Báo cáo "Lịch sử pháp luật chống bán phá giá trong thương mại quốc tế " pdf

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2009 35





ThS. Vũ Thị Phơng Lan *
ỏn phỏ giỏ l khỏi nim trong kinh t
hc hin i dựng ch hin tng
gn lin vi quỏ trỡnh cụng nghip hoỏ ngy
cng rng rói v cuc cỏch mng v giao
thụng vn ti ca ch ngha t bn.
(1)
Cỏc
cụng trỡnh nghiờn cu v lch s thng mi
quc t ó cho thy ngay t cui th k XVI,
cỏc nh sn xut giy Anh ó phn nn v
hin tng nhng ngi nc ngoi em bỏn
giy vi mc giỏ chu l nhm búp nght
nn cụng nghip giy ca Anh. n th k
XVII, cỏc thng nhõn H Lan cng tin
hnh nhng hot ng bỏn hng hoỏ vi
mc giỏ rt thp nhm xoỏ s cỏc thng
nhõn Phỏp ra khi vựng Baltic. Vo cui th
k XVIII, thm chớ cỏc nh sn xut Anh
quc cũn b khiu ni v vic bỏn giỏ sn
phm quỏ thp nhm vựi dp nn cụng
nghip sn xut M.

(2)

Di gúc kinh t, bỏn phỏ giỏ l vic
bỏn hng hoỏ nhng mc giỏ khỏc nhau
cỏc th trng quc gia hay núi cỏch khỏc
l phõn bit v giỏ gia cỏc th trng quc
gia.
(3)
Di gúc phỏp lớ, bỏn phỏ giỏ l
khỏi nim ch nhng hnh vi bỏn phỏ giỏ
b phỏp lut cỏc nc hoc phỏp lut thng
mi quc t cm.
Cựng vi xu th ton cu hoỏ v hi
nhp kinh t quc t, hin tng bỏn phỏ giỏ
ó ngy cng tr thnh ph bin trong quan
h kinh t quc t. Cựng vi xu hng ú,
phỏp lut v chng bỏn phỏ giỏ phm vi
quc gia, khu vc v quc t cng ngy cng
c s dng nh mt trong nhng bin
phỏp ph bin nht bo h sn xut trong
nc v ngy cng tr thnh mi quan tõm
hng u i vi cỏc nc cú nn kinh t
hng vo xut khu, trong ú cú Vit Nam.
1. S ra i ca phỏp lut chng bỏn
phỏ giỏ u tiờn cỏc quc gia
Bỏn phỏ giỏ bt u xut hin t th k
XVII ti chõu u v sau ú nhanh chúng tr
thnh hin tng ph bin ca th gii. Ngay
t khi xut hin bỏn phỏ giỏ ó c xem
nh mi e do i vi nn kinh t ca nc

nhp khu. Vỡ vy, khụng ch cỏc doanh
nghip ca nc nhp khu trc tip b nh
hng by t s quan ngi i vi thc tin
ny m ngay c chớnh ph cỏc nc nhp
khu cng cú chung mi quan ngi ú. Cỏc
nc nhp khu ngay lp tc ó cú nhng
hỡnh thc can thip nhm ngn chn bỏn phỏ
giỏ v gim thiu tỏc ng ca bỏn phỏ giỏ
lờn cỏc i th cnh tranh ni a. Bin phỏp
m cỏc quc gia thng s dng i phú
vi bỏn phỏ giỏ trong thi gian u v kộo
di cho ti tn th k XIX l tng cao mc
thu nhp khu hoc cm nhp khu i vi
sn phm bỏn phỏ giỏ.
Ti u th k XX, khi vic s dng thu
nhp khu ngn chn hng hoỏ bỏn phỏ
B
* Ging viờn Khoa lut quc t
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
36 tạp chí luật học số 11/2009

giỏ cú nhiu bt cp, cỏc quc gia bt u
ban hnh lut riờng v chng bỏn phỏ giỏ.
Canada l nc u tiờn sa i lut thu
nhp khu ca mỡnh cú mt phn riờng
quy nh v thu chng bỏn phỏ giỏ vo nm
1904, qua ú tr thnh nc u tiờn trờn th

gii ban hnh phỏp lut chng bỏn phỏ giỏ.
(4)

í tng ban u ca lut chng bỏn phỏ giỏ
ny l n nh mc thu c bit i vi cỏc
sn phm nhp khu bỏn phỏ giỏ. Mc ớch
ca nú l va bo v c cỏc doanh nghip
cựng ngnh hng trong nc trc hng
hoỏ b bỏn phỏ giỏ, va khụng phi thay i
khung thu nhp khu. Lỳc ú, vic ỏp dng
thu nhp khu i phú vi bỏn phỏ giỏ
c xem l khụng phự hp. Bi l thu
nhp khu l thu ỏp dng chung i vi
mi hng hoỏ nhp khu v cú tớnh n nh
tng i, trong khi ú cỏc hng hoỏ bỏn
phỏ giỏ l nhng v vic c th c xem l
nhng trng hp ngoi l v tm thi ca
lung hng hoỏ nhp khu. i phú vi
nhng trng hp ngoi l ny cn cú
nhng bin phỏp c th mang tớnh linh hot
cho tng trng hp v ú chớnh l thu
chng bỏn phỏ giỏ.
(5)

Mụ hỡnh chng bỏn phỏ giỏ theo phỏp
lut Canada trao thm quyn kim soỏt
chng bỏn phỏ giỏ cho mt vi c quan cú
thm quyn c lp trong chớnh ph, thng
l cỏc c quan cng ng thi chu trỏch
nhim kim soỏt thu nhp khu v cỏc loi

thu c bit khỏc. Cỏc c quan ny cng
c ỏp thu chng bỏn phỏ giỏ i vi hng
hoỏ nhp khu khi cú hai iu kin xy ra.
Th nht l phi cú hin tng bỏn phỏ giỏ,
tc l chng minh c rng giỏ xut khu
ca sn phm nhp khu thp hn giỏ tr ca
chớnh sn phm ú th trng ni a. Th
hai l sn phm nhp khu ú phi cựng loi
hoc tng t nh mt hay mt s sn phm
cựng loi no ú c sn xut nc nhp
khu. iu kin ny cho thy rừ phỏp lut
chng bỏn phỏ giỏ c t ra bo h cỏc
nh sn xut ni a ch khụng phi bo
v ngi tiờu dựng. Vỡ vy, nu nh trong
nn kinh t ca nc nhp khu khụng cú
ngnh cụng nghip sn xut mt hng ú thỡ
cho dự cú hin tng bỏn phỏ giỏ xy ra
cỏc nh nhp khu trit tiờu ln nhau i
chng na thỡ lut chng bỏn phỏ giỏ cng
vn khụng c ỏp dng.
Sau khi c ban hnh, phỏp lut chng
bỏn phỏ giỏ ca Canada ó t rừ tỏc dng ca
nú trong vic bo h cỏc nh sn xut ni a
trc lung hng hoỏ rt r t nc ngoi
trn vo. Vỡ vy, phỏp lut chng bỏn phỏ
giỏ ca nc ny ó nhanh chúng tr thnh
hỡnh mu cỏc nc khỏc noi theo. Cho
n nm 1921, mụ hỡnh phỏp lut chng bỏn
phỏ giỏ ca Canada ó c du nhp vo
nhiu nc nh Nam Phi (1914), M (1916),

Australia (1921), Vng quc Anh (1921),
New Zealand (1921). Tuy nhiờn, cỏc nc
ny cng khụng hon ton ch du nhp mt
cỏch nguyờn vn mụ hỡnh ca Canada m
cú s sa i v phỏt trin cho phự hp. Vớ
d, khi Australia du nhp mụ hỡnh ca
Canada, h ó ln u tiờn a vo phỏp
lut chng bỏn phỏ giỏ ca mỡnh (Lut bo
tn cỏc ngnh cụng nghip Australia
(Australian Industries Preservation Act)
khỏi nim tn thng (injury). Theo ú,
trng pht hnh vi bỏn phỏ giỏ, tc l ỏp


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2009 37

thu chng bỏn phỏ giỏ ch cú hnh vi bỏn
phỏ giỏ khụng thụi thỡ cha m vic bỏn
phỏ giỏ ú phi gõy tn thng hoc e do
gõy tn thng cho ngnh cụng nghip bn
a.
(6)
Trờn thc t cú th cú nhng hnh vi
thc s l bỏn hng hoỏ xut khu vi mc
giỏ thp hn th trng xut hng i, tuy
nhiờn ngnh cụng nghip a phng thớch
ng nhanh v t nõng cao kh nng cnh
tranh ca mỡnh mt cỏch kp thi v trờn
thc t khụng cú tn thng no xy ra. Khi

ú, vic trng pht hnh vi bỏn phỏ giỏ
khụng cũn cn thit.
Khỏi nim tn thng ny sau ú ó
c M tip thu khi ban hnh Lut chng
bỏn phỏ giỏ u tiờn ca mỡnh nm 1916 v
n nm 1921 khi Lut ny c M hon
thin thờm thỡ khỏi nim v cỏch thc xỏc
nh giỏ tr th trng ni a (home market
value) ca sn phm bỏn phỏ giỏ, vn c
quy nh khỏ chung chung Lut nm 1916
c quy nh rừ rng hn. C th, Lut
chng bỏn phỏ giỏ ca M lỳc ny cho phộp
s dng chi phớ sn xut (cost of production)
hoc giỏ tr hp lớ kt hp chi phớ sn xut
(fair value and cost of production) i
chiu nhm xỏc nh bỏn phỏ giỏ.
(7)

Trong s tt c cỏc o lut chng bỏn
phỏ giỏ thi kỡ u tiờn ny, lut chng
bỏn phỏ giỏ nm 1921 ca M c gii
hc gi cng nh gii qun lớ nh nc
xem l cú ni dung u vit nht. Chớnh
lut ny trong vi thp k sau ú ó tr
thnh hỡnh mu xõy dng nờn nn tng
ca cỏc quy nh v chng bỏn phỏ giỏ
trong thng mi quc t m c th l cỏc
quy nh ca GATT.
2. S ra i v phỏt trin ca phỏp
lut quc t v chng bỏn phỏ giỏ

Hot ng bỏn phỏ giỏ t bn thõn nú ó
l hot ng mang tớnh xuyờn quc gia. Cỏc
nc ngay lp tc ó thy li ớch ca mỡnh
b tỏc ng bi cỏc hnh vi bỏn phỏ giỏ v
cỏc bin phỏp chng bỏn phỏ giỏ, cho dự ú
l nc cú doanh nghip bỏn phỏ giỏ ra nc
khỏc hay bn thõn nn kinh t nc ú ang
b nh hng bi hng hoỏ b bỏn phỏ giỏ.
Chớnh vỡ vy, cng l iu d hiu khi khụng
lõu sau khi bỏn phỏ giỏ tr thnh mi quan
tõm ca chớnh ph mt s nc thỡ nú ó tr
thnh mi quan tõm chung trờn phm vi
quc t. Liờn on cỏc quc gia (The League
of Nations), mt trong nhng t chc quc t
liờn chớnh ph u tiờn trờn th gii
(8)
ó
ngay lp tc cú s quan tõm ti bỏn phỏ giỏ
mc dự õy l vn khụng liờn quan trc
tip ti mc ớch m t chc ny vn theo
ui l chớnh tr v ngoi giao. Tuy vy,
nhng n lc ca t chc ny i vi vn
bỏn phỏ giỏ cng ch dng li vic ch trỡ
son tho Biờn bn ghi nh v bỏn phỏ giỏ
(Memorandum on Dumping) khụng cú giỏ
tr rng buc thc s v mt phỏp lớ i vi
cỏc quc gia thnh viờn.
Ngy 5/3/1946, Hi ng kinh t-xó hi
ca Liờn hp quc thụng qua ngh quyt
thnh lp u ban chun b Hi ngh ca Liờn

hp quc v thng mi v phỏt trin.
úng gúp cho Hi ngh ny, M ó xut
hin chng thnh lp t chc thng mi
quc t (International Trade Organization).
Hin chng ny a ra nhng iu khon
c bn thnh lp mt t chc thng mi


nghiªn cøu - trao ®æi
38 t¹p chÝ luËt häc sè 11/2009

quốc tế. Tuy rằng tổ chức này sau đó không
được thành lập nhưng Chương 4 của Hiến
chương thành lập này, (Phần liên quan tới
chính sách thương mại) sau đó đã được sửa
đổi và đưa vào trong quy định của GATT
năm 1947. Một trong những nội dung được
đưa vào đã trở thành Điều VI nổi tiếng của
GATT năm 1947 về chống bán phá giá. Mục
đích của Điều VI khi đó không phải là để
kiểm soát bán phá giá mà là để quy định về
việc thi hành các biện pháp chống bán phá
giá. Do được Mỹ chủ trì soạn thảo nên Điều
VI có nhiều điểm tương đồng với Luật năm
1921 của Mỹ về chống bán phá giá, cụ thể là
nó cũng quy định một trong những điều kiện
để trừng phạt hành vi bán phá giá là hành vi
đó phải gây ra hoặc đe doạ gây ra tổn hại
cho nền kinh tế của nước nhập khẩu. Tuy
vậy, về thực chất GATT năm 1947 không hề

coi bản thân bán phá giá là thực tiễn kinh
doanh đáng lên án. Nó chỉ đơn giản cho
phép nước nhập khẩu, tức là nước “nạn
nhân” của bán phá giá được phép phản ứng
lại đối với hàng hoá bán phá giá nhập khẩu
vào nước mình. Nhưng nước xuất khẩu, tức
là nước “thủ phạm” thì không bị lên án vì đã
dung túng cho hành vi bán phá giá bởi vì họ
không có nghĩa vụ phải bảo đảm không có
việc bán phá giá từ nước mình. Dù sao, Điều
VI của GATT năm 1947 đã giữ vai trò là
xương sống cho pháp luật chống bán phá giá
quốc tế trong suốt thời gian sau đó, cho đến
khi nó được thay thế bởi điều khoản tương
ứng của GAT năm 1994.
Trên thực tế, trong suốt giai đoạn từ
năm 1947 đến năm 1994, Điều VI của GATT
1947 cũng không phải là điều khoản duy
nhất của pháp luật quốc tế điều chỉnh về bán
phá giá. Đoạn đầu tiên của điều khoản này
quy định hoạt động bán hàng hoá khi xuất
khẩu sang nước khác với mức giá dưới giá
trị thông thường của nó sẽ bị coi là bán phá
giá khi nó gây ra hoặc đe doạ gây ra tổn
thương lớn tới ngành công nghiệp đã được
thiết lập trên lãnh thổ của nước thành viên
GATT hoặc kìm hãm đáng kể sự hình thành
của ngành công nghiệp nội địa. Nội dung
quy định của Điều VI có nhiều điểm không
rõ ràng và dễ dẫn tới việc hiểu và áp dụng

không thống nhất đối với điều khoản này.
Chính vì vậy, trong những vòng đàm phán
trong khuôn khổ GATT tiếp sau đó, rất
nhiều quan ngại đặt ra xung quanh việc thực
thi Điều VI này. Các nước đã phải bàn
nhiều về việc làm thế nào để khắc phục
nhược điểm của nó và kết quả là đã có thoả
thuận về việc thực hiện Điều VI của GATT
(Agreement on the Implementation of Article
VI), hay còn gọi là Bộ luật chống bán phá
giá (The Antidumping Code) được ra đời
năm 1967 tại vòng đám phán Kenedy. Bộ
luật này đưa ra những quy định nội dung và
thủ tục chi tiết hơn làm cơ sở pháp lí cho
việc áp đặt các biện pháp chống bán phá giá.
Cụ thể, Bộ luật này quy định chỉ được áp đặt
thuế chống bán phá giá tạm tính khi có đầy
đủ bằng chứng sơ bộ cho thấy đã có hành vi
bán phá giá và tổn thương. Nó cũng không
cho phép áp đặt các mức thuế chống bán phá
giá có giá trị hồi tố. Bộ luật cũng khuyến
khích việc áp thuế chống bán phá giá thấp
hơn mức biên độ bán phá giá (dumping
margin) nếu như bản thân mức đó đã đủ để


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2009 39

bự p tn thng. V cỏc quy nh ni

dung, B lut nm 1967 nh ngha rừ hn
v thut ng ngnh cụng nghip cp
iu VI. Theo ú, ngnh cụng nghip bao
gm tng th cỏc nh sn xut ni a sn
xut ra sn phm cựng loi hoc nhng nh
sn xut ni a m cú u ra sn phm khi
kt hp vi nhau thỡ to thnh phn ln trong
tng sn phm ú. Khỏi nim ny giỳp xỏc
nh mt cỏch d dng hn cỏc yu t bỏn
phỏ giỏ trong thng mi quc t.
B lut chng bỏn phỏ giỏ nm 1967 l
s b sung quan trng cho iu VI ca
GATT nm 1947 iu chnh v chng bỏn
phỏ giỏ t gúc phỏp lut quc t. Nú ó
lm rừ mt cỏch ỏng k nhiu im cũn
mp m, cha rừ ngha ca iu VI. Tuy
nhiờn, bn thõn nú cng cú nhng bt cp
nht nh. Bt cp ln nht nm ni dung
quy nh v liờn h nhõn qu gia hnh vi
bỏn phỏ giỏ v tn thng ca ngnh cụng
nghip a phng. Theo ú, B lut nm
1967 quy nh c th rng hnh vi bỏn phỏ
giỏ phi rừ rng l nguyờn nhõn chớnh gõy ra
tn thng. Quy nh ny ó gõy khú khn
khỏ nhiu cho vic ỏp dng trờn thc tin bi
nú yờu cu mt cỏch quỏ c th rng nc
nhp khu phi chng minh c chớnh hnh
vi bỏn phỏ giỏ ch khụng phi hnh vi no
khỏc l nguyờn nhõn dn ti tn thng cho
ngnh cụng nghip a phng.

khc phc nhng bt cp ca B lut
chng bỏn phỏ giỏ nm 1967, cỏc nc
thnh viờn ca B lut ó m phỏn vi
nhau trong Vũng m phỏn Tokyo nm
1979 v ban hnh B lut chng bỏn phỏ
giỏ nm 1979. Trong b lut mi ny, iu
kin v quan h nhõn qu ó c quy nh
linh hot hn cỏc nc nhp khu d ỏp
dng. B lut ny quy nh: Nu nhng tn
thng c gõy ra bi nhng nhõn t khỏc
thỡ nhng tn thng ú khụng th b quy
cho hnh vi bỏn phỏ giỏ.
(9)

Ngoi ra, B lut chng bỏn phỏ giỏ nm
1979 cũn m rng thờm cỏc quy nh v vic
xỏc nh v qun lớ giỏ v s lng hng
nhp khu. Nú cng gii hn cht ch hn
cỏc mc thu chng bỏn phỏ giỏ cú hiu lc
hi t ng thi yờu cu cỏc th tc ỏp thu
chng bỏn phỏ giỏ kt thỳc trong vũng mt
nm nu khụng cú lớ do c bit.
K t khi c kớ kt, cỏc quy nh ca
GATT nm 1947 v chng bỏn phỏ giỏ ó cú
c nhng thnh cụng ỏng k trong vic
gim bt cỏc hng ro thu quan v kim
soỏt cỏc ro cn phi thu quan. Cỏc nghiờn
cu ca WTO cho thy cỏc quy nh ny ó
gúp phn lm cho mụi trng kinh doanh v
thng mi quc t tr nờn lnh mnh v

cụng bng hn.
(10)
Tuy nhiờn, do yu t lch
s khi thnh lp nờn bn thõn nú cú nhng
nhc im khụng d dng khc phc, vớ d
nh phm vi iu chnh hp, bn cht lõm
thi v thiu vng b khung thit ch bn
vng v n nh. Khi thng mi quc t
ngy cng phỏt trin ũi hi t do hoỏ cao
hn vo nhng thp k cui ca th k XX,
nhu cu sa i GATT nm 1947 ngy cng
tr nờn cp thit, Vũng m phỏn Urugoay
ó c khi ng k t nm 1986 v ó
a n kt qu quan trng l Tho thun
Marrakesh nm 1994 thnh lp T chc
thng mi th gii (The World Trade
Organization (WTO)). Tho thun thnh lp


nghiên cứu - trao đổi
40 tạp chí luật học số 11/2009

WTO bt u cú hiu lc t ngy 1/1/1995.
Tho thun ny bao gm 16 iu khon v
29 tho thun, quy c ngnh (Agreements
and Undestandings), trong s ú cú Tho
thun chung v thu quan v mu dch
(GATT ngy 1994) v Tho thun v vic
thc hin iu VI ca GATT nm 1994 (gi
tt l B lut v chng bỏn phỏ giỏ nm

1994). Sau khi cỏc vn kin thnh lp WTO
c kớ kt v chớnh thc cú hiu lc, iu
VI ca GATT nm 1994 v B lut chng
bỏn phỏ giỏ nm 1994 ó thay th iu VI
ca GATT nm 1947 v B lut nm 1979
trong vic iu chnh vic ỏp dng cỏc bin
phỏp chng bỏn phỏ giỏ trong thng mi
quc t. ú cng chớnh l b khung quy
phm phỏp lut hin hnh ca WTO iu
chnh v chng bỏn phỏ giỏ trong thng
mi quc t.
Qua lch s ca phỏp lut quc gia v
quc t v chng bỏn phỏ giỏ phõn tớch trờn
õy cú th thy gia chỳng cú s tng
ng rt ln. Phỏp lut quc t v chng
bỏn phỏ giỏ trờn thc t bt ngun v chu
nh hng rt ln t cỏc h thng phỏp lut
chng bỏn phỏ giỏ ca cỏc quc gia ln
trong thng mi quc t. iu ny cng
gii thớch c s thng nht v tớnh hi
nhp cao trong cỏc quy nh ca phỏp lut
quc gia v quc t hin hnh trong lnh
vc ny. ú cng cú th c xem nh mt
vớ d in hỡnh ca xu hng hi nhp
trong thng mi quc t./.

(1). iu ny c cp trong nhiu cụng trỡnh
nghiờn cu, tiờu biu l Gabrielle Marceau, Cỏc vn
v cnh tranh v chng bỏn phỏ giỏ trong cỏc khu
vc thng mi t do (Antidumping and antitrust

issues in free trade areas), Jurisfửlaget, 1994; Wenxi
Li, Phỏp lut chng bỏn phỏ giỏ ca WTO/GATT v
Cng ng chõu u (Anti-dumping law of the
WTO/GATT and the EC), Juristfửrlaget i Lund, 2003;
v Michael Finger, Ngun gc v s phỏt trin ca
quy nh v chng bỏn phỏ giỏ (The origins and
evolution of antidumping regulation), World Bank,
WPS 783, 1991.
(2).Xem: Alexander Hamilton, Bỏo cỏo v cỏc ngnh
sn xut (Report on Manufactures), 1971; Michael
Finger, Sd.
(3).Xem: Jacob Viner, Phỏ giỏ: mt vn ca thng
mi quc t (Dumping: a problem in International
Trade), Chicago 1923, tr. 3, Wenxi Li, Gabrielle Marceau,
Michael Finger, Sd.
(4).Xem: Michael Finger, The origins and evolution
of antidumping regulation (Ngun gc v s tin húa
ca quy nh v chng bỏn phỏ giỏ), Ngõn hng th
gii, 1991.
(5).Xem: Wenxi Li, sd, tr. 30, 31; Michael J. Trebilcock
v Robert Howse, Quy nh v thng mi quc t
(The regulation of international trade), tỏi bn ln 3,
Nxb. Routledge, London, 2005, tr. 245 - 246.
(6).Xem: Wenxi Li, Sd, tr. 31; Trebilcock v Howse,
Quy nh v thng mi quc t (The regulation of
international trade), sd, tr. 245, 246.
(7). Michael Trebilcock v Robert Howse, Quy nh v
thng mi quc t (The regulation of international
trade), Nxb. Routledge, 2005, Chng 8.

(8) Liờn on cỏc quc gia (the League of Nations)
c thnh lp nm 1919 theo Hip nh Versailles,
cú 58 thnh viờn bao gm c cỏc cng quc hng
u trong thi kỡ ú nh Anh, Phỏp, Tõy Ban Nha.
Mc ớch ca Liờn on l gii giỏp v trang, ngn
nga chin tranh, hoỏ gii cỏc tranh chp gia cỏc
nc thnh viờn thụng qua m phỏn, ngoi giao v
nõng cao cht lng sng ton cu. Nm 1946, t
chc ny chm dt s tn ti ca mỡnh, m ng
cho vic thnh lp Liờn hp quc.
(9).Xem: iu 3.5 B lut chng bỏn phỏ giỏ
nm 1967.
(10).Xem: Cỏc nghiờn cu ca WTO ti www.wto.
org/archives