PHÂN CẤP ĐỘ BỀN VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘ BỀN CẤU TRÚC ĐẤT CỦA NHÓM ĐẤT PHÙ SA VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG, VIỆT NAM doc

T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

219

PHÂN CẤP ĐỘ BỀN VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG
ĐẾN ĐỘ BỀN CẤU TRÚC ĐẤT CỦA NHÓM ĐẤT PHÙ SA
VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG, VIỆT NAM

1

2

1
c, i hc C
2

Thông tin chung:
 27/02/2013
20/06/2013

Title:
Soil stability classification
and factors influencing to the
soil structural stability of
alluvial soils in the Mekong
Delta, Vietnam
Từ khóa:


Keywords:
Soil aggregates, soil

structure, soil structural
stability, alluvial soils
ABSTRACT
The study subject was conducted to determine stability quotient of soil
structure and to identify the factors which are affecting the formation and
development of soil structure on alluvial major soil group in the Mekong
Delta, Vietnam. Five typical soil types of alluvial major soil group in the
Mekong Delta were selected for study. One hundred soil samples were
taken for laboratory analysis of the soil aggregate and structural
stability and some soil physio-chemical properties related. Fifty
households was also interviewed in the study locations. The results
showed that organic matter is considered as the main factor strongly
influencing to the soil aggregate and structural stability compared to soil
texture, Ca and CEC in soil horizon. For improving the soil structural
stability and structure development, in cultivation practices and land use,
it is necessary to recommend using organic fertilizer. The soil aggregate
stability (stability index, SI) varies in the range of 0,23 to 2,38 and soil
structural stability (stability quotient, SQ) changes from 22,43 to 184,13.
The soil structural stability of alluvial major soil group can initially be
grouped into 03 classes: low (<60), moderate (60-85), and high (> 85).
TÓM TẮT
 
(SQ) 
  . 
 
h
 


 

 



-
- 
 
- 
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

220
1 GIỚI THIỆU
Kt cu p h
 c
c   n phm ca s sp x 
      th
c  bn kt  t (soil aggregate
stability)   ng ch s SI (stablility
t trong nhquan trng
ch th cho t lc sn xut ca
t (Jeffrey et al., 1999)  bn ct
    nh bng
ch s SQ (structural quotient) th hin
nh ca  cng
c bn kt cn ca tp
h  n t t trong nhc
t quan trng mc
 chng cng c
c c
        

c l nh


 bn ca
kt ct rt d b ng bi s i
ng cht hc t
s d      u
kt qu   gi 
    c nh (microaggrigates)
ng rt t h
kt hp v  p cht s   nh

c ln ch 
n l,
c vy (Jones et al., 2000).
   bn kt cng d b bin
i s ng cht h
 c t   n
nh ca ct chu ng ch yu
bi sa c  t, ch   
ng cht hng
ca sinh vt (Albrecht Alain et al., 2010).
Kt cnh s t d b
t cn tr s n ca r 
 m sc sn xut ca t t mt
(Albrecht Alain et al.,    
r


ng b

 bn cu
t ph thung cht h
 yu. Ch b
  bn kt cu

    ,    
sng nhiu bi
t hiu qu cao nht
t c 
i tiy ra t
th din bin theo chic hoc
      c sn xut c
 v  bn
kt c   bn c  t c  
         b sung
ng di
hng  Vit Nam.
2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 Thời gian và vị trí nghiên cứu
  c thc hin t 2011-2012.
ng ng
 th gm 05
lo    i ca USDA/Soil
Taxonomy, 1998: (N
0
1) Dystric Fluventic
    
0
2) Typic
Tropofluvent (Tin Giang); (N

0
3) Typic
Humaquept (Hu Giang); (N
0
4) Typic
    
0
5) Rhodic


Hình 1: Vị trí các điểm nghiên cứu trên đất phù
sa ở ĐBSCL
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

221
2.2 Phƣơng tiện
ng c ly m
t phu di t, b   t. M 
 tt
ca B p
  c ng d  i hc Cn
 d  
  l 1/250.000.
2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu
2.3.1 
Tham kh 
     chn

2.3.2 i
Kht (phu din khoan), chm

u di
     t theo h th 
loi USDA/Soil Taxonomy (Soil Survey Staff,
1998).
Ly m t theo t   
   c, sa c   bn
cn/ t
ly mu t ng mu:
100 m t (05 lo t x 10 m t x 02
tt).
2.3.3 Ni nghip
    c s li  
m:
 
t b  dng ti
        c
c ng dng,
 i hc C     
i B
Bảng 1: Phƣơng pháp phân tích chỉ tiêu vật lý đất
Chỉ tiêu vật lý
Phƣơng pháp phân tích
n ci (sa cu)
son
T trng

Dung trng
ng ring 98,125 cm3
 xp
D l dung tr trng

Ch s IS, SI, SQ (*)
a Tri hc Gent, VQ. B
(Verplancke, 2001)

IS = MWD
d
 MWD
w
Vi: MWD =

m
i
d
i
/

m
i
 SI = 1/IS
SQ = SI*(% kt c

IS: Ch s bt nh (instability index);
SI: Ch s nh (ch th  bn kt cu t);
SQ: Ch s bn (th hi bn ct);
MWD: Kht cu kit (w);
mi: Khng cn kt ct i (g);
di: n kt ct i (mm).
Bảng 2: Phƣơng pháp phân tích chỉ tiêu hóa học đất
Chỉ tiêu hóa học
Phƣơng pháp phân tích

Cht hu c
Walkley  Black, chu bng FeSO
4
0,5N
3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1 Đặc tính hóa lý cơ bản liên quan đến
cấu trúc đất của nhóm đất phù sa
Qua kt qu y ti N
o
1, N
o
2

o
 
c
sa c  ng
tt, rp cho vic tr
d b p, d b t n 
hu tr ngi cho vii
 ng cng
n s n ca r t
t 
 trt bin i t 2,38 - 2,65 g/cm
3
,
tng t    ng thp (0,97 -
1,09 g/cm
3
g/cm

3
) xp cao
(57,12 - 61,09% u kin tt
cho ng n. T 
dung tr- 1,6 g/cm
3
h
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

222
1,39 g/cm
3
  xp thp (31,25% - 53,75%,

trng t 2,26 - 2,66 g/cm
3
, tng
       p (0,76 -
1,21 g/cm
3

3
 xp cao
(47,90 -  p
cho s ng cng. T
  dung trng cao (1,20 - 1,59 g/cm
3
,

3

 xp thp (37,05 % -
48,64      ng
cht h   t, t t m  
bi  
hu hu (Bng 3).
Bảng 3: Hàm lƣợng chất hữu cơ (%) trong tầng
đất tại các điểm nghiên cứu
Tầng đất
N
o
1
N
o
2
N
o
3
N
o
4
N
o
5
Tng A
1,95
1,16
1,40
2,29
2,29
Tng B

1,16
0,34
0,22
0,98
0,30
Tng C
0,28
0,24
0,24
2,79
0,30
3.2 Độ bền kết cấu, cấu trúc đất và các yếu
tố ảnh hƣởng
3.2.1  bn kt ct ca
 
 b t th hin s    
trng cng.
 b ch s
        t
t v mt vu
 s  bn kt c s 
bn c      
 s  bn ct cu
   nh. Kt qu   
 t
cho thy ch s SI bi ng t 0,50 - 2,38
     s SQ bi ng t
48,73 -    t
i (Bg) t s SI bin
ng t 0,2 3 -     

s SQ bing t 22,43 - 
74,74). Kt qu     hai tng
     
(Bng 1) cho thy ch s SI bing t 0,23 -
 s SQ bing
t 22,43 -      th
th hin s bing tr
ca kt ct  y
ch s  bn kt ct  tt
        
  ng cht
h tt mi tng
 i. Kt qu    
thy cht hng quyn
 bn kt ct so vi sa c
mt s 
 ng h
 bn kt ct s cao.
Bảng 1: Giá trị trung bình của độ bền kết cấu (SI) và độ bền cấu trúc đất (SQ)
Vị trí và
Loại đất
Tầng
Độ sâu
(cm)
% kết cấu
> 2 mm
IS
SI
SQ
N

0
1
Distric Fluventic Aquic
HUP
Ap
0-25
89,31
1,33
0,81
71,95
Bg1
25-60
85,32
1,60
0,79
66,57
N
0
2
Typic,
Tropofluvent
Ap
0-15
87,98
0,79
1,38
121,30
Bg1
15-50
90,62

1,56
0,72
67,00
N
0
3
Typic,
Humaquept
Ap
0-35
93,62
0,79
1,35
125,68
Bg
35-80
85,62
1,01
1,24
104,68
N
0
4
Typic,
Tropaquept
Ap
0-10
91,55
0,95
1,19

110,44
Bg1
10-50
88,68
1,81
0,57
50,32
N
0
5
Rhodic Aeric,
Tropaquept
Ap
0-20
77,34
0,56
1,79
112,39
Bg1
20-60
88,61
1,07
0,96
85,15
 th th hin bing trng trung
a kt cy khong
   ng cong c  ng Bg
ng r
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

223

Hình 2: Đồ thị thể hiện biến động trọng lƣợng trung bình kết cấu đất theo kích thƣớc khác
nhau của đất phù sa ở ĐBSCL

T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

224
c
 u ki       t
t) kt c ng
kt ct  bn ca kt
ct t l pha
tp ht c
mi lot s a
ng cong s th hi bn ct, nu
t b y nhii
u ki bng
  ng cong s r c l 
 bn cao (khong cong
s h    i theo tng chn
ng ch
 bn kt ct,
 ng A Mollic hay A Umbric th hin
t cht hy, lo
    d      

3.2.2 Yu t  bn kt c
ct  
Kt qu n theo

t  a     vi cht
h       c trong
t, ch        i
  n vi ch s 
        g
n s ch s  02 t
   cht (H   4) v 
ng cht h   t   t 
m, vi h s r = 0,72 cho ch s
 s SQ.

Hình 3: Đồ thị tƣơng quan giữa %C và chỉ số SI
của đất phù sa

Hình 4 : Đồ thị tƣơng quan giữa %C và chỉ số
SQ của đất phù sa
Kt qu p v
cu c       
ng cht ht  nh
 bn cu
ca H  H
(2006), Tr       
     t lun rng
cht h  ng ci thi  
 bn cy, vic che ph
b mt bt liu h
r, c c s dng kt
h ng to
c  t t     ng cht
h     t c    

ng quy bn
kt ct.
3.3 Phân cấp độ bền kết cấu và cấu trúc đất
của nhóm đất phù sa ở ĐBSCL
Ch s  bn kt c s  bn
cng   
c
Kt qu 
 cho thy  tt canh
ng A) ch s SI bing t 0,23 - 2,50
 s i t 18,27 - 159,30; trong
 tng B ch s SI bing t 0,27 -
 21,84 - 78,58. Kt qu 
nh cht h     t v 
bn ct  m
 ng cht h      
bn c       
       
y  t s 
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

225

Nguyt lun
 bn c        
ng t 70,9 - u ca
Nguy        
trt qu cho thy
ch s SQ bing t 61,65 -138,74. Nguyn


 t qu  bn cn
ng t 56,27 - 87,07. Thc t, kt qu 
cu cho th  bn kt c
bn ct c 
r ng vt qu
t.
Kt qu    ng cht h
  t c    
thy  t       
(1,16 - 2,29%C), t t B r  n
ngh    - 0,98%C). S li 
p vi kt qu t
   a Nguyn Khang, (1998)
-2,5 % cht hn M Hoa,
- ng
t hnh 
yu t t v bn kt cu
t  m  s r
ng h
rt s  s  bn kt c
ct thp; h   
t s  s  bn kt ct
t s
 s  bn kt ct cao.
 mi quan h ng sut
  liu ca ch s     ng,
     bn kt c 
c
trong B
Bảng 4: Thang phân cấp độ bền kết cấu và độ

bền cấu trúc đất phù sa ĐBSCL
Chỉ số SI
Chỉ số SQ
Đánh giá
< 0,6
< 60
Thp
0,6 - 1,0
60  85

> 1,0
> 85
Cao
4 KẾT LUẬN
4.1 Kết luận
 bn c 
tr   ng, ch s  bn kt c t
 i t 0,23 -    s  bn cu
t t 22,43 -  bn kt ct
c 
m: Th6-
ng vi 3 m 
c  bn c  t: Thp (<60), Trung
 - t h
u t ng
quy bn kt ct
so vu t  ci thi bn cu
o cho kt cn trong
 dt cn khuy
t.

4.2 Đề xuất
 u c c tri   
        ,
ng than bn kt
c        

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Albrecht Alain, Angers Denis A., Beare Mike,
Blanchart Eric (2010), Soil aggregation, soil
organic matter and soil biota interactions:
implications for soil fertility recapitalization in
the tropics.
2. Chirstopher, T.B.S., (1996), Aggregate
stability: its relation to organic matter
constituents and other soil properties,
University of Putra, Malaysia.
3. H t (2006), S n
trng si huyn Ch
 tnh Bc phc,
Lu
i hc C
4. Jeffrey, E. H., (1999), Soil aggregate stability
kit for field based soil quality and rangland and
health, Agricultural Research Service, USDA.
T Phn p, Thy s Sinh hc: 26 (2013): 219-226

226
5. Jones, J., (2000), Identification of soil
compaction and its limitations to root growth,
Cooperative extension, Institute of Agriculture

and natural resources, university of Nebrasca
Lincoln.
6. c ng dng s
dng SPSS tron 1),
c ng dng,
i hc C
7. Le Van Khoa (2002), Physical fertility of
typical Mekong delta soils (Viet Nam) and
land suitability assessments for alternative
crop with rice cultivation, PhD thesis,
University of Gent, Belgium.
8. 

T
Tuyn ta Hi ngh
i hc C
9. Le Van Khoa, H. Veplancke, E. VanRanst,
NV. Nhan (2006), Rice production, actual soil
productivity and aggricultural potential in the
Mekong Delta, Viet Nam, Proceedings, of the

and deltas in South East Asia:
Multidisciplinary and intercultural
perspectives, RAOS, Belgium.
10. Le Van Khoa (2008), Physical soil fertility
evalution and production of two crops (rice-
cash crop) in typical rain-fed area in Soc Trang
province, Vietnam, Final report of ministry
project.
11.  Hi

thin s  t lip
n trng Cam ti C
Khoa hi hc Cn

12. Nguyi hi tho
m qung tng hp cho
ng min Bc, Vi
26-27/5/1998.
13. Nguyn M Hoa et al
t, B t, Khoa
c ng dng
i hc C
14. Nguych s
mt s -t
-
huyn C-tt
nghip k t K31,
i hc C
15. Nguy 
 
 n Thi Lai,
 C
hi hc C
16. Soil Survey Staff (1998), Key to Soil
taxonomy, United States Department of
Agriculture and Natural Resources
Conservation Service, 8
th
, Washington, D.C.
17. Tisdall, J. M. and J. M. Oades (1982), Organic

matter and water stable aggregates, J. Soil Sci.,
33: 141-163.
18. Trn
tr  
 Cai Ly  Tin Giang, T
u Khoa hi hc
C
19. Tr
u qu c
trong ci thin dung tr bp
cc
i hc C 10.
20.   t
lin tp

2006, Quyn 1 - Khoa h
i hc C
21. Voronin, A. D. and N. A. Sereda (1976),
Composition and structure of the
microaggregate fractions of certain type of
soils, Moscow University, Soil Sci. Bull., 31:
100-107.
22. Verplancke H., (2001), Soil physical analysis
manual. International center for Eremology,
Ghent university, Belgium.