh
n
ghi
~m
va bai hQc
Clla
Trung
qu6c",

T~p
1
,2003,
tr. 194.
18
TAC DONG COA FDI TO'I TANG TRU'O'NG KINH
T~
0'
VIeT
NAM
nghiep khai thac va thay
th~
nhap
kh~u
thi
k~
tir
nam
2000
d~n
nay, cac
du
an FOI vao nganh cong nghiep
che
bi
~n
va
dinh
huang
xu

~t
kh
~u
da:
tang nhanh,
gop
phan tang tong
kim
ngach xuat khau cua
Vi~t
Nam
trong
nhirng nam g,ln day (BQ
KHDT
, 2003).
vJdia ban
a6u
tu: eho
d
~n
nay FDI
da:
co mat 0 62/64 tinh, thanh
pho
cua
Viet Naill. Tuy nhien, trong giai
doan
vira
qua
co

cfru dir an FDI
thea
vung
thay d6i
r~t
cham. Ph,ln
Ian
cac dir
an
FDI
t~p
trung 0 cac do
thi
IOn
va cac kim cong nghiep
t~p
trung, noi co
di~u
kien ha tang
co
S0
thuan loi,
nguon
lao dQng d6i dao va co trinh
dQ
ky nang. Rieng 4
tinh
Thanh
pho
H6 Chi Minh, Hit NQi,

Dong
Nai
va
Binh
Duong
trong
nam
2004
da:
thu
hut
2,61 ty dola, chiem toi 61,7%
t6ng
von
FDI
d
ang
ky cua
cit mroc , 65,5% s5
du
an. Giai ngan v5n FDI
04
tinh
dat ty
I~
51,4%, tire
cao
han
so voi rmrc
trung

binh
cua
ca mroc, S5 tinh,
thanh
ph5
con
lai
chi thu
hut
duoc
38,3 % t6ng
v5n
FDI dang
kyo
Tir val
nam
lai day,
nhieu
tinh
da:
r~t
tich eire cai thien moi
tnrong
d~u
tu
va
mot
85
kha
thanh

cong,
nhu
mot
s5 tinh Ian
c
~n
cua
Ha NQi vaTP .
H6
Chi
Minh.
DB
th] 3:
CO'
cAu
v6n
FDI
phan
then
nganh
narn
2004
100%
80%
60%
%
40%
20%
V6ndang ky
V6

n thuc hien S6du an
o
Cong
n
ghi
ep-xay
dung
El
Nang-lam
nghiep
0 D
jch
vu
Nguon: Tong
ql
C Th6ng ke (2004).
TAc DONG CUA FOI
Tal
TANG TRU'O'NG KINH TE 0'visr NAM
19
Thea
d6i tac
dc1u
tu:
d~n
nay da co 74 mroc va
vung
lanh th6 co dir
an FDI tai
Vi~t

Nam,
trong do Singapore, Dai Loan, Nhat
Ban
va
Han
Quoc Ia nhirng
nha
d~u
tu
Ian nhat, chiem
63,3%
tong s5 du an va
63%
t6ng v5n dang
kyo
H~u
nhu
chua
co thay d6i dang
k~ v~
co
du
FDI theo
d6i tac va cac mroc chau A vftn la
nha
d~u
tir
Ian
nh~t
ca

v~
ty trong s5
du an va ty trong
von
dang
kyo
Trong khi cac d5i tac til chau
Au
chi gill
vi
tri
khiem
t5n
voi
ty
I~
tuong
irng ·16%
va
24%.
D~u
tu
til
Hoa
Ky da
tang dang
k~
trong vai
nam
g~n

day sau khi
Viet
Nam
ky Hiep dinh
thirong mai
Vi~t
- My (200I), hien
chiem
khoang
4%
tong s5
du
an va
2,7% tong
v5n
dang k
y
9.
1.2.
Vai
tro
cua
khu
vue
FDI
vOi
n~n
kinh
t~
Vi~t

Nam
Khu
VlJC kinh
t~
co
v5n
d~u
tir
mroc ngoai ngay cang khang dinh
vai tro
quan
trong trong nen kinh
t~
Vi~t
Nam.
Tnroc
het, FDI la nguon
v5n b6 sung
quan
trong vao t6ng dfru nr xa hoi
va
gop
phan
cai thien can
can
thanh
toan
trong giai
dean
vira qua. Cac nghien ciru gfrn day

cua
Freeman (2000), BQ
K~
hoach va Dfru nr (2003),
Nguyjn
M~i
(2004)
d~u
rut ra
nhan
dinh
chung rang
khu
VlJC co
von
dfru nr mroc ngoai da dong
gop
quan
trong vao
GDP
.voi
ty trong ngay cang tang.
Khu
VlJC nay gop
phan
tang
cuong
nang lire san
xu~t
va dbi

moi
cong
nghe
cua
nhieu
nganh kinh
t~,
khai thong thi
tnrong
san
pham
(dac biet la trong gia tang
kim ngach
xu~t
khau
hang hoa), dong gop cho
ngan
sach
nha
mroc va tao
viec
lam cho
mot
bQ
phan
lao dong,
Ben
canh
do, FDI co vai tro trong
chuyen giao

cong
nghe va cac doanh nghiep co
v5n
dfru ttr mroc ngoai
tao
sire ep
buoc
cac doanh nghiep trong mroc phai nr dbi
moi
cong nghe,
nang cao hieu
qua
san xuat. Cac
du
an FDI cling co tac dong tich ClJC toi
viec
nang cao
nang
hrc quan ly va trinh
dQ
cua
nguoi
lao dong lam viec
trong cac
du
an FDI, tao ra kenh truyen tac dong tran tich ClJC hiru
hi~u.
Phfrn
duai
day se khai quat vai tro

cua
FDI
d~n
tbng
th~
nSn
kinh
t~.
9 T6ng eve Th6ng ke (2004).
20
TAc
DONG COA FDI TO'I TANG TRU'O'NG KINH TE a
VI~T
NAM
1.2.1.
FDI
dai v6'i van drm tu·xii h{ji va
tang
trutrng kinh Ii
Vi~t
Nam
ti~n
hanh
cong cuoc d6i
moi
voi
xuftt
phat
di~m
rftt thap.

Do vay, xet
v~
nhu
cau
von, FDI diroc coi la
mot
nguon
v6n
b6 sung
quan trong cho
von
dAu
tu
trong mroc,
nham
dap trng
nhu
du
dAu
tu
cho
phat
trien.
Dong
gop
cua
FDI trong dAu
tu
xa
hQi

bi~n
dong
Ion,
mot
phan phan
anh
di~n
bien
thftt
thuong
cua
nguon
von
nay
nhu
dii
phan
tich
atren,
mot
phan
th~
hien
nhirng thay d6i
v~
dAu
tir
cua
cac
thanh

phan
kinh
t~
trong mroc, Giai
doan
1994-1995, ty trong
cua
FDI
trong tong
dAu
tu
xii hoi len
toi
30-31 %, la rmrc cao
nhat
cho
den
nay. Ty
l~
nay dii
giam
dAn
va
nam
2004, FDI
thuc
hien iroc
con
chiem
15,5 % trong tong

dAu
tu
toan xii hQi
(86
thi 4).
DB th] 4:
FDI
th

·c
hi~n
so
vlYi
tBng dAu
tir
toan
xii hQi
va
dong
gop
cua
khu
v

·c co vBn dAu
tu
mroc
ngoai
trong
GDP

(gin
hi~n
hanh)
~ ~
35 'r"':".":":"
:11
').n·k·

A,;n
··
·To
16
30 14
25 12
20 _ 10
8
15 6
10 4
5 2
o + 0
1991
1992
1993 1994 1995
1996 1997 1998
1999
2000
2001
2002 2003
2004
,I"I,.J % so

'oUi
tong
d~u
tlJ'
xii
hOi
-+-
%
dong
gop
trong
GOP
Nguon: T6ng cue Th6ng
ke
(2000
din
2004).
Trong
suet
mot
thap ky qua, khu
vue
co
von
FDI chiem
tY
trong
ngay cang
tang trong GDP.
Nam

2004, khu
vue
FDI dong gop 15,2 % vao
GDP so voi
ty
l~
dong gop 6,4% cua khu
vue
nay narn 1994
1
°.
Ben
canh
do, khu
V\fC co
v6n
FDI luon
d~n
dAu
v~
t6c
dQ
tang
gia
tri
gia
tang so
voi
10 Xem Bao cao Kinh
t<i

Vi¢! Nam nam 2000 va 2003-2004, Vien Nghien ciru Quan
1y
Kinh
t~
Trung uong.
TAc
DONG COA FDI T6'1 TANG TRU'ONG KINH TE
OVI~T
NAM 21
cac khu
vue
kinh tS khac va Ia
khu
V\fC
phat trien nang dong nhat. T6c
dQ
tang gia tri gia tang cua khu V\fC nay luon cao
han
mire trung binh cua
,
,II
ca
nuac
.
1.2.2.
FDI
voi
vifc
nang
cao

nang
Iuc san
xuiit
ding
nghifp
va
xuiit khilu
Nhir tren dil
d~
c~p,
FDI vao
Vi~t
Nam
chu
ySu
t~p
trung vao linh
VIJC
cong
nghiep,
Nho
do, trong
han
mot
thap ky
qua
Vi~t
Nam
dil cai
thien

duoc nhieu nganh kinh tS quan trong nhtr
tham
do, khai thac
d~u
khi,
buu
chinh
vi~n
thong, dien tir, xay
dung
ha tang v.v. Narn 2004,
khu
VIJC co
von
FDI
dong
gop toi 35,68% (gia so sanh narn 1994) tong gia tri
san
xuat
cong
nghiep ca mroc, trong khi ty
I~
nay chi la 25,1% nam 1995.
DSn nay,
khu
V\fC
co
von
FDI dong gop 100% san hrong
cua

mot
s6 san
pham
cong
nghiep nhir
d~u
khi, 0 to,
may
giat,
di~u
hoa, tu lanh, thiet bi
may tinh;
60%
can
thep;
28%
xi mang;
33%
may
moe
thiet bi dien, dien
nr;
76%
dung cu y
t~
chinh xac;
55%
san hrong soi;
49%
san

luong
da
giay;
25%
thuc
pham
db u6ng
I 2

Nhin
chung, t6c
dQ
tang gia tri san
xuat
cong
nghiep
cua
khu
V\fC
co
v6n
FDI luon duy tri amire cao, cao
han t6c
dQ
tang
tnrong
chung toan nganh trong suot giai
dean
1995-
2003,

tnr
nam
2001.
Nam
2004, gia tri san
xu~t
cong
nghiep
cua
khu
VIJC
nay tuy cao, dat 15,7%
nhung
thap
han
mire chung
cua
toan nganh, chu
yeu do
t6c dQ tang
dt
cao
cua
khu
V\fC
kinh tS ngoai quoc doanh trong
mroc (22,8%).
Trong
mot
thap ky iralai day, t6c

dQ
tang
kim
ngach xuat khau
cua
khu VIJC FDI luon cao han so voi t6c
de>
tang trung binh
cua
ca mroc.
Nam
1991,
kim
ngach
xu~t
khau
cua
Vi~t
Nam
dat 2 ty
USD,
trong khi
II
Chang han, nam 2000, kinh
t~
co
v6n dfru ttr FDI tang
tnrong
11,4% so voi mtrc
tang

twang
6,8%
cua
ca
nuoc;
Narn 2001:
tuong
img la
7,2%
so voi 6,9%;
Nam
2002:
8,0%
so
v6i'7,04%;
Narn 2003: 8,1% so voi
7,2%
- Xem
Bang
11.3,
Baa
cao Kinh
t~
Viet
Nam
nam 2003, Vien Nghien ciru Quan lyKinh
t~
rtr, tr.26
12
89

K~
hoach va Dau tir, Chinh sach ddu ttr nuoc ngoai trong tidn trinh Hoi nhdp
kinh Ii quoc
ti.
Baa
cao tai H9i thao quoc
t~:
"Viet
Nam
s&n
sang gia nhap
WTO",
thang 6/2003
22
TAc
DQNG COA FDI TOI TANG TRU'O'NG KINH TE 0'
VI~T
NAM
do nam 2004 con s6 nay dffla 26,5 ty d6 la, tang
g~p
13,5 bin so
voi
nam
1991.
Khu
V\XC
FDI
chi~m
ty trong ngay cang tang trong tong gia tri xuat
khau,

tv
4%
nam
1991 len 54,6
%13
nam
2004.
C~n
hru y
r~ng,
mac
du
FDI co ty trong xuat
kh&u
caosong
gia tri
xuat
kh&u
rang
cua
khu
V\XC
co
v6n
FDI
kh6ng
cao. So' di
nhu
v~y
vi cac

du
an
FDI
trong
c6ng
nghiep
v~n
chu
y~u
sIX
dung cac day chuyen
l~p
rap co
quy
m6 nho
va
sIX
dung
nguon
d~u
vao tir nhap
kh~u
la chinh.
1.2.3.
FDf
i/8i vot
vi~c
film va
ciii
thi~n

nguon
nhiin
IlJ'c
Hien tai, cac dir an co
v6n
FDI tai Viet
Nam
dang
sIX
dung khoang
730 ngan lao
d<)ng,
chi chiem 1,5% t6ng lao dong co viec
lam
tai Viet
Nam,
so voi ty trong nay nam 1996 la 0,7%.
Dieudo
cho thay FDI
v~n
xu~t
hien
chu
y~u
trong cac nganh
t~p
trung
von
va
sIX

dung
lao
d<)ng
co
trinh
d<)
ky nang cao. Do cling la
mot
each
ly giai cho mire
thu
nhap
trung
binh
cua
lao dong trong
khu
V\XC
nay cao
g~p
2
l~n
so
voi
cac
doanh nghiep khac cung nganh'".
Han
nira, s6 lao
d<)ng
nay

duoc
ti~p
c~n
voi
c6ng
nghe hien dai, c6 ky Iuat lao
d<)ng
t6t,
hoc
hoi diroc cac
phuong
thirc lao dong tien tien.
f)~c
biet,
mot
s6 chuyen
gia
Vi~t
Nam
lam viec tai cac
doanh
nghiep FDI dff co th€ thay
th~
d~n
cac chuyen gia
mroc ngoai trong viec
dam
nhiem
nhtrng chirc vu
quan

ly
doanh
nghiep
va
di~u
khien
cac quy trinh
c6ng
nghe hien dai 15.
Ben
canh
s6 viec lam true
ti~p
do
FDI
tao ra noi tren,
khu
V\XC
FDI
con gian
ti~p
tao
them
viec
lam
trong linh
V\XC
dich vu
va
co th€ tao them

lao
d<)ng
trong cac nganh
c6ng
nghiep
phu
tro
trong mroc
voi
di~u
kien
t6n tai
m6i
quan
h~
mua
ban
nguyen
v~t
lieu
hoac
hang
h6a
trung gian
13 K€ ca
d~u
tho.
14
Ching
han,

luang
cua lao
d('>ng
thong
thuong
trong khu V\fC c6 v6n FDI hien
khoang 75-80USD/thang,
luang
cua ky su khoang 220-250 USD/thang va cua can
b('>
quan ly khoang 490-510 USD/thang- Nguon tir
B('>
Ke hoach va
D~u
tu.
15 Den nay,
chua
c6 nghien ciru tong th€ nao dugc thl)'c
hi~n
d€
dua
ra nhfrng con s6
CI,I th€ ch(mg minh
nh~n
djnh nay. Tuy
v~y,
da:
c6
nhi~u
d~n

chUng Ie te &
m('>t
s6 doanh
nghi~p
va tren cac
di~n
dan chinh thuc dugc t6 chuc t\li
Vi~t
Nam.
TAc
DONG COA
FOr
Tal
TANG TRU'ONG KINH
T~
0
VI~T
NAM 23
gifra cac doanh nghiep
nay. Tuy nhien, cho
d~n
nay chua co s6 lieu thong
ke chinh thirc
v6 s6 lao
d<)ng
gian
ti~p
diroc tao ra boi khu V\IC FDI tai
Vi~t
Nam.

1.2.4.
FDI
voi ngu8n
thu
ngiin sdcb nhit
nutrc
va cdc
dill
dBi
vi
mo
Cling voi
S\I
phat trien, khu vue co v6n FDI dong gop ngay cang
tang van nguon thu ngan sach cua
Nha
mroc. Theo tfnh toan cua T6ng
C\lC
Thu~,
nam 2002, khu V\IC FDI dong gop khoang 480 trieu USD van
ngan sach
Nha
ruroc, tang 4,2
l~n
so voi nam 1994. Tinh rieng giai doan
1996-2002, khu
V\IC
nay dong gop (tnrc tiep) van ngan sach trung binh a
rmrc khoang
6%16.

Ty trong dong gop nho la do cac doanh nghiep FDI
duoc
huang
chinh sach khuyen khich cua Chinh phil thong qua giam thue
thu nhap trong nhirng narn
d~u
heat dong. Tuy nhien,
n~u
tinh ca thu tir
d~u
tho thi ty trong nay
iroc
khoang 20%.
Ben canh do, FDI da gop phan quan trong van viec tang thang dir
cua tai khoan v6n, gop phdn cai thien can can thanh toan noi chung.
Dong
thai cua can can von trong thai ky 1994-2002 cho
th~y
co m6i quan
h~
kha r5 giira s6
du
tai khoan v6n va dong v6n FDI d6 van Viet Nam
hang nam
(86
thi 5).
DBth] 5:
Tai
khoan
vBn va dong

FDI
vao
Vi~t
Nam
giai
doan
1993-2002
4000
3500
3000
2500
Gl
2000
:::>
1500
:>
.'~.
=:
1000
500
0
-500
-1000
Nguon: Nglin hang Nha marc, Kinh
iii
Vi?!Nam 2002
16 Khong
k~
thu tir
d~u

tho, baa gbmcac loai
thu~
tnrc thu nr doanh nghiep
co
v6n FDI.
24
TAe
DONG
eOA
FDI TO'I TANG TRU'ONG KINH TE 0 vier NAM
II.
TONG
QUAN
CHINH
SACH
THU
HUT
FDI
6
VIET
NAM
2.1.
Khung
kh6
chinh
sach
thu
hut
FDI
Chinh sach thu hut vcn FDI tai

Vi~t
Nam dil dtroc thirc hien ngay
tir khi Viet Nam
ti~n
hanh cai each kinh
t~
va diroc
th~
ch~
h6a thong qua
ban
hanh Luat
D~u
ttr mroc ngoai nam 1987. Cho
d~n
nay, Luat
D~u
tir
mroc ngoai dil diroc sua d6i va hoan thien 4
l~n
vao cac nam 1990, 1992,
1996 va
g~n
day
nh~t
la nam 2000.
Bi~u
1 khai quat lai nhtrng thay d6i
quan trong trong chinh sach thu hut FDI qua cac ky sua d6i Luat
D~u

tu
mroc ngoai tai Viet Nam. Xu
huang chung cua thay d6i chinh sach Viet
Nam la ngay cang noi
rong quyen, tao
di~u
kien thuan loi hon cho cac
nha
d~u
tu mroc ngoai va thu hep
S\I
khac
bi~t.v~
chinh sach
d~u
ur gitra
d~u
nr mroc ngoai va
d~u
nr trong mroc, Nhnng thay d6i nay
th~
hien n6
lire cua Chinh phu trong cai thien, tao moi tnrong
d~u
tu
chung thea xu
huang
hQi
nhap cua
Vi~t

Nam
l7
.
Ben canh
di~n bi~n
v~
thu hut v6n FDI va thirc
ti~n
heat dong cua
khu
V\fC c6 v6n FDI, nhlrng thay d6i trong chinh sach thu hut FDI cua
Vi~t
Nam trong 17 nam qua con
xu~t
phat tir ba yeu t6 khac, d6 la: (1)
S\I
thay d6i
v~
nhan thirc va quan diem cua Dang va Nha mroc d6i voi khu
V\IC c6 v6n FDI; (2) chinh sach thu hut FDI cua cac mroc trong khu V\IC
va tren
th~
gioi, tao nen ap hrc canh tranh d6i voi dong von
d~u
tir
FDI
vao
Vi~t
Nam va; (3) nhirng cam
k~t

qU6c
t~
cua Viet Nam
v~
d~u
tir
nuoc ngoai. Phan tich diroi day
se
d~
c~p
toi tung
y~u
t6 do, d6ng thai
neu len nhfrng thach thirc d6i voi viec
ti~p
tuc hoan thien chinh sach va
lu~t
phap
v~
FDI tai
Vi~t
Nam trong nhtrng narn toi.
17 Xem them trong "M6i truang
eMu
tu tai Vi¢t Nam qua goc nhin cua nha tldu tu
nuac ngoai"
cua Le
Th~
Gi6i,
Tl;lP

chi Kinh
t~
va DI! baa,
s6
1/2004.