Phôi thai hệ tiêu hóa docx

PHÔI THAI HỆ TIÊU
HOÁ
ThS. Trịnh Sinh Tiên
1. MỤC TIÊU
NÊU ĐƯỢC NGUỒN GỐC BIỂU MÔ VÀ QUÁ TRÌNH TẠO HÌNH, TẠO MÔ
CÁC ĐOẠN ỐNG TIÊU HOÁ CHÍNH THỨC, GAN, TUỴ VÀ CÁC ĐƯỜNG
DẪN MẬT.
GIẢI THÍCH ĐƯỢC NHỮNG LIÊN QUAN VỀ VỊ TRÍ GIỮA CÁC ĐOẠN ỐNG
TIÊU HOÁ VÀ GIỮA CHÚNG VỚI GAN, TUỴ VÀ CÁC ĐƯỜNG DẪN MẬT.
GIẢI THÍCH ĐƯỢC NHỮNG PHÁT TRIỂN BẤT THƯỜNG HAY GẶP Ở HỆ
TIÊU HOÁ.
MÔ TẢ ĐƯỢC SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA CÁC MẠC TREO
RUỘT.
THUẬT NGỮ VÀ CHỮ VIẾT TẮT
ĐM: ĐỘNG MẠCH.
TM: TĨNH MẠCH
ĐM MẠC TREO RUỘT TRÊN = ĐM MẠC TREO TRÀNG TRÊN
ĐM MẠC TREO RUỘT DƯỚI = ĐM MẠC TREO TRÀNG DƯỚI
NỤ TUỴ BỤNG = NỤ TUỴ TRƯỚC
NỤ TUỴ LƯNG = NỤ TUỴ SAU
THÀNH BỤNG LƯNG = THÀNH BỤNG SAU
MẠC TREO RUỘT BỤNG = MẠC TREO TRÀNG TRƯỚC
MẠC TREO RUỘT LƯNG = MẠC TREO TRÀNG SAU
TRỤC DỌC = TRỤC ĐẦU-ĐUÔI
ĐẠI CƯƠNG
-
SỰ KHÉP PHÔI 3 LÁ DẠNG ĐĨA THÀNH
DẠNG ỐNG. (TUẦN 3)
-
ỐNG RUỘT NGUYÊN THUỶ (NỘI BÌ) TỪ
MÀNG HỌNG MIỆNG ĐẾN MÀNG NHỚP:

3 ĐOẠN.
-
RUỘT TRƯỚC (ĐM THÂN TẠNG):
VÙNG MANG, HỆ HÔ HẤP, THỰC QUẢN,
DẠ DÀY, TÁ TRÀNG (ĐOẠN TRÊN), GAN,
ĐƯỜNG MẬT, TUỴ.
-
RUỘT GIỮA (ĐM MẠC TREO RUỘT
TRÊN): RUỘT TỪ TÁ TRÀNG (NGAY
DƯỚI MIỆNG ỐNG MẬT CHỦ) ĐẾN CHỖ
NỐI 1\3 GIỮA VÀ 1\3 XA ĐẠI TRÀNG
NGANG.
-
RUỘT SAU (ĐM MẠC TREO RUỘT
DƯỚI): 1\3 XA ĐẠI TRÀNG NGANG, ĐẠI
TRÀNG XUỐNG, TRỰC TRÀNG, ĐOẠN
TRÊN ỐNG HẬU MÔN.
(ĐOẠN DƯỚI ỐNG HẬU MÔN: NGOẠI BÌ)
-
TẠO MÔ HỆ TIÊU HOÁ:
-
NỘI BÌ: BIỂU MÔ VÀ TUYẾN
-
TRUNG BÌ: MÔ LIÊN KẾT, CƠ
THỰC QUẢN
1. TẠO CƠ QUAN, MÔ.
-
VÁCH KHÍ-THỰC QUẢN NGĂN ĐÔI
ĐOẠN SAU RUỘT TRƯỚC: KHÍ QUẢN,
THỰC QUẢN.

-
THỰC QUẢN DÀI RA DO LỒNG NGỰC HẠ
THẤP.
-
TẠO MÔ.
2. BẤT THƯỜNG.
TỊT DO VÁCH KHÍ-THỰC QUẢN LÙI RA
SAU, RÒ DO VÁCH TẠO RA KHÔNG HOÀN
TOÀN.
-
TỊT THỰC QUẢN ĐƠN THUẦN, KHÔNG
RÒ.
-
TỊT THỰC QUẢN ĐOẠN DƯỚI, RÒ KHÍ-
THỰC QUẢN ĐOẠN TRÊN.
-
TỊT THỰC QUẢN ĐOẠN GIỮA, RÒ KHÍ
THỰC QUẢN ĐOẠN DƯỚI.
-
TỊT THỰC QUẢN ĐOẠN GIỮA, RÒ PHẾ-
THỰC QUẢN
-
RÒ KHÍ-THỰC QUẢN KÉP.
3. LÂM SÀNG BẤT THƯỜNG.
ĐA ỐI, NÔN VỌT SỚM, SẶC.
Tịt dưới, rò trênTịt, không rò
Rò képTịt giữa, rò dưới Tịt giữa, rò phế-TQ
DẠ DÀY, TÁ TRÀNG
1. TẠO DẠ DÀY.
-

TẠO DẠ DÀY: TUẦN 4, RUỘT TRƯỚC DƯỚI
VÁCH NGANG.
-
TẠO BỜ CONG LỚN (THÀNH SAU), BỜ CONG
NHỎ (THÀNH TRƯỚC): TUẦN 5.
-
ĐÁY VỊ, TÂM VỊ: TUẦN 7, BIỆT HOÁ TỪ BỜ
CONG LỚN.
-
DẠ DÀY XOAY THEO TRỤC DỌC: 90
0
CHIỀU
KIM ĐỒNG HỒ. BỜ CONG LỚN SANG TRÁI, BỜ
CONG NHỎ SANG PHẢI.
-
DẠ DÀY XOAY THEO TRỤC TRƯỚC - SAU: BỜ
CONG LỚN HẠ XUỐNG, BỜ CONG NHỎ NHÔ
LÊN.
2. TẠO TÁ TRÀNG.
(CUỐI RUỘT TRƯỚC VÀ ĐẦU RUỘT GIỮA): C,
MẠC NỐI LỚN (MẠC TREO DẠ DÀY LƯNG), TÚI
MẠC NỐI.
3. BẤT THƯỜNG.
-
HẸP MÔN VỊ BẨM SINH: DO PHÌ ĐẠI CƠ VÒNG.
-
NHÂN ĐÔI DẠ DÀY… (HIẾM)
4. LÂM SÀNG BẤT THƯỜNG.
HẸP MÔN VỊ: TRẺ BÚ NO LẠI NÔN RA.
Dây TK 10

Bờ cong nhỏ
Thân vị
Bờ cong
lớn
Đáy vị
Khuyết tâm vị
GAN VÀ TÚI MẬT
1. TẠO CƠ QUAN VÀ MÔ:
-
SỰ XUẤT HIỆN VÀ PHÁT
TRIỂN CỦA MẦM GAN NGUYÊN
THỦY: TUẦN THỨ 4, NỘI BÌ ĐẦU
XA RUỘT TRƯỚC, PHÁT TRIỂN
TRONG VÁCH NGANG, DÂY TẾ
BÀO GAN CÙNG VỚI NHỮNG
XOANG MÁU (TM NOÃN
HOÀNG VÀ TM RỐN) TẠO MÔ
GAN. MÔ LK CỦA GAN PHÁT
SINH TỪ TRUNG MÔ VÁCH
NGANG.
-
TIỂU ĐẢO TẠO MÁU: CÁC TB
MÁU NGUYÊN THỦY TỪ THÀNH
TÚI NOÃN HOÀNG DI CƯ ĐẾN
GAN TẠO CÁC TIỂU ĐẢO XEN
GIỮA CÁC DÂY TB GAN VÀ
XOANG TM.
-
SỰ TẠO THÀNH CUỐNG MẦM
GAN NGUYÊN THỦY: (ỐNG

GAN, CÁC ĐƯỜNG DẪN MẬT
TRONG GAN VÀ ỐNG MẬT
CHỦ).
Vách ngang
Dạ dày
Gan
- SỰ XUẤT HIỆN VÀ PHÁT TRIỂN
MẦM NGUYÊN THỦY CỦA CÁC
ĐƯỜNG DẪN MẬT: TỪ CUỐNG MẦM
GAN NGUYÊN THỦY (MẦM SAU),
PHÁT TRIỂN TRONG MẠC TREO DẠ
DÀY BỤNG, NỐI VỚI CUỐNG MẦM
GAN NGUYÊN THỦY BỞI 1 CUỐNG
RIÊNG (ỐNG TÚI MẬT)
-
TÚI MẬT: MẦM SAU.
-
TẠO ỐNG MẬT CHỦ: BẮT CHÉO
MẶT SAU TÁ TRÀNG KHI TÁ TRÀNG
XOAY 270
0
.
-
NỘI BÌ: TB GAN, BIỂU MÔ, TUYẾN
ĐƯỜNG, TÚI MẬT. TRUNG MÔ: MÔ
LK, CƠ.
-
TM NOÃN HOÀNG, TM RỐN: TM
CỬA, TM TRUNG TÂM, MAO MẠCH
NAN HOA.

2. BẤT THƯỜNG:
TỊT ĐƯỜNG MẬT; TỊT, NHÂN ĐÔI
TÚI MẬT
3. LÂM SÀNG BẤT THƯỜNG:
VÀNG DA TẮC MẬT BẨM SINH.
TUỴ
1. TẠO CƠ QUAN VÀ MÔ:
-
TỤY: NỘI BÌ ĐOẠN SAU RUỘT
TRƯỚC, TUẦN 4.
-
MẦM TUỴ BỤNG: DƯỚI GỐC
MẦM GAN NGUYÊN THỦY, DI
CHUYỂN VÒNG RA SAU, SÁT
NHẬP NỤ TỤY LƯNG TẠO TUỴ
CHÍNH THỨC. (MỎM VÀ 1 PHẦN
ĐẦU TUỴ)
-
MẦM TỤY LƯNG : TIẾN VÀO
MẠC TREO RUỘT LƯNG. (ĐẦU,
THÂN, ĐUÔI TUỴ)
-
CUỐNG MẦM TUỴ BỤNG: ỐNG
TUỴ CHÍNH (WIRSUNG)
-
CUỐNG MẦM TUỴ LƯNG: ỐNG
TUỴ PHỤ (SANTORINI)
-
SỰ TẠO MÔ: DÂY TẾ BÀO (NỘI
BÌ) → ỐNG TUỴ NGUYÊN PHÁT →

NANG TUỴ NGOẠI VÀ TIỂU ĐẢO
NỘI TIẾT. (THÁNG 5: HOÀN
CHỈNH)
Vách ngang
Gan
Nụ tụy bụng
Nụ tụy lưng
Nụ tụy lưng
Nụ tụy bụng
Dạ dày
Tụy vòng
Tụy vòngNụ tụy bụng
có 2 thùy
2. BẤT THƯỜNG:
- TẬT TUỴ HÌNH VÒNG.
- MÔ TUỴ LẠC CHỖ: DẠ
DÀY, MECKEL, CẠNH TÚI
MẬT.
3. LÂM SÀNG BẤT
THƯỜNG:
- HẸP, TẮC TÁ TRÀNG
HOÀN TOÀN. (TUỴ VÒNG)
- THỦNG DẠ DÀY, TÚI
MECKEL. (TUỴ LẠC CHỖ)

RUỘT GIỮA
1. TẠO CƠ QUAN.
-
PHẦN LỚN TÁ TRÀNG; TOÀN BỘ
HỖNG HỒI TRÀNG; MANH TRÀNG;

RUỘT THỪA; ĐẠI TRÀNG LÊN; 2\3
PHẢI ĐẠI TRÀNG NGANG.
-
TẠO QUAI RUỘT NGUYÊN THUỶ:
RUỘT GIỮA DÀI NHANH, THÔNG VỚI
TÚI NOÃN HOÀNG.
NGÀNH ĐẦU PHÔI: TÁ TRÀNG, HỖNG
TRÀNG, ĐOẠN ĐẦU HỒI TRÀNG.
(MECKEL LÀ CHỖ NỐI). NGÀNH ĐUÔI
PHÔI: CÒN LẠI.
-
THOÁT VỊ SINH LÝ CỦA QUAI RUỘT
VÀO DÂY RỐN (DO BỤNG CHẬT HẸP,
GAN ↑, RUỘT DÀI THÊM).
-
XOAY QUAI RUỘT NGUYÊN THỦY:
NGƯỢC CHIỀU KIM ĐỒNG HỒ. LẦN 1:
90
0
, (TRONG DÂY RỐN), (TUẦN 8),
HỖNG HỒI TRÀNG DÀI THÊM. LẦN 2:
180
0
(TRONG KHOANG MÀNG BỤNG).
(90
0
+ 180
0
= 270
0

).
-
QUAI RUỘT THỤT VÀO KHOANG
MÀNG BỤNG: KQ: HỖNG TRÀNG BÊN
TRÁI KHOANG BỤNG, MANH TRÀNG
BÊN PHẢI, GÓC TRÊN, RỒI HẠ XUỐNG
HỐ CHẬU PHẢI, TẠO RUỘT THỪA.
(TUẦN 11)
Tuần 6
Tuần 10
Tuần 11
2. TẠO MÔ
- PHÁT TRIỂN BIỂU MÔ
- PHÁT TRIỂN CÁC THÀNH PHẦN TỪ TRUNG
MÔ
3. BẤT THƯỜNG
-
QUAI RUỘT XOAY BẤT
THƯỜNG
- DI TÍCH CUỐNG NOÃN
HOÀNG
+ TÚI THỪA MECKEL.
+ U NANG NOÃN HOÀNG.
+ RÒ RỐN-HỒI TRÀNG
-
Hẹp và tịt ống tiêu hoá
-
Nhân đôi ống tiêu hoá
-
Thoát tạng ở bụng.

-
Thoát vị rốn bẩm sinh.
RUỘT SAU
1. TẠO CƠ QUAN.
-
TẠO: PHẦN CÒN LẠI CỦA ĐẠI
TRÀNG, TRỰC TRÀNG, ĐOẠN
TRÊN ỐNG HẬU MÔN VÀ CÁC
CẤU TRÚC THUỘC XOANG NIỆU-
DỤC.
-
VÁCH NIỆU-TRỰC TRÀNG:
TUẦN 4-6, CHIA Ổ NHỚP THÀNH
XOANG NIỆU-DỤC NGUYÊN
THUỶ (TRƯỚC) VÀ ỐNG HẬU
MÔN-TRỰC TRÀNG (SAU). NGĂN
MÀNG NHỚP THÀNH MÀNG NIỆU
DỤC VÀ MÀNG HẬU MÔN.
-
1\3 DƯỚI ỐNG HẬU MÔN-TRỰC
TRÀNG: NGOẠI BÌ DA
-
MÀNG HẬU MÔN RÁCH: TUẦN 9.
Tuần 4
Tuần 7
Tuần 6
2. Bất thường:

-
Không thủng hậu

môn.
-
Tịt trực tràng
-
Rò trực tràng